Файл қосу
Өлшеу жағдайы
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ |
|БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|СЕМЕЙ қаласының |
|ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейдегі СМЖ құжаты |ПОӘК | |
| | | |
| | | |
| | |ПОӘК 042-18-9.1.04/02-2014 |
|ПОӘК |18.09.2013 ж. | |
|«Метрология» пәнінен |№ 1 басылымның | |
|студентке арналған пәннің |орнына | |
|бағдарламасы |11.09.2014 ж. | |
| |№ 2 басылым | |
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
5В073200 «Стандарттау, сертификаттау және метрология
(салалар бойынша)» мамандығы бойынша
«Метрология» пәнінен
СТУДЕНТКЕ АРНАЛҒАН
ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2014
Алғы сөз
1 ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы ___________ 29.08.2014 ж., Д.К. Кундызбаев, «Стандарттау
және биотехнология» кафедрасының аға оқытушысы, С. Төлеубекова,
«Стандарттау және биотехнология» кафедрасының аға оқытушысы, т.ғ.к.
2 ТАЛҚЫЛАҒАН
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің
«Стандарттау және биотехнология» кафедрасының отырысында
«29» ___08____2014 ж., № 1 хаттама
Кафедра меңгерушісі ___________ Ж. Кәкімова
2.2 Инженерлі-технологиялық факультеттің оқу-әдістемелік бюросының
мәжілісінде
«05» ___09____2014 ж., № 1 хаттама
Төрайымы_____________С. Төлеубекова
3 БЕКІТІЛГЕН
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде шығаруға
мақұлданған және ұсынылған
«11» ___09___2014 ж., № 1 хаттама
Оқу-әдістемелік кеңесінің төрайымы,
проректор
___________ Г. Искакова
4 «18» __09__2013 ж. № 1 БАСЫЛЫМНЫҢ ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН
Мазмұны
|1 |Жалпы ережелер |4 |
|2 |Пәннің мазмұны және сабақтардың түрлері бойынша сағаттарды |5 |
| |үлестіру | |
|3 |Пәнді меңгеруге арналған әдістемелік ұсыныстар |7 |
|4 |Курстың форматы |8 |
|5 |Курстың саясаты | |
|6 |Баға қою саясаты |9 |
|7 |Әдебиеттер |10 |
1 Жалпы ережелер
1.1 Оқытушы мен пән туралы жалпы мәліметтер
Кундызбаев Джумакан Какимович, аға оқытушы
Төлеубекова Сандуғаш Сайлауқызы, аға оқытушы, т.ғ.к.
«Стандарттау және биотехнология» кафедрасы
Қатынасу ақпараты тел.35-46-02, оқу ғимараты № 9, № 315, № 304 кабинет
Сабақ өткізілетін орындары - № 301, 306 аудиториялар
Пән бойынша кредитердің саны 3
1.2 Пәннің қысқаша мазмұны
Метрологияның қысқаша даму тарихы. Қазақстан Республикасының өлшем
бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесі. Метрологиялық қызмет.
Физикалық шамаларды өлшеу, өлшеу түрлері мен принциптері. Өлшеу әдістері.
Өлшеулерді орындау әдістемелері. Өлшеу құралдары. Өлшеу құралдарының
бірегейлігіне қол жеткізу амалдары. Физикалық шама бірліктерінің
эталондары. Өлшеу құралдарын салыстырып-тексеру. ҚР калибрлеу жүйесі.
Салыстырып-тексеру схемалары. Өлшеу құралдарын метрологиялық
аттестациялауды жүргізу тәртібі. Мемлекеттік метрологиялық қадағалау және
метрологиялық бақылау.
1.3 Осы курстың мақсаты метрология ғылымы және метрологиялық реттеуге
жататын әрекеттер жөнінде теориялық білім және тәжірибелік дағдылар кешенін
беру.
1.4 Осы курсты оқудың негізгі мәселесі - өлшеулер, олардың
бірегейлігін қамтамасыз ету әдістері мен құралдары және қажетті дәлдікке
қол жеткізу тәсілдерін меңгеру.
1.5 Пәнді оқу нәтижесінде білім алушы білуі керек:
Білуі керек:
• метрологияның отанымыздағы және шет елдеріндегі даму тарихы мен қазіргі
жағдайы жөнінде;
• өлшеулер, олардың бірегейлігін қамтамасыз ету тәсілдері мен құралдары
жөнінде;
• қажетті дәлдікке қол жеткізу тәсілдері жөнінде;
• дамыған мемлекеттерде метрологиялық қызметтердің ұйымдастырылуын;
• метрологиялық жұмыс атқаратын халықаралық және өңірлік ұйымдарды;
• метрология, стандарттау және сертификаттаудың өзара байланыстарын.
Игеруі керек:
• метрология бойынша заңнамалық және нормативтік-құқықтық актілерді,
әдістемелік материалдарды;
• метрология саласындағы стандарттарды және өлшем бірлігін қамтамасыз етуді
ведомствоаралық және ведомстволық бақылау жүйесін.
Меңгеру керек: пәннің дәрістік және методикалық материалдарын.
Істеуі керек:
• метрологиялық жұмыстарды жобалауды және өткізу үшін компьютерлік
технологияларды;
• өлшеу нәтижелерін өңдеу және олардың дұрыстығын талдау әдістерін.
Ойлау керек:
• физикалық шамалар бірліктерін ұдайы қайталау және олардың мәндерін беру
теориясын;
• өлшеу нәтижелерін өңдеу әдістерін және өлшеу құралдарын, олардың
метрологиялық сипаттамаларын.
Болу керек:
• метрология бойынша заңнамалық және нормативтік-құқықтық актілерді,
әдістемелік материалдар;
Алу керек:
• бақылау-өлшеу және сынау техникасымен жұмыс істеуді;
• өлшеу, сынау және бақылау құралдарын қолдануды;
• кәсіпорында қолданылатын метрология жөніндегі стандарттар мен
басқа құжаттарды жүйелі түрде тексеруді;
метрология саласындағы отандық және шетелдік тәжірибені зерттеу және
тануды.
1.6 «Метрология» пәнінің пререквизиттері:
1.6.1 Стандарттау;
1.6.2 Физика.
1.7 «Метрология» пәнінің постреквизиттері:
1.7.1 Өлшеулердің жалпы теориясы;
1.7.2 Өндірістегі метрологиялық қамтамасыз ету.
2 Пәннің мазмұны және сабақтар бойынша сағаттарды үлестіру
1кесте
| |Тақырыптың атауы | Сағаттар саны |Әдебиет |
| | |ДС |СТС |СРОП |СРО | |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |7 |
|Модуль 1. Өлшеулер туралы жалпы мәліметтер |
|1 |Метрология пәні. Метрологияның қысқаша |1 | |2 |1 |7.1.1 |
| |даму тарихы | | | | |7.1.2 |
|2 |«Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы» | |2 | |1 |7.1.1 |
| |ҚР заңы. Негізгі ұғымдар | | | | |7.1.2 |
|3 |Өлшемдерді жіктеу | |1 | |1 |7.1.1 |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |7 |
|4 |ҚР өлшем бірлігін қамтамасыз етудің |1 | | 2 |1 |7.1.1 |
| |мемлекеттік жүйесі | | | | |7.1.2 |
|5 |«Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы» | |2 | |1 |7.1.1 |
| |ҚР заңы. Жалпы ережелер | | | | |7.1.2 |
|6 |Өлшеудің негізгі сатылары мен | |1 | |1 |7.1.1 |
| |операциялары | | | | |7.1.2 |
|7 |Өлшем бірегейлігін қамтамасыз етудің |1 | | 2 |1 |7.1.1 |
| |ұйымдастырушылық негізі | | | | |7.1.2 |
|8 |Өлшем бірлігін қамтамасыз етудің | |2 | |1 |7.1.1 |
| |мемлекеттік жүйесінің құрылымы мен | | | | |7.1.2 |
| |объектілері | | | | | |
|9 |Тексеру сызба нұсқалары | |1 | |1 |7.1.2 |
|10 |Физикалық шамаларды өлшеу. Өлшеу |1 | |2 |1 |7.1.1 |
| |түрлері мен принциптері | | | | |7.1.2 |
|11 |Нормативтік реттеуге жататын | |1 | |1 |7.1.1 |
| |метрологиялық қызметтің түрлері | | | | |7.1.2 |
|12 |Өлшеуде жүйелік қателіктерді болдыртпау| |1 | |1 |7.1.1 |
| | | | | | |7.1.2 |
|13 |Өлшеу әдістері |1 | |2 |1 |7.1.1 |
| | | | | | |7.1.2 |
|14 |Өлшеулерді орындау әдістемелері | |1 | |1 |7.1.2 |
|15 |Физикалық шама бірліктерінің эталондары|1 | |2 |1 |7.1.1 |
| | | | | | |7.1.2 |
|16 |Қазақстан Республикасының эталондық | |1 | |1 |7.1.1 |
| |базасы | | | | |7.1.2 |
|17 |Өлшеу әдістемелерінің жіктелуі | |1 | |1 |7.1.2 |
|18 |Өлшеу құралдары |1 | |2 |1 |7.1.1 |
| | | | | | |7.1.2 |
|19 |Физикалық шама эталондарының жіктелуі | |1 | |1 |7.1.1 |
| | | | | | |7.1.2 |
|20 |Өлшеу жағдайы. Өлшеудің сапасы | |1 | |1 |7.1.2 |
|Модуль 2. Өлшеу құралдарының бірегейлігіне |
|қол жеткізу амалдары |
|21 |Өлшеу құралдарының бірегейлігіне қол |1 | |2 |1 |7.1.1 |
| |жеткізу амалдары | | | | |7.1.2 |
|22 |Мемлекеттік метрологиялық қызмет | |2 | |1 |7.1.2 |
|23 |Өлшем құралдары | |1 | |2 |7.1.2 |
|24 |Өлшеу қателіктерінің сипаттамалары |1 | |2 |2 |7.1.2 |
|25 |Заттар мен материалдардың құрамы мен | |1 | |2 |7.1.1 |
| |қасиеттерінің стандарттық үлгілерінің | | | | |7.1.2 |
| |мемлекеттік қызметі | | | | | |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |7 |
|26 |Өлшеу қателіктері | |1 | |1 |7.1.2 |
|27 |Өлшеу құралдарын салыстырып-тексеру |1 | |2 |2 |7.1.1 |
| | | | | | |7.1.2 |
|28 |Заттар мен материалдардың физикалық | |1 | |2 |7.1.1 |
| |тұрақты шамалары және қасиеттері туралы| | | | |7.1.2 |
| |стандарттық анықтама деректердің | | | | | |
| |мемлекеттік қызметі | | | | | |
|29 |Қарапайым және кешенді өлшем құралдары | |1 | |2 |7.1.1 |
| | | | | | |7.1.2 |
|30 |Салыстырып-тексеру схемалары |1 | |2,5 |2 |7.1.1 |
|31 |Уақыт пен жиіліктің мемлекеттік қызметі| |1 | |2 |7.1.1 |
| | | | | | |7.1.2 |
|32 |Өлшем құралдардың метрологиялық | |1 | |2 |7.1.1 |
| |сипаттамалары | | | | |7.1.2 |
|33 |Өлшем құралдарына сынақ жүргізу және |1 | | |2,5 |7.1.1 |
| |типін бекіту тәртібі | | | | |7.1.2 |
|34 |Салыстырып-тексеру әдістері | |1 | |2 |7.1.2 |
|35 |Өлшем құралдардың дәлдік кластары | |1 | |2 |7.1.2 |
|36 |ҚР калибрлеу жүйесі |1 | | |3 |7.1.1 |
| | | | | | |7.1.2 |
|37 |Өлшеу құралдарын калибрлеу | |1 | |3 |7.1.1 |
|39 |Өлшеу құралдарын метрологиялық |1 | | |3 |7.1.1 |
| |аттестациялауды жүргізу тәртібі | | | | |7.1.2 |
|40 |Мемлекеттік метрологиялық қадағалау | |1 | |3 |7.1.1 |
| |және метрологиялық бақылау | | | | |7.1.2 |
|42 |Мемлекеттік метрологиялық қадағалау |1 | | |3 |7.1.1 |
| |және метрологиялық бақылау | | | | |7.1.2 |
|43 |Өлшем құралдардың шығарылуын, жағдайын | |1 | |3 |7.1.1 |
| |және қолданылуын мемлекеттік | | | | |7.1.2 |
| |метрологиялық бақылау | | | | | |
| |Барлығы: |15 |30 |22,5 |67,5 | |
3 Пәнді меңгеруге арналған әдістемелік ұсыныстар
Пәнді жақсы меңгеру үшін білім алушы алдымен 7-бапта берілген
әдебиеттерді іздеп, олармен танысуы керек. Ары қарай берілген тақырыптар
бойынша өз кезегімен жаңағы әдебиеттерден материал іздеп, оны өз бетімен
оқуы керек. Сонымен, сабаққа келген білім алушы, онда қай тақырып
талданылатыны туралы хабарлы болуы керек және тақырыптың негізгі
жағдайларын алдын ала оқып алуы керек.
Курстың бір бөлігі семестр бойы білім алушылардың өзіндік жұмыстарына
келеді.
Өздік жұмыс «Метрология» пәнінде маңызды бөлігі болып табылады және
де басқа аудиториялық дайындықпен толтырылады. Өздік жұмыста бөлек әр
түрлі теориялық бөлімдерді оқуда, тақырыптар бойынша есептерді шығарғанда,
сонымен қатар есептік-графикалық тапсырмаларды және жеке сұрақ қатарларын
ғылыми оқыту кірістіріледі. Өздік жұмысқа бақылау ауызша түрде және жазбаша
сұрау, коллоквиум, тест, есептік-графиктік жұмыстарды қорғау, сұхбаттасу,
сонымен қатар талқылау және рефераттарды қорғау арқылы жүзеге асады.
Әр түрлі жұмыстарды орындау барысында міндетті түрде жүйеде берілген
әдебиеттермен шектелмеу керек. Каталог қарау барысында қарастырылып отырған
тақырыпқа келетін аттарға жолығуымыз мүмкін. Міне, сол жолықтырғандарымызды
бірнешеуі жарап қалуы әбден мүмкін.
Сонымен қоса, тақырыппен байланысқан немесе сол тақырыпқа келетін
кітаптағы библиографиялық нұсқаулықтарға қарайласуымыз керек. Онда біз
керек тақырыптың басқа қандай кітапта бар екендігі туралы ақпарат алуымыз
мүмкін. Құнды ақпаратты нұсқаушы мақалалардан сызып алуымызға болады. Ол
нұсқаулықтан керекті, қызықтыратын мақалаларды шыққаны туралы ақпарттарымен
алуымызға және содан кейін керекті номерларымызға тапсырыс беруімізге
болады.
Басты көмекші ретінде компьютерлік жүйе Internet атқарады. Онда ешқашан
мақала болып шықпаған ақпарттарды кездестіруімізге болады.
Тез және дұрыс керекті әдебиетті таңдау үшін ғылыми және білім
алушылардың кітапханаларды және кітап іздеу механизмін жақсы білу қажет.
Керекті әдебиет тізімі университет кітапханасында болмаған жағдайда ғылыми-
техникалық немесе қалалық кітапханаға жүгіну керек.
Тағы бір жұмыс түрі реферат болып табылады. Білім алушылардың
рефератында сол тақырып бойынша бірнеше көздерден алынып жинақтырылған
негізгі мазмұнын тиянақты жеткізу жеткілікті.
Мәтінде тақырыпқа келмейтін артық ақпараттар болмауы шарт. Рефераттың
мазмұнының сәйкестігі негізгі бағалаудың критериінің бірі болып табылады.
Рефераттың құрылуы алдына қойылған мақсаттар есебінен жүреді. Реферат
титулды бет, мазмұны, кіріспе, негізгі бөлік, қорытынды және қолданылған
әдебиеттер тізімінен тұрады.
4 Курстың форматы
Семестр бойы білім алушыларына бағдарламаның сәйкес бөлімдері бойынша
15 дәріс және оқу жоспарына сай 30 практикалық сабақ жүргізіледі.
Курстың бір - бөлігі семестр бойы білім алушылардың өзіндік жұмыстары.
Курс бойынша өзіндік жұмысты келесі тәртіпте жүргізіп тұруы қажет.
Курстың әрбір тақырыбы бойынша ұсынылатын әдебиетті оқып, теориясына көп
тоқталмай, оқылатын сұрақтардың мәніне ғана тоқталып, түсініксіз жерлерін
белгілеу керек.
Содан кейін материалды мұқиятты түрде игеру қажет, яғни теориялық
ережелерді, керекті негізгі мәліметтерді арнайы дәптерге жазып тұрады.
Курсты оқу барысында білім алушы БАӨЖО мен БАӨЖ реферат немесе
әзірленіп жасалған құжат түрінде орындайды, оның басты мақсаты өткен
тақырыпты толық меңгеру үшін.
5 Курстың саясаты
Курс бойынша өзіндік жұмысты келесі тәртіпте жүргізіп тұруы қажет.
Курстың әрбір тақырыбы бойынша ұсынылатын әдебиетті оқып, теориясына көп
тоқталмай, оқылатын сұрақтардың мәніне ғана тоқталып, түсініксіз жерлерін
белгілеу керек.
Содан кейін материалды мұқиятты түрде игеру қажет, яғни теориялық
ережелерді, керекті негізгі мәліметтерді арнайы дәптерге жазып тұрады.
Курсты оқу барысында білім алушы БАӨЖО мен БАӨЖ реферат немесе
әзірленіп жасалған құжат түрінде орындайды, оның басты мақсаты өткен
тақырыпты толық меңгеру үшін.
6 Бағаларды қою саясаты
Әрбір білім алушы қорытынды бағасы жақсы болуы үшін әр пәннен бір
мөлшерде ұпай сандарын жинау керек. Ұпайдың максималды саны:
1-7 апталардағы бірінші рейтинг қорытындысында -300 ұпай,
8-15 апталардағы екінші рейтинг қорытындысына- 300 ұпай,
Пән бойынша семестрдағы максимальды ұпай саны -600.
«Метрология» пәні бойынша балдарды бөлу кестесі
2 кесте
|Апта |Бақылау түрі |Жалпы балл |Ескертпе |
|1 |2 |3 |4 |
| |1 – 7 аптаға дейін барлық |30 | |
| |аудиториялық сабаққа қатысу | | |
|2 |ТС қорғау | | |
| |БАОӨЖ | | |
| |БАӨЖ | | |
|3 |ТС қорғау |50 |Ауызша сабақ |
| |БАОӨЖ | |сұрау |
| |БАӨЖ | | |
|4 |№ 1 БАӨЖ |40 |Жұмысты қорғау |
|5 |ТС қорғау |50 |Ауызша сабақ |
| |БАОӨЖ | |сұрау |
| |БАӨЖ | | |
|6 |№ 2 БАӨЖ |40 |Жұмысты қорғау |
|7 |Аралық бақылау |90 |Тест |
|1 |2 |3 |4 |
|1-7 апталар бойынша оқу нәтижелерінен |300 | |
|балдардың жиынтығы | | |
|8-15 |8 – 15 аптаға дейін барлық |30 | |
| |аудиториялық сабаққа қатысу | | |
|8 |ТС қорғау |25 |Ауызша сабақ |
| |БАОӨЖ | |сұрау |
| |БАӨЖ | | |
|9 |№ 3 БАӨЖ |40 |Жұмысты қорғау |
|10 |ТС қорғау |25 |Ауызша сабақ |
| |БАОӨЖ | |сұрау |
| |БАӨЖ | | |
|11 |ТС қорғау | | |
| |БАОӨЖ | | |
| |БАӨЖ | | |
|12 |ТС қорғау |25 |Ауызша сабақ |
| |БАОӨЖ | |сұрау |
| |БАӨЖ | | |
|13 |№ 4 БАӨЖ |40 |Жұмысты қорғау |
|14 |ТС қорғау |25 |Ауызша сабақ |
| |БАОӨЖ | |сұрау |
| |БАӨЖ | | |
|15 |Аралық бақылау |90 |Тест |
|8-15 апталар бойынша оқу нәтижелерінен|300 | |
|балдардың жиынтығы | | |
|Емтиханда алынған балдардың жиынтығы |400 | |
|Академиялық мерзімде алынған балдардың|1000 | |
|жиынтығы | | |
7 ӘДЕБИЕТТЕР
7.1 Негізгі
7.1.1 Основы стандартизации, метрологии, сертификации и менеджмента
качества: Учебное пособие /Под общей редакцией К.А. Тазабекова – Алматы.:
Казахстанская ассоциация маркетинга. 2003. – 564 с.
7.1.2 Сергеев А.Г., Крохин В.В. Метрология: Учебное пособие для вузов.
– М.: Логос, 2000. - 408 с.
7.1.3 Шишкин И.Ф. Основы метрологии, стандартизации и контроля
качества: Учебное пособие. – М.: Издательство стандартов, 1987. - 320 с.
7.2 Қосымша
7.2.1 Лифиц И.М. Основы стандартизации, метрологии и сертификации:
Учебник. – М.: Юрайт, 2000. – 285 с.
7.2.2 Крылова Г.Д. Основы стандартизации, сертификации, метрологии:
Учебник для вузов. – 2-е изд., перераб. и доп. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 1999.
- 711 с.
7.2.3 Маркин Н.С., Ершов В.С. Метрология. Введение в специальность:
Учебное пособие для техникумов. - М.: Издательство стандартов, 1991. - 208
с.
7.2.4 Тюрин Н.И. Введение в метрологию: Учебное пособие. - М.:
Издательство стандартов, 1985. - 248 с.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz