Файл қосу
Қоршаған орта мониторингісі
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты |ПОӘК |ПОӘК |
| | |042-16.1.21/01-2013 |
|«Қоршаған орта |№2басылым 10.10.2012ж. | |
|мониторингісі» пәнінің |№1басылым21.09.2007ж.орнына| |
|оқу-әдістемелік кешені | | |
050608 «Экология » мамандықтарына арналған
«Қоршаған орта мониторингісі» пәнінің
ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Оқутышының жұмыс оқу бағдарламасы
Семей-2013
|ПОӘК 042-16.1.21/01-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | беттің 2-ші|
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына |беті |
Алғы сөз
1. ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы Жұмабеков С.Ж. доцент м.а.,
«Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасы, Шәкәрім атындағы Семей
мемлекеттік университеті
2. ТАЛҚЫЛАҒАН
2.1 Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті «Экология және қоршаған
ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
« 19 » 12 2012 ж., № 4 хаттама
Кафедра меңгерушісі Апсаликов К.Н.
2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
« 30 » 01 2013 ж., № 3 хаттама
Төраға Туганбаева С.М.
3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға мақұлданған
және ұсынылған.
« 10 » 01 2013 ж., № хаттама
ОӘК төрағасы Рскелдиев Б.А.
4. ЕНГІЗІЛДІ
21.09.2007 жылғы №1басылым орнына
|ПОӘК 042-16.1.21/01-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | беттің 2-ші |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына|беті |
Мазмұны
1. Қолданылу саласы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ереже
4. Оқутышының жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны.
5. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары.
6. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы.
7. Әдебиеттер.
|ПОӘК 042-16.1.21/01-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына|беттің 2-ші беті |
1. Қолдану саласы
«Қоршаған орта мониторингісі» пәнінің оқу-әдістемелік кешені
«Экология» мамандығы студенттеріне арналған. Ол студенттерді курстың
мазмұны, өзектілігі мен маңыздылығымен, саясаттылығымен таныстырады. Осы
курсты оқуда студенттер әдебиеттермен жұмыс істеуді, әдебиеттерді іздестірі
жолдарымен және химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі әдістерімен
танысады. Пәнді оқытуда оқу-әдістемелік кешен негізгі құрал болып табылады.
2. Нормативтік сілтемелер
«Қоршаған орта мониторингісі» пәнінің оқу-әдістемелік кешені келесі
құжаттардың ұсынымдарымен талаптарына сәйкес берілген пән бойынша оқу
процесіне ұйымдастыру тәртібін белгілейді және жасайды.
050608 «Экология» мамандықтағы мемлекеттік жалпы міндетті білім
стандарты ҚР МЖБС 3.08.0 -2004, Қазақстан Республикасының білім және ғылым
министрлігінің 7 тамыз 2004 жылғы, №671 бұйрығы бойынша әрекетке енгізілді
және бекітілді.
3. Жалпы ереже
Пәндердің мазмұнының қысқаша сипаты.
«Қоршаған орта мониторингісі» пәні 050608 «Экология» мамандығы
бойынша биосфера және оның жеке бөліктерінің антропогендік әсерден болатын
өзгерістердін болжау, бағалау мен бақылаудың комплексті жүйесінің негізін,
қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта отырып, жан-жақты талдауға, адамдар,
өсімдік пен жануарлардың өмір сүріп отырған ортасындағы ерекшелікті ашуға
арналған.
Қоршаған орта мониторингісі - қоршаған ортадағы заттардың өсімдік пен
жануарлар ағзасына әсерін, қауіпсіздік шараларын бақылауға, тексеруге және
қортынды жасауға бағытталған ғылым.
3.2. Аталған пәннің мақсаты экология саласында кәсіби шеберлікті
шыңдап, қоршаған ортаны қорғау мен еліміздегі экологиялық дұрыс жағдайды
қамтамасыз ету.
3.3. Тапсырмалары:
- қоршаған ортадағы антропогендік әсердің орта мен ондағы тіршілік
иелеріне әсерін ашу
|ПОӘК 042-16.1.21/01-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына|беттің 2-ші беті |
- қоршаған орта мониторингісінің негізгі заңдылықтарын оқыту
- агробиогеоценоз ерекшелігі мен табиғат процесстерін меңгеру-
биологиялық ресурстар мен су, құрлық, минеральды қабаттардың сапасын
төмендетпеу шараларын жоспарлау
- қоршаған орта мониторингісінің талаптарын орындау
- қоршаған орта жағдайына баға беру
3.3. Пәннің пререквизиттері:
«Қоршаған орта мониторингісі» пәні 050608 «Экология» мамандығы
бойынша «Биогеохимия және экотоксикология», «Экология», «Токсикология» және
басқа да қоршаған ортаны қорғау саласын зерттейтін ғылымдардан бастау
алады.
3.4. Пәннің постреквизиттері:
1. «Биогеохимия және экотоксикология»
2. «Химиялық және биологиялық қауіпсіздік»
3. «Радиациялық қауіпсіздік»
4. «Қоршаған орта мониторингісі»
5. «Экологиялық нормалау және сараптама»
Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
1-кесте
|Курс |Семестр |Кредит |ДР |Зерт.|СӨЖ |Барлығы |Қорытынды |
| | | |(сағ.)| | |(сағ.) |бақылаудың |
| | | | | | | |формасы |
|4 |7 |3 |30 |15 |22,5 |67,5 |Емтихан |
4. Оқутышының жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны.
2-кесте. Пәннің мазмұны. Сабақ түрі бойынша сағаттарды бөлу
|р/№|Дәріс сабағы |Сағ. |
| | |саны |
|Мониторинг туралы түсінік |
|2 |
|Мониторингтің негізгі міндеттері |
|2 |
|Мониторинг жүйесін топтастыру |
|2 |
|Мониторинг жүйесінің мәліметтерді ортақтастыру |
|сипаттамасына қарай жіктелуі |
|2 |
|Приоритеттік ластағым заттарды топтастыру мен олардың |
|мөлшерін әртүрлі ортада өлшеу туралы мәліметтер |
|2 |
|ОӘК 042-14.6-2.1. |
|20.30.01-2008 №1 басылым беттің |
|6 -ші беті |
|Қоршаған ортаның құрама мониторингісін атқару түрлері. 2 |
|Қоршаған ортаның жер бетіндегі мониторинг жүйесі 2|
|Мониторинг зерттеулерінің негізгі бағыты |
|2 |
|Бірлестірілген экологиялық жүйесінің құрылымы. |
|2 |
|Бірлестірілген экологиялық мониторингтің аймақтың |
|жүйесіндегі тақырыптың мәліметтері |
|2 |
|Табиғат ресустарын экономикалық бағалау. |
|2 |
|Жер қойнауын қорғау және минералды шикізат қорын |
|пайдалану. |
|2 |
|Экономикалық бағалауда уақыт факторын есептеу. 2|
|Қазақстанда жер қорын пайдалану |
|2 |
|Жерді экономикалық бағалау түрлері (3 түрі). |
|2 |
Барлығы: 30
3-кесте.
| |Лабораториялдық сабақ |Сағ. |
| | |саны |
|1.Жер ресурстарын бағалаудың негізгі принциптері |
|1 |
|Қоршаған ортаны (жерді) бағалау әдістері. |
|1 |
|Су қорын және пайдаланудың негізгі бағыттары. |
|1 |
|Су қорын бағалау |
|1 |
|Ренталық бағалаудың табиғат ресурстарын басқа әдістерін |
|ерекшелігі. |
|1 |
|Қазақстанның биологиялық қорлары, оларды қорғау |
|және тиімді пайдалану |
|1 |
|Әуе кеңестігін қорғау мәселелері |
|1 |
|Ғылыми-техникалық жетістіктері және табиғат пайдалану (зерттеу, |
|бағалау). |
|1 |
|Табиғат пайдалануды басқару негіздері (заңдар,бағыттар) 1 |
|Қоршаған ортаның тазалық, шаруашылық нормативтері. 1 |
|Қоршаған ортаны қорғауға, тиімді пайдалануға |
|ынталындыру жолдары. |
|1 |
|Табиғат пайдалану төлемдері және оларды сұрптау |
|1 |
|Жер қорын пайдалану төлемдері. |
|1 |
|Су қорын пайдалану төлемдері. |
|1 |
| Қоршаған ортаны қорғаудың халықаралық мәселелері. |
|Табиғат байлығының сарқылуы туралы қазіргі териториялар. 1 |
|ПОӘК 042-16.1.21/01-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына|беттің 2-ші беті |
5. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары.
5.1 Студенттердің оқытушының жетекшілігімен орындайтын өзіндік жұмыстарының
тақырыптары
4-кесте. СӨЖ жоспары
|1. Мониторинг туралы түсінік |
|Мониторингтің негізгі міндеттері |
|3 |
|Мониторинг жүйесін топтастыру |
|Мониторинг жүйесінің мәліметтерді ортақтастыру сипаттамасына қарай |
|жіктелуі |
|3 |
|Приоритеттік ластағым заттарды топтастыру мен олардың |
|мөлшерін әртүрлі ортада өлшеу туралы мәліметтер |
|Қоршаған ортаның құрама мониторингісін атқару түрлері. |
|Қоршаған ортаның жер бетіндегі мониторинг жүйесі |
|Мониторинг зерттеулерінің негізгі бағыты |
|3 |
|Бірлестірілген экологиялық жүйесінің құрылымы. |
|Бірлестірілген экологиялық мониторингтің аймақтың жүйесіндегі |
|тақырыптың мәліметтері |
|2 |
|Табиғат ресустарын экономикалық бағалау. |
|Жер қойнауын қорғау және минералды шикізат қорын 3 |
|пайдалану. |
|Экономикалық бағалауда уақыт факторын есептеу. |
|Қазақстанда жер қорын пайдалану |
|Жерді экономикалық бағалау түрлері (3 түрі). |
|2 |
|Жер ресурстарын бағалаудың негізгі принциптері |
|Қоршаған ортаны (жерді) бағалау әдістері. |
|3 |
|Су қорын және пайдаланудың негізгі бағыттары. |
|Су қорын бағалау |
|Ренталық бағалаудың табиғат ресурстарын басқа әдістерін 2 |
|ерекшелігі. |
|Қазақстанның биологиялық қорлары, оларды қорғау және |
|тиімді пайдалану |
|Әуе кеңестігін қорғау мәселелері |
|2 |
|Ғылыми-техникалық жетістіктері және табиғат |
|пайдалану (зерттеу, бағалау). |
| |
|Барлығы: 22,5 |
|ПОӘК 042-16.1.21/01-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына|беттің 2-ші беті |
6. Оқу - әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы.
5-кесте. Оқу - әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы.
|Оқулықтардың, оқу |Дана (саны) |Студенттердің |Қамтамасыз |
|әдістемелік құралдардың | |саны |етілуі % |
|атаулары | | | |
|1 |2 |3 |4 |
|«Основы защиты окружающей|14 |14 |100 |
|среды». Москва-1998г. | | | |
| | | | |
|Ә. Бейсенова, Ж. | | | |
|Шілдебаев. Экология және | | | |
|табиғатты тиімді |10 |14 |60 |
|пайдалану.Алматы, 2004. | | | |
| | | | |
|Оспанова Г.С., Бозшатаева| | | |
|Г.Т. Экология. Алматы. | | | |
|Экономика. 2002ж | | | |
| | | | |
|Оспанова Г.С., Бозшатаева|15 |14 |100 |
|Г.Т. Экологиядан оқу | | | |
|–әдістемелік ќұрал. | | | |
|Алматы. Экономика.2002 ж.| | | |
| | | | |
| |15 |14 |100 |
| | | | |
| | | | |
7. Негізгі әдебиеттер
7.1. Аќбасова А.Ж. Саинова Г.Є. Экология. Алматы. 2003ж.
7.2. Ә. Бейсенова, Ж. Шілдебаев. Экология және табиғатты тиімді
пайдалану. Алматы, 2004.
7.3. Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология. Алматы. Экономика. 2002ж
|ПОӘК 042-16.1.21/01-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына|беттің 2-ші беті |
7.2. Қосымша әдебиеттер
7.2.1. Аќбасова А.Ж. Саинова Г.Є. Экология. Алматы. 2003ж 4.2.1.
В.И.Коробкин, Л.В.Передельский «Экология» Ростов-на Дону, 2001.
7.2.2. А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . «Экология» .М.,2000.
7.2.3. Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997
7.2.4. А.А. Горелов. Экология. М., 2000.
7.2.5. Чернова Н.М.,А.М. Былова, Экология М.: «Просвещение» 1988.
7.2.6. Глухов В.В., Лисочкина Т.В., Некрасова Т.П., Экономические основы
экологии Санкт-Петербург « Специальная литература» 1997.
7.2.7. Федорова А.И., Никольская А.Н. Практикум по экологии и охране
окружающей среды. Москва. 2003.
7.2.8. Хоружая Т.А. Методы оценки экологической опасности. Москва. 1998.
7.2.9. Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. Алма-Ата ,
1991.
7.2.10.Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. Учебное пособие
. Москва.1998.
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты |ПОӘК |ПОӘК 042-16.1.21/02-2013|
|«Қоршаған орта |№2басылым 10.10.2012ж. | |
|мониторингісі» пәнінің |№1басыл.21.09.2007ж.орнына| |
|оқу-әдістемелік кешені | | |
050608 «Экология » мамандықтарына арналған
«Қоршаған орта мониторингісі» пәнінің
ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Студенттерге арналған жұмыс оқу бағдарламасы
Семей-2013
|ПОӘК 042-16.1.21/02-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнын|беттің 2-ші беті |
| |а | |
Алғы сөз
1. ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы Жұмабеков С.Ж. доцент м.а.,
«Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасы, Шәкәрім атындағы Семей
мемлекеттік университеті
2. ТАЛҚЫЛАҒАН
2.1 Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті «Экология және қоршаған
ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
« 19 » 12 2012 ж., № 4 хаттама
Кафедра меңгерушісі Апсаликов К.Н.
2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
« 30 » 01 2013 ж., № 3 хаттама
Төраға Туганбаева С.М.
3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға мақұлданған
және ұсынылған.
« 10 » 01 2013 ж., № 3 хаттама
ОӘК төрағасы Рскелдиев Б.А.
4. ЕНГІЗІЛДІ
21.09.2007 жылғы №1басылым орнына
|ПОӘК 042-16.1.21/02-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына|беттің 2-ші беті |
Мазмұны
1. Жалпы ережелер
2. Пәннің мазмұны мен сабақ түріне байланысты сағаттардың бөлінуі
3. Пәнді меңгеру жөніндегі әдістемелік ұсыныстар
4. Курс форматы
5. Курс саясаты
6. Студенттердің үлгерімін бағалау саясаты
7. Әдебиеттер
|ПОӘК 042-16.1.21/02-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына|беттің -ші беті |
1. Жалпы ережелер
Пәнді оқытушы туралы жалпы деректер
ЖҰМАБЕКОВ САНСЫЗБАЙ ЖҰМАБЕКҰЛЫ, мал дәрігерлік ғылымдардың кандидаты,
доцент м.а.
Экология және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы
Жұмыс телефоны: 53-19-70. Оқу ғимараты-5,үй тел. 35-30-66
1.2. Пәннің мақсаты
Пәнді оқытудағы мақсаттар – студенттерді теориялық біліммен және
тәжірибе әдістеріне үйрету нәтижесінде, оларды: төмендегі мәселелерді
шешуге дайындау:
«Қоршаған орта мониторингісі» пәні 050608 «Экология» мамандығы
бойынша биосфера және оның жеке бөліктерінің антропогендік әсерден болатын
өзгерістердін болжау, бағалау мен бақылаудың комплексті жүйесінің негізін,
қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта отырып, жан-жақты талдауға, адамдар,
өсімдік пен жануарлардың өмір сүріп отырған ортасындағы ерекшелікті ашуға
арналған.
1.3. Пәннің пререквизиттері:
«Қоршаған орта мониторингісі» пәні 050608 «Экология» мамандығы
бойынша «Биогеохимия және экотоксикология», «Экология», «Токсикология» және
басқа да қоршаған ортаны қорғау саласын зерттейтін ғылымдардан бастау
алады.
1.4. Пәннің постреквизиттері:
1. «Биогеохимия және экотоксикология»
2. «Химиялық және биологиялық қауіпсіздік»
3. «Радиациялық қауіпсіздік»
4. «Қоршаған орта мониторингісі»
5. «Экологиялық нормалау және сараптама»
2. Пәннің мазмұны мен сабақ түріне байланысты сағаттардың бөлінуі
Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
1-кесте
|Курс |Семестр |Кредит |ДР |Зерт.|СӨЖ |Барлығы |Қорытынды |
| | | |(сағ.)| | |(сағ.) |бақылаудың формасы|
|4 |7 |3 |30 |15 |22,5 |67,5 |Емтихан |
|ПОӘК 042-16.1.21/02-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына|беттің 2-ші беті |
Сабақ түрі бойынша сағаттарды бөлу
2-кесте.
|р/№|Дәріс сабағы |Сағ. |
| | |саны |
|1. Мониторинг туралы түсінік |
|2 |
|2.Мониторингтің негізгі міндеттері |
|2 |
|3.Мониторинг жүйесін топтастыру |
|2 |
|4.Мониторинг жүйесінің мәліметтерді ортақтастыру |
|сипаттамасына қарай жіктелуі |
|2 |
|5.Приоритеттік ластағым заттарды топтастыру мен олардың |
|мөлшерін әртүрлі ортада өлшеу туралы мәліметтер |
|2 |
|6.Қоршаған ортаның құрама мониторингісін атқару түрлері. |
|2 |
|7.Қоршаған ортаның жер бетіндегі мониторинг жүйесі |
|2 |
|8.Мониторинг зерттеулерінің негізгі бағыты |
|2 |
|9.Бірлестірілген экологиялық жүйесінің құрылымы. |
|2 |
|10.Бірлестірілген экологиялық мониторингтің аймақтың |
|жүйесіндегі тақырыптың мәліметтері |
|2 |
|11.Табиғат ресустарын экономикалық бағалау. |
|2 |
|Жер қойнауын қорғау және минералды шикізат қоры |
|2 |
|12.Экономикалық бағалауда уақыт факторын есептеу. |
|2 |
|13.Қазақстанда жер қорын пайдалану |
|2 |
|14.Жерді экономикалық бағалау түрлері (3 түрі). |
|2 |
Барлығы: 30
3-кесте.
| |Лабораториялдық сабақ |Сағ. |
| | |саны |
|1.Жер ресурстарын бағалаудың негізгі принциптері |
|1 |
|2.Қоршаған ортаны (жерді) бағалау әдістері. |
|1 |
|3.Су қорын және пайдаланудың негізгі бағыттары. |
|1 |
|4.Су қорын бағалау |
|1 |
|5.Ренталық бағалаудың табиғат ресурстарын басқа әдістерін |
|ерекшелігі. |
|1 |
|6.Қазақстанның биологиялық қорлары, оларды қорғау |
|және тиімді пайдалану |
|1 |
|7.Әуе кеңестігін қорғау мәселелері |
|1 |
|8.Ғылыми-техникалық жетістіктері және табиғат пайдалану (зерттеу, |
|бағалау). |
|1 |
|9.Табиғат пайдалануды басқару негіздері (заңдар,бағыттар) |
|1 |
|10.Қоршаған ортаның тазалық, шаруашылық нормативтері. |
|1 |
|11.Қоршаған ортаны қорғауға, тиімді пайдалануға |
|ынталындыру жолдары. |
|1 |
|12.Табиғат пайдалану төлемдері және оларды сұрптау |
|1 |
|13.Жер қорын пайдалану төлемдері. |
|1 |
|14.Су қорын пайдалану төлемдері. |
|1 |
|15. Қоршаған ортаны қорғаудың халықаралық мәселелері. |
|Табиғат байлығының сарқылуы туралы қазіргі териториялар. |
|1 |
Барлығы: 15
4-кесте. СӨЖ жоспары
|1. Мониторинг туралы түсінік |
|Мониторингтің негізгі міндеттері |
|3 |
|Мониторинг жүйесін топтастыру |
|2.Мониторинг жүйесінің мәліметтерді ортақтастыру сипаттамасына қарай |
|жіктелуі |
|3 |
|Приоритеттік ластағым заттарды топтастыру мен олардың |
|мөлшерін әртүрлі ортада өлшеу туралы мәліметтер |
|Қоршаған ортаның құрама мониторингісін атқару түрлері. |
|3.Қоршаған ортаның жер бетіндегі мониторинг жүйесі |
|Мониторинг зерттеулерінің негізгі бағыты |
|3 |
|Бірлестірілген экологиялық жүйесінің құрылымы. |
|4.Бірлестірілген экологиялық мониторингтің аймақтың жүйесіндегі |
|тақырыптың мәліметтері |
|2 |
|Табиғат ресустарын экономикалық бағалау. |
|5.Жер қойнауын қорғау және минералды шикізат қорын |
|3 |
|пайдалану. |
|Экономикалық бағалауда уақыт факторын есептеу. |
|Қазақстанда жер қорын пайдалану |
|6.Жерді экономикалық бағалау түрлері (3 түрі). |
|2 |
|Жер ресурстарын бағалаудың негізгі принциптері |
|7.Қоршаған ортаны (жерді) бағалау әдістері. |
|3 |
|Су қорын және пайдаланудың негізгі бағыттары. |
|Су қорын бағалау |
|8.Ренталық бағалаудың табиғат ресурстарын басқа әдістерін |
|2 ерекшелігі. |
|Қазақстанның биологиялық қорлары, оларды қорғау және |
|тиімді пайдалану |
|9.Әуе кеңестігін қорғау мәселелері |
|2 |
|Ғылыми-техникалық жетістіктері және табиғат |
|пайдалану (зерттеу, бағалау). |
| |
|Барлығы: 22.5 |
|ПОӘК 042-16.1.21/02-2013 |№2басылым 10.10.2012ж. | беттің |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына |2-ші беті |
3. Пәнді меңгеру жөніндегі әдістемелік ұсыныстар
Курс, семестр 4 курс 7
семестр
Сабақ мерзімі, уақыты Кестеге
сәйкес
Кредит сағат мөлшері Бір жұмада 4 сағат
(барлығы 90)
Жұмадағы сағат мөлшері 2 дәріс +1 лаб. саб.+1
ОСӨЖ + 3
өздік жұмыс
Аудиториялық және ОСӨЖ
сағаттарының семестрдегі мөлшері 30 дәріс + 15 лаб.саб.+
22,5 ОСӨЖ + 22,5 ӨЖ =90 сағат
Студенттер пәнді толық меңгеру үшін олар төмендегі талаптарды
толық орындаулары қажет:
Сабақ басталғанда оқытушыдан пәннің оқу-әдістемелік кешкнін
алып танысу.
Адиториялық сабақтарды (дәріс, тәжірибе сабақтары және СӨЖ)
босатпау, дайындалып келу және белсенді қатысу сөйтіп ең жоғарғы балл
жинау.
4. Курс форматы
Қоршаған орта мониторингісі - қоршаған ортадағы заттардың өсімдік пен
жануарлар ағзасына әсерін, қауіпсіздік шараларын бақылауға, тексеруге және
қортынды жасауға бағытталған ғылым.
Аталған пәннің мақсаты экология саласында кәсіби шеберлікті шыңдап,
қоршаған ортаны қорғау мен еліміздегі экологиялық дұрыс жағдайды қамтамасыз
ету.
Тапсырмалары:
- қоршаған ортадағы антропогендік әсердің орта мен ондағы тіршілік
иелеріне әсерін ашу
- қоршаған орта мониторингісінің негізгі заңдылықтарын оқыту
- агробиогеоценоз ерекшелігі мен табиғат процесстерін меңгеру-
биологиялық ресурстар мен су, құрлық, минеральды қабаттардың сапасын
төмендетпеу шараларын жоспарлау
- қоршаған орта мониторингісінің талаптарын орындау
- қоршаған орта жағдайына баға беру
-
|ПОӘК 042-16.1.21/02-2013 |№2басылым 10.10.2012ж. | беттің |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына |2-ші беті |
5. Курс саясаты
«Қоршаған орта мониторингісі» пәні 050608 «Экология» мамандығы
бойынша экотоксикология негізін, қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта
отырып, жан-жақты талдауға, адамдар, өсімдік пен жануарлардың өмір сүріп
отырған ортасындағы қауіпсіздік байланысын ашуға арналған.
Қоршаған орта мониторингісі - қоршаған ортаны бағалау, талдау, зерттеу
жұмыстары мен уландырғыш заттардың өсімдік пен жануарлар ағзасына әсерін,
қауіпсіздік шараларына бағытталған ғылым.
Аталған пәннің мақсаты экология саласында кәсіби шеберлікті шыңдап,
қоршаған ортаны қорғау мен еліміздегі экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз
ету.Тапсырмалары:
- қоршаған ортаны зерттеу, талдау, бағалау және биологиялық уландырғыш
заттардың тіршілік иелеріне зиянды әсерін ашу
- химиялық және биологиялық қауіпсіздіктің негізгі заңдылықтарын оқыту
- қоршаған орта мониторингісі пәнінің ерекшелігі табиғат процесстерін
меңгеру, биологиялық ресурстар мен су, құрлық, минеральды қабаттардың
сапасын төмендетпеу шараларын жоспарлау
6. Студенттердің біліміне баға беру жүйесі
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінде кредиттік технология
бойынша оқып жатқан студенттердің барлық пәндерден алған білім деңгейі
рейтингтік бақылау арқылы тексеріледі.
Мамандықтың жұмысшы оқу бағдарламасына кірген әр пәннің рейтингі 100
балдық шкаламен есептеледі.
Әр пән үшін күнделекті, межелік және қорытынды бақылау түрлері
қабылданған.
2-ші кесте
|Бақылау түрлері |Балдары |
|1. Күнделікті (Өздік және бақылау жұмыстары, реферат, |40 |
|семестр тапсырмасы, тәжірибе сабағы т.сс) | |
| 2. Межелік (бақылау жұмысы, коллоквиум) |20 |
|3. Қорытынды (курстық жоба, курстық жұмыс, емтихан) |40 |
«Қоршаған орта мониторингісі» пәні бойынша бақылау мерзімі оқу процесінің
күнтізбелік жоспарына сәйкес жүргізіледі. Бақылау саны оқу-методикалық
құжаттарда көрсетілген пәннің мазмұнына, көлеміне қарай белгіленеді. Пән
бойынша студенттер білімі кестедегі шкаламен бағаланады.
|ПОӘК 042-16.1.21/02-2013 |№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына |беттің 2-ші беті |
3-ші кесте
|Баға |Бағаның әріптік |Рейтингтік балл (%)|Балдары |
| |экви. | | |
|Үздік |А |95-100 |4,0 |
|Өте жақсы |А- |90-94 |3,67 |
|Жақсы |В+ |85-89 |3,33 |
|«-« |В |80-84 |3,0 |
|«-« |В- |75-79 |2,67 |
|Қанағаттанарлық |С+ |70-74 |2,33 |
| |С |65-69 |2,0 |
| |С- |60-64 |1,67 |
|өту балы |Д |55-59 |1,33 |
| |Д- |50-54 |1,0 |
|Ең төменгі |Ғ |0-49 |0,0 |
7. Негізгі әдебиеттер
7.1. Аќбасова А.Ж. Саинова Г.Є. Экология. Алматы. 2003ж.
7.2. Ә. Бейсенова, Ж. Шілдебаев. Экология және табиғатты тиімді
пайдалану. Алматы, 2004.
7.3. Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология. Алматы. Экономика. 2002ж
7.2. Қосымша әдебиеттер
7.2.1. Аќбасова А.Ж. Саинова Г.Є. Экология. Алматы. 2003ж 4.2.1.
В.И.Коробкин, Л.В.Передельский «Экология» Ростов-на Дону, 2001.
7.2.2. А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . «Экология» .М.,2000.
7.2.3. Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997
7.2.4. А.А. Горелов. Экология. М., 2000.
7.2.5. Чернова Н.М.,А.М. Былова, Экология М.: «Просвещение» 1988.
7.2.6. Глухов В.В., Лисочкина Т.В., Некрасова Т.П., Экономические основы
экологии Санкт-Петербург « Специальная литература» 1997.
7.2.7. Федорова А.И., Никольская А.Н. Практикум по экологии и охране
окружающей среды. Москва. 2003.
7.2.8. Хоружая Т.А. Методы оценки экологической опасности. Москва. 1998.
7.2.9. Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. Алма-Ата ,
1991.
7.2.10.Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. Учебное пособие
. Москва.1998.
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|4 деңгейлі СМЖ құжаты |ПОӘК |ПОӘК 042-14.6-2.1. |
| | |20.30.01-2009 |
|«Қоршаған орта | | |
|мониторингісі» пәнінің |№1 басылым | |
|жұмыс бағдарламасы | | |
Аграрлық факультетінің
деканы,профессор
___________Тоқаев З.Қ.
_________________2009
050608 «Экология » мамандықтарына арналған
«Қоршаған орта мониторингісі» пәнінің
жұмыс бағдарламасы
/сырттай бөлім/
Семей-2009
|ОӘК 042-14.6-2.1. |№ 1 басылым | беттің 2-ші беті |
|20.30.01-2009 | | |
1. ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы Жұмабеков С.Ж. доцент м.а.,
«Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасы, Шәкәрім атындағы Семей
мемлекеттік университеті
2. ТАЛҚЫЛАҒАН
2.1 Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті «Экология және қоршаған
ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
« » 2013 ж., № хаттама
Кафедра меңгерушісі Апсаликов К.Н.
2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
« » 2013 ж., № хаттама
Төраға Сатиева К.Р,
3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға мақұлданған
және ұсынылған.
« » 2013 ж., № хаттама
ОӘК төрағасы Рскелдиев Б.А.
4. ЕНГІЗІЛДІ
21.09.2007 жылғы №1басылым орнына
|ОӘК 042-14.6-2.1. |№1 басылым | беттің 3-ші |
|20.30.01-2009 | |беті |
1. Қолдану саласы
«Қоршаған орта мониторингісі» пәнінің оқу-әдістемелік кешені
«Экология» мамандығы студенттеріне арналған. Ол студенттерді курстың
мазмұны, өзектілігі мен маңыздылығымен, саясаттылығымен таныстырады. Осы
курсты оқуда студенттер әдебиеттермен жұмыс істеуді, әдебиеттерді іздестірі
жолдарымен және химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі әдістерімен
танысады. Пәнді оқытуда оқу-әдістемелік кешен негізгі құрал болып табылады.
2. Нормативтік сілтемелер
«Қоршаған орта мониторингісі» пәнінің оқу-әдістемелік кешені келесі
құжаттардың ұсынымдарымен талаптарына сәйкес берілген пән бойынша оқу
процесіне ұйымдастыру тәртібін белгілейді және жасайды.
050608 «Экология» мамандықтағы мемлекеттік жалпы міндетті білім
стандарты ҚР МЖБС 3.08.323 -2006, Қазақстан Республикасының білім және
ғылым министрлігінің 23.12. 2005 жылғы, №779 бұйрығы бойынша әрекетке
енгізілді және бекітілді.
3. Жалпы ереже
a. Пәндердің мазмұнының қысқаша сипаты.
«Қоршаған орта мониторингісі» пәні 050608 «Экология» мамандығы
бойынша биосфера және оның жеке бөліктерінің антропогендік әсерден болатын
өзгерістердін болжау, бағалау мен бақылаудың комплексті жүйесінің негізін,
қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта отырып, жан-жақты талдауға, адамдар,
өсімдік пен жануарлардың өмір сүріп отырған ортасындағы ерекшелікті ашуға
арналған.
Қоршаған орта мониторингісі - қоршаған ортадағы заттардың өсімдік пен
жануарлар ағзасына әсерін, қауіпсіздік шараларын бақылауға, тексеруге және
қортынды жасауға бағытталған ғылым.
3.2. Аталған пәннің мақсаты экология саласында кәсіби шеберлікті
шыңдап, қоршаған ортаны қорғау мен еліміздегі экологиялық дұрыс жағдайды
қамтамасыз ету.
3.3. Тапсырмалары:
- қоршаған ортадағы антропогендік әсердің орта мен ондағы тіршілік
иелеріне әсерін ашу
|ОӘК 042-14.6-2.1. |№1 басылым | беттің 4 -ші |
|20.30.01-2009 | |беті |
- қоршаған орта мониторингісінің негізгі заңдылықтарын оқыту
- агробиогеоценоз ерекшелігі мен табиғат процесстерін меңгеру-
биологиялық ресурстар мен су, құрлық, минеральды қабаттардың сапасын
төмендетпеу шараларын жоспарлау
- қоршаған орта мониторингісінің талаптарын орындау
- қоршаған орта жағдайына баға беру
3.3. Пәннің пререквизиттері:
«Қоршаған орта мониторингісі» пәні 050608 «Экология» мамандығы
бойынша «Биогеохимия және экотоксикология», «Экология», «Токсикология» және
басқа да қоршаған ортаны қорғау саласын зерттейтін ғылымдардан бастау
алады.
3.4. Пәннің постреквизиттері:
1. «Биогеохимия және экотоксикология»
2. «Химиялық және биологиялық қауіпсіздік»
3. «Радиациялық қауіпсіздік»
4. «Қоршаған орта мониторингісі»
5. «Экологиялық нормалау және сараптама»
Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
1-кесте
|Курс |Семестр |Кредит |ДР |Зерт.|СӨЖ |Барлығы |Қорытынды |
| | | |(сағ.)| | |(сағ.) |бақылаудың |
| | | | | | | |формасы |
|1 |2 |3 |6 |6 |123 |135 |Емтихан |
4. Оқутышының жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны.
2-кесте. Пәннің мазмұны. Сабақ түрі бойынша сағаттарды бөлу
|р/№|Дәріс сабағы |Сағ. |
| | |саны |
|Мониторинг туралы түсінік |
|1 |
|Мониторингтің негізгі міндеттері |
|1 |
|Мониторинг жүйесін топтастыру |
|1 |
|Мониторинг жүйесінің мәліметтерді ортақтастыру |
|сипаттамасына қарай жіктелуі |
|1 |
|Приоритеттік ластағым заттарды топтастыру мен олардың |
|мөлшерін әртүрлі ортада өлшеу туралы мәліметтер |
|1 |
|Қоршаған ортаның құрама мониторингісін атқару түрлері. 1 |
Барлығы: 6
3-кесте.
| |Лабораториялдық сабақ |Сағ. |
| | |саны |
|1.Жер ресурстарын бағалаудың негізгі принциптері |
|1 |
|2.Қоршаған ортаны (жерді) бағалау әдістері. |
|1 |
|3.Су қорын және пайдаланудың негізгі бағыттары. |
|1 |
|4.Су қорын бағалау |
|1 |
|5.Ренталық бағалаудың табиғат ресурстарын басқа әдістерін |
|ерекшелігі. |
|1 |
|6.Қазақстанның биологиялық қорлары, оларды қорғау |
|және тиімді пайдалану |
|1 |
Барлығы: 6
5. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары.
5.1 Студенттердің оқытушының жетекшілігімен орындайтын өзіндік жұмыстарының
тақырыптары
4-кесте. СӨЖ жоспары
|1. Мониторинг туралы түсінік |
|Мониторингтің негізгі міндеттері |
|12 |
|Мониторинг жүйесін топтастыру |
|Мониторинг жүйесінің мәліметтерді ортақтастыру сипаттамасына қарай |
|жіктелуі |
| |
|Приоритеттік ластағым заттарды топтастыру мен олардың |
|мөлшерін әртүрлі ортада өлшеу туралы мәліметтер |
|Қоршаған ортаның құрама мониторингісін атқару түрлері. 12 |
|Қоршаған ортаның жер бетіндегі мониторинг жүйесі |
|Мониторинг зерттеулерінің негізгі бағыты |
|12 |
|Бірлестірілген экологиялық жүйесінің құрылымы. |
|Бірлестірілген экологиялық мониторингтің аймақтың жүйесіндегі |
|тақырыптың мәліметтері |
| |
|Табиғат ресустарын экономикалық бағалау. |
|12 |
|Жер қойнауын қорғау және минералды шикізат қорын |
|пайдалану. |
|Экономикалық бағалауда уақыт факторын есептеу. |
|Қазақстанда жер қорын пайдалану 12 |
|Жерді экономикалық бағалау түрлері (3 түрі). |
| |
|Жер ресурстарын бағалаудың негізгі принциптері |
|12 |
|Қоршаған ортаны (жерді) бағалау әдістері. |
|12 |
|Су қорын және пайдаланудың негізгі бағыттары. |
|Су қорын бағалау |
|Ренталық бағалаудың табиғат ресурстарын басқа әдістерін |
|ерекшелігі. |
|Қазақстанның биологиялық қорлары, оларды қорғау және |
|тиімді пайдалану |
|12 |
|Әуе кеңестігін қорғау мәселелері |
| |
|Ғылыми-техникалық жетістіктері және табиғат |
|пайдалану (зерттеу, бағалау). |
|12 |
| 10. Мониторинг зерттеулерінің негізгі міндеттері |
|15 |
Барлығы: 123
6. Оқу - әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы.
5-кесте. Оқу - әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы.
|Оқулықтардың, оқу |Дана (саны) |Студенттердің |Қамтамасыз |
|әдістемелік құралдардың | |саны |етілуі % |
|атаулары | | | |
|1 |2 |3 |4 |
|«Основы защиты окружающей|14 |14 |100 |
|среды». Москва-1998г. | | | |
| | | | |
|Ә. Бейсенова, Ж. | | | |
|Шілдебаев. Экология және | | | |
|табиғатты тиімді |10 |14 |60 |
|пайдалану.Алматы, 2004. | | | |
| | | | |
|Оспанова Г.С., Бозшатаева| | | |
|Г.Т. Экология. Алматы. | | | |
|Экономика. 2002ж | | | |
| | | | |
|Оспанова Г.С., Бозшатаева|15 |14 |100 |
|Г.Т. Экологиядан оқу | | | |
|–әдістемелік ќұрал. | | | |
|Алматы. Экономика.2002 ж.| | | |
| | | | |
| |15 |14 |100 |
| | | | |
| | | | |
|ПОӘК 042-16.1.21/02-2013|№2басылым 10.10.2012ж. | |
| |№1басыл.21.09.2007ж.орнына|беттің 2-ші беті |
5. ГЛОССАРИЙ
1. «Қоршаған орта мониторингісі» (manitor-еске салушы, алдын-ала ескерту) -
биосфера және оның жеке бөліктерінің антропогендік әсерден болатын
өзгерістердін болжау, бағалау мен бақылаудың комплексті жүйесінің
2. Агробиоценоз – адам қолымен жасалған және реттеліп отыратын
егістіктердің тұрақсыз, жасанды экологиялық жүйесі.
3. Антропогенді сукцессия- адамның шаруашылық ќызметі нәтижесінде пайда
болған сукцессия ( батпақты ќұрғату мен орманды кесу және олардың егістік
жерлерге айналуы.
4. Аутэкология- физиологиялық экология, жеке организмнің қоршаған ортамен
өзара қарым-қатынасын қарастыратын экологияның бөлімі.
5. Биогеоценоз- жер бетінің белгілі бір бөлігін алып жататын біртекті
табиғи ќұбылыстардың бірлестігі.
6. Биоиндикатор- тіршілігі мен жағдайына қарап ортаның қасиеттері, бөгеу
арқылы оларды су қоймаларына айналдыру.
7. Атмосфера- жермен ауырлық күші арқылы байланысқан ауа қабаты және оның
тәуліктік, жылдық айналымына қатысатын массасы .
8. Абиогенді- тірі организмдердің қатысуынсыз жүретін процесс.
9. Абиотикалық факторлар- организмдерге тікелей не болмаса жанама әсер
ететін бейорганикалық, өлі табиғаттың компоненттері ( климат, жарық,
химиялық элементтер мен заттар, температура, қысым және ортаның
қозғалысы, топырақ, т.б.).
10. Афтотрофтар- өздігінен қоректенетіндер, өздеріне қажетті заттарды
өздері жасай алатын тірі организмдер.
11.Адаптация - (лат.–бейімделу)-организмнің, популяцияның, бірлестіктің
сыртқы ортаның белгілі бір жағдайларына бейімделу процесі. Адаптация
кезінде әдетте организмнің фенотиптік ерекшеліктерінің сапалық емес,
сандық өзгірістері орын алады.
12. Антропогенді сукцессия- адамның шаруашылық қызметі нәтижесінде пайда
болған сукцессия ( батпақты құрғату мен орманды кесу және олардың егістік
жерлерге айналуы.
13. Аутэкология- физиологиялық экология, жеке организмнің қоршаған ортамен
өзара қарым-қатынасын қарастыратын экологияның бөлімі.
14. Биогеоценоз- жер бетінің белгілі бір бөлігін алып жататын біртекті
табиғи құбылыстардың бірлестігі.
15. Биоиндикатор- тіршілігі мен жағдайына қарап ортаның қасиеттері, бөгеу
арқылы оларды су қоймаларына айналдыру.
4.1. Негізгі әдебиеттер
4.1.1. Аќбасова А.Ж. Саинова Г.Є. Экология. Алматы. 2003ж.
4.1.2. Ә. Бейсенова, Ж. Шілдебаев. Экология және табиғатты тиімді
пайдалану. Алматы, 2004.
4.1.3. Оспанова Г.С., Бозшатаева Г.Т. Экология. Алматы. Экономика. 2002ж
4.2. Қосымша әдебиеттер
4.2.1. Аќбасова А.Ж. Саинова Г.Є. Экология. Алматы. 2003ж 4.2.1.
В.И.Коробкин, Л.В.Передельский «Экология» Ростов-на Дону, 2001.
4.2.2. А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . «Экология» .М.,2000.
4.2.3. Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997
4.2.4. А.А. Горелов. Экология. М., 2000.
4.2.5. Чернова Н.М.,А.М. Былова, Экология М.: «Просвещение» 1988.
4.2.6. Глухов В.В., Лисочкина Т.В., Некрасова Т.П., Экономические основы
экологии Санкт-Петербург « Специальная литература» 1997.
4.2.7. Федорова А.И., Никольская А.Н. Практикум по экологии и охране
окружающей среды. Москва. 2003.
4.2.8. Хоружая Т.А. Методы оценки экологической опасности. Москва. 1998.
4.2.9. Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. Алма-Ата ,
1991.
4.2.10.Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. Учебное пособие
. Москва.1998.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz