Файл қосу
Тарихи танымның әдістері
| |
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
| | | |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты |ПОӘК |ПОӘК |
| | |042-18-18.1.20/01- 2014 |
|ПОӘК | | |
|Оқытушыға арналған |баспа №1 | |
|«Тарихи үрдіс және тарихи|11.09.2014 ж. | |
|таным теориясы» бойынша | | |
|бағдарламасы | | |
ПӘННІҢ ОҚУ – ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Тарихи үрдіс және тарихи таным теориясы»
5В020300 «тарих» мамандығы үшін
ОҚЫТУШЫЛАРҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2014
1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
Құрастырушы _______ «_03_» __09____ 2014 ж.
Қазақстан тарихы кафедрасының доцент м.а., т.ғ.к. Т.А. Кариева
2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Қазақстан тарихы кафедрасының мәжілісінде
Хаттама №_1_ «_04»__09_____ 2014 жыл
Кафедра меңгерушісі ____________ Н.А. Мухаметжанова
2. ЭҚжГҒФ оқу-әдістемелік бюросының отырысында қарастырылды
Хаттама №_01_ «_09_»_09___ 2014 жыл
ОӘБ төрағасы_________ С.Х. Тойкин
3. БЕКІТІЛГЕН
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінгде қаралып, баспаға
ұсынылды
Хаттама №_1_ «_11_»__09__ 2014 жыл
ОӘК төрайымы _________ Г.Искакова
4 АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ (немесе № баспа «___» ____ 201_ ж. баспа ОРНЫНА)
Мазмұны
1 Қолдану саласы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ереже
4 Оқу пәнінің (модулбдің) мазмұны
5 Студенттердің өздік жұмыстары тақырыптарының тізімі
6 Оқу-әдістемелік әдебиетімен қамтамасыз ету картасы
7 Әдебиеттер
1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
Пәннің оқу – әдістемелік кешенінің құрамындағы оқытушыға арналған пән
бойынша «Тарихи үрдіс және тарихи таным теориясы» бағдарламасы «5В020300»
«тарих» мамандығы бойынша оқитын
2. НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Аталған оқытушыға арналған бағдарлама «Орта ғасырлар кезеңіндегі Азия
және Африка тарихы» пән бойынша оқу үдерісін ұйымдастыру тәртібін келесі
құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сай бекітеді:
-Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті
білім беру стандарттары;
-«5В020300» -«тарих» мамандығының типтік оқу жоспары:
- СТУ 042-ГУ-4-2014 университет стандарты «Пәндердің оқу-әдістемелік
кещендерін әзірлеу және рәсімдеу жалпы талаптары»:
- ДП0 42-1.01-2014 Құжатталған рәсімдеме: «Пәндердің оқу-әдістемелік
кешендерінің құрылымы және мазмұны»
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
«Тарихи үрдіс және тарихи таным теориясы» пәні тарихшы- студенттерді
оқыту барысында негізгі элемент болып табылады. Тарихты зерттеу әдістерінің
дамуымен, тарихшылардың алдында жалпы тарихи үрдісте өз халқының орнын
анықтау тұрды. Аталған пәннің ерекшелігі-ол студенттің алғашқы курстардағы
барлық іргелі тарихи және гуманитарлық пәндерден алған біліміне негізделеді
және оны қортындылайды. Тарихи үрдіс және тарихи таным теориясын оқыған
кезде студент ежелгі дүниеден бастап Еуропаның тарих ғылымының генезисін
және одан ары қарайғы дамуын көре алады. Тарих теориясы мен
методологиясының негізгі ұғымдар жүйесі және категорияларымен танысып,
зерттеу әдістерін меңгереді.
Тарихи үрдіс және тарихи таным теориясы пәнінде ғылыми- тарихи
білімдердің пайда болуы және жинақталуы, тарихи ойдың дамуы, тарих
ғылымының қалыптасуы және дамуы, әр кезеңдегі тарихи таным мен ойлау
заңдылықтары ашылады.
Тарихи үрдісті және танымды түсіндіру (тарихи үрдіс және тарихи таным
теориясы) тарих философиясының негізгі міндеті болып табылады. «Тарихтың
философиясы» терминін Вольтер енгізді, ол бұл түсінікті ғылыми тарихтың
белгілерін анықтау үшін қолданды. Одан кейін Гердер мен Гегель бұл терминді
тарихи үрдісті жалпылау жеке тарихтарды біртұтас әлемдік тарихқа тоғыстыру
үшін қолданды. Тарих философиясының міндеттері тарихи үрдістің дамуының
басты себептері мен факторларын анықтау. Кейіннен «тарихтың философиясы»
терминінің мазмұны кеңейтілді. Риккерт, одан кейін Коллингвуд бұл түсінікке
тарихи білім мен таным туралы ілімді еңгізді. Бұл ілімді бірқатар ғалымдар
тарихтың методологиясы деп те атайды. Өйткені бұл жағдайда тарихтың
философиясы тарихи танымның теориялы формаларына қатысты алғанда рефлексия
функцияларын атқарады.
3.2 Пәнді оқу мақсаты:
– студенттерді тарихтың философиясы мен методологиясының негізгі
түсініктерімен таныстыру;
– студенттерді тарихнамалық зерттеуде тарихилық принципін саналы
түрде қолдануға бағыт беру;
– студенттерді неғұрлым белгілі теориялық бағыттармен, мектептермен,
концепциялар мен және оның өкілдерімен таныстыру;
– тарихи танымның принциптерін, тарихи теорияның категориялары мен
заңдылықтарын түсіну, тарих ғылымында жинақталған әртүрлі бағыттағы
методологиялық теорияларды меңгеру арқылы студенттердің тарихты
оқыту мен зерттеуде өзіндік бағдарын анықтауға негіз болатын білім
беру.
3.3 Пәнді оқудың негізгі міндеттері:
- тарих ғылымының даму заңдылықтарын анықтау және тарихи ойдың түрлі
бағыттарының теориялық- методологиялық принциптерін үйрену;
- адамзат тарихының дамуына формациялық және өркенниеттік тұрғыдан
қарау негізлерін түсіндіру;
- жас тарихшылардың бойында тарих ғылымының қазіргі даму дәрежесіне
сай зерттеушілік мәдениетін қалыптастыру;
- тарихи фактінің ерекшеліктерін және тарихи танымның деңгейлерін,
тарихи теорияның қалыптасуының жолдарын түсіну.
3.4 Білім алу нәтижесі:
Пәнді оқу нәтижесінде білім алушы міндетті:
• Тарихи зерттеулердің әдістерін білуі;
• Пәннің негізгі категорияларын игеруі;
• Тарихи танымның үрдістерін ұғынуы:
• Тарихи құбылыстар мен оқиғаларға сараптама жасай алуы тиіс.
3.5 Пәннің пререквизиттері:
• Ежелгі дүние тарихы. Ежелгі Шығыс тарихы. Қазақстанның ежелгі заман
тарихы.
• Орта ғасырлар тарихы. Азия және Африка елдерінің орта ғасырлар тарихы.
Қазақстанның орта ғасырлар тарихы.
• Еуропа және Америка елдерінің жаңа және қазіргі заман тарихы. Азия
Африка елдерінің жаңа және қазіргі заман тарихы. Қазақстанның қазіргі
заман тарихы.
3.6 Пәннің постреквизиттері:
• Деректану
• Тарихнама
• философия;
7. Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
кесте-1
|Курс |Семестр |
|1 |2 |
|Дәріс сабақтары |
|1 модуль Тарихи үрдістің теориялары |
|Тақырып 1. «Тарихи үрдіс және тарихи таным теориясы» пәні. |1 |
|1.Тарихи үрдіс және таным теориясы пәні. | |
|2.Тарихи үрдіс – тарих философиясының пәні. | |
|3.Пәннің категориялық аппараты | |
|Тақырып 2. Тарих философиясының қалыптасуы және дамуы. |1 |
|1.Тарих философиясының неміс мектебі. | |
|2.Тарих философиясының француздық мектебі. | |
|3.Анналдар мектебі. | |
|Тақырып 3. Тарихи үрдістің категориялары және сипаты. |1 |
|1.Тарихи теория- тарихи үрдіс теориясы. | |
|2. «Қоғамдық- экономиялық формация» категориясы. | |
|3.Тарихи үрдістегі субьективтілік пен обьективтілік | |
|диалектикасы | |
|Тақырып 4. Тарихи заңдылықтар категориясы |1 |
|1.«Тарихи заңдылық» ұғымы. | |
|2.Қажеттілік пен кездейсоқтық. Альтернативтілік. | |
|3.Тарихтың көп өлшемділігі | |
|Тақырып 5. Тарихи таным ерекшеліктері. |1 |
|1.Тарихтың позитивистік методологиясындағы субьек және обьект. | |
|2.Тарихи таным-ғылыми таным. | |
|3.Тарихи танымның ментальдық және идеологиялық деңгейлері. | |
|Тақырып 6. Тарих ғылымының пәні. |1 |
|1.Тарих пен идеологияның өзара қатынастары. | |
|2.Тарих және саясат. Тарих ғылымының саяси функциялары. | |
|3.Тарих және қоғамдық сана. | |
|Тақырып 7.Тарихи танымның әдістері. |1 |
|1.Болмысты танудағы жалпы методологиялық принциптері, ғылыми | |
|танымның жалпы логикалық әдістері. | |
|2.Пәнаралық әдіс. Арнаулы тарихи әдістер. | |
|3.Тарихи зерттеулердің методологиясы. | |
|4.Тарихи әдістің мазмұны және мәні. | |
|2 модуль Тарихи танымның методологиялық мәселелері |
|Тақырып 8. Тарихи танымның негізгі методологиялық принциптері. |1 |
|1.Тарихилық принципі – болмысты танудың жалпы методологиялық | |
|принципі. | |
|2.Тарихилық принципінің формалары. | |
|3.Неопозитивизм және тарихилық. | |
|Тақырып 9.Тарихи факт. |1 |
|1.«Тарихи факт» ұғымы жәнеоның логикалық-гносеологиялық | |
|құрылымы. | |
|2.Ғылыми тарихи факт және оның түрлері. | |
|Тақырып 10.Тарихи деректің методологиялық мәселелері. |1 |
|1.Ғылыми әдебиеттегі «тарихи дерек» түсінігінің мазмұны. | |
|2.Тарихи деректің позитивистік концепциясы. | |
|3. Кеңестік ғылыми әдебиеттегі «тарихи дерек» түсінігінің | |
|мазмұны. | |
|4.Тарихи деректің әлеуметтік табиғаты, гносеологиялық | |
|функциясы. | |
|Тақырып 11. Тарихи теория. |1 |
|1.Теорияның тарих ғылымындағы қызметі. | |
|2.Тарихи түсінік және оның гносеологиялық түрлері. | |
|3.Әлеуметтік және тарихи заңдар. | |
|Тақырып 12-13. Тарихи үрдістің қазіргі заманғы мәселелері. |2 |
|1.М.Вебердің идеалды түрлер теориясы. | |
|2. В.Шубарт пен П.Сорокиннің мәдени- тарихи талдауы. | |
|3. О.Шпенглердің мәдени-тарихи концепциясы. | |
|4. А.Тойнбидің локальды өркениеттер теориясы. | |
|Тақырып 14-15. Эпистемеологияның логикалық және методологиялық |2 |
|мәселелері. | |
|1. Эпистемеологияның логикалық және методологиялық мәселелері | |
|туралы Поппердің идеялары. | |
|2.Тарихтың методологиясындағы хаос теориясы және синергетика | |
|концепциясы. | |
|3.Глобалистика және геогенезис. | |
|Практикалық сабақтар |
|Модуль Тарихи үрдістің теориялары |
|Тақырып 1. «Тарихи үрдіс және тарихи таным теориясы» пәні |1 |
|1.Тарихи үрдіс және тарихи таным теориясының ғылым ретінде даму | |
|тарихы. | |
|2.Негізгі деректер мен зерттеулер. | |
|Тақырып 2. Г.Гегель және тарихтың философиясы |1 |
|1Гегельдің жалпы дүниетанымдық көзқарасы. | |
|2.Гегельдің әмбебап тарихи үрдіс концепциясы.Гегель мектебі. | |
|Тақырып 3. Тарих пен фиософияның, тарих пен әлеуметтанудың |1 |
|арақатынасы туралы мәселе | |
|1.Тарих пен философияның арақатынасы | |
|2.Тарих пен әлеуметтанудың арақатынасы. | |
|3.Аталған мәселелер төңірегіндегі түрлі көзқрастар. | |
|Тақырып 4. Тарихи үрдістегі обьективтілік пен субьективтілік |1 |
|диалектикасы. | |
|1.Тарихи үрдістегі обьект және субьект мәселесі. | |
|2. Аталған мәселелер төңірегіндегі түрлі көзқрастар. | |
|Тақырып 5. Тарихи оқиғалар мен құбылыстар. |1 |
|1. «Тарихи оқиға» ұғымы. | |
|2. «Тарихи құбылыстар»ұғымына түсінік. | |
|3.Осы ұғымдар төңірегіендегі түрлі көзқарастар. | |
|Тақырып 6. Тарихи уақыт категориясы. |1 |
|1.Тарихи үрдістің толқындық сипаты. | |
|2.Тарихи уақыт өлшемдері. | |
|3.Тарихи циклдар, олардың арасындағы өтпелі кезеңдер. | |
|Тақырып 7. Неопозитивизм және тарихилық |1 |
|1.Тарихилық принципінің негізгі идеялары. | |
|2.Тарихи таным төңірегіндегі неопозитивистік көзқарастар. | |
|2 модуль Тарихи танымның методологиялық мәселелері | |
|Тақырып 8. Пәнаралық әдістер |1 |
|1Тарихи таным әдістеріне жалпы шолу. | |
|2.Пәнаралық әдістің мәні, қолдану аясы. | |
|Тақырып 9. Тарихи зерттеудің сандық әдістері. |1 |
|1.Дәстүрлі емес тарихи әдістерге сипаттама. | |
|2. Сандық әдістердің қолдану аясы, оның маңызы. | |
|Тақырып 10. Тарихи деректердің позитивистік теориясы. |1 |
|1.Позитивизм және ғылыми тарих. | |
|2.Осы бағыт өкілдерінің негізгі концепция сына баға беру. | |
|Тақырып 11. Тарихи теория, оның белгілері, құрылымы және |1 |
|функциялары | |
|1.Тарихи теорияның негізгі белгілері. | |
|2.Тарихи теорияның құрылымы мен функциялары | |
|3.Тарихи теория туралы түрлі көзқарастар | |
|Тақырып 12. Тарихи заңдар. |1 |
|1.Тарихи заңдар тарих ғылымының элементі ретінде. | |
|2.Әлеуметтік заңдар | |
|3.Тарихи заңдар. | |
|Тақырып 13. Шпенглердің мәдени- тарихи концепциясы. |1 |
|1.О.Шпенглердің өмірбаяны. | |
|2.Концепцияның негізгі тұжырымдары | |
|Тақырып 14. А.Дж.Тойнбидің локальды-өркенниеттік теориясы |1 |
|1.А.Дж.Тойнбидің өмірбаяны | |
|2Теорияның | |
|негізгі тұжырымдары. | |
|Тақырып 15. К.Ясперстің өзекті уақыт теориясы |1 |
|1.К.Ясперстің ғылыми ортасы. | |
|2. Теорияның негізгі тұжырымдары | |
|Барлығы 15 сағат |
5 БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
|№ |Тақырып атауы |Бақылау формасы |апта |
|1 |Тарихи танымдағы «субъект және |конспект |4 апта |
| |объект» түсініктері. | | |
| |Тарихи қажеттілік және кездейсоқтық.| | |
| |Тарихтағы | | |
| |кездейсоқтылық рөлі. | | |
|2 |Дәстүрлі арнайы тарихи әдістер. |конспект |4 апта |
|3 |Тарихи информатика. |реферат |6 апта |
|4 |Тарих философиясы – қазіргі |конспект |6 апта |
| |философияның құрамдас бөлігі. | | |
|5 |Тарихи заңдар тарих ғылымының |реферат |10 апта |
| |элементі ретінде. | | |
|6 |Тарихи оқиғалар мен құбылыстар. |конспект |10апта |
|7 |Тарихи теория, оның белгілері, |реферат |14 апта |
| |құрылымы және функциялары | | |
|8 |Тарих терминінің маңызы. Тарих пәні |эссе |14 апта |
| |ғылым ретінде. | | |
5.2.1 Тарихи танымдағы «субъект және объект» түсініктері.
5.2.3 Тарих терминінің маңызы. Тарих пәні ғылым ретінде.
5.2.4 Тарихтың ғылыми – танымдық қызметі.
5.2.5 Тарихи теорияның принциптері.
5.2.6 Дәстүрлі арнайы тарихи әдістер.
5.2.7 Тарих ғылымындағы танымның эмпирикалық деңгейі.
5.2.8 Тарихи зерттеудегі танымның теориялық деңгейі.
5.2.9 Жалпы ғылыми әдістер және олардың тарихи зерттеудегі орны.
5.2.10 Тарихи зерттеудегі психологиялық талдау әдістері.
5.2.11 Тарихи информатика.
5.2.12 Тарих философиясы – қазіргі философияның құрамдас бөлігі.
5.2.13 Генрих Риккерт. Тарих философиясы.
5.2.14 Георг Зиммель. Тарих уақыт мәселесі.
5.2.15 Эрнест Трельч. Тарихшылдық және оның мәселелері.
5.2.16 Николай Бердяев. Тарихтың мәні.
5.2.17 Раймонд Арон. Тарих философиясына кіріспе.
5.2.18 Раймонд Арон. Тарих санының өлшемдері.
5.2.19 Б. Кроче. Тарих теориясы.
5.2.20 К. Ясперс. Тарихтың қайнарлары және оның мақсаты.
5.2.21 Ф.Фукуяма. Тарихтың аяқталғаны ма?
6 Пән бойынша оқу-әдістемелік картамен қамтамасыз етілуі
кесте 4
|Оқулықтар, оқу-әдістемелік |Жалпы саны |Студенттер |Қамтамасыз етілу |
|әдебиеттердің аттары | |саны |пайызы |
|ХХ ғасырдағы тарих философиясы. |5 |11 |50 |
|Алматы, 2007 | | | |
|Исторические воззрения мыслителей.|6 |11 |80 |
|Б.Б. Ирмуханов. | | | |
|Алматы, 1999. | | | |
|Ракитов Л.И. Историчекое познание.|11 |11 |40 |
|М., 1982. | | | |
|Могильницкий Б.Г. Введение в |1 |11 |40 |
|методологию. Томск, 1980. | | | |
7 Әдебиеттер:
7.1 Негізгі әдебиеттер:
7.1.1 Вайнштайн О.Л. Очерки развития буржуазной философии и методологии
истории в ХІХ – ХХ вв. Л.. 1979.
7.1.2 ХХ ғасырдағы тарих философиясы. Алматы, 2007
7.1.3 Философия истории. Антология. М., 1995.
7.1.4 Философия истории. Под ред. А.С Панарина (Учебное пособие). М.,
2001.
7.1.5 Барг М.А. Категории и методы исторической науки. М., 1984.
7.1.6 Иванов В.В. Метдология исторической науки. М., 1985.
7.1.7 Иванов Г.М., Коршунов А.М., Петров Ю.В. Методолгогические вопросы
исторического познания. М., 1981.
7.1.8 Могильницкий Б.Г. Введение в методологию истории. М., 1982.
7.1.9 Хвостова К.В., Финн В.К. Проблемы исторического познания в свете
современных междисциплинарных исследований. М., 1997.
7.1.10 Белл Д. Грядущее постиндустриальное общество. М., 1999.
7.1.11 Вебер М. Избранные произведения. М., 1991.
7.1.12 Гегель Г.Ф. Философия истории. СПб., 2000.
7.2 Қосымша әдебиеттер:
7.2.1 Артюх А.Г. Категориальный синтез теории. Киев, 1962.
7.2.2 Бабушкин С.А. Теория цивилизации. Курск, 1997.
7.2.3 Барг М.А. Категории и методы исторической науки. М., 1984.
7.2.4 Барг М.А. Эпохи и иеди. Становление историзма. М., 1987.
7.2.5 Берков В. Структура и генезис научной проблемы. Минск, 1983.
7.2.6 Блок М. Апология истории и ремесло историка. М., 1973.
7.2.7 Вайнштейн О.Л. Очерки рзавития буржуазной методолгии истории ХІХ
– ХХ вв. Л., 1979.
7.2.8 Вахтомин Н.К. Генезис научного знания. Л., 1973.
7.2.9 Вопросы Методологии историчесокой науки. М., 1973
7.2.10 Герасимов И.Г. Научное исследование. Л., 1972.
7.2.11 Говорков А.А: М.Н. Покровский о предмете исторической науки.
Томск, 1976.
7.2.12 Грушин Б.А. Очерки теории историчесокого исслдеования. М., 1961.
7.2.13 Гулыга А.В. Эстетика истории. М., 1974.
7.2.14 Джиоиев О.И. Материалистическое понимание истории и буржуазная
философия. Тбилиси, 1974.
7.2.15 Добриянов В.С. Методологические проблемы теоретического и
исторического познания. М., 1968.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz