УМКД

Дәрілік заттардың қолдану әдісі мен шарттарына байланысты организмдегі функциональдық және биохимиялық құбылыстардың дәрілік зат әсерінен кейінгі өзгеруіне мағлұмат беру

5В120200 «Ветеринариялық медицина» мамандығына арналған
«Фармакология, токсикология және токсикологиялық талдау» І пәнінің
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2014
Алғы сөз

1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
Құрастырушылар:ТойкинаГ.Н., ветеринария ғылымдарының кандидаты, Семей
қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Ветеринариялық
медицина» кафедрасының профессоры м. а.
Билялов Е.Е., ветеринария ғылымдарының кандидаты Семей қаласының
Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Ветеринариялық медицина»
кафедрасының аға оқытушысы

«28» 08 2014 ж.

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің
«Ветеринариялық медицина» кафедрасының отырысында
«03» 09 2014 жыл, № 1 хаттама.

Кафедра меңгерушісі, доцент м.а.
С.Тусупов

2.2Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында

« 09 » 09 2014 жыл, № 1 хаттама

Төрайымы
Г.Джаманова

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға
мақұлданған және ұсынылған.
« 11 » 09 2014 жыл, № 1 хаттама

ОӘК төрайымы, ОӘЖ проректоры Г. Искакова

4 ЕНГІЗІЛДІ № 2 басылым 11.09.2014ж., 18.09.2013жылғы №1 басылым
орынына

Мазмұны
1 Қолданылу саласы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқу пәнінің (модулдің) мазмұны
5 Білім алушылардың өздік жұмыстары тақырыптарының тізімі
6 Оқу-әдістемелік әдебиетімен қамтамасыз ету картасы
7 Әдебиеттер

ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

5В120100 – «Ветеринариялық медицина» мамандығы бойынша оқытушыларға
арналған «Фармакология, токсикология және токсикологиялық талдау» І
пәнінің бағдарламасы мен оқу-әдістемелік кешеніне қатысты және дәстүрлі оқу
шығармашылық үрдісті жүргізудегі әдістемелік ұйымдастыруға.

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

«Фармакология, токсикология және токсикологиялық талдау» І пәнінің
оқытушыларға арналған осы бағдарламасы келесі құжаттардың ұсынымдарымен
және талаптарына сәйкес оқу үрдісін ұйымдастыруды белгілейді:
- ҚР жалпы міндетті мемлекеттік білім беру стандартының негізінде
құрылған ҚР МЕМСТ 23.08.12 ж № 1080 ТОБ негізінде № 158 10.04-2012 (№ 157
қосымша);
- СТУ 042-МУ-4-2013 Университет стандарты «Пәннің оқу- әдістемелік
бағдарлама кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»;
- ДП 042-1.01-2013 Құжатталу «Пәннің оқу - әдістемелік бағдарлама
кешенінің құрылымы мен мазмұны»

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1 Пәннің қысқаша мазмұны:
««Фармакология, токсикология және токсикологиялық талдау» І пәні
әртүрлі дәрілік заттардың фармакодинамикалық әсер етуін түсіндіру,
дәрілік заттардан шипа ұсыным (рецепт) тағайындау ережелерін олардың
формаларын істеп көрсетудің әдіс-тәсілдерін үйретіп және оны жануарлар
организміне енгізу барысында дәрілік заттар әсерінен туындайтын күрделі
биохимиялық үрдістерді бағалауды оқыту.
Пәннің оқытылуы негізінен – жалпы және жеке фармакологиялық тараулары
бойынша оқытылып, фармакодинамикалық, фармакокинетикалық және дәрілік
заттардың организмдегі биотрансформация заңдылықтарын студенттерге дәріптей
отырып, дәрілік заттың химиялық және физикалық қасиеттеріне сәйкес әсер ету
механизмін жан-жақты түсіндіру болып табылады. Пән ветеринар дәрігері
мамандығын қалыптастырудағы негізгі пән болып есептеледі сонымен қатар,
мамандық этикасы мен деонтологиялық қағиданы сақтауға тәрбиелейді.

2. Пәнді оқытудың мақсаты:
Студенттердің ветеринар дәрігері мамандығын игеру барысында - дәрілік
заттар әсерінің жалпы заңдылықтары, фармакодинамика мен фармакокинетикасы,
әсер ету механизмдері, дәрілік заттардың биотрансформациясы, дәріні
организмге енгізу, және оның бөліну жолдарын, токсикологиялық мәселелерін
толықтай түсінуі үшін.
Дәрілерді жануарлар ауруларын емдеуге, алдын алуға және өсімталдығы
мен өнімділігін арттыруға, физиологиялық құбылыстардың бірқалыпты өтуін
реттеуді оқыту.
Ветеринариялық фармакологиядағы дәйектемелер негізінде дәрілік заттар
әсерінен болатын биохимиялық өзгерістердің заңдылықтарын зерттеп бағалауды.
Дәрілік заттардың қолдану әдісі мен шарттарына байланысты организмдегі
функциональдық және биохимиялық құбылыстардың дәрілік зат әсерінен кейінгі
өзгеруіне мағлұмат беру.
Сонымен қатар аурудың пайда болу себептері мен патогенездік
ерекшеліктеріне байланысты қолданылатын дәрі-дәрмектер әсерінен жануарлар
организміндегі физиологиялық-биохимиялық үрдістердің қалыпты жағдайда жұмыс
істеуіне және организмнің уланбауының алдын алуды, дерттің ары қарай
ұласпауына қатысты ветеринариялық іс шараларды қолдану тетігін оқытып,
түсіндіру болып табылады.

3.3 Пәнді оқытудың негізгі міндеттері:
- Дәрілік заттардың әсер ету механизмін химия мен физиканың теориялық
негіздерімен түсіндіруді дәрілік заттар әсерінің нысаналарындағы
биохимиялық үрдістер тұрғысында сипаттау;
- Дәрілік заттардың этиотроптық және патогенетикалық және т.б.
қасиеттерін сипаттай отырып, дәрілік заттар классификациясының –
фармакологиялық және фармакотерапиялық қағидаларын оқыту. Осы басты
міндеттер бағытында фармакотерапевтикалық классификация негізіндегі дәрілік
заттардың тікелей тиімділігі көрсеткіштерін дәйекті түрде оқыту;
- Организмге дәрілік заттарды енгізуден туындайтын – физиологиялық,
фармакологиялық және физикалық кереғарлықтардың болу немесе орын алу
ықтималдығын теориялық-практикалық тұрғыдан түсіндіре отырып, мүмкіндігінше
зертханалық-тәжірибелік сабақтар барысында іс жүзінде көрсету.

3.4 Оқытудың нәтижелері.
Пәнді оқыту нәтижесінде білім алушы келесідей талаптарды - біліп,
игеріп, ұғып түсініп алуға міндетті:
- пәнді жан-жақты ғылыми-теориялық және ветеринариялық тәжірибедегі
маңыздылығын іс жүзінде түсінуге;
- дәрілік заттардың өзіндік қасиетін және сақталу ережелерін білуге;
- дәрілік заттардың әсер ету механизмін ұғып, дәйектей алуға;
- жаңа аспаптармен, құралдармен жұмыс істеуді үйренуге;
- дәрілік заттардың қасиеттеріне қарай сақтау ережелерін,
малдарға әсер ету заңдылықтарын, антидоттарды қолдану тәртібін,
дәрілік заттардың қолдануға болатын тиімді формасына сәйкес мөлшеріне
қатысты ветеринарлық тәжірибеде қолдану әдістерін игеруге;
- зертханалық тексеру әдістерін жүргізе алуды;
- дәрілік заттың атын және құрылымдылық күйін шипа ұсынымда дұрыс
көрсете алуды;
- организмнің физиологиялық және патологиялық жағдайларындағы
дәрілік заттың әсерлерінің ерекшеліктерін, олардың сипаттамасын,
әсер ету механизмін, қолдануға болатын және болмайтын жағдайларын жан-
жақты оқуға;
- Малдың физиологиялық жағдайына, жасына, жынысына, салмағына
байланысты дәрілік заттарды тағайындау, олардың концентрациясын білу,
әртүрлі ауруларға қолданылуына байланысты нәтижелерін дәйектеу;
- Тұжырымдаманы дұрыс мәлімдей алуды және т.б. дағдыны үйренуге.

3.5 Курстың пререквизиттері:

Малдәрігерлік латын терминология, Биологиялық-химия, Аналитикалық
және физколоидтық химия.

3.6 Курстың постреквизиттері:

Микробиология, вирусология, Жануарлардың патологиясы.

3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:

Кесте 1
|Курс|Семестр|Кредит|Дәріс |Зерт |Тәж |БОӨЖ |БӨЖ |Барлығы|Қорытынды |
| | | |(сағ) |(сағ)|(сағ)|(сағ) |(сағ) |(сағ) |бақылау |
| | | | | | | | | |түрі |
|3 |5 |3 |15 |15 |15 |15 |45 |105 |Емтихан |

2. ОҚУ ПӘНІНІҢ (МОДУЛДІҢ) МАЗМҰНЫ

Кесте 2

5 БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАР ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ

5.1 Дәрілік заттар классификациясы
5.2 Фармакотерапиялық қағида негізіне сипаттама беріңіз.
5.3 Анатомиялық – физиологиялық жүйелерге басымырақ әсер ететін
заттарға сипаттама беріңіз.
5.4 Фармакодинамикалық, фармакокинетикалық заңдылықтар негізінде
дәрілік зат түріне сәйкес биотрансформация заңдылықтарына сипаттама
беріңіз.
5.5 Антигистоминдік заттар Седативтік заттар. Нейролептикалық заттар.
5.6 Жергілікті жансыздандырғыш заттар. Миорелаксанттар.
5.7 Өсімдік тектес тұтқырлағыш заттар
5.8 Жұмсартқыш заттар. Адсорбенттік заттар. Қақырық түсіргіш заттар.
Руминаторлық заттар.
5.9 Құстырғыш заттар. Іш өткізгіш заттар
5.10 Несеп айдағыш заттар. Өт айдағыш заттар
5.11 Спазмолитикалық заттар. Қанға әсер етуші заттар.Зат алмасу
құбылысына әсер етуші заттар
5.12 Ферменттік препараттар. Амин қышқылдары, белок гидролизаттары

5.13 Ингаляциялық және ингаляциялық емес наркоздар. Ұйықтатқыш заттар.
Психотроптық заттар.

5.14 Жүрек гликозидтері және спазмолитиктер. Қанға әсер ететін заттар.
Диуретиктер және жатырға әсер ететін

препараттар

5.15 Седативтік және сіреспеге қарсы қолданылатын препараттар.
Антихолинэстераздық заттар. Холинблокаторлар

6 ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ
Кесте 4
|Әдебиеттер және оқу методикалық құжаттар |Әр |Білім |Қамтамасыз-|
| |түріні|алушы-л|дық |
| |ң саны|ар |пайызы |
| | |саны | |
|1.Кожанов К.Н. Ветеринариялық |50 |20 |100 |
|фармакология. Алматы 2008 | | | |
|2.Айтжанов С. Фармакология Алматы 2006 |50 |20 | 100 |
|3.Кожанов К.Н. Фитотерапия. Алматы, 2008 |5 |20 | 10 |
|4. Соколов В.Д., Рабинович М.И., Горшков И.Г., |10 |20 | 50 |
|Ноздрин Г.А. и др. Фармакология. – М.: Колос, | | | |
|2000. | | | |
|5.Уша Б.В., Жуленко В.Н., Волкова О.И. |20 |20 |100 |
|Фармакология. – М.: Колос, 2003. – 375 с. | | | |
|6. Шәріпбаев Н. Ш. Пайдалы өсімдіктерді мал | 2 | 20 |25 |
|дәрігерлігінде қолдану. – Алматы, Қайнар: 1988 | | | |
|7. Харкевич А.Д. Фармакология. – М.: | 1 |20 |20 |
|Медицина, 2002. | | | |
|8. Червяков Д.К. Фармакология с рецептурой. - | 60 | 20 |120 |
|М.: Агропромиздат, 1986. | | | |

7 ӘДЕБИЕТТЕР

7.1 Негізгі әдебиеттер
7.1.1 Кожанов К.Н. Ветеринариялық фармакология. Алматы 2008
7.1.2 Айтжанов С. Фармакология Алматы, 2006
7.1.3 Кожанов К.Н. Фитотерапия. Алматы, 2008
7.2 Қосымша әдебиеттер
7.2.1Соколов В.Д., Рабинович М.И., Горшков И.Г., Ноздрин Г.А. и др.
Фармакология. –М.: Колос, 2000. – 575 с.
7.2.2 Субботин В.М., Субботина С.Г., Александров И.Д. Современные
лекарственные средства в ветеринарии., издание 2-е дополненное и
переработанное. г. Ростов-на-Дону «Феникс» 2001г. – 600 с.
Уша Б.В., Жуленко В.Н., Волкова О.И. Фармакология. – М.: Колос, 2003.
– 375 с.
7.2.3 Фармакопея СССР. – М.: Медицина, 1990. – 333 с.
7.2.4 Харкевич А.Д. Фармакология. – М.: Медицина, 2002. – 722 с.
7.2.5 Червяков Д.К. Фармакология с рецептурой. - М.: Агропромиздат,
1986. – 318 с.
7.2.6 Шәріпбаев Н. Ш. Пайдалы өсімдіктерді мал дәрігерлігінде
қолдану. – Алматы, Қайнар: 1988. – 243 б.

[pic]

Пәндер