Файл қосу

Бір сөзінің ерекшеліктері




|ҚАЗАҚСТАН    РЕСПУБЛИКАСЫ  БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ  МИНИСТРЛІГІ                      |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ  АТЫНДАҒЫ  МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                   |
|3-деңгейлі СМЖ               |ПОӘК             |                               |
|құжаты                       |                 |                               |
|                             |                 |ПОӘК 042-18-28.1.1/01- 2013    |
|ПОӘК                         |                 |                               |
|«Қазіргі қазақ тілінің       |______ 2013 жылғы|                               |
|морфологиясы»                |                 |                               |
|пәнінің оқытушыға арналған   |№ 1 басылым      |                               |
|жұмыс бағдарламасы           |                 |                               |






          5В020500  «Филология: қазақ тілі»   мамандығына  арналған
                    «Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы»
                      ПӘНІНІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ

                ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ






















                                    СЕМЕЙ
                                    2013

                                   Кіріспе

1 ӘЗІРЛЕГЕН
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік  университетінің қазақ тілінің
теориясы мен әдістемесі кафедрасының доцент м.а., ф.ғ.к. Түсіпбекова Ғалия
Ауытқызы  _____________    «___» ___________20___ жыл.

2 КЕЛІСІЛДІ
2.1  Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының  отырысында
қаралып, талқыланды.
Хаттама     №___  «___» ___________20___ жыл.

Кафедра меңгерушісі _______________Жұмағұлова Ә.М.
2.2  Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып,
бекітілді.
Хаттама     №___  «___» ___________20___ жыл.

Төрайым _________________Мұқанова Қ.Қ.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік  кеңесінде бекітілді.
Хаттама     №___  «___» ___________20 ___жыл.


ОӘК төрайымы   _________________Искакова Г.Қ.

4  «____» __________  20___ж.  шыққан ПОӘК-нің
№ 1 БАСЫЛЫМЫ
















                                   Мазмұны


1  Қолданыс  аясы
2  Нормативтік сілтемелер
3  Жалпы ережелер
4  Оқу пәнінің мазмұны (модульдері)
5  Студенттің өздік жұмыстарының тақырыптары
6  Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7  Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8  Әдебиеттер



































      1  ҚОЛДАНЫС АЯСЫ

      «Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы» пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің
құрамына кіретін оқытушыға арналған  пәннің  жұмыс  бағдарламасы  «5В020500»
«Филология: қазақ тілі» мамандығының студенттеріне арналған.


      2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

      Осы «Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы»  пәнінің  оқытушыға  арналған
жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың  тәртібін
төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
       -  Қазақстан  Республикасының   Білім   және   ғылым   министрлігінің
бекітілген және қолданысқа енгізілген  ҚР  МЖМБС  3.08.275-2006  Мемлекеттік
білім беру стандарты;
      - «5 В 020500»  «Филология: қазақ  тілі»    мамандығының   типтік  оқу
жоспары;
      - СТУ 042-ГУ-4-2013  «Пәннің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және
ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
      - ДП  042-1.01-2013  «Пәннің  оқу-әдістемелік  кешенінің  мазмұны  мен
құрылымы» құжаттық іс-жосығы.

      3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР


      3.1  Пәннің қысқаша мазмұны:
      «Қазақ тілінің морфологиясы» пәні  грамматикалық  мағыналардың  жасалу
жолдары  мен  амал-тәсілдерін,   грамматикалық   формаларды,   грамматикалық
категорияларды, сөздердің морфологиялық құрылымын, сөз  формаларының  жасалу
тәсілдерін,  сөздердің   грамматикалық   сипаттарына   қарай   грамматикалық
топтарға, сөз таптарына бөлінуін зерттейді.
      3.2  Пәнді оқыту мақсаты:
           Студенттерге  теориялық  білім  беріп,  сол  теориялық  түсінікті
пайдаланып тілдік элементтердің құрылымдық  ерекшеліктерін  талдаулар  жасау
арқылы еркін пайымдай алатындай дәрежеде білім беру.
      3.3  Пәнді оқыту міндеттері:
      – сөз – лингвистиканың, оның  ішінде  грамматиканың  да  нысаны  болуы
себебін ашу;
      –  қазақ   тілінің   лексикалық   және   грамматикалық   мағыналарының
айырмашылықтарын ашып көрсету;
      – грамматика салаларының өзара байланыстарын көрсету;
      – негізгі грамматикалық ұғымдар мен түсініктерді талдау;
      –  грамматикалық  форма  мен  грамматикалық  мағынаның  ерекшеліктерін
айқындау, олардың жасалу жолдары мен тәсілдеріне тоқталу;
      – грамматикалық категорияларды саралап көрсету;
      – морфемаларды жіктеу, жұрнақ пен жалғаудың қасиеттерін анықтау;
      – сөздің негізгі түрлеріне тоқталу;
      – сөз таптары мен олардың морфологиялық құрылымын анықтау.
      3.4  Оқыту нәтижелері:
      Пәнді оқыту нәтижесінде студент мыналарды білуі керек:
- Қазақ тілінің морфологиясы саласының өзекті мәелелерін біліп шығады;
- Алған білімдерін практикада қолдана біледі;
- Тілді талдаудың негізгі әдістерін меңгереді;
- Теориялық талдау жасай алады;
- Сөз таптарын және олардың морфологиялық құрылымын меңгереді, түсінеді;
- Өзіндік пікір айта алады;
- Негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай біледі.
      3.5 Курстың пререквизиттері:
      Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы
      Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы
      Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы
      3.6  Курстың постреквизиті:
      Қазіргі қазақ тілі (синтаксис)
      Қазақ тілін оқыту әдістемесі
      3.7  Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
                                                                     1 Кесте

|Курс                                                            |Семестр   |
|1                                                               |2         |
|Дәріс сабақтары                                                 |          |
|1 модуль.     Негізгі грамматикалық ұғымдар                     |          |
|1-тақырып.                                                      |1         |
|Сөз және оның морфологиялық құрылымы.                           |          |
|1. Сөз – лингвистикалық зерттеулердің негізгі объектісі.        |          |
|Фонетика, лексика, синтаксис және сөзжасаммен морфологиялық     |          |
|арақатынасы. Сөз және оның морфологиялық құрылымы.              |          |
|2-тақырып.                                                      |2         |
|Грамматикалық мағына, грамматикалық тәсіл, грамматикалық форма, |          |
|грамматикалық құрылым.                                          |          |
|Грамматикалық мағына берудің тәсілдері: қосымша, көмекші сөз,   |          |
|сөздердің орын тәртібі, қосарлану, интонация.                   |          |
|Сөзформа – сөздің өмір сүру тәсілі. Сөзформаға тән белгілер. Сөз|          |
|формалары. Негізгі және туынды формалар. Сөз таптарының         |          |
|формалану мүмкіндіктері.                                        |          |
|2 модуль.                                                       |          |
|Сөздің морфологиялық құрылымы                                   |          |
|3-тақырып.                                                      |2         |
|Морфологияның ең кіші бірлігі – морфема. Морфемалар – сөздің    |          |
|мағыналық ұсақ бөлшектері. Морфемалардың түрлері. Түбір морфема,|          |
|оның белгілері, сипаттары. Қосымша морфемалардың деривациялық   |          |
|және реляциялық мағыналары. Қосымшалар (аффикстер).             |          |
|Қосымшалардың түрлері: жұранқтар мен жалғаулар. Қосымшалардың   |          |
|пайда болу, даму жолдары туралы.                                |          |
|4-тақырып.                                                      |3         |
|Жалғаулар, оларға тән белгілер.                                 |          |
|Көпвариантты болуының себебі. Жалғаулардың түрлері: көптік,     |          |
|септік, тәуелдік, жіктік.                                       |          |
|Көптік жалғау. Көптік категориясы мен көптік жалғау. Көптік     |          |
|категориясының берілу тәсілдері: лексикалық, морфологиялық,     |          |
|синтаксистік. Көптік категориясының тарихы.                     |          |
|Тәуелдік жалғау. Тәуелдеу категориясы, тарихы, зерттелуі және   |          |
|тәуелдік жалғау. Тәуелдеу категориясының жасалу жолдары:        |          |
|морфологиялық, синтаксистік, аралас – нікі формасы. Оңаша, ортақ|          |
|тәуелдеу және олардың мағыналық ерекшеліктері. Тәуелді форманың |          |
|ілік септігіндегі сөзбен тіркесіп изафеттік құрылыс жасауы. І,  |          |
|ІІ жақта ілік септігінсіз қолданылуының себебі. ІІІ жақтың      |          |
|қолданылу ерекшелігі, мағынасындағы айырмашылақтар. Тәуелдік    |          |
|жалғаудың эмоционалды-экспрессивті және синтаксистік қызметі.   |          |
|Септік жалғауы, тарихы, зерттелуі. Септеудің екі түрі: жай және |          |
|тәуелді септеу, оларға тән ерекшеліктер. Септік жалғауларының   |          |
|көп вариантты болуы себебі.                                     |          |
|Жіктік жалғау, зерттелуі, тарихы, оның мағынасы, жалғаулары,    |          |
|синтаксистік қызметі. Жіктік жалғауының ықшам түрлерінің пайда  |          |
|болуы, себептері. Жіктік жалғауының болымсыз түрі және жіктік   |          |
|жалғауының қолданылмайтын жағдайлары, өзге жалғаулармен         |          |
|қабаттасып келуі.                                               |          |
|3 модуль                                                        |          |
|Сөз формалары және олардың жасалу тәсілдері, түрлері            |          |
|5-тақырып.                                                      |2         |
|Сөздің негізгі түрлері.                                         |          |
|Құрамына қарай жалаң және күрделі сөздердің жасалуы. Жалаң      |          |
|сөздер: негізгі және туынды түбір. Қазақ тіліндегі негіз бен    |          |
|түбір. Негіз түбірлер, оларға тән белгілер, қасиеттер. Негізгі  |          |
|түбір мен түбір морфема. Негізгі түбір сөздердің буын құрамы.   |          |
|Туынды түбір, типтес туынды түбірлер. Туынды түбір тудырудағы   |          |
|жұрнақтардың қызметі, жалғаулардың қатысы.                      |          |
|6-тақырып.                                                      |3         |
|Күрделі сөздер – лексика-грамматикалық единицалар.              |          |
|Негізгі белгілері: семантикалық тұтастық, морфологиялық         |          |
|тұтастық, синтаксистік тұтастық, фонетикалық факторлар. Күрделі |          |
|сөздердің фразеологиялық сөз тіркестері мен еркін сөз           |          |
|тіркестерінің ажырату жолдары. Күрделі сөздердің түрлері:       |          |
|біріккен сөз, кіріккен сөз, қос сөз, қысқарған сөз, құрама сөз. |          |
|Біріккен сөз, басты белгілері, оларды күрделі сөздердің өзге    |          |
|түрлерінен ажырату мәселесі. Кіріккен сөздердің пайда болуындағы|          |
|фонетикалық факторлардың маңызы, олардың орфограммасы,          |          |
|зерттелуі.                                                      |          |
|Қос сөздер, сипаттары, түрлері: қайталама қос және қосарлама қос|          |
|сөз. Қайталама және қосарлама қос сөздердің фонетикалық,        |          |
|морфологиялық және семантикалық сипаттары. Қос сөздердің        |          |
|орфограммасы, зерттелуі.                                        |          |
|Қысқарған сөздер және олардың түрлері, олардың жасалу жолдары,  |          |
|жазылуы мен айтылуы.                                            |          |
|4 модуль                                                        |          |
|Сөз таптары және олардың морфологиялық құрамы                   |          |
|7-тақырып.                                                      |2         |
|Зат есім.                                                       |          |
|Лексика-грамматикалық сипаты. Адамзат және ғаламзат есімдер,    |          |
|ерекшеліктері. Жалқы және жалпы есімдер, олардың                |          |
|семантика-морфологиялық сипаты. Көптік мәнді білдіретін зат     |          |
|есімдер. Эмоциионалды-экспрессивті мәнді зат есімдер, жасалу    |          |
|жолдары.                                                        |          |
|Көмекші есімдер, лексика-грамматикалық сипаты. Құрылымына қарай |          |
|жалаң (негізгі, туынды) және күрделі (біріккен, қосарланған,    |          |
|қысқарған, тіркескен) зат есімдер болып бөлінуі, ерекше         |          |
|сипаттары. Зат есім тудыратын жұрнақтар. Есімдерден зат есім    |          |
|және етістіктерден зат есім тудыратын жұрнақтар, олардың өнімді,|          |
|өнімсіз түрлері. Зат есімнің реңк мәнін тудыратын жұрнақтар     |          |
|(-еке, -й, -тай, -жан, -қан, -шақ, -шық, -ша, -ш, -сымақ,       |          |
|-шығыш, -екеш). Зат есімдердің көптік, тәуелдік, септік, жіктік |          |
|жалғаулармен түрлену жүйесі. Зат есімнің синтаксистік қызметі,  |          |
|зерттелуі.                                                      |          |
|8-тақырып.                                                      |1         |
|Сын есім.                                                       |          |
|Сын есімнің семантикалық мағынасы, морфологиялық сипаты,        |          |
|синтаксистік қызметі. Сын есімдерді зат есімдерден, үстеулерден |          |
|ажырату тәсілдері, категориялық белгілер. Сын есімнің           |          |
|семантикасы сапалық және қатыстық болып бөлінуі, олардың        |          |
|тұлғалық және мағыналық ерекшеліктері.                          |          |
|Сын есімнің морфологиялық құрамы, жалаң және күрделі, негізгі   |          |
|және туынды сын есімдер. Сын есімдердің морфологиялық           |          |
|(синтетикалық), синтаксистік (аналитикалық),   морфологиялық-   |          |
|синтаксистік тәсілдермен жасалуы. есімдерден сын есім тудыратын |          |
|өнімді (-қы, -лы, -сыз, -шыл, -мпаз, -қой, -қор т.б.) жұрнақтар.|          |
|Етістіктерден сын есім тудыратын өнімді (-ыс, -мыс, -ымтал, -қы,|          |
|-ыр, -у, -аған, -ын, -қалақ, -алақ, -анақ, -ғылықты, -мсақ т.б.)|          |
|жұрнақтар.                                                      |          |
|Сын есімнің синтаксистік тәсіл арқылы жасалуы, күрделі сын      |          |
|есімдердің негізгі үлгілері.                                    |          |
|9-тақырып.                                                      |1         |
|Шырай категориясы, мағынасы, формасы.                           |          |
|Шырай тудыратын жұрнақтар, олардың мағыналық, қолданыстық       |          |
|ерекшеліктері. Шырай түрлері мен жасалу жолдары. Жай шырай      |          |
|формасы – негізгі форма. Салыстырмалы шырайдың мағынасы мен     |          |
|жұрнақтары. Күшейткіш шырай, мағынасы, күшейткіш буынның        |          |
|қабаттасуы арқылы жасалуы. Асырмалы шырай, мағынасы, күшейткіш  |          |
|үстеулермен тіркесуі арқылы жасалуы. Сын есімнің синтаксистік   |          |
|қызметі, зерттелу тарихы.                                       |          |
|10-тақырып.                                                     |1         |
|Сан есім. Лексика-грамматикалық сипаты.                         |          |
|Дара, күрделі сан есімдер. Күрделі сан есімдердің жасалуы. Сан  |          |
|есімдердің  семантика-морфологиялық топтары. Есептік сан есім.  |          |
|«Бір» сөзінің ерекшеліктері. Реттік, жинақтық, топтық,          |          |
|болжалдық, бөлшектік сан есімдері, мағыналары, жасалуы,         |          |
|жалғаулармен түрленуі, синтаксистік қызметтері. Сан есімнің     |          |
|зерттелуі жайында.                                              |          |
|11-тақырып.                                                     |1         |
|Есімдіктің сипаттары, басты белгілері.                          |          |
|Оның басқа сөз таптарының орнына қолданылуы, мағыналық топтары: |          |
|жіктеу, сілтеу, сұрау, өздік, белгісіздік, болымсыздық, жалпылау|          |
|есімдіктері. Бұлардың мағыналық, түрлену ерекшеліктері,         |          |
|синтаксистік қызметі. Есімдіктердің зерттелу тарихы.            |          |
|12-тақырып.                                                     |3         |
|Етістік. Етістіктің зерттелуі.                                  |          |
|Етістіктің  лексика-семантикалық және морфологиялық сипаты.     |          |
|Жалаң етістіктер. Негізгі түбір етістіктер. Туынды түбір        |          |
|етістіктердің семантикалық және морфологиялық құрылымы.         |          |
|Есімдерден етістік жасайтын жұрнақтар: -ла, -лан, -лас, -лат,   |          |
|-а, -ай, -қар, -ар, -ал, -сы, -сын, -сыра, -ырай т.б. етістік   |          |
|негізді етістіктер. Амалдың өту сипатын білдіретін жұрнақтар:   |          |
|-ла, -қыла, -ғышта, -ымсыра т.б. амалдың субьектіге қатысын     |          |
|білдіретін жұрнақтар: -ыс, -тыр, -қыз, -ыл, -ын т.б.            |          |
|Күрделі етістіктер, түрлері: күрделі құранды етістік, құрама    |          |
|күрделі етістік, саралама (аналитикалық) етістіктер, суреттемелі|          |
|етістіктер. Жетекші етістік пен көмекші етістіктің арақатынасы, |          |
|байланысу жолдары. Көмекші етістіктер және аналитикалық форма,  |          |
|толымды және толымсыз көмекші етістіктер. Аналитикалық          |          |
|форманттар және олардың мағыналары. Көмекші етістіктердің (бол, |          |
|ет, қыл, жазда, де т.б.) қызметі.                               |          |
|13-тақырып.                                                     |3         |
|Етістіктің грамматикалық формасы.                               |          |
|Қимыл атауы, мағынасы, жасалуы, синтаксистік қызметі, зат есім  |          |
|мен сын есімге айналуы.                                         |          |
|Салт және сабақты етістіктер. Сабақты етістіктің салтқа, салт   |          |
|етістіктің сабақтыға айналу амалдары.                           |          |
|Етіс категориясы, оған тән сипаттар. Етіс категориясының        |          |
|грамматикалық форма тудыруға қатысы. Етістердің түрлері: негізгі|          |
|етіс, ортақ етіс, өздік етіс, ырықсыз етіс. Болымды және        |          |
|болымсыздық категориясы. Сипат категориясы.                     |          |
|Есімше, оның есімдер мен етістікке тән сипаттары, жұрнақтары,   |          |
|шаққа қатысы. Мағыналық және қолданылу ерекшеліктері,           |          |
|синтаксистік қызметі. Есімшенің зерттелу тарихы.                |          |
|Көсемше, оның жұрнақтары, шаққа қатысы, мағыналық және қолданыс |          |
|ерекшеліктері, синтаксистік қызметі. Көсемшенің зерттелу тарихы.|          |
|                                                                |          |
|Рай категориясы, мағынасы, түрлері: ашық рай (индикатив),       |          |
|неғайбыл рай (ирреалды), бұйрық рай (императив), қалау рай,     |          |
|шартты рай, олардың мағыналық және формалық ерекшеліктері.      |          |
|Шақ категориясы, белгілері. Шақ түрлері: өткен шақ, осы шақ,    |          |
|келер шақ.                                                      |          |
|14-тақырып.                                                     |2         |
|Үстеу, үстеуге тән ерекшеліктер, морфологиялық құрылысы мен     |          |
|құрамы.                                                         |          |
|Негізгі үстеулерге тән үш түрлі ерекшелік. Туынды үстеулер,     |          |
|оларды тудыратын жұрнақтар (-ша, -лай, -шалық, -лай, -шылап,    |          |
|-қары, -ын т.б.). Көнеленген септік (барыс, жатыс, шығыс,       |          |
|көмектес) формалары арқылы туған туынды үстеулер. Күрделі туынды|          |
|үстеулер, жасалу жолдары.                                       |          |
|15-тақырып.                                                     |1         |
|Еліктеуіш сөздер.                                               |          |
|Еліктеуіш сөздердің мағыналық топтары. Еліктеуіш және бейнелеуіш|          |
|сөздер. Еліктеуіш сөздердің фонетикалық ерекшеліктері. Негізгі  |          |
|түбір және туынды түбір еліктеуіштер, оларды жасайтын жұрнақтар |          |
|(-ң, -ың, -аң, -ең, -лаң, -алаң т.б.). Еліктеуіш сөздердің      |          |
|синтаксистік қызметі.                                           |          |
|16-тақырып.                                                     |1         |
|Көмекші сөздер.                                                 |          |
|Олардың көмекші есімдер мен көмекші етістіктерге бөлінуі.       |          |
|Шылаулар, олардың мағынасы, тілдегі қызметі, қолданылуы.        |          |
|Септеуліктер, демеуліктер, жалғаулықтар деп бөлінуі.            |          |
|Жалғаулықтар семантикалық мағыналары мен абстрактілі            |          |
|грамматикалық қызметтері, тілде пайда болу, даму жолдары.       |          |
|Салыстырғыш және сабақтастырғыш жалғаулықтар. Ыңғайластық және  |          |
|талғаулықты салыстырғыш жалғаулықтар. Қарсылықты, себептік,     |          |
|салдарлық, шарттық, айқындағыш болып сабақтастырғыш             |          |
|жалғаулықтардың бөлінуі. Септеуліктердің септік жалғауларын     |          |
|меңгеретін көмекші сөздер екендігі. Демеуліктер, олардың        |          |
|лексика-грамматикалық сипаты, түрлері. Сұраулық демеуліктер,    |          |
|күшейткіш демеуліктер, нақтылық демеуліктер, шектік демеуліктер,|          |
|болжалды демеуліктер. Бұлардың қолданылу ерекшеліктері, жазылу  |          |
|емлесі, тыныс белгілері. Зерттелу тарихы.                       |          |
|17-тақырып.                                                     |1         |
|Одағайлар, оларға тән ерекшеліктер. Негізгі және туынды         |          |
|одағайлар. Одағайлардың мағынасына қарай көңіл-күй, ишарат,     |          |
|шақыру деп бөлу. Одағайлардың синтаксистік қызметі, тыныс       |          |
|белгілері, зерттелуі.                                           |          |
|Семинар сабақтары                                               |          |
|1 модуль.    Негізгі грамматикалық ұғымдар                      |          |
|1-тақырып.                                                      |1         |
|«Морфология» пәнінің нысаны, өзге ғылым салаларымен байланысы.  |          |
|Түрколог ғалымдардың түркі тілдерінің салғастырмалы және        |          |
|салыстырмалы морфологиясы туралы көзқарастары                   |          |
|2-тақырып.                                                      |1         |
|Морфологияның  басты ұғымдары, терминдердің қалыптасуы жөнінде. |          |
|Грамматикалық ұғым, грамматикалық мағына, грамматикалық         |          |
|категориялар туралы                                             |          |
|3-тақырып.                                                      |1         |
|Сөздің морфологиялық құрамы мен жасалу жолдары. Морфемалар мен  |          |
|жұрнақтар.                                                      |          |
|2 модуль.  Сөздің морфологиялық құрылымы                        |          |
|4-тақырып. Жалғаулар.                                           |1         |
|Көптік жалғаудың ерекшеліктері. Жай және тәуелді септеу туралы. |          |
|Тәуелдік, жіктік жалғаулары.                                    |          |
|3 модуль.                                                       |          |
|Сөз формалары және олардың жасалу тәсілдері, түрлері            |          |
|5-тақырып.                                                      |1         |
|Қазақ тіліндегі күрделі сөздер, олардың морфологиялық,          |          |
|семантикалық, синтаксистік тұтастықтары туралы. Күрделі сөздерді|          |
|еркін сөз тіркестері мен фразеологиялық тіркестерден ажырату    |          |
|амалдары.  Біріккен сөз. Кіріккен сөз. Қос сөз. Қысқарған сөз.  |          |
|4 модуль.                                                       |          |
|Сөз таптары және олардың морфологиялық құрамы                   |          |
|6-тақырып. Зат есімнің жалпы сипаттамасы.                       |1         |
|Зат есімнің лексика-грамматикалық сипаты, морфологиялық сипаты, |          |
|синтаксистік сипаты. Көптік мәнді есімдерге жататын зат есімдер |          |
|жөнінде.                                                        |          |
|7-тақырып. Сын есім.                                            |1         |
|Сын есімнің семантикалық топтары. Морфемалық құрамдары.         |          |
|8-тақырып.                                                      |1         |
|Шырай формалары, асырмалы және күшейтпелі шырай, жасалу жолдары,|          |
|ерекшеліктері.                                                  |          |
|9-тақырып.                                                      |1         |
|Сан есімнің лексика-семантикалық өзгешелігі.                    |          |
|Дара және күрделісан есімдер. Күрделі сан есімдердің жасалуы.   |          |
|Сан есімдердің семантика-морфологиялық топтары.                 |          |
|10-тақырып.                                                     |1         |
|Есімдіктер туралы жалпы сипаттама.                              |          |
|Есімдіктердің мағыналық топтары, синтаксистік қызметі.          |          |
|11-тақырып. Етістіктер.                                         |2         |
|Түбір етістіктің морфологиялық сипаты. Амалдың өту сипатын      |          |
|білдіретін етістіктер. Күрделі етістіктің түрлері. Аналитикалық |          |
|форманттар және көмекші етістіктер. Етістіктің                  |          |
|лексика-семантикалық сипаты. Морфологиялық сипаты. Жасалу       |          |
|тәсілі.                                                         |          |
|12-тақырып.                                                     |1         |
|Етістіктің грамматикалық  категориялары.                        |          |
|Етістіктің негізі. Салт, сабақты етістік. Етіс категориясы,     |          |
|түрлері. Етіс түрлеріне тән мағыналық, формалық ерекшеліктер.   |          |
|Есімше, зерттелу тарихы.  Көсемше, шаққа қатысы, синтаксистік   |          |
|қызметі. Рай және шақ категориялары, оның түрлері, зерттелуі.   |          |
|13-тақырып.                                                     |1         |
|Үстеу, үстеулердің мағыналық топтары, синтаксистік қызметі.     |          |
|Еліктеуіш сөздер, олардың фонетикалық ерекшеліктері.            |          |
|14-тақырып. Көмекші сөздер.                                     |1         |
|Шылау, шылаудың түрлері, абстрактілі грамматикалық қызметтері.  |          |
|Жалғаулықтар. Септеуліктер. Демеуліктер.                        |          |




      5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

      5.1 Көмекші есімдердің түрлері және негізгі сипаттары
      5.2 Аналитикалық форма және аналитикалық етістіктер
      5.3 Күрделі сөздер және күрделі етістіктер
      5.4 Көмекші етістіктер және олардың түрлері
      5.5 Күрделі туынды үстеулер
      5.6 Қазақ тіліндегі нөлдік форма
      5.7 Есімдіктердің тарихы туралы зерттеулер
      5.8 Жіктік жалғаулардың ықшамдалуы, болымсыз түрінде қолданылуы
      5.9 Грамматикалық мағына берудің тәсілдері
      5.10 Қазақ тілі морфологиясының зерттелуі жайында
      5.11 Қосымша морфемалардың деривациялық және реляциялық мағыналары
      5.12 Қос функциялы жұрнақтар
      5.13 Жұрнақтардың құрамы және мағыналық жақтан бөлінуі
      5.14 Қазақ тіліндегі изафеттік құрылыс туралы
      5.15 Сөз таптарының зерттелу тарихы



      6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ

                                                                     3-Кесте
|Тақырып                                       |Көрнекі     |Өз бетімен  |Бақылау   |
|                                              |құралдар,   |дайындалу   |түрі      |
|                                              |ОТҚ,        |сұрақтары   |          |
|                                              |плакаттар,  |            |          |
|                                              |стендтер    |            |          |
|Дәріс сабағы               |Семинар сабағы    |            |            |          |
|1                          |2                 |4           |5           |6         |
|Негізгі грамматикалық      | 1.«Морфология»   |Дәріс       |Ғылыми      |Баяндама  |
|ұғымдар                    |пәнінің нысаны,   |тезисі,     |еңбектерге  |жасау     |
|1.Сөз – лингвистикалық     |өзге ғылым        |сызба нұсқа |шолу жасау  |          |
|зерттеулердің негізгі      |салаларымен       |слайдтар    |            |          |
|объектісі. Фонетика,       |байланысы.        |            |            |          |
|лексика, синтаксис және    |Түрколог          |            |            |          |
|сөзжасаммен морфологиялық  |ғалымдардың түркі |            |            |          |
|арақатынасы. Сөз және оның |тілдерінің        |            |            |          |
|морфологиялық құрылымы     |салғастырмалы және|            |            |          |
|                           |салыстырмалы      |            |            |          |
|                           |морфологиясы      |            |            |          |
|                           |туралы            |            |            |          |
|                           |көзқарастары      |            |            |          |
|2. Грамматикалық мағына,   |2.Морфологияның   |Дәріс       |Грамматикалы|Конспект  |
|грамматикалық тәсіл,       |басты ұғымдары,   |тезисі,     |қ ұғымдарға |жасау     |
|грамматикалық форма,       |терминдердің      |кесте слайд |сипаттама   |          |
|грамматикалық құрылым.     |қалыптасуы        |түрінде     |беру        |          |
|Негізгі грамматикалық      |жөнінде.          |            |            |          |
|ұғымдар және оларды анықтау|Грамматикалық     |            |            |          |
|жолдары.                   |ұғым,             |            |            |          |
|Грамматикалық мағына       |грамматикалық     |            |            |          |
|берудің тәсілдері: қосымша,|мағына,           |            |            |          |
|көмекші сөз, сөздердің орын|грамматикалық     |            |            |          |
|тәртібі, қосарлану,        |категориялар      |            |            |          |
|интонация.                 |туралы            |            |            |          |
|Қосымшалардың жіктелуі.    |                  |            |            |          |
|Қосымшалардың мағыналық    |                  |            |            |          |
|жақтан ерекшеленуі.        |                  |            |            |          |
|Сөзформа – сөздің өмір сүру|                  |            |            |          |
|тәсілі. Сөзформаға тән     |                  |            |            |          |
|белгілер. Сөз формалары.   |                  |            |            |          |
|Негізгі және туынды        |                  |            |            |          |
|формалар. Сөз таптарының   |                  |            |            |          |
|формалану мүмкіндіктері.   |                  |            |            |          |
|Сөздің морфологиялық       | 3. Сөздің        |Дәріс       |Мысалдар    |Талдау    |
|құрылымы                   |морфологиялық     |тезисі,     |теру        |жасау     |
|3.Морфологияның ең кіші    |құрамы мен жасалу |слайд       |            |          |
|бірлігі – морфема.         |жолдары.          |            |            |          |
|Морфемалар – сөздің        |Морфемалар мен    |            |            |          |
|мағыналық ұсақ бөлшектері. |жұрнақтар.        |            |            |          |
|Морфемалардың түрлері.     |                  |            |            |          |
|Түбір морфема, оның        |                  |            |            |          |
|белгілері, сипаттары.      |                  |            |            |          |
|Қосымша морфемалардың      |                  |            |            |          |
|деривациялық және          |                  |            |            |          |
|реляциялық мағыналары.     |                  |            |            |          |
|Қосымшалар (аффикстер).    |                  |            |            |          |
|Қосымшалардың түрлері:     |                  |            |            |          |
|жұранқтар мен жалғаулар.   |                  |            |            |          |
|Қосымшалардың пайда болу,  |                  |            |            |          |
|даму жолдары туралы.       |                  |            |            |          |
|   4. Жалғаулар. Көптік    |  4. Жалғаулар.   |Дәріс       |Жалғауларға |Тест      |
|жалғаудың ерекшеліктері.   |Көптік жалғаудың  |тезисі,     |сипаттама   |тапсырмала|
|Жай және тәуелді септеу    |ерекшеліктері. Жай|кесте слайд |беру        |ры        |
|туралы. Тәуелдік, жіктік   |және тәуелді      |түрінде     |            |          |
|жалғаулары.                |септеу туралы.    |            |            |          |
|                           |Тәуелдік, жіктік  |            |            |          |
|                           |жалғаулары        |            |            |          |
|Сөз формалары және олардың |                  |Дәріс тезисі|Мысалдар    |Ауызша    |
|жасалу тәсілдері, түрлері  |                  |кесте слайд |теру        |          |
|5.Сөздің негізгі түрлері.  |                  |түрінде     |            |          |
|Құрамына қарай жалаң және  |                  |            |            |          |
|күрделі сөздердің жасалуы. |                  |            |            |          |
|Жалаң сөздер: негізгі және |                  |            |            |          |
|туынды түбір. Қазақ        |                  |            |            |          |
|тіліндегі негіз бен түбір. |                  |            |            |          |
|Негіз түбірлер, оларға тән |                  |            |            |          |
|белгілер, қасиеттер.       |                  |            |            |          |
|Негізгі түбір мен түбір    |                  |            |            |          |
|морфема. Негізгі түбір     |                  |            |            |          |
|сөздердің буын құрамы.     |                  |            |            |          |
|Туынды түбір, типтес туынды|                  |            |            |          |
|түбірлер. Туынды түбір     |                  |            |            |          |
|тудырудағы жұрнақтардың    |                  |            |            |          |
|қызметі, жалғаулардың      |                  |            |            |          |
|қатысы.                    |                  |            |            |          |
|6. Күрделі сөздер –        | 5.Қазақ тіліндегі|Дәріс тезисі|Күрделі     |Көркем    |
|лексика-грамматикалық      |күрделі  сөздер,  |таблица     |сөздерге    |шығармалар|
|единицалар. Негізгі        |олардың           |слайд       |сипаттама   |дан       |
|белгілері: семантикалық    |морфологиялық,    |түрінде     |беру        |мысалдар  |
|тұтастық, морфологиялық    |семантикалық,     |            |            |теру      |
|тұтастық, синтаксистік     |синтаксистік      |            |            |          |
|тұтастық, фонетикалық      |тұтастықтары      |            |            |          |
|факторлар. Күрделі         |туралы. Күрделі   |            |            |          |
|сөздердің фразеологиялық   |сөздерді еркін сөз|            |            |          |
|сөз тіркестері мен еркін   |тіркестері мен    |            |            |          |
|сөз тіркестерінің ажырату  |фразеологиялық    |            |            |          |
|жолдары. Күрделі сөздердің |тіркестерден      |            |            |          |
|түрлері:  біріккен сөз,    |ажырату амалдары. |            |            |          |
|кіріккен сөз, қос сөз,     |Біріккен сөз.     |            |            |          |
|қысқарған сөз, құрама сөз. |Кіріккен сөз. Қос |            |            |          |
|Біріккен сөз, басты        |сөз. Қысқарған    |            |            |          |
|белгілері, оларды күрделі  |сөз.              |            |            |          |
|сөздердің өзге түрлерінен  |                  |            |            |          |
|ажырату мәселесі. Кіріккен |                  |            |            |          |
|сөздердің пайда болуындағы |                  |            |            |          |
|фонетикалық факторлардың   |                  |            |            |          |
|маңызы, олардың            |                  |            |            |          |
|орфограммасы, зерттелуі.   |                  |            |            |          |
|Қос сөздер, сипаттары,     |                  |            |            |          |
|түрлері: қайталама қос және|                  |            |            |          |
|қосарлама қос сөз.         |                  |            |            |          |
|Қайталама және қосарлама   |                  |            |            |          |
|қос сөздердің фонетикалық, |                  |            |            |          |
|морфологиялық және         |                  |            |            |          |
|семантикалық сипаттары. Қос|                  |            |            |          |
|сөздердің орфограммасы,    |                  |            |            |          |
|зерттелуі.                 |                  |            |            |          |
|Қысқарған сөздер және      |                  |            |            |          |
|олардың түрлері, олардың   |                  |            |            |          |
|жасалу жолдары, жазылуы мен|                  |            |            |          |
|айтылуы.                   |                  |            |            |          |
|Сөз таптары және олардың   |6. Зат есімнің    |Дәріс       |жаттығу     |Морфология|
|морфологиялық құрамы.      |жалпы сипаттамасы.|тезисі,     |жұмысы      |лық талдау|
|7. Зат есім.               |Зат есімнің       |сызбалар    |            |          |
|Лексика-грамматикалық      |лексика-грамматика|слайд       |            |          |
|сипаты. Адамзат және       |лық сипаты,       |түрінде     |            |          |
|ғаламзат есімдер,          |морфологиялық     |            |            |          |
|ерекшеліктері. Жалқы және  |сипаты,           |            |            |          |
|жалпы есімдер, олардың     |синтаксистік      |            |            |          |
|семантика-морфологиялық    |сипаты. Көптік    |            |            |          |
|сипаты. Көптік мәнді       |мәнді есімдерге   |            |            |          |
|білдіретін зат есімдер.    |жататын зат       |            |            |          |
|Эмоциионалды-экспрессивті  |есімдер жөнінде.  |            |            |          |
|мәнді зат есімдер, жасалу  |                  |            |            |          |
|жолдары.                   |                  |            |            |          |
|Көмекші есімдер,           |                  |            |            |          |
|лексика-грамматикалық      |                  |            |            |          |
|сипаты. Құрылымына қарай   |                  |            |            |          |
|жалаң (негізгі, туынды)    |                  |            |            |          |
|және күрделі (біріккен,    |                  |            |            |          |
|қосарланған, қысқарған,    |                  |            |            |          |
|тіркескен) зат есімдер     |                  |            |            |          |
|болып бөлінуі, ерекше      |                  |            |            |          |
|сипаттары. Зат есім        |                  |            |            |          |
|тудыратын жұрнақтар.       |                  |            |            |          |
|Есімдерден зат есім және   |                  |            |            |          |
|етістіктерден зат есім     |                  |            |            |          |
|тудыратын жұрнақтар,       |                  |            |            |          |
|олардың өнімді, өнімсіз    |                  |            |            |          |
|түрлері. Зат есімнің реңк  |                  |            |            |          |
|мәнін тудыратын жұрнақтар  |                  |            |            |          |
|(-еке, -й, -тай, -жан,     |                  |            |            |          |
|-қан, -шақ, -шық, -ша, -ш, |                  |            |            |          |
|-сымақ, -шығыш, -екеш). Зат|                  |            |            |          |
|есімдердің көптік,         |                  |            |            |          |
|тәуелдік, септік, жіктік   |                  |            |            |          |
|жалғаулармен түрлену       |                  |            |            |          |
|жүйесі. Зат есімнің        |                  |            |            |          |
|синтаксистік қызметі,      |                  |            |            |          |
|зерттелуі.                 |                  |            |            |          |
|8. Сын есім. Сын есімнің   |7. Сын есім. Сын  |Дәріс       |Сөздіктермен|Тест      |
|семантикалық мағынасы,     |есімнің           |тезисі,     |жұмыс       |тапсыру   |
|морфологиялық сипаты,      |семантикалық      |мысалдарды  |            |          |
|синтаксистік қызметі. Сын  |топтары.          |ноутбуктан  |            |          |
|есімдерді зат есімдерден,  |Морфемалық        |көрсету     |            |          |
|үстеулерден ажырату        |құрамдары.        |            |            |          |
|тәсілдері, категориялық    |                  |            |            |          |
|белгілер. Сын есімнің      |                  |            |            |          |
|семантикасы сапалық және   |                  |            |            |          |
|қатыстық болып бөлінуі,    |                  |            |            |          |
|олардың тұлғалық және      |                  |            |            |          |
|мағыналық ерекшеліктері.   |                  |            |            |          |
|Сын есімнің морфологиялық  |                  |            |            |          |
|құрамы, жалаң және күрделі,|                  |            |            |          |
|негізгі және туынды сын    |                  |            |            |          |
|есімдер. Сын есімдердің    |                  |            |            |          |
|морфологиялық              |                  |            |            |          |
|(синтетикалық),            |                  |            |            |          |
|синтаксистік               |                  |            |            |          |
|(аналитикалық),            |                  |            |            |          |
|морфологиялық- синтаксистік|                  |            |            |          |
|тәсілдермен жасалуы.       |                  |            |            |          |
|есімдерден сын есім        |                  |            |            |          |
|тудыратын өнімді (-қы, -лы,|                  |            |            |          |
|-сыз, -шыл, -мпаз, -қой,   |                  |            |            |          |
|-қор т.б.) жұрнақтар.      |                  |            |            |          |
|Етістіктерден сын есім     |                  |            |            |          |
|тудыратын өнімді (-ыс,     |                  |            |            |          |
|-мыс, -ымтал, -қы, -ыр, -у,|                  |            |            |          |
|-аған, -ын, -қалақ, -алақ, |                  |            |            |          |
|-анақ, -ғылықты, -мсақ     |                  |            |            |          |
|т.б.) жұрнақтар.           |                  |            |            |          |
|Сын есімнің синтаксистік   |                  |            |            |          |
|тәсіл арқылы жасалуы,      |                  |            |            |          |
|күрделі сын есімдердің     |                  |            |            |          |
|негізгі үлгілері.          |                  |            |            |          |
|9. Шырай категориясы,      |8. Шырай          |Дәріс       |Жаттығулар  |Талдаулар |
|мағынасы, формасы. Шырай   |формалары,        |тезисі,     |жұмысы      |жүргізу   |
|тудыратын жұрнақтар,       |асырмалы және     |кесте-слайд |            |          |
|олардың мағыналық,         |күшейтпелі шырай, |            |            |          |
|қолданыстық ерекшеліктері. |жасалу жолдары,   |            |            |          |
|Шырай түрлері мен жасалу   |ерекшеліктері     |            |            |          |
|жолдары. Жай шырай формасы |                  |            |            |          |
|– негізгі форма.           |                  |            |            |          |
|Салыстырмалы шырайдың      |                  |            |            |          |
|мағынасы мен жұрнақтары.   |                  |            |            |          |
|Күшейткіш шырай, мағынасы, |                  |            |            |          |
|күшейткіш буынның          |                  |            |            |          |
|қабаттасуы арқылы жасалуы. |                  |            |            |          |
|Асырмалы шырай, мағынасы,  |                  |            |            |          |
|күшейткіш үстеулермен      |                  |            |            |          |
|тіркесуі арқылы жасалуы.   |                  |            |            |          |
|Сын есімнің синтаксистік   |                  |            |            |          |
|қызметі, зерттелу тарихы.  |                  |            |            |          |
|10. Сан есім.              | 9. Сан есімнің   |Дәріс       |Қазақтың    |конспект  |
|Лексика-грамматикалық      |лексика-семантикал|тезисі,     |өлшем       |          |
|сипаты. Дара, күрделі сан  |ық өзгешелігі.    |сызбалар    |бірліктеріне|          |
|есімдер. Күрделі сан       |Дара және күрделі |слайд       |тоқталу     |          |
|есімдердің жасалуы. Сан    |сан есімдер.      |түрінде     |            |          |
|есімдердің                 |Күрделі сан       |            |            |          |
|семантика-морфологиялық    |есімдердің        |            |            |          |
|топтары. Есептік сан есім. |жасалуы. Сан      |            |            |          |
|«Бір» сөзінің              |есімдердің        |            |            |          |
|ерекшеліктері. Реттік,     |семантика-морфолог|            |            |          |
|жинақтық, топтық,          |иялық топтары.    |            |            |          |
|болжалдық, бөлшектік сан   |                  |            |            |          |
|есімдері, мағыналары,      |                  |            |            |          |
|жасалуы, жалғаулармен      |                  |            |            |          |
|түрленуі, синтаксистік     |                  |            |            |          |
|қызметтері. Сан есімнің    |                  |            |            |          |
|зерттелуі жайында.         |                  |            |            |          |
|11. Есімдіктің сипаттары,  | 10. Есімдіктер   |Дәріс тезисі|Жаттығу     |Жазбаша   |
|басты белгілері. Оның басқа|туралы жалпы      |сызбалар    |жұмыстары   |          |
|сөз таптарының орнына      |сипаттама.        |слайд       |            |          |
|қолданылуы, мағыналық      |Есімдіктердің     |түрінде     |            |          |
|топтары: жіктеу, сілтеу,   |мағыналық топтары,|            |            |          |
|сұрау, өздік, белгісіздік, |синтаксистік      |            |            |          |
|болымсыздық, жалпылау      |қызметі.          |            |            |          |
|есімдіктері. Бұлардың      |                  |            |            |          |
|мағыналық, түрлену         |                  |            |            |          |
|ерекшеліктері, синтаксистік|                  |            |            |          |
|қызметі. Есімдіктердің     |                  |            |            |          |
|зерттелу тарихы.           |                  |            |            |          |
|12. Етістік. Етістіктің    |11.Етістіктер.    |Дәріс тезисі|Жаттығу     |реферат   |
|зерттелуі. Етістіктің      |Түбір етістіктің  |            |жұмыстары   |          |
|лексика-семантикалық және  |морфологиялық     |            |            |          |
|морфологиялық сипаты. Жалаң|сипаты. Амалдың   |            |            |          |
|етістіктер. Негізгі түбір  |өту сипатын       |            |            |          |
|етістіктер. Туынды түбір   |білдіретін        |            |            |          |
|етістіктердің семантикалық |етістіктер.       |            |            |          |
|және морфологиялық         |Күрделі етістіктің|            |            |          |
|құрылымы. Есімдерден       |түрлері.          |            |            |          |
|етістік жасайтын жұрнақтар:|Аналитикалық      |            |            |          |
|-ла, -лан, -лас, -лат, -а, |форманттар және   |            |            |          |
|-ай, -қар, -ар, -ал, -сы,  |көмекші           |            |            |          |
|-сын, -сыра, -ырай т.б.    |етістіктер.       |            |            |          |
|етістік негізді етістіктер.|Етістіктің        |            |            |          |
|Амалдың өту сипатын        |лексика-семантикал|            |            |          |
|білдіретін жұрнақтар: -ла, |ық сипаты.        |            |            |          |
|-қыла, -ғышта, -ымсыра т.б.|Морфологиялық     |            |            |          |
|амалдың субьектіге қатысын |сипаты. Жасалу    |            |            |          |
|білдіретін жұрнақтар: -ыс, |тәсілі.           |            |            |          |
|-тыр, -қыз, -ыл, -ын т.б.  |                  |            |            |          |
|Күрделі етістіктер,        |                  |            |            |          |
|түрлері: күрделі құранды   |                  |            |            |          |
|етістік, құрама күрделі    |                  |            |            |          |
|етістік, саралама          |                  |            |            |          |
|(аналитикалық) етістіктер, |                  |            |            |          |
|суреттемелі етістіктер.    |                  |            |            |          |
|Жетекші етістік пен көмекші|                  |            |            |          |
|етістіктің арақатынасы,    |                  |            |            |          |
|байланысу жолдары. Көмекші |                  |            |            |          |
|етістіктер және            |                  |            |            |          |
|аналитикалық форма, толымды|                  |            |            |          |
|және толымсыз көмекші      |                  |            |            |          |
|етістіктер. Аналитикалық   |                  |            |            |          |
|форманттар және олардың    |                  |            |            |          |
|мағыналары. Көмекші        |                  |            |            |          |
|етістіктердің (бол, ет,    |                  |            |            |          |
|қыл, жазда, де т.б.)       |                  |            |            |          |
|қызметі.                   |                  |            |            |          |
|13. Етістіктің             | 12.Етістіктің    |Дәріс тезисі|Жаттығу     |Грамматика|
|грамматикалық формасы.     |грамматикалық     |сызбалар    |жұмыстары   |лық талдау|
|Қимыл атауы, мағынасы,     |категориялары.    |слайд       |            |          |
|жасалуы, синтаксистік      |Етістіктің негізі.|түрінде     |            |          |
|қызметі, зат есім мен сын  |Салт, сабақты     |            |            |          |
|есімге айналуы.            |етістік. Етіс     |            |            |          |
|Салт және сабақты          |категориясы,      |            |            |          |
|етістіктер. Сабақты        |түрлері. Етіс     |            |            |          |
|етістіктің салтқа, салт    |түрлеріне тән     |            |            |          |
|етістіктің сабақтыға айналу|мағыналық,        |            |            |          |
|амалдары.                  |формалық          |            |            |          |
|Етіс категориясы, оған тән |ерекшеліктер.     |            |            |          |
|сипаттар. Етіс             |Есімше, зерттелу  |            |            |          |
|категориясының             |тарихы.  Көсемше, |            |            |          |
|грамматикалық форма        |шаққа қатысы,     |            |            |          |
|тудыруға қатысы. Етістердің|синтаксистік      |            |            |          |
|түрлері: негізгі етіс,     |қызметі. Рай және |            |            |          |
|ортақ етіс, өздік етіс,    |шақ категориялары,|            |            |          |
|ырықсыз етіс. Болымды және |оның түрлері,     |            |            |          |
|болымсыздық категориясы.   |зерттелуі.        |            |            |          |
|Сипат категориясы.         |                  |            |            |          |
|Есімше, оның есімдер мен   |                  |            |            |          |
|етістікке тән сипаттары,   |                  |            |            |          |
|жұрнақтары, шаққа қатысы.  |                  |            |            |          |
|Мағыналық және қолданылу   |                  |            |            |          |
|ерекшеліктері, синтаксистік|                  |            |            |          |
|қызметі. Есімшенің зерттелу|                  |            |            |          |
|тарихы.                    |                  |            |            |          |
|Көсемше, оның жұрнақтары,  |                  |            |            |          |
|шаққа қатысы, мағыналық    |                  |            |            |          |
|және қолданыс              |                  |            |            |          |
|ерекшеліктері, синтаксистік|                  |            |            |          |
|қызметі. Көсемшенің        |                  |            |            |          |
|зерттелу тарихы.           |                  |            |            |          |
|Рай категориясы, мағынасы, |                  |            |            |          |
|түрлері: ашық рай          |                  |            |            |          |
|(индикатив), неғайбыл рай  |                  |            |            |          |
|(ирреалды), бұйрық рай     |                  |            |            |          |
|(императив), қалау рай,    |                  |            |            |          |
|шартты рай, олардың        |                  |            |            |          |
|мағыналық және формалық    |                  |            |            |          |
|ерекшеліктері.             |                  |            |            |          |
|Шақ категориясы, белгілері.|                  |            |            |          |
|Шақ түрлері: өткен шақ, осы|                  |            |            |          |
|шақ, келер шақ.            |                  |            |            |          |
|14. Үстеу, үстеуге тән     |   13. Үстеу,     |Дәріс тезисі|Жаттығу     |Мысалдар  |
|ерекшеліктер, морфологиялық|үстеулердің       |сызбалар    |жұмыстары   |теру      |
|құрылысы мен құрамы.       |мағыналық топтары,|слайд       |            |          |
|Негізгі үстеулерге тән үш  |синтаксистік      |түрінде     |            |          |
|түрлі ерекшелік. Туынды    |қызметі. Еліктеуіш|            |            |          |
|үстеулер, оларды тудыратын |сөздер, олардың   |            |            |          |
|жұрнақтар (-ша, -лай,      |фонетикалық       |            |            |          |
|-шалық, -лай, -шылап,      |ерекшеліктері.    |            |            |          |
|-қары, -ын т.б.).          |                  |            |            |          |
|Көнеленген септік (барыс,  |                  |            |            |          |
|жатыс, шығыс, көмектес)    |                  |            |            |          |
|формалары арқылы туған     |                  |            |            |          |
|туынды үстеулер. Күрделі   |                  |            |            |          |
|туынды үстеулер, жасалу    |                  |            |            |          |
|жолдары.                   |                  |            |            |          |
|15. Еліктеуіш сөздер.      |                  |Дәріс       |Жаттығу     |конспект  |
|Еліктеуіш сөздердің        |                  |тезисі,     |жұмыстары   |          |
|мағыналық топтары.         |                  |кестені     |            |          |
|Еліктеуіш және бейнелеуіш  |                  |слайд       |            |          |
|сөздер. Еліктеуіш сөздердің|                  |негізінде   |            |          |
|фонетикалық ерекшеліктері. |                  |            |            |          |
|Негізгі түбір және туынды  |                  |            |            |          |
|түбір еліктеуіштер, оларды |                  |            |            |          |
|жасайтын жұрнақтар (-ң,    |                  |            |            |          |
|-ың, -аң, -ең, -лаң, -алаң |                  |            |            |          |
|т.б.). Еліктеуіш сөздердің |                  |            |            |          |
|синтаксистік қызметі.      |                  |            |            |          |
|16. Көмекші сөздер. Олардың| 14. Көмекші      |Дәріс       |Жаттығу     |Бақылау   |
|көмекші есімдер мен көмекші|сөздер. Шылау,    |тезисі,     |жұмыстары   |жұмысыжазб|
|етістіктерге бөлінуі.      |шылаудың түрлері, |тұлғаларды  |            |аша       |
|Шылаулар, олардың мағынасы,|абстрактілі       |слайд       |            |          |
|тілдегі қызметі,           |грамматикалық     |түрінде     |            |          |
|қолданылуы. Септеуліктер,  |қызметтері.       |көрсету     |            |          |
|демеуліктер, жалғаулықтар  |Жалғаулықтар.     |            |            |          |
|деп бөлінуі. Жалғаулықтар  |Септеуліктер.     |            |            |          |
|семантикалық мағыналары мен|Демеуліктер.      |            |            |          |
|абстрактілі грамматикалық  |                  |            |            |          |
|қызметтері, тілде пайда    |                  |            |            |          |
|болу, даму жолдары.        |                  |            |            |          |
|Салыстырғыш және           |                  |            |            |          |
|сабақтастырғыш             |                  |            |            |          |
|жалғаулықтар. Ыңғайластық  |                  |            |            |          |
|және талғаулықты           |                  |            |            |          |
|салыстырғыш жалғаулықтар.  |                  |            |            |          |
|Қарсылықты, себептік,      |                  |            |            |          |
|салдарлық, шарттық,        |                  |            |            |          |
|айқындағыш болып           |                  |            |            |          |
|сабақтастырғыш             |                  |            |            |          |
|жалғаулықтардың бөлінуі.   |                  |            |            |          |
|Септеуліктердің септік     |                  |            |            |          |
|жалғауларын меңгеретін     |                  |            |            |          |
|көмекші сөздер екендігі.   |                  |            |            |          |
|Демеуліктер, олардың       |                  |            |            |          |
|лексика-грамматикалық      |                  |            |            |          |
|сипаты, түрлері. Сұраулық  |                  |            |            |          |
|демеуліктер, күшейткіш     |                  |            |            |          |
|демеуліктер, нақтылық      |                  |            |            |          |
|демеуліктер, шектік        |                  |            |            |          |
|демеуліктер, болжалды      |                  |            |            |          |
|демеуліктер. Бұлардың      |                  |            |            |          |
|қолданылу ерекшеліктері,   |                  |            |            |          |
|жазылу емлесі, тыныс       |                  |            |            |          |
|белгілері. Зерттелу тарихы.|                  |            |            |          |
|17. Одағайлар, оларға тән  |                  |Дәріс       |мысалдар    |конспект  |
|ерекшеліктер. Негізгі және |                  |тезисі,     |теру        |          |
|туынды одағайлар.          |                  |тұлғаларды  |            |          |
|Одағайлардың мағынасына    |                  |слайд       |            |          |
|қарай көңіл-күй, ишарат,   |                  |түрінде     |            |          |
|шақыру деп бөлу.           |                  |көрсету     |            |          |
|Одағайлардың синтаксистік  |                  |            |            |          |
|қызметі, тыныс белгілері,  |                  |            |            |          |
|зерттелуі.                 |                  |            |            |          |





      7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ

                                                                     4-Кесте
|Оқулықтардың, оқу          |Саны       |Студенттердің  |Қамтамасыз ету   |
|құралдарының атауы         |           |саны           |пайызы           |
|1                          |2          |3              |4                |
|Исаев С. Қазіргі қазақ     |6          |12             |50%              |
|тіліндегі негізгі          |           |               |                 |
|грамматикалық ұғымдар. А., |           |               |                 |
|2007. – 190 б.             |           |               |                 |
|Оралбай Н. Қазіргі қазақ   |12         |12             |100%             |
|тілінің морфологиясы.      |           |               |                 |
|Алматы: Інжу-Маржан, 2007. |           |               |                 |
|- 390 б.                   |           |               |                 |
|Серғалиев, М. Қазіргі қазақ|12         |12             |100%             |
|әдеби тілі (морфология және|           |               |                 |
|синтаксис): Жоғары оқу     |           |               |                 |
|орынд. студенттеріне арн.  |           |               |                 |
|оқу құралы ретінде ұсынған |           |               |                 |
|/ М. Серғалиев; А.         |           |               |                 |
|Айғабылов, О. Күлкенова.-  |           |               |                 |
|Алматы: Ана тілі, 2007.-   |           |               |                 |
|214 б.                     |           |               |                 |
|Ысқақов А. Қазіргі қазақ   |12         |12             |100%             |
|тілі. Алматы: Ана тілі,    |           |               |                 |
|2008. – 384 б.             |           |               |                 |
|Байтұрсынов А. Тіл         |12         |12             |100%             |
|тағылымы. Алматы: Ана тілі,|           |               |                 |
|2008. – 448 б.             |           |               |                 |
|Жұбанов Қ. Қазақ тілі      |12         |12             |100%             |
|жөніндегі зерттеулер.      |           |               |                 |
|Алматы, 2010. – 608 б.     |           |               |                 |
|Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл      |12         |12             |100%             |
|білімінің мәселелері.      |           |               |                 |
|Алматы: Арыс, 2008. – 472  |           |               |                 |
|б.                         |           |               |                 |


   8. ӘДЕБИЕТТЕР
   1.  Негізгі әдебиеттер
      1. Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі негізгі грамматикалық ұғымдар. А.,
         2007. – 190 б.
      2. Оралбай Н. Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы.  Алматы:  ЖШС  Інжу-
         Маржан, 2007. – 390 б.
      3. Серғалиев, М. Қазіргі қазақ әдеби тілі (морфология және синтаксис):
         Жоғары оқу орынд. студенттеріне арн. оқу құралы ретінде  ұсынған  /
         М. Серғалиев; А. Айғабылов, О. Күлкенова.- Алматы: Ана тілі, 2007.-
         214 б.
      4. Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. Алматы: 2008. – 384.
   8.2  Қосымша әдебиеттер
    8.2.1 Ахметов Ә. Қазіргі қазақ тіліне арналған  жаттығулар.  Морфология:
оқу құралы / Ә. Ахметов; К. Жүнісбекова, Ф. Оразбаева.- Алматы: Респ.  баспа
кабинеті, 2007.- 204 б.
   8.2.2    Әбдіхалықов  М.Н.  Сөздік  қатынас  негіздері:  оқулық  /  М.Н.
Әбдіхалықов; Б.С.Күнтуарова, Л.А.Парфенова.- Астана: Фолиант, 2007.- 374 б.-
 (Кәсіптік білім).
      3. Балтабаева Ж.Қ. Жоғары  оқу  орынында  студенттер  тілін  дамытудың
         ғылыми-әдістемелік  негіздері  (қазіргі  қазақ  тілінің  морфология
         саласы бойынша):  Пед.  ғылымд.  д-ры  ғылыми  дәрежесін  алу  үшін
         дайынд. дис. автореф. / Ж. Қ. Балтабаева; Абай  атын.  Қаз.  ұлттық
         пед. ун-ті.- Алматы, 2009.- 54 б.
      4. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер.  Алматы, 2010. – 608 б.
   8.2.5  Қазақ әдеби  тілінің  сөздігі.  15  т.  Т.5.  Д-Ж  /  Құраст.  Б.
Әбілқасымов, С. Бизақов, Ә. Жүнісбеков  ж.б.;  А.  Байтұрсынұлы  атынд.  тіл
білімі ин-ты.- Алматы: Арыс, 2007.- 750б.- (Мәдени мұра) (Тілтаным).
   8.2.6  Қазақ әдеби  тілінің  сөздігі.  15  т.  Т.4.  Б-Д  /  Құраст.  Н.
Әшімбаева, С. Ақаев, Қ. Рысбергенова;  А.  Байтұрсынұлы  атынд.  тіл  білімі
инс. Алматы: Арыс, 2007.- 750б.- (Мәдени мұра) (Тілтаным).
   8.2.7  Мұсабаев Ғ. Қазақ тіл білімінің мәселелері. Алматы: Арыс, 2008. –
472 б.
   8.2.8 Оралбаева  Н.,  Қалыбаева  А.  Қазіргі  қазақ  тілінің  морфемалар
жүйесі. А., 2008.
   8.2.9  Хасанова С.  Қазіргі қазақ морфологиясынан  пысықтау  жаттығулар.
Алматы: Ана тілі, 2008. – 136 б.













Пәндер