Файл қосу

Кластың әдістері. Практикалық сабақтар




|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БIЛIМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛIГI                    |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ  ШӘКӘРIМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТIК УНИВЕРСИТЕТI                |
|3-деңгейлi СМЖ құжаты          |ПОӘК              |                        |
|                               |                  |ПОӘК                    |
|                               |                  |042-18-11.1.20.122/01-20|
|                               |                  |13                      |
|ПОӘК                           | №1 баспа         |                        |
|«Компьютерлік жүйелер          |26.08.2013 ж.     |                        |
|интерфейстері» пәнінің         |                  |                        |
|оқытушыға арналған жұмыс       |                  |                        |
|бағдарламасы                   |                  |                        |









                    «КОМПЬЮТЕРЛІК ЖҮЙЕЛЕР ИНТЕРФЕЙСТЕРІ»

                       ПӘНІНІҢ ОҚУ -ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ


       5В070400 – Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету


                               мамандығы үшiн



                             ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН

                             ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ













                                    Семей
                                    2013
                                  Алғы сөз
1. Құрастырған
      Құрастырушы________  Р.С.Бекбаева,  техника  ғылымдарының   кандидаты,
«Автоматика және электротехника» кафедрасының доценті м.а.
«_____» ____________________ 2013 ж.

2. Талқыланды
2.1. Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің
«Автоматика және электротехника» кафедрасы отырысында қарастырылды.
      Хаттама № 1  « 29 »  тамыз   2013 ж.
      Кафедра меңгерушісі __________  А.Д.Золотов

2.2. Факультеттің оқу-әдістемелік бюросы отырысында қарастырылды.
      Хаттама № 1  « 11 »    қыркүйек   2013 ж.
      Төрағасы __________ Р.С.Бекбаева

3. бекітілді
      Университеттің Оқу-әдістемелік  кеңесі отырысында баспаға жіберуге
ұсынылды және  мақұлданды.
      Хаттама №  1  « 18 »  қыркүйек  2013ж.
      ОӘК төрағасы___________  Г.К.Искакова

4. АЛҒАШ  РЕТ  ЕНГІЗІЛІП ОТЫР


















Мазмұны



|1   |Қолдану аймағы                                                    |4   |
|2   |Нормативті сілтемелер                                             |4   |
|3   |Жалпы жағдайлар                                                   |4   |
|4   |Оқу пәнінің мазмұны                                               |6   |
|5   |Студенттердің өзіндік жұмысына арналған тақырыптар тізімі         |8   |
|6   |Пән бойынша оқу-әдістемелік картасы                               |8   |
|7   |Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы                 |9   |
|8   |Әдебиеттер                                                        |9   |

































1 ҚОЛДАНЫЛУ АЙМАҒЫ


    «Компьютерлік жүйелер интерфейстері» пәнiнiң оқу-әдiстемелiк  кешенiнің
құрамына     енетін      оқытушыға     арналған      жұмыс      бағдарламасы
5B070200–Автоматтандыру және басқару мамандығының студенттерi үшiн  жасалды.
Ол   студенттердi   оқу   курсының    мазмұнымен,    оның    жаңашылдығымен,
қажеттiлiгiмен,  әдiстерiмен  таныстырады.  Пәндi   меңгеру   кезiнде   оқу-
әдiстемелiк кешен негiзгi нұсқау болып табылады.


    2 НОРМАТИВТI СІЛТЕМЕЛЕР


    «Компьютерлік жүйелер интерфейстері» пәнiнiң осы оқу-әдiстемелiк кешенi
келесi құжаттар мен талаптарға сәйкес жасалды:
    - 5B070200–Автоматтандыру және басқару мамандығының  эллективті  пәндер
каталогына,
    - СТУ 042-ГУ-4-2013   «Пәннің  оқу-әдістемелік  кешендерін  жетілдіруге
жалпы талаптар » университет стандарты;
    - ДП 042-1.01-2013 «Пәннің оқу-әдістемелік  кешендерінің  құрылымы  мен
мазмұны» құжатталған процедура.


    3 ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР


    3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
    Есептеу техникасының қарқынды  дамуы,  бағдарламалық  қамтамасыз  етуді
өңдеудің  тиімді  тәсілдерінің  қажеттілігі  ”тез   өңдеу”    деп   аталатын
бағытталған бағдарламалық жүйенің пайда болуына әкелді. Оның ішінен  Borland
Delphi және Microsoft Visual Basic-ті атап айтуға  болады.  Қазіргі  уақытта
объектілі –  бағытталған  бағдарламалар  өте  танымал  болып  барады.  Артық
айтпасақ  Delphi  ортасында  құрылған  бағдарламаның  99%  пайызы   осыларға
байланысты   ұғымдарға   сүйенеді.   Сондықтан   объектілі   –   бағытталған
бағдарламалаудың  негізін,  сырттай  қарағанда  қарапайым  нәрселердің  ішкі
жұмысын  түсінбей  ары  жылжу  мүмкін  емес.  Әдістемелік  құралдың   екінші
бөлімінде «Object  Pascal  тіліндегі  объектілі  бағытталған  бағдарламалау»
объектілі  –  бағытталған  бағдарламалаудың  негізгі  қағидалары,  негізінде
класс және объект ұғымы жатқан Object Pascal объектілі  моделінің  теориялық
негізі қарастырылады.

      3.2 Пәнді оқу мақсаты:
    Алгоритмдік программалау  тілі  –  Delphi-мен  танысу.   Қазіргі  кезде
барлық  алгоритмдік  тілдер  -  объектке  бағытталған  бағдарламалау  әдісін
қолдануда. Бұл әдіс алгоритмдік тілдің дамуының жоғарғы  эволюциялық  сатысы
болып  есептеледі.  Объектке  бағытталған  бағдарламалау   әдісі   -   басқа
бағдарламалау әдістерінің жетістіктерін өз ішіне ала  отырып,  бағдарламалау
процессінде абстракттік құрылымдардан пайдалана алады.

      3.3 Пәнді оқудың негізгі міндеттері:
- студенттердің пән бойынша  қажетті білімдерін қалыптастыру;
-  осы  облыста  қолданылатын  техникалық,  алгоритмдік  және  технологиялық
шешімдермен танысу.

      3.4 Оқу нәтижелері:
Пәнді оқығаннан кейін студенттер келесілерді білуі тиіс:

      Delphi  ортасымен  танысып,    бағдарлама   құру   кезінде   шешілетін
      тапсырмаларды;


      OBJECT  PASCAL   тіліндегі  объектілі  –   бағытталған   бағдарламалау
      әдістерін;


      Класс, объект, оқиға ұғымдарын;


      Терезелік қосымшаларды құруды білулері қажет.


      3.5 Курстың пререквизиттері:
    - математика
    - информатика
    - программалау технологиясы
    - жүйелік бағдарламалық қамтамасыз ету

      3.6 Курстың постреквизиттері:
Автоматтандырылған жүйелерді жобалау

      3.7 Оқу жоспарынан алынған мәлiметтер

                                                                     1 кесте

|Курс                                                         |Семестр       |
|1                                                            |2             |
|Дәрістік сабақтар                                            |              |
|1-модуль. DELPHI ОРТАСЫМЕН ТАНЫСУ                            |1             |
|1.1 Негізгі ұғымдар. Бағдарлама құру кезінде шешілетін       |              |
|тапсырмалар                                                  |              |
|2-модуль. OBJECT PASCAL  ТІЛІНДЕГІ ОБЪЕКТІЛІ – БАҒЫТТАЛҒАН   |1             |
|БАҒДАРЛАМАЛАУ                                                |              |
|2.1 Класс және объект туралы түсінік                         |              |
|2.2 Инкапсуляция, туындау және полиморфизм                   |1             |
|2.3 Кластың синтаксисі                                       |              |
|2.4 Кластың өрістері                                         |1             |
|2.5 Кластың әдістері                                         |              |
|2.6 Кластың қасиеттері                                       |              |
|2.7 Кластың құрылымы. Кластың элементтерінің көріну аймағы   |1             |
|2.8 Кластарға операциялар қолдану. IS және  AS кілттік       |              |
|сөздері                                                      |1             |
|2.9 Оқиға және меншіктеу                                     |              |
|3-модуль. ТЕРЕЗЕЛІК ҚОСЫМШАЛАРДЫ ҚҰРУ                        |2             |
|3.1 Label, Edit, Memo мәтіндік құрауыштары. Button батырмасы |1             |
|3.2 Пернетақта арқылы берілген хабарламаны өңдеу             |1             |
|3.3 Тышқан арқылы берілген хабарламаны өңдеу                 |2             |
|3.4 Басқару элементтерінің  тасуын қамтамасыз ететін         |1             |
|сипаттамалар (Drag & Drop тетігі)                            |              |
|3.5 Диалог терезелері. Dialogs  парағындағы Delphi           |1             |
|құрауыштары  (Open Dialog, Save Dialog, Font Dialog және     |              |
|т.б.)                                                        |              |
|3.6 Delphi  - дің кескінді  құруға  тағайындалған кластары   |1             |
|мен құрауыштары. Timer – таймер құрауышы.                    |              |
|Барлығы:                                                     |15            |
|Практикалық сабақтар                                         |              |
|Практикалық жұмыс № 1 «Delphi  интерфейсінің элементтері»    |2             |
|Практикалық жұмыс № 2 «Негізгі пішіннің жобасы мен модулінің |              |
|бағдарламалық коды»                                          |2             |
|Практикалық жұмыс № 3 ««Тест» қосымшасын құру»               |2             |
|Практикалық жұмыс №4  «Полиморфизм және көрнекілік  әдістер» |2             |
|Практикалық жұмыс №5 "Қасиеттер мен әдістер"                 |4             |
|Практикалық жұмыс №6 "Оқиғалар"                              |              |
|Практикалық жұмыс №7 "Қарапайым Windows-қосымшасын құру"     |4             |
|Практикалық жұмыс  №8 “TForm объектісі”                      |2             |
|Практикалық жұмыс №9 "Экрандық объектілерді сүйреу"          |2             |
|Практикалық жұмыс  №10 «Мәтіндік  редактор» құрауышы         |2             |
|Практикалық жұмыс №11 «Бейнелерді құру»                      |2             |
|                                                             |              |
|                                                             |2             |
|                                                             |4             |
|Барлығы:                                                     |30            |

    5. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ


       |Негізгі ұғымдар. Бағдарлама құру кезінде шешілетін тапсырмалар            |
|«Delphi  интерфейсінің элементтері»                                       |
|«Негізгі пішіннің жобасы мен модулінің бағдарламалық коды»                |
|Класс және объект туралы түсінік                                          |
|Кластың әдістері                                                          |
|Инкапсуляция, туындау және полиморфизм                                    |
|Кластың синтаксисі                                                        |
|Кластың өрістері                                                          |
|Кластың қасиеттері. Кластың құрылымы                                      |
|Кластың элементтерінің көріну аймағы                                      |
|Кластарға операциялар қолдану                                             |
|Оқиға және меншіктеу                                                      |
|«Полиморфизм және көрнекілік  әдістер»                                    |
|"Қасиеттер мен әдістер"                                                   |
|Label, Edit, Memo мәтіндік құрауыштары. Button батырмасы                  |
|"Қарапайым Windows-қосымшасын құру"                                       |
|Пернетақта арқылы берілген хабарламаны өңдеу                              |
|Тышқан арқылы берілген хабарламаны өңдеу                                  |
|Басқару элементтерінің  тасуын қамтамасыз ететін сипаттамалар             |
|"Экрандық объектілерді сүйреу"                                            |
|Диалог терезелері. Dialogs  парағындағы Delphi құрауыштары  (Open Dialog, |
|Save Dialog, Font Dialog және т.б.)                                       |
|«Мәтіндік  редактор» және «бейнелерді құру»                               |
|Delphi  - дің кескінді  құруға  тағайындалған кластары мен құрауыштары.   |
|Timer – таймер құрауышы.                                                  |


      6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
                                                                    3  кесте
|Тақырып                           |Көрнекі   |Өздік меңгеруге     |Бақылау  |
|                                  |құралдар  |арналған сұрақтар   |түрі     |
|                                  |мен       |                    |         |
|                                  |оқулықтар |                    |         |
|Дәрістік сабақ     |Практикалық   |          |                    |         |
|                   |сабақ         |          |                    |         |
|1                  |2             |3         |4                   |5        |
| Delphi ортасымен  |1 «Delphi     |Электрон-д|Көрнекілік          |Есеп     |
|танысу             |интерфейсінің |ы оқулық  |бағдарламалау       |         |
|1.1 Негізгі        |элементтері»  |          |дегеніміз не және   |         |
|ұғымдар. Бағдарлама|2 «Негізгі    |          |оның қарапайым      |         |
|құру кезінде       |пішіннің      |          |бағдарламалаудан    |         |
|шешілетін          |жобасы мен    |          |айырмашылығы неде?  |         |
|тапсырмалар        |модулінің     |          |Жоба дегеніміз не,  |         |
|                   |бағдарламалық |          |жаңа жобаны қалай   |         |
|                   |коды»         |          |бастаймыз және дайын|         |
|                   |3 ««Тест»     |          |жобаны қалай        |         |
|                   |қосымшасын    |          |орындайды?          |         |
|                   |құру»         |          |                    |         |

3 кесте жалғасы
|1                  |2             |3         |4                   |5        |
|2 OBJECT PASCAL    |4  Полиморфизм|Электрон-д|Пішін дегеніміз не, |есеп     |
|тіліндегі объектілі|және          |ы оқулық  |жаңа пішінді қалай  |         |
|– бағытталған      |көрнекілік    |          |қосамыз, жобада     |         |
|бағдарламалау      |әдістер»      |          |сіздер пішіннің     |         |
|2.1 Класс және     |5 "Қасиеттер  |          |қандай шаблонын     |         |
|объект туралы      |мен әдістер"  |          |қолдандыңыздар?     |         |
|түсінік            |6 "Оқиғалар"  |          |Delphi терезесі     |         |
|2.2 Инкапсуляция,  |              |          |қандай элементтерден|         |
|туындау және       |              |          |тұрады? Класс пен   |         |
|полиморфизм        |              |          |оның элементтеріне  |         |
|2.3 Кластың        |              |          |ат тағайындағанда   |         |
|синтаксисі         |              |          |ұсынылатын ережелер.|         |
|2.4 Кластың        |              |          |                    |         |
|өрістері           |              |          |Класс дегеніміз не? |         |
|2.5 Кластың        |              |          |Объект дегеніміз не?|         |
|әдістері           |              |          |Кластың жариялануы. |         |
|2.6 Кластың        |              |          |Объектінің          |         |
|қасиеттері         |              |          |жариялануы. Кластың |         |
|2.7 Кластың        |              |          |синтаксисі.         |         |
|құрылымы. Кластың  |              |          |Кластың өрісі       |         |
|элементтерінің     |              |          |дегеніміз не?       |         |
|көріну аймағы      |              |          |Мысалдар. Кластың   |         |
|2.8 Кластарға      |              |          |өрістерінің         |         |
|операциялар        |              |          |қалқалануы.         |         |
|қолдану. IS және   |              |          |Мысалдар.           |         |
|AS кілттік сөздері |              |          |Кластың әдісі болып |         |
|2.9 Оқиға және     |              |          |не табылады?        |         |
|меншіктеу          |              |          |Мысалдар. Кластың   |         |
|                   |              |          |әдісі кәдімгі       |         |
|                   |              |          |процедурадан несімен|         |
|                   |              |          |ерекшеленеді?       |         |
|                   |              |          |Әдістердің          |         |
|                   |              |          |қалқалануы.         |         |
|                   |              |          |Статикалық          |         |
|                   |              |          |қалқалану.          |         |
|                   |              |          |Динамикалық         |         |
|                   |              |          |қалқалану.          |         |
|                   |              |          |Динамикалық,        |         |
|                   |              |          |виртуальды және     |         |
|                   |              |          |қалқалау әдістері.  |         |
|                   |              |          |Абстракті әдістер.  |         |
|3 ТЕРЕЗЕЛІК        |7 "Қарапайым  |Электрон-д|Диалог терезелері.  |Есеп     |
|ҚОСЫМШАЛАРДЫ ҚҰРУ  |Windows-қосымш|ы оқулық  |Dialogs  парағындағы|         |
|3.1 Label, Edit,   |асын құру"    |          |Delphi құрауыштары  |         |
|Memo мәтіндік      |8 “TForm      |          |(Open Dialog, Save  |         |
|құрауыштары. Button|объектісі”    |          |Dialog, Font Dialog |         |
|батырмасы          |9 "Экрандық   |          |және т.б.)          |         |
|3.2 Пернетақта     |объектілерді  |          |                    |         |
|арқылы берілген    |сүйреу"       |          |                    |         |
|хабарламаны өңдеу  |              |          |                    |         |
|3.3 Тышқан арқылы  |              |          |                    |         |
|берілген           |              |          |                    |         |
|хабарламаны өңдеу  |              |          |                    |         |

3 кесте жалғасы
|1                  |2             |3         |4                   |5        |
|3.4 Басқару        |              |          |                    |         |
|элементтерінің     |              |          |                    |         |
|тасуын қамтамасыз  |              |          |                    |         |
|ететін сипаттамалар|              |          |                    |         |
|(Drag & Drop       |              |          |                    |         |
|тетігі)            |              |          |                    |         |
|3.5 Диалог         |              |          |                    |         |
|терезелері. Dialogs|              |          |                    |         |
|парағындағы        |              |          |                    |         |
|Delphi құрауыштары |10 «Мәтіндік  |Электрон-д|Delphi  - дің       |есеп     |
|(Open Dialog, Save |редактор»     |ы оқулық  |кескінді  құруға    |         |
|Dialog, Font Dialog|11 «Бейнелерді|          |тағайындалған       |         |
|және т.б.) .       |құру»         |          |кластары мен        |         |
|3.6 Delphi  - дің  |              |          |құрауыштары. Timer –|         |
|кескінді  құруға   |              |          |таймер құрауышы.    |         |
|тағайындалған      |              |          |                    |         |
|кластары мен       |              |          |                    |         |
|құрауыштары. Timer |              |          |                    |         |
|– таймер құрауышы  |              |          |                    |         |

       7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ
                                                                    4  кесте



|№   |Әдебиеттер және оқу әдістемелер|Саны     |Студент-т|Пайыздық    |Ескерту |
|р\с |атауы                          |экз.     |ер саны  |қамсыздан-ды|        |
|    |                               |         |         |ру          |        |
|1   |2                              |3        |4        |5           |6       |
| | |Негізгі әдебиеттер                                                  | | | |
|1.  |Бекбаева Р.С. Delphi ортасында |2        |10       |20          |        |
|    |бағдарламалау. Әдістемелік     |         |         |            |        |
|    |құрал. Шәкәрім атындағы СМУ,   |         |         |            |        |
|    |2009                           |         |         |            |        |
|2.  |Кандзюба С.П. Delphi 6\7. Базы |20       |10       |100         |        |
|    |данных и приложения. Лекции и  |         |         |            |        |
|    |упражнения. Спб.: ООО          |         |         |            |        |
|    |«ДиаСофтЮП», 2002. –576с.      |         |         |            |        |
|3.  |Архангельский А.Я. Object      |5        |10       |50          |        |
|    |Pascal в Delphi. -М., 2002г    |         |         |            |        |
|4.  |Гофман В.Э., Хомоненко А.Д.    |12       |10       |100         |        |
|    |Delphi 5. –СПб.: БХВ –         |         |         |            |        |
|    |Санкт-Петербург, 1999. – 800   |         |         |            |        |
|    |с.:ил                          |         |         |            |        |
|5.  |Дарахвелидзе П.Г., Марков Е.П.,|15       |10       |100         |        |
|    |Котенок О.А. Программирование в|         |         |            |        |
|    |Delphi 5. –СПб.: БХВ-Питербург,|         |         |            |        |
|    |2001                           |         |         |            |        |
|6.  |Епанешников А.М., Епанешников  |30       |10       |100         |        |
|    |В.А. Delphi 5. Язык Object     |         |         |            |        |
|    |Pascal. –М: «Диалог –МИФИ» 2000|         |         |            |        |
|8.  |Культин Н. Delphi 6.           |10       |10       |100         |        |
|    |Программирование на языке      |         |         |            |        |
|    |Object Pascal                  |         |         |            |        |

      8 ӘДЕБИЕТТЕР
      8.1 Негізгі әдебиеттер тізімі

    Бекбаева Р.С. Delphi ортасында бағдарламалау. Әдістемелік құрал. Шәкәрім
    атындағы СМУ, 2009

 1. Кандзюба С.П. Delphi 6\7. Базы данных и приложения. Лекции и упражнения.
    Спб.: ООО «ДиаСофтЮП», 2002. –576с.
 2. Архангельский А.Я. Object Pascal в Delphi. -М., 2002г.
 3. Гофман В.Э., Хомоненко А.Д. Delphi  5.  –СПб.:  БХВ  –  Санкт-Петербург,
    1999. – 800 с.:ил.
 4. Дарахвелидзе П.Г., Марков Е.П., Котенок О.А. Программирование  в  Delphi
    5. –СПб.: БХВ-Питербург, 2001.
 5. Епанешников А.М., Епанешников В.А. Delphi 5.  Язык  Object  Pascal.  –М:
    «Диалог –МИФИ» 2000
 6. Епанешников А.М., Епанешников  В.А.  Программирование  в  среде  Delphi:
    Часть 3. Проектирование программ. –М: «Диалог –МИФИ» 2008
 7. Культин Н. Delphi 6. Программирование на языке Object Pascal.

      8.2 Қосымша әдебиеттер тізімі

   1.   Дарахвелидзе   П.Г.,   Марков    Е.П.    Delphi-среда    визуального
      программирования. Спб.: BHV - Санкт-Петербург, 2006г.
   2. Архангельский А.Я. Приемы программирования в Delphi. –М.: ООО  «Бином-
      Пресс», 2003 г. –784 с.
   3. Джон Матчо, Дэвид Р. Фолкнер. Delphi на примерах. –М.: БИНОМ, 2005г.
   4. Орлик С.В. Секреты  на  примерах:  –М.:  Восточная  книжная  компания,
      2006г.
   5. Конопка Рэй Создание оригинальных  компонент  в  среде  Delphi.  Киев:
      DiaSoft Ltd, 2003г. -512с.
 8. Епанешников А.М., Епанешников  В.А.  Программирование  в  среде  Delphi:
    Часть 4. Работа с базами данных.  Организация  справочной  системы.  –М:
    «Диалог –МИФИ» 2006
   6. Пономарев В.А. COM и ActiveX в Delphi. –СПб.: БХВ-Питербург, 2001.
   7. Елманов Н.З., Трепалин С.В. Delphi 4. Технология  COM,  OLE,  ActiveX,
      Automation, MIDAS, Microsoft  Transaction  Server.  –М.:  Диалог-МИФИ,
      2009 –320с.
   8. Федоров А., Елманов  Н.  ADO  в  Delphi.  Пер.  с  англ.  –СПб.:  БХВ-
      Питербург, 2002.



Пәндер