Файл қосу

Тыныс алу жүйесін тексеру жүйесінің ауруларының әдістері



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ
                      СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ
МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ | |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты            |ПОӘК          |ОӘК 042.18-24.1-03/02 2013  |
|«Жануарлардың ішкі ауруларын     |№1 басылым    |                            |
|клиникалық балау және            |              |                            |
|рентгенологиямен» пәнінің        |              |                            |
|студенттерге арналған оқу        |              |                            |
|әдістемелік бағдарлама кешені    |              |                            |













 5В120100 «Ветеринариялық медицина» мамандығына арналған  «Жануарлардың ішкі
                       ауруларын клиникалық балау және
                          рентгенологиямен» пәнінен
                            ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН


                     СТУДЕНТТЕР ҮШІН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ












                                    Семей
                                    2013
                                  Алғы сөз

      Ветеринариялық  білімді,  ғылымды  меңгерудегі  -  «Жануарлардың  ішкі
ауруларын клиникалық балау және рентгенологиямен»   пәні  жануарлардың  ішкі
жұқпалы  емес   ауруларының   пайда   болуының   себептерімен   патогенездік
ерекшеліктерін  анықтау  методологиясын  және   емдеу,   сақтандырудағы   іс
шараларды  қарастырады.   Пән   ветеринар   дәрігері   болудағы   мамандықты
қалыптастырудағы негізгі  пән  болып  есептеледі.  Сонымен  қатар  ветеринар
дәрігері  мамандығының  этикасы  мен  денонтологиялық  қағидаларды  сақтауға
тәрбиелейді.

           1ӘЗІРЛЕНДІ
             Құрастырғандар:   Тойкина   Г.Н.,   ветеринария    ғылымдарының
кандидаты,    Семей    қаласының    Шәкәрім     атындағы         мемлекеттік
университетінің «Ветеринариялық медицина» кафедрасының профессоры м. а.
            Билялов  Е.Е.,    ветеринария   ғылымдарының   кандидаты   Семей
қаласының Шәкәрім   атындағы  мемлекеттік   университетінің  «Ветеринариялық
медицина» кафедрасының аға оқытушысы;
         Жайлаубаева А.Р., в.ғ. магистрі, Семей қаласының  Шәкәрім  атындағы
мемлекеттік   университетінің   «Ветеринариялық    медицина»    кафедрасының
оқытушысы.

«        »                  2013      ж.                         Г.Тойкина.,
 Е.Билялов.,                 А.Жайлаубаева.

      2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
        2.1   Шәкәрім    атындағы    Семей    мемлекеттік    университетінің
«Ветеринариялық медицина» кафедрасының отырысында
20    жылы №      хаттама.


Кафедра              меңгерушісі,               профессор               м.а.
Г.Тойкина

          2.2 Аграрлық факультетіның оқу-әдістемелік бюросының отырысында

«     »     20     жылы, №        хаттама

Төрайымы
            А. Тлеубаева

           3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің     оқу-әдістемелік     кеңесінің     отырысында     шығаруға
мақұлданған  және  ұсынылған «    »              20      жыл, №    хаттама


ОӘК                 төрайымы,                 ОӘЖ                 проректоры
Г. Искакова

          4 АЛҒАШҚЫ ЕНГІЗІЛУІ
                                   Мазмұны

1                                                                      Жалпы
ереже.......................................................................
.................................4
2    Пәннің   мазмұны   және    сабақ    тақырыптарына    сәйкес    бөлінген
сағат.............5
3           Пәнді          оқуға          арналған           оқу-әдістемелік
нұсқаулар............................................9
4                                                                       Курс
форматы.....................................................................
...............................10
5                                                                       Курс
саясаты.....................................................................
.................................10
6                                                                    Бағалау
саясаты.....................................................................
............................11
7
Әдебиеттер..................................................................
.......................................12


































          1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ

      1.1Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер
      Тойкина Г.Н.,  ветеринария  ғылымдарының  кандидаты,  Семей  қаласының
Шәкәрім    атындағы        мемлекеттік    университетінің    «Ветеринариялық
медицина» кафедрасының профессоры м. а.;
      Билялов  Е.Е.,  ветеринария  ғылымдарының  кандидаты  Семей  қаласының
Шәкәрім    атындағы    мемлекеттік       университетінің     «Ветеринариялық
медицина»    кафедрасының  аға оқытушысы;
      Жайлаубаева А.Р.,  в.ғ.  магистрі  Семей  қаласының  Шәкәрім  атындағы
мемлекеттікуниверситетінің    «Ветеринариялық     медицина»     кафедрасының
оқытушысы.
         Байланыс ақпараты- тел. 53-19-20, № 6 оқу ғимараты, кабинет 3;
          Сабақ өткізу орны- аудиториялар  203, 121
         Пәннің атауы  «Жануарлардың ішкі ауруларын  клиникалық  балау  және
рентгенологиямен»;
          Кредиттың саны – 3;

          1.2 Пәннің қысқаша мазмұны:
      «Жануарлардың ішкі ауруларын клиникалық балау  және  рентгенологиямен»
пәні  ветеринариялық   зерттеу   әдістерін    меңгеруді   үйрететін,   соның
негізінде  қажетті  емдеу,  алдын  алу  және  басқа  да   ветеринариялық  іс
шараларды  қолдануды үйрететін клиникалық  ветеринарияның бөлімі.
           Клиникалық зерттеулердің мақсаты- түрлі әдістерді қолдана  отырып
  ауруларды  анықтау  болып    табылады.   Жануарларды   тексеру   барысында
клиникалық   жағдайына   қарау,   сипау,   нұқу,   тындау,   рентгенография,
электрография,  эндоскопия,  қанды,  несепті,  нәжісті,  асқазан,  ұлтабарды
қарын сөлдерін физикалық-химикалық  және   микроскопиялық   зерттеулер  және
басқа да әдістер қолданылады

         1.3 Пәнді оқудың мақсаты:
      Студенттердің  қазіргі кездегі клиникалық, лабораториялық және  арнайы
зерттеу  әдістерін   меңгеоуіне,  алынған    мәліметтерді    жинақтап   және
талқылап, әсер етуші факторлардан  жануарлар  организмдерінің   анатомиялық-
физиологиялық  ерекшеліктерін   бағалау  және  қажетті    көмек    шараларын
қарастыру.

      1.4 Пәнді оқытудың негізгі мақсаты:
      Жануарлардың  ауруын  анықтауда  студенттердің  қолданыстағы   дәйекті
лабораториялық  және   арнайы  зерттеу  әдістерін   меңгеруіне,  лайықталған
мәліметтерді  жинақтап  және   талқылап,  әсер  етуші  факторлар  салдарынан
жануар  организмінде  туындаған   анатомиялық-физиологиялық   ерекшеліктерді
бағалап және қажетті  көмек  шараларын  қарастыру болып табылады.

      1.5 Пәнді оқу нәтижесінде студент білу керек:
      - Жануарларды   тексеру  әдістері бойынша – клиникалық тексеру (қарау,
пальпация, перкуссия, аускультация);
             -Арнайы     зерттеулер     (рентгенография,     рентгеноскопия,
электрокардиография, эндоскопия т.б.)
         - Лабораториялық   зерттеу   әдістерін;
          -  Ауруды  анықтау   үшін   қолданылатын      арнайы     әдістерді
(руменография, фонокардиография т.б.);
         -  Организмнің  физиологиялық  және   патологиялық  жағдайларындағы
дәрілік заттардың  әсер ету  ерекшеліктерін, олардың сипаттамасын, әсер  ету
механизмін, қолдануға болатын және  болмайтын  жағдайларын;
        - Лабораториялық диагностикумдармен   жұмыс  істеу;
        - Жаңа аспаптармен, құралдармен   жұмыс  істеу;
        - Пәнді жан-жақты   теория   жүзінде   білу керек.
        - Ауру малды  өздігінен  тексеруді;
        - Малдың ауруын  нақтылы    анықтауды;
        - Ауру малды    жан-жақты   емдеуді;
         -  Аурудың     алдын     алу      жөнінде     жоспарлы      істерді
ұйымдастыруды;
        - Шаруашылық жағдайында әртүрлі  жануарларға  диагностикалық,  емдеу
және алдын алу  шараларын өткізудегі  ресімделетін  клиникалық   құжаттарды.
Шаруашылық бағытына қарай малдың физиологиялық жағдайына, жасына,  жынысына,
салмағына  байланысты  диспансеризацияны  жүргізу ерекшеліктерімен   олардың
 ауруларын   емдеу  тиімділігінің   нәтижелерін   шығаруды;
        - Тұжырымдамаларды дұрыс пайдаланып жетістіктерді меңгеру.

           1.6 Курстың пререквизиттері:
       - Фармакология және токсикологиясы
       - Жануарлар патологиясы
       - Жануарлар физиологиясы

           1.7 Курстың постреквизиттері:
           - Індеттану және індеттік аурулар
           - Паразитология және инвазиялық аурулар

      2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТАҚЫРЫПТАРЫНА СӘЙКЕС БӨЛІНГЕН САҒАТ

                                                                     Кесте 1
|Тақырыптың аталуы және оның мазмұны               |Сағаттардың бөлінуі   |
|Дәрістік сабақтар    |Зертханалық сабақтар         |Дәріс|Лаб  |СОӨЖ  |СӨЖ |
|1                    |2                            |3                     |
|Модуль 1                                                                  |
|Кіріспе.                     |Ауру малға жақындау |1    |1    |2     |5   |
|Курс пәні мен  міндті.       |және   оны  ұстау,  |     |     |      |    |
|Аурутану мен рентгенологияның|бекемдеу және       |     |     |      |    |
|қысқаша даму  тарихы. Пәннің |техника             |     |     |      |    |
|қажеттілігі және маңызы.     |қауіпсіздігі.       |     |     |      |    |
|Курсты оқыту  тәсілдері.     |Клиникалық          |     |     |      |    |
|                             |тексерудің жоспары. |     |     |      |    |
|                             |Тіркеу және анемнез.|     |     |      |    |
|                             |Рентгенологиялық    |     |     |      |    |
|                             |әдістің маңызы.     |     |     |      |    |
|                             |Термометрия         |     |     |      |    |
|Тыныс алу  жүйесінің  тексеру|Жоғарғы тыныс       |1    |1    |1     |5   |
|әдістері.                    |жолдарын (мұрын     |     |     |      |    |
|Жоғарғы тыныс алу бөлігін    |қуысы, қосалқы      |     |     |      |    |
|зерттеу.                     |қуыстар, көмекей,   |     |     |      |    |
|                             |кеңірдек, қалқанша  |     |     |      |    |
|                             |без) тексеру.       |     |     |      |    |
|Тыныс алу  жүйесінің  тексеру|Тыныс алу           |1    |1    |1     |4   |
|әдістері. Көкірек қуысын және|қозғалыстарын       |     |     |      |    |
|өкпені тексеру.              |тексеру және олардың|     |     |      |    |
|                             |патологиясы.        |     |     |      |    |
|                             |Жануарлардың көкірек|     |     |      |    |
|                             |қуысын нұқу.        |     |     |      |    |
|                             |Плегофония.         |     |     |      |    |
|                             |Қорытынды сабақ     |     |     |      |    |
|Көкірек клеткасын сипалау,   |Әртүрлі жануарлардың|1    |1    |1     |4   |
|топографиялық немесе         |көкірек қуысын      |     |     |      |    |
|салыстырмалы нұқуды жүргізу. |салыстырмалы нұқу.  |     |     |      |    |
|Жөтел оның патологиясы       |Рентгенологиялық    |     |     |      |    |
|                             |кескінді ажырату.   |     |     |      |    |
|Көкірек клеткасын            |Өкпенің             |1    |1    |1     |4   |
|топографиялық немесе         |функционалдық       |     |     |      |    |
|салыстырмалы  аускультация   |қабілетін тексеру.  |     |     |      |    |
|жүргізу. Өкпені тындау және  |Тыныс алу  жүйесінің|     |     |      |    |
|оның патологиясы             |ауруларының  негізгі|     |     |      |    |
|                             |белгілері       .   |     |     |      |    |
|Тыныс алу жүйесінің қосымша  |Жүрек-қантамыр      |1    |1    |1     |4   |
|зерттеулері. Тыныс алу       |жүйесін тексеру     |     |     |      |    |
|жүйесінің ауруларының        |әдістері. Жүрек     |     |     |      |    |
|негізгі белгілері            |дүрсілі аймағын көру|     |     |      |    |
|                             |және сипау. Жүректі |     |     |      |    |
|                             |тыңдау.  Жүрек      |     |     |      |    |
|                             |тондары. Жүрек      |     |     |      |    |
|                             |дүрсілінің ең айқын |     |     |      |    |
|                             |естілетін орны.     |     |     |      |    |
|Жүрек тұсын зерттеу.         |Аралық бақылау      |1    |1    |-     |1   |
|Жүрек тұсын зерттеу.Жүрек    |                    |     |     |      |    |
|саздары, шулары Қан          |                    |     |     |      |    |
|тамырларын  зерттеу.         |                    |     |     |      |    |
|Модуль 2                                                                  |
|Жүрек-қан  тамыр жүйесін     |Жануарларда қызыл   |1    |1    |1     |5,5 |
|зерттеудің қосымша           |және көк қан қысымын|     |     |      |    |
|зерттеулері. Жас төлдердің   |анықтау.            |     |     |      |    |
|жүрек-қантамыр жүйесін       |Жүрек-қантамыр      |     |     |      |    |
|зерттеуінің ерекшеліктері.   |жүйесіннің          |     |     |      |    |
|Ауруларының  негізгі         |функционалдық       |     |     |      |    |
|белгілері.                   |қабілетін тексеру.  |     |     |      |    |
|                             |Жүрек-қантамыр      |     |     |      |    |
|                             |жүйесін ауруларының |     |     |      |    |
|                             |негізгі белгілері.  |     |     |      |    |
|Жүрек-қан  тамыр жүйесін     |Қорытынды сабақ     |1    |1    |1     |5   |
|аурулардың негізгі           |                    |     |     |      |    |
|синдромдары. Электрография   |                    |     |     |      |    |
|Модуль 3                                          |                      |
|Ас қорту жүйесінің алдыңғы   |Асқорыту жүйесін    |1    |1    |1     |5   |
|бөлігін зерттеу.             |тексеру             |     |     |      |    |
|Құрсақ қуысы  мүшелерін      |әдістері.Жануардың  |     |     |      |    |
|зерттеу                      |азық пен суды       |     |     |      |    |
|                             |қабылдауын тексеру. |     |     |      |    |
|                             |Жануарлардың аузын, |     |     |      |    |
|                             |жұтқыншағын, өңешін |     |     |      |    |
|                             |тексеру. Құстардың  |     |     |      |    |
|                             |жемсау безін        |     |     |      |    |
|                             |тексеру.            |     |     |      |    |
|Сиырдың құрсақ қуысы         |Жануарлардың құрсақ |1    |1    |2     |5   |
|мүшелерінің топографиясы.    |қуысы мүшелерінің   |     |     |      |    |
|Ас қорту жүйесінің           |топографиясы.       |     |     |      |    |
|ауруларының  негізгі         |                    |     |     |      |    |
|белгілері.                   |                    |     |     |      |    |
|Жылқының құрсақ қуысы        |Ас қорту жүйесінің  |1    |1    |2     |5   |
|мүшелерінің топографиясы.    |негізгі ауруларының |     |     |      |    |
|Ас қорту жүйесінің           |симптомдары және    |     |     |      |    |
|ауруларының  негізгі         |синдромдары         |     |     |      |    |
|синдромдары.                 |Қорытынды сабақ     |     |     |      |    |
|Несеп жүйесін зерттеу.       |Зәр шығару жүйесін  |1    |1    |2     |5   |
|Бүйректі тексеру.            |зерттеу. Зәр шығару |     |     |      |    |
|Бүйректің топографиясы.      |жүйесінің негізгі   |     |     |      |    |
|Бүйректердің  негізгі        |ауруларының         |     |     |      |    |
|аурулары.                    |симптомдары және    |     |     |      |    |
|                             |синдромдары         |     |     |      |    |
|Зат алмасу патологиялық      |Азық құнарлылығының |1    |1    |2     |5   |
|өзгерістерінің               |жеткіліксіздігінен  |     |     |      |    |
|диагностикалық маңызы (Зат   |туындайтын төл      |     |     |      |    |
|алмасу жалпы сипаттамасы.    |аурулары. Рентген   |     |     |      |    |
|Белок алмасу бұзылуы.        |ілімі, рентген      |     |     |      |    |
|Көмірсутегі алмасу бұзылуы.  |сәулесі. Рентген    |     |     |      |    |
|Май алмасу бұзылуы. Зат      |сәулесімен          |     |     |      |    |
|алмасу бұзылуы. Минерал      |зерттеудің          |     |     |      |    |
|заттар алмасу бұзылуы.       |тәсілдері.          |     |     |      |    |
|Құрсақ қуысы, сүйек-буын     |Аралық бақылау      |1    |1    |4,5   |5   |
|ауруларының рентген          |                    |     |     |      |    |
|диагностикасы. Рентген       |                    |     |     |      |    |
|кабинет, оның  құрылымдары.  |                    |     |     |      |    |
|Рентген ілімі, рентген       |                    |     |     |      |    |
|сәулесі. Рентген сәулесімен  |                    |     |     |      |    |
|зерттеудің  тәсілдері.       |                    |     |     |      |    |
|Барлық оқу сағаттары: 15     |Барлық оқу          |15   |15   |22,5 |67,5 |
|                             |сағаттары: 15       |     |     |     |     |


                                                                     Кесте 2
|Тәжірибелік сабақтар                                             |Сағат   |
|                                                                 |саны    |
|1                                                                |2       |
|Модуль 1                                                                  |
|Жануарларды түрлеріне қарай және асау жуастығына байланысты      |1       |
|бекемдеудегі техникалық қауіпсіздік. Рентгенологиялық техникамен |        |
|жұмыс істеу ережелері және техникалық жабдықтармен танысу.       |        |
|Жоғарғы тыныс жолдарын (мұрын қуысы, қосалқы қуыстар, көмекей,   |1       |
|кеңірдек, қалқанша без) тексеруді тәжірибе жүзінде жүргізуді     |        |
|меңгеру                                                          |        |
|Тыныс алу  қозғалыстарын тексеру және олардың патологиясын       |1       |
|ажыратуда пайдаланылатын приборлар мен құралдармен жұмыс істеуді |        |
|меңгеру                                                          |        |
|Әртүрлі жануарлардың көкірек қуысын тексеруде түсірілген         |1       |
|рентгенологиялық кескіндерді ажырату.                            |        |
|Өкпенің функционалдық қабілетін тексеруді іс жүзінде жүргізу.    |1       |
|Қорытынды сабақ                                                  |1       |
|Аралық бақылау                                                   |1       |
|Модуль 2                                                         |        |
|Жүрек-қантамыр жүйесіннің функционалдық қабілетін тексеру.       |1       |
|Жүрек-қантамыр жүйесін ауруларының  негізгі белгілеріне          |        |
|салыстырмалы түрде көз жеткізу                                   |        |
|Қорытынды сабақ                                                  |1       |
|Модуль 3                                                         |        |
|Жануарлардың аузын, жұтқыншағын, өңешін тексеру. Құстардың жемсау|1       |
|безін тексеру.                                                   |        |
|Жануарлардың құрсақ қуысы мүшелерінің топографиясы.              |1       |
|Ас қорту жүйесінің ауруларының негізгі белгілерін ажырату.       |1       |
|Қорытынды сабақ                                                  |        |
|Зәр шығару жүйесінің ауруларының негізгі белгілерін ажырату.     |1       |
|Рентген сәулесімен зерттеудің  тәсілдерін іс жүзінде меңгеру.    |1       |
|Аралық бақылау                                                   |1       |
|Барлығы:                                                         |15      |

      2.1 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
      - Оқытушының көмегімен атқарылатын жұмыстар: (СОӨЖ)
      - Электрокардиография. Жануарлардың ЭКГ-сын жазу.
      - Электрокардиограммаларды оқу
      -  Вегетативті  жүйке  жүйесін  тексеру.  Захарыш  –   хеда   зоналары
(бөліктері).
      - Жылқы  асқазанындағы  заттардың  физикалық  және  химиялық  қасиетін
анықтау.
      - Жылқы асқазанындағы заттардың тұз қышқылын  және  жалпы  қышқылдықты
анықтау.
      - Әртүрлі малдың қан алу және оның физикалық қасиеттерін анықтау.
      - Қан сарысуындағы   сілті қоры мен каротинді анықтау.
      -  Тауықтың  қандағы  гемоглобин  мөлшерін,   түс   көрсеткішін   және
эритроциттегі гемоглобинің орташа мөлшерін анықтау.
      -  Тауықтың  қандағы   жасушалардың   санын   есептеу.   Эритроциттер,
лейкоциттер мен тромбоциттердің санын есептеу.
      - Билирубин, глюкоза және қандағы жалпы ақуызды (белок) анықтау.
      - Шошқалардың және жыртқыштардың  қарындарын зерттеу
      - Диспансеризация
      - Қорытынды сабақ


      2.2 Студенттердің өздік жұмыстары (СӨЖ)
      -  Жануарлардың клиникалық тексерудің сызбалары
      -  Симптомдар және  синдромдар.  Диагноздың түрлері
      - Жануарларға жақындау ережелері  және  бекіту әдістері
      -  Жануарларға жақындау ережелері  және  бекіту әдістері
      -  Клиникалық тексерудің жоспары. Тіркеу және құжаттарды  дайындау
      -  Анамнез.   Жалпы  клиникалық  тексеру:  көру,    нұқу,   перкуссия,
аускультация.
      - Аускультациялық теория
      - Қосымша  зерттеу әдістері  /эндоскопия,  риноскопия,  ларингоскопия,
перкуссия, рентгенография, флюорография, зонд жібері/
      -  Тері  және   тері  асты   клеткатканы   зерттеу   әдістері   /түсі,
ылғалдылығы, иісі, қызуы, серпімділігі, патологиялық  өзгерістері/  Терідегі
 болуы мүмкін патологиялық өзгерістер
      -  Асқорыту  жүйесін  тексеру  әдістері.  Жануардың  азық   пен   суды
қабылдауын тексеру. Жануарлардың аузын, жұтқыншағын, өңешін тексеру
      - Қосалқы қуыстар (мандай, жоғарғы жақ, аулы қапшықты: пішіні,  қызуы,
нұқығанда  шығатын дыбысы), көмей, кеңірдек, жөтелді тексеру
      - Бауырды және  көк  бауырды  тексеру.   Эритропоэзді  және  лейкоэзді
бұзатын синдромдары
      - Билрубин, глюкоза және қандағы жалпы ақуызды (белок) анықтау
      -   Қан   жағындысын   дайындау,    тексеру.   Лейкограмма     шығару.
Лейкопрофиль, гемопрофиль, клиникалық баға беру
      - Рентген кабинет, оның  құрылымдары

       3 ПӘНДІ ОҚУҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

      «Жануарлардың ішкі ауруларын клиникалық балау  және  рентгенологиямен»
пәнін меңгерудегі басты мақсат жануарлар  организміндегі  дербес  жүйелердің
ішкі ауруларын  клиникалық  балауға  негізделетін  қағидаларға  сәйкес  ауру
жануарды тексеру жоспарын құруға және қолданылатын құралдар мен  приборларды
пайдалану методологиясының нұсқауларына негізделеді.
Сонымен қатар, жан-жануарға ветеринариялық көмек немесе арнайы іс  шараларды
жүргізу үшін ветеринария дәрігері мамандығының  этикасы  мен  деонтологиялық
қағидалармен   танысып,   меңгеруге   байланысты    ұсынылған    әдістемелік
нұсқауларға сәйкес жұмыс істеу маман алдындағы міндет болып табылады.

      4 КУРС ФОРМАТЫ
       Аудиториялық  сабаққа  кіретіндер:  дәріс  және  семинарлық   сабақта
оқылатын материалдармен пікір алмасу, әртүрлі материалдарды  және  кейстерді
талдау.  Әрбір  сабаққа  студенттер   жоспардағы   негізгі   және    қосымша
әдебиеттерге сүйеніп дайындалады.
       Дәріс  сабақтарында  пәнді  игеру   бағдарламасына   сәйкес,   өзекті
мәселелелер қарастырылып жалпы түсінік беріледі.
Зертханалық-тәжірибелік  сабақтарда  дәріс  барысында   берілген   теориялық
түсініктер тереңдетіліп жан-жақты  түсіндіріліп  оқытылады.  Сонымен  қатар,
оқытушының  көмегімен  атқарылатын  жұмыстарда  семинарлық,  дәріс  және  үй
жатығуларына  қатысты  туындаған   өзекті   мәселе   талқыланып,   студентке
тақырыптың толық игерілуіне мүмкіндік береді.
Зертханадағы жұмыс қауіпсіздігін өте сауатты меңгеру  және  жұмыс  барысында
өте  мұқият  болуы.  Жануарларды    тексеру   әдістері  бойынша  –клиникалық
тексеру   (карау,   пальпация,    перкуссия,    аускультация);    Клиникалық
зерттеулердің  мақсаттары-  түрлі  әдістерді   қолдана   отырып    ауруларды
анықтауды. Студенттердің  қазіргі кездегі  клиникалық,  лабораториялық  және
арнайы зерттеу әдістерін   меңгеру,  алынған   мәліметтерді   жинақтап  және
талқылап, әсер етуші факторлардан  жануарлар  организмдерінің   анатомиялық-
физиологиялық  ерекшеліктерін   бағалау  және  қажетті    көмек    шараларын
қарастыру.

      5 КУРС САЯСАТЫ

      Студент сабақтарға  қатысуға  және  негізгі  ұғымдарды,  анықтамаларды
меңгеруге міндеті. Егер студент белгілі  бір  себептермен  сабақты  босатқан
жағдайда пәннің бағдарламасын меңгеруі жеке жауап беру  және  жазбаша  түрде
орындалады.
      Студенттің  білімін  бағалау  емтихан  бойынша  өткізіледі.  Емтиханға
пәннің бағдарламаға сәйкес толық курстық тақырыптар сұрақтары енгізіледі.
         Негізгі  талап  –  «фармакологиялық   токсикология»   пәнінің   оқу
әдістемелік кешені  бағдарламасының  қағидасына  сәйкес  пәнді  толық  игеру
үшін, ұсынылған талаптарды студенттер түсініп  және  жауапкершілікпен  қарау
болып табылады.  Сондай-ақ, күнделікті сабақтағы  оқу  бағдарламасын  сапалы
деңгейде меңгеруді студент өз міндетім деп түсінуі керек.
      СӨЖ тапсырмаларын әр студент жазбаша және тиісті  уақытында  тапсыруға
міндетті.  СӨЖ  жұмысын  бағалау  оқу  әдістемелік   кешен   бағдарламасының
қағидасында  көрсетілген  бағалау   парағының   жобалық   ұсынымына   сәйкес
бағаланады.
      Міндетті түрде орындау және тапсыру – семинарлық сабақ  тапсырмаларды,
жаттығулық немесе өзіндік  жұмыстарының  барлық  түрлерін  және  аралық  пен
қортынды  бақылауды  тапсыруға  міндеттісіз.   Сонымен   қатар,   босатылған
сабақпен есептескеннің өзінде Сіз толық межелі  көрсеткішті  (жоғарғы  балл)
ала алмайсыз. Сабақты себепті жағдаймен босатқанның  өзінде  де  Сіз  пәннің
толық курсын меңгеруге міндеттісіз  және  деканаттың  ресми  рұқсаты  арқылы
ғана сабаққа  қатыса  аласыз.  Әрбір  сабақтын  бас  кезінде  шағын  бақылау
жұмысы  жүргізіледі,  ол  өткен  дәрісте  қарастырылған  негізгі  ұғымидарға
қатысты 5 ашық сұрақтан не болмаса  дұрыс/  дұрыс  емес  типтес  сұрақтардан
тұрады.


      6 БАҒАЛАУ САЯСАТЫ

            «Жануарлардың   ішкі    ауруларын    клиникалық    балау    және
рентгенологиямен» пәнінен әр аптаға және  аралық  бақылау  түрлеріне  сәйкес
бағалық меженің бөлінуі (кестеде көрсетілгендей).
                                                                     Кесте 3
|Апта |Бақылау түрі                                    |Бағалаудың  |Ескеру    |
|     |                                                |толық межесі|          |
|1    |2                                               |3           |4         |
|     |1-7 аптада барлық семинарлық сабаққа қатысу     |30          |          |
|1    |Практикалық                                     |0           |          |
|2    |Практикалық                                     |21          |          |
|3    |Пр+СОӨЖ+СӨЖ                                     |21+6+15     |          |
|4    |Пр+СОӨЖ+СӨЖ                                     |21+6+15     |          |
|5    |Пр+СОӨЖ+СӨЖ                                     |21+6+15     |          |
|6    |Пр+СОӨЖ+СӨЖ                                     |21+6+15     |          |
|7    |Аралық бақылау № 1+СОӨЖ+СӨЖ                     |60+6+15     |          |
|     |1-7 апта бойынша барлығы:                       |300         |          |
|     |8-15 аптада барлық аудиториялық сабаққа қатысу  |30          |          |
|8    |Практикалық                                     |0           |          |
|9    |Практикалық                                     |17          |          |
|10   |Пр+СОӨЖ+СӨЖ                                     |18+6+15     |          |
|11   |Пр+СОӨЖ+СӨЖ                                     |17+6+15     |          |
|12   |Пр+СОӨЖ+СӨЖ                                     |18+6+15     |          |
|13   |Пр+СОӨЖ+СӨЖ                                     |18+6+15     |          |
|14   |Пр+СОӨЖ+СӨЖ                                     |17+6+15     |          |
|15   |Аралық бақылау №2                               |60          |          |
|     |8-15 апта бойынша барлығы:                      |300         |          |
|Емтихандық баға межесі                                |400         |          |
|Академиялық мерзімдегі баға межесі                    |1000        |          |

      7 ӘДЕБИЕТТЕР
          7.1 Негізгі әдебиеттер
           7.1.1  М.А.  Молдағулов,  А.Н.  Ермаханов,  Ө.К.  Есқожаев,  А.З.
Дюсембаева т.б. Жануарлар ауруларының  клиникалық диагностика.  оқу құрал  –
Алматы, 2007
             7.1.2  А.М.  Смирнов,  П.Я.  Конопелько,  Р.П.  Пушкарев,  В.С.
Постников,  Н.А.  Уразаев,  И.М.  Беляков,  Г.Л.  Дугин,   В.С.   Кондратьев
Клиническая диагностика внутренних незаразных болезней  животных. Москва  ВО
«Агропроминиздат»  1988
         7.2 Қосымша әдебиеттер
         7.2.1 К.Н. Қожанов Малдың ішкі жұқпалы емес аурулары  /қосымша  оқу
құралы/, Семей, 2005 ж.
        7.2.2 К.Н. Қожанов, А.З. Дюсембаева, С.О. Балтыбеков,  А.К.  Омашев.
Малдың ішкі жұқпалы емес ауруларының практикумы.- Семей , 2000 ж.
         7.2.3  А.В.  Васильев   Диагностика  внутренних  болезней  домашних
животных. – М.: Сельхозиздат,1956
        7.2.4  В.И.  Зайцев,  А.В.  Синев,  П.С.  Ионов  и  др.  Клиническая
диагностика внутренних болезней сельскохозяйственных животных.-  М.:  Колос,
1964 8.2.5 П.С.  Ионов,  И.М.  Беляков,  Б.В.  Уша,  М.Х.  Шайхаманов,  И.П.
Шаптала.  Диагностическая и  терапевтическая  техника  в  ветеринарии.-  М.:
Колос, 1979
         7.2.5 Лабораторные исследования в  ветеринарии/Под  редакцией  В.Я.
Антонова и П.Н. Блинов.- М.: Колос, 197
          7.2.6   В.М.    Данилевский    Внутренние    незаразные    болезни
сельскохозяйственных животных  М. «Колос» 1992 г. ,
        7.2.7 В.М. Данилевский Практикум по внутренним  незаразным  болезням
сельскохозяйственных животных  М. «Колос» 1992 г.
Пәндер