Файл қосу

Статистикалық физика






                      5В060400-«Физика» мамандығы үшін
    «Электр және магнит өрістеріндегі эарядталған бөлшектердің қозғалысы»
                       ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ



                         ОҚЫТУШЫҒА  АРНАЛҒАН ПӘННІҢ
                                 БАҒДАРЛАМАСЫ
























                                    Семей
                                    2013

                                  Алғы сөз


     1. ӘЗІРЛЕНДІ
      Құрастырған ____________    «__» 2013 ж.   Абдуахитова  О.Т,  «Физика»
      кафедрасының аға оқытушысы


      2  КЕЛІСІЛДІ
      2.1  Семей  қаласының  Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік  университетінің
      «Физика» кафедрасы  мәжілісінде қаралды
      Хаттама №              2013 жыл
      Кафедра меңгерушісі ___________  Маусымбаев С.С.


     2.2  Физика-математиқалық факультетінің оқу   әдістемелік кеңесінің
                                 мәжілісінде
          Хаттама  №        2013 жыл
          Факультеттің оқу әдістемелік кеңесінің төрайымы _______ Батырова
К.А.


        3  БЕКІТІЛДІ
     Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында талқыланды және
                           басылымға рұқсат етілді
       Хаттама №       2013жыл
          ОӘК төрайымы  ________ Искакова Г.К.


       4  АЛҒАШ ЕНГІЗІЛДІ









                                   МАЗМҰНЫ

   1. Қолданылу аумағы
   2. Номативтік сілтемелер
   3. Жалпы мағлдұматтар
   4. Оқытушыға арналған пәннің жұмыс оқу бағдарламасы
   5. Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптар тізімі
   6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
   7. Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтылу картасы
   8. Әдебиеттер


































1. ҚОЛДАНЫЛУ  АУМАҒЫ
«5В060400» Физика мамандығы бойынша оқитын студенттері үшін  оқу-әдістемелік
кешенге кіретін оқытушыға арналған пәннің бағдарламасы

2. НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
        Аталған  “ Электр және магнит өрістеріндегі эарядталған бөлшектердің
  қозғалысы ”  пәні бойынша  оқуытушыға  арналған  бағдарламасы   төмендегі
  құжаттарға сүйене  отырып  жасалынып,   осы  пән  бойынша  оқу  процессін
  ұйымдастыру талаптарын тағайындайды:

  -   5В060400 -  «Физика»  мамандығы  үшін  05.09.2013  ж.  университеттің
  ғылыми кеңесімен бекітілген элективті пәндердін каталогы;

  -   11. 09. 2013 ж.  кафедрада бекітілген пәннің оқу бағдарламасы,

  -  СТУ  042-ГУ-4-2013   университет  стандарты  «Пәннің   оқу-әдістемелік
  кешендерін  әзірлеуге және рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар»
- ДП 042-1.01-2013  «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы мен мазмұны»

3  ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТТАР
3.1.  Пәннің мазмұнының қысқаша сипаттамасы.
      Қазіргі  заманғы  электр   және   магнит   өрістеріндегі   эарядталған
бөлшектердің қозғалысы – информацияны өңдіру, жеткізу, қабылдау,  түрлендіру
және сақтаумен тығыз  байланысты  ғылым  мен  техниканың  бірнеше  салаларын
қамтитын пән. Электр  және  магнит  өрістеріндегі  эарядталған  бөлшектердің
қозғалысы  –  электротехника  және  электроника,  оның  ішінде  опто-   және
микроэлектроника,   функционалды   микроэлектроника   бөлімдерін    қамтиды.
Электронды аспаптар  көмегімен  шашілетін  негізгі  есептер  –  информацияны
қабылдау, жеткізу, өңдеу  және  сақтаудың  әдістерімен  құрылғыларын  жасау.
Электр  және  магнит  өрістеріндегі   эарядталған   бөлшектердің   қозғалысы
информациялық ғылым  мен  есептеу  және  информациялық  техника,  техникалық
кибернетика салаларының пайда болуына негіз болды.
      Электр және магнит өрістеріндегі  эарядталған  бөлшектердің  қозғалысы
электромагнитті алғаш ұлы ғалымдар  есімдерімен  тікелей  байланысты,  олар:
электромагниттік   индукция   заңын   ашқан   (1831    ж.)    М.    Фарадей,
электромагниттік  өріс  теориясын  құрған  (1865  ж.)  Дж.   Максвелл   және
электромагниттік  толқындардың  таралуын  алғаш  рет  эксперименттік   түрде
дәлелдеген (1887 ж.) Г. Герц. Микросхемалардың  пайда  болуы  электротехника
мен электроника дамуындағы жаңа кезенді бастады.  Электроника  өзінің  дамуы
барысында  қолданатын  толқындар  диапазонына  және  де  басқа  қасиеттеріне
байланысты  бірнеше   бағытқа   бөлінеді:   электроника,   микроэлектроника,
оптоэлектроника, цифрлік электроника  т.с.с.,  соңғы  кезеңдерде:  фотоника,
кванттық  электроника,  биоэлектроника  салалары  пайда  болды  және   жақын
болашақтағы микроэлектрониканың дамуы наноэлектроникамен байланысты.


3.2. Осы курстың мақсаты:

      физикалық  эксперименттерде  электронды  зерттеу  әдістерін  қолдануға
мүмкіндік беретін білім жүйесін  қалыптастыру;  Экспериментттік  нәтижелерді
алу, жинау және өңдеуді автоматтандыру;  Магнит  және  электр  өрістеріндегі
эарядталған бөлшектердің қозғалысы пәні  арнайы  әдебиеттермен  жұмыс  істеп
дағдылану;  «Магнит  және  электр  өрістеріндегі  эарядталған   бөлшектердің
қозғалысы» курсы – физика  мамандығы  үшін  болашақта  техникалық  бағыттағы
арнайы курстарды меңгерудің негізі  болып  табылады;  ғылым  мен  техниканың
түрлі салалары үшін болашақ мамандарды және мектеп  мұғалімдерін  дайындауда
Магнит және электр өрістеріндегі эарядталған бөлшектердің қозғалысы  пәнінің
маңызы өте зор.

3.3. Осы пәннің негізгі міндеттері:

      - электронды құрылғылардың элементтік негіздері;
      - қарапайым аналогтық және цифрлық құрылғылардың жұмыс істеу принципі;
      - электрондық өлшеу әдістерінің құрылымы және принциптері;
      - информацияны өңдеу және жеткізу;
      - электронды аспаптарды  нақтылы  физикалық  эксперименттерде  қолдана
білу.

3.4.Курсты оқығаннан соң студент
      білуі керек:
негізгі заңдылықтарды, олардың жүру ерекшеліктерін;
негізгі түсініктер, шамалар, математикалық өрнектері және өлшем бірліктері;
      игеруі керек:
электротехниканы, жалпы физиканы, кванттық теорияны;
кванттық электрониканың фундаментальды заңдарымен негізгі түсініктерін;
      есте ұстауы керек:
пәннің негізгі қағидаларын, шамаларын, заңдарын,  есепті  шығару  әдістерін;
математикалық аппаратты,  қазіргі  заман  өндірісінде  және  ғылымда  алатын
орыны мен атқаратын ролі;
      орындауы керек:
оптоэлекроника аспаптардың сипаттамаларын анықтауға машықтану;
      түсінуі керек:
негізгі құбылыстар, олардың табиғаттағы және техникада  қолданылуы;  олардың
математикалық сипаттамасы;
      білуі керек:
Қатты   денелердің   физикасы,    кванттық    электроника,    микро-    және
наноэлектроника пәндерімен шұғылдану  барысында  кездесетін  теориялық  және
практикалық мәселерді шешуді;
      игеруі керек:
мамандыққа қатысты арнаулы әдебиеттерді оқып игеру,  оларды  жұмыс  атқаруға
қолдан білуге тиіс;

      3.5.  Курс пререквизиттері:
      Жалпы физика курсы; жоғарғы математика.
3.6. Курс постреквизиттері:
  Статистикалық физика; ықтималдықтар теориясы; матрицалар теориясы.
Жұмыс                           жоспарынан                           көшірме
   1- кесте

|Курс                                                            |Семестр       |
|1                                                               |2             |
|Дәріс сабақтары                                                 |              |
|1-МОДУЛЬ Электр өрісіндегі қозғалыс                             |              |
|Дәріс № 1 Кіріспе. Күштің зарядталған бөлшекке әсері. Қозғалыс  |2             |
|теңдеуі.                                                        |              |
|Дәріс № 2 Мөлдір ортадағы жарық сәулелерінің таралуы және электр|2             |
|өрісінде зарядталған бөлшектердің қозңалысының ұқсастығы.       |              |
|Дәріс № 3 Электронды-оптикалық жүйені анықтау.                  |2             |
|Аксиально-симметриялық өріс үшін электронды оптиканың негізгі   |              |
|теңдеуі.                                                        |              |
|Дәріс № 4  Аксиально-симметриялық өрісте фокуске жинақтау.      |2             |
|Гельмгольц-Лагранж теғдеуі.Жұқа линза.                          |              |
|Дәріс № 5 Электрондық оптикадағы жақын әдістер туралы.          |2             |
|Дәріс № 6 Элекростатикалық өрістері бар бірнеше электрондық     |              |
|құралдар.                                                       |              |
|2-МОДУЛЬ Магнит өрісіндегі қозғалыс.                            |              |
|Дәріс № 7  Біртекті магнит өрісіндегі қозғалыс.                 |1             |
|Дәріс № 8 Аксиальді-симметриялық магнит өрісі.Қысқа катушканың  |1             |
|көмегімен фокуске жинақтау.                                     |              |
|Дәріс № 9  Электронды микроскоп.                                |1             |
|                                                                |1             |
|Дәріс № 10 Баяу өзгеретін магнит өрісіндегі қозғалыс.Адиабаттық |              |
|өзгеріссіз (инвариантар).                                       |              |
| Дәріс № 11 Жердің радиациялық белдеуі.                         |1             |
|ДӘРІС№ 12 Көлденең электр және магнит өрістерінде фокуске       |1             |
|жинақтау. Нақты фокустау.Сильная фокусировка.                   |              |
|3-МОДУЛЬ Біріккен (комбинированных)  өрістердегі қозғалыс.      |1             |
|Дәріс №  13 Біртекті электр және біртекті магнит өрістерінің    |              |
|зарядталған бөлшектердің қозғалысына әсері.                     |              |
|Дәріс № 14 Біріккен өрістердегі зарядталған бөлшектердің        |              |
|қозғалыстарын сипаттайтын  жалпы заңдылықтар.                   |              |
|Дәріс № 15  Изатоптарды бөлудегі электромагниттік әдіс.         |1             |
|ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТАР                                            |              |
|Прак №1 Күштің зарядталған бөлшекке әсері. Қозғалыс теңдеуі     |1             |
|Прак №2 Мөлдір ортадағы жарық сәулелерінің таралуы және электр  |1             |
|өрісінде зарядталған бөлшектердің қозңалысының ұқсастығы        |              |
|Прак №3 Аксиально-симметриялық өріс үшін электронды оптиканың   |1             |
|негізгі теңдеуі                                                 |              |
|Прак №4 Аксиально-симметриялық өрісте фокуске жинақтау.         |1             |
|Гельмгольц-Лагранж теғдеуі.Жұқа линза.                          |              |
|Прак №5  Электрондық оптикадағы жақын әдістер                   |1             |
|Прак №6 Элекростатикалық өрістері бар бірнеше электрондық       |1             |
|құралдар.                                                       |              |
|Прак №7 Біртекті магнит өрісіндегі қозғалыс                     |1             |
|Прак №8 . Аксиальді-симметриялық магнит өрісі.Қысқа катушканың  |1             |
|көмегімен фокуске жинақтау                                      |              |
|Прак №9. Электронды микроскоп.                                  |1             |
|Прак №10 Баяу өзгеретін магнит өрісіндегі қозғалыс.Адиабаталық  |1             |
|өзгеріссіз (инварианттар.                                       |              |
|Прак №11 Жердің радиациялық белдеуі.                            |1             |
|Прак №12 Көлденең электр және магнит өрістерінде фокуске        |1             |
|жинақтау. Нақты фокустау.Сильная фокусировка                    |              |
|Прак №13 Біртекті электр және біртекті магнит өрістерінің       |1             |
|зарядталған бөлшектердің қозғалысына әсері.                     |              |
|Прак №14  Өткен лекциялар бойынша семинар                       |1             |
|Прак № 15  Өткен лекциялар бойынша семинар                      |1             |



5. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
5. 1 Электронный проектор және оның негізгі қасиеттері.
5.2 Электрондық оптика жөніндегі ұғым.
5.3Шалаөткізгішті, электрондық және иондық приборлар.
5.4 Электрондық-сәулелік прибор.
5.5 Электрондық шамдар.
5.6 Электрондардың электростатикалық эмиссиясы.

6. ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3  кесте - Пәннің оқу-әдістемелік картасы
|Тақырыптар                                       |Көрнектілік|Өздік оқуға|Бақыла|
|                                                 |құралдар,  |арналған   |у     |
|                                                 |ОТҚ, плакат|сұрақтар   |формас|
|                                                 |тар,       |           |ы     |
|                                                 |зертха-налы|           |      |
|                                                 |қ стенд тер|           |      |
|Дәріс сабақтары              |Машықтандыру       |           |           |      |
|                             |сабақтары          |           |           |      |
|1                            |2                  |3          |4          |5     |
|1.  Кіріспе. Күштің          |Машық.№1. Күштің   |Көрнекілік |Электрон   |Тест. |
|зарядталған бөлшекке әсері.  |зарядталған        |құралдар.  |және оның  |      |
|Қозғалыс теңдеуі             |бөлшекке әсері.    |ОТҚ        |негізгі    |      |
|                             |Қозғалыс теңдеуі   |           |қасиеттері.|      |
|2. Мөлдір ортадағы жарық     |Машық.№2 Мөлдір    |Көрнекілік |Диэлектрикт|Тест. |
|сәулелерінің таралуы және    |ортадағы жарық     |құралдар.  |ер мен     |      |
|электр өрісінде зарядталған  |сәулелерінің       |           |шалаөткізгі|      |
|бөлшектердің қозңалысының    |таралуы және электр|           |штердегі   |      |
|ұқсастығы және               |өрісінде           |           |электрондар|      |
|                             |зарядталған        |           |статистикас|      |
|                             |бөлшектердің       |           |ы          |      |
|                             |қозңалысының       |           |           |      |
|                             |ұқсастығы          |           |           |      |
|3. Аксиально-симметриялық    |Машық.№3           |Плакаттар. |Электрондық|Тест. |
|өріс үшін электронды         |Аксиально-симметрия|           |эмиссия.   |      |
|оптиканың негізгі теңдеуі    |лық өріс үшін      |           |           |      |
|                             |электронды         |           |           |      |
|                             |оптиканың негізгі  |           |           |      |
|                             |теңдеуі            |           |           |      |
|4 Аксиально-симметриялық     |Машық.№4.          |Плакаттар. |Жұқа линза |Бақыла|
|өрісте фокуске жинақтау.     |Аксиально-симметрия|           |           |у     |
|Гельмгольц-Лагранж           |лық өрісте фокуске |           |           |жұмыс.|
|теғдеуі.Жұқа линза.          |жинақтау.          |           |           |      |
|                             |Гельмгольц-Лагранж |           |           |      |
|                             |теғдеуі.Жұқа линза.|           |           |      |
|5. Электрондық оптикадағы    |Машық. 5           |стенд.     |Вакуумдағы |Тест. |
|жақын әдістер                |Электрондық        |           |электр     |      |
|                             |оптикадағы жақын   |           |тоғы.      |      |
|                             |әдістер            |           |           |      |
|6. Элекростатикалық өрістері |Машық.№6 Биполярлы |Көрнекілік |Электрондық|Тест. |
|бар бірнеше электрондық      |транзис-торды      |құралдар.  |оптика     |      |
|құралдар.                    |компьютерлік       |           |жөніндегі  |      |
|                             |модельдеу.         |           |ұғым.      |      |
|7. Электронды микроскоп      |Машық.№7.          |стенд.     |электрондық|Бақыла|
|                             |Электронды         |           |және иондық|у     |
|                             |микроскоп.         |           |приборлар. |жұмыс.|
|8. Аксиальді-симметриялық    |Машық.№8 Қысқа     |стенд.     |Электрондық|Межелі|
|магнит өрісі.Қысқа катушканың|катушканың         |           |-сәулелік  |к     |
|көмегімен фокуске жинақтау.  |көмегімен фокуске  |           |прибор.    |бақыла|
|                             |жинақтау.          |           |           |у.    |
|9. Аксиальді-симметриялық    |Пр.№9              |Көрнекілік |Электрондық|Тест. |
|магнит өрісі.Қысқа катушканың|Аксиальді-симметрия|құралдар.  |шамдар.    |      |
|көмегімен фокуске жинақтау.  |лық магнит         |           |           |      |
|                             |өрісі.Қысқа        |           |           |      |
|                             |катушканың         |           |           |      |
|                             |көмегімен фокуске  |           |           |      |
|                             |жинақтау.          |           |           |      |
|10 Көлденең электр және      |Пр.№10. Көлденең   |Көрнекілік |Электрондар|Тест. |
|магнит өрістерінде фокуске   |электр және магнит |құралдар.  |дың        |      |
|жинақтау. Нақты              |өрістерінде фокуске|Зертханалық|электростат|      |
|фокустау.Сильная фокусировка |жинақтау. Нақты    |стенд.     |икалық     |      |
|                             |фокустау.Сильная   |           |эмиссиясы. |      |
|                             |фокусировка        |           |           |      |
|                             |Пр.№ 11 Біртекті   |Плакаттар. |Өшетін     |Бақыла|
|                             |электр және        |           |тербелістер|у     |
|                             |біртекті магнит    |           |.          |жұмыс.|
|                             |өрістерінің        |           |           |      |
|                             |зарядталған        |           |           |      |
|                             |бөлшектердің       |           |           |      |
|                             |қозғалысына әсері. |           |           |      |
|12.Сандық электроника.       |Пр.№7 Төртполюстің |Плакаттар. |Түзеткіш   |Тест. |
|                             |шығысындағы        |           |диодтар.   |      |
|                             |импульстің пішінін |           |           |      |
|                             |амалдық әдіспен    |           |           |      |
|                             |анықтау.           |           |           |      |
|13.  Тристабильді сүлбелер,  |Пр№9 Биполярлы     |Зертханалық|Триод.     |Тест. |
|шина арқылы информация алмасу|транзис-торды      |стенд.     |           |      |
|түсініктері.                 |компьютерлік       |           |           |      |
|                             |модельдеу.         |           |           |      |
|14. Есте сақтау құрылғылары. |Пр№11              |Электромагн|Титратронда|Қорыты|
|Импульстік санағыштар,       |Тұрақтан-дырылған  |иттік      |р.         |нды   |
|олардың классиификациясы.    |түзеткішті есептеу.|толқындар  |           |бақыла|
|                             |                   |плакаты.   |           |у     |
|                             |                   |           |           |жұмыс.|
|15. Цифрлық бір- және        |Пр№13 Күшейту      |Плакаттар. |           |Межелі|
|көпзарядты компараторлар.    |каскадының         |           |           |к     |
|                             |амплитуда          |           |           |бақыла|
|                             |–жиіліктік, фаза   |           |           |у.    |
|                             |жиіліктік          |           |           |      |
|                             |сипаттамаларын     |           |           |      |
|                             |зерттеу.           |           |           |      |




7. ОҚУ-ӘДІСТЕМІЛІК ОҚУЛЫҚПЕН ҚАМТАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ

7 кесте Оқу-әдістемелік оқулықпен қамтамасыз етілу картасы

|Оқулықтар,                                    |саны |студенттер  |Қамтылу    |
|оқу-әдістемелік құралдар                      |     |саны        |пайызы     |
|аттары                                        |     |            |           |
|1                                             |2    |3           |4          |
|Маусымбаев С.С., Павлов И.В.,Абдрахманова Р.Р.|7    |7           |100        |
|Движение заряженных частиц в электрических и  |     |            |           |
|магнитных полях. 2006                         |     |            |           |
|Л.А.Арцимович.,С.Ю.Лукьянов  Движение         |3    |7           |40         |
|заряженных частиц в электрических и магнитных |     |            |           |
|полях. М.,Наука 1972                          |     |            |           |
|Амиров Ж.Х. Электротехника және электроника. –|10   |7           |100        |
|Алматы, 2003, 2005                            |     |            |           |
|Демтредер В. Лазерная спектроскопия. – М.,    |1    |7           |14         |
|Наука. -1985.                                 |     |            |           |
|Лачин В.И., Савелов Н.С. Электроника. –       |2    |7           |30         |
|Растов-на –Дону: Феникс, 2002, 572 с.         |     |            |           |
|Ткаченко Ф.А. Техническая электроника. –Мн.:  |2    |7           |30         |
|Дизайн ПРО, 2002, 368 с.                      |     |            |           |
| Ушаков В.Н., Долженко О.В. Электроника: от   |2    |7           |30         |
|элементов до устройств.- М.: Радио и связь,   |     |            |           |
|1993, 352 с.                                  |     |            |           |

8. ОҚУЛЫҚТАР
8.1 Негізгі
 8.1.1 Маусымбаев С.С., Павлов И.В.,Абдрахманова Р.Р. Движение заряженных
частиц в электрических и магнитных полях. 2006
 8.1.2 Л.А.Арцимович.,С.Ю.Лукьянов  Движение заряженных частиц в
электрических и магнитных полях. М.,Наука 1972


 8.1.3 Амиров Ж.Х. Электротехника және электроника. – Алматы, 2003, 2005
 8.1.4 Демтредер В. Лазерная спектроскопия. – М., Наука. -1985.
 8.1.5 Лачин В.И., Савелов Н.С. Электроника. – Растов-на –Дону: Феникс,
2002, 572 с.
 8.1.6 Ткаченко Ф.А. Техническая электроника. –Мн.: Дизайн ПРО, 2002, 368
с.
 8.1.7 Ушаков В.Н., Долженко О.В. Электроника: от элементов до устройств.-
М.: Радио и связь, 1993, 352 с.
8.2 Қосымша
 8.2.1  Пасынков В.В., Чиркин Л.К. Полупроводниковые приборы. Санкт-
Петербург.: Лань, 2002, 480 с.
 8.2.2 Магер Е.В., Тауасров С.Б., Алмасбеков Н.Е. Статистические методы
радиофизики и электроники. –Алматы: Қазақ университеті, 2002, 117 с.





















































Пәндер