УМКД

Ветеринариялық медицина мамандығы бойынша оқу үрдісінің жоспары, элективті пәндер катологы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
                                МИНИСТІРЛІГІ
                  СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ
                             МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ | |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты             |ПОӘК         |ПОӘК 042.18-24.1. 35/01-     |
|                                  |             |2014ж.                       |
|«Терісі бағалы аңдардың,          |№1басылым    |                             |
|құстардың, балықтардың және       |11.09.2014ж. |                             |
|аралардың азықтармен улануы»      |             |                             |
|пәнінің оқытушыларға арналған оқу |             |                             |
|әдістемелік бағдарлама кешені     |             |                             |


















           5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығына арналған
  «Терісі бағалы аңдардың, құстардың, балықтардың және аралардың азықтармен
                              улануы»   пәнінен
                            ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН


                     ОҚЫТУШЫЛАР ҮШІН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ



















                                    Семей
                                    2014
                                  Алғы сөз




       1 ӘЗІРЛЕНДІ
Құрастырғандар:       Билялов Е.Е.,   ветеринария  ғылымдарының  кандидаты,
Семей   қаласының   Шәкәрім     атындағы    мемлекеттік     университетінің
«Ветеринариялық медицина» кафедрасының аға оқытушысы
    Тойкина  Г.Н.,  ветеринария  ғылымдарының  кандидаты,  Семей  қаласының
Шәкәрім  атындағы мемлекеттік   университетінің  «Ветеринариялық  медицина»
кафедрасының профессоры м. а.

                                                              28.08. 2014 ж.


            2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

      2.1 Семей  қаласының Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік  университетінің
«Ветеринариялық медицина» кафедрасының отырысында
28.08. 2014жыл, № 1 хаттама.

Кафедра меңгерушісі, доцент м.а.
С.Тусупов


      2.2Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
« 09 » 09  2014 жыл, № 1 хаттама



Төрайымы
              Г.Джаманова



            3 БЕКІТІЛДІ


Университеттің  оқу-әдістемелік  кеңесінің  отырысында  шығаруға
мақұлданған  және  ұсынылған.
« 11 » 09  2014 жыл, № 1хаттама






ОӘК төрайымы, ОӘЖ проректоры              Г. Искакова





      4 АЛҒАШҚЫ ЕНГІЗІЛУІ



                                   Мазмұны
1. Қолданылу саласы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ереже
4. Оқу пәнінің мазмұны (модуль)
5. Студенттердің  өздік  жұмыстары үшін тақырыптар тізімі
6. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтылу картасы
7. Әдебиеттер



        ҚОЛДАНУ САЛАСЫ




      5В120100 – «Ветеринариялық медицина»  мамандығы  бойынша  оқытушыларға
арналған «Терісі бағалы  аңдардың,  құстардың,  балықтардың  және  аралардың
азықтармен улануы» пәнінің  бағдарламасы,  оқу-әдістемелік  кешеннің  құрамы
және   дәстүрлі   оқу   шығармашылық   үрдісті    жүргізудегі    әдістемелік
ұйымдастырудың негізі болып табылады.


      2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР


      5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығына арналған «Терісі бағалы
аңдардың, құстардың, балықтардың және аралардың азықтармен  улануы»  пәнінің
оқытушыларға арналған  осы  бағдарламасы  келесі  құжаттардың  ұсынымдарымен
және талаптарына сәйкес оқу үрдісін ұйымдастыруды белгілейді:
      - ҚР жалпы міндетті  мемлекеттік  білім  беру  стандартының  негізінде
құрылған ҚР МЕМСТ 23.08.12 ж № 1080;
      -  042-МУ-4-2014  Университет  стандарты  «Пәннің   оқу-   әдістемелік
бағдарлама кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»;
      -  042-1.01-2014  Құжатталу  «Пәннің  оқу  -  әдістемелік   бағдарлама
кешенінің құрылымы мен мазмұны»
      - 5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығының жұмыс оқу жоспары;
      -  «5В120100»  -  «Ветеринариялық  медицина»  мамандығы  бойынша   оқу
үрдісінің жоспары, элективті пәндер катологы;
      -  5В120100  «Ветеринариялық  медицина»  арнайы  жоғары   білім   беру
мамандығы  бойынша  мамандарды  дайындау  үшін  «Терісі   бағалы   аңдардың,
құстардың,  балықтардың  және  аралардың  азықтармен  улануы»  пәнінің   оқу
бағдарламасы.


      3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ

     1. Пәннің қысқаша мазмұны:
      «Терісі  бағалы  аңдардың,  құстардың,  балықтардың   және   аралардың
азықтармен  улануы»  пәні  осы  көрсетілген  тіршілік  атаулылардың  өзіндік
биологиялық ерекшелігіне сәйкес  өмір  сүру  ортасындағы  әртүрлі  факторлар
саладарынан туындайтын уланулардың токсикодинами касын оқытып  және  сапасыз
азықтық өнімдерді пайдаланудан, олармен қатынастық жағдайда  және  кездейсоқ
жағдайда  жануарларды   азықтандыру   технологиясының   бұзылуы   салдарынан
туындайтын уланулар кезінде көрсетілетін ветеринарлық  көмек  және  уланудың
алдын алу іс шараларын ғылыми негізде түсінуді оқытады.
      Пәннің  оқытылуы  негізінен  –  пән  мазмұнында  көрсетілген  тіршілік
атаулылардың азықпен улануы, удың  азықпен  жануар  организміне  түсуі  және
азықтық удың дербес  жүйелер  қызметіне  әсері  бар  бөлімдері  бойынша  улы
заттар әсерінің жалпы заңдылықтарына сәйкес  улардың  токсикодинамикасы  мен
токсикокинетикасы, әсер ету механизмдері,  удың  организмде  шоғырлануы  мен
бөлініп шығу заңдылықтарын  білу  мақсатында  беріледі.  Осы  себепті  пәнді
оқыту  барысында  әр   тіршілік   атаулының   биологиялық-анатомиялық   және
физологиялық  дербес  ерекшеліктерін  қарастыра  отырып,  азықтардан   улану
ықтималдығын  егжей-тегжейлі   зерттеуді   оқытады.   Улы   заттардың   ауыл
шаруашылығында  қолданылуы  жағдайларында   уланудың   ықтималдығын,   улану
кезінде оларды балау және емдеу қағидалары үйретіліп,  соттық-ветеринариялық
сараптау,  азықтық-токсикологиялық  талдаудың  негізгі  әдістері   жан-жақты
түсіндіріледі. Пән ветеринар дәрігері мамандығын  қалыптастырудағы  мамандық
этикасы мен деонтологиялық қағиданы сақтауға тәрбиелейді.


     2.  Пәнді оқудың мақсаты:
      Тіршілік иелерінің  ағзасы  мен  улы  заттар  арасындағы  арақатынасты
биохимиялық процесстер қағидасы негізінде түсіну.  Организмге  әсер  ететін
улы  заттың  биологиялық,  химиялық  физикалық  қасиеттерін  тани   отырып,
биотрансформациялық заңдылығымен организмнен  бөліну  жолдарын,  улануларды
балау,  патолого-анатомиялық  сараптама  жүргізе  алуды  үйрену.   Уланудан
болатын патогенездік ерекшеліктерге байланысты қолданылатын  дәрі-дәрмектер
әсерінен  жануарлар  организміндегі  физиологиялық-биохимиялық  үрдістердің
қалыпты жағдайда жұмыс істеуіне және организмнің уланбауының  алдын  алуды,
дерттің ары қарай ұласпауына қатысты мәселелерді түсіну болып табылады.
      Жалпы токсикология ғылымының тиісті  салаларына  қатысты  қағидаларына
сәйкес ағзадағы улы затты  табу,  морфо-физиологиялық  өзгерістерді  жіктеп
айқындау, ағзадағы удың қандай түрленулерге  ұшырайтынын  ғылыми  теориялық
тұрғыда түсініп, токсикологиялық-зертханалық  зерттеулер  жүргізудің  жалпы
әдістерін меңгеріп, қағидаларын түсіну болып табылады.


     3.   Пәнді оқытудың негізгі мақсаты:
      Ауыл шаруашылығы және басқа да сала өндірісінде қолданылатын  химиялық
заттар мен табиғи күйінде және физикалық  әсерден  түзілетін  улы  заттардан
тіршілік иелерінің улануының теориялық қағидаларын түсіндіріп, ағзадағы  улы
затты  жіктеп  айқындай  отырып,  ағзадағы  түрленуді   зертеп   биохимиялық
процесстерге сипаттама беруді үйрету. Сонымен қатар  сапалы  аң  терісі  мен
басқада алынатын шикі заттардың  азық-түлік  өнімі  ретіндегі  қауіпсіздігін
және  уланудан  кейінгі   организмдегі   функциональдық   және   биохимиялық
құбылыстардың негізгі әсерден кейінгі өзгеруін бағалай білуді оқыту.


      3.4 Пәнді оқу нәтижесінде білім алушы білу керек:
     Студент білуге тиісті – тіршілік иелерінің улану ықтималдығын алдын ала
білу, химиялық заттардың ауыл шаруашылығы саласында  қолданылуынан  болатын
улануларды, улы өсімдіктерді тану және азықтандыратын улылық зардап  тудыру
себеп салдарын;
       - химиялық-токсикологиялық зертханалық  тексеру  әдістерін;
     Студент істей алуға тиісті - у заттардың қасиетін және  қолдану, сақтау
     ережелерін;
         -уланған   жағдайда   уға   қарсы    дәрілік    заттар     әсерінің
ерекшеліктерін,  олардың  сипаттамасын,  әсер  ету  механизмін;
      Студент дағдыларды меңгеруге тиісті - жаңа аспаптармен, құралдармен
     жұмыс істеуді;
      - пәнді жан-жақты   теория  жүзінде   білуді;
      - антидоттық заттардың  қасиеттеріне  қарай  әсер  ету  заңдылықтарын,
арнайы антидоттарды  қолдану тәртібін,   малдәрігерлік   тәжірибеде  қолдану
әдістерін игеруді;
     - емдеу  үшін қолданғандағы  нәтижелерін, тұжырымдамаларын   шығару.





     3.5 Курстың пререквизиттері:

     Фармакология токсикологиямен;
     Мал шаруашылығының негіздері;
     Мал азықтандыру.



     3.6 Курстың постреквизиттері:


     Ішкі жұқпалы емес аурулар, клиникалық балау рентгенологиясымен;


     Терісі бағалы аңдардың, құстардың және балықтың арнайы патологиясы мен
     емі.





    3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:

                                                                     Кесте 1
|Курс |Семест|Несие |Дәріс  |Зерт  |БОӨЖ  |БӨЖ   |Барлығы  |Қорытынды    |
|     |р     |      |(сағ)  |(сағ) |      |(сағ) |(сағ)    |бақылаудың   |
|     |      |      |       |      |      |      |         |түрі         |
|4    |7     |3     |30     |15    |22,5  |67,5  |135      |Емтихан      |



1. ОҚУ ПӘНІНІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ)


                                                                     Кесте 2

|Сабақтың түрі және тақырыптың аталуы                           |Сағат   |
|                                                               |саны    |
|1                                                              |2       |
|Дәріс                                                                   |
|Модуль 1 Құстардың азықпен улануы                                       |
|Кіріспе:  Аң, құс, балық және ара шаруашылғы мен кәсіпшілігінің|2       |
|маңыздылығы мен азықтардан улану ықтималдығы және улы заттардың|        |
|организмге әсерлері туралы жалпы түсінік. Уланудың белгілерін  |        |
|анықтау жолдары.                                               |        |
|Өсімдік текті азықтарымен қоректенетін құстардың уланулары және|2       |
|дербес жүйелерге әсері.                                        |        |
|Суда жүзгіш үй және дала құстардың (қаз, үйрек т.б) уланулары  |2       |
|және дербес жүйелерге әсері.                                   |        |
|Ет қоректілер және жыртқыш құстар уланулары және дербес        |2       |
|жүйелерге әсері.                                               |        |
|Модуль 2 Терісі бағалы аңдардың азықпен уланулары                       |
|Үлбір терілі аңдардың биологиялық ерекшелігіне ветеринариялық  |2       |
|таным                                                          |        |
|Аңдардың азықтармен улануларына хайуандардың ықтималдығы       |2       |
|Қоректік азықтардың дұрыс сақталмауынан туындайтын уланулар    |2       |
|Аңдардың патогенді микроорганизмдермен зақымданудан туындайтын |2       |
|уланулар                                                       |        |
|Азықтардың саңырауқұлақ және олардың токсиндерімен зақымдануы  |2       |
|салдарынан және ас тұзымен уланулар                            |        |
|Модуль 3 Балықтар уланулары                                             |
|Балықтардың анатомиялық физиологиялық ерекшеліктеріне          |2       |
|ветеринариялық таным                                           |        |
|Балықтың табиғи ортасында кездесетін уланулар                  |2       |
|Қолда өсіру – тоған, бөгет, қоршаулы (садок) жағдайындағы      |2       |
|кездесетін уланулар себептері                                  |        |
|Аквариумдық өсіруде туындайтын уланулар                        |2       |
|Модуль 4 Аралар уланулары                                               |
|Ара өсіру және омарташылықтың халық шаруашылығының маңызы және |2       |
|араға ветеринариялық таным                                     |        |
|Аралар уланулары                                               |2       |
|БАРЛЫҒЫ:                                                       |30      |
|Зертханалық                                                             |
|Модуль 1 Құстардың азықпен улануы                                       |
|Құстар түрлеріне байланысты улануларды зертханалық тексеруге   |1      |
|негіздеме                                                      |       |
|Өсімдік текті азықтарға химиялық токсикологиялық зерттеулер    |1      |
|жүргізу жолдары.                                               |       |
|Суда жүзгіш үй және дала құстардың (қаз, үйрек т.б)            |1      |
|улануларының дербес жүйелерге әсерін зертханалық анықтау.      |       |
|Ет қоректілер және жыртқыш құстар уланулары және дербес        |1      |
|жүйелерге әсерін зертханалық анықтау.                          |       |
|Модуль 2 Терісі бағалы аңдардың азықпен уланулары              |       |
|Терісі бағалы аң, құс, балық және бал арасының улануларын      |1      |
|зертханалық тексерудегі жұмыс істеу  тәсілдері.                |       |
|Табиғи  ортадағы және асыранды аңдарда кездесетін улануларды   |1      |
|зертханалық анықтау.                                           |       |
|Аңдардың патогенді микроорганизмдермен зақымданудан туындайтын |1      |
|улануларды зертханалық анықтау.                                |       |
|Улану жағдайын анықтауға химиялық-токсикологиялық талдауға     |1      |
|зертханалық негіздемелерді дәйектеу.                           |       |
|Саңырауқұлақ және олардың токсиндерін зертханалық жағдайда     |1      |
|анықтау                                                        |       |
|Модуль 3 Балықтар уланулары                                    |       |
|Балықтардың улануларын зертханалық тексеру әдістері.           |1      |
|Балықтардың улануларын зертханалық тексерудегі нәтижелерді     |1      |
|дәйектеу.                                                      |       |
|Тоған, бөгет, қоршаулы (садок) балық өсетін орталардағы        |1      |
|уланулар себептеріне қатысты зертханалық дәйектемелерді анықтау|       |
|Аквариумдық балықтар улануларын зертханалық тексеру            |1      |
|Модуль 4 Аралар уланулары                                      |       |
|Аралар улануларын зертханалық тексеру.                         |1      |
|Аралар улануларын анықтаудың зертханалық әдістерін дәйектеу    |1      |
|БАРЛЫҒЫ:                                                       |15     |


      5 БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ ҮШІН ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ
       5.1 Құстар және олардың биологиялық ерекшелігі мен улану себептері
       5.2 Құстар физиологиясы
       5.3 Құстарға  анатомиялық таным
       5.4 Құстарда жиі кездесетін уланулар
       5.5 Құстар ауруларын емдеу және алдын алу
       5.6 Аңдар түрлері олардың ауыл шаруашылығындағы маңызы  және олардың
   биологиялық ерекшелігі мен улану себептері
      5.7 Аңдар физиологиясы
      5.8 Аңдар түрлеріне  анатомиялық таным
      5.9 Аңдарда  жиі кездесетін уланулар
      5.10 Аңдардың  ауруларын емдеу және алдын алу
      5.11 Балықтар түрлері олардың табиғи  және қолда өсірудегі
   маңыздылығы, биологиялық ерекшелігі мен улану себептері
      5.12 Балықтар физиологиясы және анатомиясы, аурулары
      5.13 Араларға  анатомиялық, физологиялық таным
      5.14 Араларда жиі кездесетін уланулар
      5.15 Аралар  ауруларын емдеу және алдын алу


      6 ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ
                                                                     Кесте 4

|Оқу әдістемеліктермен әдебиеттердің аталуы     |Әр     |Студент|Қамтылу  |
|                                               |түрінің|-тер   |пайызы   |
|                                               |саны   |саны   |         |
|1.Қожанов К.Н., Тойкина Г.Н. Малдың азықтан    |85     |14     |607      |
|уланулары.,   Оқу құралы. Семей .- 2010. 139   |       |       |         |
|бет.                                           |       |       |         |
|2.Қорабаев Е.М., Заманбеков Н.А., Өтенов Ә.М., |9      |14     |64       |
|Айтжанов Б.Д., Көбдікова Н.К., Байнязов А.А.   |       |       |         |
|Токсикология.  Нур-Принт, Алматы, 2009.        |       |       |         |
|327 бет.                                       |       |       |         |
|3.Қорабаев Е.М., Заманбеков Н.А., Өтенов Ә.М., |63     |14     |450      |
|Айтжанов Б.Д., Көбдікова Н.К., Байнязов А.А.   |       |       |         |
|Токсикология.  Дәуір-2011, Алматы. 319 бет.    |       |       |         |
|4. Вильнер А.М. Кормовые отравления 5-е изд.,  |3      |14     |21       |
|испр. и доп. «Колос» Ленинград, 1971. 408 с.   |       |       |         |
|5. Хмелинский Г.А., Локсионов В.Н., Повоз. Д.Д.|   278 |14     |1985     |
|Ветеринарная токсикология. Москва. 1987г. 319с.|       |       |         |
|                                               |       |       |         |
|6. Бурсинин И.А. Токсикология ядовитых         |6      |14     |42       |
|растений. Москва 4-е издание. 1962г. 624с.     |       |       |         |



      7 ӘДЕБИЕТТЕР


      7.1 Негізгі әдебиеттер.
           7.1.1 Қорабаев Е.М., Заманбеков Н.А., Өтенов Ә.М., Айтжанов
Б.Д., Көбдікова Н.К., Байнязов А.А.  Токсикология.  Дәуір-2011, Алматы. 319
бет.
      7.1.2 Әшімов .С.Ә. Балық физиологиясы және су токсикологиясының
негіздері., Оқу құралы. Астана. – С.Сейфуллин атындағы Қазақ мемлекеттік
агротехникалық университеті. 2006. – 103 бет.
      7.1.3 Сейтбаев Қ.Ж., Бектурғанов Б.Б. Ихтиология. Оқу құралы. –
Алматы, ЖШС «Эвро» 2013. 328 бет.
      7.1.4 Дәуітов К.Ә. Ихтиопатология. Оқулық. – Алматы, 2013. – 384 бет.
          7.2 Қосымша әдебиеттер
      7.2.1 Қожанов К.Н., Тойкина  Г.Н.  Малдың  азықтан  уланулары.,    Оқу
құралы. Семей .- 2010. 139 бет.
      7.2.2 Бурсинин И.А. Токсикология ядовитых растений. Москва 4-е
     издание. 1962г. 624с.
      7.2.3 Вильнер А.М. Кормовые отравления 5-е изд., испр. и доп. «Колос»
     Ленинград, 1971. 408 с.
       7.2.4 Хмелинский Г.А., Локсионов В.Н., Повоз. Д.Д. Ветеринарная
     токсикология. Москва. 1987г. 319с.
Пәндер
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz