УМКД

Мектеп оқушыларының денесінің өсуі мен денсаулық жағдайын сипаттау

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығыменорындайтын жұмыстары №1

ТАҚЫРЫБЫ: Кіріспе. Балалар мен жасөспірімдер организмнің өсуі мен дамуының
жалпы заңдылықтары.
САБАҚ МАҚСАТЫ: Оқушылар денесінің өсуі мен денсаулық жағдайын бағалауды
үйрену және алынған мәліметтерді оқушылардың оқу үлгеріміне және мінез-
құлқына тигізетін себептерді анықтау барысында қолдана білу.

ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ:
1. Тірі организмнің өсуі мен дамуы туралы түсінік.
2. Адам организмінің өсуі мен дамуының өзіне тән ерекшеліктері.
3. Өсу және дамудың біркелкі еместігі, даму гормониясы және гетерохронизм.
4. Акселерация туралы түсінік. Акселерация теориялары.
5. Дене өсуін зерттеу методикалары және оны бағалау.
6. Жас шақтарын кезеңге бөлудің негізгі принциптері.

ТӘЖІРИБЕГЕ ҚАЖЕТТІ ЖАБДЫҚТАР: Бойды өлшеуіш (ростомер), медициналық таразы,
сантиметрлік лента, спирометр, қол динамометрі, спирт, мақта.

Кесте 2.
|Көрсеткіштері. |-3б. |-2б. |-1б. |+1б. |+2б. |+3б. |
|Бойы | | | | | | |
|Салмақ | | | | | | |
|Кеуде клеткасының | | | | | | |
|шеңбері | | | | | | |
| | | | | | | |

1-сурет. 13 жастағы оқушы денесінің өсу профилі.
Өлшеулер нәтижесі оқушы денесінің өсуі кең норманың шегінде деп санауға
негіз болады, басқаша айтқанда, ол қалыпты дамуда. Бірақ болашақ ұстаз
оқушы денесінің өсуін жан-жақты бағалау үшын оның денсаулық жағдайын
жақсылап тексеру қажет.

Мектеп оқушыларының денесінің өсуі мен денсаулық жағдайын сипаттау.
Адамның бойын тиісті өлшеуішпен анықтайды, дене салмағы медициналық
таразымен өлшенеді, көкірек клеткасы сантиметрлік лентамен өлшенеді. өлшеу
методикасы «Мектеп гигиенасы» оқулығында айтылған.
Әрбір тапсырманы орындаудағы келесі кезең – жиналған материалды
талдау. Тап осы жағдайы бой, дене салмағы және көкірек клеткасы дамуының
көрсеткіштерін №1 табл. Көрсеткіштерімен салыстыру. Табылған айырманы
сигмаға (С) бөлу керек. Егер бөлінді 1-ден жоғары немесе төмен болмаса,
онда дененің өсуі норманың шегінде деп есептейміз: егер бөлінді 1,2- нің
маңында болса, онда дененің өсуі нормадан жоғарғы не төмен, ал 3-тің
маңында болса, онда дененің өсуі жақсы немесе төмен деп жіктеледі.
Былай деп ұйғарайық: оқушы К.13 жаста, бойы 148,3 см, салмағы 42,3 кг,
көкірек клеткасының шеңбері 69,5 см (тыныштық жағдайда). Бұл жасқа лайықты
орташа көрсеткіштер (немесе стандарттардың орташа шамасы - М), тиісінше
-144,8 см (С-7,9), 36,4 (С-5,9), 99,5 (с-4,3). Анықталған шама мен орташа
шаманың айырмасы - 148,3-144,8 см +3,5 (оң таңба, себебі бойдың анықталған
шамасы орташа шамадан көп).
Табылған айырманы сигмаға бөлеміз С (3,5:7,9) 10,44, сонан соң
бөліндінің шамасын таблицаға түсіріп, нүктесін табамыз. Осы сияқты есептеу
дене салмағы мен көкірек клеткасының шеңбері бойынша жүргізіледі.
Салмақ: 42,3 кг - 36,4 кг 5,9 кг. С 5,9 : 5,9 +1.
Көкірек клеткасының шеңбері: 69,5 - 69,5 0. С 0:4,3 0
Егер анықталған шама орташа шамадан аз болғанда, олардың айырмасы теріс (-)
таңбамен белгіленеді. Анықталған мәліметтерді антропометриялық карточкаға
түсіру және табылған нүктелерді сызықпен қосып дененің өсу профилін
Мартиннің методы бойыншы анықтаймыз.

ҚОРЫТЫНДЫ:

Әдебиеттер: А. Г. Хрипкова, М. В. Антропова, Д. А. Фарбер «Возрастная
физиология и школьная гигиена». М., 1990 ж.
С. Жұмабаев. «Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы» А., 1991 ж.

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығыменорындайтын жұмыстары №2

ТАҚЫРЫБЫ: Мектеп ғимараты мен мектеп маңындағы участокты санитарлық
–гигиеналық тұрғыдан зерттеу.
МАҚСАТЫ: Мектеп ғмираты мен оның маңындағы жер участогіне қойылатын
гигиеналық талаптардың теориялық білімдерін бекіту, оларды санитарлы
тұрғыдан зерттеу дағдыларын меңгеру.
СҰРАҚТАР:
1. Қала мен ауылды жерде мектеп орналасатын жерлерге қойылатын талаптар.
2. Мектептің жер участогынының зоналары: құрылыс салуға арналған алаң,
оқу-тәжірибезонасы, демалыс зонасы және шаруашылық зонасы.
3. Мектеп үйіне қойылатын талаптар.
4. Мектеп үйлері: оқу үйлері,көмекші үйлер, тұрғын үйлер.
5. Мектеп үйінің ауа режиміне қойылатын гигиеналық талаптар.
6. Мектеп үйіндегі жарық режимі, жылыту, сумен жабдықтау.

ЖҰМЫС БАРЫСЫ:
Санитарлық зерттеуді мектеп участогынан бастайды: оның орналасуын, қоршаған
заттар, көлемін. Әр түрлі участогтың зоналарының орналасуын анықтайды.
Негізінде спорт зонасын, оның алып жатқан алаңын,оның көлемі және онда
орналасқан спорт жабдықтарын қарастырады.
Мектеп ғимартының зерттеуде оның орналасуына, бөлмелердің
ерекшеліктеріне назар аудару қажет. Рекреациялық бөлмелер санитарлық
жағдайы мен ауданын анықтайды.

Мектеп ғимараты мен жер участогының санитарлы зерттеу картасы
1. Зерттеу күні, уақыты және мекен-
жай__________________________________________________________
2. Мектеп_______________________________________________________
3. Мектеп типі (бастауыш, орта) ___________________________________
4. Қызмет көрсету радиусы________________________________________

Жер участогы
5. Орналасуы (жанында орналасқан құрылыстар, участок және көрші
құрылыстар ара қашықтығы, жел бағыты)_________________________
6. Участок ауданы (жалпы аудан және бір оқушыға келетін аудан)_______
7. Жер участок зонасы (атауы, көлемі, орналасуы)____________________
8. Жасыл желектер (түрі, ауданы, орналасуы, жағдайы)________________
9. Участоктың санитарлы жағдайы________________________________
10. Участок территориясын жинау жүйесі___________________________
11. Спорттық зонасы (орналасуы, көлемі, спорт алаңдарының түрлері)
_______________________________________________________________
12. Спорт алаңдары (орналасуы, көлемі, қоршалуы, жабыны, құрал-жабдықтар,
санитарлы жағдайы)_________________________________

Мектеп ғимараты
1. Участокта ғимараттың орналасуы (ара қашықтығы,ориентаци
фасада)_______________________________________________________
2. Қабат саны және ғимарат компазициясы (оратлықтанған, блокты,
павильон)_____________________________________________________
3. Блок және қабат бойынша жоспарлануы___________________________
4. Сыныптардың орналасуы_______________________________________
5. Коридар (көлемі, панелдер, фрамуги, форточка)____________________
6. Рекреациялық бөлмелер (түрі, көлемі, бір оқушыға келетін аудан)_____
________________________________________________________________
7. Жуынатын жер (этаж бойынша орналасуы, қол жуғыштар, әжетхана, олардың
санитарлық жағдайы)___________________________________
8. Көмекші бөлмелер (мектеп мүдірі, мұғалімдер бөлмесі, мектеп
күзетшісінің бөлмесі), олардың сынып бөлмелерінен оқшаулануы
________________________________________________________________
9. Бөлмелерді жинау жүйесі_______________________________________
10. Оқушыларды таза сумен қамтамасыз ету__________________________
11. Асхана (орналасуы, санитарлық жағдайы)_________________________
12. Қосымша мәліметтер__________________________________________
13. Қорытынды (санитарлы-гигүиеналық бағалау)_____________________
14. Санитарлы-гигиеналық жағдайын жақсартуға бағытталған ұсыныстар
________________________________________________________________
15. Қолы_________________________________________________________

Бақылау сұрақтары:
1. Мектеп жер участогына қандай гигиеналық-талаптар қойылады?
2. Спорттық зонасына қандай гигиеналық талаптар қойылады?
3. Мектеп ғимаратына қандай гигиеналық талаптар қойылады?
4. мектеп ғимараты мен жер участогын зерттеу жұмыстарын қалай жүргізеді?

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығыменорындайтын жұмыстары №3

ТАҚЫРЫБЫ: Организмнің рефлекторлық әрекеті.
МАҚСАТЫ: Адам тізе және ахилл рефлексін туғыза алуға үйрену және осы
рефлекстердің қарқынына орай тексерілетін адамның қозғыштығын бақылау.
ТӘЖІРИБЕГЕ ҚАЖЕТТІ ЖАБДЫҚТАР: Орындық резинка, балғашық.

ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ:
1. Жүйке жүйесінің маңызы мен құрылысы.
2. Нейрон- жүйке жүйесінің құрылымдық және функционалдық бірлігі.
3. Қозу, қоздырғыш, тітіркену және тітіркендіргішке түсініктеме.
4. Рефлекс – жүйке қызметінің негізгі формасы. Рефлекторлық доға және
сақина.
5. Нейрондар арасындағы байланыс. Синапстар және олардағы қозуды жеткізу
механизмі.
6. Орталық жүйке жүйесіндегі тежелу және оның пайда болу жолдары.

ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ:

Адамның проприорецепторлық рефлексін бақылау.
1) Тізе рефлексі 2) Ахилл рефлексі.
Бұлшық еттерде, тарамыстарда, буындарда болатын рецепторлар
проприорецепторлар деп аталады. Осы рецепторлардан қозу бұлшық ет
жиырылғанда немесе босансығанда орталық жүйке жүйесінеберіледі.
Тексерілетін кісінің жүйке жүйесінің қозғыштығы неғұрлым жоғары болса,
пайда болатын рефлекс соғұрлым қарқынды болады. Осындай рефлекстерге тізе
және ахилл рефлекстері мысал бола алады.
а) Тізе рефлексін былайша тудырамыз. Тексерілетін кісіні орындыққа
отырғызамыз. Одан бір аяғының екінші аяғының үстіне қоюын талап етеміз.
Сонан соң резинка балғашықпен (немесе алақанның қырымен) тізе көзінен
төменірек санының төрт басты бұлшық етінің тарамысын ақырындап ұрамыз. Сол
кезде тізе жазылады. Рефлекторлық доға жұлынның 3-4 бел сегменттерінде
тұйықталады. Аяқ жазылуының шұғыл және биіктігін ескере отырып тексерілетін
адамның рефлексін бағалаймыз. б) Ахилл рефлексі. Тексерілетін адамды
орындыққа екі тізесімен (аяқ басы салбырап тұратындай етіп) отыруды талап
етеміз. Ахилл тарамысын ақырындап ұрған кезде аяқ басы табанға қарай
бүгіледі. Бұл рефлекстің доғасы жұлынның 1-2 құймышақ сегментінде
тұйықталады. Тізе және ахилл рефлекстері доғаларының схемасын салу керек.

ҚОРЫТЫНДЫ:

Бақылау сұрақтары:
1. Жүйке жүйесінің маңызы қандай?
2. Жүйке талшықтарының құлымы мен қасиеті қандай?
3. Синапс, синапс түрлері, оның физиологиялық қасиеттері.
4. Рефлекс туралы түсінік, рефлекстік әрекет, рефлекстің жіктелуі.
5. орталық жүйке жүйесі қандай бөлімдерден тұрады?

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығыменорындайтын жұмыстары №4

ТАҚЫРЫБЫ: Балалардың жоғарғы дәрежелі жүйке қызметінің жасқа байланысты
ерекшеліктері.
МАҚСАТЫ: Жоғарғы дәрежелі жүйке қызметінің механизмінің нейрофизиологиялық
негізі, шартты және шартсыз рефлекстер, шартты рефлекстердің пайда болу
және сөну әрекеттерін қарастыру.
ТӘЖІРИБЕГЕ ҚАЖЕТТІ ЖАБДЫҚТАР: Столға қоятын шам, штатив, Ричардсон баллоны,
резина түтік.

ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ:
1. Шартты рефлекстер туралы И. П. Павловтың ілімі. Шартты және шартсыз
рефлекстердің сипаттамасы.
2. Шартты рефлекстердің түзілу жағдайлары және жолдары.
3. Үлкен ми сыңарлары қыртысының анализдік синтездік қызметі.
4. Динамикалық стеоретип. Оның қалыптасу жолымен және оқыту процессіндегі
ролі.
5. Болмыстың екі сигналдық жүйесі.
6. И. П. Павловтың жоғарғы дәрежелі жүйке қызметінің типологиялық
ерекшеліктері.

ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМ:
№1 тәжірибе. Шартты кірпік қағу рефлексін жарық әсерінен қалыптастыру.
ТӘЖІРИБЕ БАРЫСЫ: Тексерілетін адамды штативке жақын отырғызамыз. Штативте
Ричардсон баллонымен жалғасқан резинка түтік орналасқан. Резинка түтіктің
тесігі тексерілетін адам көзінің деңгейінде 5-7 см қашықтықта болуы тиіс.
Шартты рефлекс былайша қалыптастырады: алдымен шам жағылады (жарық
шартты тітіркендіргіш). 1-2 сек. Содан соң Ричардсон баллоны қысу арқылы
ауа ағысымен кірпік қағу рефлексін тудырамыз. (шартсыз қуаттандыру). Осыны
көп мәрте қайталаған соң шамды жаққан кезде шартсыз қуаттандырусыз, яғни
Ричардсон баллонын сығымдамасақта, кірпік қағу рефлексі пайда болады.
ҚОРЫТЫНДЫ:

№2 тәжірибе. Қозудың 1-ші сигналдық жүйеден 2-ші сигналдық жүйеге берілуін
дәлелдеу.
ТӘЖІРИБЕ БАРЫСЫ: Алдымен шартты кірпік қағу рефлексін қалыптастыру. Осы
шартты рефлексті қалыптастырған соң шам жағудың орнына – шам немесе жарық
деп ауызша айтамыз. Осы сөздерге кірпік қағу рефлексін Ричардсон баллонын
сығымдамай-ақ жүзеге асыруымыз қажет. Яғни шартсыз қуаттандыруды қолданбай-
ақ.

ҚОРЫТЫНДЫ:

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығыменорындайтын жұмыстары №5
ТАҚЫРЫБЫ: Жұмыс қабілетін анықтау және бағалау әдістері.
МАҚСАТЫ:

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығыменорындайтын жұмыстары №6
ТАҚЫРЫБЫ: Анализаторлар гигиенасы. Анализаторлар жүйесіндегі бейімделу
құбылысы.
МАҚСАТЫ: Анализаторлардың құрылысы мен қызметі, анализаторлар жүйесіндегі
бейімделу құбылыстарын, гигиенасымен танысу.
ТӘЖІРИБЕГЕ ҚАЖЕТТІ ЖАБДЫҚТАР:
Сивцевтің таблицасы көрсеткіш столға қоятын шама (жарық).

ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ:

1. Анализаторлар туралы И. П. Павлов ілімі.
2. Организмнің сенсорлық жүйесі.
3. Көру анализаторы. Көз құрылысы.
4. Жақыннан және алыстан көргіштік.
5. Көру өткірлігі.
6. Жарық және түстер сезгіштігі.
7. Есту анализаторы және оның қызметі.
8. Есту мүшесі.
9. Дыбысты қабылдау механизмі.
10. Есту анализаторының жасқа байланысты ерекшеліктері.
11. Балалар мен жеткіншектердің көру қабілетінің бұзылмауын және
естімеушіліктерді болдырмау профилактикасы.

ТӘЖІРИБЕГЕ ҚАЖЕТТІ ЖАБДЫҚТАР:
Сивцевтің таблицасы көрсеткіш столға қоятын шама (жарық).

ЖҰМЫС БАРЫСЫ:
№1 тәжірибе - Көздің өткірілігін анықтау.
Тексерілетін адамды таблицадан 5 метр қашықтықта отырғызамыз. Оған 1
көзін жапқызып, 2-ші көзімен әрбір жолдағы әріптерді оқуға
ұсынамыз.Тәжірибе жүргізуші жарық түсуіне кедергі келтірмей таблица жанында
тұрып, әріптерді көрсетеді. Көрсетілген әріптерді тексерілетін кісі атауы
керек. Қатесіз оқылған немесе оқу қателігі 20% соңғы жол көздің өткірлігін
анықтайтын көрсеткіш есебінде алынады. Сол жолдың оң жағында тұрған цифр
көздің өткірлігі шамасын көрсетеді.
№2 тәжірибе. – Көздің тор қабығындағы соқыр дақты анықтау.
Тәжірибеге қажетті құрал: Соқыр дақты анықтауға арналған сурет.
Тәжірибе барысы: Тексерілген адам шеңбер мен крест салынған суретті көз
алдына ұстайды. Оң жақ көзін жабады сол көзімен крестке назар аударады.
Сонан соң суретті алыстата немесе жақындата отырып, шеңбер кескіні жоғалған
қашықты анықтайды. Тәжірибені сол көзді жұмып қайталайды.
ҚОРЫТЫНДЫ:

Бақылау сұрақтары:
1. Көз адаптациясы және аккомадациясы дегеніміз не?
2. Көру түйсігі қалай туындайды?
3. Көздің торлы қабатында қандай фоторецепторлар болады?
4. Құлақ қандай бөлімдерден тұрады?
5. Вестибулярлық анализатор қандай қызмет атқарады?

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығыменорындайтын жұмыстары №7
ТАҚЫРЫБЫ: Анализаторлар әрекетіндегі шартты рефлексті реттеу.
МАҚСАТЫ: Анализаторлардағы шартты рефлексті реттелу барысымен қарастыру.

ТӘЖІРИБЕГЕ ҚАЖЕТТІ ЖАБДЫҚТАР: суреттері бар кесте.

ЖҰМЫС БАРЫСЫ:

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығыменорындайтын жұмыстары №7
ТАҚЫРЫБЫ: Ішкі секреция бездерінің физиологиялық маңызы. Жыныстық тәрбие.
МАҚСАТЫ: Ішкі секреция бездері, оның гормондарымен, ағзаға әсері, маңызы,
жыныстық жетілу кезеңіндегі ерекшеліктері туралы теориялық білімдерін
бекіту.

Тапсырма сұрақтары:
1. Ішкі секреция бездері туралы түсінік.
2. Ішкі секреция бездерінің түрлері.
3. Ішкі секреция бездері бөлетін гормондар, олардың ағзаға әсері.
4. Гипоталамус-гипофиздік жүйе, гипофиз, оның жұмысының бұзылуынан ағзада
туатын өзгерістер.
5. Қалқанша безі, қалқанша маңы безі, оның бөлетін гормоны.
6. Бүйрек үсті безі, жыныс бездері, олардың ағзаға әсері.
7. Қарын асты безі, оның қызметі.

ЖҰМЫС БАРЫСЫ:

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығыменорындайтын жұмыстары №8
ТАҚЫРЫБЫ: Мектеп оқушыларының тамақтану гигиенасы. Балалардың тамақтану
рационын құру.
МАҚСАТЫ: Тамақтану, тамақтанудың маңызы, тағамдарға қойылатын талаптар
туралы теориялық білімдерін бекіту, тамақтану режимі және тамақтану
рационын құруды үйрету.

ЖҰМЫС БАРЫСЫ:

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығымен орындайтын жұмыстары №9
ТАҚЫРЫБЫ: Санитарлы-гигиеналық тақырыптарына әңгіме құрастыру.
МАҚСАТЫ: Студенттерді санитарлы-ағарту тақырыптарына әңгіме дұрыс
құрастыруды, ата-аналары және оқушылармен осы тақырыптарына әңгіме өткізуді
үйрету.
ЖҰМЫС БАРЫСЫ:
Әңгіме тақырыптары:
1. Мектеп оқушыларының күн режимін гигиеналық тұрғыдан ұйымдастыру.
2. Балалардың дұрыс сымбатын қалыптастыру.
3. Шынықытру негіздері және принциптері.
4. Балалардың тамақтану гигиенасы.
5. Балаларда кездесетін жұқпалы ауруларының профилактикасы.
6. Паразит құрттар және олардың алдын алу.
7. Ішек-қарын ауруларын алдын алу.
8. Невроз және оны алдын алу.
9. Алкоголизм, алкоголь, оның бала денсаулығына зияны.

Әрбір студент санитарлы-гигиеналық ағарту тақырыбын таңдап алып,
оқулықтарды қолдана отырып жоспар құрады. Әңгіме жоспары кіріспеден,
негізгі бөлімнен, мазмұны, қорытынды мен гигиеналық ұсыныстар болу керек.
Студенттермен құрылған жоспар оқытушы тексеріп, қателерін түзетеді.
Студенттер жоспар бойынша әңгіме құрастырады. Әр студент кезектесіп т басқа
студенттер алдында санитарлы-ағарту тақырыбында әңгімесін өткізеді.
ҚОРЫТЫНДЫ:

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығымен орындайтын жұмыстары №10
ТАҚЫРЫБЫ: Бастауыш сыныпта жүргізілетін гимнастикалық жаттығулар өтетін
орындар мен сырғанау алаңдарын санитарлы-гигиеналық тұрғыдан зерттеу.
МАҚСАТЫ: Бастауыш сынып оқушыларының ағзасының дұрыс дамуы, шынықтыру
үшін гимнастикалық жаттығулардың маңызын, гимнастикалық жаттығу түрлерін,
дұрыс өткізу ережелерін меңгеру.
ЖҰМЫС БАРЫСЫ:

ҚОРЫТЫНДЫ:

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығымен орындайтын жұмыстары №11
ТАҚЫРЫБЫ: Жүрек-қан тамырлар ауруларының гигиенасы.
МАҚСАТЫ: Балалар жүрек-қан тамырлар жүйесінің жастық ерекшеліктері туралы
теориялық білімдерін бекіту, ауруларын алдын алу, оқу-дене жүктемелерін
нормалау шарттарымен қарастыру.

ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ:
ЖҰМЫС БАРЫСЫ:
ҚОРЫТЫНДЫ:

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығымен орындайтын жұмыстары №12

ТАҚЫРЫБЫ: тірек-қимыл аппаратының гигиенасы.
МАҚСАТЫ:
ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ:
ЖҰМЫС БАРЫСЫ:
ҚОРЫТЫНДЫ:

Студенттердің өзбетімен оқытушының басшылығымен орындайтын жұмыстары №13
ТАҚЫРЫБЫ: Қауіпсіздік техникасы және жарақаттануды болдырмау.
МАҚСАТЫ:
ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ:
ЖҰМЫС БАРЫСЫ:
ҚОРЫТЫНДЫ:

Студенттердің өздік жұмыстары №1.

ТАҚЫРЫБЫ: Салаутты өмір салтының гигиенасы.
МАҚСАТЫ: Салауатты өмір салтының маңызы, бағыттары, салауатты өмір салтын
қалыптастыру шарттарын қарастыру.
ЖОСПАРЫ:
1. Салауатты өмір салты туралы түсінік.
2. Салаутты өмір салтының бағыттары.
3. Салаутты өмір салтын қалыптастыру.

Есеп формасы: Реферат
Методикалық нұсқау.

Әдебиеттер:
1. «Валеология» журналы.
2. Жатқанбаев Ж. Ж. «Валеология», А., 2002.
3. Лаптев А. П. «Гигиена» М., 1990.

Студенттердің өздік жұмыстары №2.

ТАҚЫРЫБЫ: Мұғалімдер мен мектеп қызметкерлерінің мектептегі бірлесе
жүргізетін жұмыстары.
МАҚСАТЫ: ЖОСПАРЫ:
1. Мектептің санитарлы-гигиеналық жағдайымен танысу.
2. Бақылау жүргізу.
3. Оқушыда гигиеналық дағдыны қалыптастыру.
Есеп формасы: Реферат
Методикалық нұсқау.

Әдебиеттер:

Пәндер