Файл қосу

Иондайтын сәулелену көздерінің классификациясы





    |ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ                                                   |
|БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                                                |
|ШӘКӘРІМ атындағы                                                            |
|СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                                              |
|3 денгейлі СМЖ құжаты    |ОӘК                     |                         |
|                         |                        |ПОӘК 042-18-6.1.78/      |
|                         |                        |01.2014                  |
|Студенттерге арналған    |                        |                         |
|«Радиациялық қауіпсіздік |«__» ________ 2014ж     |                         |
|негіздері» пәнінің жұмыс |№ 1 басылым             |                         |
|оқу бағдарламасы         |                        |                         |









                     «РАДИАЦИЯЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІК НЕГІЗДЕРІ»
                       ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
  5В073100 – «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау»
                               мамандығы үшін

                              ОҚУШЫҒА АРНАЛҒАН
                             ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ























                                    Семей
                                    2014
                                   Кіріспе



      1 ҚҰРАСТЫРҒАН
      Құрастырушы   ____________ «___» ___________ 2014 ж.
      Сейсенбаева   М.К.,    «Техникалық   физика    және    жылуэнергетика»
кафедрасының оқытушысы,  Шәкәрім  атындағы  Семей  мемлекеттік  университеті

      2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
      2.1 Шәкәрім атындағы  Семей  мемлекеттік  университетінің  «Техникалық
физика және жылуэнергетика» кафедрасының отырысында
       «____» __________ 2014 жыл, № __. хаттама


      Кафедра меңгерушісі ___________ О. Степанова.
      2.2 Инженерлік - технологиялық факультеттің оқу-әдістемелік  кеңесінің
отырысында
       «____» __________ 2014 жыл, № __.хаттама


      Төрайымы ______________ С. Толеубекова


      3 БЕКІТІЛГЕН
      Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында  қабылданған  және
баспадан шығаруға кеңес берді.
      «____» __________ 2009 жыл, № __.хаттама


      ОӘК төрайымы, бірінші проректор _____________ Г. Искакова


    4 АЛҒАШҚЫ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН



                                   Мазмұны


1 ЖАЛПЫ ережелер  4
1.2 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме    4
1.3 Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы  4
1.4 Курс мақсаты  4
1.6 Курсты оқытуға қойлатын талаптар    5
1.7 Курс пререквизиттері   6
1.8 Курс постреквизиттері  6
1.9 Оқулықтар 6
1.9.1 Негізгі 6
1.9.2 Қосымша 7
2 Пәнді оқытудың әдістемелік кеңестері  7
3 курс саясаты мен Форматы 9
4 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ     10
5 пән мазмұны. сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу  11
6 ОСӨЖ ЖӘНЕ СӨЖ мазмұндары 13
7 оқу үрдісінің Күнтізбелік ГРАФИгі 15














 1 ЖАЛПЫ ережелер



      1.1 Оқытушы мен пән жөнінде жалпы мағлұмат


      Оқытушы – Сейсенбаева Маржан Касымхановна, аға оқытушы.
      Кафедра – Техникалық физика және жылуэнергетика.
      Байланыс ақпараты  – тел: 53-82-50, №9 ғимарат, №201 кабинет.
      Сабақты өткізу орны – дәрісхана № ___
      Пәннің аталуы - «Инженерлік жүйелер, желілер мен жабдықтар»
      Берілген пән бойынша кредиттер саны – 2;



      1.2 Пәннің мазмұның қыскаша сипаттау



      Жұмыс оқу жоспарынан көшірме 1–кестеде көрсетілген.


1–кесте – Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
|Курс       |Семестр           |Кредиттер         |Дәр,                       |
|           |                  |                  |сағ.                       |
|А          |4,0               |95 – 100          |Өте жақсы                  |
|А–         |3,67              |90 – 94           |                           |
|В+         |3,33              |85 – 89           |                           |
|           |                  |                  |Жақсы                      |
|В          |3,0               |80 – 84           |                           |
|В–         |2,67              |75 – 79           |                           |
|С+         |2,33              |70 – 74           |                           |
|           |                  |                  |                           |
|           |                  |                  |Қанағаттанарлық            |
|С          |2,0               |65 – 69           |                           |
|С–         |1,67              |60 – 64           |                           |
|D+         |1.33              |55 – 59           |                           |
|D          |1,0               |50 – 54           |                           |
|F          |0                 |0 – 49            |Қанағаттарлықсыз           |
|I          |NA                |-                 |Бітпеген                   |
|P          |-                 |өту               |Пәннен өтуі                |







      5 пән мазмұны. сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу





      Пән мазмұны және сабақ түрлері бойынша  сағаттарды  бөлу  5-кестелерде
көрсетілген.

5-кесте – Пән мазмұны. Сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу.
|тақырып |Тақырып атауы    |Мазмұны                     |Сағат саны             |
|№       |                 |                            |                       |
|        |                 |                            |Д |СС |ЗС |ОСӨЖ  |СӨЖ  |
|1       |2                |3                           |4 |5  |6  |7     |8    |
|1       |Дозиметрия және  |Кіріспе. Иондайтын          |1 |   |1  |      |     |
|д 1     |иондайтын        |сәулеленудің биологиялық    |  |   |   |      |     |
|сс 1    |сәулеленуден     |әрекеті. Сәулелік аурулар.  |  |   |   |      |     |
|        |қорғану курсы.   |Радиоактивті ыдырау. Флюенс,|  |   |   |      |     |
|        |Иондайтын        |бөлшектер ағыны, бөлшектер  |  |   |   |      |     |
|        |сәулелену көздері|ағынының тығыздығы, энергия |  |   |   |      |     |
|        |                 |ағыны, сәулелену жиілігі,   |  |   |   |      |     |
|        |                 |сәулелену көзінің қуаты.    |  |   |   |      |     |
|        |                 |Иондайтын сәулелену көздері.|  |   |   |      |     |
|        |                 |Иондайтын сәулелену         |  |   |   |      |     |
|        |                 |көздерінің классификациясы. |  |   |   |      |     |
|        |                 |Реактор иондайтын сәулелену |  |   |   |      |     |
|        |                 |көзі ретінде.               |  |   |   |      |     |
|2       |Дозалық шама мен |Кіріспе. Активтілік өлшем   |1 |   |1  |2     |2    |
|д 2     |өлшем бірлік.    |бірлігі. Сәулелену дозасының|  |   |   |      |     |
|сс2     |Сәулелену        |өлшем бірлігі.              |  |   |   |      |     |
|        |активтілігінің   |Экспозициялық, жұтылған,    |  |   |   |      |     |
|        |шамасы мен өлшем |эквиваленттік және тиімді   |  |   |   |      |     |
|        |бірлігі          |эквиваленттік дозалар       |  |   |   |      |     |
|        |                 |түсінігі, дозалар қуаты.    |  |   |   |      |     |
|        |                 |Экспозициялық қуат дозасы   |  |   |   |      |     |
|        |                 |мен сәулелену жиілігі       |  |   |   |      |     |
|        |                 |арасындағы қатынас.         |  |   |   |      |     |
|3       |Иондайтын        |Кіріспе. Сәулеленуді        |2 |   |2  |4     |4    |
|д 3     |сәулеленуді      |тіркеудің иондық әдісі.     |  |   |   |      |     |
|сс3     |тіркеу әдістері. |Разрядтау (немесе зарядтау) |  |   |   |      |     |
|        |Иондау әдістері. |әдісі бойынша иондық токты  |  |   |   |      |     |
|        |Иондық камералар |анықтау. Компенсациялау     |  |   |   |      |     |
|        |                 |әдісі бойыншаиондық токты   |  |   |   |      |     |
|        |                 |анықтау. Тұрақты ауытқу     |  |   |   |      |     |
|        |                 |әдісі бойынша иондық токты  |  |   |   |      |     |
|        |                 |анықтау. Иондық камералар:  |  |   |   |      |     |
|        |                 |интегрлеуші және импульстік,|  |   |   |      |     |
|        |                 |олардың жұмыстарының        |  |   |   |      |     |
|        |                 |принциптері.                |  |   |   |      |     |
|4       |Брег-Грей        |Кіріспе. Электрондық        |2 |   |2  |4     |4    |
|д 4     |теориясы.        |тепе-теңдік. Грей теориясы. |  |   |   |      |     |
|сс4     |Наперстік иондық |Наперсттік иондық камералар.|  |   |   |      |     |
|        |камералар.       |Газдық есептегіштер         |  |   |   |      |     |
|        |Газразрядтық және|(счетчиктер) және олардың   |  |   |   |      |     |
|        |жартылай         |сипаттамалары. Әртүрлі      |  |   |   |      |     |
|        |өткізгіштік      |конструкциялы есептегіштер  |  |   |   |      |     |
|        |есептегіштер     |(счетчиктер) және олардағы  |  |   |   |      |     |
|        |(счетчиктер)     |разрядталу механизмі.       |  |   |   |      |     |
|        |                 |Жартылай өтізгіштік         |  |   |   |      |     |
|        |                 |есептегіштер (счетчиктер).  |  |   |   |      |     |
|5       |Люминесценттік   |Кіріспе. Сцинтилляциялық    |1 |   |1  |3     |3    |
|д 5     |тіркеу әдістері. |детекторлар. Дозиметрияда   |  |   |   |      |     |
|сс5     |Сцинтилляциялық  |қолданылатын                |  |   |   |      |     |
|        |тіркеу әдісі     |сцинтилляторлар, және       |  |   |   |      |     |
|        |                 |олардың сипаттамалары.      |  |   |   |      |     |
|        |                 |Термолюминесценттік         |  |   |   |      |     |
|        |                 |дозиметрлер.                |  |   |   |      |     |
|        |                 |Радиофотолюминесценттік     |  |   |   |      |     |
|        |                 |дозиметрлер.                |  |   |   |      |     |
|6       |Фотографиялық    |Кіріспе. Фотографиялық      |1 |   |1  |3     |3    |
|д 6     |және химиялық    |материалдардың              |  |   |   |      |     |
|сс 6    |тіркеу әдістері  |сенситометриялық            |  |   |   |      |     |
|        |                 |сипаттамалары. Рентгендік   |  |   |   |      |     |
|        |                 |және γ-сәулеленудің         |  |   |   |      |     |
|        |                 |фотографиялық әрекеті.      |  |   |   |      |     |
|        |                 |Сұйықтық химиялық           |  |   |   |      |     |
|        |                 |дозиметрлер. Газдық химиялық|  |   |   |      |     |
|        |                 |дозиметрлер.                |  |   |   |      |     |
|7       |Сәулеленудің     |Кіріспе. Сыртқы және ішкі   |1 |   |2  |2     |2    |
|д 7     |шекті мүмкін     |сәулеленудің шектік мүмкін  |  |   |   |      |     |
|сс 7    |деңгейлері.      |дозасы (ШМД). Иондық        |  |   |   |      |     |
|        |Радиациялық      |сәулелену дозасына және     |  |   |   |      |     |
|        |қауіпсіздік      |шарттарына байланысты       |  |   |   |      |     |
|        |нормалары мен    |биологиялық қауіптің        |  |   |   |      |     |
|        |ережелері        |концепциясы, адам           |  |   |   |      |     |
|        |                 |ағзасындағы                 |  |   |   |      |     |
|        |                 |радионуклидтердің шектік    |  |   |   |      |     |
|        |                 |мүмкін мөлшері (ШММ), судағы|  |   |   |      |     |
|        |                 |және ауадағы радиоактивті   |  |   |   |      |     |
|        |                 |заттардың шектік мүмкін     |  |   |   |      |     |
|        |                 |концентрациясы (ШМК).       |  |   |   |      |     |
|        |                 |Радиоактивті заттармен және |  |   |   |      |     |
|        |                 |де басқада иондайтын        |  |   |   |      |     |
|        |                 |сәулелену көзімен жұмыс     |  |   |   |      |     |
|        |                 |істеудің негізгі санитар.   |  |   |   |      |     |
|8       |Дозиметрияның    |Кіріспе. Аэрозолдердің отыру|2 |   |2  |3     |3    |
|д 8     |арнайы әдістері. |әдістері (қылшықты фильтрлер|  |   |   |      |     |
|сс 8    |Фильтрлер        |және электрфильтр).         |  |   |   |      |     |
|        |(фильтрлер) мен  |Радиоактивті аэрозолдердің  |  |   |   |      |     |
|        |адсорбенттер     |концентрациясын өлшеу       |  |   |   |      |     |
|        |көмегімен        |әдістері. Радиоактивті      |  |   |   |      |     |
|        |аэрозольдер мен  |газдардың радиометриясы.    |  |   |   |      |     |
|        |газдар           |тректік детекторлар.        |  |   |   |      |     |
|        |дозиметриясы.    |                            |  |   |   |      |     |
|        |Тректік          |                            |  |   |   |      |     |
|        |детекторлар      |                            |  |   |   |      |     |
|9       |Қазіргі кезгі    |Өлшеуіш құралдарының шартты |1 |   |1  |3     |3    |
|д 9     |дозиметриялық    |белгілері және техникалық   |  |   |   |      |     |
|сс 9    |және             |сипаттамалары. Радиациялық  |  |   |   |      |     |
|        |радиометриялық   |бақылау жүйесін жобалау және|  |   |   |      |     |
|        |құралдар.        |жинақтауға арналған         |  |   |   |      |     |
|        |Дозиметриялық    |агрегаттық техникалық       |  |   |   |      |     |
|        |аппаратуралар мен|құралдар кешені.            |  |   |   |      |     |
|        |сәулелену        |Дозиметрлердің және фондық  |  |   |   |      |     |
|        |көздерінің       |сәулелену көздерін тексеру  |  |   |   |      |     |
|        |градустауы       |және градустеу. Электрондық |  |   |   |      |     |
|        |                 |және тежегіштік сәулеленуді |  |   |   |      |     |
|        |                 |өлшеу құралдарын тексеруге  |  |   |   |      |     |
|        |                 |арналған қондырғы.          |  |   |   |      |     |
|        |                 |Нейтрондық радиометрлерді,  |  |   |   |      |     |
|        |                 |дозиметрлерді және сәулелену|  |   |   |      |     |
|        |                 |көздерін тексеру. Газдық    |  |   |   |      |     |
|        |                 |және аэрозольдік            |  |   |   |      |     |
|        |                 |құрал-жабдықтарды тексеру.  |  |   |   |      |     |
|10      |АЭС-тағы         |Радиациялық жағдай.         |1 |   |1  |2     |2    |
|д 10    |Радиациялық және |Қызметкерлердің сәулеленуі. |  |   |   |      |     |
|сс 10   |дозиметриялық    |Жұмысшылардың дозалық       |  |   |   |      |     |
|        |бақылау          |шығыны. Дозалық шығынды     |  |   |   |      |     |
|        |                 |азайту жолдары: жабдықтарды |  |   |   |      |     |
|        |                 |дезактивациялау және дозалық|  |   |   |      |     |
|        |                 |шығынды жобалау. АЭС-тегі   |  |   |   |      |     |
|        |                 |радиациялық бақылау қызметі |  |   |   |      |     |
|        |                 |және ережелері.             |  |   |   |      |     |
|        |                 |Технологиялық радиациялық   |  |   |   |      |     |
|        |                 |бақылау. Дозиметриялық      |  |   |   |      |     |
|        |                 |радиациялық бақылау.        |  |   |   |      |     |
|11      |Иондайтын        |Жинақталу факторын есепке   |2 |   |2  |4     |4    |
|д 11    |сәулеленуден     |ала отырып γ-сәулеленуден   |  |   |   |      |     |
|сс 11   |қорғану.         |қорғануды есептеу. Иондық   |  |   |   |      |     |
|        |Зарядталған      |сәулеленуден қорғайтын экран|  |   |   |      |     |
|        |бөлшектен        |қалындығын есептеудің       |  |   |   |      |     |
|        |қорғануды есептеу|жуықтық әдісі. Қорғаныс     |  |   |   |      |     |
|        |                 |материалдарын таңдау.       |  |   |   |      |     |
|Барлығы                                               |15|   |15 |30    |30   |





      6 ОСӨЖ ЖӘНЕ СӨЖ мазмұндары


      Кредитті оқу жүйесінде студенттің өздік жұмыс жасауына, яғни түрлі  үй
тапсырмаларын  жасау  арқылы   білім   сапасын   көтеруде   қатаң   талаптар
орнатылған.
      ОСӨЖ- диалогты түрде аудиторияда сабақ ретінде өтілетін кредиттік  оқу
жүйесіндегі оқу жұмысының бір формасы болып табылады,  сондай  –ақ  сабақтан
тыскезде де қосымша сабақ ретінде өткізіледі.
      ОСӨЖ және СӨЖ мазмұны 6-кестеде келтірілген.

6-кесте – ОСӨЖ және СӨЖ жоспары
|№    |ОСӨЖ                                            |СӨЖ                    |
|     |аудиториялық             |аудиториядан тыс      |                       |
|1    |2                        |3                     |4                      |
|     |Альфа- және бета-        |Альфа- және бета-     |Альфа- және бета-      |
|     |сәулеленуден қорғануды   |сәулеленуден қорғануды|сәулеленуден қорғануды |
|     |есептеу                  |есептеу               |есептеу                |
|     |Иондайтын сәулеленудің   |Иондайтын сәулеленудің|Иондайтын сәулеленудің |
|     |экспозициялық, жұтылған, |экспозициялық,        |экспозициялық,         |
|     |тиімді дозасын және      |жұтылған, тиімді      |жұтылған, тиімді       |
|     |дозалық қуаттын есептеу. |дозасын және дозалық  |дозасын және дозалық   |
|     |                         |қуаттын есептеу.      |қуаттын есептеу.       |
|     |Иондайтын сәулеленуді    |Иондайтын сәулеленуді |Иондайтын сәулеленуді  |
|     |тіркеу әдістер мен иондық|тіркеу әдістер мен    |тіркеу әдістер мен     |
|     |камералардың             |иондық камералардың   |иондық камералардың    |
|     |конструкциясын           |конструкциясын        |конструкциясын         |
|     |оқып-үйрену              |оқып-үйрену           |оқып-үйрену            |
|     |Дозиметрияда             |Дозиметрияда          |Дозиметрияда           |
|     |люминесценттік және      |люминесценттік және   |люминесценттік және    |
|     |сцинтилляциялық тіркеу   |сцинтилляциялық тіркеу|сцинтилляциялық тіркеу |
|     |әдістерін қолдану        |әдістерін қолдану     |әдістерін қолдану      |
|     |Фотографиялық және       |Фотографиялық және    |Фотографиялық және     |
|     |химиялық тіркеу әдістерін|химиялық тіркеу       |химиялық тіркеу        |
|     |оқып-үйрену              |әдістерін оқып-үйрену |әдістерін оқып-үйрену  |
|     |Сәулеленудің шекті мүмкін|Сәулеленудің шекті    |Сәулеленудің шекті     |
|     |деңгейлерін есептеу.     |мүмкін деңгейлерін    |мүмкін деңгейлерін     |
|     |Радиациялық қауіпсіздік  |есептеу. Радиациялық  |есептеу. Радиациялық   |
|     |нормалары мен ережелері  |қауіпсіздік нормалары |қауіпсіздік нормалары  |
|     |                         |мен ережелері         |мен ережелері          |
|     |Аэрозольдер мен газдардың|Аэрозольдер мен       |Аэрозольдер мен        |
|     |радиометриясы. Тректік   |газдардың             |газдардың              |
|     |детекторлар              |радиометриясы. Тректік|радиометриясы. Тректік |
|     |                         |детекторлар           |детекторлар            |
|     |Сәулелену көздерін       |Сәулелену көздерін    |Сәулелену көздерін     |
|     |өлшейтін құрал -         |өлшейтін құрал -      |өлшейтін құрал -       |
|     |жабдықтар                |жабдықтар             |жабдықтар              |
|     |АЭС-тағы радиациялық және|АЭС-тағы радиациялық  |АЭС-тағы радиациялық   |
|     |дозиметриялық бақылау    |және дозиметриялық    |және дозиметриялық     |
|     |                         |бақылау               |бақылау                |
|     |Иондайтын сәулеленуден   |Иондайтын сәулеленуден|Иондайтын сәулеленуден |
|     |қорғану                  |қорғану               |қорғану                |
|     |15                       |15                    |30                        |


7 оқу үрдісінің Күнтізбелік ГРАФИгі




      Оқу үрдісінің күн тізбелік жоспары және оларды тапсыру мерзімі 7  және
8 – кестелерде көрсетілген.

7-кесте – «Радиациялық қауіпсіздік негіздері»  пәні  бойынша  оқу  үрдісінің
күн тізбелік графигі
|Апталар                   |1                                                    |

20,1,18,3,16,5,14,7,12,9,10,11,8,13,6,15,4,17,2,19
3,12,5,10,7,8,9,6,11,4,13,2,15
Пәндер