Файл қосу
Доп қабылдау
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Жаратылыс ғылымдар факультеті
Дене шынықтыру және бастапқы әскери дайындық ілімдері мен әдістемелері
кафедрасы
Пәннің оқу - әдістемелік кешені
«Мини футбол»
5В010800«Дене шынықтыру және спорт» мамандығы бойынша
ІІІ – курс студенттеріне арналған.
Құрастырушы: Дене шынықтыру және бастапқы әскери дайындық ілімдері мен
әдістемелері кафедрасының аға оқытушысы п.ғ.м.: Советханұлы Д.
Кафедра отырысында бекітілген: хатама № «___» ___________жыл
Дене шынықтыру және бастапқы әскери дайындық ілімдері мен әдістемелері
кафедрасының меңгерушісі м.а.
Прохоров Б.Н.
Жаратылыс ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
талқыланып бекітілді.
Хаттама № «___» __________________жыл
Жаратылыс ғылымдар факультетінің
ОӘК төрайымы:
Абдишева З.В.
Жаратылыстану ғылымдар факультетінің Ғылыми кеңесінде бекітілген
Хаттама № «___» __________________жыл
Жаратылыс ғылымдар
факультетінің деканы, х.ғ.к.
Ибраева Л.С.
Мазмұны:
1. Пәнге арналған
глоссарий..............................................................
......4-5
2. Дәріс және тәжірибелік сабақтарды өтқізуге арналған жоспар......6-57
3. СОӨЖ арналған әдістемелік
нұсқаулар..............................................58-66
4. СӨЖ арналған әдістемелік
нұсқаулар.................................................67-70
5. Бақылау алу
сұрақтары..............................................................
...........71
Пәнге арналған глосарий
1. Мини-футбол – командалық спорт түрі, футболға ұқсас. Жарыстар фифаның
ережесіне сәйкес жүргізіледі.
2. Секіру - орнында немесе қозғалыста, бір немесе екі аяқ көмегімен
орындалатын әдіс.
3. Топтық әдіс – қозғалыс қимылдарны дамыту және әр түрлі жаттығуларды
орындау кезінде жүргізіледі.
4. Тоқтау - әдіс, орналасуды және жүгіруді тоқтату үшін қолданылады.
5. Қағып алу - әдіс, оның көмегі арқылы доппен иелік ете алады.
6. Жүгіру – орын ауытырудың ең басты әдісі.
7. Орналастыру – команданы ойын алдындағы белгілі бір талаптар бойынша,
белгілі бір мақсат бойынша орналасуы
8. Жалпы денешынықтыру – спортшының бастапқы дайындық деңгейі.
9. Теориялық даярлық процесі - оқушыларға волейболдың даму жолы, белгілі
волейболшылар мен олардың командалары, ойынның адам организміне
тигізетін әсері, ойын ережелері, әдіс-тәсілдері т.б. мәліметтер
айтылады.
10. Ойынға дайындық - денені қыздыру жалпы дамыту және арнайы даярлық
жаттығуларынан (тез қозғалу, қуалай, домалана, бір немесе екі
аяқпенсекіріп барып орын ауыстыру, шабуылдаушы соққыны, тосқауыл қою
қозғалысын көрсету, қолдың қимылымен үйлестіре түрлі әдіспен орын
ауыстыру, т.б.) тұрады.
11. Ойын тактикасы – бұл қарсы жақты жеңіп шығу мақсатында барлық
ойыншылардың қимыл-қозғалысын ойластырып, дұрыс ұйымдастыру.
Волейболшылардың барлық қимыл-қозғалыс әрекеті екі бағыттан тұрады:
шабуыл мен қорғаныс әрекеті.
12. Төзімділік – организмнің кез-келген қызметтегі шаршауға қарсы тұру
қабілеті. Шаршауды жеңу үшін адам бойында ерік күшін, қиыншылықтарға
қарамастан, қажетті қарқында әрі қарай жұмыс істеуге өзін-өзі көндіре
білу қасиеттерін қалыптастырудың үлкен маңызы бар.
13. Арнаулы икемділікті дамыту – гимнастикалық жаттығулар, қайталамалы-
серпінді қозғалыстармен жұпталып орындалатын жаттығулар.
14. Жалпы дене шынықтыру даярлығы – негізінен балаларға дене тәрбиесі
сабақтарынан таныс әдістерді пайдалану арқылы жүзеге асырылады.
Сонымен қатар, алдын-ала жүргізілген танымдық сабақтарынан кейін
оқушылардың өздері орындай алатын басқа да жаттығулар пайдаланылады.
ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ – (SYLLABUS)
Пән туралы мәліметтер
Атауы: «Мини футбол»
Кредит саны – 2
Оқу сабақтарының өткізу орны: Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік
университеті. №3 оқу ғимараты.
Оқытушы туралы мәліметтер
Советханұлы Дулат
Ден шынықтыру және бастапқы әскери дайындық ілімдері мен әдістемелері
кафедрасының аға оқытушысы педагогика ғылымдарының магистрі
Кафедрада болу уақыты 8.00-17.00
Оқу жоспарынан көшірме
|Кур|Семестр |Кредитт|Дәріс,|Тәж.сабақ|СОӨЖ |
|с | |ер |сағат |, | |
| | | | |сағат | |
|1 |Мини-футбол ойынының техникасы мен|- |2 | | |
| |жіктелуі. | | | | |
|2 |Мини-футболшылардың ойын техникасы|- |2 | | |
|3 |Доп қабылдау әдістері |- | | | |
|4 |Допты жүргізу әдісі. |- | | | |
|5 |Мини-футболдағы тактикалық |- |2 | | |
| |әрекеттер | | | | |
|6 |Жеке тактикалық әрекеттер. |- |2 | | |
|7 |Топтық тактикалық әрекеттер |- |2 | | |
|8 |Допты жоғарыдан тура беру. |- |2 | | |
|9 |Мини-футболдағы ойыншылардың саны |- |2 | | |
|10 |Мини-футболдағы қолданылатын |- |2 | | |
| |жазлар | | | | |
|11 |Мини –футболдағы ойыншылардың |- |2 | | |
| |киiм-кешегi. | | | | |
|12 |Мини-футболдағы ойын ұзақтығы және|- |2 | | |
| |ойын бас | | | | |
|13 |Ереже бұзушылық және ойыншылардың |- |2 | | |
| |жүгенсіз мінез - құлығы. | | | | |
|14 |Айыптық және еркін соққылар |- |2 | | |
|15 |Ойын нәтижесі |- |2 | | |
Дәрістік және тәжірибелік сабақтарды өткізу жоспары.
Сабақ №1; Мини-футбол ойынының техникасы мен жіктелуі.
Сабақ №2; Мини-футболшылардың ойын техникасы.
Сабақ №3; Доп қабылдау әдістері.
Сабақ №4; Допты жүргізу әдісі.
Сабақ №5; Мини-футболдағы тактикалық әрекеттер.
Сабақ №6; Жеке тактикалық әрекеттер.
Сабақ №7; Топтық тактикалық әрекеттер.
Сабақ №8; Допты жоғарыдан тура беру.
Сабақ №9; Мини-футболдағы ойыншылардың саны.
Сабақ №10; Мини-футболдағы қолданылатын жазлар.
Сабақ №11; Мини –футболдағы ойыншылардың киiм-кешегi.
Сабақ №12; Мини-футболдағы ойын ұзақтығы және ойын басы.
Сабақ №13; Ереже бұзушылық және ойыншылардың жүгенсіз мінез – құлығы.
Сабақ №14; Айыптық және еркін соққылар
Сабақ №15; Ойын нәтижесі.
СОӨЖ тапсырмаларын орындау және өткізу кестесі.
|№ |Тақырып |Пәннің |Ұсынылатын |Ұпай |Жұмысты |Бақылау |
| | |мақсаты мен|әдебиеттер. | |тапсыру |формасы |
| | |мазмұны |Негізгі / | |мерзімі | |
| | | |қосымша | | | |
|1 |Мини-футбол |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |1 апта |Техникалық |
| |ойынының техникасы|тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |мен жіктелуі. |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру. |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|2 |Мини-футболшыларды|Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |2 апта |Техникалық |
| |ң ойын техникасы |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру. |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|3 |Доп қабылдау |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |3 апта |Техникалық |
| |әдістері |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру. |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|4 |Допты жүргізу |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |4 апта |Техникалық |
| |әдісі. |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|5 |Мини-футболдағы |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |5 апта |Техникалық |
| |тактикалық |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |әрекеттер |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|6 |Жеке тактикалық |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |6 апта |Техникалық |
| |әрекеттер. |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|7 |Топтық тактикалық |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |7 апта |Техникалық |
| |әрекеттер |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|8 |Допты жоғарыдан |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |8апта |Техникалық |
| |тура беру. |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|9 |Мини-футболдағы |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |9 апта |Техникалық |
| |ойыншылардың саны |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|10 |Мини-футболдағы |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |10 апта |Техникалық |
| |қолданылатын |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |жазлар |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|11 |Мини –футболдағы |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |11апта |Техникалық |
| |ойыншылардың |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |киiм-кешегi. |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|12 |Мини-футболдағы |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |12 апта |Техникалық |
| |ойын ұзақтығы және|тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |ойын басы |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|13 |Ереже бұзушылық |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |13 апта |Техникалық |
| |және ойыншылардың |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |жүгенсіз мінез - |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| |құлығы. |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|14 |Айыптық және еркін|Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |14 апта |Техникалық |
| |соққылар |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|15 |Ойын нәтижесі |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |15 апта |Техникалық |
| | |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі.
|№ |Тақырып |Пәннің |Ұсынылатын |Ұпай |Жұмысты |Бақылау |
| | |мазмұны мен |әдебиеттер | |тапсыру |формасы |
| | |мақсаты |Негізгі / | |мерзімі | |
| | | |қосымша | | | |
|1 |Мини-футболдың ойын |Жазбаша есеп|{1, 2, 4} / |9 |5 апта |Жазбаша |
| |ережесі. |даярлау |{1, 2, 4, 5} | | |есеп |
|2 |Допты жүргізу |Ауызша |{1, 2, 4} / |9 |7 апта |Ауызша |
| |әдістері. |жауапқа |{1, 2, 4, 5} | | |жауап |
| | |дайындалу | | | | |
|3 |Мини-футболдағы |Ауызша |{1, 2, 3, 5} |9 |9 апта |Ауызша |
| |тактикалық |жауапқа |/ | | |жауап |
| |әрекеттер. |дайындалу |{1, 2} | | | |
|4 |Ереже бұзушылық және|Жазбаша |{1, 2, 3, 5, |9 |12 апта |Конспект |
| |ойыншылардың |жұмысты |8} / | | | |
| |жүгенсіз мінез - |дайындау |{1, 2} | | | |
| |құлығы. | | | | | |
|5 |Ойын нәтижесі |Ауызша |{1, 2, 3, 5} |9 |14 апта |Ауызша |
| | |жауапқа |/ | | |жауап |
| | |дайындалу |{1, 2} | | | |
Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. Правила соревнований по гандболу. Последнее издание.
4. Правила соревнований по баскетболу. Последнее издание.
5. Игнтьева В.Я., Портнов Ю.М. Учебник тренера по гандболу. Москва., 1986
6. Клусов Н.П Практика гандбола. Москва., 1980
7. Кнышев О.Р. Организация судейства соревнований по гандблу. Москва., 1986
8. Тренировка гандболиста. Сост. Н.П Клусов. Москва., 1975
9. Стонкус С.С Индивидуальная тренировка баскетболистов. М., 1975
10. Коржевников З. Тренировки ловкости и быстроты баскетболистов. М.,1982
11. Анискина С.Н. Методика обучение техники баскетбола. М., 1986
Қосымша
1. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
2. Спортивные игры. Под редакцией Ю.И Портных. Москва., 1975
3. Бриль М.С. Отбор в спортивных играх. М., ФиС, 1980г.
4. Давыдов М., Минков Б. Методические рекомендаций по судейству.
5. Бескровный В.Н., Мурсалимов Р.М. Организация спортивно-оздоровителных
мероприятий в ВУЗе.Методические рекомендаций.
Білімді бағалау туралы ақпарат
«Мини футбол» курсы тәжірибелік курс болып табылады, сонндықтан негізгі
сабақты өткізу шарты барлық жеке тапсырмаларды орындау болып табылады, олар
бақылаудың негізгі формасы болып табылады.
Баскетболда, гандболда, волейболда, футболда меңгерген тәжірибелік
дағдыларды техникалық тәсілдер мен әрекеттерді дұрыс орындалуымен
бағаланады. Сабаққа қатысу міндетті түрде болуы керек, ал себеппен немесе
себепсіз қалдырған сабақты студентті тәжірибелік кешендерді орындаудан
ешқандай босатпайды.
Студенттер білімін бақылауға ағымдағы, аралық және қорытынды білімді
бағалау формалары кіреді.
Ағымдағы бақылаудың әр формасы 5 ұпайлық жүйе бойынша бағаланады.
Тәжірибелік, СОӨЖ, СӨЖ тапсырмаларын орындау 5 ұпайлық жүйе бойынша
бағаланады.
Оқу курсы аяқталған соң бақылау формасы – емтихан.
Тәртіпті бұзғаны үшін және тапсырмаларды кестедегі мерзімнен кешігіп
тапсырғаны үшін келесі айып санкциялар еңгізіледі:
- Кешігу – минус 0,5 ұпай
- Тәжірибелік сабаққа келмеу – минус 1,5 ұпай
- Жұмысты уақтылы өткізбеу – баға 1 ұпайға кемиді.
1 аралық бақылау қорытындысын шығарған кезде студент 7 аптада санының
жиынын есептейді.
2 аралық (қорытынды) бақылау қорытындысына 15 аптаның жиынтық саны
есептелінеді.
Егер 2 аралық бақылау бағасы 50%және одан жоғары болса рейтингті
жоғарлатуға рұқсат етілмейді. Бұл жағдайда 2 аралық бақылау қорытынды болып
табылады.
Емтиханға студент қорытынды рейтингісі 50%-дан жоғары болса ғана
жіберіледі.
Қорытынды бағаға мыналар кіреді:
Аралық бақылау – 60%
Емтихан - 40 %
Курс саясаты мен процедурасы келесі әкімшілік талаптарды көздейді:
1. Курс компоненттері мен оқытуға келесі негізгі талаптар:
- Студент сабаққа қатысу керек, тәжірибелік, СОӨЖ, СӨЖ тапсырмаларын
орындағанда белсенділік таныту керек.
- Тәжірибелік сабаққа тек спорттық киіммен және алмастыратын аяқ киім
болғанда ғана рұқсат етіледі;
- Тәжірибелік сабақта қауіпсіздік техникасын сақтау керек;
2. Сабақта өзін-өзі ұстау ережесі:
- Кешікпеу, спортзалға қоңырауға дейін кіру;
- Спорттық құралдарды бүлдірмеу;
- Сабақтың негізгі бөліміне ширату жаттығуларынсыз қатысуға болмайды;
- Сабақ уақытында спорт залдан шығуға, сұрануға рұқсат етілмейді.
Тақырыптар бойынша қысқаша конспект.
№1 Тақырып: Мини-футбол ойынының техникасы мен жіктелуі.
Сабақ мақсаты: Мини-футбол ойынының техникасы мен жіктелуі туралы
оқушылардың біліктілігін арттыру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Мини-футбол ойынының техникасы.
2. Мини-футбол ойынының жіктелуі.
Дәріс.
Өте әйгiлi спорттың түрлерiнiң бiрi футбол. Бiздiң елде футболмен
мыңдаған адам шұғылданады.
Футбол бұл дене тәрбиесiнiң құралы денсаулықтың жан-жақты дене
құрылысының өсiп-жетiлуi және күшейтуiне мүмкiндiк туғызады, алдағы еңбек
қызметiне кәсiби-техникалық училищелерiнiң бiтiрушiлерiнiң әзiрлеуiн
жақсартуға және қызметке көмектеседi. Футбол бойынша жұмыстар жас балада
сапаның бағалы адамгершiлiктi-ерiктiлерiн тәрбиелейдi: коллективизм,
нысаналық, батылдық, шыдамды, сабырлық ету, тәртiптiк, сонымен бiрге
физикалық сапалар: тездiк, еп, шыдамдылық, күштi, секiргiштiк.
Футбол адамды организмға тек қана биiк талаптардың көрсетедi. Әр түрлi
тiзбектегi Ойындары және байланыс, әртүрлi интервалдармен уақытында
жаттығуларды кезектеседi, қарқын және ұзақтық бойынша бiрдей емес.
Ойын қарқындарына байланысты организмдағы физиологиялық жылжуларды
шама да өзгередi. Энергияның деңгейдiң мамандандырылған футболшыларында
Ойынға шығындары 2000 ккал шекте болады. Оттектiң тұтынуы оттектiң максимал
тұтынуынан 87% жетедi, шын көңiлiмен қысқартуларды орташа жиiлiк 170 175
уд/мин құрайды. Түбегейлi жылжулар жақтан тыныс аппарат: да байқалады өкпе
желдету минутқа 150 180 лге жетедi. Организмы жаттығулар процессiнде
футболмен шұғылданатын биiк талаптарға көрсетiлетiн оған бiртiндеп
орайланады. Бақылаулар футболшылар дене құрылысының өсiп-жетiлуiнiң биiк
көрсеткiштерi: де дұрыс пропорционал дене құрылысы болатынын көрсетедi (5,
0 5, 1 л) жеңiл, (92 94 смдер) кеуденiң дөңгелегi, (180 200 кг) арқа, iш
пресс, санның алдыңғы бетiнiң күштi мускулатурасы және балтыр бұлшық
еттерiнiң (175 178 смдер) өсу, (73 75 кг) дененiң массасы, тiршiлiк
сыйымдылығын. Футболға Ойынның жанында бұлшық еттердiң функционалдық күйi
едәуiр асылданады:
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Мини-футболдың ерекшелігі?
2. Мини-футболдың әдіс-тәсілдері?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№2 Тақырып: Мини-футболшылардың ойын техникасы.
Сабақ мақсаты: Мини-футболшылардың тұрысы мен қозғалыстары. Алаңда доп
алмасу, доп тебу жайлы студенттерге қысқаша сипаттама бере отырып, оны
тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Футболшылардың тұрысы мен қозғалыстары.
2. Алаңда доп алмасу.
3. Доп тебу.
Дәріс.
Допқа иелiк ету техниканың негiзгi қабылдаулары аяқпен, бастың
соққылары, (тоқтау ) доптың қабылдауы, доптың жүргiзуi, алдау қозғалыстар
болып табылады.
Доп бойынша соққының техникасы
(қақпалар бойынша берiлу және соққылар) футболда доп бойынша соққылар
орындалады.
Аяқ немесе бастың бөлiгi доп соққыда тятыны соған сәйкес соққылар танып
бiледi: стоптар, iшкi көтерудiң бiр бөлiгi, көтерудi ортамен, сыртқы
көтерудiң бiр бөлiгiнiң iшкi жағымен өкшемен, маңдайдың ортасымен соққы,
бүйiрлеу маңдайдың бiр бөлiгiмен соққы тозбайтын.
Аяқтың соққыларының техникасы бiрнеше элементтерден тұрады: (екпiн ) допқа
екпiндi буындардың жылдамдығының ұзарту себепшi болатын жол; екпiндi аяқпен
құлаш және тiрек аяқтың қойылуы; траектория, жылдамдық және доптың
басқаруында алдын ала таңдаумен екпiндi қозғалыс; (соққы ) екпiндi өзара
әрекеттесу; (аяқтың сымы) кейiн екпiндi әсерлер.
б) сирақпен және санның аралығында бұрыш жасау өте өткiр, сонымен бiрге доп
12 15 смдерге тiрек аяқтың дұрыс қойылуы бiр бүйiрден және деңгейде болып
табылады;
в) аяқты доппен жақын болуларын моментке тобық буынында және тiзенi
тiктелейiн деп қалуы доптың үстiнде сияқты салбырауы керек;
г ) (табаны сирақ бөксе) тепкi кезде қатты тетiкке айналдырылады»;
д ) соққыдан кейiн тепсiну алға жүргiзiледi. Өз орынды соққылардың
зерттеуiне екпiн iстей бастады ортамен немесе сыртқы көтерудiң бiр
бөлiгiмен бар күшiн сала және тек қана содан соңы стоптарды iшкi көтерудiң
бiр бөлiгi, iшкi жақты соққының игеруiне өтсiн өкше тозбайтын.
Мұндай тiзбектегi маңдайдың ортасын соққысынан баста басының соққыларының
зерттеуi: секiрусiз, секiрiп барып, бұрылыспен.
Соққылар екi түрлерде бөлшектенедi:
егер соққының бағыты доптың ауырлық центрi арқылы өтсе түзулер;
егер соққының бағыты тарапта өтсе және доптың ауырлық центрiмен дәл келмесе
кигаш.
Екпiннен жылжымайтын доп бойынша көтерудi ортамен соққы.
Тiрек аяқтың қойылуын алдында соңғы адым ең ұзын, е өйткенi. дененiң
жанында кенет алға әперген өзiндiк секiру. Тiрек аяқ, еңкейiңкi тiзеде,
добы бар сызыққа, см, балтыр буыны қашықтықтағы оны бiр бүйiрден 5пен 12мен
аралығындағы қатайтпалады. Тiрек аяққа, денеге дененiң ауырлығы сәл алға
еңкейген және тiрек аяқтың тарабына. Iлгерi қозғалу, санның артқы бетiне
бөксе сирақ ауаландыра, қай, түрткiнiң инерциясын сақтай санмен және
сирақтың аралығында сүйiр бұрыш ұзағырақ сақтауға болуы мүмкiн ұмтыла
жақындатылады. Сирақ ар жағында сол допқа, балтыр қатайт буыны және табаны
кенет алға жылжиды артқа тартқан, қатты бiртұтас тетiкке және сабалаған
қозғалыспен айналдыр аяғы соққы өндiрiп алады. Тiзенiң соққысы кезде
еңкейiңкi, не соғып жiберетiн аяқтан кейiн iлгерi қозғалу жалғастырады,
тозбайтын стоптары тiзеде толық түзетiле тартқан, тiрек аяқ бүктетiледi,
леген бiрнеше алға әпередi. Болуы мүмкiн және алға тiрек аяқта кейбiрi
тақтайлары.
Жіберілген қателер: екпiннiң терiс бағыты; тiрек аяқ доптан қашық өте
тұратында мақсаттар ұш добы жоғары; артқа сермеуiн аяқпен дененiң мезгiлсiз
ауытқуы; соғып жiберетiн аяқтың соққысынан кейiн еңкейiңкi тобық буынында
қала iлгерi қозғалу кiлт тежейдi.
Қатенi келесi жаттығулар орындай жөнделсiн мүмкiн.
1. Оқушы сызылған сызықтан 5 енде болады, (70 80 смдер бойынша) қысқа
соққының соңғы имитациялары (1, 5 мге дейiн) созылған алғашқы екi Шаға
үдеуi бар екпiн допсыз орындайды.
2. (соққының әдiсiне байланысты) жылжымайтын добынан қажеттi қашықтығында
тiрек аяқты 2 3 адымдардан кейiн (допсыз) соққы дәл келтiре құруға
шұғылданатын сызығы қайға содан соң екпiннен кейiн жүргiзiледi. Қарама-
қарсы қолды соққының имитациялары iлесе соғып жiберетiн аяқтың сирағына
дейiн созылып жетуге тырысу.
3. Орыннан соққы немесе добы бар стоптар ұзақ жақын болудан астам
көтерулер үшiн аяқтың сымын 2 адымдардан екпiнi бар нашар шайқалған допқана
дейiн алға.
1. Әрiптестердiң бiрлерi шығыр, басқа 10 мге қорғауға бiр бүйiрден болып
қалыптасады. Екiсi доптармен және доп қарсы шығу және бiр бүйiрден
сырғанаған доп бойынша соққыларын жасайтын үшiншi кезекпен домалатады.
Әрiптестер 20 соққылар бойынша жасалып ауысады. Кiм бастарды көбiрек ұрады?
2. Әрiптестер болып қалыптасадыдан дарбазаға екеуi және доп үшiншi
секiнетiн қарсы шығу доп бойынша соққылар әзiрлеусiз қақпалармен аралық
болып табыла жасайды кезекпен лақтырады. Әрiптестер 20 соққылар жасалып
ауысады. Кiм бастарды көбiрек ұрады?
3. Қабырғада жақтан 1 м және төменгi тарабы жерден 1 м қашықтықта болатын
3 м тiк төртбұрыш бормен сызады.
Ойыншылар кезекпен көтерудi ортамен немесе сыртқы оның бөлiгiнiң соққысымен
бағдарлар бұл допты тебедi. Тындырған соққы орын басқа жол бередi. 2 реттiң
добы қабырға туралы соққыдан кейiн жер тигiзуi керек. Кiм 20 соққылардан
кейiн көбiрек нысанаға дөп тию едi?
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Мини-футбол ережелері?
2. Мини-футболда қанша адам ойнайды?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№3 Тақырып: Доп қабылдау әдістері.
Сабақ мақсаты: Допты қабылдап тоқтату әдістері жайлы студенттерге қысқаша
сипаттама бере отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Доп қабылдау техникасы.
2. Допты аяқпен тоқтату.
Дәріс.
Доптың (тоқтау ) қабылдауы кеудемен және сиректеу баспен, сонымен бiрге
арқасына доптың аудармасымен көтеру iшкi және сыртқы аздап тозбайтын болып
стоптар, санмен, көтерумен табанмен, iшкi және сыртқы тараптармен iске
асады. Келесi әсермен бiр жерден шығатын доптың қабылдауы.
Доптың қабылдауын негiзде (орындайтын қабылдауларға ғана емес) жиiрек
денедегi жол беретiн қозғалыстары жатады, доптың ұшуын жылдамдықты нәтижеде
не сөндiредi, содан соң, сәйкесiнше өрiске обстанов ке, допқа қажеттi бағыт
және траектория қоса берiледi.
Бас талап қабылдауды жұмсақтық доптың қабылдауында. Сонымен бiрге, еш
қандай жұмыс iстеуi керек қолданылуға мүшер едi босаң.
Жиi қолданылатын техникалық әдiс (106-шы сурет) аяқты доптың тоқтауы өте.
Барлық әдiстердi ортақ доптар қабылдаудың фазалары:
бiрнеше еңкейiңкi тiзеде доп бұл аяққа параллель көрсететiндей етiп
жақындап келе жатқан доптың тарабына тiрек бағытта аяғы даярлайтын фаза.
Аяқ доп жазылып келе жатқан жерден тұрғызылған, байланысуға дейiн олардан
босаңсытқан; амортизациясының дәрежесi аяқ туралы доптың соққысының күшiнен
тәуелдi болатын жазылып келе жатқан аяқтың жол беретiн қозғалысы негiзгi
фаза. Аяқты доптың қозғалыстары үлкен жылдамдықтың жанында бiрнеше алға
ұсынуы керек және Ния движесi доппен байланысуға дейiн iлезiне кенет,
бiртiндеп баяулата, доптың жылдамдығы өшкен. Ұлы емес жылдамдық егер, онда
доптың тоқтауы тек қана босаңсу есебiнен iске асады; келесi әсерлер үшiн
бастапқы орынның қабылдануы қорытындылаушы фаза.
Аяқты доптың тоқтауын техника. Бастапқы орын: жақындап келе жатқан доптың
басқаруларында бұруға тозбайтын тiрек аяқ сәл толық тiрек аяқта дененiң
массасы тiзе және балтыр буынында еңкейiңкi. Қолдар тепе-теңдiктердi
қолдайды. Көзқарас допқа ұмтылдырған. Еңкейiңкi тiзеде сонымен бiрге аяқ
(қабылдаушы доп) Май Друы, топырақтың үстiнде түрiңкiрелген және 45 50-шi
бұрыштың жерi бар овалы туралы сирақ болғандай етiп тiрек аяқтың сызығы
алға ұсынылған.
Буындар толық босаңсытқан. Тiк жағдайдағы дене немесе сәл артқа қисайтқан.
Қабылдаушы бетi бар доптың жақын болулары кезде аяқты (лықситын допты)
артқа немесе төмен добы сияқты шығарып сала кейбiр қашықтық стоп босаң
жылдам жылжытып қою. Бұл денеде алға еңкеедi. Болғанша, ол доптағы
көзқарасты тоқтамайды. Дененiң содан соң массасы басқа аяққа тасымалданады.
Жартылай доп тоқтатсын демек уақыт жоғалту. Тәжiрибелi футболшылар
сондықтан доптың жанында керек бағытта сәл атып тұратын және алға доп осы
кәзiр қабылдаған аяқпен қадамдау өндiрiп алатын келесi әсерi бар
амортизациялық қозғалыс бiрден тiркестiредi.
Доптың тоқтаулары жаттауда орынды техниканың зерттеуi, орында түрегелiп
тұрыпты бастау: стоптар iшкi жақты доптың тоқтауы; табанды доптың тоқтауы;
көтерудi доптың тоқтауы; санды доптың тоқтауы; аудармасы бар доптың
тоқтауы; кеудемен және басты доптың тоқтауы.
Ойын жағдайдағы доптың қабылдауы әдетте дейiн ойыншы және тоқтаудан кейiн
қозғалыста болатында iске асады; ойын жағдайлар және де доптың қабылдауын
әдiстiң таңдауларын ерiксiз көндiредi. Егер доптың жуықтаған сайынын ойыншы
жалған қозғалыс бастапқыда жасай алса, доптың ұстап қалуына содан соң
қозғалыс болса, онда тепе-теңдiктен бақталасының онына және өздiң ұтысы
уақытында нақ сол қамтамасыз етуге шығарудың сәтi түседi және кеңiстiкте.
Егер қозғалыс және доптың қозғалысы бағыттың өзгерт добының қабылдауы кезде
өз меншiктi болса сондай болыбы эффекттер қол жеткiзуге болады. Негiзгi
талап: ойыншы доп тоқтауларында ол олардан iстегенiн (доппен ие болған
сөйткеншемен) бiлуi керек.
Доптың (артық жанасулар және қосымша қозғалыстарсыз) дәйектi және үнемшiл
тоқтауы шектi нәтиже доптың тоқтаулары техниканың дұрыс орындауында. Оқушы
әр түрлi шарттардағы осы жаттығуын жетiлдiредi.
Таралған қателер: доп аяқтан қашық атып тұрады;
Келесi жаттығулар қолдан қателерiнiң жоюлары үшiн.
1. Сызықты сызсын және онында бассын тiрек аяқ тозбайтын. 3 5 мнiң
қашықтығыдан аласалау траекторияна дейiн әрiптес сызықты доп бұл лақтырады.
Табанды жерден атып кету доп кезде тоқтату. Егер доп сызықты ұшып өтсе,
стоптар немесе көтерудi ортаның оның ауада iшкi жағымен тоқтату.
2. Шұғылданатыны доптың жерiнен 10 смдердi биiктiкте арқанда ұстайды.
Iлiнген доп бойынша тыныш соққы өндiрiп алады, содан соң, қайту арналған,
стоптар жазылып келе жатқан бетпен ол алға бағыттай добы бар стоптар
байланыс сезуге ұмтыла жұмсақ оған ередi.
Стоптар iшкi жақты доптың (қабылдау ) тоқтауын әбден жетiлдiру бойынша
жаттығулар, табанмен, көтерудi ортамен.
1. Қабырғаларда. Бiр ойыншы қашықтықтан 1, 5 м аспайтын биiктiкке
көтерудi ортамен күштi соққы өндiрiп алады, басқа 1 2 мге алға шығады
және 90-шi бұрышымен күтуi бар доп (солға ) оңға (қабылдайды )
тоқтатады. үшiн бiрiншi, екiншi үшiн соққы үшiншi орында ойыншысы
үшiншi.
2. 10x30 мдi алаңда 3 ойыншы орналастырған. Артқы сызықтағы бiреуiн
болдарының алаңдары, екiншi алдыңғыға. Алаңнан 25 30 м қашықтықта үшiншi
доппен; алдынаға артқы сызық болатын әрiптес ауа бойынша доп тапсыр
есебiне тұрғызылады алаңның нүктесiн сұқтанамын. Алаңның алдыңғы сызық
болатын ойыншы өз әрiптесiне доппен қабылдап және жауап берiлудi оған
жасауға қақпалайды. 20 берiлулердiң рөлдерiнен кейiн өзгередi. Кiм аз
қателiк жасайды?
3. Булардағы. Ауа бойынша доптың бiреуiн жiберлерi 25 30 м ойыншылар
арасындағы қашықтық немесе жер бойынша, әрiптес доп тоқтатуы керек.
4. ) Бiрiншi ойыншы доп төменгi жақтағы алып бередi немесе доппен
қабылдаған және үшiншi ойыншының бiрiншi ойыншысына дейiн алып жүруге
қақпалайтын өз әрiптесi ауа бойынша. 20 берiлулердiң рөлдерiнен кейiн
өзгередi. Кiм аз қателiк жасайды?
Бiрiншi ойыншы екiншi ойыншы қамқор болар едi. үшiншiсi роталарға
бойынша соққы әкелу мiндеттi бiрiншi ойыншыдан доп ала әкелу мiндеттi
ұсыныс жасайды және. 10 берiлулердiң рөлдерiнен кейiн өзгередi.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Допты қабылдау тәсілдері?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№4 Тақырып: Допты жүргізу әдісі.
Сабақ мақсаты: Допты аяқпен әр түрлі әдістерді қолдана отырып жүргізу
туралы студенттерге қысқаша сипаттама беріп, түсіндіру қажет.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Допты аяқпен жүргізу.
Дәріс.
Негiзгi қабылдау арқылы аяқпен доп жүргiзуi бiлу доп қозғалыста тексеруге
талап ететiн әр түрлi әдiстердiң аяқтың жүгiрiстiң тiркесiнен және
соққылары тұрады.
Доптың жүргiзуi:
ортамен, стоптар сыртқы көтерудiң бiр бөлiгi, iшкi жақпен жүргізу.
Соққылар доптың жүргiзуiнде iшкi өндiрiп ала алады және көтерудiң бiр
бөлiгiн ол сыртқы. Доға бойынша бұл қолдан добының жүргiзуiнiң әдiстерi
тура орын ауыстыру, қозғалыста және бұрумен. 60 100 тығыз қамқорлықтың
жанында қашықтықтағы ойыншының добы еркiн кеңiстiк болған жағдайда мұндай
қашықтыққа допты жiберуге қарауға алда болады шықпайды, ол сирақ сәл алда
орналасқан стоптардың бiр бөлiгiнiң 10 15 смдерге, келтiр соққылары болуы
керек; дене, бас және иықтар алға еңкейген, аяқ кәдiмгiрек тiзелердегi сенi
ямын.
Болғанша, ойыншы ептеген жылдамдықтағы түзу сызығы бойынша бастапқы
меңгеруде аяқты доптың жүргiзуiмен жүгiрiстiң нақтылы мақамы қол жеткiзуге
iстей алуға қозғалуға керек.
Содан соңы қатты өзгерiстерге, меншiктi жүгiрiстiң жылдамдығының добы
бойынша соққыларды бейiмделуге үйрену үшiн жылдамдықтың өзгерiсi бар
добының жүргiзуiне өтуге керек.
Жылдамдық және қозғалыс бағытының бiр уақыттағы өзгерiсiмен жүргiзу келесi
кезең.
Бақталастың кедергiсi бар добының жүргiзуi қорытынды кезең.
Ойыншы iшкi және сыртқы көтерудiң бiр бөлiгiн доптың жүргiзуiн техникамен
меңгере қарсы алдынан допты бағыттайды. Допқа тиiп кетудi алдында тозбайтын
бастаушы аяғының жүгiрiстерi процессiнде аздап (iшкi көтерудiң бiр
бөлiгiмен жүргiзу) сыртқы айналдырады немесе (көтерудiң бiр бөлiгiн ол
жүргiзу сыртқы) iшiне. Табаны қатайтылмаған. Дене төте немесе аздап алға
еңкейген. Доптағы кезде екпiндi қозғалыстың көзқарасы. үстiнде (екi тиiп
кетулердiң арасындағы) көрермен бақылауы iске асатын доптың жүргiзуi (доп
итере сияқты) жеңiл және тек қана дәл жанасу талап етедi доптың көлденең
сызығы төмендейдi.
Таралған қателер: доп ойыншыдан өте қашық добы бойынша соққыларын стоптар
жаман нашар керi бұрылыс артынан iшiне немесе сыртқы тозбайтын болып
тасысатыны сол себептi атып тұрады; соққылар - келтiр түрткiлерi өте күштi.
Қатенi келесi жаттығулар орындап жөнделсiн мүмкiн.
1. ) сегiздiктi жерде сызу. Аяқпен сағаттық нұсқағыш, (екiншi шеңбер)
содан соң iшкi көтерудiң бiр бөлiгiнiң оң аяқтың сыртқы көтерудiң бiр
бөлiгiмен доп хабарлар бастапқыда сол сағат тiлiне қарсы.
болып табыл ) сол аяқпен керi бағытта оған қоса. Стоптар дұрыс жағдайдағы
барлық ықылас тепсiндi.
2. Бөгеуiлдердiң арасындағы баяу екпiндегi доптың жүргiзуi: мысалы, көтеру
доп iшкi және сыртқы аздап (күштi ) аяқпен оң) бiр соғып жiбере: солға iшкi
көтерудiң бiр бөлiгiмен күту, оңға сыртқы көтерудiң бiр бөлiгiмен күту.
Доппен тиiмдi арнайы жаттығулары, қақпақыл iстеудi түрдiң жаттығуы және
арнайы Ойын қабылдаулары меңгерулер доптың жүргiзуiнiң дағдыларымен үшiн.
Бұл жаттығулар оқу жұмыстары дер кез толь емес жиiрек қайталауға керек,
керiсiнше бос уақытқа. Мұндай жаттығуларды мысалдар төменде келтiрiлген.
Тобы үш шұғылданатын. Екеу қақпалардағы орын алады. үшiншi шұғылданатын
жылдамдықтарға (толтырылған доптар) бөгеуiлдi алдап өтедi, қақпалар бойынша
соққы өндiрiп алады және содан соң екiншi ойыншының тарабына допты апаратын
ойыншылардың бiрлерiнiң қақпашысы позицияда болады, қақпалар бойынша ұрады
және орындармен олардан өзгередi. Шарт: бөгеуiлдер тисын рұқсат етiлмейдi.
Кiм аз қателiк жасайды?
2. Орналастырылу оған қоса. Шұғылданатыны 10 X Юм шаршыдағы допты
қозғалыс бағыты солға, оңға өзгерте апарады, жиi, кенет сигналға орташа
жылдамдығынан мақамның ауысымымен, және соққы өндiрiп аладыдан қақпаларғана
дейiн шартты сигнал бойынша ағымында 1 2. Содан соңы жүргiзудi жаңадан
орындайды; өз әрiптестерi бар позициялардың ауысымның 10 соққыларынан
кейiн.
3. Ойыншы жылдамдық 15 20 м допты (2 ұпай) голды соғып жiберiп ұратын (1
ұпай) қақпалар бойынша соққыға саяжайды қайта жасауға ұмтыла немесе
апаратын добы бар өз әрiптесi (1 м қашықтықта артынын) қамқор болады. 10
талпыныстардың рөлдерiнен кейiн өзгередi. Кiм ұпайларды көбiрек жинайды?
Шарт: ұтсын, доптың тоқтаулары жүргiзуден кейiн рұқсат етiлмейдi.
Бақылау жаттығуы.
Ар жағында коридор бойынша доптың жүргiзуi 4 м бойынша бес кесiндiлерге 3,
4 өте жақсы айырық 1, 5 м 20 м және енмен ұзындықпен коридорды белгiлеу; 3,
6 жақсы; 3, 8 жеткiлiктi.
Шарттар: 1 ) доп коридордың бүйiр сызығында шығуы керек; 2 ) әрбiр
кесiндiде доп тигiзуге керек.
Баспен жүргiзу орташа маңдайдың бiр бөлiгiн бiртiндеп соққылардың енен
дәрменмене дейiн доптың ұстап қалуында ауада болады. Доп ұшып келе жатқан
допты қуып жету және келесi соққыны жасауға үлгерiлу үшiн алға мұндай
күшпен және траекториямен жiбередi.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Допты аяқпен жүргізу қалай жүргізіледі?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№5 Тақырып: Мини-футболдағы тактикалық әрекеттер.
Сабақ мақсаты: Тактика түсінігі жайлы студенттерге қысқаша сипаттама бере
отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Мини-футболдағы тактика
Дәріс.
Жеке және ұжымдық әсерлер, өйткенi бұл ұйым тактика. Нақты жауға қарсы
күрестi хабар ойдағыдай жарыс барысында мүмкiндiк беретiн белгiлi бiр
жоспар бойынша команданың ойыншыларының өзара әрекеттесуi.
Команда әсерлерiндегi тактикалық ұйымшылдық жеке футболшылардың арасындағы
(қақпашы, орташа сызықтың шеткi және орталық қорғаушылар, шабуылшы
ойыншылары ойын мамандандыру шеткi және орталық) рөлдердiң айқын
үлестiрiлуiмен жетедi. Жанында футбол алаңына әрбiр ойыншының рөлi және
олардың қоюы шартталған командалық ойын әсерлердiң ұйымы тактикалық жүйенi
құрайды.
Тактикалық жүйелердiң қазiргiден футболға әрбiрi әдiстер және Ойын
жүргiзуiн форма ойыншылардың орналастырылуларын жататын өз белгiлерi
болады, сонымен бiрге ойыншылардың мiндетi.
Футбол Ойыны ауданда өтетiндiгi м шаршы 8000 шақты, дарбазасы бiр-бiрiмен
тұнады 100 м де бетер көп.
Тактикалық жүрiстiң жалғасының мақсаты бар добының қабылдауы үшiн өте
тиiмдi, орынды және ыңғайлы позицияның таңдауы ашу.
Қамқоршының мақсаты бар басқа аймағына жалған орын ауыстыру жалған алып
кету және қолы бос кеңiстiк немесе ойыншыға, иемденушi допқа, немесе
бiрiккен сызықтардан еркiн әрiптесiне жасауға ескерт.
Бiрiккен қатарлардың кеңейтуiне және еркiн кеңiстiктiң оларында бiлiм бұл
тактикалық бағытта әсерлерi. Ойыншылар, ойын жағдайда және доп алуға болған
шабуылды бастайтын және болжау жылдам бағдарлау тиiстi бақталастардың
шабуылының шағылысуында бос емес тiкелей жылдам бағдарлау тиiстi.
Өрiстiң жеке бөлiмшесiндегi сандық көпшiлiктiң жасауы жекпе-жекте бақталасы
ұтуы арқылы керiсiнше және басқа аймаққа доппен орын ауыстыруды добы бар
әрiптестiң аймағына ойыншы допсыз орын ауыстыру есебiнен iске асады. Добы
бар әрiптес ереженi тактикалық әсердiң мәлiметiнiң негiзiнде жалғызiлiктi
ешқашан болуы керек жатады.
Иемденушi допты әсерлерге қақпалар бойынша жүргiзу, соққыларды жатады,
финттар, доптың берiлуi.
Мысалы, жүргiзу бұл тактикалық әсер бақталасты орынды осындайда қолданылсын
болуы мүмкiн бақталастардың өрiсiнiң жартысында флангтегi добы бар ойыншыға
Ойынды максимал жылдамдығындағы жүргiзуi орындай асқынуға мүмкiндiк беретiн
еркiн кеңiстiк ахуал қалыптасып келгенде ) әрiптестерге доптың берiлулерiн
барлық жолды қайта жапты немесе. Шабуылдың дамытуын бөгелтедiғана емес,
адасқыш фактордың әрiптестерiнiң добы бар ойыншы ойлайтыны айқын емес
тактикалық Ойынында үшiн бола алады доптың ұзақ ұстау еске сақтау керек.
Шабуылшы әсерлердiң логикалық аяқтауы қақпалар бойынша соққылар болып
табылады. Соққылар болуы керек: соққы бақталастардың қақпашысы үшiн
күтпеген жайт әзiрлеусiз, соққы ойыншының астынан, алыс позициядан соққы
және тағы басқалар.); қақпашы орындаулар әдiс бойынша тиiстi ахуалға
байланысты қосымша егпен соққы және тағы басқалар шығырдан қашық шықты.);
иекартпадан бастың соққылары шығуларда ойна кiлегейленi қақпашы оның
әзiрлеудiң осал жағы есепке ала қақпашы үшiн қиын, соққылар өсу қақпашы өте
биiк төменгi жақтағы және тағы басқалар.).
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Мини-футболда тактика қалай жүргізіледі?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№6 Тақырып: Жеке тактикалық әрекеттер.
Сабақ мақсаты: Ашылу, алдау, допты жургізу, финттар туралы студенттерге
қысқаша сипаттама беріп, түсіндіру қажет.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Алдау, ашылу
2. Техникалық финттар
Дәріс.
Жеке тактикалық әсерлерге жатады: бұрылыс жиектiң өрiстiң жеке
бөлiмшесiндегi сандық көпшiлiктiң алып кету, жасауы, жүргiзу жалған ашуы,
соққыларды шабуылда, доптың берiлуi; доппен жабу, доптың ұстап қалу және
таңдауы, ойыншысының қудалауын қорғаныста және допсыз, сақтықтық.
Тактикалық жүрiстiң жалғасының мақсаты бар добының қабылдауы үшiн өте
тиiмдi, орынды және ыңғайлы позицияның таңдауы ашу.
Қамқоршының мақсаты бар басқа аймағына жалған орын ауыстыру жалған алып
кету және қолы бос кеңiстiк немесе ойыншыға, иемденушi допқа, немесе
бiрiккен сызықтардан еркiн әрiптесiне жасауға ескерт.
Бiрiккен қатарлардың кеңейтуiне және еркiн кеңiстiктiң оларында бiлiм бұл
тактикалық бағытта әсерлерi. Ойыншылар, ойын жағдайда және доп алуға болған
шабуылды бастайтын және болжау жылдам бағдарлау тиiстi бақталастардың
шабуылының шағылысуында бос емес тiкелей жылдам бағдарлау тиiстi.
Өрiстiң жеке бөлiмшесiндегi сандық көпшiлiктiң жасауы жекпе-жекте бақталасы
ұтуы арқылы керiсiнше және басқа аймаққа доппен орын ауыстыруды добы бар
әрiптестiң аймағына ойыншы допсыз орын ауыстыру есебiнен iске асады. Добы
бар әрiптес ереженi тактикалық әсердiң мәлiметiнiң негiзiнде жалғызiлiктi
ешқашан болуы керек жатады.
Иемденушi допты әсерлерге қақпалар бойынша жүргiзу, соққыларды жатады,
финттар, доптың берiлуi.
Мысалы, жүргiзу бұл тактикалық әсер бақталасты орынды осындайда қолданылсын
болуы мүмкiн бақталастардың өрiсiнiң жартысында флангтегi добы бар ойыншыға
Ойынды максимал жылдамдығындағы жүргiзуi орындай асқынуға мүмкiндiк беретiн
еркiн кеңiстiк ахуал қалыптасып келгенде ) әрiптестерге доптың берiлулерiн
барлық жолды қайта жапты немесе. Шабуылдың дамытуын бөгелтедiғана емес,
адасқыш фактордың әрiптестерiнiң добы бар ойыншы ойлайтыны айқын емес
тактикалық Ойынында үшiн бола алады доптың ұзақ ұстау еске сақтау керек.
Шабуылшы әсерлердiң логикалық аяқтауы қақпалар бойынша соққылар болып
табылады. Соққылар болуы керек: соққы бақталастардың қақпашысы үшiн
күтпеген жайт әзiрлеусiз, соққы ойыншының астынан, алыс позициядан соққы
және тағы басқалар.); қақпашы орындаулар әдiс бойынша тиiстi ахуалға
байланысты қосымша егпен соққы және тағы басқалар шығырдан қашық шықты.);
иекартпадан бастың соққылары шығуларда ойна кiлегейленi қақпашы оның
әзiрлеудiң осал жағы есепке ала қақпашы үшiн қиын, соққылар өсу қақпашы өте
биiк төменгi жақтағы және тағы басқалар.).
Жекпе-жектiң маңызды қабылдаулары жиек және финттер, жағдайлардағыны
қолданылады: бақталастардың шығыры тiкелей жақындықтағы Ойын асқынулары;
өрiстiң нақтылы бөлiмшесiндегi сандық көпшiлiктiң жасаулары.
Әдiстiң бiрлерiнiң жылдамдығының кенет ауысымдары бақталасты адастыру.
Ойыншы қашан орташа жылдамдықтағы добы және оның қозғалыстың бақталас,
қатты тездетуiне дейiн апарады өз қамқоршысының Шаға бiр-екiсiне озуға
мүмкiндiк беруге қуады. Бұл болады берiлудi жасалу немесе қақпалар бойынша
соғып жiберу үшiн жеткiлiктi.
Финт алдау қозғалыстың мәлiметiнiң вариантымен басталуға болып табылады.
Ойыншының бақталасы, иемденушi допты, қасында және бiр бүйiрден жүгiредi.
Доп алыс аяқтың бақталасынан жақын болады, ойыншының денесiмен дерлiк. Аяқ
нақтылы моментке тiрек аяқта дененiң доп, ауырлығына басталады. Бақталасты
бұл сезiнiп тоқтайды, бiрақ аяқпен доп iлез оған қоса сол алға жiбередi.
Қайтадан жұлқыну iсте қорғаушысы кешiгiп.
Бағыттың кенет өзгерiстерi сонымен бiрге тиiмдi. Мысалы, доп ескерт
қозғалыс ең алдымен сол аяққа дененiң ауырлық центрiн солға кенет солға
адымдап көшiруге жасау мiндеттi оңға мiндеттi жиылған ойыншы. Қорғаушы өз
оң аяғына дененiң ауырлық центрi, ойыншының денесiн көлбеп көшiредi сыртқы
көтерудiң бiр бөлiгiнiң оң аяқты доптың бiр уақыттағы итермелеуiмен немесе
стоптар кенет оңға серпiлiген бойдатек қана.
Алдау қозғалыстың мәлiметiнiң бiр түрi жылжумен финт болып табылады.
Қорғаушыны алда немесе артынын шабуыл жасағанда қолданылады. Ойыншы,
бастаушы доп, доптың үстiнде бiр аяққа, дене басады қарама-қарсы бағытта
доптың жолы сияқты келешек көрсете еңкеедi. Тұрғызылған аяқ бiрақ оны
доптың үстiнде тасымалданып бiр бүйiрден тұрғызылады. Дененiң ауырлық
центрi аяқты бұл тасымалданады, доптың басқа аяғының iшкi көтерудiң бiр
бөлiгiмен қарсы жаққа бұзып жарып өтедi.
Егер : болса финттарды басталсын және жылжумен жағдай тек қана қолдана
алады: .ойыншы, бастаушы доп, баяу алға басады немесе орташа жылдамдықпен;
сенiмдi және қорғаушы бiрiншi финттың бiр бөлiгi атқарылатын қозғалыстың
пәрмендiлiгiне сенетiн болады; екiншi финттың бiр бөлiгi күтпеген жайт және
үлкен жылдамдықта орындайды.
Алдап өтетiн бақталастардың айыптық алаңы шектерiндегi қолдану өте орынды,
шығырдың алынуы үшiн тиiмдi шарттарды өйткенi құрады.
Екiншi өзара әрекеттесудi доптың берiлуi немесе ойыншылар көп, қайда әр
түрлi әдiстерiмен добы бойынша соққыларымен iске асады өз жеке ұсталарының
көрсетуге шұғылданатын.
Қашан және доптың қабылдауы есеп қабылдаушы кезде еркiн кеңiстiкте
болатынын, берiлу қандай жаса әдiс болғанын жiберушi ойыншысы кiмге шеш
секундтiң бөлiгiнде мiндеттi. Егер бiр болса
екi әрiптестер керектi шартпен қамтамасыз етуге iстей алмады, онда бұл
байланысты бұзатын.
Беттерiнше тактикалық мазмұнға берiлулердi классификациялайды:
Тағайындау бойынша: аяқта, бос орын, қорғаушының арқасына жүрiп келе жатып,
атып сынау, iлiнген;
дистанциялар бойынша: қысқа 10 м, орташа 25 м-шiге дейiн дейiн ұзын 25 енен
астам;
бағытқа: ұзына бойына, көлденең, диагоналдiсi;
траекториялар бойынша: төменгi жақтағы, салт, доға бойынша;
орындау бойынша: жұмсақ, қатты, резаная, отырып шығу;
кiдiрте тұр: ерте, дер кезiнде, кешiккенi.
Берiлулерiнiң әдiстерi барлығымен өзi таралған доптың ұшуын басқаруға тура
тексеруге мүмкiндiк беретiн стоптар iшкi жақпен бақты. Бұл әдiс бiрақ
кемшiлiктер айырылмаған. үлкен жылдамдықтағы оның орындауы қиналған. Бұдан
басқа, мұндай бақты жатты бақталаспен оқылады. Егер берiлу дененiң ауырлығы
соғып жiберетiн аяққа көшiрген сөйткеншемен iлезге сыртқы көтерудiң бiр
бөлiгiнiң соққысымен орындалса кемшiлiктер шеттетуге болады. Жүгiрiстер
көрiнетiн өзгерiстердiң екпiнiнде сонымен бiрге добы бар ойыншыда соңғы
моментке дейiн берiлуiн жаса аужайын қашыртуға мүмкiндiк бередi ретiнде
болмайды.
Бақталасты доптың алуын мүмкiндiк қиналғанғана емес, мұндай берiлудi
мүмкiндiк күмәнге тұрғызылады да қамқор болатын ойыншы қарағанда дұрыс
позицияның қабылдануы жабу.
Мақсаты бар әсер ұстап қалу қорғаушыдан осы маңай болатын бақталас
бағытталған доппен ие болу. Бiлу ұстап қалуын жетiстiк позицияны, допқа
бақталастардың жағдай, тактикалық жүрiстiң оқуын тез бағасы және дер
кезiнде шығуды дұрыс таңдауға тәуелдi болады.
Жауы бар күш беретiн жекпе-жектiң добының таңдауы iске асады қорғаушы
барлық ықыласы iлезi қабылдауды техникалық орындауға бағытталуға және
ахуалдың бағасы үшiн уақыт кемде-кемдi болып қалуға шабуылшы доптың
қабылдауы доп қорғаушы ең алдымен ката, иықты доп, итерудi соғу және тағы
басқалар астында бақталаста кезде өйткенi бұл көмегiмен ендi доп тартып алу
немесе ол әрең шығу үшiн қапысын табуға дайын алып қоюға ұмтылуы керек.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Алдау, финт жасау қалай жүргізіледі?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№7 Тақырып: Топтық тактикалық әрекеттер.
Сабақ мақсаты: Мини-футболдағы қабырға, орын ауыстыру, әріптеске жылдам
пас беру туралы студенттерге қысқаша сипаттама беріп, түсіндіру қажет.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Орын ауыстыру, жылдам пас беру
2. Қабырға әдісі
Дәріс.
Тактикалық есептердiң көпшiлiгi екi немесе бiрнеше ойыншылардың
өзара әрекеттесуi, арқылы ұйғарылады. Комбинациялардың нәтижесiнде
тактикалық ойынның оқу-жаттығу жұмыстарына әбден жаттыққан комбинациялары
бар жеке әсерлердiң тiркесiнде және импровизациямен салуға алдын ала дайын
тұрған жүрiсте ойын оқиғалардың ойыншыларының импровизациялары артынан Ойын
пайда болатын. Екi әрiптестердiң өзара әрекеттесуiне комбинацияларды
жатады: «үштердегi қабырға, айқастыру, комбинациясы: орындардың доптың
өткiзуi, ауысымы.
Әрiптестiң өз аймағыдан аймаққа ойыншы негiзде орындарының бақталастардың
ұтуындағы ауысым комбинация өткел есебiнен сияқтығаннан кейiн сол одан өз
қамқоршысы алып кеттi.
Бiр жанасуға берiлу комбинация бiр жанасуға доп үйрететiн ойыншы үш
әрiптестердiң бiрi допты алып бергендiгiнде. Сонымен бiрге допты алыну үшiн
бос орынға үшiншi ойыншының тез шығуы ескерiледi - соққы үшiн немесе
бiрiншi ойыншыға допты қайта тапсыру. Бұл комбинациялар шабуылдың ары қарай
бағыты анықта қорғаушысы және оларына қиындатады жақындауға мүмкiндiк
бермейдi доптың таңдауы үшiн шабуылшы.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Допты қабырға қабырға әдісі арқылы қалай жүргізіледі?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№8 Тақырып: Допты жоғарыдан тура беру.
Сабақ мақсаты: Допты жоғарыдан тура беру жайлы студенттерге қысқаша
сипаттама беру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Допты жоғарыдан тура беру
Дәріс.
Аяқ немесе бастың бөлiгi доп соққыда тятыны соған сәйкес соққылар танып
бiледi: стоптар, iшкi көтерудiң бiр бөлiгi, көтерудi ортамен, сыртқы
көтерудiң бiр бөлiгiнiң iшкi жағымен өкшемен, маңдайдың ортасымен соққы,
бүйiрлеу маңдайдың бiр бөлiгiмен соққы.
Аяқтың соққыларының техникасы бiрнеше элементтерден тұрады: (екпiн ) допқа
екпiндi буындардың жылдамдығының ұзарту себепшi болатын жол; екпiндi аяқпен
құлаш және тiрек аяқтың қойылуы; траектория, жылдамдық және доптың
басқаруында алдын ала таңдаумен екпiндi қозғалыс; (соққы ) екпiндi өзара
әрекеттесу; (аяқтың сымы) кейiн екпiндi әсерлер.
б) сирақпен және санның аралығында бұрыш жасау өте өткiр, сонымен бiрге доп
12 15 смдерге тiрек аяқтың дұрыс қойылуы бiр бүйiрден және деңгейде болып
табылады;
в) аяқты доппен жақын болуларын моментке тобық буынында және тiзенi
тiктелейiн деп қалуы доптың үстiнде сияқты салбырауы керек;
г ) (табаны сирақ бөксе) тепкi кезде қатты тетiкке айналдырылады»;
д ) соққыдан кейiн тепсiну алға жүргiзiледi. Өз орынды соққылардың
зерттеуiне екпiн iстей бастады
ортамен немесе сыртқы көтерудiң бiр бөлiгiмен бар күшiн сала және тек қана
содан соңы стоптарды iшкi көтерудiң бiр бөлiгi, iшкi жақты соққының
игеруiне өтсiн өкше тозбайтын.
Мұндай тiзбектегi маңдайдың ортасын соққысынан баста басының соққыларының
зерттеуi: секiрусiз, секiрiп барып, бұрылыспен.
Соққылар екi түрлерде бөлшектенедi:
егер соққының бағыты доптың ауырлық центрi арқылы өтсе түзулер;
егер соққының бағыты тарапта өтсе және доптың ауырлық центрiмен дәл келмесе
кигаш.
Екпiннен жылжымайтын доп бойынша көтерудi ортамен соққы.
Тiрек аяқтың қойылуын алдында соңғы адым ең ұзын, е өйткенi. дененiң
жанында кенет алға әперген өзiндiк секiру. Тiрек аяқ, еңкейiңкi тiзеде,
добы бар сызыққа, см, балтыр буыны қашықтықтағы оны бiр бүйiрден 5пен 12мен
аралығындағы қатайтпалады. Тiрек аяққа, денеге дененiң ауырлығы сәл алға
еңкейген және тiрек аяқтың тарабына. Iлгерi қозғалу, санның артқы бетiне
бөксе сирақ ауаландыра, қай, түрткiнiң инерциясын сақтай санмен және
сирақтың аралығында сүйiр бұрыш ұзағырақ сақтауға болуы мүмкiн ұмтыла
жақындатылады. Сирақ ар жағында сол допқа, балтыр қатайт буыны және табаны
кенет алға жылжиды артқа тартқан, қатты бiртұтас тетiкке және сабалаған
қозғалыспен айналдыр аяғы соққы өндiрiп алады. Тiзенiң соққысы кезде
еңкейiңкi, не соғып жiберетiн аяқтан кейiн iлгерi қозғалу жалғастырады,
тозбайтын стоптары тiзеде толық түзетiле тартқан, тiрек аяқ бүктетiледi,
леген бiрнеше алға әпередi. Болуы мүмкiн және алға тiрек аяқта кейбiрi
тақтайлары.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Допты жоғарыдан тура беру тәсілдері қандай?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№9 Тақырып: Мини-футболдағы ойыншылардың саны.
Сабақ мақсаты: Ойыншылардың саны, алмасу туралы студенттерге қысқаша
сипаттама бере отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Алаңдағы ойыншылардың саны
Дәріс.
1. Жарыста әрбiрi бес ойыншылардан аспайтын тұратын екi команда қатысады,
соның iшiнде бiр қақпашы.
Команданың жанында бес тең Ойындарға рұқсат етiледi тең ең төменгi сан.
Егер командалардың қайсы бiрлердегi ойыншыларының алып тастаулары жағдайда
аз дала ойыншыларын болып қалса, онда жарысты тоқтайды.
2. Кез келген жарыста ойыншылардың алмастыруына рұқсат етiледi.
3. Қордағы ойыншылардың командалардың әрқайсылары (сан мини-футбол бойынша
петрозаводска бiрiншiлiк жарыстарында қордағы шектелмеген - футболдың
петрозаводтық федерациясының ескертуi) жетi тең Матча бойы тең қолданылатын
максимал саны.
4. Матча жүрiсi бойынша алмастырулар "ұшпа" сан шектемейдi, доп ойыннан
шығатында сол кезде алмастыруға болған қақпашы қоспағанда. Алмастырған
ойыншы және қандай болмасын басқа ойыншы орынына алаңға жаңадан атын
қордағы болып қалыптас қайтып келе алады.
5. Алмастыру "Ұшпа" - бұл доп Ойында болатында сол кезде өндiрiп алатын
алмастыру. Мұндай алмастыру келесi шарттардың орындалуында iске асады:
) бүйiр сызығы арқылы алмастыруды аймақтың өз жартысында алаңды тастап кету
мiндеттi алмастырады тастап кету мiндеттi ойыншы;
) алмастыруға шығар едi ойыншы тек қана алмастыруды өз аймағындағы алаңға
кiруге құқығы болады және тек қана алмастырған ойыншы алаңды тастап кеттiсi
сол кезде;
) қордағы ойыншы тәуелсiз сол, оның Ойынға араласуын қабылдайды немесе алаң
болатын ойыншы мiндеттi не өз әсерлерiнде сондай болып жауапкершiлiктiң
қатқағы мiндеттi жоқ;
г ) алмастыруы бiтiрiлген қордағы ойыншы алаңға шығатындасы сол кезде болып
есептеледi; осы уақыттан ол негiзгi құрамның ойыншы болып қалыптасады,
алмастырған ойыншы қордағы.
6. Қақпашы өз командасының кез келген басқа ойыншысы бар орындарымен
алмасуға құқығы болады. Бұл судьяның шешуi тек қана содан кейiн iске асады
және тек қана доп ойыннан шығатындасы сол кезде.
Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Ойыншылардың саны қанша?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№10 Тақырып: Мини-футболдағы қолданылатын жазлар.
Сабақ мақсаты: Қолданылатын жазалар жайлы студенттерге қысқаша сипаттама
беру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Жаза
2. Жаза түрлері
Дәріс.
Доп ойыннан шыққан бойда III Ойынды 6 ережелер тарауы бұзылысында бұл
бұзушылық мүмкiн деген ойыншылар тоқтату керек емес бiрден ескерту керек,
тек қана;
қордағы ойыншы алмастырулар "ұшпа" процессте егер судья алмастыратын
ойыншы ол толық тастап кетуі тиіс. Ойынды тоқтатуы керек болатынды,
сөйткенмен алаңға шығады. Ол алаңнан алмастырылатын ойыншы алып тастауы,
алмастыру шыққан ойыншыға ескертудi көтерiп шығаруы, және бұзушылықта
болған орыннан қарама-қарсы команданың ойыншысымен орындалатын соққымен
еркiн Ойынына қайта бастауы керек. Момент доп егер дегенмен бұл жазықты
команда айыптық ауданда болды, онда еркiн соққы айыптық ауданның 6-метрлiк
шекарасынан нүктеге өндiрiп алады, ең жақын допта болатын орынға;
қордағы ойыншы "ұшпа алмастыру" процессте егер алаңды немесе қордағы
ойыншыға шығады алмастыруды аймақ, судья ол тыс тастап кетедi Ойынды
тоқтатуы керек, бiрақ доп тек қана ойыннан шығады, бұзушы ескерту алуы
керек.
Мұндай алмастыру келесi шарттардың орындалуында iске асады:
а) бүйiр сызығы арқылы алмастыруды аймақтың өз жартысында алаңды тастап
кету мiндеттi алмастырады тастап кету мiндеттi ойыншы;
б) алмастыруға шығар едi ойыншы тек қана алмастыруды өз аймағындағы алаңға
кiруге құқығы болады және тек қана алмастырған ойыншы алаңды тастап кеттiсi
сол кезде;
в) қордағы ойыншы тәуелсiз сол, оның Ойынға араласуын қабылдайды немесе
алаң болатын ойыншы мiндеттi не өз әсерлерiнде сондай болып
жауапкершiлiктiң қатқағы мiндеттi жоқ;
г ) алмастыруы бiтiрiлген қордағы ойыншы алаңға шығатындасы сол кезде болып
есептеледi; осы уақыттан ол негiзгi құрамның ойыншы болып қалыптасады,
алмастырған ойыншы қордағы.
6. Қақпашы өз командасының кез келген басқа ойыншысы бар орындарымен
алмасуға құқығы болады. Бұл судьяның шешуi тек қана содан кейiн iске асады
және тек қана доп ойыннан шығатындасы сол кезде.
Өзін – өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Жазалау әдістері?
2. Жазалау түрлері?
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№11 Тақырып: Мини –футболдағы ойыншылардың киiм-кешегi.
Сабақ мақсаты: Ойыншылардың киiм-кешегi жайлы студенттерге қысқаша
сипаттама бере отырып, оны конспектілеу керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Ойыншылардың киім атрибуттары.
Дәріс.
1. Ойыншы тағы басқа ойыншыларды өзi үшiн қауiп-қатер ұсынатын заттар
тасымау керек.
2. Ойыншының киiм-кешегi футболкадан, қорқақтар, және аяқ киiм қалқанша
гетр тұрады қалқанша. Салт кездеме немесе жұмсақ сүрiктен және Резеңке
немесе ұқсас материалдан табанымен жаттығу немесе гимнастиялық туфляларында
ойнауға рұқсат етiледi. Ойнау аяқ киiмсiз рұқсат етiлмейдi.
3. Ойыншылардың футболкаларында нөмiр болуы керек. Бiр команданың
футболшылары мини-футбол бойынша үшiншi және төртiншi лигаларға
петрозаводска бiрiншiлiк жарыстарында бiрдей нөмiрлер сөзсiз алуы керек
нөмiрлерi бар бiрдей түстiң футболкаларының футболшыларында бар болу туралы
тек қана талап болып табылады; футболшыларға барлық лигалардағы спорт
трикосы формаға кюге рұқсат етiледi - футболдың петрозаводтық
федерациясының ескертуi.
4. Қақпашыға ұзын қорқақтарда ойнауға рұқсат етiледi. Түс бойынша
қақпашының киiмi екi командаларды ойыншылардың киiмi және судьялардан
айырмашылығы болуы керек.
Жаза
IV жазалы ойыншының ережесiнiң кез келген бұзушылығына өз киiм-кешегiнiң
жайғаруы үшiн алаңды тастап кетуi керек. Ол тек қана тәртiпке салдың
ойыншысының киiм және аяқ киiм болған өзi көз жеткiзуi керек болған
судьяның шешуiнен өрiске қайтып келе алады. Бұл доп тек қана осындайда
жасауға болады ойыннан шығады.
Өзін – өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Киім нысанының үлкен футболдан айырмашылығы.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№12 Мини-футболдағы ойын ұзақтығы және ойын басы.
Сабақ мақсаты: Ойын ұзақтығы мен ойын басталу барысы жайлы студенттерге
қысқаша сипаттама бере отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Ойын уақыты және оның ерекшелігі
Дәріс.
1. Ойын ұзақтығы "Таза уақыт" (мерзiмдердiң ұзақтығы мини-футбол бойынша
петрозаводска бiрiншiлiк жарыстарында "Айғыз уақыт" 25 минуттарды құрайды,
дегенмен ұзақ матча тоқтауларын жағдайдағы бас судья меншiктi қарастыру
бойынша уақытқа толықсытуға құқығы болады - футболдың петрозаводтық
федерациясының ескертуi) 20 минуттар бойынша екi тең мерзiмдердi құрайды…
3. Ұзақтық 6-метрлiк соққыларды жағдайда екi тайм үлкейтуi керек.
4. Командалар ұзақтықпен үзiлiстiң бiр-бiрдендерiн әрбiр таймдағы алынуға 1
мин құқығы болады. Сонымен бiрге келесi талаптар сақтауы керек.
а) командалардың (өкiлдер немесе капитан-Пфф) тек қана бапкерлерi аут
минуттық тайм бас судьяда сұратуға өкiлеттiк берген;
б) судья доп қашан үзiлiсiне рұқсат етер едi ысқырықты пайдалана ойыннан
шығады;
в) ойыншылар рұқсат ет үзiлiсi егер алаң шектерiндегi болуы керек. Егер
олар бапкердiң инструктажы алғысы келсе, бұл тек қана өз аймағында бұл
алаңда тастап кетпей жасауға болады, отырғыш керiсiнше қордағы. Бапкер
үзiлiс уақытында құқығы болмайды алаңға шығады;
г ) команда егер ол үзiлiс бiрiншi мерзiмде, екiншi мерзiмде қолданбады
орнын толтыра алмайды.
Егер (иесiз нәтиженiң жағдайында) жарыстардың шарттары бойынша қосымша
уақытты берiлсе, онда бұл уақыт ағымында үзiлiс алуға рұқсат етiлмейдi.
5. Ойындағы үзiлiс (5 минуттардың мини-футболы бойынша петрозаводска
бiрiншiлiк жарыстарында - футболдың петрозаводтық федерациясының ескертуi)
10 минуттар асуы керек.
Ойын басы
Ойын басының алдында:
1. Алаң немесе бастапқы соққының құқығының тараптарының таңдауы үшiн жеребе
тастау жүргiзiледi. Жеребе бойынша команда алаңның тарабы немесе бастапқы
соққыны таңдауға құқық алады.
Сонымен бiрге (алаңның орта жататын жылжымайтын доп бойынша тепкiмен яғни)
орын, доппен соққыны Ойын баста ойыншылардың бiрлерiнiң бас судьясының
сигналы бойынша бақталастардың алаңының жартысына бағыттауы керек.
Болғанша, барлық ойыншылар алаңның өз жартысында болу тиiстi, және де
команданың ойыншылары бастапқы соққы доптан кемiнде 3 м қашықтықта
орындамайды орналасу тиiстi бастапқы соққы орналасу тиiстi орындамайтын.
Доп сияқтығаннан кейiн ол Ойында болып есептеледi қашықтық, өз дөңгелегiнiң
тең ұзындығына өте алады. Бастапқы соққы тындырған ойыншы өңге ойыншылардан
бiреу доп ертерек тигiзуге екiншi рет құқығы болмайды.
2. Қыпық Ойын добынан кейiн осылай жаңадан басталады, сонымен қатар
команданы дарбазасына гол ұратын сол Ойын басында.
3. Командалар таймдардың арасындағы үзiлiстен кейiн алаңның тараптары, және
бастапқы соққылар өзгередi сол оның Ойын басында өндiрiп алмайтын
команданың ойыншысымен орындалады.
Жаза
IX бастапқы соққы пункт 1, 2, 3 ережелер кез келген бұзушылықта қайталайды.
Бастапқы соққы тындырған ойыншы егер дегенмен өңге ойыншылардан бiреу доп
ертерек екiншi рет тиедi, онда судья Ойынды тоқтатуы және екiншi жанасуда
болған орыннан қарама-қарсы команданың ойыншысымен бұзып-жарып өтетiн еркiн
соққы тағайындауы керек. Егер екiншi жанасу қарама-қарсы команданың айыптық
ауданында болса, сол жағдайда, онда еркiн соққы нүктенiң орынға ең жақын
екiншi жанасуынан айыптық ауданның 6-метрлiк шекарасынан орындалады.
Бастапқы соққыдан дарбазасына тiкелей қыпық доп есепке қосылмайды.
4. Егер ол айыптық аудандағы моментiнде бұл болмаса уақытша Ойын
тоқтатылуынан кейiн, тоқтауды алдында доп ереже ескерiлмеген үзiлген
сылтаумен не шарт кезiнде тiкелей алаң шектерiндегiнде болды, яғни бүйiр
сызығы немесе қақпа сызығы, Ойынды кесiп өтпедi сол Ойын тоқтауы доп кезде
болатындығынан орында "даулы доппен" жаңадан басталады. "даулы доп" соңғы
жағдайда айыптық ауданның 6-метрлiк шекарасында нүктеге ойынға берiлiп
кетедi, ең жақын Ойын тоқтауы доп кезде болатын орынға.
Судья, мүмкiндiктi оған "даулы доп" ұтыс ойында содан соң алаңға құлауға
қолдағы добы алып бередi. Доп сияқтығаннан кейiн ол Ойында болып есептеледi
алаң тигiзедi. Егер бұл доп оның бетi тигiзуге қарағандасы бұрын алаңның
сыртына шықса, онда судья "Даулы доп" ұтыс ойын қайта айтуы керек.
Болғанша, ойыншылардың ешқайсысы ол доп тюы керек алаң тигiзбейдi.
X. Ойындағы доп және ойыннан тыс
Доп шыққаны Ойын болып есептеледi:
а) ол алаңның бетi немесе ауа бойынша қақпа сызығы немесе бүйiр сызығын
толық кесiп өттi;
б) Ойын судьямен тоқтатар едi.
Ағымында жинағы өңге уақыт, Матча аяқтауы, допқа Ойында болып есептеледi,
соның iшiнде және жағдайлар сол:
в) доп қақпаның тiреуi немесе маңдайшадан алаңға атып тұрады;
г) доп судьяны бiр нәрсеге тиер едi алаң шек болатын;
д) ережелердiң бұзушылығында болды, бiрақ судья Ойынды әлi тоқтатуға
жеткiлiксiз болады.
Алаңда сызықтар аймақтар және олар доп егер шек қояды қапылыста соғып
жiбередi тоқпақтайтын аудандар өлшемдерде сол Ойын тоқтатуы керек кiредi.
Ол доп төбе тигiзген орынмен "даулы доппен" жаңадан басталады. Егер бұл
айыптық ауқымның үстiнде болса, даулы доптың ұтыс ойыны айыптық ауданның
сызығында iске асады.
Өзін – өзі тексеруге арналған:
1. Ойын уақытының үлен футболдан ерекшелігі
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№13 Тақырып: Ереже бұзушылық және ойыншылардың жүгенсіз мінез - құлығы.
Сабақ мақсаты: Ереже негіздері жайлы студенттерге қысқаша сипаттама бере
отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Ереже бұзушылық
Дәріс.
Келесi бұзушылықтардан бiр болған ойыншы:
а) аяқпен соғып жiберiп немесе бақталасты соғуға талаптанады;
б) бақталас аударар едi, яғни оның табанымен сұлатып немесе сұлатуға
талаптанады оларды алдында немесе ол емпейген;
в) бақталаста секiредi;
г ) бақталаста дөрекi немесе қауiптi бас салады;
д ) бақталас артынын итередi;
е ) оған соғып жiберiп немесе бақталасты соғуға талаптанып немесе түкiредi;
ж) бақталас ұстайды;
з ) бақталас итередi;
және ) иықты бақталас итередi;
к) Ойындағы доп немесе (жылжудағы доптың таңдауы) бақталас астында
домалатып әкелуге талаптанғанда допқа ойнауға талпынғанда домалатып
әкеледi;
л ) қолмен допқа ойнайды, яғни (бұл өз командасының өз айыптық ауданы шек
болатын қақпашыға жатпайды) қолмен доп тоқтатып, соғып жiберiп немесе
итередi бұзушылықта болған орыннан қарама-қарсы команданың ойыншысымен
өндiрiп алатын айыпты соққымен жазалауы керек.
Егер айыптық ауданның бұзушылықтар аталған жоғары қорғанушы команданың
ойыншысында әдейi боладыдан шекке бiр болса, шабуылшы команда 6-метрлiк
соққыға құқық алады. Сонымен бiрге ол тек қана Ойында болды бұзушылық доп
кезде болатын мәнi болмайды.
Келесi бұзушылықтардың бiрiнде болған ойыншы:
1 ) ойнайды, судьяның пiкiрiншедi, қауiптi. Мысалы, онда қашан уақыт ол
аяқтың соғып жiберуге талаптанады қақпашының қол астында болады;
2 ), бақталасты блокадалайды, яғни оның аралығында жылыссын және доппен
немесе өз корпусымен оның алға басуына кедергi келтiретiндей етiп
бақталастың жолында болып қалыптасу.
3 ) қақпашыға шабуыл жасайды, ол өз командасының айыптық ауданының
шектерiне болатында жағдайлар қоспағанда сол;
а) сол басқа ойыншылардан ешкiм тигiзбеген тек қана бақталастардың
командасының жартысында қонғандайдың добы алып тастайды. Осы жағдайда
жазықтысы орташа сызықтың кез келген нүктесiнен қарама-қарсы команда
өндiрiп алатын еркiн соққымен жазалауы керек.
б) қолмен доп алып тастар едi немесе аяқты соғады, содан соң қолдармен доп
жаңадан оған қол тигiзiп немесе команда оның өз әрiптесiнен алынып
тексередi;
в) шығыр тiкелей ырғудан кейiн команда әрiптестен допты алады және оның
қолдарымен допқа қол тигiзiп немесе тексередi;
г ) алаңның кез келген жартысында 4iрек-шi секундтердiң қолдармен немесе
аяқтарымен доп тиып немесе тексередi;
егер бұл доп орташа сызықты немесе оларға кесiп өтпедi бақталас ойнамай
немесе тигiзбесе
д ) шығыр оны ырғудан кейiн команда әрiптестен доп алады
бұзушылықта болған орыннан өндiрiп алатын еркiн соққымен жазалауы керек.
Ойыншы ол егер ескертуi керек:
а) "ұшпа алмастыру" уақытында оны алмастыратын ойыншы ол толық тастап
кеттi, немесе алмастыруды барлық аймақты алаңға шығатын сөйткеншемен алаңға
шығады;
б) Ойын ереженi бұзу жүйелi түрдер едi;
в) сөздермен немесе ымдармен судьяның қандай болса да шешiмi бар ашықтан-
ашық келiспеушiлiгiн бiлдiредi;
г ) спорттық емес мiнез-құлықты жiбередi.
Егер тек қанасы беттерiнше сипатқа ол маңызды жазаның ауруына лайық
болмаса, қайсы болса да көрcетiлген бұзушылықтарға, ескертуден тысқары
ойыншы, бұзушылықта болған орыннан қарама-қарсы команданың ойыншы тесiлетiн
еркiн соққымен жазалайды. Егер бұл бұзушылықтар бұзушының айыптық ауданы
шектерiндегiнде болса, еркiн соққы нүктенi бұзылысы айыптық ауданның 6-
метрлiк шекарасынан орынға ең жақын өндiрiп алады.
Ойыншы ол егер алаңнан алып тасталуы, судьяның пiкiрiншейтiн болуы керек:
1 ) ережелердiң маңызды бұзушылығында жазықты;
2 ) бұзақылық өзiн-өзi ұстайды;
3 ) қорлаған өрнектердi жiбередi;
4) екiншi ескерту бiленген болып ескерту алынып бұзушылыққа жол бередi.
Егер судьяның пiкiрiншесе, ойыншы бақталас қақпаларға бет қойса және допты
ұруға нақты мүмкiндiгi болса, бақталас оның ережелердiң бұзушылығымен
шабуыл жасаса, онда ойыншы Ойын ережелерiнiң маңызды бұзушылыққа өрiсiнен
алып тастауы керек, яғни мұндай (немесе Пенальта) айыпты соққымен
жазалайтын бұзушылықпен.
Егер, судьяның пiкiрiншедi, дала ойыншысы, доптың анық ұру мүмкiндiгiнiң
бақталасы, ол қолды өз айыптық ауданында ойнап айырады Ойын ережелерiнiң
маңызды бұзушылығына алып тастауы керек.
Ойыншы алып тастаулар жағдайда Ойында қатысуға құқығы болмайды және
отырғышта қордағы болады. Егер бұл голды ұрмаса жазалалған команда 2
минуттардың өтуi арналған құрам толықтыра алады.
Келесi ережелер соңғы жағдайда сақталады:
5 ойыншы болатын команда егер голды қағады, онда команданың ойыншылардың
бiрлерi, көп ойнаушы (4 ойыншы) азшылықта, алаңға қайтарылады;
б) (4 ойыншы) азшылықтағы ойна командалары егер және гол жасырынар едi,
онда екi команда өз толық құрамдарын қалпына келтiредi;
в) 4 немесе 3 ойыншыларға қарсы 5 ойна ойыншыларының бiр командасында егер
және бiрiншi команда, көп ойнаушы азшылықтағы голды қағады, бiр-ақ
ойыншының өрiсiне босатуға құқығы болады;
г ) команда егер 3 ойыншы бойынша алады және гол, екi команда жасырынады
тек қана ойыншыға бiр-бiрдендерiн босатуға құқығы болады;
д ) команда, көп ойнаушы азшылықта егер, голды қағады, онда командалардағы
ойыншыларының саны бұлжымайды.
Орынына өрiсiне Ойынға доп ойыннан шығатында жағдайдағы судьяның шешуi
алынып кiре алуға, тек қана алып тастаған шығатын ойыншы.
Егер Ойын 3 немесе 4-шi iшкi бап ескерiлген бұзушылыққа өрiсiнен ойыншының
алып тастауы үшiн әдейi тоқтатса, және сонымен бiрге ешқандай да басқа
бұзушылықта болмады.
Өзін – өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Ереже бұзу қай кездерде көрініс табады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№14 Тақырып: Айыптық және еркін соққылар.
Сабақ мақсаты: Айып тебу жайлы студенттерге қысқаша сипаттама бере отырып,
оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Айып тебу.
2. Еркін соққылар.
Дәріс.
Келесi бұзушылықтардан бiр болған ойыншы:
а) аяқпен соғып жiберiп немесе бақталасты соғуға талаптанады;
б) бақталас аударар едi, яғни оның табанымен сұлатып немесе сұлатуға
талаптанады оларды алдында немесе ол емпейген;
в) бақталаста секiредi;
г ) бақталаста дөрекi немесе қауiптi бас салады;
д ) бақталас артынын итередi;
е ) оған соғып жiберiп немесе бақталасты соғуға талаптанып немесе түкiредi;
ж) бақталас ұстайды;
бақталас итередi;
және ) иықты бақталас итередi;
Ойындағы доп немесе (жылжудағы доптың таңдауы) бақталас астында домалатып
әкелуге талаптанғанда допқа ойнауға талпынғанда домалатып әкеледi;
л ) қолмен допқа ойнайды, яғни (бұл өз командасының өз айыптық ауданы шек
болатын қақпашыға жатпайды) қолмен доп тоқтатып, соғып жiберiп немесе
итередi
бұзушылықта болған орыннан қарама-қарсы команданың ойыншысымен өндiрiп
алатын айыпты соққымен жазалауы керек.
Егер айыптық ауданның бұзушылықтар аталған жоғары қорғанушы команданың
ойыншысында әдейi боладыдан шекке бiр болса, шабуылшы команда 6-метрлiк
соққыға құқық алады. Сонымен бiрге ол тек қана Ойында болды бұзушылық доп
кезде болатын мәнi болмайды.
Келесi бұзушылықтардың бiрiнде болған ойыншы:
1 ) ойнайды, судьяның пiкiрiншедi, қауiптi. Мысалы, онда қашан уақыт ол
аяқтың соғып жiберуге талаптанады қақпашының қол астында болады;
2 ) бақталасты блокадалайды, яғни оның аралығында жылыссын және доппен
немесе өз корпусымен оның алға басуына кедергi келтiретiндей етiп
бақталастың жолында болып қалыптасу.
3 ) қақпашыға шабуыл жасайды, ол өз командасының айыптық ауданының
шектерiне болатында жағдайлар қоспағанда сол;
а) сол басқа ойыншылардан ешкiм тигiзбеген тек қана бақталастардың
командасының жартысында қонғандайдың добы алып тастайды. Осы жағдайда
жазықтысы орташа сызықтың кез келген нүктесiнен қарама-қарсы команда
өндiрiп алатын еркiн соққымен жазалауы керек.
б) қолмен доп алып тастар едi немесе аяқты соғады, содан соң қолдармен доп
жаңадан оған қол тигiзiп немесе команда оның өз әрiптесiнен алынып
тексередi;
в) шығыр тiкелей ырғудан кейiн команда әрiптестен допты алады және оның
қолдарымен допқа қол тигiзiп немесе тексередi;
г ) алаңның кез келген жартысында 4iрек-шi секундтердiң қолдармен немесе
аяқтарымен доп тиып немесе тексередi;
егер бұл доп орташа сызықты немесе оларға кесiп өтпедi бақталас ойнамай
немесе тигiзбесе
д ) шығыр оны ырғудан кейiн команда әрiптестен доп алады
бұзушылықта болған орыннан өндiрiп алатын еркiн соққымен жазалауы керек.
Ойыншы ол егер ескертуi керек:
ж) "ұшпа алмастыру" уақытында оны алмастыратын ойыншы ол толық тастап
кеттi, немесе алмастыруды барлық аймақты алаңға шығатын сөйткеншемен алаңға
шығады;
з) Ойын ереженi бұзу жүйелi түрдер едi;
е) сөздермен немесе ымдармен судьяның қандай болса да шешiмi бар ашықтан-
ашық келiспеушiлiгiн бiлдiредi;
г ) спорттық емес мiнез-құлықты жiбередi.
Егер тек қанасы беттерiнше сипатқа ол маңызды жазаның ауруына лайық
болмаса, қайсы болса да көрcетiлген бұзушылықтарға, ескертуден тысқары
ойыншы, бұзушылықта болған орыннан қарама-қарсы команданың ойыншы тесiлетiн
еркiн соққымен жазалайды. Егер бұл бұзушылықтар бұзушының айыптық ауданы
шектерiндегiнде болса, еркiн соққы нүктенi бұзылысы айыптық ауданның 6-
метрлiк шекарасынан орынға ең жақын өндiрiп алады.
Ойыншы ол егер алаңнан алып тасталуы, судьяның пiкiрiншейтiн болуы керек:
1 ) ережелердiң маңызды бұзушылығында жазықты;
2 ) бұзақылық өзiн-өзi ұстайды;
3 ) қорлаған өрнектердi жiбередi;
4) екiншi ескерту бiленген болып ескерту алынып бұзушылыққа жол бередi.
Егер судьяның пiкiрiншесе, ойыншы бақталас қақпаларға бет қойса және допты
ұруға нақты мүмкiндiгi болса, бақталас оның ережелердiң бұзушылығымен
шабуыл жасаса, онда ойыншы Ойын ережелерiнiң маңызды бұзушылыққа өрiсiнен
алып тастауы керек, яғни мұндай (немесе Пенальта) айыпты соққымен
жазалайтын бұзушылықпен.
Егер, судьяның пiкiрiншедi, дала ойыншысы, доптың анық ұру мүмкiндiгiнiң
бақталасы, ол қолды өз айыптық ауданында ойнап айырады Ойын ережелерiнiң
маңызды бұзушылығына алып тастауы керек.
Ойыншы алып тастаулар жағдайда Ойында қатысуға құқығы болмайды және
отырғышта қордағы болады. Егер бұл голды ұрмаса жазалалған команда 2
минуттардың өтуi арналған құрам толықтыра алады.
Келесi ережелер соңғы жағдайда сақталады:
а) 5 ойыншы болатын команда егер голды қағады, онда команданың ойыншылардың
бiрлерi, көп ойнаушы (4 ойыншы) азшылықта, алаңға қайтарылады;
б) (4 ойыншы) азшылықтағы ойна командалары егер және гол жасырынар едi,
онда екi команда өз толық құрамдарын қалпына келтiредi;
в) 4 немесе 3 ойыншыларға қарсы 5 ойна ойыншыларының бiр командасында егер
және бiрiншi команда, көп ойнаушы азшылықтағы голды қағады, бiр-ақ
ойыншының өрiсiне босатуға құқығы болады;
г ) команда егер 3 ойыншы бойынша алады және гол, екi команда жасырынады
тек қана ойыншыға бiр-бiрдендерiн босатуға құқығы болады;
д ) команда, көп ойнаушы азшылықта егер, голды қағады, онда командалардағы
ойыншыларының саны бұлжымайды.
Орынына өрiсiне Ойынға доп ойыннан шығатында жағдайдағы судьяның шешуi
алынып кiре алуға, тек қана алып тастаған шығатын ойыншы.
Егер Ойын 3 немесе 4-шi iшкi бап ескерiлген бұзушылыққа өрiсiнен ойыншының
алып тастауы үшiн әдейi тоқтатса, және сонымен бiрге ешқандай да басқа
бұзушылықта болмады.
Өзін – өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Айып орындау әдістері.
2. Еркін соққыларды орындау.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№15 Тақырып: Ойын нәтижесі.
Сабақ мақсаты: Ойын нәтижесі жайлы студенттерге қысқаша сипаттама беру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Нәтиже туралы түсінік
Дәріс.
Егер ол табандылардың арасындағы сызықты толық кесiп өтсе және
шабуылшы команданың бұл ойыншысы маңдайшамен және егер оның жанында қолмен
дарбазасына доп әдейi енгiзбей, түсiрмей итерiп кiргiзбесе доп қыпық
дарбазасына болып есептеледi.
Бастардың саны доп бойы көбiрек ұрған команда жеңiмпазбен болып есептеледi.
Егер бiр де бiр доп немесе команда қыпық бастардың сандарын бiрдей ұрса,
онда Ойыны тең бiткен болып болып есептеледi.
Ойын басының алдында:
1. Алаң немесе бастапқы соққының құқығының тараптарының таңдауы үшiн жеребе
тастау жүргiзiледi. Жеребе бойынша команда алаңның тарабы немесе бастапқы
соққыны таңдауға құқық алады.
Сонымен бiрге (алаңның орта жататын жылжымайтын доп бойынша тепкiмен яғни)
орын, доппен соққыны Ойын баста ойыншылардың бiрлерiнiң бас судьясының
сигналы бойынша бақталастардың алаңының жартысына бағыттауы керек.
Болғанша, барлық ойыншылар алаңның өз жартысында болу тиiстi, және де
команданың ойыншылары бастапқы соққы доптан кемiнде 3 м қашықтықта
орындамайды орналасу тиiстi бастапқы соққы орналасу тиiстi орындамайтын.
Доп сияқтығаннан кейiн ол Ойында болып есептеледi қашықтық, өз дөңгелегiнiң
тең ұзындығына өте алады. Бастапқы соққы тындырған ойыншы өңге ойыншылардан
бiреу доп ертерек тигiзуге екiншi рет құқығы болмайды.
2. Қыпық Ойын добынан кейiн осылай жаңадан басталады, сонымен қатар
команданы дарбазасына гол ұратын сол Ойын басында.
3. Командалар таймдардың арасындағы үзiлiстен кейiн алаңның тараптары, және
бастапқы соққылар өзгередi сол оның Ойын басында өндiрiп алмайтын
команданың ойыншысымен орындалады.
Жаза
IX бастапқы соққы пункт 1, 2, 3 ережелер кез келген бұзушылықта қайталайды.
Бастапқы соққы тындырған ойыншы егер дегенмен өңге ойыншылардан бiреу доп
ертерек екiншi рет тиедi, онда судья Ойынды тоқтатуы және екiншi жанасуда
болған орыннан қарама-қарсы команданың ойыншысымен бұзып-жарып өтетiн еркiн
соққы тағайындауы керек. Егер екiншi жанасу қарама-қарсы команданың айыптық
ауданында болса, сол жағдайда, онда еркiн соққы нүктенiң орынға ең жақын
екiншi жанасуынан айыптық ауданның 6-метрлiк шекарасынан орындалады.
Бастапқы соққыдан дарбазасына тiкелей қыпық доп есепке қосылмайды.
4. Егер ол айыптық аудандағы моментiнде бұл болмаса уақытша Ойын
тоқтатылуынан кейiн, тоқтауды алдында доп ереже ескерiлмеген үзiлген
сылтаумен не шарт кезiнде тiкелей алаң шектерiндегiнде болды, яғни бүйiр
сызығы немесе қақпа сызығы, Ойынды кесiп өтпедi сол Ойын тоқтауы доп кезде
болатындығынан орында "даулы доппен" жаңадан басталады. "даулы доп" соңғы
жағдайда айыптық ауданның 6-метрлiк шекарасында нүктеге ойынға берiлiп
кетедi, ең жақын Ойын тоқтауы доп кезде болатын орынға.
Судья, мүмкiндiктi оған "даулы доп" ұтыс ойында содан соң алаңға құлауға
қолдағы добы алып бередi. Доп сияқтығаннан кейiн ол Ойында болып есептеледi
алаң тигiзедi. Егер бұл доп оның бетi тигiзуге қарағандасы бұрын алаңның
сыртына шықса, онда судья "Даулы доп" ұтыс ойын қайта айтуы керек.
Болғанша, ойыншылардың ешқайсысы ол доп тюы керек алаң тигiзбейдi.
Ойындағы доп және ойыннан тыс
Доп шыққаны Ойын болып есептеледi:
а) ол алаңның бетi немесе ауа бойынша қақпа сызығы немесе бүйiр сызығын
толық кесiп өттi;
б) Ойын судьямен тоқтатар едi.
Ағымында жинағы өңге уақыт, Матча аяқтауы, допқа Ойында болып есептеледi,
соның iшiнде және жағдайлар сол:
в) доп қақпаның тiреуi немесе маңдайшадан алаңға атып тұрады;
г) доп судьяны бiр нәрсеге тиер едi алаң шек болатын;
д) ережелердiң бұзушылығында болды, бiрақ судья Ойынды әлi тоқтатуға
жеткiлiксiз болады.
Алаңда сызықтар аймақтар және олар доп егер шек қояды қапылыста соғып
жiбередi тоқпақтайтын аудандар өлшемдерде сол Ойын тоқтатуы керек кiредi.
Ол доп төбе тигiзген орынмен "даулы доппен" жаңадан басталады. Егер бұл
айыптық ауқымның үстiнде болса, даулы доптың ұтыс ойыны айыптық ауданның
сызығында iске асады.
Өзін – өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Ойын нәтижесін есептеу.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
Тәжірибелік сабақтар.
№1 Тақырып: Мини-футбол ойынының техникасы мен жіктелуі.
Тәжірибе мақсаты: Мини-футбол ойынының техникасы мен жіктелуі туралы
оқушылардың біліктілігін арттыру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Мини-футбол ойынының техникасы.
2. Мини-футбол ойынының жіктелуі.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№2 Тақырып: Мини-футболшылардың ойын техникасы.
Тәжірибе мақсаты: Мини-футболшылардың тұрысы мен қозғалыстары. Алаңда доп
алмасу, доп тебу жайлы студенттерге қысқаша сипаттама бере отырып, оны
тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Футболшылардың тұрысы мен қозғалыстары.
2. Алаңда доп алмасу.
3. Доп тебу.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№3 Тақырып: Доп қабылдау әдістері.
Тәжірибе мақсаты: Допты қабылдап тоқтату әдістері жайлы студенттерге
қысқаша сипаттама бере отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Доп қабылдау техникасы.
2. Допты аяқпен тоқтату.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№4 Тақырып: Допты жүргізу әдісі.
Тәжірибе мақсаты: Допты аяқпен әр түрлі әдістерді қолдана отырып жүргізу
туралы студенттерге қысқаша сипаттама беріп, түсіндіру қажет.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Допты аяқпен жүргізу.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№5 Тақырып: Мини-футболдағы тактикалық әрекеттер.
Тәжірибе мақсаты: Тактика түсінігі жайлы студенттерге қысқаша сипаттама
бере отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Мини-футболдағы тактика
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№6 Тақырып: Жеке тактикалық әрекеттер.
Тәжірибе мақсаты: Ашылу, алдау, допты жургізу, финттар туралы студенттерге
қысқаша сипаттама беріп, түсіндіру қажет.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Алдау, ашылу
2. Техникалық финттар
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№7 Тақырып: Топтық тактикалық әрекеттер.
Тәжірибе мақсаты: Мини-футболдағы қабырға, орын ауыстыру, әріптеске жылдам
пас беру туралы студенттерге қысқаша сипаттама беріп, түсіндіру қажет.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Орын ауыстыру, жылдам пас беру
2. Қабырға әдісі
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№8 Тақырып: Допты жоғарыдан тура беру.
Тәжірибе мақсаты: Допты жоғарыдан тура беру жайлы студенттерге қысқаша
сипаттама беру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Допты жоғарыдан тура беру
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№9 Тақырып: Мини-футболдағы ойыншылардың саны.
Тәжірибе мақсаты: Ойыншылардың саны, алмасу туралы студенттерге қысқаша
сипаттама бере отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Алаңдағы ойыншылардың саны
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№10 Тақырып: Мини-футболдағы қолданылатын жазлар.
Тәжірибе мақсаты: Қолданылатын жазалар жайлы студенттерге қысқаша сипаттама
беру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Жаза
2. Жаза түрлері
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№11 Тақырып: Мини –футболдағы ойыншылардың киiм-кешегi.
Тәжірибе мақсаты: Ойыншылардың киiм-кешегi жайлы студенттерге қысқаша
сипаттама бере отырып, оны конспектілеу керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Ойыншылардың киім атрибуттары.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№12 Мини-футболдағы ойын ұзақтығы және ойын басы.
Тәжірибе мақсаты: Ойын ұзақтығы мен ойын басталу барысы жайлы студенттерге
қысқаша сипаттама бере отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Ойын уақыты және оның ерекшелігі
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№13 Ереже бұзушылық және ойыншылардың жүгенсіз мінез - құлығы.
Тәжірибе мақсаты: Ереже негіздері жайлы студенттерге қысқаша сипаттама бере
отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Ереже бұзушылық
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№14 Айыптық және еркін соққылар
Тәжірибе мақсаты: Айып тебу жайлы студенттерге қысқаша сипаттама бере
отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Айып тебу.
2. Еркін соққылар
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№15 Ойын нәтижесі
Тәжірибе мақсаты: Ойын нәтижесі жайлы студенттерге қысқаша сипаттама беру.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Нәтиже туралы түсінік
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
СОӨЖ тапсырмаларын орындау және өткізу кестесі.
|№ |Тақырып |Пәннің |Ұсынылатын |Ұпай |Жұмысты |Бақылау |
| | |мақсаты мен|әдебиеттер. | |тапсыру |формасы |
| | |мазмұны |Негізгі / | |мерзімі | |
| | | |қосымша | | | |
|1 |Мини-футбол |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |1 апта |Техникалық |
| |ойынының техникасы|тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |мен жіктелуі. |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру. |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|2 |Мини-футболшыларды|Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |2 апта |Техникалық |
| |ң ойын техникасы |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру. |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|3 |Доп қабылдау |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |3 апта |Техникалық |
| |әдістері |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру. |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|4 |Допты жүргізу |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |4 апта |Техникалық |
| |әдісі. |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|5 |Мини-футболдағы |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |5 апта |Техникалық |
| |тактикалық |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |әрекеттер |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|6 |Жеке тактикалық |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |6 апта |Техникалық |
| |әрекеттер. |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|7 |Топтық тактикалық |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |7 апта |Техникалық |
| |әрекеттер |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|8 |Допты жоғарыдан |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |8апта |Техникалық |
| |тура беру. |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|9 |Мини-футболдағы |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |9 апта |Техникалық |
| |ойыншылардың саны |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|10 |Мини-футболдағы |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |10 апта |Техникалық |
| |қолданылатын |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |жазлар |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|11 |Мини –футболдағы |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |11апта |Техникалық |
| |ойыншылардың |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |киiм-кешегi. |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|12 |Мини-футболдағы |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |12 апта |Техникалық |
| |ойын ұзақтығы және|тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |ойын басы |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|13 |Ереже бұзушылық |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |13 апта |Техникалық |
| |және ойыншылардың |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| |жүгенсіз мінез - |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| |құлығы. |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|14 |Айыптық және еркін|Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |14 апта |Техникалық |
| |соққылар |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
|15 |Ойын нәтижесі |Техникалық |{1, 2, 4, 9, |1 |15 апта |Техникалық |
| | |тәсілдерді |10, 11} / | | |тәсілдерді |
| | |дұрыс |{1, 2, 4, 5} | | |тексеру |
| | |орындай | | | | |
| | |алу. | | | | |
СОӨЖ тапсырмасын орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар
№1. Мини-футбол ойынының техникасы мен жіктелуі.
Сабақтың мақсаты: Мини-футбол ойынының техникасы мен жіктелуі туралы жайлы
мәлімет беру.
Сұрақтар: Мини-футбол ойынының жіктелуі.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М.,
Спортивные игры. Москва., 2001 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
6. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
7. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
8. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
9. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№ 2. Мини-футболшылардың ойын техникасы.
Сабақтың мақсаты: Мини-футболшылардың тұрысы мен қозғалыстары. Алаңда доп
алмасу, доп тебу жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Футболшылардың тұрысы мен қозғалыстары.
2.Алаңда доп алмасу.
3. Доп тебу.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Р.М. Корниенко., Мини-футбол.,
Москва., 1997 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№ 3 Доп қабылдау әдістері.
Сабақтың мақсаты: Допты қабылдап тоқтату әдістері жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Доп қабылдау әдістері
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Портных Ю.И. Спортивные игры и
методики преподование. Москва., 1986 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№ 4 Допты жүргізу әдісі.
Сабақтың мақсаты: Допты аяқпен әр түрлі әдістерді қолдана отырып жүргізу
жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Допты аяқпен жүргізу.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М.,
Спортивные игры. Москва., 2001 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№ 5 Мини-футболдағы тактикалық әрекеттер.
Сабақтың мақсаты: Тактика түсінігі жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Мини-футболдағы техника.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін И.П. Залетаев., В.П. Шеянов.,
Физическая культура. Москва., 1984 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№ 6 Жеке тактикалық әрекеттер.
Сабақтың мақсаты: Ашылу, алдау, допты жургізу, финттар жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Доппен алдау, ашылу.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М.,
Спортивные игры. Москва., 2001 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№ 7 Топтық тактикалық әрекеттер.
Сабақтың мақсаты: Мини-футболдағы қабырға, орын ауыстыру, әріптеске жылдам
пас беру жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Доппен жылдам орын ауыстыру, пас беру.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Портных Ю.И. Спортивные игры и
методики преподование. Москва., 1986 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№ 8 Допты жоғарыдан тура беру.
Сабақтың мақсаты: Допты жоғарыдан тура беру жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Допты жоғарыдан тура беру.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Спортивные игры. Под редакцией В.Н
Кудряшева. Минск., 1968 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
2. Спортивные игры. Под редакцией Ю.И Портных. Москва., 1975
3. Бриль М.С. Отбор в спортивных играх. М., ФиС, 1980г.
4. Давыдов М., Минков Б. Методические рекомендаций по судейству.
№ 9 Мини-футболдағы ойыншылардың саны.
Сабақтың мақсаты: Ойыншылардың саны, алмасу жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Ойыншылар санының ерекшелігі.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Спортивные игры. Под редакцией Ю.И
Портных. Москва., 1975 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
2. Спортивные игры. Под редакцией Ю.И Портных. Москва., 1975
3. Бриль М.С. Отбор в спортивных играх. М., ФиС, 1980г.
4. Давыдов М., Минков Б. Методические рекомендаций по судейству
№ 10 Мини-футболдағы қолданылатын жазлар.
Сабақтың мақсаты: Қолданылатын жазалар жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Жаза түрлері.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Бриль М.С. Отбор в спортивных
играх. М., ФиС, 1980г. оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
2. Спортивные игры. Под редакцией Ю.И Портных. Москва., 1975
3. Бриль М.С. Отбор в спортивных играх. М., ФиС, 1980г.
4. Давыдов М., Минков Б. Методические рекомендаций по судейству
№ 11 Мини –футболдағы ойыншылардың киiм-кешегi.
Сабақтың мақсаты: Ойыншылардың киiм-кешегi жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Ойыншылардың киім атрибуттары.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Спортивные игры. Под редакцией В.Н
Кудряшева. Минск., 1968 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
2. Спортивные игры. Под редакцией Ю.И Портных. Москва., 1975
3. Бриль М.С. Отбор в спортивных играх. М., ФиС, 1980г.
4. Давыдов М., Минков Б. Методические рекомендаций по судейству
№ 12 Мини-футболдағы ойын ұзақтығы және ойын басы.
Сабақтың мақсаты: Мини-футболдағы ойын ұзақтығы және ойын басы жайлы
мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. ойын уақыты және оның ерекшелігі.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Бриль М.С. Отбор в спортивных
играх. М., ФиС, 1980г. оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
2. Спортивные игры. Под редакцией Ю.И Портных. Москва., 1975
3. Бриль М.С. Отбор в спортивных играх. М., ФиС, 1980г.
4. Давыдов М., Минков Б. Методические рекомендаций по судейству
№ 13. Ереже бұзушылық және ойыншылардың жүгенсіз мінез - құлығы.
Сабақтың мақсаты: Ереже негіздері жайлы студенттерге қысқаша сипаттама
бере отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек.
Сұрақтар:
1. Ереже бұзушылық
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва.,
1997 үшін оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№ 14. Айыптық және еркін соққылар
Сабақтың мақсаты: Айып тебу жайлы студенттерге қысқаша сипаттама бере
отырып, оны тәжірибелік сабақта көрсету керек
Сұрақтар:
1. Айып тебу.
2. Еркін соққылар.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін И.П. Залетаев., В.П. Шеянов.,
Физическая культура. Москва., 1984 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. И.П. Залетаев., В.П. Шеянов., Физическая культура. Москва., 1984
4. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
№ 15. Ойын нәтижесі.
Сабақтың мақсаты: Ойын нәтижесі жайлы студенттерге қысқаша сипаттама беру.
Сұрақтар:
1. Нәтиже туралы түсінік
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М.,
Спортивные игры. Москва., 2001 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі.
|№ |Тақырып |Пәннің |Ұсынылатын |Ұпай |Жұмысты |Бақылау |
| | |мазмұны мен |әдебиеттер | |тапсыру |формасы |
| | |мақсаты |Негізгі / | |мерзімі | |
| | | |қосымша | | | |
|1 |Мини-футболдың ойын |Жазбаша есеп|{1, 2, 4} / |9 |5 апта |Жазбаша |
| |ережесі. |даярлау |{1, 2, 4, 5} | | |есеп |
|2 |Допты жүргізу |Ауызша |{1, 2, 4} / |9 |7 апта |Ауызша |
| |әдістері. |жауапқа |{1, 2, 4, 5} | | |жауап |
| | |дайындалу | | | | |
|3 |Мини-футболдағы |Ауызша |{1, 2, 3, 5} |9 |9 апта |Ауызша |
| |тактикалық |жауапқа |/ | | |жауап |
| |әрекеттер. |дайындалу |{1, 2} | | | |
|4 |Ереже бұзушылық және|Жазбаша |{1, 2, 3, 5, |9 |12 апта |Конспект |
| |ойыншылардың |жұмысты |8} / | | | |
| |жүгенсіз мінез - |дайындау |{1, 2} | | | |
| |құлығы. | | | | | |
|5 |Ойын нәтижесі |Ауызша |{1, 2, 3, 5} |9 |14 апта |Ауызша |
| | |жауапқа |/ | | |жауап |
| | |дайындалу |{1, 2} | | | |
СӨЖ тапсырмасын орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар.
№ 1. Мини-футболдың ойын ережесі.
Сабақтың мақсаты: Мини-футболдың ойын ережесі жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Ойын ұзақтығы
2. Ойындағы жазлаулар.
3. Ойын алаңы.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
1. Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Спортивные игры. Под редакцией
В.Н Кудряшева. Минск., 1968 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
2. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
3. Спортивные игры. Под редакцией Ю.И Портных. Москва., 1975
4. Бриль М.С. Отбор в спортивных играх. М., ФиС, 1980г.
5. Давыдов М., Минков Б. Методические рекомендаций по судейству.
№2 Допты жүргізу әдістері.
Сабақтың мақсаты: Допты төменнен беру, қабылдау және жүргізу жайлы мәлімет
беру.
Сұрақтар: 1. Допты алаңда алып жүру әдістері.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Спортивные игры. Под редакцией Ю.И
Портных. Москва., 1975 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
2. Спортивные игры. Под редакцией Ю.И Портных. Москва., 1975
3. Бриль М.С. Отбор в спортивных играх. М., ФиС, 1980г.
4. Давыдов М., Минков Б. Методические рекомендаций по судейству.
№ 3 Мини-футболдағы тактикалық әрекеттер.
Сабақтың мақсаты: Мини-футболдағы тактикалық әрекеттер. жайлы мәлімет
беру.
Сұрақтар: 1. Жеке тактикалық әрекеттер
2. Командалық тактикалық әрекеттер
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Бриль М.С. Отбор в спортивных
играх. М., ФиС, 1980г. оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
2. Спортивные игры. Под редакцией Ю.И Портных. Москва., 1975
3. Бриль М.С. Отбор в спортивных играх. М., ФиС, 1980г.
4. Давыдов М., Минков Б. Методические рекомендаций по судейству
№ 4 Ереже бұзушылық және ойыншылардың жүгенсіз мінез - құлығы.
Сабақтың мақсаты: Ереже бұзушылық және ойыншылардың жүгенсіз мінез-құлығы.
жайлы мәлімет беру.
Сұрақтар: 1. Ереже бұзу болып табылады.
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
1. Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Давыдов М., Минков Б.
Методические рекомендаций по судейству. оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
2. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
3. Спортивные игры. Под редакцией Ю.И Портных. Москва., 1975
4. Бриль М.С. Отбор в спортивных играх. М., ФиС, 1980г.
5. Давыдов М., Минков Б. Методические рекомендаций по судейству.
№ 5 Ойын нәтижесі
Сабақтың мақсаты: Ойын нәтижесі жайлы студенттерге қысқаша сипаттама беру.
Сұрақтар: 1. Нәтиже туралы түсінік
Есеп беру түрі: Техникалық тәсілдерді тексеру.
Тапсырманы орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар: Жалпы бұл тақырып
бойынша СОӨЖ тапсырмаларын орындау үшін Р.М. Корниенко., Мини-футбол.,
Москва., 1997 оқулығын оқуға болады.
Ұсынылған әдебиеттер.
1. Железняк Ю.Д., Портнов Ю.М., Спортивные игры. Москва., 2001
2. Портных Ю.И. Спортивные игры и методики преподование. Москва., 1986
3. Р.М. Корниенко., Мини-футбол., Москва., 1997
4. Спортивные игры. Под редакцией В.Н Кудряшева. Минск., 1968
Бақылау алу құралдары.
1. Мини футбол тактикасы
2. Жарыс ұйымдастыру және өткізу
3. Ойын ережесі
4. Мини футбол стратегиясы
5. Жарыстың түрлері (көпшілік)
6. Ойын қызметінің билмеханикалық мінездемесі
7. Жарыс түрлері (күнтізбелік)
8. Оқу жаттығу процессінің құралы
9. Жарыс ұйымдастыру
10. Жаттығумен үйретудің принциптері
11. Жарыс құжаттарын жүргізу
12. Үйрету әдістері
13. Ойындарды жүргізу (айналымдылық)
14. Жаттығу әдістері
15. Ойындарды жүргізу (шығып қалу әдісі)
16. Интелектуалдық дайындық
17. Ойындарды жүргізу (аралас)
18. Психологиялық және адамгершілік ерік дайындығы
19. Жарысқа төрешілік ету
20. Техника-тактикалық дайындық
21. Кәсіптік мектептер мен колледждегі футбол
22. Ұйымдастыру-әдістемелік дайындығы
23. Футболдан класстан тыс жұмыстар
24. Жаттығу процессін жоспарлау (болашаққа)
25. Оқу материалын жоспарлау
26. Жаттығу процессін жоспарлау (жылдық)
27. Тұрғылықты жер бойынша футболдан сауықтыру жұмыстары
28. Жаттығу процессін жоспарлау (периодизация)
29. Тұрғылықты жер бойынша футболдан сабақтар мен жарыстар ұйымдастыру
30. Дербес жеке жаттығу
31. Футбол – халықты ұйымдастыру құралы ретінде
32. Топтық жаттығу түрі
33. Футбол – тұрғындарды сауықтару құралы ретінде
34. Мини футбол сабағы
35. Жас ерекшеліктеріне мінездеме
36. Педагогикалық бақылау мен есебі
37. Сабақ әдістемелерінің ерекшеліктері
38. Жарыс кезінде команданы басқару
39. Қозғалыс ойындары
40. Тактикалық жоспар
41. Техниканы жетілдіру ойындары
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz