Файл қосу
Атмосферада болатын стихиялық құбылыстар
| ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейдегі СМЖ құжаты | ПОӘК |ПОӘК-042-18-25.1.49/01-2013 |
|ПОӘК |№1 басылым | |
|«Табиғи сипаттағы |18.09.2013 | |
|құбылыстар» пәнінің | | |
|оқытушыға арналған | | |
|бағдарламасы | | |
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Табиғи сипаттағы құбылыстар» пәнінен
5В073100 «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау»
мамандығына арналған
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2013
Алғы сөз
1 ӘЗІРЛЕГЕН
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология және
қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының аға оқытушысы
Бакирова Л.С. _________________ «30» 08. 2013 жыл.
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология
және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отрысында
Хаттама № 1 «04» 09. 2013 жыл.
Кафедра меңгерушісі _________ доцент м.а.
Кабышева Ж.К.
2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында
Хаттама № 1 «09» 09. 2013 жыл.
АФ ОӘБ төрайымы _________ доцент м.а.
Тлеубаева А.В.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдап басып шығаруға ұсынады
Хаттама № 1 «18» 09. 2013 жыл.
Оқу- әдістемелік кеңестің төрайымы,
оқу әдістемелік жұмысы бойынша
проректор _________ профессор
Искакова Г.К.
4 АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН
Мазмұны
1. Қолдану саласы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ережелер
4. Оқу пәні (модульдің) бағдарламасының мазмұны
5. Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптары
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
8. Әдебиеттер
1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
«Табиғи сипаттағы құбылыстар» пәні бойынша оқу- әдістемелік кешен
құрамына енетін оқытушының жұмыс бағдарламасы 5В073100 «Тіршілік әрекетінің
қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» мамандығы бойынша оқитын
студенттерге арналған.
2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР
Бұл «Табиғи сипаттағы құбылыстар» пәні бойынша оқу-әдістемелік
кешен құрамына енетін оқытушының жұмыс бағдарламасы төмендегі құжаттар
талаптарына сай осы пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастыру тәртібін
белгілейді:
- 5В073100 «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны
қорғау» мамандығы бойынша элективті пәндер каталогі.
- СТУ 042-ГУ-4-2013 Университет стандарты «Пәннің оқу-әдістемелік
кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»
- ДП 042-042-1.01-2013 Құжат «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің
құрылымы мен мазмұны»
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1. Пәннің қысқаша мазмұны:
«Табиғи сипаттағы құбылыстар» пәннің жүргізу мақсаты табиғи
көріністердің немесе биосфера мен техносферада жиі кездесетін жойқын
құбылыстарың біртұтастерімен студенттерді таныстыру. Табиғи дулей зілзала
мен процесстер қауіпті әсерлердің шығуының себептері болып табылады. Оларға
жататындар: жер сілкінісі, борандар, құйындар, ормандар өрті, эпидемиялар,
эпизоотиялар, эпифитотиялар, орман мен ауыл шаруашылығының зиянкестерінің
кең таралуы, қатты, тұрақты аяздар т.б. көптеген жойқын құбылыстар дүлей
зілзаларға әкеліп соғады.
2. Пәнді оқытудың мақсаты:
Студенттерді оқытудың негізгі мақсаты ұйымдастырушылық және басқару
мәселелерін шешу, болжау, қауп туғызуы мүмкін немесе қауіпті табиғи
көріністерді алдын алу, олардан халықты қорғап, төтенше жағдайлардан
халықпен шаруашылықтың территориялық біртұтас функциясының тұрақтылығын
арттыру жайлы олардың теория және практика жағынан дайындау.
3.3 Пәнді оқытудың негізгі себептері:
Ұйымдастырушылық және басқару мәселелерін шешу, болжау, қауп туғызуы
мүмкін немесе қауіпті табиғи көріністерді алдын алу, олардан халықты
қорғап, төтенше жағдайлардан халықпен шаруашылықтың территориялық біртұтас
функциясының тұрақтылығын арттыру жайлы олардың теория және практика
жағынан дайындау.
3.4 Пәнді оқу нәтижесінде студент білуі қажет:
- ҚР- ғы әр турлі объект типтері үшін және әр түрлі табиғи аймақтағы
қауіпті құбылыстарын біртұтас қауіпті түрлерін білу керек.
- Табиғи апат процесінің даму ерекшеліктерін; қауіпті табиғи
аппаттардың шығуы, қайталануы, болжаудың принциптері мен әдістері;
зиян келтіретін және қауіпті табиғат көріністерінен экономикалық,
әлеуметтік, экологиялық шығындарды бағалау әдістері мен
принциптері;
- қауіпті табиғат көрінісінің жергілікті комплексімен әр турлі типтер
объектісін қорғаудың тиімді түрін таңдау концепциясымен схемасы,
облыс, район қала, өнеркәсіп деңгейіндегі әр турлі салмақтағы
төтенше жағдайдық табиғи қолданылуы калпына келтіру жұмыстары мен
авариялы қорғау, ескерту, дайындау принциптері;
- табиғи дүлей – зілзалалармен шартталған төтенше жағдайларды алдын
алу оларды жою туралы сұрақтарды жөніндегі заңды талаптармен
актілер;
- табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін
құрылған апаттық құтқару қызметі мен құрамаларының ұйымдастырылуы
мен қызметі кезінде қоғамдық қатынастарды;
- мемлекеттік төтенше жағдай қызметінің ұйымдастырушылық негіздерін,
олардың ТЖ салдарын жоюдағы мүмкіндіктерін, төтенше жағдай
уақытында апаттық – құтқару отрядтарын құру, оларды дайындау,
жұмысқа пайдалану ретін және олардың жұмыстарын басқаруды
қарастырады.
3.5 Пәннің пререквизиттері: Физика, География.
3.6 Пәннің постреквизиттері: Апаттық құтқару ісі
3.7 Оқу жоспарынан көшірме
Кесте1
| | |
|Курс |Семест|
| |р |
|1 модуль Литосферада болатын стихиялық құбылыстар |
|Кіріспе. ҚР «Табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар |2 |
|туралы» заңы. | |
|Литосферада болатын стихиялық құбылыстар, құбылыстар түрлері, |3 |
|олардың жіктелуі. | |
|Көшкіндер. Анықтамасы, жіктелуі, жағымсыз факторлары. |1 |
|Сел. Туындау орындары, түрлері. |1 |
|2 модуль Атмосферада және гидросферада болатын стихиялық құбылыстар | |
|Қар көшкіні. Қар көшкінінің түрлері, туындау орындары, қар |1 |
|көшкінінің болу периодтары және жағымсыз факторлары. | |
|Гидросферада болатын стихиялық құбылыстар. |3 |
|Атмосферада болатын стихиялық құбылыстар. |2 |
|Табиғи өрттер. |1 |
|Адамдардың, ауыл шаруашылық малдың жұқпалы аурулары, аурулармен |1 |
|және зиянкестермен ауыл шаруашылық өсімдіктердің, дақылдардың | |
|зақымдануы. | |
|Барлығы |15 |
|Тәжірибелік сабақтардың аталуы |сағ |
|1 модуль Литосферада болатын стихиялық құбылыстар |
|Стихиялық құбылыстар мен табиғи процесстердің жіктелуі. |4 |
|Жер сілкінісі. |6 |
|Көшкіндер. |2 |
|Сел. |2 |
|2 модуль Атмосферада және гидросферада болатын стихиялық құбылыстар |
|Қар көшкіні. |2 |
|Гидросферада болатын стихиялық құбылыстар. |6 |
|Метеороглогиялық табиғи құбылыстар. |4 |
|Табиғи өрттер. |2 |
|Жұқпалы аурулар және зиянкестермен ауыл шаруашылық өсімдіктердің, |2 |
|дақылдардың зақымдануы. | |
|Барлығы |30 |
4. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
1. ҚР табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың классификациясы.
2. Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу жөніндегі шаралар
(Ғылыми зерттеулер, жағдайды қадағалау, бақылау және болжау).
3. Геологиялық қауіпті құбылыстар. Жер сілкінісі. Анықтамасы,
классификациясы, күші, жиілігі және созымдылығы.
4. Халықтың жер сілкінісі кезіндегі іс-әрекеті.
5. Қарлы боран. Залалдан сақтандыру және оны азайту жөніндегі шаралар.
Боранан кейінгі негізгі жұмыс түрлері.
6. Қар көшкіні басып қалған адамдарды іздестіру, құтқару және кейінгі
негізгі жұмыс түрлері.
7. Қазақстаның сырғымалар, сел қаупті аумақтары. Сел қаупінің белгілері,
күші, жылдамдығы.
8. Сырғымалар, қаупінің белгілері, сырғымалар болған кездегі сақтық
шаралар.
9. Қар басу. Қар басу кезіндегі іс-әрекеті. Сақтық шаралары
10. Қатты қар жауғанда, көктайғақ, аяз, сипаттамалары. Сақтау жұмыстарының
түрлері.
11. Теңіздік гидрологиялық қауіпті құбылыстар: тайфундар, цунами.
12. Субасудың түрлері. Негізгі себептері.
13. Халықтың сутаскыны мен су басу кезіндегі іс-әрекеті. Сақтық шаралары.
14. Шаңды дауыл. Халықтың шанды дауыл кезіндегі іс-әрекеті. Сақтық
шаралары.
15. Аяз. Көктайғақ. Температураның төмендеуі кезіндегі халық пен әкімшілік
қолданылатын шаралар.
16. Табиғи өрттер. Өрттің түрлері,сипаттамасы. Өртті жайылтпаудың негізгі
әдістері.
17. Ормандағы,табиғи даладағы (егістіктегі) өрттер. Өрт кезіндегі зардап
шеккендерді іздеу және көшіру. Сақтық шаралар.
18. Өсімдіктердің аурулары (аурудың ерекшеліктері, алдын алу және сақтау
шаралары).
19. Жануарлардың өте қауіпті инфекциалық аурулары (аурудың ерекшеліктері,
алдын алу және сақтау шаралары
6 ПӘННІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
Кесте 3
|Тақырып |Көрнекті |Өздік жұмыс тақырыптар |Тексе |
| |құрал, | |ріс түрі |
| |сызба, | | |
| |Слайд | | |
|Дәріс |Тәжірибелік | | | |
|тақырыптары |сабақ | | | |
| | | | | |
|1 |2 |3 |4 |5 |
|Кіріспе. ҚР |Стихиялық | |ҚР табиғи сипаттағы төтенше | |
|«Табиғи және |құбылыстар |Плакат, |жағдайлардың |АС |
|техногенді |мен табиғи |слайдтар,|классификациясы. |реферат |
|сипаттағы |процесстер |дискілер |Табиғи сипаттағы төтенше | |
|төтенше |дің жіктелуі.| |жағдайлардың алдын алу | |
|жағдайлар | | |жөніндегі шаралар (Ғылыми | |
|туралы» заңы. | | |зерттеулер, жағдайды | |
| | | |қадағалау, бақылау және | |
| | | |болжау). | |
|Литосферада | Жер | |Геологиялық қауіпті | |
|болатын |сілкінісі. | |құбылыстар. Жер сілкінісі. | |
|стихиялық | |Плакат, |Анықтамасы, классифика |АС |
|құбылыстар, | |слайдтар,|циясы, күші, жиілігі және | |
|құбылыстар | |дискілер |созымдылығы. |реферат |
|түрлері, | | |Халықтың жер сілкінісі | |
|олардың | | |кезіндегі іс-әрекеті. | |
|жіктелуі. | | | | |
|Көшкіндер. |Көшкіндер. | |Қарлы боран. Залалдан | |
|Анықтамасы, | | |сақтандыру және оны азайту |АС |
|жіктелуі, | |Плакат, |жөніндегі шаралар. Боранан |реферат |
|жағымсыз | |слайдтар |кейінгі негізгі жұмыс | |
|факторлары. | | |түрлері. Қар көшкіні басып | |
| | | |қалған адамдарды іздестіру, | |
| | | |құтқару және кейінгі негізгі| |
| | | |жұмыс турлері. | |
|Сел. Туындау |Сел. | |Қазақстаның сырғымалар, сел |АС |
|орындары, | | |қаупті аумақтары. Сел |реферат |
|түрлері. | |Плакат, |қаупінің белгілері, күші, | |
| | |слайдтар |жылдамдығы. | |
| | | |Сырғымалар, қаупінің | |
| | | |белгілері, сырғымалар болған| |
| | | |кездегі сақтық шаралар. | |
|Қар көшкіні, |Қар көшкіні. | |Қар басу. Қар басу кезіндегі| |
|түрлері, | | |іс-әрекеті. Сақтық шаралары |АС |
|туындау | | |Қатты қар жауғанда, |реферат |
|орындары, қар | | |көктайғақ, аяз, | |
|көшкінінің болу| | |сипаттамалары. | |
|периодтары және| | |Сақтау жұмыстарының түрлері.| |
|жағымсыз | | | | |
|факторлары. | | | | |
|Гидросферада |Гидросфера | |Теңіздік гидрологиялық |АС |
|болатын |да болатын | |қауіпті құбылыстар: |реферат |
|стихиялық |стихиялық |Плакат, |тайфундар, цунами. | |
|құбылыстар. |құбылыстар. |слайдтар |Субасудың түрлері. Негізгі | |
| | | |себептері. Халықтың | |
| | | |сутаскыны мен су басу | |
| | | |кезіндегі іс-әрекеті. Сақтық| |
| | | |шаралары. | |
|Атмосферада |Метеорогло | |Шаңды дауыл. Халықтың шанды | |
|болатын |гиялық табиғи| |дауыл кезіндегі іс-әрекеті. |АС |
|стихиялық |құбылыстар. |Плакат, |Сақтық шаралары. |реферат |
