Файл қосу

Мұнай көмірсутектері




|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                       |
|СемЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                 |
|3 деңгейілі СМЖ құжаты          |ПОӘК             |                       |
|                                |                 |ПОӘК                   |
|                                |                 |042-18-10.1.66/01-2014 |
|ПОӘК                            |   11.09.        |                       |
|Оқытушыға арналған «Органикалық |2014ж.           |                       |
|заттардың химиясы және физикасы»|№ 2 басылым      |                       |
|пәнінің бағдарламасы            |                 |                       |







                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                «ОРГАНИКАЛЫҚ ЗАТТАРДЫҢ ХИМИЯСЫ ЖӘНЕ ФИЗИКАСЫ»


          5В072100 – «Органикалық заттардың химиялық технологиясы»
                               мамандығы үшін

                   ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ


















                                    Семей
                                    2014
                                   Кіріспе

1 ӘЗІРЛЕНГЕН

ҚҰРАСТЫРУШЫ                        «   29    »     08       2014  ж.  Л.  К.
Оразжанова,  х.ғ.к,  доцент  м.а,   Шәкәрім   атындағы   Семей   мемлекеттік
университетінің «Химия» кафедрасы

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1  Шәкәрім атындағы  Семей  мемлекеттік  университетінің  «Химия»  кафедра
отырысында
«   29    »     08      2014 ж.,  №   1   хаттама

Кафедра меңгерушісі                                       Б.Х.Мұсабаева

2.2   Инженерлік-технологиялық   факультетінің   оқу-әдістемелік   бюросының
отырысында
«   05   »     09     2014 ж , №   1     хаттама

Төрайымы                              С.С. Толеубекова

3  БЕКІТІЛДІ
Университеттің   Оқу-әдістемелік   кеңесінің   отырысында   басып   шығаруға
мақұлдаған және ұсынылған
«  11    »     09     2014 ж, №    1    хаттама

ОӘК төрайымы                               Г.К. Искакова

4  18.09. 2013 ж. №1 басылым орнына  ЕНГІЗІЛДІ















                                   Мазмұны



|1 Қолданылу саласы                                                   |4     |
|2 Нормативтік сілтемелер                                             |4     |
|3 Жалпы ережелер                                                     |4     |
|4 Оқу пәнінің (модуль) мазмұны                                       |5     |
|5 Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптардың тізімі         |9     |
|6 Пән бойынша оқу әдістемелік карта                                  |9     |
|7 Оқу әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы               |11    |
|8 Әдебиеттер                                                         |11    |






































      1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

      «Органикалық  заттардың  химиясы  және  физикасы»  пәні  бойынша   оқу
әдістемелік кешенінің құрамына  енгізілген  оқытушыға  арналған  пәннің  оқу
жұмыс бағдарламасы 5В072100 – «Органикалық заттардың химиялық  технологиясы»
мамандығының студенттері үшін арналған.

      2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

      «Органикалық  заттардың  химиясы  және  физикасы»  пәнінің   оқытушыға
арналған пәннің оқу жұмыс  бағдарламасы  келесі  құжаттардың  талаптары  мен
ұсыныстарына  сәйкес  берілген  пән  бойынша  оқу   үрдісін   ұйымдастырудың
тәртібін белгілейді:
- Мемлекеттік жалпыға міндетті   білім  стандарты,  Қазақстан  Республикасы
Білім және ғылым министрлігінің Бұйрығымен  енгізілген  және  бекітілген,  №
1080, «23» 08 2012 ж.
- СТУ  042-ГУ-4-2013  «Пәндердің  оқу  әдістемелік  кешенін  әзірлеуге  және
рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
-  ДП  042-1.01-2013  «Пәндерің  оқу  әдістемелік  кешенінің  құрылымы  және
мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.

