Файл қосу

Ақуыздың микробты синтезі




|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                     |
|СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ               |
|3 деңгейдегі СМЖ құжаты|ПОӘК            |ПОӘК 042–18-9.1.62/01 -2013   |
|ПОӘК                   |                |                              |
|«Ақуыз өнімдерінің     |18.09.2013 ж.   |                              |
|биотехнологиясы»       |№ 1 басылым     |                              |
|Оқытушыға арналған     |                |                              |
|пәннің  бағдарламасы   |                |                              |




















                        ПӘННІҢ ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ


                          5В070100 «Биотехнология»

                     мамандығының студенттеріне арналған

                 «Ақуыз өнімдерінің биотехнологиясы» пәнінен

                          ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ
                                БАҒДАРЛАМАСЫ















                                                               Семей
                                                                 2013


    Алғы сөз


    1 ӘЗІРЛЕГЕН
    Құрастырушы «Стандарттау және биотехнология» кафедрасының т.ғ.к. доцент
м.а. Мирашева Г.О.__________29.08.2013 ж.


    2 ТАЛҚЫЛАҒАН
    2.1Семей  қаласының  Шәкәрім   атындағы   мемлекеттік   университетінің
«Стандарттау және биотехнология» кафедрасының отырысында
    «__29__» ____08___ 2013 ж., № _1__ хаттама


    Кафедра меңгерушісі ___________ Ж.Х.Кәкімова


    2.2  Инженерлі-технологиялық  факультеттің  оқу-әдістемелік   кеңесінің
мәжілісінде
    «__12__» _____09__ 2013 ж., № __1_ хаттама


    Төрайымы_____________С.С. Толеубекова




    3 БЕКІТІЛГЕН
    Университеттің   Оқу-әдістемелік   кеңесінің    мәжілісінде    шығаруға
мақұлданған және ұсынылған
    «___18_» ___09____2013 ж., № _1_ хаттама


    Оқу-әдістемелік кеңесінің төрайымы,
         бірінші  проректор                                      ___________
Г.К. Искакова






       4 АЛҒАШ ЕНГІЗІЛДІ














                                   Мазмұны



    |1   |Қолданылу саласы                                                  |4   |
|2   |Нормативтік сілтемелер                                            |4   |
|3   |Жалпы ережелер                                                    |4   |
|4   |Пәннің оқу мазмұны                                                |5   |
|5   |Студенттердің өзіндік жұмысы тақырыптарының тізімі                |7   |
|6   |Пәннің оқу-әдістемелік картасы                                    |7   |
|7   |Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы                 |11  |
|8   |Әдебиеттер                                                        |11  |


































             1 Қолданылу саласы
    «Ақуыз  өнімдерінің  биотехнологиясы»  пәні   бойынша   оқу-әдістемелік
кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс оқу  бағдарламасы
5В070100 «Биотехнология» мамандығының студенттеріне арналған.

     2 Нормативтік сілтемелер
    «Ақуыз өнімдерінің биотехнологиясы» пәнінен жұмыс оқу бағдарламасы  осы
пән  бойынша  оқу  процесін  ұйымдастыру  тәртібін   төмендегі   құжаттардың
талаптары мен ұсыныстарына сәйкес орнатады:
    - 2012 жылдың 23 тамызында қабылданған № 1080 Қазақстан Республикасының
мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандартына сай;
    -5В070100 «Биотехнология» мамандығының типтік оқу жоспарына сәйкес;
- УСТ 042 РМҚК-МУ-4-2013 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерінің  жасалуына
және ресімделуіне қойылатын жалпы талаптар» университет стандартына сай;
- ҚП 042-1.01.-2013  «Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерінің  құрылымы  мен
мазмұны» құжаттамалық процедурасына сай.



    3 Жалпы ережелер
3.1 Пәннің қысқаша  мазмұны.  «Ақуыз  өнімдерінің  биотехнологиясы»  пәнінде
мынандай сұрақтар қарастырылады: ғылыми және өндірістік  бағыттағы  ақуызды-
көмірсулы шикізаттар, өндірістегі  әр  түрлі  өнімдердің  микробты  синтезі,
сонымен қатар субстратты сүт сарысуы ретінде қолдану.
3.2 Пәнді оқыту мақсаты –  ақуыз  өнімдерінің  биотехнологиясының  теориялық
негізін меңгеру және алынған білімді тәжірибеде қолдану болып табылады.
3.3  Пәнді  оқудың  негізгі  мақсаты  -   оқылатын  пәнді  мамандық  бойынша
тәжірибеде қолдана білу.
3.4  Оқу нәтижесі:
         Пәнді оқу нәтижесінде студент білу керек:
    •  өндірісте  өнімдердің  микробты  синтезін,  амин   қышқылдарды   алу,
      органикалық қышқылдарды, дәрумендерді, ферменттерді, сүт сарысуын және
      мелассаны дайындау технологиясын меңгеру;
    •  лабораториялық  зерттеулердің  дағдылары  болу  керек;  стерильдеуді,
      биомасса мен метаболиттерді алуды және де  өндірістік  биотехнологияда
      білімін жетілдіру керек;
    • ақуыз өндірісі өнімдерінің сапасын  бақылау  үшін  стандарттарды  және
      техникалық шарттарды қолдана алу және  шикізаттың,  полуфабрикаттардың
      шығын  нормасын   есептей   алу   керек,   технологиялық   схемеларды,
      машиналарды және құрал-жабдықтарды таңдауды негіздеу.
    •  ақуыз  өнімдері  биоотехнологиясы  пәнінде  алған   базалық   білімін
      ақуыздарды өндіру және қолдануда жетілдіру;
    • Технологиялық  процестерді  талдау  үшін  өнімдердің  әр  түрлі  түрін
      өндіруде, зерттеу  әдістерін  және  зерттеу  жүргізу  үшін  құралдарды
      қолдануда   экспериментальді   мәліметтердің    статистикалық    өңдеу
      дағдылары, сонымен қатар лабораториялық зерттеулердің  дағдылары  болу
      керек;

     3.5.Курстың   пререквизиттері:   «Химия»,   «Биохимия»,   «Микроағзалар
биотехнологиясы»,   «Өсімдіктер   биотехнологиясы»,    «Ашыту    өндірісінің
биотехнологиясы»,    «Биотехнология    өндірісінің    негізі»,     «Тағамдық
биотехнология».

    3.6.    Курстың    постреквизиттері:    «Өндірістегі    биотехнологиялық
кәсіпорындардың  сызбасы», «Ғылыми-зкрттеу негіздері», «Тағам  өнеркәсібінде
ферменттерді қолдану».


  3.7  Оқу жоспарынан үзінді көшірме:                              1 Кесте
|Курс                                                           |Семестр     |
|1                                                              |2           |
|МОДУЛЬ 1  БИОТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ПРОЦЕССТЕРДІҢ ӨНДІРІСТЕГІ ДАМЫТУ ПРИНЦИПТЕРІ     |
|Дәрістік сабақтар                                                           |
|Кіріспе. Биотехнологиялық процесстердің өндірістегі дамытудың  |1           |
|негізгі принциптері                                            |            |
|Биосинтез үшін қоректік ортаның технологиясы. Таза культураны  |1           |
|қолдау.                                                        |            |
|Ферментация. Өнімдерді таңдау және тазалау. Препараттың тауарлы|1           |
|формасын алу.                                                  |            |
|Өндірістік биотехнологияның шикізаттық базасы. Өндірістік      |1           |
|биотехнология үшін көмірсулы шикізатты алу.                    |            |
|Зертханалық жұмыстар                                                        |
| Көмірсулы шикізаттың құрылысы мен құрылымын зерттеу.          |2           |
|Сүт қышқылының микробты синтезі.                               |3           |
|Практикалық жұмыстар                                                        |
|Биотехнологиялық процесстердің өндірістегі дамытудың негізгі   |2           |
|принциптері                                                    |            |
|Өндірістік биотехнологияның шикізаттық базасы.                 |2           |
|МОДУЛЬ 2  АҚУЫЗДЫ ӨНІМДЕРДІ АЛУ                                             |
|Дәрістік сабақтар                                                           |
|Этил спиртін алу. Метилотрофтарды культивирлеу үшін шикізаттар |1           |
|Көмірсуды өсімдік шикізаты гидролизынан алу. Сірке қышқылын    |1           |
|алу. Биотехнологияда мелассаны субстрат ретінде қолдану.       |            |
| Азықтық  биомассаны алудың принципті технологиялық сұлбасы.   |1           |
|Көмірсу шикізатында азықтық биомассаның технологиялық          |1           |
|ерекшеліктері.                                                 |            |
|Төменгі сортты спирттан микробты ақуыз алу технологиясы.       |1           |
|Көмірсу шикізатында ақуызды заттар алу технологиясы.           |1           |
|Микробты май алу технологиясы.                                 |1           |
|Зертханалық жұмыстар                                           |            |
|Сүт қышқылын микроағзалармен синтездеуді зерттеу.              |3           |
|Сірке қышқылын алу                                             |2           |
|Практикалық сабақтар                                                        |
|Азықтық  биомассаны алудың  технологиялық сұлбасы.             |2           |
|Көмірсу шикізатында азықтық биомассаның технологиялық          |2           |
|ерекшеліктері.                                                 |            |
|Төменгі сортты спирттан микробты ақуыз алу технологиясы.       |2           |
|Көмірсу шикізатында ақуызды заттар алу технологиясы.           |2           |
|МОДУЛЬ 3  ФЕРМЕНТ ПРЕПАРАТТАРЫН, АҚУЫЗ ИЗОЛЯТЫН ЖӘНЕ КОНЦЕНТРАТЫН АЛУ       |
|Дәрістік сабақтар                                                           |
|Ферменттік препараттар технологиясы. Өндірістік фермент        |1           |
|препараттары. Фермент биосинтезіне әсер ететін факторлар.      |            |
|Фермент продуцентін культивирлеудің төменгі әдісі. Фермент     |1           |
|продуцентін культивирлеудің жоғарғы әдісі.                     |            |
|Фермент препаратының тауарлық формасын алу.                    |1           |
|Ақуыз изолятын және ақуыз концентратын алу технологиясы.       |1           |
|Лабораториялық жұмыстар                                                     |
|Шәй грибоктары микроорганизмін өсіру арқылы алкогольсіз        |2           |
|сусындарды алу технологиясы.                                   |            |
|Ақуыздың микробты синтезі                                      |3           |
|Практикалық жұмыстар                                                        |
|Фермент продуцентін культивирлеудің төменгі әдісі.             |2           |
|Фермент продуцентін культивирлеудің жоғарғы әдісі.             |1           |
|                                                               |            |

5   СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ

   5.1 Этиленнің эталонға тура (прямая)гидратациясы
   5.2 Газ синтезінен метанолды алу
   5.3 Карбонилирленген метанолдан сірке қышқылын алу.
   5.4 Микроағзаны культивирлеу үшін целлюлозды-қағазды өндіргенде
   қалдықтарды дайындау.
   5.5 Табиғи газда микроағзаны культивирлеу ерекшеліктері.
   5.6 Этанолда микроағзаны культивирлеу ерекшеліктері.
   5.7. Өсімдік шикізатының гидролизатында микроағзаны культивирлеу
   ерекшеліктері.


           6  ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ

                                                                    3  Кесте
|                                Тақырыбы   |Көрсету  |Өзбетімен    |Бақылау |
|                                           |құралдары|оқуға        |түрі    |
|                                           |,        |арналған     |        |
|                                           |плакаттар|сұрақтар     |        |
|Дәрістік     |Практикалық    |Зертханалық  |         |             |        |
|сабақтар     |сабақтар       |сабақтар     |         |             |        |
|1            |2              |3            |4        |5            |6       |
|Кіріспе.     |               |             |кестелер,|Биотехнология|Ауызша  |
|Биотехнология|               |             |слайдтар |лық          |тексеру |
|лық          |               |             |         |процесстердің|        |
|процесстердің|               |             |         |өндірістегі  |        |
|өндірістегі  |               |             |         |дамытудың    |        |
|дамытудың    |               |             |         |негізгі      |        |
|негізгі      |               |             |         |принциптері  |        |
|принциптері  |               |             |         |             |        |
|Биосинтез    |               |             |кестелер,|Биосинтез    |Ауызша  |
|үшін қоректік|               |             |слайдтар |үшін қоректік|тексеру |
|ортаның      |               |             |         |ортаның      |        |
|технологиясы.|               |             |         |технологиясы.|        |
|Таза         |               |             |         |Таза         |        |
|культураны   |               |             |         |культураны   |        |
|қолдау.      |               |             |         |қолдау.      |        |
|Ферментация. |Биотехнологиялы|Көмірсулы    |кестелер,|Ферментация. |Ауызша  |
|Өнімдерді    |қ процесстердің|шикізаттың   |слайдтар |Өнімдерді    |тексеру,|
|таңдау және  |өндірістегі    |құрылысы мен |         |таңдау және  |жұмысты |
|тазалау.     |дамытудың      |құрылымын    |         |тазалау.     |қорғау  |
|Препараттың  |негізгі        |зерттеу.     |         |Препараттың  |        |
|тауарлы      |принциптері    |             |         |тауарлы      |        |
|формасын алу.|               |             |         |формасын алу.|        |
|Өндірістік   |Өндірістік     |Сүт          |кестелер,|Өндірістік   |Ауызша  |
|биотехнология|биотехнологияны|қышқылының   |слайдтар |биотехнология|тексеру,|
|ның          |ң шикізаттық   |микробты     |         |ның          |жұмыс   |
|шикізаттық   |базасы.        |синтезі      |         |шикізаттық   |қорғау  |
|базасы.      |               |             |         |базасы.      |        |
|Өндірістік   |               |             |         |Өндірістік   |        |
|биотехнология|               |             |         |биотехнология|        |
|үшін         |               |             |         |үшін         |        |
|көмірсулы    |               |             |         |көмірсулы    |        |
|шикізатты    |               |             |         |шикізатты    |        |
|алу.         |               |             |         |алу.         |        |
|Этил спиртін |               |             |         |Этил спиртін |Ауызша  |
|алу.         |               |             |         |алу.         |тексеру |
|Метилотрофтар|               |             |         |Метилотрофтар|        |
|ды           |               |             |         |ды           |        |
|культивирлеу |               |             |         |культивирлеу |        |
|үшін         |               |             |         |үшін         |        |
|шикізаттар   |               |             |         |шикізаттар   |        |
|Көмірсуды    |               |             |кестелер,|Көмірсуды    |Ауызша  |
|өсімдік      |               |             |слайдтар |өсімдік      |тексеру |
|шикізаты     |               |             |         |шикізаты     |        |
|гидролизынан |               |             |         |гидролизынан |        |
|алу. Сірке   |               |             |         |алу. Сірке   |        |
|қышқылын алу.|               |             |         |қышқылын алу.|        |
|Биотехнология|               |             |         |Биотехнология|        |
|да мелассаны |               |             |         |да мелассаны |        |
|субстрат     |               |             |         |субстрат     |        |
|ретінде      |               |             |         |ретінде      |        |
|қолдану.     |               |             |         |қолдану.     |        |
| Азықтық     |               |             |кестелер,|Азықтық      |Ауызша  |
|биомассаны   |               |             |слайдтар |биомассаны   |тексеру |
|алудың       |               |             |         |алудың       |        |
|принципті    |               |             |         |принципті    |        |
|технологиялық|               |             |         |технологиялық|        |
|сұлбасы.     |               |             |         |сұлбасы.     |        |
|Көмірсу      |Азықтық        |             |кестелер,|Көмірсу      |Ауызша  |
|шикізатында  |биомасса алудың|             |слайдтар |шикізатында  |тексеру,|
|азықтық      |технологиялық  |             |         |азықтық      |жұмыс   |
|биомассаның  |сұлбасы        |             |         |биомассаның  |қорғау  |
|технологиялық|               |             |         |технологиялық|        |
|ерекшеліктері|               |             |         |ерекшеліктері|        |
|.            |               |             |         |.            |        |
|Төменгі      |Көмірсу        |             |кестелер,|Төменгі      |Ауызша  |
|сортты       |шикізатында    |             |слайдтар |сортты       |тексеру,|
|спирттан     |азықтық        |             |         |спирттан     |жұмыс   |
|микробты     |биомассаның    |             |         |микробты     |қорғау  |
|ақуыз алу    |технологиялық  |             |         |ақуыз алу    |        |
|технологиясы.|ерекшеліктері  |             |         |технологиясы.|        |
|Көмірсу      |Төменгі сортты |Сүт қышқылын |кестелер,|Көмірсу      |Ауызша  |
|шикізатында  |спирттан       |микроағзаларм|слайдтар |шикізатында  |тексеру,|
|ақуызды      |микробты ақуыз |ен           |         |ақуызды      |жұмыс   |
|заттар алу   |алу            |синтездеуді  |         |өнімді алу   |қорғау  |
|технологиясы |технологиясы.  |зерттеу.     |         |технологиясы |        |
|Микробты май |Көмірсу        |Сірке        |кестелер,|Микробты май |Ауызша  |
|алу          |шикізатында    |қышқылын алу |слайдтар |алу          |тексеру,|
|технологиясы.|ақуызды өнімді |             |         |технологиясы.|жұмыс   |
|             |алу            |             |         |             |қорғау  |
|             |технологиясы   |             |         |             |        |
|Ферменттік   |               |             |кестелер,| Ферменттік  |Ауызша  |
|препараттар  |               |             |слайдтар |препараттар  |тексеру |
|технологиясы.|               |             |         |технологиясы.|        |
|Өндірістік   |               |             |         |Өндірістік   |        |
|фермент      |               |             |         |фермент      |        |
|препараттары.|               |             |         |препараттары.|        |
|Фермент      |               |             |         |Фермент      |        |
|биосинтезіне |               |             |         |биосинтезіне |        |
|әсер ететін  |               |             |         |әсер ететін  |        |
|факторлар.   |               |             |         |факторлар.   |        |
|Фермент      |               |             |кестелер,|Фермент      |Ауызша  |
|продуцентін  |               |             |слайдтар |продуцентін  |тексеру |
|культивирлеуд|               |             |         |культивирлеуд|        |
|ің төменгі   |               |             |         |ің төменгі   |        |
|әдісі.       |               |             |         |әдісі.       |        |
|Фермент      |               |             |         |Фермент      |        |
|продуцентін  |               |             |         |продуцентін  |        |
|культивирлеуд|               |             |         |культивирлеуд|        |
|ің жоғарғы   |               |             |         |ің жоғарғы   |        |
|әдісі.       |               |             |         |әдісі.       |        |
|Фермент      |Фермент        |Шәй          |кестелер,|Фермент      |Ауызша  |
|препаратының |продуцентін    |грибоктары   |слайдтар |препаратының |тексеру,|
|тауарлы      |культивирлеудің|микроорганизм|         |тауарлы      |жұмыс   |
|формасын алу |төменгі әдісі. |ін өсіру     |         |формасын алу |қорғау  |
|             |               |арқылы       |         |             |        |
|             |               |алкогольсіз  |         |             |        |
|             |               |сусындарды   |         |             |        |
|             |               |алу          |         |             |        |
|             |               |технологиясы.|         |             |        |
|Ақуыз        |Фермент        |Ақуыздың     |кестелер,|Ақуыз        |Ауызша  |
|изолятын және|продуцентін    |микробты     |слайдтар |изолятын және|тексеру,|
|ақуыз        |культивирлеудің|синтезі      |         |ақуыз        |жұмыс   |
|концентратын |жоғарғы әдісі. |             |         |концентратын |қорғау  |
|алу          |               |             |         |алу          |        |
|технологиясы.|               |             |         |технологиясы.|        |



7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

                                                                     4 Кесте
|Оқулықтар мен оқу-әдістемелік    |Даналардың   |Студенттер  |Қамтамасыз ету  |
|құралдардың атаулары             |саны         |саны        |пайызы          |
|Биотехнология: теория и практика |25           |2           |100             |
|Биотехнология изготовоения       |5            |2           |100             |
|биологически активных вешеств    |             |            |                |
|(пробиотиков)/2010               |             |            |                |
|Биотехнология Аубакиров Х.А,     |50           |2           |100             |
|биотехнология-2011               |             |            |                |
|Биотехнология Аубакиров Х.А, 2011|50           |2           |100             |
|Микроағзалық биотехнология:      |15           |2           |100             |
|қолданбалы микробиологияның      |             |            |                |
|негізгі қағидалары/Глейзер, А.Н. |             |            |                |
|- 2012                           |             |            |                |
|Биотехнология / Жатқанбаев, Ж.Ж. |24           |2           |100             |
|- 2011                           |             |            |                |
|Белковая инженерия / Карпенюк,   |5            |2           |100             |
|Т.А. - 2010                      |             |            |                |


8  ӘДЕБИЕТТЕР
8.1 Негізгі:
     1. Биотехнология: теория и практика
     2.   Биотехнология   изготовоения   биологически   активных    вешеств
        (пробиотиков)/2010
     3. Биотехнология Аубакиров Х.А, биотехнология-2011
     4. Биотехнология Аубакиров Х.А, 2011
     5. Микроағзалық  биотехнология:  қолданбалы  микробиологияның  негізгі
        қағидалары/Глейзер, А.Н. – 2012
     6. Биотехнология / Жатқанбаев, Ж.Ж. – 2011
     7. Белковая инженерия / Карпенюк, Т.А. - 2010
     8. Быков В.А., Манаков М.Н., Панфилов В.И. и др. Производство белковых
        веществ: серия «Биотехнология» , кн.5. – М., «Высшая школа», 1987.
     9. Грачева И.М.,  Иванова  Л.А.,  Кантере  В.М.  Технология  микробных
        белковых препаратов, аминокислот и биоэнергия. -  М: Колос, 1992. –
        382 с.
    10. Воробьева Л.И. Промышленная микробиология. - М.: Высшая школа,1989.
    11. Елинов Н.П. Основы биотехнологии. – М.: Высшая школа, 1987.
    12. Бекер М.Е., Лиепиньш Г.К., Райпулис Е.П. Биотехнология. – М: ВО
        Агропромиздат, 1990.
    13. Сельскохозяйственная биотехнология / Под ред. В.С. Шевелухи. – М:
        Высшая школа, 1998.
    14. Залашко М.В. Биотехнология переработки молочной сыворотки. – М.: ВО
        Агропромиздат, 1990.
8.2    Қосымша:
8.2.1  Сассон А. Биотехнология: свершения и надежды: Пер. с англ. /Под ред.
В.Г. Дебабова. –М.: Мир, 1987. 412с.
8.2.2 Яковлев Технология микробиологического синтеза. Л.: Химия, 1987.272с.
8.2.3 Мосичев М.С., Складнев А.А., Котов В.Б. Общая технология
микробиологических производств. - М.: Легкая и пищевая промышленность,
1982. 264с.
Пәндер