Файл қосу
Топырақтың химиялық құрамының қалыптасуы
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|СЕМЕЙ қаласындағы ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты |ПОӘК |ПОӘК |
| | |042-18-5.1.17/02-2014 |
|ПОӘК | | |
|студентке арналған |№2 басылым | |
|«Топырақтың экологиялық |11.09.2014 ж. | |
|диагностикасы» | | |
|пән бағдарламасы | | |
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Топырақтың экологиялық диагностикасы»
5В060800 - «Экология» мамандығына арналған
СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН
ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2014
Алғы сөз
1. ӘЗІРЛЕГЕН
«Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының доцент м.а
м.ғ.к Қабышева Жанар Кобегеновна
02.09.2014ж
2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология
және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
Хаттама №1 02.09.2014ж.,
Кафедра меңгерушісі доцент м.а. Кабышева Ж.К.
2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама №1 09. 09.2014 ж.,
АФ ОӘБ төрағасы ______ Джаманова Е.Н.
3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға ұсынады
Хаттама №1 11. 09. 2014 ж
Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
оқу-әдістемелік жұмысы
бойынша проректор ______ профессор Искакова Г.К.
4. №2 басылым 03.09.2013 ж. орнына енгізілді .
Мазмұны
1. Жалпы ережелер
2. Пәннің мазмұны мен сабақ түріне байланысты сағаттардың бөлінуі
3.Пәнді меңгеру жөніндегі әдістемелік ұсыныстар
4. Курс форматы
5. Курс саясаты
6. Баға қою саясаты
7. Әдебиеттер
1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1. Пәнді оқытушы туралы жалпы деректер
Қабышева Жанар Көбегеновна,
мал дәрігерлік ғылымдарының кандидаты, доцент м.а.
Экология және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы
Жұмыс телефоны: 53-07-92. Оқу ғимараты №8, кабинет 121
үй телефоны: 52-39-39. ұялы телефоны: 87771533517.
Сабақ өткізетін аудиториялар:111
Пән бойынша кредит саны - 4.
1.2.Пәннің жалпы мазмұны
Топырақтану – топырақтың құрылымын, құрамын, морфологиялық, физикалық,
химиялық қасиеттерін және географиялық таралу заңдылықтарын түзілу
үрдісін, оның жер бетінде дамуын, топырақ түзілуіне экологиялық
факторлардың әсерлері мен табиғаттағы орнын, оны тиімді пайдалану мен
жақсартудың жолдарын және топырақ экологиясын зерттейтін ғылым.
Топырақтану – экология мамандығын алушы студенттер үшін
топырақ туралы түсінік беретін, топырақтың бүкіл биосфераның басты
экологиялық қуысы ретінде, табиғаты мен қасиеттерін, оның қоршаған ортамен
байланысын көрсететін, іргелі теоретикалық ғылыми пәндердің бірі.
Топырақ - ерекше биокосты табиғи дене. Ол геологиялық және
биологиялық денелермен тығыз байланысты, ал оларды оқып - білу эколог
мамандарға өте маңызды.
1.3. Пәнді оқытудың міндеттері:
- топырақтың адам өміріндегі маңызын оның биосферадағы ролін;
- биологиялық алуан түрлілікті сақтаудағы топырақтың ролін;
- жер бетіндегі топырақтың зоналық таралу заңдылықтарын және оның табиғи
зоналылықпен байланысын;
- топырақ түзілу үрдісі, топырақтың қасиеттері және оларға әсер ететін
экологиялық факторлар туралы;
- топырақ құнарлылығы, оның категориялары, элементтері және егіншілікте
пайдалану нәтижесінде өзгерулері туралы;
- топырақ қорларын қорғау және тиімді пайдалану жолдары туралы білім беру;
1.4 Курсқа тапсырмалар
Бұл курста студенттер географиялық қабықтың құрлымымен, құрлыс
заңдылықтарымен және дамуымен танысады. Табиғи және географиялық
ортаны,оған әсер ететін күштер мен ондағы өзара байланысқан және жер
шарының бетіне түгелдей тараған процестерді оқып үйренеді. Ондағы жүріп
жатқан үрдістерді басқарудың және пайдаланудың тиімді жолдарымен
танысады.
Сонымен бірге географиялық қабыққа антропогендік әрекеттердің әсері
және ландшафты қалыптастырудағы антропогендік факторлардың ролі жайлы,
сонымен бірге географиялық қабықты қорғау, геожүйені зерттеудегі қазіргі
ғылыми жетістіктер жөнінде білім алады.
1.5 Пәнді оқығанда студент білу керек:
- топырақтың адам өміріндегі маңызын оның биосферадағы ролін;
- биологиялық алуан түрлілікті сақтаудағы топырақтың ролін;
- жер бетіндегі топырақтың зоналық таралу заңдылықтарын және оның табиғи
зоналылықпен байланысын;
- топырақ түзілу үрдісі, топырақтың қасиеттері және оларға әсер ететін
экологиялық факторлар туралы;
- топырақ құнарлылығы, оның категориялары, элементтері және егіншілікте
пайдалану нәтижесінде өзгерулері туралы;
- топырақ қорларын қорғау және тиімді пайдалану жолдары туралы білім беру;
1.6 Пәннің пререквизиттері
Топырақтану курсына қатысушы студенттердің орта мектепте оқылатын
география, биология, зоология, өсімдіктер морфоло- гиясы пәндерінен
мағлұматы болуы тиіс. Сонымен бірге жергі- лікті, аймақтық, ғаламдық,
экологиялық проблемалардан хабары болуы керек.
7. Пәннің постреквизиті
Топырақтанудан алған білімдерін экология мамандығын алушы
студенттер топырақтану, топырақ экологиясы, табиғатты пайда- лану
пәндерінен білім алу барысында қолданады.
1. ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ
|№ |Тақырыптың атауы |Сағат саны |
| | |ДС |ЗС |ТС |ОСӨЖ |СӨЖ |Әдебиет |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |7 |8 |
|1 |1 МОДУЛЬ. Топырақтану– ғылымы туралы |2 |1 | |3 |3 |1,2,3,4,|
| |түсінік. | | | | | |5 |
|2 |1. Кіріспе. Топырақтану ғылымы, оның |2 |1 | |3 |3 |1,2,3,4,|
| |мақаты мен міндеттері, топырақ туралы | | | | | |5 |
| |түсінік. | | | | | | |
| |Топырақтанудың экология ғылымымен | | | | | | |
| |байланысы. Топырақтанудың тарыхы, | | | | | | |
| |ғылым ретінде дамытудағы | | | | | | |
| |В.В.Докучаевтың ролі. | | | | | | |
|3 |2.Топырақтану- топрырақ туралы ғылым,|2 |1 | |3 |3 |1,2,3,4,|
| |топырақ түзілу процесі. | | | | | |5 |
| |Үгілу және топырақтың түзілуі. | | | | | | |
| |Үглудің типтері. Алғашқы топырақ | | | | | | |
| |түзуші процессі. Топырақ түзуші | | | | | | |
| |экологиялық фактор. | | | | | | |
|4 |3.Топырақтың морфологиялық |2 |2 | |3 |3 |1,2,3,4,|
| |көреткіштеріне экологиялық | | | | | |6 |
| |факторлардың әсері. | | | | | | |
| |Торырақтың морфологиясы. | | | | | | |
| |Топырақ пішінінің құрылымы. | | | | | | |
| |Топырақтың морфологиялық қасиеттері. | | | | | | |
|5 |4.Топырақтың гронулометриялық |2 |1 | |3 |3 | |
| |(механикалық) құрамы және оның | | | | | | |
| |маңызы. | | | | | | |
| |Топырақтың механикалық құрамының | | | | | | |
| |биологиялық, физикалық, химиялық | | | | | | |
| |қасиеттеріне әсері. | | | | | | |
|6 |5.Топырақтың компоненттік құрамдары |2 |2 | |3 |3 |1,2,3,4,|
| |және олардың қасиеттері. | | | | | |6 |
| |Топырақтың минералогиялық құрамы. | | | | | | |
|7 |6.Топырақтың химиялық құрамы. |2 |1 | |3 |3 |1,2,3,4,|
| |Топырақтың химиялық құрамының | | | | | |5 |
| |қалыптасуы. | | | | | | |
| |Химиялық элементтердің топырақ | | | | | | |
| |қабатында таралуы. | | | | | | |
|8 |7.Топырақтың органикалық заттармен |2 |2 | |3 |3 |1,2,3,4,|
| |және оның топырақ құнарлығын | | | | | |5 |
| |қалыптауындағы маңызы. | | | | | | |
| |Органикалық заттар және олардың | | | | | | |
| |топырақ құнарлығы қалыптастырудағы | | | | | | |
| |маңызы. | | | | | | |
| |Топырақ гумусы. | | | | | | |
|9 |2 МОДУЛЬ. ТОПЫРАҚ ҚҰНАРЛЫЛЫҒЫ |2 |2 | |3 |3 |1,2,3,4,|
| | | | | | | |5 |
|10 |8. Топырақ құнарлығы. |2 |1 | |3 |3 | |
|11 |9. Топырақтың су-физикалық |2 |1 | |3 |3 | |
| |қаситеттері. | | | | | | |
| |Топырақтағы ылғал түрлері. | | | | | | |
| |10. Топырақ ауасы. |2 | | | | | |
| |Топырақ ауа қасиеті. | | | | | | |
| |11. Топырақтың физикалық қаситеттері |3 | | | | | |
| |және оның экологиялық маңызы. | | | | | | |
| |Топырақтың физика-механикалық | | | | | | |
| |қасиеттері. | | | | | | |
| |12. Топырақ түзуші экологиялық |3 | | | | | |
| |факторлар және олардың зоналдығына | | | | | | |
| |әсері. | | | | | | |
| |13.Торыпақтың табиғи зоналдылығы. | | | | | | |
| |14. ТМД топырақ қоры | | | | | | |
| |15. Қазақстанның топырақ қорлары. | | | | | | |
| |Барлығы |30 |30 | |37,5 |82,5 | |
3 ПӘНДІ ОҚЫТУ ЖӨНІНДЕГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР
«Топырақтың экологиялық диагностикасы» курсын берілген бағдарлама
бойынша реттелген түрде оқу керек. Нәтижелердің логикалық жолдарын ұғынып,
анықтамалар мен негізгі түсініктерді ажырата білу қажет. Теориялық
материалдарды оқу кезінде және есептерді шешуде міндетті түрде төтенше
жағдайдың өту кезіндегі физикалық құбылыстардың мағынасына көңіл аудару
қажет. Студенттер пәнді оқып-үйренуге арналған әдістемелік нұсқаулармен
танысып пәнді толық меңгерулері керек. Әдістемелік нұсқау пәннің кейбір
бөлімдерін студенттермен үздік жұмыс жасау ретінде жүргізіледі.
4 КУРС ФОРМАТЫ
Әдістемелік нұсқаулар құрамына:
1. пәнді оқуда қажетті жоспарлау, уақытты ұйымдастыру (орындау уақыты);
2. оқу-әдістемелік кешенін қолдану нұсқасы;
3. әдебиеттер мен оқулықтарды қолдана білу;
4. емтиханға даярлану үшін берілетін кеңестер кіреді.
Пәнді оқыту барысында дәрістерде студенттерге «Топырақтану» курсының
негізгі әдістерін, негізгі терминдар мен түсініктерді, зерттеу жұмыстары
бойынша жоспар құруды, биологиялық бойынша қорытынды жасап, оны арнайы
мекемелерде қолдана білуді оқытады, бағытталған шаралардың
ұйымдастырылуын, жоспарлануын және орындалуы жан- жақты оқытылады.
Студенттер аудиторлық тәжірбие сабақтары мен СОӨЖ кезінде тақырып
бойынша ғылыми ақпараттарды іздеу, жинау, өңдеу, ғылыми эксперимент және
оның ерекшеліктерін, теориялық және эмпирикалық зерттеулердің әдістерін,
ғылыми зерттеулерді пайдалану және қолдануды оқып талдайды.
СӨЖ биологиялық экология бойынша тақырыптар берілген.
Студенттер осы тақырыптарға берілген әдебиеттерді және қосымша
әдебиеттер іздестіріп рефераттар жазып өткізуге тиіс. Әрбір рефераттың
жоспары болуы және қолданылған әдебиеттердің тізімі берілуі міндетті.
Көлемі 5-10 бет. Оны компьютерде теруге немесе қолмен жазуға рефераттарға
арналған дәптерге жазуға болады. Тексеріліп бағасы қойылған реферат иесіне
қайтарылады.
Теориялық сабақты өтіп болған соң есептерді шешу әдістемесін үйрену
керек. Берілген материалды жақсы меңгеру үшін әр тақырып бойынша конспект
құру керек.
5 КУРС САЯСАТЫ
Университетте қабылданған ішкі тәртіп талаптарын сақтау:
• Сабаққа қатысу: Дәріске, зертханалық сабақтарға қатысу міндетті. Егер
қандай да бір себеппен сабаққа қатыса алмасаңыз, тақырып және тарау
бойынша өзіндік жұмыс жазып мезгілінде тапсыру керек, ал дәрістен
өткен тақырып және зертханалық жұмыс бойынша бақылау жұмысын немесе
тест бойынша жауап жазуыңыз керек.
• Тәртіп: Сабақ кезінде тәртіпті жүйені бұзу аудиториядан шығарумен
және/немесе барлық курс үшін «қанағаттанарлықсыз» деген бағамен
жазаланады.
• Бақылау жұмыстары: Оларды орындау міндетті және белгіленген мерзім
ішінде тапсыру керек. Мерзімнен кейін орындалған жұмыстар төмен
бағаланады.
• Межелік аттестация: межелік аттестация қорытындысы сабаққа қатысуды,
берілген уақытта өзіндік жұмыстарды орындауды, сабақта ауызша немесе
жазбаша жауап беруді, межелік бақылаудың өзінің нәтижесін ескереді.
• Көшіру: Кез-келген көшіру (дайын тапсырмаларды немесе басқа
студенттердің есептерін көшіру, пайдалану) аудиториядан шығарумен
және/немесе курс үшін «қанағаттанарлықсыз» деген бағамен жазаланады.
• Ұялы телефондар: Сабақты өткізу уақытында өшіру керек.
• Емтихан: Нәтижесінде барлық студенттерге тестік емтихан болады, яғни
пәннен максималды балл санынан 50 % жинаған студент емтиханға
жіберіледі. Емтиханда студент барлық курста өткен материал мазмұнына
берілетін сұрақтар.
6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
Апта бойынша баллдарды бөлу және бақылау түрлері кестеде келтірілген
«Топырақтың экологиялық диагностикасы» пәнінен баллдарды бөлу.
Кесте 2
|Апта |Бақылау түрі |Барлық |Ескерту |
| | |баллдар | |
|1 |2 |3 |4 |
|1 – 7 апталар аралығындағы аудиториялық |30 |Тест-бақылау |
|сабақтардың барлық түрлеріне қатысу | | |
|1 |ТС-15 |15 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ | |Жазбаша сұрау |
| |СӨЖ | | |
|2 |ТС -15 |30 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ10 | |Реферат |
| |СӨЖ-5 | |Жазбаша сұрау |
|3 |ТС -30 |45 |Отчет |
| |СОӨЖ10 | |Реферат |
| |СӨЖ-5 | | |
|4 |ТС -15 |30 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ10 | |Реферат |
| |СӨЖ-5 | | |
|5 |ТС -15 |30 |Ауысша сұрау |
| |СОӨЖ10 | |Жазбаша сұрау |
| |СӨЖ-5 | |Презентация |
|7 |ТС -15 |75 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ10 | | |
| |СӨЖ-5 | | |
| |1-аралық бақылау | | |
|1 – 7 апталар аралығындағы оқыту |300 | |
|қорытындысы бойынша баллдардың жиынтығы | | |
|8-15 апталар аралығындағы аудиториялық |30 | |
|сабақтардың барлық түрлеріне қатысу | | |
|8 |ТС-15 |30 |Тест-бақылау |
| |СОӨЖ-10 | | |
| |СӨЖ-5 | | |
|9 |ТС -15 |30 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ10 | |Жазбаша сұрау |
| |СӨЖ-5 | | |
|10 |ТС -30 |30 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ10 | |Реферат |
| |СӨЖ-5 | |Жазбаша сұрау |
|11 |ТС -15 |30 |Отчет |
| |СОӨЖ10 | |Реферат |
| |СӨЖ-5 | | |
|12 |ТС -15, |30 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ-10 | |Реферат |
| |СӨЖ-5 | | |
|13 |ТС -15 |30 |Ауысша сұрау |
| |СОӨЖ10 | |Жазбаша сұрау |
| |СӨЖ-5 | |Презентация |
|14 |ТС-15 |30 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ-10 | | |
| |СӨЖ-5 | | |
|15 |ТС,СОӨЖ,СӨЖ, |60 |Тест-бақылау |
| |2-аралық бақылау -60 | | |
|8 – 15 апталар аралығындағы оқыту |300 | |
|қорытындысы бойынша баллдардың жиынтығы | | |
|Емтихан үшін балл жиынтығы |400 | |
|Академиялық кезеңдегі баллдарың жиынтығы |1000 | |
7 Негізгі әдебиеттер
7.1.1 Кабышева Ж.К. учебник «Топырақтану» рекомендованая МОН РК,
издательство ЖШС РПБК «Дәуір» 2013г., 414 б.
7.1.2 Жамалбеков Е .Ү, Білдебаева Р.М “Жалпы топырақтану және топырақ
географиясы”-Алматы,2000.ҚҰУ. 7.1.1 Қазақстан Республикасының экологиялық
кодекстері. Алматы: Бико, 2007.
7.1.3. Панин М.С. Экология Казахстана. Семипалатинск. 2005ж.
7.1.4. Ветошкин А.Г. Защита литосферы от отходов.учебное пособие.-
Пенза; изд-во Пенза. Гос. Унив, 2005.
7.1.5. Қазақстан топырақтары: орысша-қазақша анықтамалық сөздік –
Почвы Казахстана: русско-казахский словарь справочник. – Алматы: Каз ККА,
2008 – 270 б..
7.1.6. Мирзадинов Р. А., Үсен Қ., Торғаев Ә. Ә., ж.б.- Топырақтану:
оқу құралы / Алматы: Каз ККА, 2009.- 276б.- 1 ч.з., 2 агр., 97 уч.а.
7.1.7. Жамалбеков Е. Топырақтану және топырақ географиясы мен
экологиясы: Алматы: Қазақ университет, 2006.
7.1.8. Шилибек С. Қ Топырақтану және топырақтар механикасы. оқу
құралы/ Алматы: Веро баспасы, 2009 – 127 б.
7.1.9. Жамалбеков Е. У.; Бильдебаева Р. М., Бигалиев А. Б. Жалпы
топырақтану. – Алмата, 2001
7.1.10.Добровольский В. В. Задачи почвоведения в решении современных
экологических проблем. Санкт-Петербург: ЦМП.2004.
7.1.11. Асанбаев И. К., Фаизов К. Ш.. Почвоведение с основами экологии
и географии почв. Учебное пособие., Алматы «Қазақ университеті», 2007.
7.1.12.Тайжанова Ш. Т. Топырақтану. 1 бөлім. Оқу құралы. – Павлодар,
2002.
7.1.13. Тайжанов Ш. Т. Топырақтану.Оқу құралы. – Павлодар, 2004.
7.2. Қосымша әдебиеттер
7.2.1 Алексеев В.И., Винокуров Е.А., Пугачев Е.Н. Проектирование
сооружений переработки и утилизации осадков сточных вод с использованием
элементов компьютерных информационных технологии. Учеб. Пособ. М.:ИЗД-во
АСВ, 2003. 176 с.
7.2.2. А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая. «Экология» .М.,2000.
7.2.3Федорова А.И., Никольская А.Н. Практикум по экологии и охране
окружающей среды. Москва. 2003.
Интернет-көздері
www.carec.kz
www.ecoobraz.kz
www.ecolife.ru
www.global.ru
www.geogragic.ru
www.googl.kz
www.rambler.ru
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz