Файл қосу

Мінез - құлық





|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                   |
|ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                          |
|Оқу әдістемелік кешенінің  |ПОӘК              |                           |
|құжаты  3 деңгейлі         |                  |УМКД 042-18-22-1.116/01    |
|                           |                  |-20___                     |
|ПОӘК «Жабайы аңдардың      |Басылым № __      |                           |
|мінез-құлқы»  пәні бойынша |от «___»______    |                           |






       5В080300-«Аңшылықтану және аң шаруашылығы» мамандығына арналған

                        «Жабайы аңдардың мінез-құлқы»

                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

                ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
















                                    СЕМЕЙ
                                    2013



Алғы сөз

1. құрастырылды
Құрастырушы: _______________  «____»___________20____«Мал  шаруашылығы  және
аңшылықтану, морфология негіздерімен» кафедрасының доценті  Туманбаев  В.М.,
оқытушы Айткалиев Б.М.

2. талқыланды
 «Мал шаруашылығы және аңшылықтану, морфология  негіздерімен»  кафедрасының
 отырысында

Хаттама  №__    «__»_____20___ж

Кафедра меңгерушісі ___________  С.Тугамбаева


2.2. Аграрлық  факультеттің оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама  №__    «__»_____20___ж

Төрағасы  __________ А.Тлеубаева


3. бекітілді
Университеттің оқу - әдістемелік кеңесінің
отырысында қаралып, баспаға ұсынылды
Хаттама  №__    «__»_____20___ж

ОӘК төрағасы _____________Г.Искакова



   «__»_____20___ж №__ басылым орнына енгізілген








Мазмұны
Қолдану саласы.
Нормативтік сілтемелер.

Жалпы ережелер.

Оқытушыға арналған пәндерді оқытудың жұмыс                   бағдарламасы.

Пән бойынша оқу-әдістемелік карта.

Пәндер бойынша оқу –әдістемелік карта.

Оқу-әдістемелік әдебиеттерді қамтамасыз ету картасы.

Әдебиеттер.
































Қолдану саласы:
  Бұл оқу –әдістемелік кешен  «Жабайы  аңдардың  мінез-құлқы»  пәні  бойынша
Аңшылықтану және аң шаруашылығы  050803  мамандығы  студенттеріне  арналған.
Ол студенттерді курс мазмұнымен, оның өзектілігімен және қажеттілігін,  курс
саясатын,тақырып дағдысы және шеберлігімен  таныстырады,  яғни  оқу  процесі
кезінде таба алады. Оқу –әдістемелік  кешен  пәндерді  оқу  қасында  негізгі
басшылық болып келеді.

Ереже белгілейтін (нормативтік) сілтемелер
Аталған «Жабайы аңдардың мінез-құлқы» пәні бойынша оқу әдістемелік  комплекс
төмендегі құжаттарға сәйкес жасалынып және  осы  пән  бойынша  оқу  процесін
ұйымдастыруға қажетті  ұсыныстарға  сәйкестендірілген.  050803  «Аңшылықтану
және аң шаруашылығы»мамандығының мемлекеттік жалпы міндетті білім  стандарты
ҚР  МЖМБС 3.08.322 – 2006ж.

Жалпы ереже
3.1.Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы.
Жабайы аңдардың мінез-құлқы пәні – болашақ маман иелеріне теориялық білім
береді және осы табиғи өнімдерді өз еңбектерінде пайдалануда практикалық
дағды қалыптастырады, ғылыми көзқарастарын арттырады.
3.2. Пәннің мақсаты:
Жабайы аңдардың түрленін меңгерту, олардың  қоршаған  орта  әсерінен  мінез-
құлықтарының  өзгеру және қалыптасу ерекшеліктерін меңгертеді.
3.3 Пәнді зерделеудің негізгі міндеттері: Жабайы жануарлар мінез-құлқы
пәнінен студент меңгеруі керек: «Жануарлар систематикасы», «Орнитология»,
«Териология», «Кәсіптік жануарлар биологиясы», «Жануарлар мен құстар
техникасы», «Генетика», «Биометрия» пәндері.

3.4. Пәнді зерделеу нәтижесінде студент міндетті:
-білуі керек: эволюцияның мінез-құлқын, қоршаған ортаға әсері, жас
жануарлардың қалыптасуын, жүріс-тұрысын, орта факторларының әсерінен мінез-
құлқындағы өзгерісті.
-ие болуы: қалыптасы әдістері және әр түрлі жануарлардың жүріс-тұрысын
- меңгеру керек: өзін-өзі басқаруды және мінез-құлқы, жағдайы мен көру
ынтасын түсіндіру.
-түсіну керек: жабайы жануарлардың маңызы мен пайдасын, оларды бақылау  және
табысын.
3.5. Курстың пререквизиті: «Ботаника» «экология», “өсімдіктану ”,  «жалпы
биология».
3.6.   Курстың   постреквизиті:   «Өсімдіктер   физиологиясы»    «Өсімдіктер
систематикасы», «Геоботаника»


3.7 оқу жоспарынан көшірме
                                                                     1 кесте
|Курс|Семестр            |Кредиты                   |Дәріс   |СПЗ      |
|1   |2                  |3                         |        |8        |
|1   |Мінез-құлық        |Мінез-құлықтың шығу тегі, |2       |1,2,3,4,5|
|    |эволюциясы, ынта   |факторлары, мінез-құлықты |        |,6,7     |
|    |және оның әсері    |анықтау актісі,           |        |         |
|    |                   |мінез-құлықты             |        |         |
|    |                   |қалыптастырудағы ынтаның  |        |         |
|    |                   |ролі                      |        |         |
|2   |Мінез-құлықтың     |Жабайы жануарлар мен      |2       |1,2,3,4,5|
|    |қалыптасуына       |аңдардың қалыптасуына     |        |,67      |
|    |қоршаған ортаның   |табиғи жіне жасанды       |        |         |
|    |әсері              |факторлардың әсері        |        |         |
|3   |Эволюция және      |Жабайы аңдар жынысының    |2       |1,2,3,4,5|
|    |әлеуметтік         |қалыптасуы, , үйір, туыс, |        |,6,7     |
|    |қалыптасу          |топтардың қалыптасу       |        |         |
|    |                   |негіздері                 |        |         |
|4   |Жеке жануарлар     |Әр түрлі аңдардың         |2       |1,2,3,4,5|
|    |мінез-құлықтары    |мінез-құлықтары           |        |,6,7     |
|5   |Індегі және ұядағы |Індегі және апандағы      |2       |1,2,3,4,5|
|    |жануарлардың       |жануарлардың қорек жоқ    |        |,6,7     |
|    |мінез-құлқы        |кездегі мінез-құлықтары   |        |         |
|6   |Көлікпен, итпен    |Көлікпен, итпен адамдардың|2       |1,2,3,4,5|
|    |адамдардың аңду    |аңду кезіндегі            |        |,6,7     |
|    |кезіндегі          |жануарлардың қорғануы     |        |         |
|    |жануарлардың       |кезіндегі мінез-құлықтары.|        |         |
|    |мінез-құлықтары    |Оларды қалыптастыру       |        |         |
|    |                   |себептері                 |        |         |
|7   |Аулау кезіндегі    |Аулау кезіндегі           |2       |1,2,3,4,5|
|    |жануарлардың       |жануарлардың              |        |,6,7     |
|    |мінез-құлыұтарының |мінез-құлыұтарының        |        |         |
|    |қалыптасуы         |қалыптасуы. Тірідей аулау,|        |         |
|    |                   |улау, қақпанға түскендегі |        |         |
|    |                   |мінез-құлықтары           |        |         |
|8   |Жануарлардың       |Аталық пен аналық         |1       |1,2,3,4,5|
|    |репродуктивті      |жануарларды қуу кезіндегі |        |,6,7     |
|    |мінез-құлықтары    |мінез-құлықтары.          |        |         |
|    |                   |Жануарлардың ұрықтанудан  |        |         |
|    |                   |кейінгі қысқа мерзімді    |        |         |
|    |                   |отбасыларының бұзылуы.    |        |         |
|    |                   |Ұрпақтарын тәрбиелеудегі  |        |         |
|    |                   |олардың ролі              |        |         |


|Зертханалық сабақтар                      |Сағат саны|Ә|              |
|                                          |          |д|              |
|                                          |          |е|              |
|                                          |          |б|              |
|                                          |          |и|              |
|                                          |          |е|              |
|                                          |          |т|              |
|                                          |          |т|              |
|                                          |          |е|              |
|                                          |          |р|              |
|1  |Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Аюдың    |1         |1,2,3,4,5,6,7,|
|   |мінез-құлқы                           |          |8             |
|2  |Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Қасқырдың|1         |1,2,3,4,5,6,7 |
|   |мінез-құлқы. Қасқырдың әлеуметтік     |          |              |
|   |мінез-құлқы                           |          |              |
|3  |Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Сусар    |2         |1,2,3,4,5,6,7 |
|   |тұқымдастары өкілдерінің мінез-құлқы  |          |              |
|4  |Жабайы аңдардың мінез-құлқы.          |1         |1,2,3,4,5,6,7,|
|   |Жұптұяқтылардың мінез-құлқы. Қабанның |          |8,9,10        |
|   |мінез-құлқы                           |          |              |
|5  |Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Бұғы,    |1         |1,2,3,4,5,67, |
|   |елік, қарақұйрықтардың мінез-құлқы    |          |              |
|6  |Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Джейран, |1         |1,2,3,4,5,6,7,|
|   |сайгак, кабарганың мінез-құлқы        |          |8,9           |
|7  |Жабайы аңдардың мінез-құлқы. Ақсары   |1         |1,2,3,4,5,6,7,|
|   |қоян және ақшыл қояндардың мінез-құлқы|          |8,9,10        |
|8  |Кунья туыстастарының                  |1         |1,2,3,4,5,6,7 |
|   |мінез-құлықтарының қалыптасуындағы    |          |              |
|   |ерекшеліктер                          |          |              |
|9  |Аңдар мен құстардың аңшыларға,        |1         |1,2,3,4,5,6,7 |
|   |иттерге, көліктерге қарсы әрекеттері  |          |              |
|10 |Тұяқтылардың әлеуметтік мінез-құлқының|1         |1,2,3,4,5,6,7 |
|   |дәрежесі                              |          |              |
|11 |Әртүрлі аңшылық әдістерге жабайы      |1         |1,2,3,4,5,6,7 |
|   |аңдардың қарсы мінез-құлықтары мен    |          |              |
|   |әсерлері                              |          |              |
|12 |Ұрпақтарын қорғаудағы аңдардың        |1         |1,2,3,4,5,6,7 |
|   |мінез-құлқы                           |          |              |
|13 |Иелік еткен жерлеріне адамдардың      |1         |1.2.3.4.5.6.7,|
|   |жақындауындағы мінез-құлықтары        |          |8,9           |

СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ.
1.Табиғи таңдау және мінез-құлық
2.Эволюция және мінез-құлық
3.Мінез-құлықтың бейімделуі
4.Жыныстық таңдау және мінез-құлық
5.Жануарлардың ұрпақтарына қамқорлығы
6.Жануарларды бағдарлау және су жолы
7.Ортаның мінез-құлқы және физиологиясы
8.Иттердің аңшылық кезіндегі жануарлаға қарсы мінез-құлқы
9.қақпанға түскен жануарлардың мінез –құлқы
10.Қолға үйретілген және бостандыққа жіберілген аңдардың мінез-құлқы
11.Үй және жабайы жануарларға шабуыл кезіндегі қасқырдың мінез-құлқы
12. Қояндардың азықтанғандағы мінез-құлқы
13.Суырдың мінез-құлқына  антропогендік фактордың әсері
14.Бұғының қоректену ортасының  өзгеруіне  және  ауа  райының  өзгерістеріне
байланысты мінез-құлықтары
15. Түлкілердің әдеттегі жорығы және өлекселер көргендегі мінез-құлқы

Пәннің оқу-әдістемелік картасы

3 Кесте   Пәннің оқу-әдістемелік картасы

|Тақырып                            |Көрнекілік   |Өздік оқу   |Б|          |
|                                   |құралдар,    |сұрақтары   |а|          |
|                                   |плакаттар,   |            |қ|          |
|                                   |стенд        |            |ы|          |
|                                   |             |            |л|          |
|                                   |             |            |а|          |
|                                   |             |            |у|          |
|                                   |             |            |т|          |
|                                   |             |            |ү|          |
|                                   |             |            |р|          |
|                                   |             |            |і|          |
|Дәріс сабақтар    |Зертханалық     |             |            |          |
|                  |сабақтар        |             |            |          |
|1                 |2               |3            |4           |5         |
|Мінез-құлық       |Жабайы аңдар    |Кестелер,    |Қорықтардағы|ТК        |
|эволюциясы,       |мінез-құлқы.    |сызбалар,    |және аулау  |          |
|қалыптасуы, әсері |Аюдың           |слайдтар     |кезіндегі   |          |
|                  |мінез-құлқы     |             |қасқырлардың|          |
|                  |                |             |мінез-құлқы |          |
|Қоршаған ортаның  |Жабайы аңдар    |Фильмдер,    |Әуеде       |ТК        |
|мінез-құлыққа     |мінез-құлқы.    |слайдтар     |бақылаудағы |          |
|әсері             |Қасқырдың       |             |жануарлардың|          |
|                  |мінез-құлқы.    |             |мінез-құлқы |          |
|                  |Қасқырдың       |             |            |          |
|                  |әлеуметтік      |             |            |          |
|                  |мінез-құлқы     |             |            |          |
|Эволюция және     |Жабайы аңдар    |Слайд, кесте,|Жабайы      |ТК        |
|әлеуметтік        |мінез-құлқы.    |сызба,       |қабанның    |          |
|мінез-құлық       |Кунья           |альбомдар    |агрессивті  |          |
|                  |тұқымдастарының |             |мінез-құлқын|          |
|                  |мінез-құлықтарын|             |ың          |          |
|                  |ың қалыптасуы   |             |қалыптасуы  |          |
|Аулау кезіндегі   |Жабайы аңдар    |Слайдтар,    |Тірідей     |ТК        |
|аңдардың          |мінез-құлқы.    |таблицалар,  |ауланған    |          |
|мінез-құлқы       |Жұптұяқтылардың |сызбалар     |аңдардың    |          |
|                  |мінез-құлқы.    |             |мінез-құлқы |          |
|                  |Қабанның        |             |            |          |
|                  |мінез-құлқы     |             |            |          |
|Ұясындағы,        |Жабайы аңдар    |Слайдтар,    |Адамдардың  |ТК        |
|ініндегі аңдардың |мінез-құлқы.    |таблицалар,  |әсерінен    |          |
|мінез-құлқы       |Джейрана,       |сызбалар     |жабайы аңдар|          |
|                  |сайгак,         |             |мен         |          |
|                  |кабарганың      |             |құстардың   |          |
|                  |мінез-құлықтары |             |мінез-құлқы |          |
|Адамдардың        |Жабайы аңдар    |Слайдтар,    |Будандасты  | ТК       |
|иттердің,         |мінез-құлқы.    |таблицалар,  |рылған аюдың|          |
|көліктердің       |Бұғы, елік,     |сызбалар     |мінез-құлқы |          |
|әсерінен жабайы   |қарақұйрықтың   |             |            |          |
|аңдардың          |мінез-құлқы     |             |            |          |
|мінез-құлқы       |                |             |            |          |
|Қолға түскен      |Жабайы аңдардың |Слайдтар,    |Арқардың әр |ТК        |
|аңдардың          |мінез-құлқы.    |таблицалар,  |түрлі       |          |
|мінез-құлқының    |Ақшыл сары қоян |сызбалар     |факторларға |          |
|қалыптасуы        |және ақсары     |             |байланысты  |          |
|                  |қоянның         |             |мінез-құлқы |          |
|                  |мінез-құлқы     |             |            |          |
|Аңдардың          |Куньян          |Слайдтар,    |Аңдардың    |ТК        |
|қалыптасқан       |тұқымдастарының |таблицалар,  |мінез-құлық |          |
|мінез-құлқы       |аулау кезіндегі |сызбалар     |ерекшеліктер|          |
|                  |мінез-құлықтарын|             |і           |          |
|                  |ың ерекшеліктері|             |            |          |
|                  |Көлікке, итке,  |Слайдтар,    |Аңдар мен   |ТК        |
|                  |аңшыға құстар   |таблицалар,  |құстардың   |          |
|                  |мен аңдардыың   |сызбалар,    |ұядағы      |          |
|                  |қарсы әсері     |фильмдер     |мінез-құлықт|          |
|                  |                |             |ары         |          |
|                  |Тұяқтылардың    |Слайдтар,    |Құстар мен  |ТК        |
|                  |әлеуметтік      |таблицалар,  |аңдардың    |          |
|                  |мінез-құлықтары |сызбалар     |қоныс       |          |
|                  |                |             |аударуы     |          |
|                  |Әртүрлі аңшылық |Статьялар,   |Қысқы ұйқы  |ТК        |
|                  |әдістерге жабайы|фильмдер     |алдындағы   |          |
|                  |аңдардың        |             |жабайы      |          |
|                  |реакциясы       |             |аңдардың    |          |
|                  |                |             |мінез-құлқы |          |
|                  |Ұрпақтарын      |Статьялар,   |Құстардың   |ТК        |
|                  |қорғаудағы      |фильмдер     |күнделікті  |          |
|                  |мінез-құлықтары |             |бөлінудегі  |          |
|                  |                |             |белсенділігі|          |
|                  |Иелік еткен     |Слайдтар,    |Мінез-құлық |ТК        |
|                  |жерлеріне       |таблицалар,  |белгілерінің|          |
|                  |адамдардың      |сызбалар,    |генетикасы  |          |
|                  |жақындауындағы  |фильмдер     |            |          |
|                  |мінез-құлықтары |             |            |          |

7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы
4 Кесте- Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы


|Оқулықтардың,             |Экземпляр саны |Студент саны      |Қамтамассыздан|
|оқу-әдістемелік           |               |                  |у %           |
|құралдарының атаулары     |               |                  |              |
|1                         |2              |3                 |4             |
|Тинберген Н. Поведение    |               |                  |              |
|животных. М., Мир, 1985   |               |                  |              |
|Хайнд Р. Поведение        |               |                  |              |
|животных. М., Мир, 1975   |               |                  |              |
|Мак-Фарленд Д. Поведение  |               |                  |              |
|животных. М., 1988        |               |                  |              |
|Корытин С.А. Повадки диких|               |                  |              |
|зверей. М., 1986          |               |                  |              |
|Баскин Л.М. Поведение     |               |                  |              |
|копытных животных. М.,    |               |                  |              |
|1976                      |               |                  |              |
|Бибиков Д.И. поведение    |               |                  |              |
|преследуемого волка. В кн.|               |                  |              |
|Поведение охотничьих      |               |                  |              |
|животных. Киров, 1981     |               |                  |              |
|Боголов В.П. Поведение    |               |                  |              |
|волков при нападении на   |               |                  |              |
|домашних животных и       |               |                  |              |
|профилактика ущерба       |               |                  |              |
|животноводству. В кн.     |               |                  |              |
|Поведение волка. М.,1980  |               |                  |              |
|Данилкин А.А. Поведение   |               |                  |              |
|европейских косуль при    |               |                  |              |
|троплении. М., 1983       |               |                  |              |
|Кудактин А.Н. О поведении |               |                  |              |
|волков в условии          |               |                  |              |
|заповедной экосистемы. М.,|               |                  |              |
|1980                      |               |                  |              |
|Мантейфель Б.П. Экология  |               |                  |              |
|поведения животных. М.,   |               |                  |              |
|1980                      |               |                  |              |
|Терновский В.И. Биология  |               |                  |              |
|куницеобразных.           |               |                  |              |
|Новосибирск, 1977         |               |                  |              |

8. Әдебиеттер.
Негізгі әдебиеттер:
1. Тинберген Н. Поведение животных. М., Мир, 1985

2. Хайнд Р. Поведение животных. М., Мир, 1975.

3. Мак-Фарленд Д. Поведение животных. М., 1988

4. Корытин С.А. Повадки диких зверей. М., 1986

5. Баскин Л.М. Поведение копытных животных. М., 1976

6. Бибиков Д.И. поведение преследуемого волка. В кн. Поведение охотничьих
животных. Киров, 1981

7. Боголов В.П. Поведение волков при нападении на домашних животных и
профилактика ущерба животноводству. В кн. Поведение волка. М.,1980

8. Данилкин А.А. Поведение европейских косуль при троплении. М., 1983

9. Кудактин А.Н. О поведении волков в условии заповедной экосистемы. М.,
1980

10. Мантейфель Б.П. Экология поведения животных. М., 1980.

11. Терновский В.И. Биология куницеобразных. Новосибирск, 1977

Пәндер