Stud.kz

УМКД


Файл қосу

Кісі өлтіру қылмысын тергеу



2 Тақырып: Кісі өлтіру қылмысын тергеу.




      1. Анықтауға жататын жағдайлар.
      2. Қылмыстық іс қозғау ерекшеліктері. Тергеудің алғашқы кезеңіндегі
типтік жағдайлар және тергеуші әрекеттері.
      3. Адам өлтіру туралы істер бойынша алғашқы және келесі тергеу
әрекеттері.
      4. Жедел іздестіру қызметінің шараларын қолдану.


      1.  Кісі өлтіру ауыр қылмысқа жатады және қоғамға үлкен қауіп
төндіреді. Оның ішіне кәсіпшіл қылмыскерлермен жасалынатын тапсырыс бойынша
кісі өлтіруді  ерекше атап өтуге болады. Кісі өлтірудің криминалистикалық
сипаттамасының негізгі элементтері ретінде қылмысты жасау және жасыру
тәсілдері туралы мәліметтер жүреді. Кісі  өлтірудің тәсілдері әр қилы –
атыс және суық қару, жарылғыш заттарды пайдалану, улау, тұншықтыру, суға
батыру арқылы және т.б. қылмыс іздерін жою мәйітті немесе оның бөлшектерін
жасыру, өлтірген жерден мәйітті басқа жерге апару, мәйітті бөлшектеу немесе
қауіпсіздендіру, кісі өлтіру құралын, қылмыс жасаған адамның киімдерін,
сондай – ақ жәбірленуші заттарын тығу арқылы іске асырылады.кісі өлтірудің
қандай болсын тәсілін қолдану қылмыстың типтік іздер жиынтығының пайда
болуына әкеп соқтырады. Оларға: жәбірленушінің мәйітті, қылмыс қаруы мен
құралы, қылмыскердің оқиға болған жерде болуы, қан іздері және т.б жатады.
әдетте кісі өлтірушілер бейбастықпен, арсыздықпен, дөрекілікпен көзге
түседі, көбінесе спирт ішімдіктерін пайдаланады.жәбірленушілер болса кейде
өз іс – қимылдарымен қылмысқа итермелейді, беймәлім адамдармен арақ ішеді,
мастықтың арқасында жанжалдасады, қылмыстық өмірмен қандай да бір байланысы
барлар. Қылмыс жасау орны, уақыты сияқты кісі өлтіру жағдайларын білу
арқылы жалпы оқиғаның механизмі және кінәлі туралы, қатысушылар жайлы
болжамдар құрастыруға болады. Кісі өлтіруді тергеу барысында мынандай
жағдайларды анықтау қажет:
      1) кісі өлтіру болды ма; зорлықпен өлу себебі неде;
      2) кісі өлтіру қашан; қай жерде, қандай иәсілмен, қандай жағдайда;
      3) кісі өлтіруді кім жасады, қылмыскер қалай сипатталады;
      4) егер қылмыс топпен жасалса, әрбір қатысушының рөлі;
      5) қылмыстық жауаптылықты жеңілдететін немесе ауырлататын жағдайлар
бар ма;
      6) жәбірленуші кім және қалай сипатталады;
      7) қылмыспен кемен зиянның мөлшері мен сипаты;
      8) кісі өлтірудің мақсаты мен ниеті;
      9) кісі өлтіруге итермелеген жағдайлар қандай.


      2. Кісі өлтіру кезіндегі қылмыстық іс қозғау себептері:
      - азаматтардың арызы;
      - ұйы, мекеме және өндіріс мәлімдемелері;
      Қылмыс белгілерін тікелей құқық органдарының табуы.
      Кісі өлтіру кезіндегі қылмыстық іс қозғау міндеттері:
      1) зорлап өлтіру белгілері бар мәйітті немесе оның бөлшектерін табу;
      2) өлтіруі ықтимал жағдайға сілтейтін кезде адамның жоғалып кетуі.
      Адам іс – түссіз жоғалып кеткен кезде қылмыстық іс қозғау туралы
сұрақты шешу үшін алдын ала тексеріс жүргізіліп, оның барысында мынадай
әдеттей болжамдар шығарылады:
      1) жоғалып кеткен тірі, бірақ өзі туралы қандай да бір себептермен
хабарлайды.
      2) жоғалып кеткен өлі.
      Іс – түссіз жоғалып кеткен адамның өлгендігіне сілтейтін мәліметтер
алынған кезде қылмыстық іс қозғалады.
      Кісі өлтіруді тергеудің алғашқы кезеңіндегі  тергеулік ситуациялар осы
қылмысты жасаған тұлға туралы ақпараттың, өлген адамның жеке басы және
иәйіттің орналасқан жерінің, сондай – ақ қылмыс қозғамының болуы және
көлемімен  сипатталады. Осыған байланысты мынадай типтік ситуацияларды
бөліп шығаруға болады:
    - кісі өлтіру жәбірленуші және сезікті мәлім болған жағдайда жасалынған.
    - Кісі өлтіру жәбірленуші белгілі, ал сезікті белгісіз болған
      беймәлімдік жағдайда жасалынған.
    - Кісі өлтіру анықталмаған қоғам бойынша жасалған.
    - Бала өлтіру белгілері табылған.
      1. Кісі өлтіру жәбірленуші және сезікті мәлім болған жағдайда
жасалынған. Мұндай жағдайда жүргізілетін тергеу әрекеттері:
      - сезіктіні ұстауға және оның жеке басын тінту;
      - сезіктіні куәландыру;
      - оқиға болған жерді қарау;
      - сезіктіден жауап алу;
      - сезіктінің тұрғылықты және криминалистикалық сараптамалар
тағайындау.


