УМКД

Құтқару қызметін ұйымдастыру және басқару пәні

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

«Құтқару қызметін ұйымдастыру және басқару»
5В073100 «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау»
мамандығына арналған

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2014
Алғы сөз

1 ӘЗІРЛЕГЕН

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология және
қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының аға оқытушысы

Бакирова Л.С. ____________ «02» 09. 2014 ж.

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология
және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отрысында
Хаттама № 1 «___» ____ 2014ж.

Кафедра меңгерушісі _________ доцент
Е.Н. Артамонова

2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында
Хаттама № 1 «___» ____ 2014ж.

АФ ОӘБ төрайымы _________ профессор м.а. Г.И.
Джаманова

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдап басып шығаруға ұсынады

Хаттама № 1 «___» ____ 2014ж.

Оқу- әдістемелік кеңестің төрайымы,
оқу әдістемелік жұмысы бойынша
проректор _________
профессор Г.К.Искакова

4 № 1 басылым 18.09.2013ж. ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН

Мазмұны

1. Қолдану саласы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ережелер
4. Оқу пәні (модульдің) бағдарламасының мазмұны
5. Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптары
6. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
7. Әдебиеттер

1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

«Құтқару қызметін ұйымдастыру және басқару» пәні бойынша
оқу-әдістемелік кешен құрамына енетін оқытушының жұмыс бағдарламасы
5В073100 «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау»
мамандығы бойынша оқушыларға арналған.

2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

«Құтқару қызметін ұйымдастыру және басқару» пәні бойынша оқу-
әдістемелік кешені құрамына енетін оқытушының жұмыс бағдарламасы төмендегі
құжаттар талаптарына сай осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастыру тәртібін
белгілейді:
- жоғары білім берудің Мемлекеттік жалпы міндетті стандарты;
- 5В073100 «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны
қорғау» мамандығының элективті пәндер каталогі;
- 5В073100 «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны
қорғау» мамандығының оқу жұмыс жоспары;
- СТУ 042-ГУ-4-2014 Университет стандарты «Пәннің
оқу-әдістемелік кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы
талаптары»
- ДП 042-1.01-2014 Құжат «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы
мен мазмұны».

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:

«Құтқару қызметін ұйымдастыру және басқару» пәні. Төтенше жағдайдың
салдарымен күресу жұмыстары қауіп қатермен байланысты. Сондықтан құтқару
және қалпына келтіру жұмыстарына қатысатын адамдардың қауіпсіздігін сақтау
алға қойылатын мәселенің бірі. Атқарылатын жұмыстардың тактикасы мен
стратегиялық бағдарламасы жан-жақты ойластырылған, реттелген және
қауіпсіздік шартына сәйкес болуы қажет. Бұл шаралар мақсатына байланысты үш
тараптан тұрады:
- барлау бөлімшелері апаттың көлемін, шығын мөлшерін анықтап басқару
органдарына мәлімет береді;
- құтқару бөлімшелері адамдарды іздестіріп, қираған ғимарат,
үйіндіден алып шығып, алғашқы көмек көрсетіп, емдеу мекемелеріне
жеткізеді;
- қалпына келтіру бөлімшелері апаттың салдарын жою, қалпына келтіру
жұмыстарын жүргізеді.

3.2 Пәнді оқытудың мақсаты:
Төтенше жағдайлар аумағында құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды
жүргізу. Негізгі мақсат төтенше жағдайларда адамдарды құтқару, оларға
алғашқы көмекті ұйымдастыру, төтенше жағдайдың қауіпті салдарын жою және
қалпына келтіру жұмыстарын жедел ұйымдастыруға жағдай туғызу.

3.3 Пәнді оқытудың негізгі себептері:
Қазақстанның төтенше жағдайлар қызмет орындарына білікті мамандар
дайындау. Пәнді оқыған студенттер төмендегі іс-әрекеттерді біліп,
меңгерулері қажет:
- құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды жүргізу әдістері мен
әрекеттерін;
- Азаматтық қорғаныс құрылымдарының жұмыс реті мен олардың құтқару
жұмыстарын ұйымдастыру ретін;
- зардап шеккен адамдарға алғашқы көмек көрсету, құтқару және
тасымалдау әдістерін оқытып, үйрету.

3.4 Пәнді оқу нәтижесінде студент білуі қажет:
- ақпарат жинап, оны талдау және өндеу, нақты жағдайға баға беру,
шешім қабылдау, жұмыстарды жоспарлау;
- табиғи сипаттағы апаттар мен катастрофалардан сақтандыру немесе
салдарын жоюға бағытталған шараларды атқарудың ұйымдастыру;
- радиациалық немесе химиялық залал жағдайын есептей бағалай білуі;
- ҚР аумағындағы құтқарушылар мен апаттық-құтқару құрылымдарын
аттестатциялау туралы заңдылықтарды және олардың құрамдары мен
міндеттерін;
- төтенше жағдай уақытында апаттық құтқару отрядтарын құру, апаттар,
табиғи апаттар кезінде халықты қорғау үшін шұғыл шараларды
ұйымдастырып оны басқара білуді;
- ҚР ішкі істер, қорғаныс министрлігі және ТЖ агенствасының
апаттардан халықты қорғауға құрылған құрылымдарының
іс-қимылдарын үйлестіріп, бағыттай алулары керек;
- ТЖ кезінде атқарылатын жұмыстарды жоспарлауды ұйымдастыра білулері
қажет;
- жағдайдың үздіксіз мониторингі, болжамдарды өндеу және
нұсқаларын дамыту, шынайы жағдайды бағалау, жұмыс жоспарының
көлемін, сипатын өзгерісін анықтау;
- ТЖ факторының қауіптілік деңгейлерін, қауіпті аймақтар
шекарасын анықтау, күштер мен құралдарды есептеу;
- міндет қою және оны орындаушыларға жеткізу, барлық ІҚЖ
қатысушыларының арасындағы үйлесімділік пен әрекеттестікті
қамтамасыз ету;
- жұмыстың нәтижесін талдау, ішінара түзетулер енгізу, тапсырманың
орындалуын бақылау;
- ақпарат жинап, оны талдау және өндеу, нақты жағдайға баға беру,
шешім қабылдау, жұмыстарды жоспарлау;
- барлық ІҚЖ қатысушыларының арасындағы үйлесімділік пен
әрекеттестікті қамтамасыз ету, жұмыстың нәтижесін талдау, ішінара
түзетулер енгізу, тапсырманың орындалуын бақылау.

3.5 Курстың пререквизиттері:

Табиғи сипаттағы құбылыстар.

3.6 Курс постреквизиттері:

- Құтқару жұмыстарының тактикасы және төтенше жағдай салдарын жою.

5. ОҚУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫС ТАҚЫРЫПТАРЫ

1. Су тасқыны кезіндегі құтқару жұмыстарының жүргізу ерекшеліктері.
1. Химиялық улану кезіндегі құтқару жұмыстарын жүргізу ерекшеліктері.
2. Көлікте болған авария және апаттар кезіндегі құтқару жұмыстарын
жүргізу ерекшеліктері.
2. Өндірістік апаттар кезіндегі құтқару жұмыстарын жүргізу
ерекшеліктері.
1. Шұғыл авариялық-құтқару жұмыстарды жүргізу,құтқару техникасын
қолдану.
2. Зақым ошғында барлау және басқа шұғыл жұмыстарды ұйымдастыру
ерекшеліктері.
3. Халықты АҚ бойынша және ТЖ кезіндегі іс-қимылдарға үйретуді және
дайындауды ұйымдастыру.
1. Басқару құрылымы, құтқарушылардың, халықтың психикалық жағдайын
басқарудың әдістері.
2. Төтенше жағдайдың адамдар психологиясына әсері.
4. Жер сілкінісі кезіндегі құтқару жұмыстарын жүргізу ерекшеліктері.
1. Өрттер кезіндегі құтқару жұмыстарын жүргізу ерекшеліктері.
2. Халықты эвакуациялау және басқа жерге көшіру.

6 ОҚУ – ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ
Кесте 3
|Оқулықтардың, оқу әдістемелік құралдардың |Дана |Студент |Қамтамасыз |
|атаулары |(саны) |саны |етілуі % |
|1 |2 |3 |4 |
|Құтқарушы. Оқу құралы. Абдрахманов С.К. - |8 |8 |100 |
|Алматы, АҚ және ТЖ Республикалық курстары, | | | |
|2009 - 247 б. | | | |
|Абдрахманов С.К. Спасатель: Кн.1: |8 |8 |100 |
|Учеб.пособие / С.К. Абдрахманов; | | | |
|Республиканские курсы ЧС и ГО.- Алматы, | | | |
|2008, 250с. | | | |
|Абдрахманов С.К.. Спасатель: Кн.2: |8 |8 |100 |
|Учеб.пособие / С.К. Абдрахманов; | | | |
|Республиканские курсы ЧС и ГО.- Алматы, | | | |
|2008, 250с. | | | |
|Абдрахманов С.К. О государственной системе |8 |8 |100 |
|предупреждения и ликвидации чрезвычайных | | | |
|ситуаций в Республике Казахстан. Кн. 1: | | | |
|Информационно-справочное пособие / С.К. | | | |
|Абдрахманов; Республиканскиеи курсы ЧС ГО.- | | | |
|[2-е изд.].- Алматы, 2006. | | | |
|Михно Е.П «Ликвидации последствий аварий и |5 |8 |60 |
|стихийных бедствий» 2005, 225с. | | | |
|Шумилин В. К. «Чрезвычайные ситуации: защита|10 |8 |100 |
|населения и предприятий. Практические | | | |
|рекомендации и приме. Изд: "Альфа-Пресс" | | | |
|2011, 220с. | | | |
|Спасательные работы при ликвидации |10 |9 |100 |
|последствий наводнений, затоплений и цунами | | | |
|Изд: ВНИИ ГОЧС 2006, 125с. | | | |

7. ӘДЕБИЕТТЕР

1. Негізгі әдебиеттер
1. Құтқарушы. Оқу құралы. Абдрахманов С.К. - Алматы, АҚ және ТЖ
Республикалық курстары, 2009 - 247 б.
2. Абдрахманов С.К. Спасатель: Кн.1: Учеб.пособие / С.К. Абдрахманов;
Республиканские курсы ЧС и ГО.- Алматы, 2008, 250с.
3. Абдрахманов С.К.. Спасатель: Кн.2: Учеб.пособие / С.К. Абдрахманов;
Республиканские курсы ЧС и ГО.- Алматы, 2008, 250с.
4. Абдрахманов С.К. О государственной системе предупреждения и
ликвидации чрезвычайных ситуаций в Республике Казахстан. Кн. 1:
Информационно-справочное пособие / С.К. Абдрахманов; Республиканскиеи
курсы ЧС ГО.- [2-е изд.].- Алматы, 2006.
5. Михно Е.П «Ликвидации последствий аварий и стихийных бедствий»
2005, 225с.
6. Шумилин В. К. «Чрезвычайные ситуации: защита населения и предприятий.
Практические рекомендации и приме. Изд: "Альфа-Пресс" 2011, 220с.
7. Спасательные работы при ликвидации последствий наводнений, затоплений
и цунами Изд: ВНИИ ГОЧС 2006, 125с.

2. Қосымша әдебиеттер
1. Цивилев М.П., Никрофанов А.А. Инженерно - спасательные работы. 2000
ж.

Пәндер