Файл қосу
Топырақтың химиялық қасиеттері
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|СЕМЕЙ қаласындағы ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты |ПОӘК |ПОӘК |
| | |042-18-5.1.17/01-2013 |
|ПОӘК | | |
|оқытушыға арналған |№1 басылым | |
|«Топырақтану» пән |18.09.2013 ж. | |
|бағдарламасы | | |
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Топырақтану» 5В060800 - «Экология»
мамандық арналған
ОҚЫТУШЫНЫҢ ПӘН
БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2013
Алғы сөз
1. ӘЗІРЛЕГЕН
«Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының доцент м.а
м.ғ.к Қабышева Жанар Кобегеновна
02.09.2013ж
2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласындағы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология
және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
Хаттама №1 04.09.2013 ж.,
Кафедра меңгерушісі доцент м.а. Кабышева Ж.К.
2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама №1 09. 09.2013 ж.,
АФ ОӘБ төрағасы _________ доцент м.а.
Тлеубаева А.В.
3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға ұсынады
Хаттама №1 18. 09. 2013 ж
Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
оқу-әдістемелік жұмысы
бойынша проректор _________ профессор Искакова
Г.К.
4. АЛҒАШҚЫ БАСЫЛЫМ
Мазмұны
1. Қолданылу саласы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ереже
4.Оқу пәнінің (модульдің) мазмұны
5. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7. Оқу әдітемелік бағдарламасының әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
8. Әдебиеттер
1. ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
«Топырақтану» пәні бойынша оқу әдістемелік кешен құрамына енетін
оқытушының жұмыс оқу бағдарламасы 050608 «Экология» мамандығының
студенттеріне арналған. Ол студенттерді курстың мазмұны мен өзектілігі
мен маңыздылығымен, аясаттылығымен таныстырады. Осы пәнді оқудың студенттер
топырақты қорғау жолдарымен, экологиялық жағдайымен, топырақты қорғау
туралы заңдармен танысады. Пәнді оқытуды оқу-әдістемелік кешен негізгі
құрал болып табылады.
Бұл курста студенттер географиялық қабықтың құрлымымен, құрлыс
заңдылықтарымен және дамуымен танысады. Табиғи және географиялық
ортаны,оған әсер ететін күштер мен ондағы өзара байланысқан және жер
шарының бетіне түгелдей тараған процестерді оқып үйренеді. Ондағы жүріп
жатқан үрдістерді басқарудың және пайдаланудың тиімді жолдарымен
танысады.
Сонымен бірге географиялық қабыққа антропогендік әрекеттердің әсері
және ландшафты қалыптастырудағы антропогендік факторлардың ролі жайлы,
сонымен бірге географиялық қабықты қорғау, геожүйені зерттеудегі қазіргі
ғылыми жетістіктер жөнінде білім алады.
2. НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Бұл «Топырақтану» пәні бойынша оқу - әдістемелік кешен құрамына
енетін оқытушының жұмыс оқу бағдарламасы төмендегі құжаттар талаптарына
сай осы бойынша оқу үрдістері ұйымдастыру тәртібін белгілейді:
-5В050608 «Экология» мамандығы бойынша элективті пәндер каталогі.
- СТУ 042-ГУ-4-2013 Университет стандарты «Пәнні оқу әдістемелік
кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»
- ДП 042-1.01-2013 Құжат «Пәннің оқу әдістемелік кешенінің құрылымы
мен мазмұны»
3. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің жалпы мазмұны
Топырақтану – топырақтың құрылымын, құрамын, морфологиялық, физикалық,
химиялық қасиеттерін және географиялық тара- лу заңдылықтарын түзілу
үрдісін, оның жер бетінде дамуын, топырақ түзілуіне экологиялық
факторлардың әсерлері мен табиғаттағы орнын, оны тиімді пайдалану мен
жақсартудың жолдарын және топырақ экологиясын зерттейтін ғылым.
Топырақтану – экология мамандығын алушы студенттер үшін
топырақ туралы түсінік беретін, топырақтың бүкіл биосфе- раның басты
экологиялық қуысы ретінде, табиғаты мен қасиет -терін, оның қоршаған
ортамен байланысын көрсететін, іргелі теоретикалық ғылыми пәндердің бірі.
Топырақ - ерекше биокосты табиғи дене. Ол геологиялық және
биологиялық денелермен тығыз байланысты, ал оларды оқып - білу эколог
мамандарға өте маңызды.
3.2. Пәнді оқытудың міндеттері:
- биологиялық алуан түрлілікті сақтаудағы топырақтың ролін;
- жер бетіндегі топырақтың зоналық таралу заңдылықтарын және оның табиғи
зоналылықпен байланысын;
- топырақ түзілу үрдісі, топырақтың қасиеттері және оларға әсер ететін
экологиялық факторлар туралы;
- топырақ құнарлылығы, оның категориялары, элементтері және егіншілікте
пайдалану нәтижесінде өзгерулері туралы;
- топырақ қорларын қорғау және тиімді пайдалану жолдары туралы білім беру;
3.3Пәннің пререквизиттері - Топырақтану курсына қатысушы студенттердің
орта мектепте оқылатын география, биология, зоология, өсімдіктер морфоло-
гиясы пәндерінен мағлұматы болуы тиіс. Сонымен бірге жергі- лікті,
аймақтық, ғаламдық, экологиялық проблемалардан хабары болуы керек.
3.4 Пәннің постреквизиттері- Топырақтанудан алған білімдерін экология
мамандығын алушы студенттер топырақтану, топырақ экологиясы, табиғатты
пайдалану пәндерінен білім алу барысында қолданады.
3.7 Оқу жоспарынан көшірмеі кестеде
Кесте 1 - Оқу жоспарынан көшірме
|Курс |Семестр|
|1 МОДУЛЬ. Топырақтану– ғылымы туралы түсінік. | |
|1. Кіріспе. Топырақтану ғылымы, оның мақаты мен міндеттері, |2 |
|топырақ туралы түсінік. | |
|Топырақтанудың экология ғылымымен байланысы. Топырақтанудың | |
|тарыхы, ғылым ретінде дамытудағы В.В.Докучаевтың ролі. | |
|2.Топырақтану- топрырақ туралы ғылым, топырақ түзілу процесі. |2 |
|Үгілу және топырақтың түзілуі. Үглудің типтері. Алғашқы топырақ | |
|түзуші процессі. Топырақ түзуші экологиялық фактор. | |
|3.Топырақтың морфологиялық көреткіштеріне экологиялық факторлардың|2 |
|әсері. | |
|Торырақтың морфологиясы. | |
|Топырақ пішінінің құрылымы. | |
|Топырақтың морфологиялық қасиеттері. | |
|4.Топырақтың гронулометриялық (механикалық) құрамы және оның |2 |
|маңызы. | |
|Топырақтың механикалық құрамының биологиялық, физикалық, химиялық | |
|қасиеттеріне әсері. | |
|5.Топырақтың компоненттік құрамдары және олардың қасиеттері. |2 |
|Топырақтың минералогиялық құрамы. | |
|6.Топырақтың химиялық құрамы. |2 |
|Топырақтың химиялық құрамының қалыптасуы. | |
|Химиялық элементтердің топырақ қабатында таралуы. | |
|7.Топырақтың органикалық заттармен және оның топырақ құнарлығын |2 |
|қалыптауындағы маңызы. | |
|Органикалық заттар және олардың топырақ құнарлығы | |
|қалыптастырудағы маңызы. | |
|Топырақ гумусы. | |
|2 МОДУЛЬ. ТОПЫРАҚ ҚҰНАРЛЫЛЫҒЫ |2 |
|8. Топырақ құнарлығы. | |
|9. Топырақтың су-физикалық қаситеттері. |2 |
|Топырақтағы ылғал түрлері. | |
|10. Топырақ ауасы. |2 |
|Топырақ ауа қасиеті. | |
|11. Топырақтың физикалық қаситеттері және оның экологиялық |2 |
|маңызы. | |
|Топырақтың физика-механикалық қасиеттері. | |
|12. Топырақ түзуші экологиялық факторлар және олардың зоналдығына|2 |
|әсері. | |
|13.Торыпақтың табиғи зоналдылығы. |2 |
|14. ТМД топырақ қоры |2 |
|15. Қазақстанның топырақ қорлары. |2 |
|Барлығы |30 |
|реті |Лабораториялық сабақтар тақырыбы |сағат |
| | |саны |
|1 |Топырақтың морфологиялық қасиеттері. |1 |
|2 |Топырақтың гранулометрикалық (механикалық) және агрегаттық |2 |
| |құрамын анықтау (аспапсыз). | |
|3 |Топырақтың физикалық қасиеттері. |1 |
|4 |Топырақтың құрылымдық құрамын анықтау. |1 |
|5 |Топырақтың ылғалдығын анықтау. |1 |
|6 |Топырақтың су өткізгіштігін анықтау. |1 |
|7 |Топырақтың суды көтергіштік (капиллярлық) қабілетін |1 |
| |анықтау. | |
|8 |Топырақтың химиялық қасиеттері. |1 |
|9 |Топырақтың жұту қабілетін анықтау. |1 |
|10 |Топырақтың табиғи зоналары. |1 |
|11 |ТМД елдерінің топырақ зоналары |1 |
|12 |Топырақтың экологиялық жағдайын бағалау. |3 |
|БАРЛЫҒЫ |15 |
СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМІ
1. Топырақтану – ғылымы туралы түсінік. Топырақтану ғылымының даму тарихы.
2. Үгілу үрдісі
3. Топырақты морфологиялық қасиеттері.
4. Топырақтың генетикалық қабаттарының сипаттамасы.
5. Топырақтың минералогиялық құрамы.
6. Топырақ пен топырақ түзуші жыныстардағы химиялық элементтер
7. Жұту қабілетінің экологиялық маңызы.
8. Топырақ түзуші жыныстар құрамы.
9. Топырақтағы органикалық заттардың ыдырауы.
10. Топырақ құнарлылығының өзгеруі және оны қалпына келтіру.
11. Топырақ ылғалы ,оның түрлері.
12. Су режімі және оның экологиялық маңызы.
13. Топырақтағы ауа формасы.
14. Топырақтағы ауа құрамы.
15. Топырақтың жылу режімдері.
6 ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТА
Кесте 3
|Тақырып |Сабаққа кереті|СӨЖ сұрақтары |Тексеру |
| |құрал жабды | |түрлері |
|Дәріс |Зертханалық | | | |
| |сабақтар | | | |
|1 |2 |3 |4 |5 |
|1.МОДУЛЬ. Топырақтану– |Топырақтың |Мел, доска, |Топырақтану – |ауызша |
|ғылымы туралы түсінік.1. |морфологиялық|слайды. |ғылымы туралы |сұрау |
|Кіріспе. Топырақтану |қасиеттері. |компьютер |түсінік. | |
|ғылымы, оның мақаты мен | | |Топырақтану | |
|міндеттері, топырақ | | |ғылымының даму| |
|туралы түсінік. | | |тарихы. | |
|Топырақтанудың экология | | | | |
|ғылымымен байланысы. | | | | |
|Топырақтанудың тарыхы, | | | | |
|ғылым ретінде дамытудағы | | | | |
|В.В.Докучаевтың ролі. | | | | |
|2.Топырақтану- топрырақ |Топырақтың |Мел, доска, |Үгілу үрдісі |ауызша |
|туралы ғылым, топырақ |физикалық |слайды. | |сұрау |
|түзілу процесі. |қасиеттері. |компьютер | | |
|Үгілу және топырақтың | | | | |
|түзілуі. Үглудің типтері.| | | | |
|Алғашқы топырақ түзуші | | | | |
|процессі. Топырақ түзуші | | | | |
|экологиялық фактор. | | | | |
|4.Топырақтың |Топырақтың |Мел, доска, |Топырақты |ауызша |
|гронулометриялық |механикалық |слайды. |морфологиялық |сұрау |
|(механикалық) құрамы және|құрылымы |компьютер |қасиеттері. | |
|оның маңызы. | | | | |
|Топырақтың механикалық | | | | |
|құрамының биологиялық, | | | | |
|физикалық, химиялық | | | | |
|қасиеттеріне әсері. | | | | |
|5.Топырақтың компоненттік|Топырақтың су|Мел, доска, |Топырақтың |ауызша |
|құрамдары және олардың |қасиеттері. |слайды. |генетикалық |сұрау |
|қасиеттері. | |компьютер |қабаттарының | |
|Топырақтың минералогиялық| | |сипаттамасы. | |
|құрамы. | | | | |
|6.Топырақтың химиялық |Топырақтың |Мел, доска, |Топырақтың |ауызша |
|құрамы. |химиялық |слайды. |минералогиялық |сұрау |
|Топырақтың химиялық |қасиеттері |компьютер |құрамы. | |
|құрамының қалыптасуы. | | | | |
|Химиялық элементтердің | | | | |
|топырақ қабатында | | | | |
|таралуы. | | | | |
|7.Топырақтың органикалық |Топырақтың |Мел, доска, |Топырақ пен |ауызша |
|заттармен және оның |табиғи |слайды. |топырақ түзуші |сұрау |
|топырақ құнарлығын |зоналдылығы |компьютер |жыныстардағы | |
|қалыптауындағы маңызы. | | |химиялық | |
|Органикалық заттар және | | |элементтер | |
|олардың топырақ құнарлығы| | | | |
|қалыптастырудағы маңызы. | | | | |
|Топырақ гумусы. | | | | |
|2 МОДУЛЬ. ТОПЫРАҚ |Топырақтың |Мел, доска, |Жұту |ауызша |
|ҚҰНАРЛЫЛЫҒЫ |аналитикалық |слайды. |қабілетінің |сұрау |
|8. Топырақ құнарлығы. |зерттеулердің|компьютер |экологиялық | |
| |нәтижелерін | |маңызы. | |
| |талқылау. | | | |
|9. Топырақтың | |Мел, доска, |Топырақ түзуші |ауызша |
|су-физикалық қаситеттері.| |слайды. |жыныстар |сұрау |
|Топырақтағы ылғал | |компьютер |құрамы. | |
|түрлері.. | | | | |
|10. Топырақ ауасы. | |Мел, доска, |Топырақтағы |ауызша |
|Топырақ ауа қасиеті. | |слайды. |органикалық |сұрау |
| | |компьютер |заттардың | |
| | | |ыдырауы. | |
|11. Топырақтың физикалық | |Мел, доска, |Топырақ |ауызша |
|қаситеттері және оның | |слайды. |құнарлылығының |сұрау |
|экологиялық маңызы. | |компьютер |өзгеруі және | |
|Топырақтың | | |оны | |
|физика-механикалық | | |қалпына | |
|қасиеттері. | | |келтіру. | |
|12. Топырақ түзуші | |Мел, доска, |Топырақ |ауызша |
|экологиялық факторлар | |слайды. |ылғалы ,оның |сұрау |
|және олардың зоналдығына| |компьютер |түрлері. | |
|әсері. | | | | |
|13.Торыпақтың табиғи | |Мел, доска, |Су режімі және |ауызша |
|зоналдылығы.аудандастыру.| |слайды. |оның |сұрау |
| | |компьютер |экологиялық | |
| | | |маңызы. | |
|14. ТМД топырақ қоры | |Мел, доска, |Топырақтағы ауа|ауызша |
| | |слайды. |формасы. |сұрау |
| | |компьютер | | |
|15. Қазақстанның топырақ| |Мел, доска, |Топырақтағы ауа|ауызша |
|қорлары. | |слайды. |құрамы. |сұрау |
| | |компьютер | | |
7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КАРТАСЫ
Кесте 4
|Әдебиеттердің аты |Жалпы саны |Студенттердің |қамтамасыз |
| | |аны |ету мөлшері |
|Тазабеков Т. «Топырақтанудың |2 |3 |2 |
|түсіндірме сөздігі». – Алматы: Рауан, | | | |
|1993. 448 бет | | | |
|Добровольский В.В. География почв с |30 |50 |100 |
|основными почвоведения. –4-е изд.-М.: | | | |
|Владос, 1999. | | | |
|Добровольский В.В. Практикум по |10 |50 |20 |
|географии почв с основами | | | |
|почвоведения. – М.: Просвещение, 1982.| | | |
|Глазовская М.А., Геннадиев А.Н. |10 |50 |20 |
|География почв с основами | | | |
|почвоведения. Учебник М.: МГУ, 1995, | | | |
|400с. | | | |
|Глазовская М.А. Общее почвоведение и |20 |50 |40 |
|география почв: Учебник.: Высшая | | | |
|школа. 1981, 400 с. | | | |
|Почвоведение: Учебник/Под ред. |10 |50 |20 |
|И.С.Кауричева. М.: ВО Агропромиздат, | | | |
|1989. 720 с. | | | |
|Роде А.А. Генезис почв и современные |10 |50 |20 |
|процессы почвообразования. М.: Наука, | | | |
|1989. 720 с. | | | |
|Качинский Н.А. Топырақ оның |20 |50 |40 |
|қасиеттері. – Алматы, 1959. 310 бет. | | | |
|Ковда В.А. Основы учения о почвах. – |10 |50 |20 |
|М, Наука, 1973 изд Книга, 99-126 бет. | | | |
|Розанов Б.Г. Почвенный покров Земного |10 |50 |20 |
|шара. М., Изд. МГУ, 1975. | | | |
8. Негізгі әдебиеттер
1. Тазабеков Т. «Топырақтанудың түсіндірме сөздігі». – Алматы: Рауан,
1993. 448 бет
2. Добровольский В.В. География почв с основными почвоведения. –4-е
изд.-М.: Владос, 1999.
3. Добровольский В.В. Практикум по географии почв с основами
почвоведения. – М.: Просвещение, 1982.
4. Глазовская М.А., Геннадиев А.Н. География почв с основами
почвоведения. Учебник М.: МГУ, 1995, 400с.
5. Глазовская М.А. Общее почвоведение и география почв: Учебник.:
Высшая школа. 1981, 400 с.
6. Почвоведение: Учебник/Под ред. И.С.Кауричева. М.: ВО Агропромиздат,
1989. 720 с.
7. Роде А.А. Генезис почв и современные процессы почвообразования. М.:
Наука, 1989. 720 с.
8. Качинский Н.А. Топырақ оның қасиеттері. – Алматы, 1959. 310 бет.
9. Ковда В.А. Основы учения о почвах. – М, Наука, 1973 изд Книга, 99-
126 бет.
10. Розанов Б.Г. Почвенный покров Земного шара. М., Изд. МГУ, 1975.
11. Соколов А.А. Общие особенности почвообразования и почв Восточного
Казахстана. Алма-Ата, 1974.
12. Почвы областей Казахстана. 16 т. Алма-Ата, 1958-67.
13. Герасимов И.П., Абсолютный и относительный возраст почв//
Почвоведение. 1969. №5.
14. Герасимов И.П., Глазовская М.А. Основы почвоведения и географии
почв. М., Изд. МГУ, 1980.
15. Геннадиев А.Н. Почвы и время: Модели развития. М., Изд. МГУ, 1990.
16. Глазовская М.А. Почвы мира. В 2-х томах, М., 1973.
17. Крупенников И.А. История почвоведения. М.: Наука. 1981. 328 с
18. Науменко А.А. Эколого-генетический анализ почвенной карты
Казахстана//Вестник КазГУСер. Географическая.1996. №3 с.159-
166.
19. Добровольский Г.В., Никитин Е.Д. Функция почв в биосфере и
экзотиках. М.: Наука, 1990. 260 с.
20. Жамалбеков Е .Ү, Білдебаева Р.М “Жалпы топырақтану және топырақ
географиясы”-Алматы,2000.ҚҰУ.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz