УМКД

Қолданушы интерфейстердің жаңашыл тәсілдері

«АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ»

ПӘНІНЕН ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН

5В070400 «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету»
мамандығына арналған

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР

Семей
2013

мазмұны

|1 |Глоссарий |3-бет |
|2 |Дәрістер |4-9 беттер |
|3 |Практикалық және лабораториялық сабақтар |9-20 беттер |
|4 |Студенттің өздік жұмысы |21 бет |

1. глоссарий

Бұл ОӘМ-да келесі терминдер және оларға түсініктемелер қолданылған:

1. Интерфейс – бұл ақпаратты кескіндеу түрі және машина мен
адам арасында диалог жүргізу.
2. Қолданушы интерфейсі- қолданушының компьютермен байланысын
жүргізетін программалық және аппараттық жабдықтар
жиынтығы.
3. Диалог дегеніміз ақиқат уақыт масштабында жүргізілетін
және нақты бір есепті шешуге бағытталған адам мен
компьютер арасындағы ақпарат алмасу.
4. Хабарлама- ақпарат алмасуға қатысатын ақпарат бөлігі.
5. Формалар- қолданушы интерфейсін құрастырушы блоктар.
6. Процедуралық негізделген интерфейстер- «процедура» және
«операция» ұғымдарына негізделген қолданушымен
әсерлесудің моделі.
7. Нысандық негізделген интерфейстер- белгілі-бір облыстағы
нысандарды басқаруға арналған.
8. Примитивті интерфейс деп қолдануышмен консольдық режимде
қарым-қатынас жүргізуді айтады.
9. Ақпараттық терезе- бұл екі түрде болады: хабарлама
терезесі және көмек терезесі.
10. Пиктограмма дегеніміз онымен байланысқан буфер мазмұнын
көрсететін графикалық кескіні бар кішкене терезе.
11. Метафора – бірінщіге ұқсас түрде, бірінщі нысанның
қасиетін басқаға ойша түрде тасымалдау.
12. Нысан-Мәліметтер қолданушыны ақпаратпен жабдықтайды.
13. Кестелер- мәліметтерді тұрақты сақтауға аранлған.
14. Сұраулар- ары қарай өңдеу үшін белгілі-бір шаблон бойынша
кестеден мәліметтер шақыру.
15. Формалар- мәліметтерді ыңғайлы түрде кіргізу және қарау
үшін.
16. Сигнал- ақпаратты беруге арналған физикалық процесс

2. Дәрістер

Дәріс 1. Негізгі ұғымдар. Қолданушы интерфейсі

Дәріс сабағының құрылымы:
1. Интерфейс туралы жалпы түсінік.
2. Интерфейстің түрлері, қолдану аймақтары
3. Диалог

Бұл дәрістік сабақта интерфейс туралы жалпы түсінік және интерфейстің
түрлері, қолдану аймақтары, оларды алу тәсілдері туралы айтылады. Интерфейс
– бұл ақпаратты кескіндеу түрі және машина мен адам арасында диалог
жүргізу. Қолданушы интерфейсі- қолданушының компьютермен байланысын
жүргізетін программалық және аппараттық жабдықтар жиынтығы. Диалог
дегеніміз ақиқат уақыт масштабында жүргізілетін және нақты бір есепті
шешуге бағытталған адам мен компьютер арасындағы ақпарат алмасу.

Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1.Интерфейс дегеніміз не?
2.Интерфейстерді қолданудың қандай облыстары бар?
3.Жүйелер интерфейстерінің даму кезеңдері?

Дәріс 2. Жаңашыл ақпараттық басқарушы жүйелердегі интерфейстер

Дәріс сабағының құрылымы:
1. Жаңашыл ақпараттық басқарушы жүйелер туралы түсінік
2. Жаңашыл ақпараттық басқарушы жүйелердегі интерфейстердің
негізгі ұғымдары
Бұл дәрістік сабақта студенттерге жаңашыл ақпараттық басқарушы
жүйелердегі интерфейстердің негізгі ұғымдары туралы, олардың негізгі
түрлері туралы және оларды алу тәсілдері туралы айтылады. Бұл жағдай барлық
басқарушы, өндірістік, тұрмыстық қызметтерді бір ақпараттық процеске
біріктірумен тудырылады.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Жүйелер интерфейстерінің даму кезеңдері?
2. Жаңашыл интерфейстердің тізімі?
3. Жаңашыл ақпараттық интерфейстердің өсу тенденциясы?

Дәріс 4. Интерфейстік шешімдер қабылдау
Дәріс сабағының құрылымы:
1. OSI/ISO, OSE/RM, MUSIC, MIC және т.б. ашық жүйелері.
2. Интерфейс ұғымы және анықтамасы, түрлері: жүйелік,
коммуникациялық, ақпараттық, қолданушылық.
3. Ақпараттық жүйелердің интерфейстерінің түрлері

Бұл дәрісте ашық жүйелердің (OSI/ISO, OSE/RM, MUSIC, MIC және
басқалары) жаңашыл модельдеріндегі ең маңызды аспектілері қарастырылады.
Сонымен қатар интерфейс ұғымы және анықтамасы, түрлері: жүйелік,
коммуникациялық, ақпараттық, қолданушылық. Ақпараттық жүйелердің
интерфейстерінің түрлері.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1.Адамдық-машиналық интерфейс дегеніміз не?
2.Қолданушы интерфейстерінің даму кезеңдері?
3.Жаңашыл қолданушы интерфейстердің сипаттық ерекшеліктері?

Дәріс 6. Методологиялық негіздер
Дәріс сабағының құрылымы:
1. Ақпараттық жүйелердің қолданушы инерфейстерін модельдік-негіздеп
жобалаудың маңызы
2. Қолданушы интерфейстердің жаңашыл тәсілдері
3. Қолданушы интерфейстердің жаңашыл модельдері
4. Қолданушы интерфейстің моделін тарату негізі
Ақпараттық жүйелердің қолданушы инерфейстерін модельдік-негіздеп
жобалаудың маңызы. Қолданушы интерфейстердің жаңашыл тәсілдері және
модельдері. Қолданушы интерфейстің моделін тарату негізі.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1.Қолданушы интерфейсін жобалау алгоритмі
2.Қолданушы интерфейстерін құралдық түрде жетілдіру қалай жүзеге асады?

Ақпараттық жүйелердің қолданушы инерфейстерінің модельдеу үшін
басқарушы нысанды таңдау. Басқару контурын анықтау және шешілетін есептер
тізімі. Ақпараттық жүйелер интерфейсын модельдеу үшін экономикалық нысанды
таңдау. Шешілетін міндеттердің тізімі және басқару контурын анықтау.
Бастапқы мәндерді дайындау.

Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Басқарушы нысан деген не?
2. Басқару контурын қалай анықтайды?
3. Бастапқы мәндерді қалай дайындайды?

Ұсынылатын әдебиет:
1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.:
Финансы и статистика, 2003.
2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных
систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.
3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и
информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и
статистика, 2001.
Дәріс 8. Қолданушы интерфейсін модельдеу
Дәріс сабағының құрылымы:
1. Қолданушы интерфейсін жобалаудың жаңашыл
тәсілдері
2. Көпмүше теориясының элементтері туралы
түсінік.
3. Қолданушы интерфейстерін жасау
технологиясындағы эксперттік тәсілдер
Бұл дәрісте қолданушы интерфейсін жобалаудың жаңашыл тәсілдері
қарастырылады. Сонымен қатар интерфейс модельдеріндегі көпмүше теориясының
элементтерін қолдану, қолданушы интерфейстерін жасау технологиясындағы
эксперттік тәсілдермен таныстырылады.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Қолданушы интерфейсін жобалаудың қандай жаңашыл тәсілдері бар?
2. Көпмүше теориясының элементтері туралыне білесіз?
3. Қолданушы интерфейстерін жасау технологиясындағы эксперттік тәсілдер
деген не?
Ұсынылатын әдебиет:
1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.:
Финансы и статистика, 2003.
2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных
систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.
3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и
информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и
статистика, 2001
Дәріс 9. Құралдық қолдау
Дәріс сабағының құрылымы:
1. Қолданушы интерфейсын жасау
тәсілдері.
2. МББЖ Visual FoxPro, визуалды,
нысандық-негізделген
программалауларды Delph қолданып,
қолданушы интерфейсын құру.
Бұл дәрісте Microsoft Office (Excel, Access, PowerPoint)
қосымшаларында Visual Basic for Application көмегімен қолданушы
интерфейстерін жасау қарастырылады. МББЖ Visual FoxPro, визуалды, нысандық-
негізделген программалауларды Delph қолданып құру.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Қолданушы интерфейсын жасау тәсілдерін ата.
2. МББЖ Visual FoxPro, визуалды, нысандық-негізделген программалауларды
Delph қолданып, қолданушы интерфейсын қалай құруға болады?
3. Интеллектуалды интерфейс: ұғымы, ерекшеліктері, қолданылуы.
4. Аппараттық интерфейс: ұғымы, ерекшеліктері, қолданылуы.
5. WIMP-интерфейстер туралы ұғым?

9 Зертханалық жұмыстар

№ 1. Зертханалық жұмыс.

Жұмыстың тақырыбы: Жаңашыл ақпараттық басқарушы жүйелердегі интерфейстер
Жұмыстың мақсаты: Интерфейстер көмегімен жүйелер мен процестер
әсерлесуіне жүйелік қадам жасау. Ақпараттық жүйелердің интерфейстерін
жобалауда математикалық және құралдық тәсілдер қолдану.
Зертханалық жұмыстың құрылымы:
1. Жұмыстың аты және мақсаты;
2. Бақылау сұрақтарға жауап беру.

Бақылау сұрақтары:
1.Интерфейстердің әсерлесу принциптері?
2.Интерфейстер процесеріне жол ашу?
3.Интерфейстерді жобалаудың математикалық және құралдық қанадй тәсілері
бар?

Әдістемелік нұсқаулар:
Қолданушы интерфейсі дегеніміз- қолданушының компьютермен өзара қарым-
қатынас жасауын қамтамасыз ететін программалық және аппараттық құралдардың
жиынтығы. Мұндай қарым-қатынастың негізін диалогтар құрайды. Бұл жағдайдағы
диалог дегеніміз-нақты уақыт масштабында жүзеге асатын адам мен компьютер
арасындағы ақпаратпен регламентті алмасу. Әрбір диалог енгізу-шығару сияқты
жеке процестерден құрылады және олар пайдаланушы мен компьютер арсындағы
байланысты физикалық түрде қамтамасыз етеді. Ақпаратпен алмасу-
хабарламаларды жіберу арқылы және басқарылатын сигналдар арқылы жүзеге
асырылады.
Тапсырма.
Кестелер арасындағы байланысты құру.
«Сотрудник» кестесін құру керек. Оның құрылымы төмендегідей болсын:

[pic]
1-сурет. «Сотрудник» кестесінің құрылымы.

Кестенің құрылымын белгілеп болғаннан кейін автоматты түрде кілттік
өрісті құру керек. Одан кейін оның атын өзгерту керек.
«ФИО» өрісі бойынша индекстеуді жүргізу керек. Сонымен қатар
«Обязательное поле» атты қасиеті бойынша «Да» деген мән беру керек.
«Пол» деген өріске 1-ге тен өлшем беру керек. Қалған мәтіндік
өрістер үшін 50 символға тен өлшемді қалдыру керек.

№ 2 Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Ақпараттық жүйелердегі интерфейстерді қолданумен
ақпараттық нысандарды басқаруды анализдеу
Жұмыстың мақсаты: Ашық жүйелерге (OSI/ISO, OSE/RM, MUSIC, MIC) кіру
жолдарын үйрену.
Зертханалық жұмыстың құрылымы:
1. Жұмыстың аты және мақсаты
2. Программаның листингі
3. Бақылау сұрақтарына жауап беру

Бақылау сұрақтары:
1.Ашық жүйелердің жалпы модельдерінде интерфейстерді жобалаудың
стандартты шешімдері неден тұрады?
2.АЖ-ң интерфейстеріне кірудің қандай жолдары бар?

Әдістемелік нұсқаулар:
Программалаудың процедуралық және нысандық түрлеріне байланысты
интерфейстарды процедуралық бағытталған және нысандық бағытталған деген
түрлері болады.
Процедуралық бағытталға интерфейстар процедура және операция деген
ұйымдарға негізделген қарым-қатынастың дәстүрлі моделі. Осы моделде
программалық қамсыздандыру пайдаланушыға кейбір әрекеттерді орындауына
мүмкіндік береді. Ол үшін пайдаланушы сәйкес мәліметтерді анықтайды және
осы іс-әрекеттер орындалғаннан кейін қажетті нәтижені алады.
Нысанды бағытталған интерфейстар қолданушымен жасалынатын қарым-
қатынастың басқа түрін пайдаланады.

Тапсырма.
«Кафедры» атты кестені құрыңыз. Оның өрістері келесідей болуы шарт:
«Код кафедры» - өрісі, типі «Счетчик» болсын. Оны кестені сипаттап
болғаннан кейін автоматты кілт түрінде орнату қажет;
«Наименование кафедры краткое» - мәтіндік өрісі, ұзындығы – 8 символ,
осы өріске уникальный индекс құру керек.
«Наименование кафедры полное» - мәтіндік өрісі, ұзындығы – 60 символ
болсын.

Бақылау сұрақтары:
1. Қолданушы интерфейсының қандай
түрлері болады?
2. Жүйелік интерфейс деген не?
3. Қолданбалы интерфейске
анықтама беріңіз.

Әдістемелік нұсқаулар:
Қолданушы интерфейсінің түріне байланысты ақпараттық
технологиялардың классификациясы бойынша интерфейстар жүйелік және
қолданбалы болып 2-ге бөлінеді. Жүйелік интерфейс опреациялық жүйе арқылы
жүзеге асатын компьютермен өзара әрекеттесу тәсілдерінің жиынтығы. Жүйелік
операциялық интерфейстерге командалық WIMP және SILK интерфейстары жатады.
Командалық интерфейс өте қарапайым. Ол команданы енгізу үшін экранға
жүйелік шақыруды қамтамасыз етеді.
Тапсырма.
«Состав семьи» атты кестені құрыңыз. Оның өрістері келесідей болуы
шарт:
«Код сотрудника» - сандық өрісі, оның өлшемі – длинное целое болсын;
«ФИО родственника» - мәтіндік өрісі, 50 символдан тұруы керек;
«Дата рождения родственника» - өрісінің типі «Дата/время»;
«Вид родства» - мәтіндік өрісі, 20 символдан тұруы керек.
Кестеде кілтті орнатпаңыз.

№ 4. Зертханалық жұмыс
Жұмыстың тақырыбы: Ақпараттық жүйенің қолданушы интерфейсін құралдық
көмегімен қолдау
Жұмыстың мақсаты: Функционалдық есептерді шешуге арналған прогаммалық
қамсыздандыруларды таңдай білу және қолдану.
Зертханалық жұмыстың құрылымы:
1. Жұмыстың аты және мақсаты
2. Программаның листингі
3. Бақылау сұрақтарына жауап беру

Бақылау сұрақтары:

1. Ақпараттық жүйелердің
қолданушы интерфейсы
қандай болады?
2. Функционалдық есептерді
шешуге арналған
прогаммалық
қамсыздандыруларды қалай
таңдау қажет?

Әдістемелік нұсқаулар:
Қолданушы интерфейстерін жасау кезеңдеріне программалық қамсыздануды
жасау кезеңдері жатады. 1) есептің қойылымы. Интерфейс түрін таңдау және
оған қойылатын негізгі шарттар мен талаптарды анықтау. 2) талаптардың
анализі және ерекшеліктерді анықтау. Интерфейсті қолдану сценарийі
анықталынады және қолданушы интерфейсінің моделі анықталынады. 3) жобалау.
Диалогтарды жобалау және оны енгізу-шығару процестерді түрінде жүзеге
асыру. 4) жүзеге асыру кезеңі. Интерфейстік процестерді программалау және
тестілеу.

Тапсырма.
«Владение ин языками» атты кестені құрыңыз. Оның келесідей өрістері
болуы керек:
«Код сотрудника» - сандық өрісі, оның өлшемі – длинное целое;
«Название языка» - мәтіндік өрісі, өлшемі - 20 символ;
«Степень владения» - мәтіндік өрісі, өлшемі - 20 символ. «Степень
владения» өрісін поле подстановки ретінде құру керек. Оның мәндері
белгіленген тізімнен алынуы қажет: «свободно», «со словарем», «читаю и могу
объясниться».
«Код сотрудника» мен «Название языка» өрістерінен тұратын құрылымдық
кілтті орнату керек.

№ 5. Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Қолданушы интерфейс моделін тарату

Жұмыстың мақсаты: Сыртқы және ішкі интерфейстерді жобалаудың
технологиялары туралы жеке тапсрымалар орындау. Қолданушы интерфейсінің
дизайны.

Зертханалық жұмыстың құрылымы:
1. Тапсырманың аты және мақсаты
2. Бақылау сұрақтарына жауап
3. Программа листингісі

Бақылау сұрақтары:

1. Қолданушы интерфейсы моделі деген не?
2. Қолданушы интерфейсы моделінің қандай түрлері болады?
3. Қолданушы интерфейсінің дизайны деген не?

Әдістемелік нұсқаулар:
Интерфейстің қолданбалы және программалық модельдері.
Қолданушы интерфейсінің 3 моделі болады.Олар:
1) программа құрушы моделі.
2) Қолданушы моделі.
3) Программалық модель.

Тапсырма.
«Табель учета рабочего времени» атты кестені құрыңыз. Оның келесідей
өрістері болуы керек:
«Код сотрудника» - сандық өрісі, оның өлшемі – длинное целое;
«Дата» - өрісінің типі «Дата/время»;
«Отработанное время» - сандық өрісі, өлшемі - бүтін.
«Код сотрудника» мен «Дата» өрістерінен тұратын құрылымдық кілтті
орнату керек.
Ұсынылатын әдебиет:
1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.:
Финансы и статистика, 2003.
2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных
систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.
3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и
информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и
статистика, 2001

№ 6 Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Қолданушы интерфейстер жасау: алғашқы және жоғары
деңгейлі жобалау кезеңдері
Жұмыстың мақсаты: Қолданушы интерфейстер туралы теориялық білімді
толықтыру. Қолданушы интерфейстер жасау: алғашқы және жоғары деңгейлі
жобалау кезеңдері туралы теориялық білімдерді толықтыру
Зертханалық жұмыстың құрылымы:
1. Тапсырманың аты және мақсаты
2. Бақылау сұрақтарына жауап
3. Программа листингісі

Бақылау сұрақтары:

1.Интерфейс дегеніміз не?
2.Интерфейстерді қолданудың қандай облыстары бар?
3.Жүйелер интерфейстерінің даму кезеңдері?
4.Жаңашыл интерфейстердің тізімі?

Әдістемелік нұсқаулар:
Диалог дегеніміз- интерактивті терминал арқылы белгілі бір ережелер
бойынша қолданушы мен программалық жүйенің арасында ақпаратпен алмасу
процесі. Диалогтың типі және формасы болады. Диалог түрі ақпаратпен алмасу
процесін қай сұхбаттасушы басқаратындығын анықтайды. Осыған байланысты
диалог типін 2 түрге бөледі: 1) программамен басқарылатын. 2) қолданушымен
басқарылатын.
Тапсырма.
«Студент» атты кестесін құрыңыз. Оның келесідей өрістері болуы керек:
«Код студента» - өрісінің типі – «Счетчик», өрісті автоматты түрде
кестенің кілті ретінде орнату керек;
«Фамилия», «Имя», «Отчество» - өрістерінің әрқайсысының типі
«текстовый», өлшемі - 30 символ, міндетті өрістер;
«Ном зачетки» - мәтіндік өрісі, өлшемі - 8 символ.
«Ном группы» - мәтіндік өрісі, өлшемі - 6 символ.
«Фоторафия» - OLE өрісі.

№ 7 Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Интерфейстің төменгі деңгейлі жобалануы: сандық
бағалау және прототип құрастыру

Жұмыстың мақсаты: Қолданушы интерфейстер туралы теориялық білімді
толықтыру. Интерфейстің прототипін құрастыру варианттарын жасау. Сандық
бағалануына қарау интерфейс прототиптернің таңдау принциптерін үйрену.

Бақылау сұрақтары:

1. Жаңашыл ақпараттық интерфейстердің өсу тенденциясы?
2. Жүйелер интерфейстерінің (ЖИ) түрлеріне жуықтау?
3. ЖИ стандарттары
4. Ашық жүйелердің моделдеріндегі интерфейстерін сипаттамалары

Әдістемелік нұсқаулар:
Диалогтар формасы. Егер екі сұхбаттасушы да түсінікті тіл болмаса,
онда диалог жүзеге асырылмайды. Тілдің сипаттамасы синтаксистан және
симантикадан тұрады. Синтаксис дегеніміз- белгілі бір тілдің конструкциясын
анықтайтын ережелер. Симантика дегеніміз- тілдің синтаксисті дұрыс құрылған
конструкцияыларынан немесе оның мазмұнының мағынасын анықтайтын ережелер.
Нақты жағдайда синтаксисті және симантиканы қолдануына байланысты диалогтар
формасын мынадай 3 түрге бөледі: 1) Сөздік(фраза). 2) Директивті
(командалық). 3) кестелік(табличный).
Тапсырма.
«Студент доп инф» атты кестесін құрыңыз. Оның келесідей өрістері болуы
керек:
«Код студента» - сандық өрісі, өлшемі – длинное целое, кілттік өріс;
«Дата рождения» - өрісінің типі - «Дата/время»;
«Телефон» - өрісінің типі – мәтіндік, өлшемі – 15;
«Адрес» - өрісінің типі – мәтіндік, өлшемі – 100;
«Автобиография» - өрісінің типі МЕМО.

Жұмыстың тақырыбы: Анықтамалық жүйені жобалау

Жұмыстың мақсаты: Windows (*.hlp) анықтамалық жүйесін құруға арналған
файлдардың тәсілдерін үйрену.

Бақылау сұрақтары:

1. ЖИ стандарттары
2. Ашық жүйелердің моделдеріндегі интерфейстерін
сипаттамалары
3. ЖИ-мен қолданушының әсерлесу ерекшеліктері?
4. Адамдық-машиналық интерфейс дегеніміз не?

Әдістемелік нұсқаулар:
Графикалық қолданушы интерфейстары Windows, Apple Macintosh, OS/2
операциялық жүйелерде қолданылады. Мұндай операциялық жүйелерде аталған
интерфейс бойынша қолданушымен өзара қарым-қатынасты ұйымдастыратын
стандартты компоненттердің жиынтығы бар. Қазіргі кездегі программалардың
қолданушы интерфейстары Wimp технологиясы бойынша жасалынады.
Windows-терезе
Icons-пиктограмма
Mouse-тышқан
P-Pop-Up-төмен түсетін меню
Терезе дегеніміз-физикалық экранның тіктөрбұрышты құрайтын шектеулі
жақтауға алынған бөлігі терезе экранның көлемінде өзінің орнын да,
өлшемінде өзгерте алады. Барлық терезелерді 5 категорияға бөледі. 1)негізгі
терезе. 2) бағынушы терезелер. 3) диалогтар терезесі. 4) ақпараттық
терезелер. 5) меню терезесі.
Тапсырма.
«Предмет» атты кестесін құрыңыз. Оның келесідей өрістері болуы керек:
«Код предмета» - өрісінің типі – «Счетчик», өрісті автоматты түрде
кестенің кілті ретінде орнату керек;
«Наименование предмета краткое» - өрісінің типі – мәтіндік, өлшемі - 8
символ, берілген өріс бойынша уникальный индекс құру керек;
«Наименование предмета полное» өрісінің типі – мәтіндік, өлшемі - 60
символ.
Ұсынылатын әдебиет:
1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.:
Финансы и статистика, 2003.
2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных
систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.
3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и
информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и
статистика, 2001

№ 9 Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Интерфейс протатипін құрастыру және оны
тестілеу

Жұмыстың мақсаты: Интерфейстің электронды прототипін-
демонстрациялық ролигін құрастыру тәсілдерін үйрену. Тестілік
тапсырмалар құрастыру әдістерін үйрену. Интерфейстерді тестілеуге
арналған практикалық және теориялық білімдерді толықтыру.

Бақылау сұрақтары:

1.Қолданушы интерфейстерінің даму кезеңдері?
2.Жаңашыл қолданушы интерфейстердің сипаттық ерекшеліктері?
3.Қолданушы интерфейстерін жобалау принциптері?
4.Қолданушы интерфейстерін жобалауға келу маңызы?

Әдістемелік нұсқаулар:
Кез-келген қосымшалар терезлерінде ақпаратты енгізуге және шығаруға
арналған арнайы компаненттер болады. Қазіргі кездегі программалық
қамсызданудың интерфейсі мынадай менюлерден тұрады: 1) негізгі немесе төмен
түсетін иерархиялық меню. 2) Пиктографиялық меню. Контекстік меню
интерфейста енгізу және шығару компоненттерін 3 топқа бөлуге болады: 1)
Фразалық (сөздік). 2) Кестелік. 3) Директивті. Мысалы: Label, Edit, Memo-
сөздік. CheckButton, RadioGroup, ListBox–кестелік. Button–директивті.
ComboBox–аралас формаға жатады.

Тапсырма.
«Успеваемость» атты кестесін құрыңыз. Оның келесідей өрістері болуы
керек:
«Код студента» - өрісінің типі – сандық, өрістің өлшемі – длинное
целое;
«Код предмета» - өрісінің типі – сандық, өрістің өлшемі – длинное
целое;
«Дата сдачи» - өрісінің типі – «Дата/время»;
«Оценка» - өрісінің типі – сандық, өрістің өлшемі – целое.
«Код студента», «Код предмета», «Дата сдачи» өрістерінен тұратын
құрылымдық кілтті орнату керек.

№ 10 Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Қолданушы интерфейсін құру. Кестелер құру

Жұмыстың мақсаты: МББЖ-гі шаблондармен танысу. Нысан құрылымын
меңгеру.Кестелер жолдарына әр түрлі мәндер беріп үйрену.

Бақылау сұрақтары:

1. Қолданушы интерфейсін жобалау алгоритмі
2. Қолданушы интерфейстерін құралдық түрде жетілдірі?
3. Интеллектуалды интерфейс: ұғымы, ерекшеліктері, қолданылуы.
4. Аппараттық интерфейс: ұғымы, ерекшеліктері, қолданылуы.
5. WIMP-интерфейстер туралы ұғым?

Әдістемелік нұсқаулар:
Wimp интерфейстарында қарастырылатын тура басқару арқылы нысанды
бағытталан интерфейстарды жасауға болады. Сыртқы деңгейде осындай типқа
жататын интерфейстарда диалогтық директивті формасы қолданылады, яғни
мышканың көмегімен пиктограммамен жасалынатын әртүрлі іс-әрекеттермен
командаларды енгізуге болады. Мұндай интерфейстің негізгі элементтеріне
мыналар жатады: 1) метафоралар. 2) Нысандар. 3) Drag and Drop технологиясы.

Тапсырма.
Сауда фирмасының фрагменті болытан кестелерді құрыңыз.
«Партнер» кестесінің келесідей өрістері бар болсын: «Код партнера» -
сандық өріс, өлшемі – бүтін, кілттік өріс; «ИНН» - сандық өріс, өлшемі –
бүтін, өрістің уникалдылығына тексеру орнату керек; «КПП» - сандық өріс,
өлшемі – бүтін, өрістің уникалдылығына тексеру орнату керек; «Наименование»
- мәтіндік өріс, өлшемі – 150; «Юр адрес» - мәтіндік өріс, өлшемі – 150;
«Адрес эл почты» - мәтіндік өріс, өлшемі – 20.
«Телефоны партнеров» кестесі: «Код партнера» - сандық өріс, өлшемі-
бүтін; «Телефон» - мәтіндік өріс, өлшемі – 15. Құрамына осы екі өріс
кіретін құрылымдық кілтті орнату керек.
«Товары» кестесі: «Код товара» - сандық өріс, өлшемі – бүтін, кілттік
өріс; «Наименование товара» - мәтіндік өріс, өлшемі – 100; «Цена» -
өрісінің типі денежный, «Наличиче на складе» - сандық өріс, өлшемі – бүтін.
«Сотрудник» кестесі: «Код сотрудника» - мәліметтердің типі –
«счетчик», оны кесте структурасын сипаттаудан кейін автоматты түрде орнату
керек, содан кейін оның атын өзгертіңіз; «ФИО» - мәтіндік өріс, өлшемі –
30.
«Счета» кестесі: «Номер счета» - типі – «счетчик», бұл өрісті
автоматты түрде кестенің кілті ретінде орнату керек; «Код партнера» -
сандық өріс, өлшемі – бүтін; «Дата» - өрісінің типі – «Дата/время», «Код
менеджера» - сандық өріс, өлшемі – длинное целое.
«Позициця счета» кестесі: «Номер счета» - сандық өріс, өлшемі –
длинное целое; «Код товара» - сандық өріс, өлшемі – бүтін; «Количество» -
сандық өріс, өлшемі – бүтін. Құрамына «Номер счета» мен «Код товара»
өрістері кіретін құрылымдық кілтті орнату керек.

4. студенттің өздік жұмысы

4.1 Өздік жұмысты ұйымдастыру бойынша әдістемелік нұсқаулар.
Студенттің өздік жұмысы (СӨЖ) реферат түрінде орындалады және
студенттердің өздік жұмысын қойлатын талаптарға сәйкес тапсырылады.
Өздік жұмысты бақылау келесі формада өтуі мүмкін:
– жасалған жұмысты көрсету;
– өздік меңгерген тақырып бойынша баяндама;
– аудиториялық сабақтарды немесе ОБСӨЖ-де ауызша сұрау;
– жазбаша орындалған тапсырмаларды қорғау.
Өздік жұмысының нәтижелерін тапсырмаған студент қорытынды аттестацияға
жіберілмейді.
Өз бетімен меңгерген материал оқытушумен бірге меңгерілген материалмен
қоса қорытынды бақылауға шығарылады.

4.2 Рефераттар тақырыбы

4.2.1 Қолданушы интерфейстерінің типтері және оны жасау кезеңдері.
4.2.2 Ақпаратты қабылдаумен, сақтаумен және өңдеумен байланысты адамның
психофизикалық ерекшеліктері.

4.2.3. Қолданушы интерфейстерінің интеллектуалды элементтері

4.2.4. Жаңашыл ақпараттық басқарушы жүйелердегі интерфейстердің
ерекшеліктері

4.2.5. Ақпараттық жүйелердегі интерфейстерді қолданумен ақпараттық
нысандарды басқаруды анализдеу
4.2.6. Қолданылатын парадигмалар және принциптер
4.2.7. Қолданушы моделі.
4.2.8. Интерактивті жүйе моделін құру
4.2.9. Ақпарттық басқарушы жүйелердің қолданушы интерфейстерінің модельдік
негізделген жобаларының методологиялық негіздері.
4.2.10. Ақпараттық жүйенің интерфейсін модельдеу процесі.
4.2.11. Ақпараттық жүйенің қолданушы интерфейсін құралдық көмегімен қолдау

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz

Іздеу
Файл қосу
Презентациялар
Тегін
Кабинет
Баланс
Таңдаулы жұмыстар
Cатып алған жұмыстарыңыз
Менің файлдарым
Презентацияларым
Сатылым статистикасы