Файл қосу

ЕҢБЕК ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫ



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                            |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                      |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты       |ПОӘК             |ПОӘК- 042-18-25.1.53/01-2013 ж  |
|ПОӘК                        |№ 1 басылым   18 |                                |
|«Еңбек қорғау және          |.09.2013ж.       |                                |
|қауіпсіздік техникасы»      |                 |                                |
|пәнінің оқытушыға арналған  |                 |                                |
|оқу бағдарламасы            |                 |                                |





                 « ЕҢБЕК ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫ »




                       ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ





           5В072300 «Техникалық физика» және басқа да мамандықтар
                                    үшін








                             ОҚЫТУШЫҒА  АРНАЛҒАН
                            ПӘННІҢ  БАҒДАРЛАМАСЫ











                                    Семей
                                    2013



                                  Алғы сөз


   1 ӘЗІРЛЕГЕН


   Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология  және
   қоршаған     ортаны     қорғау»     кафедрасының      аға      оқытушысы


   Бейсебаев.Ш.Т _________________           «28» 08. 2013 жыл.


   2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
   2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік  университеті  «Экология
   және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
   Хаттама № 1       «04» 09. 2013 жыл.


   Кафедра   меңгерушісі          _________                    доцент   м.а.
   Кабышева Ж.К.


   2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында
   Хаттама № 1       «09» 09. 2013 жыл.


   АФ  ОӘБ  төрағасы              _________                    доцент   м.а.
   Тлеубаева А.В.




   3  БЕКІТІЛДІ
   Университеттің Оқу-әдістемелік  кеңесі мақұлдап  басып  шығаруға  ұсынады



   Хаттама № 1   «19» 09. 2013 жыл.


   Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
   оқу әдістемелік жұмысы бойынша
   проректор                                                       _________
   профессор  Искакова Г.К.






   4       Алғаш енгізіліп отыр





















                                   Мазмұны





1.                              Қолдану                               аймағы
............................................................................
...........  4

2.                           Нормативті                           сілтемелер
............................................................................
.. 4
3.                              Жалпы                               ережелер
............................................................................
............ 4
4.                   Оқу                   пәнінің                   мазмұны
............................................................................
..... 6
5. Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптардың тізімі ............7
|6. Пән бойынша оқу-әдістемелік карта                                     |
|..........................................................7              |
|7. Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы                  |
|..........................9                                              |
|8. Әдебиеттер                                                            |
|.........................................................................|
|........................11                                               |
|                                                                         |
|                                                                         |

      1. Қолдану аймағы
   «Еңбек қорғау және қауіпсіздік техникасы» пәнінің 2  кредиттік  оқу-әдіс-
темелік кешені 5В072300 «Техникалық физика» және басқа да осы пәнді  оқи-тын
мамандықтар   студенттеріне  арналған.  Ол  студенттерді  курстың  мазмұ-ны,
өзектілігі мен маңыздылығымен таныстырады.  Пәнді  оқытуда  оқу-әдіс-темелік
кешен негізгі құрал болып табылады.


      2. Нормативті сілтемелер
      Осы  кешен  Қазақстан  Республикасы   Білім  және  ғылым   министрлігі
бекіткен «Еңбек қорғау және қауіпсіздік техникасы»  пәні  бойынша  оқу  про-
цесін ұйымдастыру тәртібін белгілейді және жасайды.Сонымен қатар пәннің оқу-
әдістемелік  кешені  келесі  құжаттардың  ұсынымдарымен  талаптарына  сәйкес
жасалған:
         - 5В072300 «Техникалық физика», Мемлекеттік жалпыға міндетті жоғары
білім   беру   стандартына   КР.МЖМБС-3.08.343-2006ж.Министрліктің     №779,
23.12.2012ж бұйрығымен бекітілген;
        - 5В072300 «Техникалық физика» мамандығы бойынша бакалавр дайындауға
арналған,   «Еңбек  қорғау   және   қауіпсіздік   техникасы»   пәнінің   оқу
бағдарламасына сәйкес;
       - 5В072300 «Техникалық  физика»  мамандығының  жұмыс  оқу  жоспа-рына
сәйкес;
          - СТУ 042-МУ-4-2013 жылғы «Пәннің оқу әдістемелік кешенін  әзірлеу
және  ресімдеудің жалпы талаптары» Университет стандарты;
      - ҚРС 042-1.01 – 2013 жылғы «Пәннің оқу әдістемелік кешенінің құрылымы
мен мазмұны» Құжаты ретіне сәйкес.

      3  Жалпы ережелер
      3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
   Осы  курсты  оқуда  студенттер  еңбек  қорғаудың  заңдылық  негіздерімен,
өндірістік қауіпсіздік, еңбек гигиенасы, өндірістік  санитария,  қауіпсіздік
техникасы,  өрт  қауіпсіздігі  мәселелерімен  таныстырылады,  сонымен  қатар
пәнді меңгеру барысында студенттер  мемлекеттік стандарттар жүйесімен  жұмыс
істеуді, әдебиеттерді  іздестіру  жолдарымен  және  қауіпсіздік  сұрақ-тарын
зерттеу  және шешу әдістерімен таныстырылады


       3.2  Пәнді оқытудағы мақсат
    «Еңбек қорғау  және  қауіпсіздік  техникасы»  пәнін  оқытудағы   мақсат
төмендегідей:
    -Мемлекеттің еңбек қорғау жөніндегі саясатын іске асыратын  маман-дарды
дайындау;
     -Кәсіпорындарында  қауіпсіз,  зиянсыз  еңбек  жағдайларын  ұйымдастыру
әдістерін меңгерген  мамандарды дайындау.
     - Өндірістік жарақаттанудың,кәсіби аурудың алдын  алу  шараларын  іске
асыруға қабілетті мамандарды дайындау.
   3.3  Пәнді оқытудағы міндеттер:
 - еңбек қорғаудың  теориялық және заңдылық негіздерімен таныстыру;
 - өндірістік жарақаттың  алдын-алу  шараларын,  кәсіби  ауырудың  алдын-алу
   шараларын іске асыра білуге үйрету;
 - еңбек жағдайларын сараптай білуді үйрету;
 -  қауіпсіздік  техникасын  сақтауды  қамтамасыз  ететін   құрылғылар   мен
   механизмдерді дұрыс таңдай, қолдана білуді үйрету.
 - еңбек қорғау жұмыстарын жоспарлау, еңбек жағдайларын жақсарту мәселелерін
   шешуге құқылы болуы;
   3.4 Оқыту нәтижесі:
 - Пәнді оқу нәтижесінде студент:
   білуі керек:
 -  өндірістегі  еңбек  қорғаудың  теориялық,  заңдылық   және   нормативті-
   техникалық негіздерін;
   дағдылануы керек:
 - өндірістік аварияларды болжау  әдістерін   және  олардың  салдарын  жоюды
   меңгеруі керек;
   түсінуі керек:
 - өндірістік  авариялар  мен  төтенше  жағдайлардың  өрбу  үрдістерін  және
   олардың алдын алу шараларын;
   қолынан келуі керек:
 - мүмкін болар авариялық  жағдайлар  және  басқа  да  техникалық  есептерді
   жүргізу жолдары;
     құзырлы болуы керек:
-   еңбек   қорғаудың   теориялық,   заңдылық   және   нормативті-техникалық
   негіздеріне байланысты сұрақтарды шешуде;
-  өндірістегі еңбек қорғауды ұйымдастыру және қауіпсіздікті қамтамасыз  ету
  сұрақтарын шешуге;
- өндірістің қауіпті, зиянды факторларынан еңбеккерлерді  қорғаудың  ұжымдық
  және жеке жабдықтарын таңдауда және техникалық қорғау құралдарын  қолдана
  білуде;
-  өндірістік жарақаттану және кәсіби аурудың алдын алу сұрақтарын ше-шуде;
 - еңбек қорғау шараларын жоспарлау сұрақтарынан.


   3.5  Курстың пререквизиті:
   3.5.1 Физика
   3.5.2 Тіршілік қауіпсіздігі негіздері


   3.6  Курстың постреквизиті:
   3.6.1  Арнайы пәндер
   3.6.2  Диплом жұмысын жасау
   3.7 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме:

