Файл қосу

Иммуномодульятор және пробиотиктердің организмге әсерлерін функциональды клиникалық бағалауды білу



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
                                МИНИСТІРЛІГІ
                  СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ
                             МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ | |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты                    |ПОӘК         |ПОӘК 042.18-24.1.     |
|                                         |             |62/01- 2014ж.         |
| «Ветеринариядағы иммуномодуляторлар және|№1басылым    |                      |
|пробиотиктер»  пәнінің оқытушыларға      |11.09.2014ж. |                      |
|арналған оқу әдістемелік бағдарлама      |             |                      |
|кешені                                   |             |                      |

















           5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығына арналған
       «Ветеринариядағы иммуномодуляторлар және пробиотиктер»  пәнінен
                            ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН








                     ОҚЫТУШЫЛАР ҮШІН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ


















                                 Семей  2014



                                  Алғы сөз





       1 ӘЗІРЛЕНДІ
Құрастырғандар:       Билялов Е.Е.,   ветеринария  ғылымдарының  кандидаты,
Семей   қаласының   Шәкәрім     атындағы    мемлекеттік     университетінің
«Ветеринариялық медицина» кафедрасының аға оқытушысы
    Тойкина  Г.Н.,  ветеринария  ғылымдарының  кандидаты,  Семей  қаласының
Шәкәрім  атындағы мемлекеттік   университетінің  «Ветеринариялық  медицина»
кафедрасының профессоры м. а.

                                                              28.08. 2014 ж.


            2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

      2.1 Семей  қаласының Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік  университетінің
«Ветеринариялық медицина» кафедрасының отырысында
28.08.2014 жыл, № 1 хаттама.

Кафедра меңгерушісі, доцент м.а.
С.Тусупов


      2.2Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
« 09 » 09  2014 жыл, № 1 хаттама



Төрайымы
              Г.Джаманова



            3 БЕКІТІЛДІ


Университеттің  оқу-әдістемелік  кеңесінің  отырысында  шығаруға
мақұлданған  және  ұсынылған.
« 11 » 09  2014 жыл, № 1хаттама






ОӘК төрайымы, ОӘЖ проректоры              Г. Искакова





      4 АЛҒАШҚЫ ЕНГІЗІЛУІ
                                   Мазмұны
1. Қолданылу саласы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ереже
4. Оқу пәнінің мазмұны (модуль)
5. Білімалушылардың  өздік  жұмыстары үшін тақырыптар тізімі
6. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтылу картасы
7. Әдебиеттер



        ҚОЛДАНУ САЛАСЫ



      5В120100    «Ветеринариялық     медицина»     мамандығына     арналған
«Ветеринариядағы    иммуномодуляторлар    және    пробиотиктер»      пәнінің
бағдарламасы,   оқу-әдістемелік   кешеннің   құрамы   және   дәстүрлі    оқу
шығармашылық үрдісті жүргізудегі  әдістемелік  ұйымдастырудың  негізі  болып
табылады.

      2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР


      5В120100    «Ветеринариялық     медицина»     мамандығына     арналған
«Ветеринариядағы иммуномодуляторлар және пробиотиктер» пәнінің  оқытушыларға
арналған осы бағдарламасы келесі құжаттардың ұсынымдарымен және  талаптарына
сәйкес оқу үрдісін ұйымдастыруды белгілейді:
      - ҚР жалпы міндетті  мемлекеттік  білім  беру  стандартының  негізінде
құрылған ҚР МЕМСТ 23.08.12 ж № 1080;
      -  042-МУ-4-2014  Университет  стандарты  «Пәннің   оқу-   әдістемелік
бағдарлама кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»;
      -  042-1.01-2014  Құжатталу  «Пәннің  оқу  -  әдістемелік   бағдарлама
кешенінің құрылымы мен мазмұны»
      - 5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығының жұмыс оқу жоспары;
      -  «5В120100»  -  «Ветеринариялық  медицина»  мамандығы  бойынша   оқу
үрдісінің жоспары, элективті пәндер катологы;
      -  5В120100  «Ветеринариялық  медицина»  арнайы  жоғары   білім   беру
мамандығы    бойынша    мамандарды    дайындау     үшін     «Ветеринариядағы
иммуномодуляторлар және пробиотиктер» пәнінің оқу бағдарламасы.


      3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ

      3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
      «Ветеринариядағы иммуномодуляторлар және пробиотиктер»  пәні  организм
жүйесі  мен  ішкі  ортаның  қалыптылығын  сақтаудағы   иммундық   функцияны
ветеринариялық  иммунология  жетістігіне  қарай  жануарлар   организміндегі
иммундық  жетіспеушілікті  иммунология   қағидасының   талаптарына   сәйкес
иммундық жүйе қызметін реттеп, шешудегі бірқатар мәселелерді бүгінгі күннің
жаңа бақыттары тұрғысында қарастыратын ілім  қағидасын  оқытады.  Негізінен
жануарларда  кең  тараған  иммунодефициттік  жағдай   мен   фармакологиялық
коррекцияның келелі мәселесін байымдайды.
      Организмнің иммундық жауабының генетикалық, биохимиялық және  торшалық
жаңалықтарының  ашылуларына  байланысты  иммундық  дефициттің  жіктелуі  де
жетілдіріліне қарай клиникалық-иммунологиялық диагностика әдістерінің  және
инновациялық жетістіктері де дәріптеліп дәйектеледі.
      Пән  осы  жоғарғыдағы  мәселелерді  қарастыру  барысында  организмдегі
микробиоценоздық    резиденттік    микрофлораға    –    химиотерапевтикалық
препараттар,  пестицидтер  және  басқа  да   улар,   күйзеліс,   вирулентті
микрорганизмдер  т.б  әсерден  макроорганизмдегі  микроэкологиялық  жүйенің
өзгеруінің алғы шарттарын білуді  және  организмдегі  патологиялық  үрдісті
ғылыми-теориялық тұрғыда түсіндіреді.
        Сонымен  қатар  жануар   организміндегі   микробиоценоздық   жағдай,
физиологиялық функциясы мен қалыпты микрофлораны қамтамасыз ету барысындағы
бактериотерапия  - резиденттік микрофлораны сақтау мақсатында  қолданылатын
пробиотиктік  препараттардың  маңызы  дәріптеле  отырып,  иммундық  жүйенің
функциональдық белсенділігінің  жақсаруын  бағалаудың  тиімді  әдістері  де
қарастырылады.


     2.  Пәнді оқудың мақсаты:
      Иммуномодульятор    және    пробиотиктердің    организмге    әсерлерін
функциональды   клиникалық    бағалауды    білу.    Организмнің    иммундық
механизмдерінің дұрыс жұмыс істемеуі салдарынан иммунобиологиялық  қабілеті
төмендеп, жануардың індетті және жұқпалы емес ауруларға қарсы  тұра  алмауы
себептері қарастырылып,  пән  мазмұнында  көрсетілген  иммундық  моделдеуде
қолданатын пробиотиктер мен препараттарды қолдану методологиясын  мпеңгеру.
Осы иммундық реттеуіштердің иммундық  жүйедегі  гуморальдық  және  торшалық
факторларға  әсер  етуі  немесе  олардың  қызметтерінің   иммунобиологиялық
қабілеттегі ерекшелігіне сәйкес тікелей әсерін түсіну.
      Атап айтқанда рациональды  терапия  мен  бактериальдық  және  вирустық
этиология негізіндегі инфекциялық аурулардың  алдын  алу  қағидасының  алғы
шарты  жануар  организміндегі  микробтық  экологияны   тануға   және   оның
денсаулықты  сақтаудағы  маңызын  ғылыми-теориялық   имунология   негізінде
түсіну.


     3.  Пәнді оқытудың негізгі тапсырмалары:
      Клиникалық-иммунологиялық диагностика  әдістерінің  және  инновациялық
жетістіктерін  меңгеруді.  Пәннің  ғылыми-теориялық  методологиясын   игеру
барысында  студенттің  (тердің)  ғылыми-зерттеу  жұмысын  дербес  орындауды
үйрету.   Жануар   организміндегі   микробиоценоздық    жағдайға    қатысты
физиологиялық функция мен қалыпты микрофлораны қамтамасыз ету жолдарын шешу
барысындағы бактериотерапия  - резиденттік микрофлораны сақтау  қағидаларын
меңгеруді  оқыту  болып  табылады.  Микробиоценоздық  экология  қағидаларын
жануар организмінің  дербес  биологиялық  ерекшеліктері  тұрғысында  түсіну
барысында организмге тән автохтонды немесе  резиденттік  және  кездейсоқтық
жағдайдағы  аллахтонды  немесе  транзиторлық  микрофлоралар   түрлері   мен
маңыздылығын және анықтау жолдарын үйрету болып табылады.




      3.4 Пәнді оқытудың нәтижесінде білім алушы
      Студент   білуге   тиісті   -   иммундық    коррекциялық    қызметтегі
иммуномодульяторлық  және  пробиотиктік  препараттардың   маңызы   дәріптеле
отырып,   иммундық   жүйенің   функциональдық   белсенділігінің    жақсаруын
бағалаудың тиімді әдістерін;
      - Сынамаларды алу, тасымалдау, сақтау тәсілдерін үйрену;
      Студент істей алуға  тиісті  -  ветеринариялық  иммунология  ғылымының
заманауи  ғылыми-техникалық  жетістіктеріне   сәйкес   қалыптасқан   әртүрлі
клиникалық-иммунологиялық диагностика әдістерін қолдана білуді;
      - Жануар организмінің дербес жүйелері мен иммундық қызметі барысындағы
иммунобиологиялық және  микробиоценоздық  жағдайдың  көрсеткіштерін  бағалау
методологиясын;
      Студент дағдыларды меңгеруге тиісті  -  Ветеринария  саласындағы  жаңа
қолданыстағы  (“Serotec”  (Англия),  VMRD,  Inc.  (США)  фирмалары  ұсынған)
әртүрлі малдардың  лейкоциттерінің  маркерлеріне,  МНС  молекулаларына  және
иммуноглобулиндеріне бірнеше моноклоналдық қарсы денелерді  пайдалана  алуды
үйренудің теориялық қағидасын меңгеру;
      - Қан құрамындағы Т - , В- лимфоциттерін анықтау, маркер дайындау және
оны пайдалануды меңгеру;
      .  США  және  Европаның   ғылыми   орталықтарының,   университеттердің
лабораторияларында жүргізілетін көптеген ғылыми ізденістердің негізін білу;
      - Микробиоценозды зерттеу әдістерін жүргізе алуды;
      - Резиденттік микрофлораны анықтауды;
      - Қанның морфобиохимиялық,  көріністеріне  нақты  анықтама,  сипаттама
бере алу;
      -Қанның сары суы құрамының иммунобиологиялық көрсеткіштеріндегі  жалпы
белок және белок фракцияларын, лизоцим, айналымдағы иммундық  кешенді  /ЦИК/
анықтай алуды;
      - заманауи техникалармен  жұмыс  істей  отырып,  зерттеу  нәтижелерін,
тұжырымдарын шығаруды білу, статистикалық биометрияны анықтай алу.





     7  Курстың пререквизиттері:

          Зертханалық іс; Ветеринариядағы диагностикалық және емдеу
техникалары; Ветеринариялық иммунология;






     3.6 Курстың постреквизиттері:


     Жұқпалы емес ішкі аурулар, клиникалық балау рентгенологиясымен І;

         Індеттану және індеттік аурулар, паразитология және инвазиялық
аурулар.







      3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:

                                                                     Кесте 1
|Курс  |Семестр|Несие |Дәріс |Тәжір |БОӨЖ  |БӨЖ    |Барлығы|Қорытынды |
|      |       |      |(сағ) |(сағ) |(сағ) |(сағ)  |(сағ)  |бақылаудың|
|      |       |      |      |      |      |       |       |түрі      |
|3     |1      |3     |15    |30    |22,5  |67,5   |135    |Емтихан   |



1. ОҚУ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ)


                                                                     Кесте 2

|Сабақтың түрі және тақырыптың аталуы                               |Сағат|
|                                                                   |саны |
|1                                                                  |2    |
|Дәріс                                                                    |
|Модуль 1 Иммундық жүйеге ветеринариялық таным                            |
|Кіріспе. «Ветеринарияда қолданылатын жаңа иммуномодулятор          |1    |
|биопробиотиктер» пәнін игерудегі ғылыми-теориялық анықтама         |     |
|негіздемесі туралы түсінік.                                        |     |
|Иммундық жүйе және оның қызметіне әсер етуші препараттарға  жалпы  |1    |
|түсініктеме. Ветеринариялық-медициналық ғылымдағы иммунология      |     |
|жетістігі.                                                         |     |
|Иммундық тапшылыққа анықтама және оның түрлері. Қан құрамы         |1    |
|элементтері,  жалпы белок және белок фракцияларына иммундық        |     |
|қызметіне сипаттама.                                               |     |
|Екінші қатардағы иммундық жеткіліксіздіктер.                       |     |
|Антиденелердің пассивті түрде берілуінің бұзылуы. Жануарлар        |1    |
|организміндегі иммунобиологиялық қабілеттіліктің қалыптасу         |     |
|ерекшеліктері мен ондағы қызметтер.                                |     |
|Вирус тудыратын иммуносупрессияның механизмі және оның             |1    |
|ерекшеліктері.                                                     |     |
|Модуль 2 Клиникалық-иммунологиялық диагностика                           |
|Клиникалық-иммунологиялық диагностика әдістері. Серологиялық       |1    |
|иммунология.                                                       |     |
|Иммундық жүйенің функционалдық белсенділігінің бұзылуын зерттеудің |1    |
|жаңа әдістері. Организмдегі торшалық қорғаныс факторларының жетілуі|     |
|мен қалыптасуының маңыздылығы.                                     |     |
|Иммунокоррекциялық стратегияны зерттеудің маңызы. Иммунобиохимиялық|1    |
|көрсеткіштерге сипаттама.                                          |     |
|Табиғи иммуномодуляторлардың организмге әсерлерін клиникалық       |1    |
|бағалау.                                                           |     |
|Иммунодепрессанттар. Иммунопатологиялық процесс.                   |1    |
|Модуль 3 Иммуномодуляторлар мен иммунопробиотиктер                       |
| Организмнің жалпы резистенттілік қабілетін көтеру мақсатымен      |1    |
|қолданылатын дәрілік заттар. Пробиотиктердің классификациясы.      |     |
|Пробиотиктердің иммундық жүйеге әсері және қолданылуы.             |     |
|Ферментті-пробиотикті қосымша азықтар.                             |1    |
|Дәрілік заттардың әсер ету уақытын ұзарту үшін қолданылатын жаңа   |1    |
|биоцидті құрамдар.                                                 |     |
|БАРЛЫҒЫ:                                                           |15   |
|Тәжірибелік  сабақ                                                 |сағат|
|                                                                   |ы    |
|Модуль 1 Иммундық жүйеге ветеринариялық таным                      |     |
|«Ветеринарияда қолданылатын жаңа иммуномодулятор                   |2    |
|биопробиотиктер» туралы ғылыми-теориялық ілімді игерудегі          |     |
|тәжірибелік жұмыстардың әдістемеліктері туралы түсінік.            |     |
|Иммундық жүйе және оның қызметіне әсер етуші препараттардың        |2    |
|ветеринариялық тәжірибеде қолданылуы. Ветеринариялық-медициналық   |     |
|ғылымдағы иммунология жетістігіне көз жеткізуге болатын            |     |
|мүмкіндіктегі жұмыстарға негіздемелік алғы шарттар..               |     |
|Иммундық тапшылыққа анықтама және оның түрлері. Қан құрамы         |2    |
|элементтері,  жалпы белок және белок фракцияларына иммундық        |     |
|қызметін тексерудегі зертханалық жұмыстарға анықтама.              |     |
|Екінші қатардағы иммундық жеткіліксіздіктердің алдын алудың        |2    |
|ветеринариялық тәжірибедегі жетістігі.                             |     |
|Жануарлар организміндегі антиденелердің иммунобиологиялық          |2    |
|қабілеттілігінің қалыптасу ерекшеліктерін талдау.                  |     |
|Вирус тудыратын иммуносупрессияның механизмі және оның             |2    |
|ерекшеліктерін зерттеу әдістерін талдаудың зертханалық             |     |
|негіздемесі..                                                      |     |
|Модуль 2 Клиникалық-иммунологиялық диагностика                     |2    |
|Клиникалық-иммунологиялық диагностика әдістерінің ветеринариялық   |2    |
|тәжірибедегі жетістіктерін талдау.                                 |     |
|Иммундық жүйенің функционалдық белсенділігін зерттеудің жаңа       |2    |
|әдістерінің ветеринариялық тәжірибеге енгізілуінің келешегі.       |     |
|Иммунобиохимиялық көрсеткіштерді талдап оның иммундық жүйе         |2    |
|қызметіндегі маңыздылығын талдау.                                  |     |
|Әртүрлі иммуномодуляторлардың организмге әсерлерін клиникалық      |2    |
|бағалау.                                                           |     |
|Иммунодепрессанттар. Иммунопатологиялық процесс.                   |2    |
|Модуль 3 Иммуномодуляторлар мен иммунопробиотиктер                 |2    |
|Организмнің жалпы резистенттілік қабілетін көтеру мақсатымен       |2    |
|қолданылатын дәрілік заттардың патологиялық үрдістің кезеңдеріне   |     |
|байланысты әсер ету механизміне анықтама беру.                     |     |
|Пробиотиктердің иммундық жүйеге әсері және ветеринариялық          |2    |
|тәжірибеде қолданылуы.                                             |     |
|Ферментті-пробиотикті қосымша азықтардың ветеринариялық мақсатта   |2    |
|қолданылуына негіздеме.                                            |     |
|Дәрілік заттардың әсер ету уақытын ұзарту үшін қолданылатын жаңа   |2    |
|биоцидті құрамдардың пайдаланылуына негіздеме.                     |     |
|ЖИЫНЫ:                                                             |30   |


      5 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ ҮШІН ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ


     5.1  Организмнің  физиологиялық  ерекшеліктеріне  байланысты  иммундық
     жеткіліксіздіктер.
         5.2   Клиникалық-иммунологиялық   диагностика   әдістері    бойынша
      гуморальдық қорғаныс факторларының – лизоцим,  комплемент,  пропердин,
      интерферон, бактериолизиндердің қызметі оларға сипаттама.
      5.3 Пробиотиктердің классификациясы. Пробиотиктердің иммундық жүйеге
әсері.
      5.4 Жалпы белок және белок фракцияларына сипаттама, иммундық маңызы.
      5.5   Иммуномодуляторлардың   организмге    әсерлерін    функциональды
клиникалық бағалау.
      5.6 Жануарлар органимзміндегі иммунобиологиялық қабілеттілік
ерекшеліктерінің қалыптасуы мен қарсы денелердің пассивті түрде берілуінің
бұзылуы.
      5.7 Иммундық жүйенің функционалдық белсенділігінің бұзылуын зерттеудің
жаңа әдістері. Айналымдағы иммундық кешен.
      5.8   Иммуномодуляторлардың   организмге    әсерлерін    функциональды
      клиникалық  бағалау.  Ферментті-пробиотикті  қосымша  азықтар.  Төлдер
      организміндегі иммундық статус.
      5.9 Ферментті-пробиотикті қосымша азықтар.
      5.10   Жануарлар   органимзміндегі   иммунобиологиялық    қабілеттілік
ерекшеліктерінің қалыптасуы мен қарсы денелердің пассивті  түрде  берілуінің
бұзылуы.
      5.11 Колостральды иммунитеттің ерекшеліктері және оның бұзылуы.
      5.12 Иммунокоррекциялық стратегия.

      5.13 Колостральды иммунитеттің ерекшеліктері және оның бұзылуы.


      5.14 Иммундық жүйенің функциональдық белсенділігінің бұзылуын
      зерттеудің жаңа әдістері.

      5.15 Қанның морфологиялық кескінін анықтау негіздемесі, қан
элементтерінің және оның құрылымының боялу механизмі.




      7 ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ
                                                                     Кесте 4

|Оқу әдістемеліктермен әдебиеттердің аталуы     |Әр     |Студент|Қамтылу  |
|                                               |түрінің|-тер   |пайызы   |
|                                               |саны   |саны   |         |
|1. М.А. Молдағулов, А.Н. Ермаханов, Ө.К.       |50     |19     |263,1    |
|Есқожаев, А.З. Дюсембаева т.б. Жануарлар       |       |       |         |
|ауруларының  клиникалық диагностикасы.  оқу    |       |       |         |
|құрал – Алматы, 2007.                          |       |       |         |
|2. В.М. Субботин «Современные лекарственные    |2      |19     |10,5     |
|вещества в ветеринарии». 2003 ж                |       |       |         |
|                                               |       |       |         |
|                                               |       |       |         |
|                                               |       |       |         |
|                                               |       |       |         |


      7  ӘДЕБИЕТТЕР


          7.1 Негізгі әдебиеттер
      7.1.1 Молдағулов М.А., Ермаханов А.Н., Есқожаев Ө.К., Дюсембаева  А.З.
      т.б.   Жануарлар ауруларының  клиникалық диагностикасы.  оқу  құрал  –
      Алматы, 2007.
             7.1.2  Субботин  В.М.  «Современные  лекарственные  вещества  в
ветеринарии».2003 ж
       7.1.3   Сайдуллин Т.С., Основы серологии Дополненное второе издание.
     – Алматы: «Полиграфия-сервис и К0», 2013 – 36-37с.
            7.2 Қосымша әдебиеттер
      7.2.1 Бұлашев А.Қ. Иммунология. Оқу құралы. Астана, 1998ж.
      7.2.2 Антонов В.И. и  др.  Лабораторные  исследования  в  ветеринарии:
   биохимические и микологические. Справочник. М., «Агропромиздат», 1991, с.
   287.
      7.2.3 Столяров И.Д. Иммунодиагностика и иммунокоррекция в клинической
      практике. СПб: Сотис, 1999 ж
      7.2.4   Данилевский   Н.А.   Фармакологические   аспекты    применения
      пробиотиков в ветеринарии.  //  Ветеринария  3.  (31)  2013г.  38-42с.
      (источник: http bf – component. Ru/ library
      7.2.5 Ионов П.С., Беляков И.М., Уша  Б.В.,  Шайхаманов  М.Х.,  Шаптала
   И.П.
      Диагностическая и терапевтическая техника в ветеринарии.-  М.:  Колос,
   1979
      7.2.6    Данилевский    В.М.     Внутренние     незаразные     болезни
   сельскохозяйственных животных  М. «Колос» 1992 г.





Пәндер