      2. Кісі өлтіру жәбірленуші белгілі, ал сезікті белгісіз болған
беймәлімдік жағдайда жасалынған. Аталмыш жағдайда жүргізілетін тергеу
әрекеттері:
      - оқиға болған жерді және мәйітті қарау;
      - куәлардан жауап алу;
      - сот медициналық және криминалистикалық сараптама тағайындау.


      3. Кісі өлтіру анықталмаған қоғам бойынша жасалған: а) адам іс –
түссіз жоғалыр кеткенде, яғни, жәбірленуші белгілі, ал сезікті белгісіз. б)
 танылмаған мәйіт немесе оның бөлшектері табылғанда
      - Танылмаған мәйіт немесе оның бөлшектері табылғанда жүогізілетін
тергеу әрекеттері;
      - Оқиға болған жерді қарау;
      - сот – медициналық және басқа да сараптамаларды тағайындау.
      Мәйіт немесе оның бөлшектерін тану үшін көрсету.


      4. бала өлтіру белгілері табылғанда: а) жаңа туған сәбидің мәйіті
табылды; б) жаңа туған сәби жоғалып кетті.
      Жаңа туған сәбидің мәйіті анықталған кезде, ересек адамның танылмаған
мәйіті табылғандағы алғашқы тергеу әрекеттері жүргізіледі.
      Жаңа туған сәби жоғалып кеткенде:
    - сезіктіден жауап алынады;
    - куәлардан жауап алынады;
    - құжаттар алынады;
    - сезіктіге қатысты сот – медициналық сараптама тағайындау.




        3. Кісі өлтіру туралы істер бойынша тергеу әрекеттері аталмыш
қылмыс түрінің өзіндік ерекшелігіне сай « криминалистикалық тактика »
тарауында қарастырылған тактикалық тәсілдер мен жағдайларды сақтай отырып
жүргізіледі. Кісі өлтіруді тергеу кезінде жүргізілетін алғашқы тергеу
әрекеттері:
   - оқиға болған жерді тергеу;
   - куәлардан жауап алу;
   - сот – медициналық сараптама тағайындау.
   Кісі өлтіру тергеудегі оқиға жағдайын жасағансу түрлері:
    - оқиғаның өзін жасағансу;
    - қылмыстың жасалу қозғамын жасағансу;
        Кісі өлтіруде кейінге қалдырмайтын тергеу әрекеті ретінде сот –
медициналық сараптамасы жүреді. Оның шешетін ммәселелері:
    - өлім мерзімі және себебі туралы;
    - мәйіт денесіндегі жарақаттар тірі кезінде немесе өлгеннен кейін
      жасалды ма;
    - жарақаттарды келтіру реті туралы;
    - қылмыс құралдары жөнінде;
    - жарақат жасау кезіндегі жәбірленушінің тұрған жағдайы туралы және т.б.


куәлардан және көзімен көргендерден жауап алу барысында анықтауға қажет
мәселелер:
    - кісі өлтіруді кім жасады, ол тұлға куәға белгілі ме;
    - қандай жағдайда кісі өлтіру жасалынды, қандай тәсілмен қылмыскер қай
      жаққа бой тасалап кетті.
    - Кісі өлтіру кезінде куә қай жерде тұрды және не істеді, оны қылмыскер
      байқап қалды ма;
    - Куә жәбірленушімен таныс па және қандай қарым – қатынаста болған;
    - Жәбірленушінің киген киімі, онда қандай заттар боды жәнеқылмыскер
      олардың арасынан бір нәрсе алды ма;
    - Қылмыскер кісі өлтірген жерде не тастап кетті, іздер қай жерде қалуы
      мүмкін.
өліп бара жатқаннан жауап алу кезінде үн таспа қолданып, медицина
қызметкерлерінің қатысуымен кейін жауап алу хаттамасы құратырылады.
   Келесі тергеу әрекеттері:
    - куәлардан жауап алу;
    - сезікті және айыпталушыны ұстау және олардан жауап алу
    - айыпталушының тұрған жері мен үй – жайына тінту жүргізу.
        Айыпталушыдан жауап алу – тергеу әрекеттерінің маңыздысы. Оған
тиянақты түрде дайындалған жөн, жазбаша жоспар құрастырып, жауап алуға
қатысы бар іс материалдарын бір жүйеге келтірген дұрыс.
        Кісі өлтіру қылмысы - өте ауыр қылмыстар тобына жатады. Сондықтан,
мұндай қылмыс оқиғасы орын алған кезде оқиға болған жерді қарау кезінде
жалпылама түрде объектілерге талдау  берген жөн: а) оқиға болған жерде не
бар, олар қалай орналасқан; б) қылмыстың ізі; в) іздер; аяқтың ізі, қолдың
ізі, тістің ізі, транспорт құралдарының ізі және т.б г) қанның ізі, темекі
тұқылындағы сілекейдің ізі, тер және басқа да адамнан бөлінетін заттар; д)
шаш, киімнің талшықтары; е) жәбірленушінің немесе айыпкерлің бойында қалған
дақтар; ж) атыс қаруынан қалған заттар.
Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

google play appstore

MasterCard Visa

Ақпарат

Қосымша


Email: info@stud.kz