Файл қосу

Инфекциялық ауруларды балау




|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                      |
|ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                          |
|3-деңгейлі СМЖ құжаты       |ПОӘК              |ПОӘК                     |
|                            |                  |042-14-4-03.01.20.6/01-20|
|                            |                  |12                       |
|ПОӘК «Мал және құстардың    |Басылым № 3       |                         |
|індетті ауруларының         |                  |                         |
|диагностикалық әдістері»    |                  |                         |
|пәнінің оқытушыға арналған  |                  |                         |
|жұмыс бағдарламасы          |                  |                         |






      «Мал және құстардың індетті ауруларының диагностикалық әдістері»
   пәнінің 5В120200 -«Ветеринариялық санитария» мамандығы бойынша оқытушыға
                                  арналған


                           ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ






















                                    Семей
                                    2012



   Алғы сөз

   1. ҚҰРАСТЫРЫЛДЫ
   Құрастырушы:   Шәкәрім   атындағы   Семей   мемлекеттік   университетінің
   «Ветеринариялық  санитария»  кафедрасының  доцент  м.а.  Нуркенова   М.К.
   «_____» __________ 2012__ ж.




   2. ТАЛҚЫЛАНДЫ:
     1. Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік университетінің  «Ветеринариялық
        санитария» кафедрасының отырысында
       Хаттама «    »                 2012 ж.  № 1
                    Кафедра               меңгерушісі,                доцент
   Е.Омарбеков






   2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро отырысында
       Хаттама «       »                 2012 ж.  № 1
    ОӘБ төрайымы                                  К.Сатиева




    3. БЕКІТІЛДІ
   Шәкәрім атындағы  СМУ  оқу-әдістемелік  кеңесінің  отырысында  бекітіліп,
   баспаға ұсынылды
   Хаттама «     »                2012 ж.  №  1
   ОӘК         ағасы                                             Б.Рскелдиев










     « 01 »    09. 2009 ж. №  2 басылымның орнына  еңгізілді














                                  1 Мазмұны



1  Пайдалану аймағы
2  Нормативтік сілтемелер
3  Жалпы ережелер
4  Оқытушыға арналған пәннің  оқу жұмыс жоспарының мазмұны
5  Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі
6  Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7  Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуі
8  Әдебиеттер






























1



                                      2


3         1 Пайдалану аймағы

       «Мал және  құстардың  індетті  ауруларының  диагностикалық  әдістері»
пәні бойынша  оқу-әдістемелік  кешен  5В120200  -  «Ветеринарлық  санитария»
мамандығының студенттеріне арналған.  Ол  студенттерді  курстың  мазмұнымен,
қажеттілігімен, актуальдығымен, саясатымен  таныстырып,    қажетті  біліммен
қамтамасыз етеді. Оқу-әдістемелік  кешен  пәнді  оқудағы  басшылыққа  алатын
негізгі құжат болып саналады.
«Инфекциялық ауруларды балау әдістері» пәні  бойынша  оқу-әдістемелік  кешен
осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудағы негіз болып саналады.

  2 Нормативтік сілтемелер
    «Мал және құстардың індетті ауруларының  диагностикалық  әдістері»  пәні
бойынша оқу-әдістемелік кешен осы пән бойынша  оқу  үрдісін  ұйымдастырудағы
негіз болып саналады және ол элективті пәндерінің каталогі Шәкәрім  атындағы
Семей мемлекеттік университетінің бұйрығымен бекітіліп өткізілген.



    3  Жалпы ережелер
3.1 Пән мазмұнына қысқаша сипаттама
Ветеринариялық  санитария  мамандығының  студенттеріне  арналған  «Мал  және
құстардың індетті ауруларының диагностикалық әдістері»  пәні  ветеринариялық
микробиология,  эпизоотология,  зоогигиена   мәліметтерін   ескере   отырып,
зерттеулер жүргізеді. Жануарлар  патологиясында  бактериялық  және  вирустық
аурулардың үлес салмағы жыл  сайын  өсіп  келеді.  Инфекциялық  аурулар  мал
шаруашылығына жануарлардың өлімімен, төлді толық алмаумен,  мал  өнімдерінің
төмендеуімен, ауруға диагноз қоюға, емдеуге,  аурудың  алдын  алуға  кететін
шығындармен байқалатын біраз экономикалық  зиян  келтіреді..  Ветеринариялық
санитария мамандығының студенттеріне арналған  инфекциялық  ауруларды  балау
әдістері пәні заманымыздың талабына  сай  әртүрлі  мәселелерді,  әдістемелік
мақсаттарды қарастырады.
3.2 Пәнді оқытудың  мақсаты – студенттерді микроскоппен ғана көруге  болатын
микробтар мен вирустар туралы, олардың   морфофизиологиялық  ерекшеліктерін,
олардың сыртқы  ортада  таралуын,  жануарлардың  инфекциялық  ауруларындағы,
жалпы  биологиялық  мақсаттарды  шешудегі,  ауыл  шаруашылығы  мен   өндіріс
саласындағы  және   сыртқы   ортаны   қорғаудағы    инфекциялық   аурулардың
қозырғыштарын анықтау тәсілдерін меңгеру.

3.3  Пәнді   оқытудың   міндеттері   -студенттерді   микробиологиялық   және
вирусологиялық    зерттеу    әдістеріне    үйрету;    алынған    нәтижелерді
ветеринариялық-санитариялық    бағалауға     бейімдеу;жануарлар     өнімдері
микрофлорасын, олардың зардапты микробтармен  және  вирустармен  зақымдануын
анықтауға және залалсыздандыруға ( стерилизация) және  дезинфекциялауға  көп
көңіл бөлу;зертханалық сабақтарда зардапты микробтар  мен  вирустардың  және
санитарлық  көрсеткіш  микробтар  морфологиясы  мен   биологиясына,   оларды
анықтау әдістеріне көңіл бөлу.  Студенттерді   инфекциялық  ауруларды  балау
қызметтеріне дайындау.

3.4  Инфекциялық  ауруларды  балау  әдістері    пәнін  оқыған  студент  мына
талаптарға сай болуы керек:

       Инфекциялық ауруларды балау әдістері  курсын оқып біткеннен кейін
студент жалпы микробиология және вирусология, инфекция, иммунитет,микробтар
мен вирустардың генетикасы мен селекциясын білуі керек.

 Сонымен қатар  тері-ішек  шикізаттарының,  жүннің,  азықтың  (шөп,  сүрлем,
сенаж) микробиологиясын,  сыртқы  ортадағы  зардапты  микробтарды  анықтауды
және дезинфекцияның тиімділігін анықтау жолын білуі керек.
Инфекциялық ауруларды балау  әдістері,микробиологиялық  және  вирусологиялық
зерттеулер  жүргізу  үшін,   патологиялық   материалды   алу,   консервілеу,
тасымалдау, жұмыстарын; вакциналарды, қан сары  суларын,  диагностикумдарды,
микробтар түзетін өнімдерді дұрыс  пайдалану  ісін;  инфекциялық  аурулардың
балауын, емін, алдын алуын дұрыс істей білуі керек.
3.5 Пәннің пререквизиттері :  аналитикалық және физколоидтық химия,
биофизика, жануарлар физиологиясы,  молекулярлық биология, ветеринарлық
генетика, микробиология және вирусология.

3.6 Пәннің постреквизиттері: мал патологиясы, эпизоотология ветеринариялық
санитариямен,  ветеринариялық-санитариялық сараптау.


















1- кесте    Оқу жұмыс жоспарынан көшірме

|курс                                    |семестр|кредит                 |
|                                        |       |саны                   |
|1                                       |2      |3                      |
|Дәрістер                                                                |
|1 Инфекциялық ауруларды балау        |2       |Сайдулдин Т.С             |
|әдістері                             |        |Ветеринариялық індеттану, |
|                                     |        |Алматы,1999               |
|2 Аллергиялық балау әдістері         |2       |Сайдулдин Т.С             |
|                                     |        |Ветеринариялық індеттану, |
|                                     |        |Алматы,1999               |
|3 Бактериологиялық балау әдістері    |2       |Толысбаев Б Мал дәрігерлік|
|                                     |        |микробиология, Алматы,    |
|                                     |        |1999                      |
|4 Серологиялық балау негіздері       |2       |Сайдулдин Т.С             |
|                                     |        |Ветеринариялық індеттану, |
|                                     |        |Алматы,1999               |
|5 Жалпы серология. Антигендер        |2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
| 6 Антиденелер                       |2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|7 Антиген – антиденелер реакцииясы   |2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
| 8 Антиген-антидене реактанттары     |2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|  9  Дербес  серология. Серологиялық |2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|реакциялар                           |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|10 Нативті компонентті реакциялар    |2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|11 Нативті компонентті реакциялар    |2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|12 Конглютинация реакциясы  (РС)     |2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|13 Таңбаланған компоненеттермен      |2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|қойылатын    реакциялар              |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|14 Полимеразды тізбекті реакция (ПЦР)|2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
| 15 Шолу   дәрәсі                    |2       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|     Барлығы                         |30      |                          |
|Зертханалық сабақтар                                                    |
|1 Инфекциялық ауруларды балау        |1       |Сайдулдин Т.С             |
|әдістері                             |        |Ветеринариялық індеттану, |
|                                     |        |Алматы,1999               |
|2 Аллергиялық балау әдістері         |1       |Сайдулдин Т.С             |
|                                     |        |Ветеринариялық індеттану, |
|                                     |        |Алматы,1999               |
|3 Бактериологиялық балау әдістері    |1       |Толысбаев Б Мал дәрігерлік|
|                                     |        |микробиология, Алматы,    |
|                                     |        |1999                      |
|4 Агглютинация реакциясының          |1       |Сайдулдин Т.С             |
|компонеттерін       дайындау,        |        |Ветеринариялық індеттану, |
|реакцияны қою схемасы                |        |Алматы,1999               |
| 5 Агглютинация   реакциясының       |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|компонеттерін дайындау, реакцияны қою|        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|схемасы                              |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|6 Преципитация реакциясының          |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|компонеттерін дайындау, реакцияны қою|        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|схемасы                              |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|7 Коллоквиум                         |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
| 8 ДПР ді қою                        |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|9 КБР  компоненттерін дайындау       |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
| 10 КБРді  қою                       |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|  11МФА                              |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
| 12 ИФА ны  қою                      |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
| 13 ПЦРді  қою                       |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|14  Коллоквиум                       |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
|15 Қорытынды сабақ                   |1       |Булашев А.Қ Иммунология,  |
|                                     |        |Астана ,2002 Сайдулдин Т.С|
|                                     |        |Основы серологии, Алматы  |
|                                     |        |1992                      |
| Барлығы                             |15      |                          |







5 Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптарының тізімі
      5.1 Патогенді бактериялардың антигендік құрылымы
      5.2 Бруцеллезді серологиялық балау
    5.3 Лептоспирозды серологиялық балау
    5.4 Пуллорозды серологиялық балау
    5.5 Маңқаны аллергиялық балау
    5.6 Туберкулезді аллергиялық балау
    5.6 Антиген – антиденелер реакцииясы
    5.7 Агглютинация реакциясының компонеттерін       дайындау,
           реакцияны қою схемасы
    5.8 Преципитация реакциясының компонеттерін дайындау, реакцияны
          қою схемасы


                      6  Пәннің оқу-әдістемелік картасы
      3-кесте  Пәннің оқу-әдістемелік картасы

|Тақырып                             |Көрнекі       |Өздік жұмыс |Бақылау |
|                                    |құралдар,ТҚЖ, |сұрақтары   |түрі    |
|                                    |плакаттар     |            |        |
|Дәрістер         |Зертханалық       |              |            |        |
|                 |сабақтар          |              |            |        |
|1                |3                 |4             |5           |6       |
|1 Инфекциялық    |1 Инфекциялық     |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|ауруларды балау  |ауруларды балау   |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|әдістері         |әдістері          |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |                  |микроскоп     |і           |        |
|2 Аллергиялық    |2 Аллергиялық     |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|балау әдістері   |балау әдістері    |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|                 |                  |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |                  |микроскоп     |і           |        |
|3                |3 Бактериологиялық|Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|Бактериологиялық |балау әдістері    |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|балау әдістері   |                  |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |                  |микроскоп     |і           |        |
|4 Серологиялық   |4 Агглютинация    |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|балау негіздері  |реакциясының      |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|                 |компонеттерін     |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |дайындау,         |микроскоп     |і           |        |
|                 |реакцияны қою     |              |            |        |
|                 |схемасы           |              |            |        |
|5 Жалпы          | 5 Агглютинация   |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|серология.       |реакциясының      |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|Антигендер       |компонеттерін     |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |дайындау,         |микроскоп     |і           |        |
|                 |реакцияны қою     |              |            |        |
|                 |схемасы           |              |            |        |
| 6 Антиденелер   |6 Преципитация    |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|                 |реакциясының      |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|                 |компонеттерін     |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |дайындау,         |микроскоп     |і           |        |
|                 |реакцияны қою     |              |            |        |
|                 |схемасы           |              |            |        |
|7 Антиген –      |7 Коллоквиум      |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|антиденелер      |                  |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|реакцииясы       |                  |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |                  |микроскоп     |і           |        |
| 8               | 8 ДПР ді қою     |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|Антиген-антидене |                  |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|реактанттары     |                  |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |                  |микроскоп     |і           |        |
|  9 Дербес       |9 КБР             |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|серология.       |компоненттерін    |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|Серологиялық     |дайындау          |,             |ерекшеліктер|реферат |
|реакциялар       |                  |микроскоп     |і           |        |
|10 Нативті       | 10 КБРді  қою    |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|компонентті      |                  |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|реакциялар       |                  |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |                  |микроскоп     |і           |        |
|11 Нативті       |  11МФА           |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|компонентті      |                  |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|реакциялар       |                  |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |                  |микроскоп     |і           |        |
|12 Конглютинация | 12 ИФА ны  қою   |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|реакциясы  (РС)  |                  |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|                 |                  |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |                  |микроскоп     |і           |        |
|13 Таңбаланған   | 13 ПЦРді  қою    |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|компоненеттермен |                  |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|қойылатын        |                  |,             |ерекшеліктер|реферат |
|реакциялар       |                  |микроскоп     |і           |        |
|14 Полимеразды   |14  Коллоквиум    |Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|тізбекті реакция |                  |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|(ПЦР)            |                  |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |                  |микроскоп     |і           |        |
| 15 Шолу   дәрәсі|15 Қорытынды сабақ|Плакаттар,    |Ауруларды   |Ауызша  |
|                 |                  |биопрепараттар|балау       |сұрау,  |
|                 |                  |,             |ерекшеліктер|реферат |
|                 |                  |микроскоп     |і           |        |


             7  Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуі
4-кесте  Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуі

|Оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдар   |Саны    |Студенттер |Қамтылу  |
|                                         |        |саны       |пайызы   |
|1                                        |2       |3          |4        |
|1 Сайдулдин Т.С Основы серологии.-Алматы:|25      |16         |100      |
|Ғылым, 1992                              |        |           |         |
|2 Сайдулдин Т.С  Ветеринариялық          |30      |16         |100      |
|індеттану,1-2 кітап.Алматы,1999          |        |           |         |
|3 Булашев А Иммунология, Астана,2002     |10      |16         |62       |
|4Толысбаев Б.Т, Шоқанов Н, Булашев А,    |5       |16         |31       |
|Бияшев Қ, Мал дәрігерлік микробиология.  |        |           |         |
|Алматы,1999                              |        |           |         |
|5 Костенко Т.С, Скаршевская Е.И,         |50      |16         |100      |
|Гительсон С.С Практикум по ветеринарной  |        |           |         |
|микробиологии и иммунологии, Москва, 1989|        |           |         |
|6 Мырзабекова Ш.Б. Ветеринариялық        |50      |16         |100      |
|вирусология. Алматы ,2004                |        |           |         |
|7 Омарбеков Е.О.Вирусология пәнінің      |25      |16         |100      |
|зертханалық сабақтары. Семей,2001        |        |           |         |


     8.  Әдебиеттер


     8.1   Негізгі әдебиеттер
     8.1.1 Булашев А Иммунология, Астана, 2002.
     8.1.2 Омарбеков Е.О.Вирусология пәнінің зертханалық сабақтары.
     Семей,2001


     8.2  Қосымша әдебиеттер
     8.2.1 Толысбаев Б.Т, Шоқанов Н, Булашев А, Бияшев Қ, Мал дәрігерлік
     микробиология. Алматы,1999
     8.2.2  Мырзабекова Ш.Б. Ветеринариялық вирусология. Алматы ,2004
     8.2.3  Костенко Т.С, Скаршевская Е.И, Гительсон С.С Практикум по
     ветеринарной микробиологии и иммунологии, Москва, 1989
     8.1.4  Сайдулдин Т.С Основы серологии.-Алматы: Ғылым, 1992
     8.1.5  Сайдулдин Т.С  Ветеринариялық індеттану,1-2 кітап.Алматы,1999


Пәндер