Файл қосу
Абайдың ақындық мектебі
5В 012100, 5В090100, 5В011700 мамандықтарына арналған
«Шәкәрімтану»
ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
СЕМЕЙ
2013
Кіріспе
1 ҚҰРАСТЫРҒАН
Құрастырушы___________ « ___» _________20__ж. Секей Ж., филол.ғ.к.,
қолы
«Журналистика және практикалық қазақ тілі» кафедрасының доцент м.а.
2 КЕЛІСІЛДІ
2.1 Журналистика және практикалық қазақ тілі кафедрасының отырысында
қаралып, талқыланды.
Хаттама №___ «___» ___________20__ ж.
Кафедра меңгерушісі _______________ Каримова Б.Ж.
2.2 Гуманитарлық-заң факультетінің оқу-әдістемелік бюросында талқыланып,
бекітілді.
Хаттама №___ «___» ___________20__ ж.
Төрайым _________________ Григорьева Г.Б.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілді.
Хаттама №___ «___» ___________20__ж.
ОӘК төрайымы _________________ Искакова Г.К.
4 «____» __________ 20__ж. шыққан ПОӘК-нің
№ 2 БАСЫЛЫМЫ
Мазмұны
1 Қолданыс аясы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқу пәнінің мазмұны
5 Студенттің өздік жұмысының тақырыптары
6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8 Әдебиеттер
1 ҚОЛДАНЫС АЯСЫ
«Шәкәрімтану» пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін
оқытушыға арналған пәннің жұмыс 5В 012100, 5В090100, 5В011700
мамандықтарының студенттеріне арналған.
2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы «Шәкәрімтану» пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы
берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі
нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- 5В 012100, 5В090100, 5В011700 мамандықтарының «___» _____ 201__ ж. (№ ___
хаттама) бекітілген элективті пәндер каталогы;
- СТУ 042-СГУ-5-2012 «Пәннің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және
ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
- ДП 042-1.07-2012 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы»
құжаттық іс-жосығы.
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
Шәкәрім Құдайбердиевтің көркем ой-танымы, шығармашылық мұрасы - ұлттық
әдебиетіміздегі дәстүр мен жаңашылдықтың, әдеби дамудың зор белесі.
Шәкәрімнің ақындық шалқарын, тарихи - философиялық мұраларын бірлікте алып
қарастыру арқылы арман - мұратын анық танып алмай Шәкәрімнің өмірі мен
шығармашылығын, ақындық дәстүрін өз биігінде межелей алмаймыз.
«Шәкәрімтану» жоғарғы оқу орындарында арнайы курс ретінде енгізілуі біртуар
ақынның шығармашылық еңбегінің өміршеңдігі мен өз шығармашылығында шығыс
пен батысты ұстазы ұлы Абайдың дәстүрімен жарастыра білуінде. Аталмыш пән
Шәкәрім шығармаларынын рухани қуатын зерделей отырып бүкіл бір ұлттың
болмысын, көркемдік дүниетанымын саралауға жол ашуымен құнды. Шәкәрімнің
шығармашылық мұрасын зерттеу, талдау жасауда ғалымдардың пікірлерін үнемі
дәйектеуден гөрі студенттің ой-тұжырымдар жасауы өзіндік ғылыми құндылық
болып табылмақ. Бұл орайда студенттерге қойылар талап шәкәрімтану
турасындағы әр алуан пікірлерді бір жүйеге келтіріп, бүгінгі ұлттық мүдде
тұрғысынан қарастыру маңызды. Шәкәрімтану ғылымына арналған бақылау -
пысықтау тапсырмаларының тақырыптық мазмұнын ашуда студенттер көрсетілген
әдебиеттер тізімімен ғана шектелмей, қосымша деректер мен ақпарат көздерін
ұтымды пайдаланған жағдайда ғылыми құндылығы артады.
3.2 Пәнді оқыту мақсаты:
Арнаулы курс Шәкәрімнің даналық ғаламаты мен ақындық айналасын,
олардың шығармашылық қуатын, сол арқылы бүкіл бір халықтың әдеби өміріне
жаңа өрнек, тың леп әкелгендігін үйретуді алғы мақсаты етіп қояды. Абайдан
кейінгі қазақ поәзиясының ұлы ақын салған дәстүрмен дамуы әдебиетіміздегі
шын мағынасындағы ақындық мектептің қалыптасқандығын айқындайды. Әсіресе,
бұл ерекшелік Семей өңірі ақындарына тән әдеби құбылыс. Абайдың ақын
шәкірттері Шәкәрім, Акылбай, Мағауия, Көкбай, Әріп, Уәйіс, Әрхам, Кәкітай
сынды ақындардың өмірі мен шығармашылығын танып білу - ұлы Абайдың
даналығын түсінуге алып барар бірден - бір жол.
3.3 Пәнді оқыту міндеттері:
Шәкәрімнің қазақ әдебиетіндегі орнын айқындау;
Ұлттық сөз өнеріне қосылған Шәкәрім шығармаларын талдаудың ғылыми
принциптеріне теориялық тұрғыдан дәйекті дәлелдеу;
Шәкәрімнің шығармашылық мұрасын зерттеу, талдау жасауда қоғамдық ой-
санамен қабаттастыра зерделеу;
Студенттердің рухани жетілуіне және оның қоғамдық-саяси, әлеуметгік
көзқарасын қалыптастыруға Шәкәрім мұрасының әсерін пайымдауға үйрету
көзделеді.
3.4 Оқыту нәтижелері:
Пәнді оқыту нәтижесінде студент мыналарды білуі керек:
Шәкәрімтану ғылымының қалыптасу, даму кезеңдері жайлы мағлұмат алады;
Шәкәрім шығармашылығының өзіндік ерекшеліктері туралы терең білім алады;
Шәкәрім шығармаларының мәтінімен танысып, олардың идеялық-әстетикалық
құндылықтары туралы өзіндік пікір қалыптастырады;
Теориялық білімді практикада қолдана білуді үйренеді;
Зерттеу жұмысына икем-дағдысы қалыптасады;
Кәсіби қарым-қатынас жағдайларын меңгереді.
3.5 Курстың пререквизиттері:
- Әдебиеттануға кіріспе;
- Қазақ халық ауыз әдебиеті;
- ХХ ғ.қазақ әдебиеті дамуының алғашқы кезеңі (1900-1940);
3.6 Курстың постреквизиті:
- Әдебиет теориясы;
- Қазақ әдебиеті сынының тарихы
3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
Кесте 1
|Курс |Сем-естр |
|1 |2 |
|Дәріс сабақтары | |
|Модуль 1. Ш.Құдайбердиевтің өмірі мен шығармашылығы | |
|Тақырып 1. Ш.Құдайбердиевтің өмірі мен шығармашылығы. |1 |
|Ш.Құдайбердіұлы - жазушы, ақын, философ, тарихшы, композитор. | |
|Абайдың дәстүрін жалғастыруда озат ойымен ерекшеленуі, өмірінің | |
|қилы кезеңдері, сыршыл да лирикалық өлеңдерінің ой тұңғиығымен | |
|ерекшеленуі. «Еңлік-Кебек», «Қалкаман-Мамыр», «Нартайлақ» | |
|поәмаларының сюжет ерекшелігі. «Түрік, кыргыз, казак һәм хандар | |
|шежіресінің», «Қазақ айнасы" шығармаларының Семейдегі «Жәрдем» | |
|баспасынан жариялануы. Шәкәрімнің кайта ақталып, елімен қауышуы.| |
|Тақырып 2. Шәкәрімнің шығармашылық өмірбаяны: зерттелу, |1 |
|жүйелену мәселелері. | |
|Ақынның шығармашылық мұрасы арқылы өмірбаянын нақтылау, ғылыми | |
|айналымға түсіру шәкәрімтану ғылымының өзекті мәселелері | |
|екендігі. Ақынның өмір жолын өнернамасы арқылы түзу оның өмірі | |
|мен өнері тығыз бірлікте екенін танытады. Бүгінгі күнге дейінгі | |
|зерттеулер мен естеліктердегі Шәкәрімнің шығармашылық | |
|ғұмырнамасын жүйелеу, қалыпқа келтіру мәселелері. Ақын | |
|поэмаларының жанрлық бітімі, көркемдік әлемі жайлы деректер | |
|толық қамтылуы қажет. Ол жайындағы зерттеулер. Ахат | |
|Шәкәрімұлының "Менің әкем - халық ұлы - Шәкәрім" | |
|естелігіндегі Шәкәрімнің шығармашылық ғұмырбаянын | |
|көрсетуі. Қ.Мұхамедханұлының акынның шығармашылық ғұмырбаянын | |
|бірінші болып ғылыми айналымға түсіруі. | |
|Тақырып 3. Шәкәрім және сопылық әдебиет. |1 |
|Шәкәрім танымында сопылықтың ықпалы басым екендігі. Шәкәрім | |
|жаратушыны сүюге шақыруындағы мақсат- адамдарды рухани | |
|жетілдіріп, қоғамды жақсарту. Оның сопылық мақамдағы өлеңдері | |
|қазақ поэзиясына жаңа ұғым, небір жаңа ойлау жүйесін, жаңа | |
|терминдер енгізіп, қазақ тілінің бай табиғатын кеңейтіп, сөздік | |
|қорына өзіндік үлесін қосты. Шәкәрімнің шалқар шабытын | |
|айқындайтын тұсы да осы жаратушы, адам, дін, өмір, өлім, жан, | |
|ақыл ой-дүниелері. Шәкәрім өзіндік қолтаңбасын көрсететін, ой | |
|тереңдігін, өлең өлшемінің өзгешелігін танытатын дара да, | |
|тұлғалы ақын. | |
|Модуль 2. Абайдың ақындық мектебі | |
|Тақырып 4. Абайдың ақындық мектебі және Шәкәрім. |1 |
|Абайдың ақындық мектебі. Абайдың Шәкәрімге шығармашылық ықпал, | |
|бағыт беруі. Ұстаз үлгісімен шығармалар жазуы. Шәкәрім және | |
|Абайдың ақындық мектебінің бір арнада зерттелуі. Абайға еліктеп | |
|жазған поәтикалық шығармалары, оған ұстаздың сыны | |
|Тақырып 5. Шәкәрім және шығыс әдебиеті. |1 |
|Шәкәрім аудармалары - қазақ поәзиясының зор табысы. Ақынның | |
|шығыс әдебиет үлгілерін - аударуы қазақ көркем аударма саласын | |
|байыту тұрғысындағы жаңа белес. Шәкәрімнің «Ләйлі - Мәжнүн», | |
|«Қожа Хафиз сөзінен» туындыларын аударудағы шығыс поәзиясын | |
|ұлттық мінезге құрудағы суреткерлік шеберлігі. Румидің «Бояулы | |
|суырының» мазмұндық жүйесін сақтай отырып жаңаша жырлауы. | |
|«Оятқан ерте мені Шығыс жыры» деп жырлауының өзінен ақын | |
|шығармашылығына Шығыс әдебиетінің тигізген үлкен әсерін көреміз.| |
|Хафизді ұстаз тұтуы. | |
|Тақырып 6. Шәкәрім және орыс әдебиеті. |1 |
|Шәкәрімнің орыс және батыс әдебиетінің озық үлгілерімен | |
|таныстығы қазақ әдебиетін жаңа сапаға көтеруіне негіз болуы. | |
|Шәкәрімнің Пушкин шығармаларымен жете таныс больш, «Дубровский»,| |
|«Боран» повестерін өлеңмен аударуы, төл туынды дәрежесіне | |
|көтеруі. Шәкәрімннің дүниетанымына батыс әдебиетінің әсері. | |
|Шопенгауэр еңбектерімен танысып оған сын пікір айтуы. | |
|Американдық жазушы Бичер Стоу Гарриеттің (1811-1896) «Том | |
|агайдың лашығы» романымен таныс болып өз пікір жалғастығын | |
|білдіруі. Шәкәрім батыс әдебиет үлгілерін өз шығармаларына арқау| |
|етуі, қазақ көркем ойын жаңа мазмұнга көтеруі. | |
|Модуль 3. Шәкәрім – лирик ақын | |
|Тақырып 7. Шәкәрім лирикасы. |3 |
|Шәкәрімнің ақындық кемелдігін танытатын өлеңдеріндегі тақырып | |
|пен замана шындығы, Ақын өлеңдеріне арқау болған ел жайы, уақыт | |
|тынысы. Автор лирикасындағы табиғат, көңіл - күй бояулары мен | |
|азаматтық үн. Ұлы Абай өлеңдерімен дүниетанымдық әрі көркемдік | |
|сабақтастықтары. Шәкәрім өлеңдеріндегі лирикалық әсемдік пен | |
|лирикалық қаһарман мінезі. Лирикасындағы сыршылдық пен ойшылдық | |
|жарасымдылығы. Өлең өлшемі мен мазмұндық тұтастық ерекшеліктері.| |
|Шәкәрім лирикасының даналық әрі әкспрессиялық қуаты. | |
|Тақырып 8. Шәкәрім поәмаларының тарихи, көркемдік |2 |
|негіздері. | |
|Шәкәрім поэмалары ХҮШ ғ. II жартысындағы қазақ | |
|даласындағы тарихи әлеуметтік жағдайлар шындығын қамтуы. | |
|«Қалқаман-Мамыр», «Еңлік-Кебек», «Нартайлақ-Айсұлу» | |
|поэмаларындағы кейіпкерлер өз заманындағы ата дәстүрінің | |
|сақшылары, өз бас бостандығы мен махаббаты үшін күресушілер. | |
|Дастандарының көркемдік негізі болып Абайдың ақындық дәстүріне | |
|тән эпикалық кең тыныстылық, сыншыл реалистік көркемдік | |
|әдістерінің алынуы. | |
|Тақырып 9. Шәкәрімнің «Қалқаман-Мамыр» дастаны мен |2 |
|«Еңлік-Кебек» поәмасы. | |
|Шығарманың негізгі фабулалық шешімі болып Әнет бабаның тығырыққа| |
|тірелген ел үшін шерменде болуы. Поэмадағы романтикалык сарын. | |
|Әнет баба бейнесі. Диалог арқылы образдық бітімнің ашылуы. Мамыр| |
|бейнесі. Поэмадағы тарихи және көркем шындықтың өріліп берілуі. | |
|Поэмадағы билер шешімі мен дала билігі. Поэмадағы Мамыр мен | |
|Қалкаманның тағдыры лейтматив болуы. «Еңлік-Кебек» поэмасы Абай | |
|өсиетімен, жол нұсқауымен жазылуы. Поэманың пролог іспетті өлең | |
|жолдарымен басталуы. «Елдің Арқаға аууының сипатын ашуы, | |
|сюжеттік шиеленіске Тобықты мен Матай арасындағы жесір дауының | |
|алынуы. М.Әуезовтің «Еңлік-Кебек» пьесасының жазылуына | |
|Шәкәрімнің шығармашылық кеңес беруі. Еңлік пен Кебек бейнесі. | |
|Поэмадағы мифтік бояу. «Еңлік-Кебек» поэмасының трагедиялық | |
|табиғаты, романтикалык махаббаттың корғаушы символы ретіндегі | |
|Кебек бейнесі. | |
|Тақырып 10. Шәкәрім мақалалары. |1 |
|“Айқап”, “Қазақ” газет-журналдарында жарияланған мақалалары. | |
|“Білімділерден бес түрлі сөздің шешуін сұраймын”, “Би һәм билік| |
|туралы”, “Қазақша ай аты жоқ”, “Ашық хат”, “Семей обылысына | |
|қараған барша қазақ ағайындарына ашық хат”, “Сын һәм сынауды | |
|сынау”, «Сөз таласы» мақалаларының өткірлігімен, сонылығымен | |
|ерекшеленуі. | |
|Тақырып 11. Шәкәрімнің прозалық шығармалары. |1 |
|Шәкәрімнің прозалық туындылары - тарихи, ғылыми, философиялық | |
|шығармалары, шежірелері - “Қазақ-қырғыз һәм хандар | |
|шежіресі“Қазақтың түп атасы кім? - шежіре тарихты жыр қылған | |
|ұзақ сүрелі өлеңдер” Қазыбек би сөзі: Шәкәрім ақсақал айтуынша | |
|(Таң. -1925. -№ 3. –101 б.) деген толғамдарындағы ағартушылық, | |
|демократиялық, гуманистік көзқарастарын уағыздауы. | |
|“Мұсылмандық шарты” трактаты, “Бәйшешек бақшасы”, “Шын бақтың | |
|айнасы” әңгімелер топтамасының тәрбиелік- тағылымдылық мәні. | |
|“Әділ-Мария” романы, “Мәнді сөздер” | |
|афористік топтамасының қазақ проза тарихының дамуындағы рөлі. | |
|Семинар сабақтары | |
|Модуль 1. Ш.Құдайбердиевтің өмірі мен шығармашылығы | |
|Тақырып 1. Ш.Құдайбердиевтің өмірі мен шығармашылығы. |1 |
|Ш.Құдайбердіұлы - жазушы, ақын, философ, тарихшы, композитор. | |
|Абайдың дәстүрін жалғастыруда озат ойымен ерекшеленуі, өмірінің | |
|қилы кезеңдері, сыршыл да лирикалық өлеңдерінің ой тұңғиығымен | |
|ерекшеленуі. «Еңлік-Кебек», «Қалкаман-Мамыр», «Нартайлақ» | |
|поәмаларының сюжет ерекшелігі. «Түрік, кыргыз, казак һәм хандар | |
|шежіресінің», «Қазақ айнасы" шығармаларының Семейдегі «Жәрдем» | |
|баспасынан жариялануы. Шәкәрімнің кайта ақталып, елімен қауышуы.| |
|Тақырып 2. Шәкәрімнің шығармашылық өмірбаяны: зерттелу, |1 |
|жүйелену мәселелері. | |
|Ақынның шығармашылық мұрасы арқылы өмірбаянын нақтылау, ғылыми | |
|айналымға түсіру шәкәрімтану ғылымының өзекті мәселелері | |
|екендігі. Ақынның өмір жолын өнернамасы арқылы түзу оның өмірі | |
|мен өнері тығыз бірлікте екенін танытады. Бүгінгі күнге дейінгі | |
|зерттеулер мен естеліктердегі Шәкәрімнің шығармашылық | |
|ғұмырнамасын жүйелеу, қалыпқа келтіру мәселелері. Ақын | |
|поэмаларының жанрлық бітімі, көркемдік әлемі жайлы деректер | |
|толық қамтылуы қажет. Ол жайындағы зерттеулер. Ахат | |
|Шәкәрімұлының "Менің әкем - халық ұлы - Шәкәрім" | |
|естелігіндегі Шәкәрімнің шығармашылық ғұмырбаянын | |
|көрсетуі. Қ.Мұхамедханұлының акынның шығармашылық ғұмырбаянын | |
|бірінші болып ғылыми айналымға түсіруі. | |
|Тақырып 3. Шәкәрім және сопылық әдебиет. |1 |
|Шәкәрім танымында сопылықтың ықпалы басым екендігі. Шәкәрім | |
|жаратушыны сүюге шақыруындағы мақсат- адамдарды рухани | |
|жетілдіріп, қоғамды жақсарту. Оның сопылық мақамдағы өлеңдері | |
|қазақ поэзиясына жаңа ұғым, небір жаңа ойлау жүйесін, жаңа | |
|терминдер енгізіп, қазақ тілінің бай табиғатын кеңейтіп, сөздік | |
|қорына өзіндік үлесін қосты. Шәкәрімнің шалқар шабытын | |
|айқындайтын тұсы да осы жаратушы, адам, дін, өмір, өлім, жан, | |
|ақыл ой-дүниелері. Шәкәрім өзіндік қолтаңбасын көрсететін, ой | |
|тереңдігін, өлең өлшемінің өзгешелігін танытатын дара да, | |
|тұлғалы ақын. | |
|Модуль 2. Абайдың ақындық мектебі | |
|Тақырып 4. Абайдың ақындық мектебі және Шәкәрім. |1 |
|Абайдың ақындық мектебі. Абайдың Шәкәрімге шығармашылық ықпал, | |
|бағыт беруі. Ұстаз үлгісімен шығармалар жазуы. Шәкәрім және | |
|Абайдың ақындық мектебінің бір арнада зерттелуі. Абайға еліктеп | |
|жазған поәтикалық шығармалары, оған ұстаздың сыны | |
|Тақырып 5. Шәкәрім және шығыс әдебиеті. |1 |
|Шәкәрім аудармалары - қазақ поәзиясының зор табысы. Ақынның | |
|шығыс әдебиет үлгілерін - аударуы қазақ көркем аударма саласын | |
|байыту тұрғысындағы жаңа белес. Шәкәрімнің «Ләйлі - Мәжнүн», | |
|«Қожа Хафиз сөзінен» туындыларын аударудағы шығыс поәзиясын | |
|ұлттық мінезге құрудағы суреткерлік шеберлігі. Румидің «Бояулы | |
|суырының» мазмұндық жүйесін сақтай отырып жаңаша жырлауы. | |
|«Оятқан ерте мені Шығыс жыры» деп жырлауының өзінен ақын | |
|шығармашылығына Шығыс әдебиетінің тигізген үлкен әсерін көреміз.| |
|Хафизді ұстаз тұтуы. | |
|Тақырып 6. Шәкәрім және орыс әдебиеті. |1 |
|Шәкәрімнің орыс және батыс әдебиетінің озық үлгілерімен | |
|таныстығы қазақ әдебиетін жаңа сапаға көтеруіне негіз болуы. | |
|Шәкәрімнің Пушкин шығармаларымен жете таныс больш, «Дубровский»,| |
|«Боран» повестерін өлеңмен аударуы, төл туынды дәрежесіне | |
|көтеруі. Шәкәрімннің дүниетанымына батыс әдебиетінің әсері. | |
|Шопенгауэр еңбектерімен танысып оған сын пікір айтуы. | |
|Американдық жазушы Бичер Стоу Гарриеттің (1811-1896) «Том | |
|агайдың лашығы» романымен таныс болып өз пікір жалғастығын | |
|білдіруі. Шәкәрім батыс әдебиет үлгілерін өз шығармаларына арқау| |
|етуі, қазақ көркем ойын жаңа мазмұнга көтеруі. | |
|Модуль 3. Шәкәрім – лирик ақын | |
|Тақырып 7. Шәкәрім лирикасы. |3 |
|Шәкәрімнің ақындық кемелдігін танытатын өлеңдеріндегі тақырып | |
|пен замана шындығы, Ақын өлеңдеріне арқау болған ел жайы, уақыт | |
|тынысы. Автор лирикасындағы табиғат, көңіл - күй бояулары мен | |
|азаматтық үн. Ұлы Абай өлеңдерімен дүниетанымдық әрі көркемдік | |
|сабақтастықтары. Шәкәрім өлеңдеріндегі лирикалық әсемдік пен | |
|лирикалық қаһарман мінезі. Лирикасындағы сыршылдық пен ойшылдық | |
|жарасымдылығы. Өлең өлшемі мен мазмұндық тұтастық ерекшеліктері.| |
|Шәкәрім лирикасының даналық әрі әкспрессиялық қуаты. | |
|Тақырып 8. Шәкәрім поәмаларының тарихи, көркемдік |2 |
|негіздері. | |
|Шәкәрім поэмалары ХҮШ ғ. II жартысындағы қазақ | |
|даласындағы тарихи әлеуметтік жағдайлар шындығын қамтуы. | |
|«Қалқаман-Мамыр», «Еңлік-Кебек», «Нартайлақ-Айсұлу» | |
|поэмаларындағы кейіпкерлер өз заманындағы ата дәстүрінің | |
|сақшылары, өз бас бостандығы мен махаббаты үшін күресушілер. | |
|Дастандарының көркемдік негізі болып Абайдың ақындық дәстүріне | |
|тән эпикалық кең тыныстылық, сыншыл реалистік көркемдік | |
|әдістерінің алынуы. | |
|Тақырып 9. Шәкәрімнің «Қалқаман-Мамыр» дастаны мен |2 |
|«Еңлік-Кебек» поәмасы. | |
|Шығарманың негізгі фабулалық шешімі болып Әнет бабаның тығырыққа| |
|тірелген ел үшін шерменде болуы. Поэмадағы романтикалык сарын. | |
|Әнет баба бейнесі. Диалог арқылы образдық бітімнің ашылуы. Мамыр| |
|бейнесі. Поэмадағы тарихи және көркем шындықтың өріліп берілуі. | |
|Поэмадағы билер шешімі мен дала билігі. Поэмадағы Мамыр мен | |
|Қалкаманның тағдыры лейтматив болуы. «Еңлік-Кебек» поэмасы Абай | |
|өсиетімен, жол нұсқауымен жазылуы. Поэманың пролог іспетті өлең | |
|жолдарымен басталуы. «Елдің Арқаға аууының сипатын ашуы, | |
|сюжеттік шиеленіске Тобықты мен Матай арасындағы жесір дауының | |
|алынуы. М.Әуезовтің «Еңлік-Кебек» пьесасының жазылуына | |
|Шәкәрімнің шығармашылық кеңес беруі. Еңлік пен Кебек бейнесі. | |
|Поэмадағы мифтік бояу. «Еңлік-Кебек» поэмасының трагедиялық | |
|табиғаты, романтикалык махаббаттың корғаушы символы ретіндегі | |
|Кебек бейнесі. | |
|Тақырып 10. Шәкәрім мақалалары. |1 |
|“Айқап”, “Қазақ” газет-журналдарында жарияланған мақалалары. | |
|“Білімділерден бес түрлі сөздің шешуін сұраймын”, “Би һәм билік| |
|туралы”, “Қазақша ай аты жоқ”, “Ашық хат”, “Семей обылысына | |
|қараған барша қазақ ағайындарына ашық хат”, “Сын һәм сынауды | |
|сынау”, «Сөз таласы» мақалаларының өткірлігімен, сонылығымен | |
|ерекшеленуі. | |
|Тақырып 11. Шәкәрімнің прозалық шығармалары. |1 |
|Шәкәрімнің прозалық туындылары - тарихи, ғылыми, философиялық | |
|шығармалары, шежірелері - “Қазақ-қырғыз һәм хандар | |
|шежіресі“Қазақтың түп атасы кім? - шежіре тарихты жыр қылған | |
|ұзақ сүрелі өлеңдер” Қазыбек би сөзі: Шәкәрім ақсақал айтуынша | |
|(Таң. -1925. -№ 3. –101 б.) деген толғамдарындағы ағартушылық, | |
|демократиялық, гуманистік көзқарастарын уағыздауы. | |
|“Мұсылмандық шарты” трактаты, “Бәйшешек бақшасы”, “Шын бақтың | |
|айнасы” әңгімелер топтамасының тәрбиелік- тағылымдылық мәні. | |
|“Әділ-Мария” романы, “Мәнді сөздер” | |
|афористік топтамасының қазақ проза тарихының дамуындағы рөлі. | |
5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
5.1 «Қалқаман-Мамыр» поэмасындағы тарихи шындық және көркемдік шешім.
5.2 Шәкәрімнің «Үш анық» еңбегіндегі «ар ілімі» концепциясы мен
дүниетаным.
5.3 Шәкәрімнің «Қодардың өлімі» туындысы хақында.
5.4 Шәкәрімнің «Мұтылғанның өмірі» дастаны
5.5 Шәкәрім лирикасындағы азаматтық сарын
5.6 Шәкәрім лирикаларындағы Шығыс өрнектері
5.7 Шәкәрім және Толстой
5.8 Шәкәрім шығармаларындағы ауыз әдебиеті үлгілері
5.9 Шәкәрім және мысал жанры
5.10 Қазақ өлең жүйесін түр жағынан дамытудағы Шәкәрім ізденістері
5.11 Шәкәрімнің шығармашылық ғұмырбаянының зерттелу тарихы
5.12 Батыс жазушылары Шәкәрім аудармаларында
5.13 Шәкәрімнің адамгершілік лирикасы
5.14 Шәкәрім мұрасы Мағауин зерттеуінде
5.15 Шәкәрім және Гете
5.16 Шәкәрім шығармаларының дәстүрлік, көркемдік негіздері Әбдіғазиұлы
зерттеуінде
6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
Кесте 3
|Тақырып |Көрнекі |Өз бетімен|Бақылау |
| |құралдар, ОТҚ,|дайындалу |түрі |
| |плакаттар, |сұрақтары | |
| |стендтер | | |
|Дәріс сабағы |Тәжірибелік |Зертханалық | | | |
| |сабақ |сабақ | | | |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |
|1. |1. | |Дыбыстаспалар |Дебат |Өлең |
|Ш.Құдайбердие|Ш.Құдайбердиевт| |портреттер, |сабағы |жаттау |
|втің өмірі |ің өмірі мен | |кітап көрмесі,|және өлең | |
|мен |шығармашылығы. | |карточкалар |жаттау, | |
|шығармашылығы| | | |әдеби- | |
|. | | | |тарихи, | |
| | | | |әдеби-көрк| |
| | | | |емдік | |
| | | | |сараптамал| |
| | | | |ар жазу. | |
|2. Шәкәрімнің|2. Шәкәрімнің | |Суреттер, |Дебат |Мәтіңдерд|
|шығармашылық |шығармашылық | |бейнетаспалар,|сабағы |і |
|өмірбаяны: |өмірбаяны: | |перфокарталар,|және өлең |мәнерлеп |
|зерттелу, |зерттелу, | |альбомдар, |жаттау, |мазмұндау|
|жүйелену |жүйелену | |портреттер |әдеби – | |
|мәселелері. |мәселелері. | | |теориялық | |
| | | | |талдаулар | |
| | | | |жазу. | |
|3. Шәкәрім |3. Шәкәрім | |Бейнетаспалар,|Интерактив|Кейіпкер-|
|және сопылық|және сопылық | |кадаскоп, |тік сұхбат|лерге |
|әдебиет. |әдебиет. | |портреттер, |сабағы |әдеби |
| | | |суреттер, |және өлең |мінездеме|
| | | |карточкалар |жаттау, |беру. |
| | | | |әдеби-көрк| |
| | | | |емдік | |
| | | | |талдаулар | |
| | | | |жазу. | |
|4. Абайдың |4. Абайдың | |Баспасөз |Интерактив|Әдеби |
|ақындық |ақындық | |материалдары, |тік сұхбат|теориялық|
|мектебі |мектебі | |таблицалар, |сабағы |талдау |
|және Шәкәрім.|және Шәкәрім. | |суреттер, |және | |
| | | |дыбыстаспалар |мәтіндерді| |
| | | | |мазмұндау,| |
| | | | |әдеби- | |
| | | | |көркемдік | |
| | | | |талдаулар | |
| | | | |жазу. | |
|5. Шәкәрім |5. Шәкәрім және| |Фотоматериал-д|Конференци|Ғылыми |
|және шығыс |шығыс әдебиеті.| |ар, |я сабағы |талдау |
|әдебиеті. | | |портреттер, |және |мақала |
| | | |кітап көрмесі,|әдеби-көрк|жазу |
| | | |таблицалар, |емдік, | |
| | | |суреттер, |әдеби- | |
| | | |карточкалар |тарихи | |
| | | | |сараптамал| |
| | | | |ар, | |
| | | | |рефераттар| |
| | | | |жазу. | |
|6. Шәкәрім |6. Шәкәрім және| |Портреттер, |Понарамалы|Шығармала|
|және орыс |орыс әдебиеті. | |кітап көрмесі,|қ сабақ |рына |
|әдебиеті. | | |суреттер, |және әдеби|реферат |
| | | |бейне, |талдау |жазу. |
| | | |дыбыстаспалар,|мақалалар | |
| | | |карточкалар |мен әдеби | |
| | | | |шолулар | |
| | | | |жазу. | |
|7. Шәкәрім |7. Шәкәрім | |Дыбыстаспаларп|Проблемалы|Кейіпкер-|
|лирикасы. |лирикасы. | |ортреттер, |қ сабақ |лерге |
| | | |кітап көрмесі,|және |әдеби |
| | | |карточкалар |әдеби- |мінездеме|
| | | | |теориялық |беру. |
| | | | |зерттеу | |
| | | | |рефераттар| |
| | | | |ын жазу | |
|8. Шәкәрім |8. Шәкәрім | |Суреттер, |Интерактив|Мәтіңдерд|
|поәмаларының |поәмаларының | |бейнетаспалар,|тік сұхбат|і |
|тарихи, |тарихи, | |перфокарталар,|сабағы |мәнерлеп |
|көркемдік |көркемдік | |альбомдар, |және өлең |мазмұндау|
|негіздері. |негіздері. | |портреттер |жаттау, | |
| | | | |әдеби-көрк| |
| | | | |емдік | |
| | | | |талдаулар | |
| | | | |жазу. | |
|9. Шәкәрімнің|9. Шәкәрімнің | |Бейнетаспалар,|Дебат |Өлең |
|«Қалқаман-Мам|«Қалқаман-Мамыр| |кадаскоп, |сабағы |жаттау |
|ыр» дастаны |» дастаны мен | |портреттер, |және өлең | |
|мен |«Еңлік-Кебек» | |суреттер, |жаттау, | |
|«Еңлік-Кебек»|поэмасы. | |карточкалар |әдеби – | |
|поэмасы. | | | |теориялық | |
| | | | |талдаулар | |
| | | | |жазу. | |
|10. Шәкәрім |10. Шәкәрім | |Баспасөз |Дебат |Әдеби |
|мақалалары. |мақалалары. | |материалдары, |сабағы |теориялық|
| | | |таблицалар, |және өлең |талдау |
| | | |суреттер, |жаттау, | |
| | | |дыбыстаспалар |әдеби- | |
| | | | |тарихи, | |
| | | | |әдеби-көрк| |
| | | | |емдік | |
| | | | |сараптамал| |
| | | | |ар жазу. | |
|11. |11. Шәкәрімнің | |Фотоматериал-д|Интерактив|Ғылыми |
|Шәкәрімнің |прозалық | |ар, |тік сұхбат|талдау |
|прозалық |шығармалары. | |портреттер, |сабағы |мақала |
|шығармалары. | | |кітап көрмесі,|және |жазу |
| | | |таблицалар, |мәтіндерді| |
| | | |суреттер, |мазмұндау,| |
| | | |карточкалар |әдеби- | |
| | | | |көркемдік | |
| | | | |талдаулар | |
| | | | |жазу. | |
7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ
Кесте 4
|Оқулықтардың, оқу |Саны |Студенттердің |Қамтамасыз ету |
|құралдарының атауы | |саны |пайызы |
|1 |2 |3 |4 |
|Әбдіғазиұлы, Б. Шәкәрім|3 |2 |20 |
|әлемі/ Б. Әбдіғазиұлы.-| | | |
|Алматы: Раритет, 2008.-| | | |
|407 б.- (Шәкәрім әлемі | | | |
|/ Сер.негізгі салған | | | |
|Т.Шанбай). | | | |
|Ізтілеуова, С. Абай, |4 |2 |80 |
|Шәкәрім | | | |
|шығармаларындағы адам | | | |
|тәрбиесі: (жоғары оқу | | | |
|орындары студенттеріне | | | |
|арналған көмекші оқу | | | |
|құралы) / С. | | | |
|Ізтілеуова.- Алматы: | | | |
|Інжу- Маржан, 2011.- | | | |
|161 б. | | | |
|Молдаханов, Ә.М. Абай, |2 |2 |100 |
|Шәкәрім, Әуезов | | | |
|дәрістері: оқулық / | | | |
|Ә.М. Молдаханов.- | | | |
|Алматы: Дәуір, 2011.- | | | |
|190 б. | | | |
|Әбдиманұлы, Ө. ХХ |5 |2 |100 |
|ғасырдағы қазақ | | | |
|әдебиетінің алғашқы | | | |
|кезеңі (1900- 1940): | | | |
|оқу құралы / Ө. | | | |
|Әбдиманұлы.- Алматы: | | | |
|Қазақ ун-ті, 2010.- 156| | | |
|б. | | | |
|Омаров, Д. Шәкәрім шыңы|8 |2 |100 |
|(ұлы ойшыл көтерілген | | | |
|рухани деңгей): | | | |
|дүниетаным / Д. | | | |
|Омаров.- Алматы: | | | |
|[Дәуір], 2008.- 206 б. | | | |
8 ӘДЕБИЕТТЕР
8.1 Негізгі әдебиеттер
8.1.1 Базарбаев, М. Таңдамалы. Т.1. Әдебиет және дәуір / М. Базарбаев.-
Астана: Нұра-Астана, 2009.- 391 б.
8.1.2 Базарбаев, М. Таңдамалы. Т.2. Көректі ойдан - көркем сөз / М.
Базарбаев.- Астана: Нұра-Астана, 2009.- 351 б.
8.1.3 Сейсенұлы, Д. Шәкәрім: ғұмырнамалық деректі хикаят / Д.
Сейсенұлы.- Алматы: Қазақстан, 2009.- 255 б.
8.1.4 Шаңбай, Т. Ұғым мәдениеті: (Шәкәрім шығармашылығы аясында) / Т.
Шаңбай.- Алматы: Раритет, 2009.- 351 б.
8.1.5 Әбдиманұлы, Ө. ХХ ғасырдағы қазақ әдебиетінің алғашқы кезеңі
(1900- 1940): оқу құралы / Ө. Әбдиманұлы.- Алматы: Қазақ ун-ті, 2010.- 156
б.
8.1.6 Шәкәрім мен Қайым тағдырлас/ Жауапты ред. Ғ.Қабышұлы = Шакарим и
Каюм. Сплетение судеб/ Отв. ред.Г.Кабышұлы.- Астана: Фолиант, 2009.- 325б.
8.1.7 Молдаханов, Ә.М. Абай, Шәкәрім, Әуезов дәрістері: оқулық / Ә.М.
Молдаханов.- Алматы: Дәуір, 2011.- 190 б.
8.1.8 Ізтілеуова, С. Абай, Шәкәрім шығармаларындағы адам тәрбиесі:
(жоғары оқу орындары студенттеріне арналған көмекші оқу құралы) / С.
Ізтілеуова.- Алматы: Інжу- Маржан, 2011.- 161 б.
8.2 Қосымша әдебиеттер
8.2.1 Шәкәрімтану мәселелері.Сериялық ғылыми жинақ. Т.3/
Құраст.:Т.Шаңбай.- Алматы: Раритет, 2007.- 375 б.- (Атамекен).
8.2.2 Әбдіғазиұлы, Б. Шәкәрім әлемі/ Б. Әбдіғазиұлы.- Алматы: Раритет,
2008.- 407 б.- (Шәкәрім әлемі / Сер.негізгі салған Т.Шанбай).
8.2.3 Шаһкәрім, Қ. Шығармаларының үш томдық толық жинағы. 1-ші том.
Қажыма, ойым, қажыма: Өлеңдер / Құдайбердіұлы Шаһкәрім; Шәкәрім атындағы
Семей мемл. ун-ті.- Алматы: Халықаралық Абай клубы, 2008.- 400 б.
8.2.4 Омаров, Д. Шәкәрім шыңы (ұлы ойшыл көтерілген рухани деңгей):
дүниетаным / Д. Омаров.- Алматы: [Дәуір], 2008.- 206 б.
8.2.5 Еспенбетов, А.С. Шәкәрім және Сұлтанмахмұт/ А.С. Еспенбетов.-
Алматы: Раритет, 2008.- 239 б.- (Шәкәрім әлемі / Сер.негізгі салған
Т.Шанбай).
8.2.6 Мақпырұлы, С. Қазақ әдебиеті. І- бөл.: оқулық / С. Мақпырұлы, Т.
Сыдықов.- 2-бас.- Астана: Фолиант, 2011.- 291 б.
8.2.7 Ақатай, С. Тереңнен тартқан тамырлар: әдебі мақалалар / С.
Ақатай.- қайта басылған.- Алматы: Рrint-Express, 2011.- 415 б.
8.2.8 Қазіргі қазақ әдебиеті: оқулық / Б.Ердембеков, Ж.Аймұхамбет,
Р.Тұрысбек, ж.б.- Алматы: Дәуір, 2012.- 215 б.
8.2.9 Адамбаев, Б. Асыл қазына: [ғылыми зерделеу мен зерттеулер] / Б.
Адамбаев.- Алматы: Ана тілі, 2009.- 319 б.
8.2.10 Жұртбай, Т. "Күйесің, жүрек...сүйесің...": (Абай: "Жан
бостандығы" немесе рухани тәуелсіздік) / Т. Жұртбай.- Алматы: Қайнар, 2009.-
463 б.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz