Файл қосу
Ақпараттық аударманың түрлері
|Казақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі |
|Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты |ОӘК | |
| | | |
| | |ОӘК 042-18-17.1.18/01-2013 |
|«Ақпараттық аударма |Басылым №1 | |
|практикасы» | | |
|пәнінің оқу -әдістемелік | | |
|кешені | | |
|оқытушыга арналган | | |
|.2.2 т - е языка. Учебник | | |
|для 2 | | |
«Ақпараттық аударма практикасы» » пәні бойынша
5B050207 «Аударма ісі» мамандығына арналған
Оқу-әдістемелік кешен
Оқытушыға арналған жұмыс оқу бағдарламасы
Семей
2013
Кіріспе
1 ЖАСАЛЫНДЫ
Құрастырған ______________ « 2 » қыркүйек 2013 ж Басимова Г.С.
Аударма теориясы және практикасы кафедрасының ағылшын тілінің аға оқытушысы
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1. Аударма теориясы және практикасы кафедрасында
Хаттама №1 « 2 » қыркүйек 2013 ж
Кафедра меңгерушісі _________________ Калимова Ж. У.
2.2 Гуманитарлық-заң факультетінің оқу-әдістемелік бюросында
Хаттама №1 « 17 » қыркүйек 2013ж
Оқу - әдістемелік бюро бастығы ________________ Кеңесбаева Ш. С.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында мақұлданды және
басылымға ұсынылды.
Хаттама №1 « 18 » қыркүйек 2013 ж
Оқу-әдістемелік кеңестің бастығы,
бірінші проректор __________________ Искакова Г.
Мазмұны
1. Қолданылу саласы.
2. Нормативті сілтемелер.
3. Жалпы мәліметтер.
4. Оқу пәнінің мазмұны (Модулдер)
5. Студенттердің өздік жұмыстары тақырыптарының тізімі
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы.
7 Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамттылу картасы.
8 Әдебиет..
1. Қолданылу саласы
«Ақпараттық аударма практикасы» - әдістемелік кешені–050207 «Аударма ісі»
мамандығының студенттеріне арналған. Ол студенттерді курстың мазмұнымен,
курстың барысымен, студенттердің оқу барысында меңгеретін дағдылармен
таныстырады.
Бұл құжат «Ақпараттық аударма практикасы» пәні бойынша оқу процесін
ұйымдастырудың негізгі заңдылықтарын бір жүйеге келтіреді және “Аударма
теориясы мен практикасы ” кафедрасында қолдануға арналған.
2. Нормативті сілтемелер
«Ақпараттық аударма практикасы» пәнінің оқу - әдістемелік кешені аталған
пән бойынша оқу процесін келесі құжаттардың нұсқаулары мен талаптарына
сәйкес ұйымдастыру тәртібін бекітеді:
Типтік оқу бағдарламасы 050207«Аударма ісі» мамандығы бойынша Қазақстан
Республикасының МЖМБС 3.08.277-2006 жалпыға бірдей білім беру
Мемлекеттік стандартына сәйкес құрастырылған.
- Жалпыға бірдей Мемлекеттік білім беру стандарты
- 5В020700–«Аударма ісі» мамандығы бойынша типтік оқу жоспары
- СТУ 042- ГУ-4-2013 Университет стандарты «Пәндердің оқу- әдістемелік
кешендерінің жасалу және безендірілуінің жалпы талаптары»
- ҚП 042-1. 01-2013 Құжаттандыру процедурасы «Пәндердің оқу- әдістемелік
кешендерінің құрылысы және мазмұны»
3. Жалпы мәліметтер
Курстың негізгі мақсаты студенттердің лингвстикалық, аударма,
лингвомәдени, әлеуметтік-мәдени компетенцияларын қалыптасьыру. Мұндай
компетенциялар ақпараттық аудармада әр ұлттық мәдениеті мен тілін жан-жақты
салаларда, яғни халықаралық, саяси, экономикалық ғылыми, қоғамдық өмірде
өзврв түсінушілік үшін өте қажет.
Бұл мақсатта келесі мәселелерді шешу арқылы іске асады:
- тіл жүйесінің білімін тереңдету және аударма процесінде тіл шараларын
қолдану дағдылары арқылы дамыту.
- аударма шеберлігі мен машықтарын қалыптастыру
- аударманы адекватты түрде орындаудың негізгі кепілі болатын жан-жақты
лингвомәдени білімді қалыптастыру.
Бірінші деңгейде студент мыналарды білуі тиіс:
- ақпараттық аударманың түрлерін;
- ақпарттық мәтіндерді аударудың лингвистикалық және лингвистикалық емес
факторларын;
- лексикалық, гуманитарлық және стилистикалық ауысулардың түрлерін;
- жасалған аударманың сапалық талдауының өлшемдерін;
Екінші деңгейде студент мыналарды білуі тиіс:
- бастапқы мәтін туралы мәліметті;
- бастапқы мәтінде берілген ақпараттың типін;
- бастапқы мәтін жататын тілдік жанрды;
- белгілі бір жанрдағы мәтіндердің лингвопрограммалық ерекшеліктерін;
- ана тілі мен шет тілінің өлшемдері мен жүйелерін.
Курсты тамамдаған білім алушылар мыналарды істей алуы тиіс:
- ақпараттық жұмысқа қажетті дерек көздерін пайдалана білу (сөздіктер
мен
анықтамалық материалдар, интернет-деректер)
- аудармаға дейінгі кезеңдегі бастапқы мәтінді (БМ) талдау;
- аудару мащықтары мен техникасын игеру;
- аударманы түзету мен редакциялау;
- мағыналық және қызметтік-статистикалық ерекшеліктерін анықтау және
оларды аударма мәтінде барынша дәлме-дәл беру;
- аударма кезінде бастапқы және аударылатын мәтіндердің
сәйкессіздіктерін анықтау үшін оларды түзету мақсатында салыстырмалы
талдау;
- бастапқы тілдің (БТ) қатынастық тапсырмаларын анықтау;
- аударма бірліктерін анықтау (штамптар, ситуациялық клишелер,
терминдер, мақалалар мен образдық бейнелеулер);
- лексикалық, граматикалық және стилистикалық аудармаларды қолдану;
- вариантылықтың ауқымын анықтау: контекстік тәуелді әр түрлі
сәйкестіктерді таңдау;
- терминалогияның бірлігін сақтау;
- лексикамен граматиканы жақсы игеру негізінде тұпнұсқаны жылдам
пайымдау;
- шет тілінің құрылымдары, сөз тәртібі мен стилінің ықпалына түспей,
«көңілді басқа жаққа аудару»;
- жүйелі және үздіксіз терминалогияны толықтыру;
- аударылатын мәтіндер жататын түрлі салаларға қатысты білімді кеңейту
және тереңдету.
Пререквизиттер: « Жазбаша аударма практикасы», «Көркем вударма
практикасы», «Жалпы кәсіби шет тілі», « Елтану», «Аударма теориясы».
Кореквизиттер: «Арнаулы кәсіби шет тілі», «Ақпараттық аударма
практикасы», «Ауызша практикасы»; «Тілі оқылатын елдің әдебиеті және
аударма мәселері», «Қазақ (Орыс) және щет ел тілдерінің функционалды
стилистикасы».
Постреквизиттер: Студенттер алған білімдерін аударма қызметінде оқу;
кәсіби практикаларында және дипломдық жұмысты жазу барысында қолдана
алады..
Кесте 1 - Оқу жоспарының көшірмесі
|Курс |Семестр |Кредит |
|Дәріс сабақтары |
|1- тақырып. |Ақпараттық аударманың негізгі қызметі әдеби эстетикалық әсер|2 |
|Мәтіндердің |ету емес, қандай да болмасын, ақпаратты мәліметтерді беру | |
|қызметтік |болып табылады. Түпнұсқаның белгілі бір қызметтік стильге, | |
|стилистикалық |тілдік ерекшеліктерге және оның жанрлық жүзеге асуына | |
|жіктелуі және |қатысты болуына байланысты ақпараттық аударма мынадай | |
|аударманың |түрлерге бөлінеді: ғылыми-техникалық, ресми-іскерлік, | |
|мәселелері. |саяси-публицистикалық материалдарды аудару, патенттік | |
| |әдебиеттерді,т экономика және коммерциялық қызмет бойынша | |
| |материалдарды, сонымен қатьар өндірістік –сауда фирмалар | |
| |қызметінің материалдарын аудару. | |
|2-тақырып. |Ақпараттық аударма ұғымы. Ақпараттық аударманың түрлері. |3 |
|Ақпараттық |Ақпараттық аударманың лексикалық мәселелері. Аудармалық | |
|аударма – |сәйкестіктердің түрлері- тұрақты баламалар мен варианттық | |
|аудармашылық |сәйкестіктер. Баламасы жоқ лексика. Тұрақты балмалалрды | |
|қызметтің бір |жасаудың негізгі тәсілдері.: транслитерация, калькалау, | |
|түрі ретінде. |аналогты таңдау, сипаттамалы аударма, тілдік бірліктің | |
| |лексикалық мағынасының құрамдас бөліктерін (денотативті, | |
| |коннотативті және ұлттық-мәдени құрамдас бөліктерін) берудің| |
| |тәсілдері мен әдістері. Сөйлеу кезінде қызмет ететін | |
| |лексикалық бірліктерді беруде варианттық сәйкестікті таңдау | |
| |қажеттілігін тудыратын факторлар. | |
| |Лексикалық және грамматикалық ауысулардың түрлері | |
| |Аудару кезіндегі лексикалық ауысулардың түрлері: | |
| |тектік-түрлік алмасулар (нақтылау, топтау қорыту), мағыналық| |
| |дамыту, басқаша айту, антонимдік аударма. | |
| |Грамматикалық құрылымдарды берудің негізгі жолдары: | |
| |синтаксистік ұқсату, сөйлемді мүшелеу, сөйлемдерді | |
| |біріктіру, грамматикалық алмасулар. Грамматикалық | |
| |құрылымдарды берудің тәсілін таңдауға ықпал ететін | |
| |факторлар: салғастырылатын тілдердегі граммтаикалық | |
| |пішіндердің сәйкестігі/сәйкессіздігі, мағыналық қызмет пен | |
| |грамматикалық құрылымдардың лексикалық толықтыру. | |
| |Аударма мәтінінің сапасын бағалау | |
| |Баламалылық және барабарлық аудармашылық қызметтің сапасын | |
| |бағалаудың негізгі өлшемдері болып табылады. Баламалылықтың | |
| |түрлері мен деңгейлері, оған қол жеткізудің жолдары. | |
| |Бастапқы мәтіннің прагматикалық әлеуеті ұғымы. Аударма | |
| |қызметі субъектілерінің тілдік тұлғаларының (жолдаушылар мен| |
| |аудармашылар) ерекшеліктерін ескерту., аудару кезінде | |
| |бастапқы мәтіннің прагматикалық әлеуетін қайта қалпына | |
| |келтірудің негізгі шарты бролып табылады. Аударытлатын | |
| |мәтіннің прагматикалық бейімделуінің тәсілдері. | |
| |Бастапқы мәтін м ен аударылатын мәтіннің семантикалық | |
| |баламалылығы мен бастапқы және аударма мәтіндердің | |
| |қатынастық тепе-теңдігі аударманың дәлдігіне қол жеткізудің | |
| |негізгі алғышарты ретінде. | |
|3-тақырып. |Газеттік-журналдық мәтіндердің лингвопрагматикалық |2 |
|Газеттік-публици|ерекшеліктері: ақпараттық, құжаттық-фактілік дәлдәк, | |
|стикалық |ресмилік, барлық адамның қол жеткізуіне мүмкіндік болуы және| |
|мәтіндерді |материалдарды берудегі ықшамдылық, түрткі болушылық, | |
|аудару |үндеушілік, мәнерлік, жаңалыққа ұмтылу; лексиканың | |
| |стилистикалық жағынан әр қилы болуы. Ақпараттық | |
| |хабарламаларды, тақырыптық мақалаларды, хабарландыруларды, | |
| |сұхбаттарды, эсселерді аударудың ерекшлеіктері. | |
| |Газеттік-журналдық мәтіндердің тілдік құралдары және оларды | |
| |берудің ресурстары: бейтарап жалпы тілдік лексика, кітаби, | |
| |ауызекі, поэтикалық және терминологиялық лексика; сандық | |
| |мәліметтер, жалқы есімдер, фирмалардың, мекемелердің және | |
| |ұйымдардың аттары: клишелер мен фразеологизмдер; қысқа және | |
| |ұзын сөйлемдердің қарама-қайшылығы, сөйлемдердің күрделілігі| |
| |бойынша қарама-қайшылығы. | |
|4-тақырып. | |2 |
|Ғылыми-көпшілік |Ғылыми көпшілік мәтіндердің лингвопрагматикалық | |
|мәтіндерді |ерекшеліктері: ақпараттың тығыздығы, мәліметтің | |
|аудару |объективтілігін қамтамасыз ететін құралдарды пайдалану; | |
| |бірінші жақтан баяндау; оқырманға тікелей арнау; риторикалық| |
| |сұрақтар; мәтінге типологиялық белгілер бойынша ғылыми | |
| |мәтінге қарама-қайшы болып келетін басқа да дәйек сөздерді: | |
| |поэтикалық,, прозалық көркем шығармалардан үзінділерді | |
| |енгізу; ирониялық реңк пен комизм, күтпегендік әсерін | |
| |туғызатын сәйкес келмейтін тілдік құралдардың түйісуі; ойдан| |
| |шығарылған шартты кейіпкерлерді енгізу, эпитеттерді, | |
| |теңеулерді және әсіресе метафораларды қолдану. | |
| |Газеттік-журналдық мәтіндердің тілдік құралдары мен оларды | |
| |берудің ресурстары: терминдер мен жалпы ғылыми лексика; | |
| |ауызекі сөйлеу тілінің лексикасы, эмоционалды-бағалауыш | |
| |лексика, фразеологизмдер, образдық клишелер, эпитеттер, | |
| |теңеулер, метафоралар; пассивті құрылымдар, белгісіз-жақтық | |
| |және жақсыз сөйлемдер; риторикалық сұрақтар. | |
|5- тақырып.Ресми|Ресми құжаттардың лингвопрагматикалық ерекшеліктері: |2 |
|құжаттарды |когнитивті ақпараттың басым болуы; эмоциялылықтың жоқ болуы,| |
|аудару |пішіннің клишелілігі, қатаң түрде жазбаша әдеби нормаға | |
| |сәйкестігі. Жеке және заңды тұлғалардың құжаттарын: | |
| |төлқұжатты, жүргізуші куәлігін, туу туралы куәлікті, еңбек | |
| |кітапшасын, зейнеткер куәлігін, кәмілеттік аттестатты, сынақ| |
| |кітапшасын, жоғарғы оқу орнын бітіргені туралы дипломды, | |
| |ғылыми дәрежесі мент ғылыми атағын куәландыратын құжаттарды,| |
| |жарғылар мен келісім-шарттарды(жеткізу, сатып алу-сату, | |
| |жалға беру қызметтерін көрсету және т.б.). Құжаттарды | |
| |аударудағы ұқсас мәтіндердің ролі. | |
|6- тақырып |Жарнамалық мәтіндерді аударудың лингвопрагматикалық |2 |
|Коммерциялық |ерекшеліктері: қысқалылығы, кеңейтілген түсініктемелердің | |
|қызмет бойынша |болмауы, жарнамалық мәтіндердің құрылымдық бөліктері; оның | |
|мәтіндерді |лексикалық құрамын толықтырылуының ерекшеліктері; | |
|аудару. |синтаксистік және морфологиялық ерекшеліктері; стилистикалық| |
| |сипаттамасы; жарнамалық мәтіндерді құрастырудың | |
| |бейнелеушілік және графикалық тәсілдері. | |
| |Жарнамалық мәтіндердің тілдік құралдары және оларды берудің | |
| |ресурстары: | |
| |Оң бағалау семантикасына ие эмоциялық-бағалауыш лексика; оң | |
| |бағалаудың гиперболалық бейнелеу құралдары; модаға айналған | |
| |сөздер; шет тілдік сөздер; дәйексөздер; барлық деңгейлердің | |
| |қайталаулары; метафоралар, теңеулер, сөз ойыны. | |
|7- тақырып. |Ғылыми-техникалық мәтіндердің лингвопрагматикалық |2 |
|Ғылыми-техникалы|ерекшеліктері: образдық-эмоционалды бейнелегіш құралдар | |
|қ мәтіндерді |болмаған кездегі баяндаудың анықтығы, кәсіби терминологияның| |
|аудару |аса молдығы, терминологиялық сөз тіркестері, қарастырылып | |
| |отырған пәннің мәні еркін түсіндіруді жоққа шығару. | |
| |Ғылыми-техникалық мәтіндердің тілдік құралдары мен оларды | |
| |берудің ресурстары: | |
| |Терминдер, бағалауыш реңкі жоқ жалпы ғылыми лексика, | |
| |етістіктің осы шақ түрлері, пассивті етістіктік құрылымдар, | |
| |белгісіз-жақтық және жақсыз құрылымдар, күрделі сөздер, | |
| |қысқартулар, цифрлар, формулалар, схемалар, күрделі | |
| |синтаксистік құрылымдар, логикалық ұйымдастырудың графикалық| |
| |құралдары, атрибутивті сөз тіркестерінің құрамдас | |
| |бөліктерінің көптігі. | |
|Барлығы | |
| |15 |
|Практикалық сабақтар | |
|1- тақырып. |Ақпараттық аударманың негізгі қызметі әдеби |4 |Comissaro|
|Мәтіндердің |эстетикалық әсер ету емес, қандай да болмасын, | |v V. |
|қызметтік |ақпаратты мәліметтерді беру болып табылады. | |Practicum|
|стилистикалық |Түпнұсқаның белгілі бір қызметтік стильге, тілдік | |po |
|жіктелуі және |ерекшеліктерге және оның жанрлық жүзеге асуына | |perevodu.|
|аударманың |қатысты болуына байланысты ақпараттық аударма | |M. 1990. |
|мәселелері. |мынадай түрлерге бөлінеді: ғылыми-техникалық, | |90p. |
| |ресми-іскерлік, саяси-публицистикалық | | |
| |материалдарды аудару, патенттік әдебиеттерді,т | | |
| |экономика және коммерциялық қызмет бойынша | | |
| |материалдарды, сонымен қатьар өндірістік –сауда | | |
| |фирмалар қызметінің материалдарын аудару. | | |
|2-тақырып. |Ақпараттық аударма ұғымы. Ақпараттық аударманың |6 |Чужакин, |
|Ақпараттық |түрлері. Ақпараттық аударманың лексикалық | |П. |
|аударма – |мәселелері. Аудармалық сәйкестіктердің түрлері- | |Палажченк|
|аудармашылық |тұрақты баламалар мен варианттық сәйкестіктер. | |о «Мир |
|қызметтің бір |Баламасы жоқ лексика. Тұрақты балмалалрды жасаудың| |перевода |
|түрі ретінде. |негізгі тәсілдері.: транслитерация, калькалау, | |1» М, |
| |аналогты таңдау, сипаттамалы аударма, тілдік | |2002 |
| |бірліктің лексикалық мағынасының құрамдас | | |
| |бөліктерін (денотативті, коннотативті және | | |
| |ұлттық-мәдени құрамдас бөліктерін) берудің | | |
| |тәсілдері мен әдістері. Сөйлеу кезінде қызмет | | |
| |ететін лексикалық бірліктерді беруде варианттық | | |
| |сәйкестікті таңдау қажеттілігін тудыратын | | |
| |факторлар. | | |
| |Лексикалық және грамматикалық ауысулардың түрлері | | |
| |Аудару кезіндегі лексикалық ауысулардың түрлері: | | |
| |тектік-түрлік алмасулар (нақтылау, топтау қорыту),| | |
| |мағыналық дамыту, басқаша айту, антонимдік | | |
| |аударма. | | |
| |Грамматикалық құрылымдарды берудің негізгі | | |
| |жолдары: синтаксистік ұқсату, сөйлемді мүшелеу, | | |
| |сөйлемдерді біріктіру, грамматикалық алмасулар. | | |
| |Грамматикалық құрылымдарды берудің тәсілін | | |
| |таңдауға ықпал ететін факторлар: салғастырылатын | | |
| |тілдердегі граммтаикалық пішіндердің | | |
| |сәйкестігі/сәйкессіздігі, мағыналық қызмет пен | | |
| |грамматикалық құрылымдардың лексикалық толықтыру. | | |
| |Аударма мәтінінің сапасын бағалау | | |
| |Баламалылық және барабарлық аудармашылық қызметтің| | |
| |сапасын бағалаудың негізгі өлшемдері болып | | |
| |табылады. Баламалылықтың түрлері мен деңгейлері, | | |
| |оған қол жеткізудің жолдары. Бастапқы мәтіннің | | |
| |прагматикалық әлеуеті ұғымы. Аударма қызметі | | |
| |субъектілерінің тілдік тұлғаларының (жолдаушылар | | |
| |мен аудармашылар) ерекшеліктерін ескерту., аудару | | |
| |кезінде бастапқы мәтіннің прагматикалық әлеуетін | | |
| |қайта қалпына келтірудің негізгі шарты бролып | | |
| |табылады. Аударытлатын мәтіннің прагматикалық | | |
| |бейімделуінің тәсілдері. | | |
| |Бастапқы мәтін м ен аударылатын мәтіннің | | |
| |семантикалық баламалылығы мен бастапқы және | | |
| |аударма мәтіндердің қатынастық тепе-теңдігі | | |
| |аударманың дәлдігіне қол жеткізудің негізгі | | |
| |алғышарты ретінде. | | |
|3-тақырып. |Газеттік-журналдық мәтіндердің лингвопрагматикалық|4 |Comissaro|
|Газеттік-публици|ерекшеліктері: ақпараттық, құжаттық-фактілік | |v V. |
|стикалық |дәлдәк, ресмилік, барлық адамның қол жеткізуіне | |Practicum|
|мәтіндерді |мүмкіндік болуы және материалдарды берудегі | |po |
|аудару |ықшамдылық, түрткі болушылық, үндеушілік, | |perevodu.|
| |мәнерлік, жаңалыққа ұмтылу; лексиканың | |M. 1990. |
| |стилистикалық жағынан әр қилы болуы. Ақпараттық | |90p. |
| |хабарламаларды, тақырыптық мақалаларды, | | |
| |хабарландыруларды, сұхбаттарды, эсселерді | | |
| |аударудың ерекшлеіктері. | | |
| |Газеттік-журналдық мәтіндердің тілдік құралдары | | |
| |және оларды берудің ресурстары: бейтарап жалпы | | |
| |тілдік лексика, кітаби, ауызекі, поэтикалық және | | |
| |терминологиялық лексика; сандық мәліметтер, жалқы | | |
| |есімдер, фирмалардың, мекемелердің және ұйымдардың| | |
| |аттары: клишелер мен фразеологизмдер; қысқа және | | |
| |ұзын сөйлемдердің қарама-қайшылығы, сөйлемдердің | | |
| |күрделілігі бойынша қарама-қайшылығы. | | |
|4-тақырып. | |4 |Крупнов |
|Ғылыми-көпшілік |Ғылыми көпшілік мәтіндердің лингвопрагматикалық | |В.Н. |
|мәтіндерді |ерекшеліктері: ақпараттың тығыздығы, мәліметтің | |«Курс |
|аудару |объективтілігін қамтамасыз ететін құралдарды | |перевода»|
| |пайдалану; бірінші жақтан баяндау; оқырманға | | |
| |тікелей арнау; риторикалық сұрақтар; мәтінге | | |
| |типологиялық белгілер бойынша ғылыми мәтінге | | |
| |қарама-қайшы болып келетін басқа да дәйек | | |
| |сөздерді: поэтикалық,, прозалық көркем | | |
| |шығармалардан үзінділерді енгізу; ирониялық реңк | | |
| |пен комизм, күтпегендік әсерін туғызатын сәйкес | | |
| |келмейтін тілдік құралдардың түйісуі; ойдан | | |
| |шығарылған шартты кейіпкерлерді енгізу, | | |
| |эпитеттерді, теңеулерді және әсіресе метафораларды| | |
| |қолдану. | | |
| |Газеттік-журналдық мәтіндердің тілдік құралдары | | |
| |мен оларды берудің ресурстары: терминдер мен жалпы| | |
| |ғылыми лексика; ауызекі сөйлеу тілінің лексикасы, | | |
| |эмоционалды-бағалауыш лексика, фразеологизмдер, | | |
| |образдық клишелер, эпитеттер, теңеулер, | | |
| |метафоралар; пассивті құрылымдар, белгісіз-жақтық | | |
| |және жақсыз сөйлемдер; риторикалық сұрақтар. | | |
|5- тақырып.Ресми|Ресми құжаттардың лингвопрагматикалық |4 |Чужакин, |
|құжаттарды |ерекшеліктері: когнитивті ақпараттың басым болуы; | |П. |
|аудару |эмоциялылықтың жоқ болуы, пішіннің клишелілігі, | |Палажченк|
| |қатаң түрде жазбаша әдеби нормаға сәйкестігі. Жеке| |о «Мир |
| |және заңды тұлғалардың құжаттарын: төлқұжатты, | |перевода |
| |жүргізуші куәлігін, туу туралы куәлікті, еңбек | |1» М, |
| |кітапшасын, зейнеткер куәлігін, кәмілеттік | |2002 |
| |аттестатты, сынақ кітапшасын, жоғарғы оқу орнын | | |
| |бітіргені туралы дипломды, ғылыми дәрежесі мент | | |
| |ғылыми атағын куәландыратын құжаттарды, жарғылар | | |
| |мен келісім-шарттарды(жеткізу, сатып алу-сату, | | |
| |жалға беру қызметтерін көрсету және т.б.). | | |
| |Құжаттарды аударудағы ұқсас мәтіндердің ролі. | | |
|6- тақырып |Жарнамалық мәтіндерді аударудың |4 |Крупнов |
|Коммерциялық |лингвопрагматикалық ерекшеліктері: қысқалылығы, | |В.Н. |
|қызмет бойынша |кеңейтілген түсініктемелердің болмауы, жарнамалық | |«Курс |
|мәтіндерді |мәтіндердің құрылымдық бөліктері; оның лексикалық | |перевода»|
|аудару. |құрамын толықтырылуының ерекшеліктері; | | |
| |синтаксистік және морфологиялық ерекшеліктері; | | |
| |стилистикалық сипаттамасы; жарнамалық мәтіндерді | | |
| |құрастырудың бейнелеушілік және графикалық | | |
| |тәсілдері. | | |
| |Жарнамалық мәтіндердің тілдік құралдары және | | |
| |оларды берудің ресурстары: | | |
| |Оң бағалау семантикасына ие эмоциялық-бағалауыш | | |
| |лексика; оң бағалаудың гиперболалық бейнелеу | | |
| |құралдары; модаға айналған сөздер; шет тілдік | | |
| |сөздер; дәйексөздер; барлық деңгейлердің | | |
| |қайталаулары; метафоралар, теңеулер, сөз ойыны. | | |
|7- тақырып. |Ғылыми-техникалық мәтіндердің лингвопрагматикалық |4 |Comissaro|
|Ғылыми-техникалы|ерекшеліктері: образдық-эмоционалды бейнелегіш | |v V. |
|қ мәтіндерді |құралдар болмаған кездегі баяндаудың анықтығы, | |Practicum|
|аудару |кәсіби терминологияның аса молдығы, | |po |
| |терминологиялық сөз тіркестері, қарастырылып | |perevodu.|
| |отырған пәннің мәні еркін түсіндіруді жоққа | |M. 1990. |
| |шығару. | |90p. |
| |Ғылыми-техникалық мәтіндердің тілдік құралдары мен| | |
| |оларды берудің ресурстары: | | |
| |Терминдер, бағалауыш реңкі жоқ жалпы ғылыми | | |
| |лексика, етістіктің осы шақ түрлері, пассивті | | |
| |етістіктік құрылымдар, белгісіз-жақтық және жақсыз| | |
| |құрылымдар, күрделі сөздер, қысқартулар, цифрлар, | | |
| |формулалар, схемалар, күрделі синтаксистік | | |
| |құрылымдар, логикалық ұйымдастырудың графикалық | | |
| |құралдары, атрибутивті сөз тіркестерінің құрамдас | | |
| |бөліктерінің көптігі. | | |
|Барлығы | | |
| |30 | |
5 ОСӨЖ жәнеСӨЖ сабақтарының мазмұны
| | СӨЖ |
|ОСӨЖ | |
|Аудиториялық |Аудиториядан тыс | |
|1 Ақпараттық |Аудармалық сәйкестіктердің |Сөйлеу кезінде қызмет ететін |
|аударманың түрлері. |түрлері- тұрақты баламалар |лексикалық бірліктерді беруде|
|Ақпараттық аударманың |мен варианттық сәйкестіктер.|варианттық сәйкестікті таңдау|
|лексикалық мәселелері.|Баламасы жоқ лексика. |қажеттілігін тудыратын |
| |Тұрақты балмалалрды жасаудың|факторлар. |
| |негізгі тәсілдері.: | |
| |транслитерация, калькалау, | |
| |аналогты таңдау, сипаттамалы| |
| |аударма, тілдік бірліктің | |
| |лексикалық мағынасының | |
| |құрамдас бөліктерін | |
| |(денотативті, коннотативті | |
| |және ұлттық-мәдени құрамдас | |
| |бөліктерін) берудің | |
| |тәсілдері мен әдістері. 2 | |
|2 Лексикалық және |Грамматикалық құрылымдарды |Грамматикалық құрылымдарды |
|грамматикалық |берудің негізгі жолдары: |берудің тәсілін таңдауға |
|ауысулардың түрлері |синтаксистік ұқсату, |ықпал ететін факторлар: |
|Аудару кезіндегі |сөйлемді мүшелеу, |салғастырылатын тілдердегі |
|лексикалық ауысулардың|сөйлемдерді біріктіру, |граммтаикалық пішіндердің |
|түрлері: тектік-түрлік|грамматикалық алмасулар. |сәйкестігі/сәйкессіздігі, |
|алмасулар (нақтылау, | |мағыналық қызмет пен |
|топтау қорыту), | |грамматикалық құрылымдардың |
|мағыналық дамыту, | |лексикалық толықтыру. |
|басқаша айту, | | |
|антонимдік аударма. | | |
|3Аударма мәтінінің |Баламалылықтың түрлері мен |Аударытлатын мәтіннің |
|сапасын бағалау |деңгейлері, оған қол |прагматикалық бейімделуінің |
|Баламалылық және |жеткізудің жолдары. Бастапқы|тәсілдері. |
|барабарлық |мәтіннің прагматикалық |Бастапқы мәтін м ен |
|аудармашылық қызметтің|әлеуеті ұғымы. Аударма |аударылатын мәтіннің |
|сапасын бағалаудың |қызметі субъектілерінің |семантикалық баламалылығы мен|
|негізгі өлшемдері |тілдік тұлғаларының |бастапқы және аударма |
|болып табылады. |(жолдаушылар мен |мәтіндердің қатынастық |
| |аудармашылар) ерекшеліктерін|тепе-теңдігі аударманың |
| |ескерту., аудару кезінде |дәлдігіне қол жеткізудің |
| |бастапқы мәтіннің |негізгі алғышарты ретінде. |
| |прагматикалық әлеуетін қайта| |
| |қалпына келтірудің негізгі | |
| |шарты бролып табылады. | |
|8-семестр | | |
|4 Газеттік-журналдық |Ақпараттық хабарламаларды, |Газеттік-журналдық |
|мәтіндердің |тақырыптық мақалаларды, |мәтіндердің тілдік құралдары |
|лингвопрагматикалық |хабарландыруларды, |және оларды берудің |
|ерекшеліктері: |сұхбаттарды, эсселерді |ресурстары: бейтарап жалпы |
|ақпараттық, |аударудың ерекшлеіктері. |тілдік лексика, кітаби, |
|құжаттық-фактілік | |ауызекі, поэтикалық және |
|дәлдәк, ресмилік, | |терминологиялық лексика; |
|барлық адамның қол | |сандық мәліметтер, жалқы |
|жеткізуіне мүмкіндік | |есімдер, фирмалардың, |
|болуы және | |мекемелердің және ұйымдардың |
|материалдарды берудегі| |аттары: клишелер мен |
|ықшамдылық, түрткі | |фразеологизмдер; қысқа және |
|болушылық, үндеушілік,| |ұзын сөйлемдердің |
|мәнерлік, жаңалыққа | |қарама-қайшылығы, |
|ұмтылу; лексиканың | |сөйлемдердің күрделілігі |
|стилистикалық жағынан | |бойынша қарама-қайшылығы. |
|әр қилы болуы. | | |
|5 Ғылыми көпшілік |Газеттік-журналдық |Ауызекі сөйлеу тілінің |
|мәтіндердің |мәтіндердің тілдік құралдары|лексикасы, |
|лингвопрагматикалық |мен оларды берудің |эмоционалды-бағалауыш |
|ерекшеліктері: |ресурстары: терминдер мен |лексика, фразеологизмдер, |
|ақпараттың тығыздығы, |жалпы ғылыми лексика; |образдық клишелер, эпитеттер,|
|мәліметтің |ауызекі сөйлеу тілінің |теңеулер, метафоралар; |
|объективтілігін |лексикасы, |пассивті құрылымдар, |
|қамтамасыз ететін |эмоционалды-бағалауыш |белгісіз-жақтық және жақсыз |
|құралдарды пайдалану; |лексика, фразеологизмдер, |сөйлемдер; риторикалық |
|бірінші жақтан |образдық клишелер, |сұрақтар |
|баяндау; оқырманға |эпитеттер, теңеулер, | |
|тікелей арнау; |метафоралар; пассивті | |
|риторикалық сұрақтар; |құрылымдар, белгісіз-жақтық | |
|мәтінге типологиялық |және жақсыз сөйлемдер; | |
|белгілер бойынша |риторикалық сұрақтар. | |
|ғылыми мәтінге | | |
|қарама-қайшы болып | | |
|келетін басқа да дәйек| | |
|сөздерді: поэтикалық,,| | |
|прозалық көркем | | |
|шығармалардан | | |
|үзінділерді енгізу; | | |
|ирониялық реңк пен | | |
|комизм, күтпегендік | | |
|әсерін туғызатын | | |
|сәйкес келмейтін | | |
|тілдік құралдардың | | |
|түйісуі; ойдан | | |
|шығарылған шартты | | |
|кейіпкерлерді енгізу, | | |
|эпитеттерді, | | |
|теңеулерді және | | |
|әсіресе метафораларды | | |
|қолдану. | | |
|Ресми құжаттардың |Жеке және заңды тұлғалардың |Құжаттарды аударудағы ұқсас |
|лингвопрагматикалық |құжаттарын: төлқұжатты, |мәтіндердің ролі. |
|ерекшеліктері: |жүргізуші куәлігін, туу | |
|когнитивті ақпараттың |туралы куәлікті, еңбек | |
|басым болуы; |кітапшасын, зейнеткер | |
|эмоциялылықтың жоқ |куәлігін, кәмілеттік | |
|болуы, пішіннің |аттестатты, сынақ | |
|клишелілігі, қатаң |кітапшасын, жоғарғы оқу | |
|түрде жазбаша әдеби |орнын бітіргені туралы | |
|нормаға сәйкестігі. |дипломды, ғылыми дәрежесі | |
| |мент ғылыми атағын | |
| |куәландыратын құжаттарды, | |
| |жарғылар мен | |
| |келісім-шарттарды(жеткізу, | |
| |сатып алу-сату, жалға беру | |
| |қызметтерін көрсету | |
|Жарнамалық мәтіндерді |Жарнамалық мәтіндерді |Оң бағалау семантикасына ие |
|аударудың |құрастырудың бейнелеушілік |эмоциялық-бағалауыш лексика; |
|лингвопрагматикалық |және графикалық тәсілдері. |оң бағалаудың гиперболалық |
|ерекшеліктері: |Жарнамалық мәтіндердің |бейнелеу құралдары; модаға |
|қысқалылығы, |тілдік құралдары және оларды|айналған сөздер; шет тілдік |
|кеңейтілген |берудің ресурстары: |сөздер; дәйексөздер; барлық |
|түсініктемелердің | |деңгейлердің қайталаулары; |
|болмауы, жарнамалық | |метафоралар, теңеулер, сөз |
|мәтіндердің құрылымдық| |ойыны. |
|бөліктері; оның | | |
|лексикалық құрамын | | |
|толықтырылуының | | |
|ерекшеліктері; | | |
|синтаксистік және | | |
|морфологиялық | | |
|ерекшеліктері; | | |
|стилистикалық | | |
|сипаттамасы | | |
|Ғылыми-техникалық |Ғылыми-техникалық әтіндердің|Қысқартулар, цифрлар, |
|мәтіндердің |тілдік құралдары мен оларды |ормулалар, схемалар, күрделі |
|лингвопрагматикалық |берудің ресурстары: |синтаксистік құрылымдар, |
|ерекшеліктері: |Терминдер, бағалауыш реңкі |логикалық ұйымдастырудың |
|образдық-эмоционалды |жоқ жалпы ғылыми лексика, |графикалық құралдары, |
|бейнелегіш құралдар |етістіктің осы шақ түрлері, |атрибутивті сөз тіркестерінің|
|болмаған кездегі |пассивті етістіктік |құрамдас бөліктерінің |
|баяндаудың анықтығы, |құрылымдар, белгісіз-жақтық |көптігі. |
|кәсіби терминологияның|және жақсыз құрылымдар, | |
|аса молдығы, |күрделі сөздер, | |
|терминологиялық сөз | | |
|тіркестері, | | |
|қарастырылып отырған | | |
|пәннің мәні еркін | | |
|түсіндіруді жоққа | | |
|шығару. | | |
5. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
|Тақырып |Көрнекті |Өз бетінше оқуға |Бақылау|
| |құралдар, |арналған сұрақтар |түрі |
| |ТСО, | | |
| |плакаттар, | | |
|Дәріс |Семинар |Зертхан| | | |
|сабақтары |сабақтары |алық | | | |
| | |сабақта| | | |
| | |ры | | | |
|1- тақырып. |1- тақырып. |- |Электрондық | Сөйлеу кезінде |Ауызша |
|Мәтіндердің |Мәтіндердің | |тақта, |қызмет ететін |жауап |
|қызметтік |қызметтік | |плакаттар |лексикалық | |
|стилистикалық |стилистикалық| | |бірліктерді беруде | |
|жіктелуі және |жіктелуі және| | |варианттық | |
|аударманың |аударманың | | |сәйкестікті таңдау | |
|мәселелері. |мәселелері. | | |қажеттілігін | |
| | | | |тудыратын факторлар | |
|2-тақырып. |2-тақырып. | |Электрондық |Грамматикалық |Ауызша |
|Ақпараттық |Ақпараттық | |тақта, |құрылымдарды берудің |жауап |
|аударма – |аударма – | |плакаттар |тәсілін таңдауға | |
|аудармашылық |аудармашылық | | |ықпал ететін | |
|қызметтің бір |қызметтің бір| | |факторлар: | |
|түрі ретінде. |түрі ретінде.| | | | |
|3-тақырып. |3-тақырып. | |Электрондық |Аударытлатын мәтіннің|Ауызша |
|Газеттік-публи|Газеттік-публ| |тақта, |прагматикалық |жауап |
|цистикалық |ицистикалық | |Аударманың |бейімделуінің | |
|мәтіндерді |мәтіндерді | |лекплакаттар |тәсілдері. | |
|аудару |аудару | | | | |
|4-тақырып. |4-тақырып. | |Электрондық |Газеттік-журналдық |Ауызша |
|Ғылыми-көпшілі|Ғылыми-көпшіл| |тақта, |мәтіндердің тілдік |жауап |
|к мәтіндерді |ік мәтіндерді| |плакаттар |құралдары және оларды| |
|аудару |аудару | | |берудің ресурстары: | |
| | | | |бейтарап жалпы тілдік| |
|5- |5- | |Электрондық |Ауызекі сөйлеу |Ауызша |
|тақырып.Ресми |тақырып.Ресми| |тақта, |тілінің лексикасы, |жауап |
|құжаттарды |құжаттарды | |плакаттар |эмоционалды-бағалауыш| |
|аудару |аудару | | |лексика, | |
| | | | |фразеологизмдер, | |
| | | | |образдық клишелер, | |
| | | | |эпитеттер, теңеулер, | |
| | | | |метафоралар; пассивті| |
| | | | |құрылымдар, | |
| | | | |белгісіз-жақтық және | |
| | | | |жақсыз сөйлемдер; | |
| | | | |риторикалық сұрақтар | |
|6- тақырып |6- тақырып | |Электрондық |Құжаттарды аударудағы|Ауызша |
|Коммерциялық |Коммерциялық | |тақта, |ұқсас мәтіндердің |жауап |
|қызмет бойынша|қызмет | |плакаттар |ролі. | |
|мәтіндерді |бойынша | | | | |
|аудару. |мәтіндерді | | | | |
| |аудару. | | | | |
|7- тақырып. |7- тақырып. | |Электрондық |Қысқартулар, цифрлар,|Ауызша |
|Ғылыми-техника|Ғылыми-техник| |тақта, |ормулалар, схемалар, |жауап |
|лық мәтіндерді|алық | |плакаттар |күрделі синтаксистік | |
|аудару |мәтіндерді | | |құрылымдар, логикалық| |
| |аудару | | |ұйымдастырудың | |
| | | | |графикалық құралдары,| |
| | | | |атрибутивті сөз | |
| | | | |тіркестерінің | |
| | | | |құрамдас бөліктерінің| |
| | | | |көптігі. | |
7. Оқу-әдістемелік әдебиетпен камтылу картасы
|Әдебиет |Саны |Студент саны |Процент |
|Ерохина Л.Н., Загидуллин Р.З. |3 |6 |30% |
|Практикум по информативному | | | |
|переводу, Алматы 2003. | | | |
|Казакова Т.А. Практический курс |11 |6 |100% |
|перевода. Сп., 2000. 176с. | | | |
|Левицкая Т.Р., Фитерман A.M. |11 |6 |100% |
|Проблемы перевода. М., 1976. | | | |
8. Әдебиет
8.1 Obligatory sources:
1. Ерохина Л.Н., Загидуллин Р.З. Практикум по информативному переводу,
Алматы 2003.
2. Comissarov V. Practicum po perevodu. M. 1990. 90p.
3. Казакова Т.А. Практический курс перевода. Сп., 2000. 176с.
4. Комиссаров В.Н., Кораллова А.Л., Практикум по переводу. Москва, 1990,
324с.
5. Комиссаров В.Н., Современное переводоведение. Москва, 2000. 278с.
6. Комиссаров В.Н. Пособие по переводу с английского на русский язык. М.,
1960.
7. Крупнов В.Н. В творческой лаборатории переводчика. М., 1976.
8. Крупнов В.Н. Курс перевода. Английский язык: общественно-политическая
лексика. М., 1979.
9. Левицкая Т.Р., Фитерман A.M. Проблемы перевода. М., 1976.
10. Рецкер Я.И. Теория перевода и переводческая практика: Очерки
лингвистической теории перевода. М., 1974.
11. Федоров А.В. Основы общей теории перевода: Лингвистический очерк. М.,
1968.
12. Komissarov V.N., Koralova A.L. “A Manual of Translation from English
into Russian” M. 1990. Part II. Exercises in Translation. Chapter I.
1.1, 1.3., 1.4.
13. Комиссаров В.Н. «Теория перевода» М. Высшая школа, 1990
14. Бреус Е.В. «Теория и практика перевода с английского на русский»
15. Рецкер Я.И. ''Теория перевода и переводческая практика'' М. 1974
16. Қ.Қ. Алпысбаев., Г.Қ. Қазыбек «Қазақ аудармасвның теориясы мен
тәжірибесі» Алматы, 2001
8.2 Optional Sources:
1. Толстой С.С. «Как переводить с английского языка на русский»
2. А. Чужакин, П. Палажченко «Мир перевода 1» М, 2002
3. Алексеева И.С. «Профессиональный тренинг переводчика»
4. А. Чужакин «Мир перевода -7 Общая теория перевода и переводческой
скорописи»
5. Крупнов В.Н. «Курс перевода»
6. И.С. Алексеева «Профессиональный тренинг переводчика»
7. Р.К. Миньяр –Белоручев «Как стать переводчиком?»
8. А.Я. Коваленко «Общий курс научно –технического перевода» Киев, 2004
9. А.В. Балкина «Хочу стать переводчиком» М, 1999
10. С.М. Айзенкоп «Учебное пособие по техническому переводу» Ростов –на
Дону,1996
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz