Файл қосу

Биотехнологиялық өндірістердің негіздері




|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ                                                    |
|БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                                                 |
|СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                    |
|СМЖ 3-деңгейдегі құжаты      |ПОӘК               |                           |
|                             |                   |                           |
|                             |                   |ПОӘК 042 –                 |
|                             |                   |18-9.1.51/02-2013          |
|ПОӘК                         |№ 1 - басылым      |                           |
|«Биотехнология негіздері»    |18.09.2013ж.       |                           |
|пәні бойынша студенттерге    |                   |                           |
|арналған бағдарламасы        |                   |                           |









                          «БИОТЕХНОЛОГИЯ НЕГІЗДЕРІ»

                        пәнінің ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ


                  5В070100 – «Биотехнология»  мамандығы үшін



                            СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН


                             ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ




































                                    Семей


                                    2013



                                  Алғы сөз


    1 ӘЗІРЛЕГЕН
    Құрастырушы __________ 28.08.2013 ж., С. Аманжолов,  «Стандарттау  және
биотехнология» кафедрасының доцент м.а., т.ғ.к.


    2 ТАЛҚЫЛАҒАН
    2.1  Семей  қаласы   Шәкәрім   атындағы   мемлекеттік   университетінің
«Стандарттау және биотехнология» кафедрасының отырысында
    «29» тамыз 2013 ж., № 1 хаттама


    Кафедра меңгерушісі ___________ Ж.Кәкімова


    2.2  Инженерлі-технологиялық  факультеттің  оқу-әдістемелік   бюросының
мәжілісінде
    «12» қыркүйек 2013 ж., № 1 хаттама


    Төрайымы_____________ С.Төлеубекова


    3 БЕКІТІЛГЕН
    Университеттің   Оқу-әдістемелік   кеңесінің    мәжілісінде    шығаруға
мақұлданған және ұсынылған
    «18» қыркүйек 2013 ж., № 1 хаттама


    Оқу-әдістемелік кеңесінің төрайымы  ___________ Г.Искакова


    4 АЛҒАШҚЫ РЕТ  ЕНГІЗІЛГЕН




















                                   Мазмұны



    |1   |Жалпы ережелер                                                    |4   |
|2   |Пәннің мазмұны және сабақтардың түрлері бойынша сағаттарды        |5   |
|    |үлестіру                                                          |    |
|3   |Пәнді оқыту бойынша әдістемелік нұсқаулар                         |6   |
|4   |Курстың форматы                                                   |6   |
|5   |Курстың саясаты                                                   |7   |
|6   |Бағаларды қою саясаты                                             |7   |
|7   |Әдебиеттер                                                        |8   |
|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |



1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1  Оқытушылар мен пән туралы жалпы мәліметтер
Аманжолов Самат Аманжолұлы, доцент м.а., т.ғ.к.
«Стандарттау және биотехнология» кафедрасы
Қатынасу ақпараты тел.35-46-02, оқу ғимараты № 9, № 304 кабинеті
Сабақ өткізілетін орындары -  № 303 аудиториялар
Пән бойынша кредитердің саны – 3
1.2 Пәннің мазмұнының қысқаша  түсінгі.  «Биотехнология  негіздері»  пәнінде
биотехнология   ғылым   ретінде   жалпы   мінездемесіне   сұрақтары,    оның
жетістіктері  және  дамуын,  ферментті  процесс  технологиясын  қарастырады.
Ғылымда көптеген  бағыттарының  іргелі  дамуы  мен  жетістіктері  арасындағы
қатынастарға ерекше көңіл аударады.
1.3   Осы   курстың   мақсаты:   студенттерге    негізгі    бағыттары    мен
биотехнологияның болашақта дамуын,  оның  көмегімен  тапсырмалардың  шешімін
табу, осы салада қолданылатын  объектілер  мен  әдістердің  мінездемелерінің
құрылуы.
1.4 Пәнді оқудың негізгі міндеті –  биотехнологияда  қолданылатын  терминдер
мен түсініктемелермен өндірісте қолданылатын  биотехнологиялық  өнімдер  мен
әртүрлі   объект   түрлері,   ауыл   шаруашылық   өндірісінде   қолданылатын
биотехнологиялық процестермен танысу.
1.5  Пәнді оқу нәтижесінде студент:
     Білу керек:
    – Биотехнологиялық өндірістің биологиялық объект принципін;
    – Әртүрлі биологиялық объект ерекшеліктері, типі және ферменттеу  кезеңі
      және ферменттің орналасуы;
    – Фермент кезеңдері мен типі, культураның негізгі құрылымын;
    – Бірінші және екінші метаболиттерді алу;
    – Тазалау әдісі және биопрепараттың тауарлы формасын алу;
    – Биотехнологияның жетістіктері:
    – Биотехнологиялық өндірістің негізгі әдістері мен этаптары және оларды
      жүргізу тәртібі;
    – Биотехнологияның негізгі құрал-жабдықтары;
    – Әртүрлі өндірістерде және ауыл шаруашылық өндірістерінде  қолданылатын
      биотехнологиялық процесс.
      Жасау керек:
    – Тексеріс барысында микробиологиялық әдісті және жұмыс істеу  барысында
      биотехнологялық өндірісте қолдану;
    –  Штампты  продуцентті  активі  заттарда  классикалық   және   заманауи
      генетикалық әдістеоді қолдану;
    – Биотехнологиялық процесті модельдеу;
    – Монографиялық және әдістемелік әдебиеттерді қолдану;

1.6   Курс пререквизиттары:
1.6.1 «Микробиология»
1.6.2 «Биотехнология объектісі»
1.7 Курстың постреквизиттары:
1.7.1 «Микроорганизм биотехнологиясы»
1.7.2 «Биотехнологиялық өндірістердің негіздері»
1.7.3 «Сүт өнімдері өндірісінің биотехнологиясы»
1.7.4 «Ферменттік препараттарда заманауи технологияда қолдану»
1.7.5 «Экологиялық биотехнология»

2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚТАРДЫ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ ҮЛЕСТІРУ
                                                                     Кесте 1
|Тақырып атауы                          |Сағат саны                         |
|                                       |ДС   |ТС     |СОӨЖ     |СӨЖ         |
|1                                      |2    |3      |4        |5           |
|МОДУЛЬ 1  БИОЛОГИЯЛЫҚ ОБЪЕКТІЛЕРДІ ДАЙЫНДАУ                                |
|Биотехнология пәні, әдістері және      |1    |       |1        |2           |
|перспективалы дамуы.                   |     |       |         |            |
|Биотехнологиялық объектіні таңдау.     |1    |       |1        |2           |
|Селекция.                              |1    |       |1        |2           |
|Инженериялық генетика.                 |2    |       |1        |3           |
|Жасушалы инженерия.                    |1    |       |1        |2           |
|Биологиялық объектілердің популяциялық |1    |       |1        |2           |
|тұрақтылығы.                           |     |       |         |            |
|МОДУЛЬ 2  БИОЛОГИЯЛЫҚ ОБЪЕКТІЛЕРДІ КУЛЬТИВИРЛЕУ                            |
|Культивирлеу биообъектілерге арналған  |1    |       |1        |2           |
|субстратілер.                          |     |       |         |            |
|Биореактордың қолдану принципі және    |1    |       |1        |2           |
|құрылымы.                              |     |       |         |            |
|Араластыру жүйесі және аэрациясы.      |1    |       |1        |2           |
|Жылу алмасу жүйесі, биореакторды       |1    |       |1        |2           |
|стирильдеу және көбікбасу.             |     |       |         |            |
|Зертханалық, пилотты және өндірістік   |1    |       |1        |2           |
|биореакторы: масштабтау мәселелері.    |     |       |         |            |
|Биотехнологиялық процесс, үздікті және |1    |       |1        |2           |
|үздіксіз аппарат жұмысы                |     |       |         |            |
|Биотехнологиялық процесс және          |1    |       |1        |2           |
|аппараттың мамандандырылған типі.      |     |       |         |            |
|МОДУЛЬ 3  БӨЛІНУ, ТАЗАЛАУ ЖӘНЕ ӨНІМДЕРДІҢ МОДИФИКАЦИЯСЫ                    |
|Биомассаның культуралы сұйықтықтан     |1    |       |1        |2           |
|бөлінуі.                               |     |       |         |            |
|Жасушаның бұзылу әдістері.             |1    |       |1        |2           |
|Өнімдерді бөлу және тазалау.           |2    |       |1        |3           |
|Өнімді концентрирлеу.                  |1    |       |1        |2           |
|Өнімді сусыздандыру.                   |1    |       |1        |2           |
|Өнімнің модификациялық жолы. Өнімнің   |1    |       |1        |2           |
|тұрақтандырылуы.                       |     |       |         |            |
|МОДУЛЬ 4  ХАЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ БИОТЕХНОЛОГИЯ,                            |
|МЕДИЦИНА ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ                                                        |
|Биотехнология және ауыл шаруашылығы.   |2    |       |1        |3           |
|Энергия өндірісінде биотехнологиялық   |1    |       |1        |2           |
|процесстерді қолдану.                  |     |       |         |            |
|Биотехнология және медицина.           |2    |       |1,5      |2           |
|Биотехнология және тағам өндірісі.     |2    |       |         |2           |
|Биогеотехнология.                      |2    |       |         |2,5         |
|МОДУЛЬ 1  БИОЛОГИЯЛЫҚ ОБЪЕКТІЛЕРДІ ДАЙЫНДАУ                                |
|1. Биотехнологиялық объектіні таңдау.  |     |2      |         |2           |
|МОДУЛЬ 2  БИОЛОГИЯЛЫҚ ОБЪЕКТІЛЕРДІ КУЛЬТИВИРЛЕУ                            |
|2. Культивирлеу биообъектілерге        |     |2      |         |2           |
|арналған субстратілер.                 |     |       |         |            |
|3. Биообъектілерді кельтивирлеуге      |     |2      |         |2           |
|арналған биотехнологиялық процесс және |     |       |         |            |
|аппарат.                               |     |       |         |            |
|МОДУЛЬ 3  БӨЛІНУ, ТАЗАЛАУ ЖӘНЕ ӨНІМДЕРДІҢ МОДИФИКАЦИЯСЫ                    |
|4. Биомассаның культуралы сұйықтықтан  |     |1      |         |2           |
|бөлінуі.                               |     |       |         |            |
|5. Өнімді концентрирлеу  және          |     |2      |         |2           |
|сусыздандыру әдістері.                 |     |       |         |            |
|МОДУЛЬ 4  ХАЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ БИОТЕХНОЛОГИЯ,                            |
|МЕДИЦИНА ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ                                                        |
|6. Ауыл шаруашылығындағы биотехнология.|     |2      |         |2           |
|7. Медицинадағы биотехнология.         |     |2      |         |2           |
|8. Тағам өндірісіндегі биотехнология.  |     |2      |         |2           |
|БАРЛЫҒЫ:                               |30   |15     |22,5     |67,5        |


    3 ПӘНДІ ОҚЫТУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
    Пәнді жақсы менгеру үшін студент алдымен 7-бапта берілген  әдебиеттерді
іздеп, олармен танысуы керек.  Ары  қарай  берілген  тақырыптар  бойынша  өз
кезегімен жаңағы әдебиеттерден материал іздеп, оны өз  бетімен  оқуы  керек.
Сонымен, сабаққа келген  студент,  онда  қай  тақырып  талданылатыны  туралы
хабарлы болуы керек және тақырыптың негізгі жағдайларын алдын ала оқып  алуы
керек.
    Курстың бір  бөлігі  семестр  бойы  студенттердің  өзіндік  жұмыстарына
келеді.
    Курс бойынша өзіндік жұмысты  келесі  тәртіпте  жүргізіп  тұруы  қажет.
Курстың әрбір тақырыбы бойынша ұсынылатын  әдебиетті  оқып,  теориясына  көп
тоқталмай, оқылатын сұрақтардың мәніне ғана  тоқталып,  түсініксіз  жерлерін
белгілеу керек.
    Содан кейін материалды  мұқиятты  түрде  игеру  қажет,  яғни  теориялық
ережелерді, керекті негізгі мәліметтерді арнайы дәптерге жазып тұрады.
    Курсты оқу барысында студент СӨЖО мен СӨЖ реферат немесе үй  тапсырмасы
түрінде орындайды, оның басты мақсаты өткен тақырыпты толық меңгеру үшін.

      4 КУРСТЫҢ ФОРМАТЫ
      Семестр бойы студенттерге бағдарламаның сәйкес  бөлімдері  бойынша  30
дәріс және оқу жоспарына сай 15 тәжірибелік сабақ жүргізіледі.
    Курстағы  өзіндік  жұмысты  былай  жүргізу  ұсынылады.  Курстың   әрбір
тақырыбынан ұсынылған әдебиеттерді  оқып,  оның  теориялық  негіздеріне  көп
тоқталмай, талқыланатын сұрақтарға жалпы түсінік қалыптастыру керек.
      Содан кейін  материалды  толығымен  меңгеруге  көшу  керек:  теориялық
жағдайларды меңгеру, негізгі мәліметтердің қажет жерлерін еске  сақтау  үшін
жұмыс дәптерін жүргізген дұрыс.
      Курсты меңгеру  кезінде студент өткен материялдарды жақсы меңгеру үшін
 реферат түріндегі СОӨЖ  және СӨЖ  алынады.

      5 КУРСТЫҢ САЯСАТЫ
      Осы курсты меңгеруде студент жүйелі түрде  өзі дайындалу керек,  қажет
болған жағдайда  оқытушыдан көмек сұраса болады. Порталға  жиі  кіру  керек.
Оқытушының  жұмыс  бағдарламасындағы  методикалық  ұсыныстарын   тәжірибелік
сабақта мұқият оқыңыздар. Тек қана дәріс  материалдарымен  шектеліп  калмай,
басқа  да  әдебиеттерді,  электронды  ресурстарды   қолданыңыздар.   Алдымен
бірінші модульды меңгеріп,  тапсырмасын  орындаңыз,  кейін  келесі  модульге
көшіңіз. Әрбір бақылау тапсырмасын уақытында орындап, тексеруге беру  керек,
аралық тесттерді уақытында өту керек. Бақылау мерзімдері –  1-7  апталардағы
тапсырмалар мен тесттерге 7 –ші аптаның соңы қалғандары 15 аптада.




      6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ

      Әрбір студент қорытынды бағасы жақсы болуы үшін әр пәннен бір мөлшерде
ұпай сандарын жинау керек.Ұпайдың максимальды саны:
1-7 апталардағы  бірінші рейтинг қорытындысында -300 ұпай,
8-15 апталардағы екінші рейтинг қорытындысына- 300 ұпай,
Дисциплина бойынша семестрдағы максимальды ұпай саны -600.

       «Биотехнология негіздері»  пәні бойынша балдарды бөлу кестесі
                                                                     Кесте 2
|Апта   |Бақылау түрі                 |Жалпы балл       |Ескетрулер       |
|1      |2                            |3                |4                |
|       |1 – 7 аптаға дейн барлық     |30               |                 |
|       |аудиториялық сабаққа қатысу  |                 |                 |
|2      |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |                 |                 |
|       |СӨЖ                          |20               |                 |
|3      |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |20               |                 |
|       |СӨЖ                          |                 |                 |
|4      |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |                 |                 |
|       |СӨЖ                          |25               |                 |
|5      |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |25               |                 |
|       |СӨЖ                          |                 |                 |
|6      |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |                 |                 |
|       |СӨЖ                          |20               |                 |
|7      |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |                 |                 |
|       |СӨЖ                          |                 |                 |
|       |Рубеждік бақылау             |70               |                 |
|       |8 – 15 аптаға дейн барлық    |30               |                 |
|       |аудиториялық сабаққа қатысу  |                 |                 |
|8      |ТС                           |                 |                 |
|       |СОӨЖ                         |                 |                 |
|       |СӨЖ                          |                 |                 |
|9      |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |                 |                 |
|       |СӨЖ                          |20               |                 |
|10     |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |20               |                 |
|       |СӨЖ                          |                 |                 |
|11     |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |                 |                 |
|       |СӨЖ                          |25               |                 |
|12     |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |25               |                 |
|       |СӨЖ                          |                 |                 |
|13     |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |                 |                 |
|       |СӨЖ                          |20               |                 |
|14     |ТС                           |15               |                 |
|       |СОӨЖ                         |                 |                 |
|       |СӨЖ                          |                 |                 |
|15     |СОӨЖ                         |                 |                 |
|       |СӨЖ                          |                 |                 |
|       |Рубеждік бақылау             |70               |                 |

7. ӘДЕБИЕТТЕР
7.1   Негізгі әдебиеттер
7.1.1   Беккер  М.Е.,  Лиепиныш  Г.К.,  Райпулис  Е.П.  Биотехнология.   М.:
«Агопромиздат», 1990. 436с.
7.1.2  Беккер М.Е. Введение в биотехнологию. М.:  «Пищевая  промышленность».
1976г. 272с.
7.1.3  Елинов Н.П. Издательская фирма "Наука" СПБ 1995 г.с, 600 стр.
7.1.4  Егорова, Т.А. Основы биотехнологии: учебное пособие  для  высш.  пед.
учеб. заведений/ Т.А. Егорова, С.М. Клунова,  Е.А.  Живухина.  –  2-е  изд.,
стер. –М.: Академия, 2005. – 208 с.
7.1.5  Сельскохозяйственная  биотехнология.  Под  редакцией  В.С.  Шевелухи,
-М.: Высшая школа, 1998. -416с.
7.2    Қосымша
7.2.1  Егорова Т.А., Клунова С.М., Живухина Е.А. Основы  биотехнологии.  М.:
«АСАДЕМА», 2003г. 568с.
7.2.2  Промышленная микробиология. Под ред. проф. Егорова Н.С., М.:  «Высшая
школа», 1987г.
7.2.3  Сассон А. Биотехнология: свершения  и  надежды.  Пер.  а  англ.,  М.:
«Мир», 1987г.
Пәндер