   Кесте 1      Жұмыс оқу жоспарынан көшірме



   |Курс                                                        |Семестр      |
|1                                                           |2            |
|Дәрістік сабақтар                                           |             |
| Модуль-1. Еңбек қорғаудың ұйымдастырушылық және теориялық  |1            |
|негіздері.                                                  |             |
|Блок-1 Кәсіпорындағы еңбек қорғауды ұйымдастыру             |2            |
|негіз-дері.Қауіпті және зиянды өндіріс факторларының        |             |
|топтас-тырылуы.                                             |             |
|Блок-2. Өндірістік жарақаттану және кәсіби сырқат           |2            |
|мәсе-лелері                                                 |             |
| Блок-3 Еңбек гигиенасы туралы түсінік.Өндірістегі еңбек    |1            |
|жағдайларын сараптау                                        |             |
|Блок-4. Өндірістік санитария туралы түсінік. Жұмыс   ор-    |1            |
|нындағы микроклиматтың көрсеткіштері және оны реттеу.       |             |
|     Блок-4.  Өндірістік шу, ультрадыбыс, дірілдің          |1            |
|көрсеткіш-тері және олардан қорғану жолдары                 |             |
|     Блок-4. Жұмыс орындарын жарықтандыру мәселелері        |1            |
|а) Жарықтың өлшем бірліктері                                |             |
|б) Жұмыс орындарын жарықтандыру әдістері                    |             |
|    Модуль-2.  Қауіпсіздік техникасы негіздері.             |             |
|Блок-1.    Электр қауіпсіздегі негіздері                    |2            |
|     Блок-2.  Техника қауіпсіздігі негіздері                |2            |
|     Блок-3     Өрт қауіпсіздігі негіздері                  |2            |
|                     Тәжірибелік , зертханалық  сабақтар    |             |
|Модуль-1.                                                   |             |
|Еңбек қорғаудан нұсқауларды жүргізу                         |2            |
|2.Өндірістік жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру               |3            |
|3.Жұмыс орнындағы микроклиматы мөлшерлеу және оның          |2            |
|көрсеткіштерін бақылауға арналған аспаптар                  |             |
|    4.Жұмыс орнын жарықтандыруды мөлшерлеу және есептеу     |2            |
|    5.Жұмыс орындарындағы ауа құрамындағы зиянды заттар-дың |2            |
|мөлшерін анықтау.                                           |             |
|    МБ 1                                                    |2            |
|Модуль-2. Блок-1.                                           |2            |
|Өндірісте жұмысшыларды арнаулы киім  және жеке қорға-ну     |             |
|құралдары, заттарымен қамтамасыз ету мәселелері.            |             |
|Блок-2.  Бастапқы өрт сөндіргіш  құрал жабдықтар            |2            |
|    МБ 2                                                    |2            |



           5.Студенттердің  өздік жұмыстары тақырыптары тізімі.



1.  Қ.Р.«Еңбек кодексі»
2. Еңбек қауіпсіздігі стандарттар жүйесі./Е Қ С Ж/
3. Өндірістегі еңбек қорғауды  бақылау жолдары.
4. Еңбек қорғау заңдылықтарын бұзғаны үшін жауапкершілік
5. Өндірістік жарақаттануды сараптау әдістері. Кәсіби аурулар себебтері.
6. Өндіріс орындарын желдету әдістері.
7. Желдетуді есептеу тәсілдері.
8. Шу мен дірілдің, ультрадыбыстың адам организіміне әсері
9.  Статикалық электр тоғы. Жайтартқыштарды есептеу
10. Электр тоғы зақымынан қорғанудың техникалық әдістері
11.  Өрт қауіпсіздігі негіздері.
12.  Автоматты  өрт сөндіру құрылғылары
13. Өрт кезіндегі эвакуация уақытын есептеу
14. Өрт сөндіруге қажетті су мөлшерін есептеу

               6  Пән бойынша оқу әдістемелік карта
  Кесте 3 – Пән бойынша оқу әдістемелік карта.
|Тақырыбы                                |Көрнекі      |Өз бетімен   |Бақылау  |
|                                        |құ-ралдар,   |оқып үйренуге|түрі     |
|                                        |ОТҚ,         |арналған     |         |
|                                        |плакаттар,   |сұрақтар     |         |
|                                        |зертханалық  |             |         |
|                                        |тақталар     |             |         |
|Дәріс               |Тәжірибелік неме-се|             |             |         |
|сабақтар            |зертханалық        |             |             |         |
|                    |сабақтар           |             |             |         |
|1                   |2                  |3            |4            |5        |
| Модуль-1                                                                    |
|1-ші тақырып Кіріспе|                   |Кестелер     |ҚР «Еңбек    |Реферат, |
|дәріс. Еңбек        |                   |             |кодексі»мен  |ауызша   |
|қорғаудың заңды-лық |                   |             |және         |сұрау    |
|және теория-лық     |                   |             |стандарттарым|         |
|негіздері           |                   |             |ен танысу    |         |
|2-ші тақырып.       |1.Еңбек қорғау-дан |Плакаттар ОТҚ|ҚР «Еңбек    |ауызша   |
|Кәсіпорындағы ең-бек|нұсқауларды жүргізу|             |кодексі»мен  |сұрау    |
|қорғауды            |                   |             |және         |         |
|ұйым-дастыру        |                   |             |стандарттарым|         |
|негіздері. Қауіпті  |                   |             |ен танысу.   |         |
|және зиян-ды өндіріс|                   |             |             |         |
|фактор-ларының      |                   |             |             |         |
|топтасты-рылуы.     |                   |             |             |         |
|3-ші тақырып.       |2.Өндірістік       |Кестелер     |Өндірістік   |Реферат, |
|Өндірістік          |жазатайым оқиғаны  |Акт          |жарақаттануды|ауызша   |
|жарақат-тану және   |тергеп-тексеру     |             |сараптау     |сұрау    |
|кәсіби сырқат       |                   |             |тәсілдерін   |         |
|мәселелері          |                   |             |оқып білу    |         |
|4-ші тақырып. Еңбек |3.Жұмыс орнында-ғы |Кестелер     |Жұмыс        |ауызша   |
|гигиенасы туралы    |микроклиматы       |Плакаттар    |уақы-ты,     |сұрау    |
|түсінік. Өндірістегі|мөлшерлеу және оның|             |тынығу       |         |
|еңбек  жағдайларын  |көрсеткіш-терін    |             |уақыты,      |         |
|сараптау            |бақылауға арналған |             |дема-лу      |         |
|                    |аспаптар           |             |уақыты       |         |
|                    |                   |             |тарауларын   |         |
|                    |                   |             |оқу          |         |
|5-ші тақырып.       |    4.Жұмыс        |Кестелер     |Жұмыс        |ауызша   |
|Өндірістік          |орындарындағы ауа  |Плакаттар    |орындарын    |сұрау    |
|санита-рия туралы   |құрамындағы зиянды |             |желдету      |         |
|түсінік.            |заттардың мөлшерін |             |әдістері     |         |
|Жұмыс орындағы      |анықтау.           |             |және оны     |         |
|микроклиматтың      |                   |             |есептеу      |         |
|көрсеткіштері және  |                   |             |             |         |
|оны реттеу.         |                   |             |             |         |
|     6-шы тақырып.  |                   |тестілер     |Өндірістік   |Реферат,а|
|Өндірістік шу,      |                   |             |шу,          |уызша    |
|уль-традыбыс,       |                   |             |ультра-дыбыс,|сұрау    |
|дірілдің            |                   |             |діріл-дің    |         |
|көрсеткіштері және  |                   |             |адам         |         |
|олардан қорғану     |                   |             |ор-ганизміне |         |
|жолдары             |                   |             |әсері        |         |
|   7-ші тақырып.    | 5.Жұмыс орнын     |Кестелер     |Жасанды жарық|ауызша   |
|Жұмыс орындарын     |жарықтан-дыруды    |Плакаттар    |көздері      |сұрау    |
|жарықтандыру        |мөлшер-леу және    |ОТҚ          |туралы       |         |
|мәселелері          |есептеу            |             |мәлімет      |         |
|                    |МБ-1               |             |МБ дайындық  |ауызша   |
|                    |                   |             |             |сұрау    |
|Модуль-2                                                                     |
|Блок1                                                                        |
|     8-ші тақырып.  |                   |             |Статикалық   |Реферат,а|
|Электр қауіпсіздігі |                   |тестілер     |электр тоғы. |уызша    |
|негіздері           |                   |             |Жайтартқыштар|сұрау    |
|                    |                   |             |түрлері және |         |
|                    |                   |             |олар-дың     |         |
|                    |                   |             |есебі        |         |
|Блок2                                                                        |
|     9-шы тақырып.  |6.Өндірісте        |слайд        |Қысыммен     |Реферат,а|
|Техника             |жұмысшыларды       |Плакаттар    |жұмыс        |уызша    |
|қауіпсіз-дігі       |арнаулы киім  және |             |істей-тін    |сұрау    |
|негіздері           |жеке қорғану       |             |ыдыстар және |         |
|а) Машиналарға,     |құрал-дары,        |             |көтеру-тасыма|         |
|жабдықтарға,        |заттарымен         |             |лдау         |         |
|технологияларға     |қамтамасыз ету     |             |техникасын   |         |
|қойылатын           |мәсе-лелері.       |             |пайдалану    |         |
|қауіп-сіздік        |                   |             |ерекшелік-тер|         |
|талаптары.          |                   |             |і.           |         |
|б) қауіпсіздікті    |                   |             |             |         |
|қамтамасыз етуші    |                   |             |             |         |
|құрылғылар мен      |                   |             |             |         |
|міндетті шаралар    |                   |             |             |         |
|Блок3                                                                        |
|   10-шы тақырып.   |7.Бастапқы өрт     |Кестелер     |ҚР «Өрт      |Реферат,а|
|Өрт қауіпсіздігі    |сөндіргіш  құрал   |Плакаттар    |қауіпсіздігі |уызша    |
|негіздері           |жабдықтар          |             |туралы»заңыме|сұрау    |
|Өндірістің,         |                   |             |н танысу     |         |
|техно-логияның өрт  |                   |             |             |         |
|қауіпі дәрежелері.  |                   |             |             |         |
|Жану түрлері, Өрт   |                   |             |             |         |
|сөнді-руші заттар.  |                   |             |             |         |
|                    |МБ-2               |             |МБ дайындық  |ауызша   |
|                    |                   |             |             |сұрау    |









      7. Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы



    Кесте 4 – Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы


    |Әдебиет, оқу-әдістемелік            |Құралдар  |Студенттер  |Қамтамасыз   |
|құралдар атаулары                   |саны      |саны        |ету  проценті|
|1                                   |2         |3           |4            |
|   1. Қазақстан Республикасының     |10        |10          |100          |
|«Еңбек кодексі» 15.05.2007 ж.       |          |            |             |
| 2. М.А.Нұржасаров и другие. Охрана |          |            |             |
|труда. Астана.2007ж.                |5         |10          |50           |
|    3. Ж.К.Аманжолов. Охрана труда и|          |            |             |
|ТБ. Астана .2007ж.                  |10        |10          |100          |
| 4.Ш.Т.Бейсебаев. «Еңбек қорғау және|          |            |             |
|тіршілік қауіпсіздігі»,             |10        |10          |100          |
|Оқу-әдістемелік құрал.   Шәкәрім    |          |            |             |
|атындағы СМУ.Семей.2011ж.           |          |            |             |
|5 Қ.Т.Жантасов,М.Қ.Жантасов,        |          |            |             |
|Е.Н.Кочеров,А.С.Наукенова. «Еңбекті |10        |10          |100          |
|қорғау және тіршілік қауіпсіздігі»  |          |            |             |
|Оқулық. Алматы. 2012 ж.             |          |            |             |
| 6. М.Б. Базаршин «Еңбек қорғау     | 10       |  10        |100          |
|пәнінен студенттерге арналған       |          |            |             |
|қысқаша дәрістер» Семей 1994.       |          |            |             |
| 7. Б.И.Зотов и другие.             |          |            |             |
|Безопас-ность жизнедеятельности на  |5         |10          |50           |
|про-изводстве.Москва.Высшая школа,  |          |            |             |
|2000г.                              |          |            |             |
|8.  И.Скала. «Охрана труда и        |          |            |             |
|тех-ника безопасности». Алматы. 2002|10        |10          |100          |
|г.                                  |          |            |             |
|9 .Пчелинцев В.А. и другие «Охрана  |          |            |             |
|труда в строительстве». Москва.     |5         |10          |50           |
|1991г                               |          |            |             |




















       8. Әдебиеттер


       8.1 Негізгі әдебиеттер


  8.1.1.  «Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі» 15.05.2007 ж.
  8.1.2   Қ.Т.Жантасов,М.  Қ.Жантасов,Е.Н.Кочеров,А.С.Наукенова.   «Еңбекті
         қорғау және тіршілік қауіпсіздігі» Алматы.2012ж.
  8.1.3  Ш.Т.Бейсебаев. «Еңбек қорғау және тіршілік қауіпсіздігі»,Оқу-
         әдістемелік құрал, Шәкәрім атындағы СМУ.Семей.2011ж.
  8.1.4  М.А.Нұржасаров и другие. Охрана труда. Астана.2007 ж.
  8.1.5. Ж.К.Аманжолов. Охрана труда и ТБ. Астана .2007ж.



         8.2  Қосымша әдебиеттер.


  8.2.1.   В.И.Скала. «Охрана труда и техника безопасности».Алматы. 2002 г
  8.2.2.   Б.И.Зотов и другие. Безопасность жизнедеятельности на  производ-
         стве. Москва. Высшая школа, 2000г.жизнедеятельности . М. 2000г.
  8.2.3.   М.Б. Базаршин «Еңбек қорғау пәнінен студенттерге  арналған
         қысқаша дәрістер» Семей 1994.
  8.2.4.  Пчелинцев В.А. и другие» Охрана труда в  строительстве».  Москва.
         1991г




Пәндер