Файл қосу

Өнеркәсіп кәсіпорындарының энергия аудитінің әдістемесі




|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ                                                |
|БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                                             |
|СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы                                         |
|МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                                                 |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты|                ПОӘК     |ПОӘК                      |
|                     |                         |042-18-6.1.27/01-2014     |
|                     |                         |                          |
|ПОӘК                 |«   »     2014 ж № 1     |                          |
|Оқытушыға арналған   |басылым                  |                          |
|«Инженерлік экология»|                         |                          |
|пәннің бағдарламасы  |                         |                          |







                       ПӘННІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                            «Инженерлік экология»
                  5В071700 – Жылуэнергетика мамандығы үшін

                             СТУДЕНТКЕ АРНАЛҒАН
                             ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ



















                                    Семей
                                    2014


                                  Алғы сөз


      1 ӘЗІРЛЕГЕН
      ҚҰРАСТЫРУШЫ  _____  «___»   _________   2014   ж.    Э.Г.   Батырбеков
«Техникалық физика және жылуэнергетика» кафедрасының к. ф-м.  н.,  профессор



      2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
      2.1 техникалық физика және жылуэнергетика кафедрасының мәжілісінде
      Хаттама № 1   «___» _________ 2014 ж.


      Кафедра меңгерушісі ___________ О.А. Степанова


      2.2 Инженерлік-технологиялық  факультеттің  оқу-әдістемелік  бюросының
отырысында қарастырылды
      Хаттама № 1   «___» _________ 2014 ж.


      Төрайым ______________ С.С. Толеубекова


      3 БЕКІТІЛГЕН
      Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында  қабылданған  және
баспадан шығаруға кеңес берілген.
      Хаттама № 1   «___» _________ 2014 ж.


      ОӘК төрайымы  __________  Г.К. Искакова


      4 АЛҒАШҚЫ РЕТ ЕҢГІЗІЛГЕН

                                   МАЗМҰНЫ


1     ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР 4
2     ПӘН МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫҢ РЕТТЕЛУІ  6
3 ПӘНДІ ОҚУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚТАР 7
4 ПӘННІҢ ТҮРІ (ФОРМАТЫ)     8
5 КУРСТЫҢ САЯСАТЫ      8
6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ     9
7 әдебиет   9


1 ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР



      1.1 Оқытушы және пән бойыншы жалпы мәліметтер
      Батырбеков Эрлан Гадлетович, профессор.
      «Техникалық физика және жылуэнергетика» кафедрасы.
      Байланыс ақпарат – тел: 35-46-02, оқу ғимарат № 9, кабинет № 217.
      Сабақты жүргізу орны – дәрісхана № 203.




      1.2 Пәннің мазмұнының қыскаша сипаты:
      Инженерлік  экология  көздері  пәні   қазіргі   деңгейдегі   энергияны
үгемдеудің  жалпы  мәселелерін  және  Қазақстан  республикасының   энергияны
үнемдеу жөніндегі мелекеттік саясатымен  таныстырады.  Сонымен  бірге  шекті
энергияны  үнемдеу  әдісін   игеруді,   энергетикалық   ресурстарды   тиімді
қолдануға бағытталған өндірістік, техникалық  және  экономикалық  шараларды,
энергияны үнемдеудің қолайлы  шараларын,  екінші  энергетикалық  ресурстарды
қолдану  және  энергия  технологияларын   қиылыстыру   тәсілдерін   үйретуді
қарастырады


      1.3 Пәнді оқытудың  мақсаты:
      Курстың мақсаты – отын энергетикалық кешенінде, өнеркәсіп салаларында,
көллікте, аграрлық кәсіпорындарда, тұрмыстық комуналдық  секторда  энергияны
үнемдеу және қайталанатын дәстүлі  емес  энергия  көздерін  қолдану  жөнінде
білімдерін, дағдыларын және бейімділіктерін қалыптастыру.


      1.4 Пәнді оқытудың міндеттері:
      Пәнді  оқып  үйренудің  міндеті   энергетикалық   ресупстарды   тиімді
қолдануды қамтамасыз ететін шараларды немесе  әрекеттерді  қабылдай  отырып,
энергияны үнемдеудің ережелері мен әдістерін игеруге бағытталған.


      1.5 Оқу курстың нәтижелері:
      Пәнді оқу нәтижесінде білімалушы міндетті
      білулері қажет:
        - бүкіл әлемде және Қазақстанда энергияны үнемдеуді  қазіргі  кезде
          және болашақта дамыту бағыттарын, мәселелерін, күйін;
        - энергияны үнемдеу туралы мемлекеттік саясаттың ережелерін;
        - энергияны үнемдеудің негізгі түсініктері мен терминдерін;
      меңгеруі қажет:
         - тәжірибелілік жұмыстарды жобалауды мен жүргізуді,  және  зерттеу
           әдістерін.
      игере білуі керек:
         - энергия тасығыштарды тіркеу және бақылау аспаптарын;
         - жылуфизикалық мінездемелерін анықтаудың тәжірибелік әдістерін.
      істеу білуі керек:
        - тәжірибемен алынған нәтижелерді бір күйге келтіру дағдыларын;
        - шекті энергия үнемдеу әдісін;
        - халық шаруашылығы салаларында энергияны үнемдеудің  көлемін  және
          бағыттарын.
      түсіне білуі керек:
        -  халық  шаруашылығы  салаларында   энергияны   үнемдеудің   жалпы
          тиімділігін бағалауды;
        - өндірістік кәсіпорынның отын-энергетикалық баланысын  құрастыруды
          және талдауды.
      болуы керек:
        -  энергияны  үнемдеудің  нормативтік-құқықтық  және   нормативтік-
          техникалық базасы жөнінде;
        - жылуэнергетика  нысаналарында  энергия  аудитін  өткіз  негіздері
          туралы;
        - қалдықсыз технология ережелері туралы;
        - энергия үнемдеудің экологиялық аспекттері туралы.
      ие болу керек:
    - жылутехнологиялық қондырғылар мен жүйелердің энергетикалық  шығындарын
      есептеуді;
    - энергияны үнемдеуд шараларын ойластыруды.


      1.6 Пән пререквизиттері
      1.6.1 сұйық пен газдар механикасы;
      1.6.2 қазандық қодырғылары және бу генераторлдары.
      1.6.3 жылулық және атомдық электростанциялар;
      1.6.4 элетростанцияның жылумеханикалық және қосымша құрал-жабдығы.


      1.7 Пән постреквизиттері
      1.7.1 Еңбекті қорғау.

2 ПӘН МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫҢ РЕТТЕЛУІ

                                                                     1 кесте
|№  |Тақырып-                          |Сағаттар саны            |Әдебиет |
|   |тың аталуы                        |                         |        |
|   |                                  |Д   |ЗС  |ПС  |БОӨЖ |БӨЖ |        |
|1  |2                                 |1   |3   |4   |6    |7   |8       |
|1  |Кіріспе. Әлемнің және Қазақстанның|1   |-   |2   |2    |2   |7.1.1,  |
|   |энергоресурстармен қамтамасыз     |    |    |    |     |    |7.2.1   |
|   |етілуі.                           |    |    |    |     |    |        |
|2  |Энергия үнемдеудің негізгі        |1   |-   |    |2    |2   |7.1.1,  |
|   |түсініктері мен жалпы терминдері. |    |    |    |     |    |7.2.1   |
|3  |Қазақстан Республикасының         |1   |-   |2   |2    |2   |7.1.2,  |
|   |мемлекеттік энергияны үнемдеу     |    |    |    |     |    |7.2.1   |
|   |бағдарламасы.                     |    |    |    |     |    |        |
|4  |Энергия үнемдеудің шекті әдісі.   |1   |-   |    |2    |2   |7.2.1,  |
|   |                                  |    |    |    |     |    |7.1.3   |
|5  |Отын-энергетикалық кешенінде      |1   |-   |2   |2    |2   |7.1.3,  |
|   |энергияны үнемдеу.                |    |    |    |     |    |7.2.1   |
|   |Электрэнергетикада, мұнай және    |    |    |    |     |    |        |
|   |көмір өнеркәсібінде энергияны     |    |    |    |     |    |        |
|   |үнемдеу.                          |    |    |    |     |    |        |
|6  |Отын-энергетикалық кешенінде      |1   |-   |1   |2    |2   |7.1.1,  |
|   |энергияны үнемдеу. Өнеркәсіптің   |    |    |    |     |    |7.2.3   |
|   |салаларында энергияны үнемдеу.    |    |    |    |     |    |        |
|7  |Жылумен қамтамасыз етуде энергияны|1   |-   |2   |2    |2   |7.2.1,  |
|   |үнемдеу.                          |    |    |    |     |    |7.2.3   |
|8  |Жылумен қамтамасыз етуде энергияны|1   |-   |    |2    |2   |7.1.1,  |
|   |үнемдеу.                          |    |    |    |     |    |7.1.2   |
|9  |Екінші энергетикалық ресурстарды  |1   |-   |    |2    |2   |7.1.3,  |
|   |қолдану                           |    |    |    |     |    |7.2.1   |
|10 |Екінші энергетикалық ресурстарды  |1   |-   |2   |2    |2   |7.2.1,  |
|   |қолдану.                          |    |    |    |     |    |7.2.2   |
|11 |Жылу насостары.                   |1   |-   |    |2    |2   |7.2.1,  |
|   |                                  |    |    |    |     |    |7.2.3   |
|12 |Жылу насостарын өнеркәсіпте       |1   |-   |2   |4    |2   |7.1.1,  |
|   |пайдалану.                        |    |    |    |     |    |7.1.2   |
|13 |Энергияны үнемдеудегі энергия     |1   |-   |    |     |2   |        |
|   |аудиті. Энергия аудитінің түрлері |    |    |    |     |    |        |
|   |және міндеті.                     |    |    |    |     |    |        |
|14 |Энергияны үнемдеудегі энергия     |1   |-   |2   |     |4   |2       |
|   |аудиті. Өнеркәсіп кәсіпорындарының|    |    |    |     |    |        |
|   |энергия аудитінің әдістемесі.     |    |    |    |     |    |        |
|15 |Энергияны үнемдеудегі энергия     |1   |-   |    |     |    |2       |
|   |аудиті. Жылу технологиялық        |    |    |    |     |    |        |
|   |қондырғының аудиті.               |    |    |    |     |    |        |
|   |ЖИЫНЫ                             |15  |0   |15  |15   |45  |        |
|    |                                                                     |







      3 ПӘНДІ ОҚУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚТАР



      Студенттің  берілген пәнді оқып үйренуін  қамтамасыз  ететін  кеңестер
мен түсіндірмелер жиынтығы.  Кеңесті  жасаған  кезде,  курстың  бір  бөлігін
студенттің  өздік  оқып  үйренуімен  жүретінін  ескеру  керек.   Әдістемелік
кеңестің мазмұны:
      а)  Пәнді  оқып  үйренуге  қажетті  уақытты   жоспарлауға   және   оны
ұйымдастыруға керекті ақыл-кеңестер.
      Бұрын пәннің теориялық бөлігіне бөлінген жалпы сағат санының  60-70%-і
бөлігі қарастырылса қазір оған небәрі 15-30 %  қана,  ал  қалған  70-85  %-і
студенттің оқытушының қадағалауымен жүретін өздік жұмысына (ОСӨЖ)  және  тек
студент өзі  ғана  жасайтын  СӨЖ   (студенттің  өздік  жұмысы)  жұмсалатының
ескерту керек.
      Дәріс – оқудың ең маңызды түрі. Ғылыми- техникалық  ақпаратдың  көлемі
күннен күнге өскендіктен, дәрістің мазмұнын  кеңейтіп  және  оған  қойылатын
талапты да жаңартып, жақсартып отыру керек. Дәрістің студенттің  пәнді  оқып
үйренуін ұйымдастыруға тигізетін пайдасы көп.  Бірақ  діәріс  алушы  дәріске
иек артып алмауы шарт. Дәріс  өздік  жұмысты  алмастыра  алмайды.  Сондықтан
студент дәріске өз бетімен  дайындалуы  керек.  Ол  оқулықтан  немесе  басып
шығарылған дәрістер жинағынан дәрістің  мазмұнымен  танысып,  оны  ар  қарай
дамытып конспект жазуы керек. Барлық дәріске дайындалу уақыты кемінде  20-40
минуттан  кем  болмауы  қажет.  Бұл  уақытты  үнемдеуге  мүмкіндік   береді.
Практикалық сабаққа және зертханалық  жұмысқа дайындық пәнді  оқып  үйренуде
студенттің білімінің жетіле беруіне қол жеткізеді.
      Екі сағаттық практикалық сабақтың кемінде  бір сағат дайындалу  керек.
Практикалық  сабаққа  дайындықты  тексеру  әр  сабақтың  басында   болатынын
студент  білуі  керек.  Практикалық  сабақта  көрсетілген   өздік   жұмыстың
творчествалық  элементі   ескерусіз   қалмайтының   студент   білуі   керек.
Практикалық сабақта есепті әр  студент  оқытушының  қадағалауымен  өзі  жеке
шығарады.  Студенттің  жұмысы  аралық  үлгерімді  тексеру   арқылы   жүреді,
сондықтан  студент  әрбір  жіберілген  (босатылған)  сабақтың  оған  тигізер
залалы үлкен екенін естен шығармауы керек.
      в) Оқу әдістемелік кешеннің (ОӘК) материалдарын  пайдалануға  арналған
кеңес.
      Студент оқу материалдарымен бірінші рет  таныса  отырып,  оның  берген
жаңалықтарын, ерекшелік  нысандарын  қабылдап,  сол  арқылы  пәннің  негізгі
жағдайын түсінуі керек.
      Оқу процесіндегі негізгі рольге  оқытушының  материалдарды  түсіндіруі
және пайдаланылатын  көрнекті  құралы  жатады.  Ары  қарай  жаңадан  алынған
ақпарат бұрынғы  алынған  білімдермен  араласып,  олардың  арасында  пайдалы
байланыс құралына айналады. Сонда барып  студентте  оқытылатын  пән  бойынша
белгілі бір түсінік (ұғым) пайда болады.
      Студент оқу пәнінің негізгі ережелерін және заңдылықтарын иеленіп, оқу
материалдарын  жалпы  түрде  меңгеріп   оны   күнделікті   жұмыста,   өмірде
пайдалануға дайын тұрады.
      г) Оқулықтар мен  қосымша  оқу  құралдарымен  жұмыс  істеуге  арналған
кеңес.
      Егер студент берілген материал көрсетілген оқулықта жеткіліксіз  түрде
берілген деп есептесе немесе онда  берілген  материалды  оқып  зерттеу  қиын
екенін  білсе,  онда  ол  берілген  басқа   оқулықтардағы   немесе   қосымша
құралдардағы материалдарды пайдалану керек. Жақсы оқулықты  дұрыс  таңдаудың
алатын орны зор. Сондықтанда оқулықтар негізгі және қосымша болып  бөлінеді.
Егер негізгі оқулықтарда берілген материал жеткіліксіз болса,  онда  қосымша
оқулықтарды пайдаланғаны жөн.
      Оқулықтар тізімі стандарт бойынша жасалады.
      Берілген тақырып бойынша  оқулықтарды  және  басқа  ғылыми  көпшілікке
арналған материалдарды оқыған соң, конспект құру керек.  Онда  пайдаланылған
оқулықтардың  реттік  нөмірі,  беті,  кестелері   және   т.б.   берілгендері
көрсетілуі шарт.





      4 ПӘННІҢ ТҮРІ (ФОРМАТЫ)



      Аудиториялық сабақтар  келесі  түрлерден  тұрады:  дәріс,  практикалық
сабақтар (ПС) және БОӨЖ бөлігі.
      Кейбір тақырыптар оқушылар сабақта өтеді, ал кейбір  өздік  жұмыстарға
жатады. Әр тақырып бойынша негізгі түсініктермен заңдарды білуі қажет.
      Дайындалған рефераттың көлімі 5 беттен кем болмау керек.



      5 КУРСТЫҢ САЯСАТЫ



      Сабаққа қатысу. Дәріске, зертхана жұмысына қатысу  қатан  түрде  талап
етіледі. Егер қандай да бір себеп пен сабаққа  қатыса  алмасаныз,  онда  сіз
материалды тапсырғанға дейін оған жауаптысыз.
      Тәртіп. Сабақ  кезінде  жүйелі  түрде  тәртіп  бұзғандар  аудиториядан
шығарылады   немесе   бүкіл   курс   бойынша    «қанағаттанбайтын»    немесе
«қанағаттанғысыз» бағасы қойылады.
      Бақылау тапсырмасы. Бақылау  тапсырмалары  міндетті  түрде  орындалып,
белгіленген   мерзімде  тапсырылуы  керек.  Кешігіп  орындалған  жұмыстардың
бағасы автоматты түрде төмендетіледі.
      Аралық бақылау.  Аралық бақылаудың  нәтежесі  дәріс  алушының  сабаққа
қатысуын,  дәріс  алушының  өздік  жұмысың  (ДӨЖ)  дер  кезінде   орындауын,
сабақтағы  ауызша  және  жазбаша  түрдегі  жауабын  және  аралық  бақылаудың
нәтежесін есепке ала отырып қойылады.
      Көшіру және плагиат. Кез келген көшіру  немесе  плагиат  (басқа  дәріс
алушының есебің, дайын  тапсырмасын  пайдалану  және  көшірмесін  пайдалану)
дәріс алушыны аудиториядаң шығару  және  «қанағаттанғысыз»  бағасымен  қатан
түрде жазаланады.






      6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ



      Апта  және  бақылау  түрлері  бойынша  баллдардың   реттелуі   кестеде
келтірілген.
      «Инженерлі экология» пән бойынша баллдардың реттелуі
                                                                     2 кесте
|Апта       |Бақылау түрі                     |Барлық       |Қосымша       |
|           |                                 |ұпайлар      |              |
|1          |2                                |3            |4             |
|           |1-шіден 7-шіге дейін апталардың  |30           |              |
|           |дәріс сабақтарға қатысуы және    |             |              |
|           |дайындығы.                       |             |              |
|3          |СС 1                             |50           |              |
|3          |БӨЖ 1                            |50           |              |
|5          |БӨЖ 2                            |50           |              |
|6          |СС 2                             |50           |              |
|7          |Аралық бақылау 1.                |70           |              |
|1-шіден 7-шіге дейін апталар аралығындағы оқу|300          |              |
|нәтижесі бойынша барлық ұпайлары.            |             |              |
|           |8-шіден 15-шіге дейін апталардың |30           |              |
|           |дәріс сабақтарға қатысуы және    |             |              |
|           |дайындығы.                       |             |              |
|8          |БӨЖ 3                            |25           |              |
|9          |СС 3                             |25           |              |
|10         |БӨЖ 4                            |50           |              |
|12         |СС 4                             |25           |              |
|13         |БӨЖ 5                            |25           |              |
|14         |СС 5                             |50           |              |
|15         |Аралық бақылау 2.                |70           |              |
|8-шіден 15-шіге дейін апталар аралығындағы   |300          |              |
|оқу нәтижесі бойынша барлық ұпайлары.        |             |              |
|Емтихан бойынша ұпайлары                     |400          |              |
|Академиялық мерзімі бойынша барлық ұпайлар.  |1000         |              |
















      7 әдебиет



      7.1 Негізгі әдебиет
      7.1.1 Борисова Н.Г. Энергосбережение в теплоэнергетике и теплотехнике:
Учебное пособие. - Алматы: АИЭС,2006.-119с.
      7.1.2 Дукенбаев К.,  Нурикен  Е.  Энергетика  Казахстана  (технический
аспект).- Алматы,2001.-312 с.
      7.1.3    Мунц    В.А.    Энергосбережение    в    теплоэнергетике    и
теплотехнологиях:конспект лекции:Екатеринбург:ГОУ ВПО УГТУ-УПИ.2006.1326 с.
      7.1.4  Фокин  В.М.  Основы   энергосбережения   и   энергоаудита.   М:
«Издательство Машиностроение-1». 2006. 256 с.
      7.1.5 Электронная энциклопедия энергетики


      7.2. Қосымша әдебиет
      7.2.1.Ключников   А.Д.   Энергетика    теплотехнологии    и    вопросы
энергосбережения. - М.: Энергоатомиздат,1986.-128с.
      7.2.2.  Скалкин  В.Ф.   Энергетика   и   окружающая   среда.   -   Л.:
Энергоатомиздат, 1981.- 280с.
      7.2.3.Степанов   В.С.   Потенциал   и   резервы   энергосбережения   в
промышленности. - Новосибирск: СОАН,1990.- 245с.
      7.2.4. Твайделл Дж, Уэйр А. Возобновляемые источники  энергии.  -  М.:
Энергоатомиздат,1990.- 392с.
      7.2.5.  Экономия  энергии  –  новый  энергетический   источник.-   М.:
Прогресс, 1982.- 284с.
      7.2.6. Куперман Л.И. Вторичные энергоресурсы  и  энерготехнологическое
комбинирование в промышленности. - Киев: ВШ, 1986.- 302с.
      7.2.7.Рэй   Дж.   Экономия   энергии   в   промышленности.    -    М.:
Энергоатомиздат,1983.- 208 с.
      7.2.8.Энергосбережение  в  системах   теплоснабжения,   вентиляции   и
кондиционирования воздуха. Справочное пособие. - М.:  Стройиздат,1990.-  624
с.
      7.2.9. Журнал «Энергетика и топливные  ресурсы  Казахстана»  2001-2004
гг.
      7.2.10. Даффи Дж., Бекман  У.А.  Тепловые  процессы  с  использованием
солнечной энергии. - М.: Мир, 1977.- 419 с.
      7.2.11.Энергоактивные  здания/Под  ред.   Э.В.   Сарницкого.   -   М.:
Стройиздат,1988.-376 с.




Пәндер