|құбылыстар. | |слайдтар |Аяз. Көктайғақ. | |
| | | |Температураның төмендеуі | |
| | | |кезіндегі халық пен | |
| | | |әкімшілік қолданылатын | |
| | | |шаралар. | |
|Табиғи өрттер. |Табиғи | |Табиғи өрттер. Өрттің | |
| |өрттер. | |түрлері,сипаттамасы. Өртті |АС |
| | |Плакат, |жайылтпаудың негізгі |Реферат |
| | |слайдтар |әдістері. Ормандағы,табиғи | |
| | | |даладағы (егістіктегі) | |
| | | |өрттер. Өрт кезіндегі зардап| |
| | | |шеккендерді іздеу және | |
| | | |көшіру. Сақтық шаралар. | |
|Адамдардың, |Жұқпалы | |Өсімдіктердің аурулары | |
|ауыл |аурулар және | |(аурудың ерекшеліктері, |АС |
|шаруашылық |зиянкестермен|Плакат, |алдын алу және сақтау |реферат |
|малдың жұқпалы |ауыл |слайдтар |шаралары). | |
|аурулары, |шаруашылық | |Жануарлардың өте қауіпті | |
|аурулармен және|өсімдіктердің| |инфекциалық аурулары | |
|зиянкестермен |, дақылдардың| |(аурудың ерекшеліктері, | |
|ауыл шаруашылық|зақымдануы. | |алдын алу және сақтау | |
|өсімдіктердің, | | |шаралары | |
|дақылдардың | | | | |
|зақымдануы. | | | | |
7. ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ
Кесте 4
|Оқулықтардың, оқу әдістемелік |Дана |Студенттердің|Қамтамасыз |
|құралдардың атаулары |(саны) |саны |етілуі % |
|1 |2 |3 |4 |
|Михно Е.П «Ликвидации последствий | | | |
|аварий и стихийных бедствий» |2 |5 |50 |
|1999ж | | | |
|Справочник спасателя: Общие | | | |
|сведения о ЧС. Права и обязанности |5 |5 |100 |
|спасателей. 1995 ж | | | |
|Шубин Е.П. Гражданская оборона. М. | | | |
|1996. С 96-105 |5 |5 |100 |
|Основы безопасности | | | |
|жизнедеятельности Учебное пособие | | | |
|АЧС РК, Алматы 2001 с- 52-71 |5 |5 |100 |
|Приходько Н.Г, Безопасность | | | |
|жизнедеятельности. Высшая школа. | | | |
|Алматы . 2001. С-106-135. |5 |5 |100 |
|ҚР «Апаттық құтқару қызметі және | | | |
|құтқарушылардың мәртебесі» заңы |5 |5 |100 |
|Құтқарушы. Оқу құралы. Абдрахманов | | | |
|С.К. - Алматы, АҚ және ТЖ | | | |
|Республикалық курстары, 2009 - 247 |5 |5 |100 |
|б. | | | |
8 ӘДЕБИЕТТЕР
8.1 Негізгі әдебиеттер:
1. Информационно-методический сборник материалов по чрезвычайным
ситуациям и гражданской обороне. – Алматы, 120с.
2. Шубин Е.П. Гражданская оборона. М. 1996. С 96-105
3. Основы безопасности жизнедеятельности Учебное пособие АЧС РК, Алматы
.2001 с- 52-71
4. Приходько Н.Г, Безопасность жизнедеятельности. Высшая школа. Алматы .
2001. С-106-135.
5. Закон Республики Казахстан « О чрезвычайных ситуациях природного и
техногенного характера». Алматы. 5 июля 1996г.
6. ГОСТ Р 22.0.03.-95. БЧС. Природные чрезвычайные ситуации. Термины и
определения /ИПК Издательство стандартов. 1995г.
7. ГОСТ Р 22.0.09.-95. БЧС. Чрезвычайные ситуации на акваториях. Термины
и определения/ИПК Издательство стандартов. 1995г.
8. СНиП 2.01.15-90. Инженерная защита территорий, зданий и сооружений от
опасных геологических процессов. Основные положения
проектирования/Госстрой СССР. М.: АПП ЦИТП . 1991г.
1. Қосымша әдебиеттер:
1. Цивилев М.П., Никрофанов А.А. Инженерно- спасательные работы. 1995г.
2. Колесников Е. Буйные ветры казахских степей. Алматы. ТОО «Паритет».
1999г.
3. Кондрашов И., Колесников Е. Белые стрелы гор. Алматы. ТОО
«Паритет».1999г
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz