Файл қосу
Қоршаған ортаның ластануы
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|Оқу әдістемелік кешенінің |ОӘК | |
|құжаты 3 деңгейі | | |
| | |ПОӘК 042-18-25.1.37/02 -2013 |
|Оқу әдістемелік кешенінің |№1 басылым | |
|«Қоршаған орта туралы ілім» |«__» ___ 2013 ж. | |
|пәнінің студенттерге арналған | | |
|бағдарламасы | | |
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Қоршаған орта туралы ілім» пәнінен
5В073100 «Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау»
мамандығына арналған
СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘН
БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей - 2013
АЛҒЫ СӨЗ
1 ӘЗІРЛЕГЕН
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің «Экология және қоршаған
ортаны қорғау» кафедрасының аға оқытушысы
Мурзалимова А.К. _________________ «30» 08. 2013ж.
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің «Экология және
қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отрысында
Хаттама №1 «04»09. 2013ж.
Кафедра меңгерушісі _________ доцент м.а
Кабышева Ж.К.
2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында
Хаттама №1 «09»09. 2013ж.
АФ ОӘБ төрайымы _________ доцент м.а
Тлеубаева А.В.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдап басып шығаруға ұсынады
Хаттама №1 «18» 09.2013ж.
Оқу- әдістемелік жұмыс
бойынша проректор
профессор Искакова Г.К.
4 АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ
Мазмұны
| |1.Жалпы ережелер |
| |2.Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу |
| |3. Пәнді оқып-білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар |
| |4.Курс форматы |
| |5.Курс саясаты |
| |6.Баға қоюдың саясаты |
| |7.Әдебиет |
1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1 Оқытушы және пән бойынша жалпы мәліметтер
• Мурзалимова А.К, аға оқытушы
• «Экология және қоршаған ортаны қоргау» кафедрасы
• Байланыс ақпараты –тел.: 63-31-93 № 8 оқу ғимараты,
• Кредит саны – 3
1.2 Пәннің қысқаша түсініктемесі:
Қоршаған орта туралы ілім - пәні студенттерді курстың мазмуны мен,
өзектілігі мен маңыздылығымен, саясаттылығымен таныстырады Осы курсты оқуда
студентер әдебиеттермен жұмыс істеуді, әдебиеттерді іздестірі жолдарымен
және экологияның зерттеу әдістерімен танысады Организмдердің тіршілік ету
жағдайларын және организмдер мен олардың тіршілік ету ортасы арасындағы
өзара байланыстарды зерттейтің ғылым.Қоршаған орта туралы ілім
экожүйелермен және қаумдастықтардың биологиялық өнімділігін зерттейді.
Жоғары оқу орындарында жоғары білікті мамандарды дайындауда олардың
білімділігіне, іздемпаздығына көңіл бөлінеді. Студенттер алған білімдерін
ғаламдық, аймақтық және жергілікті экологиялық мәселелерді шешуге қолдана
білулері керек.
1.3 Пәнді оқыту мақсаты:
Қоршаған орта туралы ілім пәні студенттердің экологиялық мәдениетін,
экологиялық жағдайды терең түсіне отырып экологиялық білім мен тәрбие,
қоршаған ортаның жағдайын жақсартуға іс жүзінде қатысу арқылы қалыптастыру
болып табылады.
-ғаламдық қауіпті және зиянды факторлардың әсерін білуге
-төтенше жағдай кезінде ластаушы заттардың биотаға токсиндік әсерін
бағалаудың негізгі принциптерін үйренуге
1.4 Пәннің негізгі міндеттері:
Пәнді оқып білудегі негізгі міндет-өзінің білімін тереңдету, ойлау
қабілетін дамыту, теориялық және профессионалдық деңгейлерін жоғарлату
мақсатында, жан-жақты дамыған білікті мамандар дайындау.
Пәнді оқып білудің нәтижесінде студент білуі керек:
-Ғаламнан келетін қауіп- қатерді жіктей біліп,оның көрсеткіштерін және
әсерін білуі
-Ластаушы заттардан болатын қауіп- қатерден қорғану
-Қоршаған ортаның ластану көздерін білу
-Жылулық эффект мәселесі
-Озон қабатының бұзылуы және оның зияны
-Қышқыл жауын –шашындар және оның әсері
1.5 Курстың міндеттері
- студенттерге биологиялық және әлеуметтік экожүйелердің тіршілік етуінің
жалпы зандылықтары туралы білім беру
-мекен ету ортасын қорғау мен қалыптастыру механизмдерін көрсету
-адам қызметінің жалпы экология зандарымен үйлесімділігінің дәрежесін
көрсету
-қазіргі әлемдегі экологиялық мәселелердің сараптамасын беру
-экологиялық дағдарыстан шығу жолдарын көрсету
1.6 Курстың пререквизиті:
1.6.1 Экология және тұрақты даму
1.7 Курстың постреквизит –
1.7.1 Экологиялық нормалау және сараптама негізі
2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ
«әңғ
Кесте 1
|№ |Тақырыптың атауы |Сағат саны |
| | |ДС |ТС |ЗС |ОСӨЖ |СӨЖ |Әдебиет |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |7 |8 |
|1-модуль. Жер бетінің негізгі құрылымы |
|1 | Кіріспе дәріс.Қоршаған орта – адамның|1 | | | | |1,2,3,4,5|
| |тіршілік ету және өндірістік іс- | | | | | | |
| |әрекеті ортасы.Географиялық кеңістік | | | | | | |
| |туралы түсінік.Күн жүйесіндегі жер | | | | | | |
| |ғаламшары.Жердің қалыптасуы.Жердің | | | | | | |
| |ішкі құрылымы.Географиялық қабықша | | | | | | |
| |және биосфера. Ластанудың өсімдіктер | | | | | | |
| |мен жануарлар дүниесіне әсері. | |3 | | | | |
| |Қоршаған ортадағы химиялық элементтер | | | | | | |
| |миграциясы | | | | | | |
| | | | |4 | | | |
|2 | Литосфера,атмосфера,гидросфера және |1 | | |5 | |1,2,3,4,5|
| |педосфераның құрылымы,қалыптасуы және | | | | | | |
| |даму заңдылықтары. Қоршаған ортадағы | | | | | | |
| |химиялық элементтер миграциясы | | | | | | |
| | | | | | | | |
|3 | Биосфера және оның табиғат пен қоғам |1 | | | |10 |1,2,3,4,5|
| |өміріндегі ролі. Химиялық | | | | | | |
| |элементтердің қоршаған ортада таралуы | | | | | | |
| | | | |4 | | | |
|4 | Жер бетінің негізгі құрылымы- |1 | | |5 | |1,2,3,4,6|
| |экологиялық салдар. Су қасиеттері және| | | | | | |
| |тірі зат. | |2 | | | | |
|5 | Табиғаттағы зат және энергия айналымы|2 | | | |10 | |
|6 | Ландшафты қабықша,табиғаттағы |2 | | |5 |10 |1,2,3,4,6|
| |ритмикалық құбылыстар.Жер бетіндегі | | | | | | |
| |белдеулік жалпы ғаламшарлық заңдылық | | | | | | |
| |ретінде.Табиғи құбылыстардың және | | | | | | |
| |үрдістердің байқалу | | | | | | |
| |белдеулері.Климат,топырақ және | | | | | | |
| |өсімдіктер дүниесінің | | | | | | |
| |белдеулері,географиялық белдеулердің | | | | | | |
| |кезеңдік заңы.Жердің және Қазақстанның| | | | | | |
| |ландшафты аймақтары. Табиғи және | | | | | | |
| |шайнды суларды тазалау | |2 | | | | |
|7 | Әлемдік мұхит белдеулері,экологиялық|2 | | | |10 |1,2,3,4,5|
| |салдар.Азональдік және оның | | | | | | |
| |экологиялық салдары.Ландшафтардың | | | | | | |
| |биіктік белдеулері.Жердің геграфиялық | | | | | | |
| |эволюциясы.Адам және табиғат.Қоғам мен| | | | | | |
| |табиғи ортаның әсерлесу | | | | | | |
| |формалары.Антропосфера және | | | | | | |
| |техносфера. Атмосфералық ауаның | | | | | | |
| |ластануының алдын алу | | | | | | |
| | | | |4 | | | |
|2-модуль. Адам және табиғат |
|8 | Табиғи ресурстар және қорғау |1 | | |5 | |1,2,3,4,5|
| |мәселесі.Табиғатты тиімді | | | | | | |
| |пайдалану.Қоршаған ортаның | | | | | | |
| |ластануы.Жер тұрғындары және олардың | | | | | | |
| |табиғатқа әсері. | | | | | | |
| |Топырақ мониторингісін ұйымдастыру | | | | | | |
| |принципі. | |4 | | | | |
|9 | Адамзат мәселелері;адамзаттың |1 | | | |10 |1,2,3,4,5|
| |өсуі,энергетикалық және шикізат | | | | | | |
| |ресурстарының сарқылуы.Азық-түлік және| | | | | | |
| |су мәселесі,жер бетіндегі тіршіліктің | | | | | | |
| |сақталуы.Адамзаттың ғаламдық | | | | | | |
| |экологиялық мәселелерді шешу жолдары. | | | | | | |
| |Табиғи және ластанған судың құрамы | | | | | | |
| | | | |3 | | | |
|10 | Қоршаған орта күйін болжау.жер |2 | | |2,5 |10 |1,2,3,4,5|
| |атмосферасының ластануының және | | | | | | |
| |климаттың өзгеруінің | | | | | | |
| |болжамдары.Әлемдік жер қойнауын | | | | | | |
| |пайдалану және суды | | | | | | |
| |тұтыну.Дж.Форрестер,Д.Медоуз,М.Месаров| | | | | | |
| |ич,В.Леонтьев мәліметтері бойынша | | | | | | |
| |жердің ғаламдық дамуы. Топырақ | | | | | | |
| |эрозиясы(су,жел,суғару) | |2 | | | | |
|11 | Қазіргі заманда адамзаттың тұрақты |1 | | | |7,5 |1,2,3,4,5|
| |даму мәселесі.Ноосфера туралы | | | | | | |
| |ілім.Ғаламдық экологияның актуальды | | | | | | |
| |мәселелері. Топырақ қабатының | | | | | | |
| |екіншілік тұздануы. | |2 | | | | |
| |Барлығы |15 |15 |15 |22,5 |67,5 | |
3 ПӘНДІ ОҚЫП-БІЛУ ЖӨНІНДЕГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫМДАР
« Қоршаған орта туралы ілім» курсын берілген бағдарлама бойынша
реттелген түрде оқу керек. Нәтижелердің логикалық жолдарын ұғынып,
анықтамалар мен негізгі түсініктерді ажырата білу қажет. Теориялық
материалдарды оқу кезінде және есептерді шешуде міндетті түрде төтенше
жағдайдың өту кезіндегі физикалық құбылыстардың мағынасына көңіл аудару
қажет. Студенттер пәнді оқып-үйренуге арналған әдістемелік нұсқаулармен
танысып пәнді толық меңгерулері керек. Әдістемелік нұсқау пәннің кейбір
бөлімдерін студенттермен үздік жұмыс жасау ретінде жүргізіледі.
4 КУРС ФОРМАТЫ
Әдістемелік нұсқаулар құрамына:
1. пәнді оқуда қажетті жоспарлау, уақытты ұйымдастыру (орындау уақыты);
2. оқу-әдістемелік кешенін қолдану нұсқасы;
3. әдебиеттер мен оқулықтарды қолдана білу;
4. емтиханға даярлану үшін берілетін кеңестер кіреді.
Пәнді оқыту барысында дәрістерде студенттерге «Қоршаған орта туралы
ілім» курсының негізгі әдістерін, негізгі терминдар мен түсініктерді,
зерттеу жұмыстары бойынша жоспар құруды, биологиялық бойынша қорытынды
жасап, оны арнайы мекемелерде қолдана білуді оқытады, бағытталған
шаралардың ұйымдастырылуын, жоспарлануын және орындалуы жан- жақты
оқытылады.
Студенттер аудиторлық тәжірбие сабақтары мен СОӨЖ кезінде тақырып
бойынша ғылыми ақпараттарды іздеу, жинау, өңдеу, ғылыми эксперимент және
оның ерекшеліктерін, теориялық және эмпирикалық зерттеулердің әдістерін,
ғылыми зерттеулерді пайдалану және қолдануды оқып талдайды.
СӨЖ биологиялық экология бойынша тақырыптар берілген.
Студенттер осы тақырыптарға берілген әдебиеттерді және қосымша
әдебиеттер іздестіріп рефераттар жазып өткізуге тиіс. Әрбір рефераттың
жоспары болуы және қолданылған әдебиеттердің тізімі берілуі міндетті.
Көлемі 5-10 бет. Оны компьютерде теруге немесе қолмен жазуға рефераттарға
арналған дәптерге жазуға болады. Тексеріліп бағасы қойылған реферат иесіне
қайтарылады.
Теориялық сабақты өтіп болған соң есептерді шешу әдістемесін үйрену
керек. Берілген материалды жақсы меңгеру үшін әр тақырып бойынша конспект
құру керек.
5 КУРС САЯСАТЫ
Университетте қабылданған ішкі тәртіп талаптарын сақтау:
• Сабаққа қатысу: Дәріске, зертханалық сабақтарға қатысу міндетті. Егер
қандай да бір себеппен сабаққа қатыса алмасаңыз, тақырып және тарау
бойынша өзіндік жұмыс жазып мезгілінде тапсыру керек, ал дәрістен
өткен тақырып және зертханалық жұмыс бойынша бақылау жұмысын немесе
тест бойынша жауап жазуыңыз керек.
• Тәртіп: Сабақ кезінде тәртіпті жүйені бұзу аудиториядан шығарумен
және/немесе барлық курс үшін «қанағаттанарлықсыз» деген бағамен
жазаланады.
• Бақылау жұмыстары: Оларды орындау міндетті және белгіленген мерзім
ішінде тапсыру керек. Мерзімнен кейін орындалған жұмыстар төмен
бағаланады.
• Межелік аттестация: межелік аттестация қорытындысы сабаққа қатысуды,
берілген уақытта өзіндік жұмыстарды орындауды, сабақта ауызша немесе
жазбаша жауап беруді, межелік бақылаудың өзінің нәтижесін ескереді.
• Көшіру: Кез-келген көшіру (дайын тапсырмаларды немесе басқа
студенттердің есептерін көшіру, пайдалану) аудиториядан шығарумен
және/немесе курс үшін «қанағаттанарлықсыз» деген бағамен жазаланады.
• Ұялы телефондар: Сабақты өткізу уақытында өшіру керек.
• Емтихан: Нәтижесінде барлық студенттерге тестік емтихан болады, яғни
пәннен максималды балл санынан 50 % жинаған студент емтиханға
жіберіледі. Емтиханда студент барлық курста өткен материал мазмұнына
берілетін сұрақтар.
6 БАҒА ҚОЮДЫҢ САЯСАТЫ
Апта бойынша баллдарды бөлу және бақылау түрлері кестеде келтірілген
«Қоршаған орта туралы ілім» пәнінен баллдарды бөлу.
Кесте 2
Таблица 2
|Апта |Бақылау түрі |Барлық |Ескерту |
| | |баллдар | |
|1 |2 |3 |4 |
|1 – 7 апталар аралығындағы аудиториялық |30 |Тест-бақылау |
|сабақтардың барлық түрлеріне қатысу | | |
|1 |ТС |- |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ | |Жазбаша сұрау |
| |СӨЖ | | |
|2 |ТС -30 |60 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ-10 | |Реферат |
| |СӨЖ-20 | |Жазбаша сұрау |
|3 |ТС -15 |15 |Есеп беру |
| |СОӨЖ | |Реферат |
| |СӨЖ | | |
|4 |ТС -15 |45 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ-10 | |Реферат |
| |СӨЖ-20 | | |
|5 |ТС -15 |15 |Ауызша сұрау |
| |СОӨЖ | |Жазбаша сұрау Презентация |
| |СӨЖ | | |
|6 |ТС -15 |45 |Презентация |
| |СОӨЖ-10 | | |
| |СӨЖ-20 | | |
|7 |ТС -15 |90 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ-5 | | |
| |СӨЖ | | |
| |1-аралық бақылау -70 | | |
|1 – 7 апталар аралығындағы оқыту |300 | |
|қорытындысы бойынша баллдардың жиынтығы | | |
|8-15 апталар аралығындағы аудиториялық |30 | |
|сабақтардың барлық түрлеріне қатысу | | |
|8 |ТС -15 |15 |Тест-бақылау |
| |СОӨЖ | | |
| |СӨЖ | | |
|9 |ТС -15 |45 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ-10 | |Жазбаша сұрау |
| |СӨЖ-20 | | |
|10 |ТС -15 |15 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ | |Реферат |
| |СӨЖ | |Жазбаша сұрау |
|11 |ТС -15 |45 |Есеп беру |
| |СОӨЖ-10 | |Реферат |
| |СӨЖ-20 | | |
|12 |ТС -15 |15 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ | |Реферат |
| |СӨЖ | | |
|13 |ТС -15 |45 |Ауысша сұрау |
| |СОӨЖ-10 | |Жазбаша сұрау Презентация |
| |СӨЖ-20 | | |
|14 |ТС-15 |20 |Тест- бақылау |
| |СОӨЖ-5 | | |
| |СӨЖ | | |
|15 |ТС,СОӨЖ,СӨЖ, |70 |Тест-бақылау |
| |2-аралық бақылау -70 | | |
|8 – 15 апталар аралығындағы оқыту |300 | |
|қорытындысы бойынша баллдардың жиынтығы | | |
|Емтихан үшін балл жиынтығы |400 | |
|Академиялық кезеңдегі баллдарың жиынтығы |1000 | |
7 ӘДЕБИЕТ
1 Негізгі әдебиет
1.1 Қуатбаев А.Т. Жалпы экология. Алматы. 2012ж.
1.2 Жатканбаев Б. С. Экология негіздері. Алматы. 2010ж.
1.3 Бейсенова Ә. Экология және табиғатты тиімді пайдалану. Алматы. 2004ж.
1.4 Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология. Алматы. Экономика. 2002ж
1.5 Аќбасова А.Ж. Саинова Г.Є. Экология. Алматы. 2003ж.
1.6 Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экологиядан оку –әдістемелік қүрал.
Алматы. Экономика. 2002 ж.
2 Қосымша әдебиеттер
2.1 В .И.Коробкин, Л.В.Передельский «Экология» Ростов-на Дону, 2001.
2.2 А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . «Экология» .М.,2000.
2.3 Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997
2.4 Глухов В.В., Лисочкина Т.В., Некрасова Т.П., Экономические основы
экологии Санкт-Петербург « Специальная литература» 1997.
2.5 Федорова А.И., Никольская А.Н. Практикум по экологии и охране
окружающей среды. Москва. 2003.
2.6 Агроэкология/ Под ред. В.А. Черникова. – М.: Колос, 2000. – 536 с.
2.7 Карташев А.Г. Введение в экологию. – Томск: изд-во «Водолей», 1998. –
384 с.
2.8 А.А. Горелов. Экология. М., 2000.
2.9 Чернова Н.М.,А.М. Былова, Экология М.: «Просвещение» 1988.
2.10 Панин М.С. Химическая экология: Учебник для ВУЗов. –
Семипалатинск, 2002. – 852 с.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz