Файл қосу

Иондаушы сәулелер



|ҚАЗАҚСТАН ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРІГІ                                        |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                    |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты      |ПОӘК               | ПОӘК 042-18-25.1.67/02 -2013 |
|ПОӘК       «Радиациялық    |№1 басылым         |                              |
|экология» пәнінің          |                   |                              |
|студенттерге арналған      |«18» 09   2013 ж.  |                              |
|кешені                     |                   |                              |




                       ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ

                      «Радиациялық экология»   пәнінен
                       5В060800 «Экология» мамандығына



                          СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘН


                                БАҒДАРЛАМАСЫ


















                                    Семей
                                     2013



                                  Алғы сөз

1. ӘЗІРЛЕГЕН
«Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының  доцент    м.а м.ғ.к.
Жұмабеков С.Ж.                         «30»       08    2013ж


2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Экология
және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
Хаттама  №1   « 04 »    09    2013 ж.,
Кафедра меңгерушісі доцент м.а. Кабышева Ж.К.

2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама  №1   « 09»      09    2013 ж.,

АФ ОӘБ төрағасы     _________        доцент м.а. Тлеубаева А.В.


3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға ұсынады
Хаттама  №1   « 18»      09          2013ж.,
Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
оқу-әдістемелік жұмысы бойынша
проректор                                                          профессор
Искакова Г.К.

4 БІРІНШІ РЕТ
















                                   Мазмұны


1. Жалпы ережелер
2. Пәннің мазмұны мен сабақ түріне байланысты сағаттардың бөлінуі
3. Пәнді меңгеру жөніндегі әдістемелік ұсыныстар
4. Курс форматы
5. Курс  саясаты
6. Студенттердің үлгерімін бағалау саясаты
     7. Әдебиеттер


































   1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1 Пәнді оқытушы туралы жалпы деректер
   ЖҰМАБЕКОВ  САНСЫЗБАЙ  ЖҰМАБЕКҰЛЫ, мал дәрігерлік  ғылымдардың  кандидаты,
   доцент м.а.
   Экология және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы
   Жұмыс телефоны: 53-07-92. Оқу ғимараты-8,үй тел. 35-37-64
  1.2  Пәндердің мазмұнының қысқаша сипаты.
      Радиациялық экология 050608  «Экология»  мамандығы  бойынша,  қоршаған
ортаны  қорғау  саласын  оқыта  отырып,  Жан-жақты  талдауға,  өсімдік   пен
жануарлардың өмір сүріп отырған ортасымен байланысын ашуға арналған.
      Радиациялық  экология  -  қоршаған  орта  факторларының  өсімдік   пен
жануарлар ағзасына әсерін, таза ауылшаруашылық өнімдерін  алуға  бағытталған
ғылым.
      1.3. Аталған пәннің мақсаты.  Радиациялық  экология  саласында  кәсіби
шеберлікті  шыңдап,  қоршаған  ортаны  қорғау  мен  еліміздегі   экологиялық
қауіпсіздікті қамтамасыз ету.
         1.4  Пәннің міндеттері:
- қоршаған орта мен  ондағы тіршілік иелерінің арасындағы байланысты ашу
- Радиациялық экологияның негізгі заңдылықтарын оқыту
       1.5 Оқу көрсеткіштері
          білу керек:
- қоршаған ортаның экологиялық факторларынаң құрылымын;
- техногенездің экологиялық проблемаларын;
- геожүйелердің  шаруашылықта  игерудің геоэкологиялық принциптері;
    Істей білу керек:
- адамның бұзылған  геожүйе аясына  бейімделу жағдайын есептеуді;
- антропогенездің  геожүйелерге  әсерінің  экологиялық салдарларын  алдын
алу болжау;
    Тәжірибе жинау керек:
- табиғатты қорғау карталарын құрастыру;
- мекенжай (эдатоптар) импиерінің  картасын құастыру;

   1.6 Пәннің пререквизиттері:
          1.6.1«Биогеохимия және экотоксикология»
          1.6.2 «Экология»
          1.6.3 «Токсикология»
      1.7 Пәннің постреквизиттері:
       1.7.1 «Биогеохимия және экотоксикология»
           1.7.2 «Химиялық және биологиялық қауіпсіздік»
       1.7.3 «Радиациялық қауіпсіздік»
       1.7.4 «Қоршаған орта мониторингісі»
       2. ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ МЕН САБАҚ ТҮРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ САҒАТТАРДЫҢ БӨЛІНУІ

                               Кесте  1
|№  |Тақырыптың атауы             |Сағат саны                                  |
|   |                             |ДС     |ТС    |ЗС    |ОСӨЖ   |СӨЖ  |Әдебиет   |
|1  |2                            |3      |4     |5     |6      |7    |8         |
|1 МОДУЛЬ. Иондаушы сәулелер                                                   |
|1  |1 дәріс. Иондаушы сәулелердің|2      |-     |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |биологиялық  әрекетінің      |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |физикалық  негіздері.        |       |      |      |       |     |          |
|   |Радиоактивтіліктің  өлшем    |       |      |      |       |     |          |
|   |бірліктері.                  |       |      |      |       |     |          |
|2  |2дәріс. Иондаушы  сәулелердің|2      |-     |      |2      |3    |1ден 18 ге|
|   |көздері  және  радиоактивті  |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |заттармен  қоршаған  ортаның |       |      |      |       |     |          |
|   |ластануы.                    |       |      |      |       |     |          |
|3  |Иондаушы  сәуле көздерінің   |1      |-     |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |жіктелуі.                    |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|4  |Табиғи  радиациялық фон      |1      |-     |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |(деңгей).                    |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|5  |Иондаушы  сәулелердің  табиғи|1      |-     |      |2      |3    |1ден 18 ге|
|   |көздері.                     |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|6  |Ғарыштық  сәулелену.         |1      |-     |      |1      |3    |1ден 18 ге|
|   |                             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|7  |7. Дәріс. Жер қабатының      |1      |-     |      |1      |3    |1ден 18 ге|
|   |радиациясы                   |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|8  |2 МОДУЛЬ. Табиғи  радиация   |2      |      |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |                             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|9  |Табиғи  сулардың  радиациясы.|2      |      |      |       |3    |1ден 17 ге|
|   |                             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|10 |Атмосфералық  ауаның         |2      |      |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |радиациясы.                  |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|11 |Иондаушы  сәулелердің        |2      |      |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |жасанды  көздері және        |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |олардың  сипаттамасы.        |       |      |      |       |     |          |
|12 |Ядролық және термоядролық    |1      |-     |      |1      |2    |1ден 18 ге|
|   |жарылыстар.                  |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|2 МОДУЛЬ. Жер қойнауын қорғау.                                                |
|13 |1 зерт.сабақ.                |       |-     |1     |1      |3    |1ден 18 ге|
|   |Радиоэкология дегеніміз      |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |не?Даму тарихы               |       |      |      |       |     |          |
|14 |Ауыз судағы радиация.        |       |-     |1     |       |1    |1ден 18 ге|
|   |                             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|15 |1 зерт.сабақ.                |       |-     |1     |       |2    |1ден 18 ге|
|   |Радиоэкология дегеніміз      |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |не?Даму тарихы               |       |      |      |       |     |          |
|16 |Радиоэкология және тағам.    |       |--    |1     |       |2    |1ден 18 ге|
|   |                             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|17 |Иондаушы  сәулелердің  адамға|       |-     |1     |       |2    |1ден 18 ге|
|   |биологиялық  әсері (         |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |асқазан-ішек жолдары, имундық|       |      |      |       |     |          |
|   |жүйеге жіне т.б.)            |       |      |      |       |     |          |
|18 |Радиациялық  қауіпсіздік     |       |-     |1     |       |     |1ден 18 ге|
|   |облысындағы  нормалау        |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |ұстанымдары.                 |       |      |      |       |     |          |
|19 |Радиациялық  сәулелерден     |       |-     |1     |       |     |1ден 18 ге|
|   |қорғану.                     |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|20 |Радиациялық  қалдықтар.      |       |-     |2     |       |     |1ден 18 ге|
|   |                             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|21 |Жасанды  радиациялық         |       |-     |2     |       |     |1ден 18 ге|
|   |изотоптардың  экологиялық    |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |сипаттамасы.                 |       |      |      |       |     |          |
|22 |Радиоэкология дегеніміз      |       |-     |2     |       |     |1ден 18 ге|
|   |не?Даму тарихы.              |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|23 |Ауыз судағы радиация.        |       |-     |2     |       |     |1ден 18 ге|
|   |                             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |БАРЛЫҒЫ                      |15     |-     |15    |15     |45   |          |


      3 ПӘНДІ ОҚЫТУ  ЖӨНІНДЕГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР
      «Радиациялық экология» курсын берілген  бағдарлама  бойынша  реттелген
түрде оқу керек. Нәтижелердің логикалық  жолдарын  ұғынып,  анықтамалар  мен
негізгі түсініктерді ажырата білу қажет.
      Теориялық материалдарды оқу кезінде  және  есептерді  шешуде  міндетті
түрде төтенше жағдайдың өту  кезіндегі  физикалық  құбылыстардың  мағынасына
көңіл аудару қажет.
      Студенттер  пәнді  оқып-үйренуге  арналған  әдістемелік   нұсқаулармен
танысып пәнді толық меңгерулері  керек.  Әдістемелік  нұсқау  пәннің  кейбір
бөлімдерін студенттермен үздік жұмыс жасау ретінде жүргізіледі.

            Студенттер пәнді толық меңгеру үшін олар төмендегі талаптарды
толық орындаулары қажет:

               Сабақ басталғанда оқытушыдан пәннің оқу-әдістемелік кешкнін
алып танысу.
             Адиториялық сабақтарды (дәріс, тәжірибе сабақтары және СӨЖ)
босатпау, дайындалып келу және белсенді қатысу сөйтіп ең жоғарғы балл
жинау.
       «Радиациялық экология»  пәні  050608  «Экология»   мамандығы  бойынша
экотоксикология негізін, қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта  отырып,  жан-
жақты  талдауға,  адамдар,  өсімдік  пен  жануарлардың  өмір  сүріп  отырған
ортасындағы қауіпсіздік байланысын ашуға арналған.
      Аталған  пәннің  мақсаты   Радиациялық   экология   саласында   кәсіби
шеберлікті  шыңдап,  қоршаған  ортаны  қорғау  мен  еліміздегі   экологиялық
қауіпсіздікті қамтамасыз ету.
      Тапсырмалары:
- қоршаған ортаны  зерттеу,  талдау,  бағалау  және  биологиялық  уландырғыш
заттардың тіршілік иелеріне зиянды әсерін ашу
- Радиациялық экология қауіпсіздіктің негізгі заңдылықтарын оқыту


   4. КУРС ФОРМАТЫ
      Радиациялық экология - ауылшаруашылық ортадағы заттардың  өсімдік  пен
жануарлар ағзасына әсерін, қауіпсіздік шараларын бақылауға,  тексеруге  және
қортынды жасауға бағытталған ғылым.
        Аталған  пәннің  мақсаты  Радиациялық  экология   саласында   кәсіби
шеберлікті шыңдап, қоршаған ортаны қорғау мен еліміздегі  экологиялық  дұрыс
жағдайды қамтамасыз ету.


       Тапсырмалары:
- Радиациялық экология  ортадағы  антропогендік  әсердің  орта  мен   ондағы
тіршілік иелеріне әсерін ашу
- Радиациялық экологияның негізгі заңдылықтарын оқыту
-  Радиациялық  экология  ерекшелігі  мен  табиғат   процесстерін   меңгеру-
биологиялық  ресурстар  мен  су,  құрлық,  минеральды  қабаттардың   сапасын
төмендетпеу шараларын жоспарлау
- Радиациялық экология талаптарын орындау
 - қоршаған орта жағдайына баға беру


      5. КУРС САЯСАТЫ
      «Радиациялық экология»   пәні  050608  «Экология»   мамандығы  бойынша
экотоксикология негізін, қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта  отырып,  жан-
жақты  талдауға,  адамдар,  өсімдік  пен  жануарлардың  өмір  сүріп  отырған
ортасындағы қауіпсіздік байланысын ашуға арналған.
      Радиациялық  экология  -  қоршаған  ортаны  бағалау,  талдау,  зерттеу
жұмыстары мен уландырғыш заттардың өсімдік пен  жануарлар  ағзасына  әсерін,
қауіпсіздік шараларына бағытталған ғылым.
      Аталған  пәннің  мақсаты   Радиациялық   экология   саласында   кәсіби
шеберлікті  шыңдап,  қоршаған  ортаны  қорғау  мен  еліміздегі   экологиялық
қауіпсіздікті қамтамасыз ету. Тапсырмалары:
 - қоршаған  ортаны  зерттеу,  талдау,  бағалау  және  Радиациялық  экология
   уландырғыш заттардың тіршілік иелеріне зиянды әсерін ашу
- Радиациялық экология қауіпсіздіктің негізгі заңдылықтарын оқыту
- пәнінің ерекшелігі табиғат процесстерін меңгеру, Радиациялық экология мен
су, құрлық, минеральды қабаттардың сапасын төмендетпеу шараларын жоспарлау




       6. СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІНЕ БАҒА БЕРУ ЖҮЙЕСІ

   Семей  қ.  Шәкәрім   атындағы   мемлекеттік   университетінде   кредиттік
технология бойынша оқып жатқан студенттердің барлық  пәндерден  алған  білім
деңгейі рейтингтік бақылау арқылы тексеріледі.
   Әр пән үшін аралық бақылау, 8 – 15 апталар аралығындағы оқыту қорытындысы
бойынша баллдардың жиынтығы, емтихан үшін  балл  жиынтығы  және  Академиялық
кезеңдегі баллдарың жиынтығы бақылау түрлері қабылданған.
                                                                    Кесте  2
|Апта   |Бақылау түрі                                      |Барлық   |Ескерту |
|       |                                                  |баллдар  |        |
|1      |2                                                 |3        |4       |
|       |1 – 7 апталар аралығындағы аудиториялық           |30       |        |
|       |сабақтардың барлық түрлеріне қатысу               |         |        |
|1-6    |                                                  |         |        |
|       |Зертханалық – тәжірибелік сабақтар                |15       |        |
|       |СОӨЖ                                              |5        |        |
|       |СӨЖ                                               |10       |        |
|       |Зертханалық – тәжірибелік сабақтар                |15       |        |
|       |                                                  |         |        |
|7      |                                                  |         |        |
|       |СОӨЖ                                              |5        |        |
|       |СӨЖ                                               |0        |        |
|       |Аралық бақылау 1                                  |70       |        |
|1 – 7 апталар аралығындағы оқыту қорытындысы бойынша      |300      |        |
|баллдардың жиынтығы                                       |         |        |
|       |8-15 апталар аралығындағы аудиториялық сабақтардың|30       |        |
|       |барлық түрлеріне қатысу                           |         |        |
|10     |Зертханалық – тәжірибелік сабақтар                |105      |        |
|       |СОӨЖ                                              |35       |        |
|       |СӨЖ                                               |60       |        |
|15     |Аралық бақылау 2                                  |70       |        |
|8 – 15 апталар аралығындағы оқыту қорытындысы бойынша     |300      |        |
|баллдардың жиынтығы                                       |         |        |
|Емтихан үшін балл жиынтығы                                |400      |        |
|Академиялық кезеңдегі баллдарың жиынтығы                  |1000     |        |


    «Радиациялық экология»  пәні  бойынша  бақылау  мерзімі  оқу  процесінің
күнтізбелік  жоспарына  сәйкес  жүргізіледі.  Бақылау  саны  оқу-методикалық
құжаттарда көрсетілген пәннің мазмұнына,  көлеміне  қарай  белгіленеді.  Пән
бойынша студенттер білімі кестедегі  шкаламен бағаланады.
    «Радиациялық экология» пәні  бойынша  бақылау  мерзімі  оқу  процесінің
күнтізбелік  жоспарына  сәйкес  жүргізіледі.  Бақылау  саны  оқу-методикалық
құжаттарда көрсетілген пәннің мазмұнына, көлеміне қарай белгіленеді.






7.  Әдебиеттер
      7.1.Л.А.Булдаков,В.С.Калисров,  Радиоактивные  излучение  и  здоровье.
   Инфо – атом. 2003год
   7.2. Ю.А.Баннинова ,Мир - Радиацияционные дозы -эффекты и риск. 1992год.
   7.3.   В.Д.Старков,В.И.Мигунов.  ФГУИПП.  Радиоцонная  экология.   Тюмень
   -2003год



     7.2. Қосымша әдебиеттер


   7.2.1.  Москва-Курчатов 2003год,Мирные ядерные взрывы в Казахстане
     7.2.2.  Мажренова Н.Р.,2001год,Алматы,Радиоактивная экология
   7.2.3.   Артемов О.И.,ООС 2000год ,современная радиоцинная  остановка  на
   СЯП
   7.2.4. Ярошинский Я.Я.,фонд Ярошинской 1995год,ядерная энциклопедия
     7.2.5.   Боровский Э.Е. первое сентября 2000год,радиоактивные отходы
7.2.6.  Глухов В.В., Лисочкина Т.В., Некрасова  Т.П.,  Экономические  основы
экологии Санкт-Петербург « Специальная литература» 1997.
   7.2.7.  Федорова А.И.,  Никольская А.Н. Практикум по  экологии  и  охране
   окружающей среды. Москва. 2003.
   7.2.8. Хоружая Т.А. Методы оценки экологической опасности. Москва. 1998.
   7.2.9.  Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды.  Алма-Ата  ,
   1991.

Пәндер