      3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1 Пәннің мазмұнын қысқаша сипаттау:
     Органикалық  заттардың  химиясы  және  физикасы  –  теориялық  пән‚  ол
студенттерді  мұнай‚  газ‚  полимерлер‚   эластомерелердің‚   қатты   жанғыш
қазбалардың (ҚЖҚ) негізгі құрамымен және қасиеттерімен‚ және оларды  зерттеу
әдістерімен  таныстырады.  Пән   мұнай‚   газ‚   полимер‚   эластомер‚   ҚЖҚ
құрылысымен  оларды   өндеуде   және   қолдагу   негізіндегі   құбылыстармен
байланыстырады.
3.2 Аталмыш курстың  мақсаты:  студенттерге  органикалық  заттардың  химиясы
және физикасының қазіргі  дамыған  бағыттарын  оқыту‚  өніркәсіптің  әртүрлі
салаларында  оларды  қолдану;  жоғары   молекулалық   қосылыстардың   (ЖМҚ)‚
көмірсутекті материалдардың құрылысының ерекшеліктерін зерттеу; мұнай‚  газ‚
ҚЖҚ‚ пластмасса‚ композициялық материалдар және эластомер синтезі мен  өндеу
технологиясының негізін оқыту.
3.3 Пәнді оқып білудің негізгі мақсаты:  мұңай,  мұңай  фракциялары,  табиғи
газ және  көмірдің  бастапқы  өңдірудегі  өнімдердің  құрамы  мен  құрылысын
зерттеу;  гетероорганикалық  қосылыстар  мен   асфальтты-шайырлы   заттардың
құрамы мен құрылысын зерттеу және олардың мұңайды  өндеу  процессуне  әсері;
көмірсутекті және мұңай фракцияларының негізгі  физико-химиялық  қасиеттерін
есептеудегі ерекшеліктерін білу.
3.4 Оқып білудің нәтижесінде студент мыналарды:
     -  органикалық  қосылыстардың  кез  келген  класының  жалпы  формуласын
       бейнелеу;
     -  органикалық  қосылыстардың  атауы  бойынша   құрылыстық   формуласын
       құрастыру және керісінше;
     - электрондық эффектердің әсерінен  органикалық  молекуладағы  электрон
       тығыздығының таралуын көрсету;
     - химиялық, электрондық және кеңістіктік құрылымы  бойынша  органикалық
       қосылыстардың қасиеттерін алдын ала болжау;
     - органикалық заттармен (сұйықтықтар , қатты, жанатын, улы, хош  иісті)
        жұмыс істей алу;
     -  химиялық  реакциялар  теңдеулерін   (молекулалық,   иондық,   ионды-
       молекулалық, тотығу-тотықсыздану реакцияларының ) құрастыра білуі;
     - негізгі  стехиометриялық және фундаментальды заңдарды меңгеруі;
     - зертханалық құрал-жабдықтарды, аспаптарды игеруі;
     - зертханалық тәжірибелерді істей алуы;
     - концентрациялары дәл ерітінділер дайындай білуі;
     -  зертханалық  тәжірибелер  нәтижелерін  өңдей  білуі,  талдай  білуі,
       графиктер мен диаграмалар сала білуі тиіс.
3.5 Курстың пререквизиттері:
   1. Бейорганикалық химия
   2. Аналитикалық химия
   3. Физикалық химия
   4. Алифатты қатарының органикалық химиясы
3.6 Курс постреквизиттері:
    1. Мұнай және газ технологиясы;
    2. Органикалық және мұнай химиялық өндірісінің технологиясы
3.7 Оқу жоспарынан көшірме
                                                                     1 кесте
|Курс                                                            |Семестр  |
|2                                                               |3        |
|Микромодуль 1 – Мұнай, газ, қатты жанғыш қазбалардың құрамы               |
|Дәріс сабақтары                                                           |
|Кіріспе. Органикалық заттардың химиясы мен физикасының даму     |2        |
|ерекшеліктері. Органикалық химия – химиялық технологиянын       |         |
|теориялық базасы. Мұнай түзілуінің жорамалдары. Полимерлер және |         |
|олардың табиғаты мен практикада қолданылуы.                     |         |
|Мұнай кұрамын зерттеудің жалпы принципі. Көмірсутек қоспаларын  |2        |
|талдаудың бөліп алудың физикалық әдістері. Мұнай                |         |
|көмірсутектерінің технологиялық сипаттамалары                   |         |
|Мұнай мен мұнай өнімдерінің химиялық, элементтік, фракциялық    |2        |
|және топтық құрамы                                              |         |
|Алкандар (парафиндер)‚ мұнай және мұнай фракцияларындағы        |2        |
|мөлшері‚ олардың физикалық және химиялық қасиеттері. Газ        |         |
|күйінднгі‚ сұйық және қатты парафиндер (метан көмірсутектері).  |         |
|Мұнайдың нафтенді көмірсутектері‚ олардың физикалық және        |         |
|химиялық қасиеттері.  Мұнайдың қанықпаған көмірсутектері‚       |         |
|мұнайдың ароматты көмірсутектері.                               |         |
|Мұнайдың гетероатомды қосылыстары. Шайырлы-асфальтенді заттар.  |2        |
|Оттекті қосылыстар. Мұнайдың күкүртті қосылыстары. Мұнайдың     |         |
|азотты қосылыстары.                                             |         |
|Практикалық сабақтар                                                      |
|Мұнай түзілуінің жорамалдары                                    |1        |
|Мұнай көмірсутектерінің физико-химиялық константалары           |1        |
|Мұнай мен мұнай өнімдерінің химиялық, элементтік, фракциялық    |1        |
|және топтық құрамы                                              |         |
|Мұнайдың жіктелуі                                               |1        |
|Мұнай көмірсутектері                                            |1        |
|Микромодуль 2 – Мұнайды өндеу процестері. ҚЖҚ түрлері                     |
|Мұнайды біріншілік өндеу процестері. Мұнайды атмосфералық (АҚ)  |2        |
|және атмосфералық-вакуумды (АВҚ) айдау. Бензинді тұрақтандыру   |         |
|және оны тар (жақын) фракцияларға бөлу. Мазутты вакуумда айдау. |         |
|Термиялық процестердің физика-химиялық негіздері.               |2        |
|Көмірсутектердің термиялық ыдырауы. Көмірсутектердің тотығуы.   |         |
|Көміртек тотығы негізіндегі синтездер.                          |         |
|Метанды көмірсутектердің крекингі. Мұнай көмірсутектерін        |2        |
|өндегендегі гидрогенезациялық процесстер. Мұнай                 |         |
|көмірсутектерінің риформингі. Катализаторлар.                   |         |
|Қатты жанғыш қазбалардың (ҚЖҚ) түрлері. Битумоидттар‚ торф пен  |2        |
|тас көмірдің гумин қышқылдары.                                  |         |
|Практикалық сабақтар                                                      |
|Мұнайды біріншілік өндеу процестері                             |1        |
|Мұнайды екіншілік өндеу. Термиялық процестер                    |1        |
|Мұнай көмірсутектерінің каталитикалық крекингісі                |1        |
|Қатты жанғыш қазбалар                                           |1        |
|Микромодуль 3- Полимерлердің құрылымы мен синтезі. Полимерлердің химиялық |
|түрленуі                                                                  |
|Полимерелердің жіктелуінің және номенклатурасының негізгі       |2        |
|принциптері. Молекулалық-массалық таралу.                       |         |
|Полимерлердің алу әдістері. Радикалдық полимерлену.             |2        |
|Инициаторлар. Теломерлену. Радикалдық сополимерлену.            |         |
|Ионды полимерлену. Катализаторлары. Мезанизмі мен кинетикасы.   |2        |
|Ион-координациялық полимерлену.                                 |         |
|Поликонденсация. Сатылы (миграциялық) полимерлену‚ оның         |2        |
|ерекшеліктері.                                                  |         |
|Полимерелердің химиялық түрленулері.                            |2        |
|Полимерлердің фазалық және физикалық күйлері                    |2        |
|Практикалық сабақтар                                                      |
|Полимерлердің жіктелуі                                          |1        |
|Радикалды полимерлену                                           |1        |
|Иондық полимерлену                                              |1        |
|Поликонденсация                                                 |1        |
|Полимерлердің химиялық түрленулері                              |1        |
|Полимерлердің фазалық және физикалық күйлері                    |1        |

      5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК  ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМІ


5.1 Мұнай және  мұнай  өнімдерінің  құрамы  мен  физика-химиялық  қасиеттері
бойынша есеп шығару
5.2 Мұнайды екіншілік  өндеу  процестері  тақырыбы  бойынша  бақылау  жұмысы

5.3 Радикалды полимерлену бойынша бақылау жұмысы
5.4 Полимерлердің химиялық түрленуі бойынша тест шығару



      6 ПӘННІҢ ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
                                                                      3кесте
|Тақырыбы                           |Көрнекті    |Өз бетімен оқып |Бақылау  |
|                                   |құралдар,   |үйренуге        |нысаны   |
|                                   |ТСО,        |арналған        |         |
|                                   |плакаттар,  |сұрақтар        |         |
|                                   |зертханалық |                |         |
|                                   |тақталар    |                |         |
|Дәріс сабақтар       |Практикалық  |            |                |         |
|                     |сабақтар     |            |                |         |
|1                    |2            |3           |4               |5        |
|Кіріспе. Органикалық |Мұнай        |Модельдер,  |Полимерлердің   |Ауызша   |
|заттардың химиясы мен|түзілуінің   |плакаттар   |маңызы          |сұрау    |
|физикасының даму     |жорамалдары  |            |                |(АС),    |
|ерекшеліктері.       |             |            |                |есеп     |
|Мұнай компоненттерін |Мұнай        |плакаттар   |Айдау түрлері   |АС, есеп |
|бөлу және зерттеу    |көмірсутектер|            |                |         |
|әдістері.            |інің         |            |                |         |
|                     |физико-химиял|            |                |         |
|                     |ық           |            |                |         |
|                     |константалары|            |                |         |
|Мұнай мен мұнай      |Мұнай мен    |плакаттар   |Элементтік      |АС, есеп |
|өнімдерінің химиялық,|мұнай        |            |құрамы          |         |
|элементтік,          |өнімдерінің  |            |                |         |
|фракциялық және      |химиялық,    |            |                |         |
|топтық құрамы        |элементтік,  |            |                |         |
|                     |фракциялық   |            |                |         |
|                     |және топтық  |            |                |         |
|                     |құрамы       |            |                |         |
|Мұнай алкандары      |Мұнайдың     |плакаттар   |Химиялық        |АС, есеп |
|(парафиндер)‚нафтенде|жіктелуі     |            |қасиеттері      |         |
|рі                   |             |            |                |         |
|Мұнайдың гетероатомды|Мұнай        |плакаттар   |Азотты          |АС, есеп |
|қосылыстары.         |көмірсутектер|            |қосылыстар      |         |
|                     |і            |            |түрлері         |         |
|Мұнайды біріншілік   |Мұнайды      |плакаттар   |Ректификация    |АС, есеп |
|өндеу процестері.    |біріншілік   |            |ұғымы           |         |
|                     |өндеу        |            |                |         |
|                     |процестері   |            |                |         |
|Термиялық            |Мұнайды      |Модельдер,  |Процестің       |АС, есеп |
|процестердің         |екіншілік    |плакаттар   |химизмі         |         |
|физика-химиялық      |өндеу.       |            |                |         |
|негіздері.           |Термиялық    |            |                |         |
|                     |процестер    |            |                |         |
|Мұнай                |Мұнай        |Модельдер,  |Крекинг         |АС, есеп |
|көмірсутектерінің    |көмірсутектер|плакаттар   |катализаторлары |         |
|каталитикалық        |інің         |            |                |         |
|крекингісі.          |каталитикалық|            |                |         |
|                     |крекингісі   |            |                |         |
|Қатты жанғыш қазбалар|Қатты жанғыш |Модельдер,  |Көмірдің        |АС, есеп |
|(ҚЖҚ),  түрлері      |қазбалар     |плакаттар   |классификациясы |         |
|Полимерелердің       |Полимерлердің|Модельдер,  |Рациональды,    |АС, есеп |
|жіктелуінің және     |жіктелуі     |плакаттар   |жүйелік         |         |
|номенклатурасының    |             |            |номенклатура    |         |
|негізгі принциптері. |             |            |                |         |
|Радикалды полимерлену|Радикалды    |Модельдер,  |теломеризация,  |АС, есеп |
|                     |полимерлену  |плакаттар   |«гель-эффект»   |         |
|                     |             |            |құбылысы        |         |
|Иондық полимерлену.  |Иондық       |Модельдер,  |катиондық,      |АС, есеп |
|                     |полимерлену  |плакаттар   |аниондық        |         |
|                     |             |            |полимерлеу      |         |
|Поликонденсация.     |Поликонденсац|Модельдер,  |гомо-           |АС, есеп |
|                     |ия           |плакаттар   |гетерополиконден|         |
|                     |             |            |сация           |         |
|Полимерлердің        |Полимерлердің|Модельдер,  |каучуктарды     |АС, есеп |
|химиялық түрленулері |химиялық     |плакаттар   |вулкандау       |         |
|                     |түрленулері  |            |                |         |
|Полимерлердің фазалық|Полимерлердің|Модельдер,  |домендер        |АС, есеп |
|және физикалық       |фазалық және |плакаттар   |                |         |
|күйлері              |физикалық    |            |                |         |
|                     |күйлері      |            |                |         |



      7 ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КАРТАСЫ


                                                                     4 кесте
|Оқулықтардың, оқу           |Даналардың саны|Студенттердің |Қамтамасыз    |
|әдістемелік құралдардың     |               |саны          |етілу пайызы  |
|атауы                       |               |              |              |
|1                           |2              |3             |4             |
|Бишімбаева Г.Қ., Букетова   |15             |5             |100%          |
|А.Е. Мұнай және газ химиясы |               |              |              |
|мен технологиясы. Алматы.:  |               |              |              |
|Бастау, 2007. -242б.        |               |              |              |
|Семчиков Ю.Д.               |5              |5             |100%          |
|Высокомолекулярные          |               |              |              |
|соединения: Учебник для     |               |              |              |
|вузов. М.: Академия, 2003,  |               |              |              |
|368 с.                      |               |              |              |



      8 ӘДЕБИЕТ:

8.1 Негізгі әдебиеттер
8.1.1  Бишімбаева  Г.Қ.,  Букетова  А.Е.  Мұнай   және   газ   химиясы   мен
технологиясы. Алматы.: Бастау, 2007. -242б.
8.1.2 Зайлалова В.Р. Учебное пособие по курсу «Химия нефти  и  газа».  Уфа.:
УГНТУ, 2006. -145 с.
8.1.3 Рябов В. Химия нефти и газа. Л.: Форум, 2009. -336с.
8.1.4 Надиров Н.К. Нефть и газ Казахстана. Алматы.: Ғылым, 1996. -266с.
8.1.5  Каменева  А.И.  Платонов   В.В.   Теоретические   основы   химической
технологии горючих ископаемых. –М.: Химия, 1990. -287с.
8.1.6 Семчиков Ю.Д. Высокомолекулярные соединения: Учебник  для  вузов.  М.:
Академия, 2003, 368 с.
8.1.7  Қаржаубаева  Р.Ғ.  Полимерлеу  процестерінің  химиясы.  Оқу   құралы.
Алматы. «Қазақ университеті». -2002. – 80б.
8.1.8   Абдықалыкова   Р.А.   Полимерлерді    химиялық    түрлендіру    және
модификациялау.  Оқу  құралы.  Оқу  құралы.  Алматы.  «Қазақ  университеті».
-2003. – 44б.

8.2 Қосымша әдебиеттер
8.2.1 Давыдова С.Л., Тагасов В.И. Нефть и нефтепродукты в окружающей  среде.
М., изд. РУДН. 2004.-212 с.
8.2.2 Уильям Л. Леффер Переработка  нефти,  М,  ЗАО  Олимп-Бизнес  -,  2001.
-224с.
8.2.3 Құрманәлиев М.Қ.  Жоғары  молекулалық  қосылыстар.  Алматы:  Санат.  –
1993, 111б.











Пәндер