Файл қосу

Жасанды интеллект ұғымы




|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БIЛIМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛIГI                    |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРIМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТIК УНИВЕРСИТЕТI                 |
|3-деңгейлi СМЖ құжаты          |ОӘК               |                        |
|                               |                  |ПОӘК                    |
|                               |                  |042-18-11.1.20.92/02-201|
|                               |                  |3                       |
|ПОӘК                           | №1 баспа         |                        |
|«ЭКСПЕРТТІК ЖӘНЕ               |26.08.2013 ж.     |                        |
|ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ ЖҮЙЕЛЕР»       |                  |                        |
|пәнінің студенттерге арналған  |                  |                        |
|пән бағдарламасы               |                  |                        |









                  «ЭКСПЕРТТІК ЖӘНЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ ЖҮЙЕЛЕР»


                       ПӘНІНІҢ ОҚУ -ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ





   5B070400 «Есептеу техникасы және программалық қамтамасыз ету» мамандығы
                                    үшiн







                            СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН

                              ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ










                                    Семей
                                    2013
                                  Алғы сөз
1. Құрастырған
      Құрастырушы________  Р.С.Бекбаева,  техника  ғылымдарының   кандидаты,
«Автоматика және электротехника» кафедрасының доценті м.а.
« 26 »  тамыз  2013 ж.

2. Талқыланды
2.1. «Автоматика және электротехника» кафедрасы отырысында қарастырылды.
      Хаттама № 1  « 29 »  тамыз   2013 ж.
      Кафедра меңгерушісі __________  А.Д.Золотов

2.2. Факультеттің оқу-әдістемелік бюросы отырысында қарастырылды.
      Хаттама № 1  « 11 »    қыркүйек   2013 ж.
      Төрағасы __________ Р.С.Бекбаева

3. бекітілді
      Университеттің Оқу-әдістемелік  кеңесі отырысында баспаға жіберуге
ұсынылды және  мақұлданды.
      Хаттама №  1  « 18 »  қыркүйек  2013ж.
      ОӘК төрағасы___________  Г.К.Искакова

4. АЛҒАШ  РЕТ  ЕНГІЗІЛІП ОТЫР

















                                   Мазмұны



|1   |Жалпы жағдайлар                                                   |4   |
|2   |Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттардың бөлінуі     |5   |
|3   |Пәнді меңгеруге арналған әдістемелік нұсқаулар                    |6   |
|4   |Курс форматы                                                      |7   |
|5   |Курс саясаты                                                      |7   |
|6   |Баға қою саясаты                                                  |8   |
|7   |Әдебиеттер                                                        |9   |































    1 ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР


    1.1 Оқытушы және пән жөнінде жалпы мәліметтер
    Бекбаева Роза Серікжанқызы, техника ғылымдарының кандидаты, доцент м.а.
    Кафедра – Автоматика және электротехника;
    Ақпарат – тел: 35-84-38,  № 1 оқу ғимараты, кабинет № 701;
    Сабақ өткiзу орны – аудитория №  709
    «ЭКСПЕРТТІК ЖӘНЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ ЖҮЙЕЛЕР» пәнінен кредиттер саны – 3;

    1.2 Оқу пәнiнiң қысқаша мазмұны
    "ЭКСПЕРТТІК  ЖӘНЕ  ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ  ЖҮЙЕЛЕР"  пәні   5B070400  «Есептеу
техникасы және программалық қамтамасыз ету»  мамандықтары  саласының  пәндер
циклына жатады.
    Студенттерді интеллектуальды ақпараттық жүйелердің  негізгі  қасиеттері
мен классификациясымен таныстыру.Эксперттік жүйе және  интеллектуальды  жүйе
саласында еркін  бағытталуды  үйрету.  Нейрондық  жүйелердің  негізі  туралы
мағлұмат беру. Студенттерді осы саладағы білгерлігін арттыру.


    1.3 Пәнді оқу мақсаты:
      Студенттерді ақпараттық технологиялар  облысында  қажетті  техникалық,
алгоритмдік, бағдарламалық  және  технологиялық  шешімдер  таңдауға,  оларды
дұрыс қолдана білуге  теориялық  және  практикалық  жағынан  дайындау  болып
табылады.
      Адамның ойлау қабілеті туралы білімдерін,  ой  -  өрістерін  толықтыру
және осы саланы компьютерлендіруді қарастыру мәселесіне көңіл аудару:
- эксперттік жүйе және интеллектуальды жүйелер саласын оқып үйрену;
-  білімді  беру  әдістерін  және  заңдарды   түсіндіру   (интерпретациялау)
әдістерін оқып үйрену;
- эксперттік жүйенің білім қорын және шешімдерді іздеуді моделдеу;
- нейрондық желілерінің негізгі моделдерін оқып білу.


    1.4 Пәнді оқудың негізгі міндеттері:
- студенттердің пән бойынша  қажетті білімдерін қалыптастыру;
-  осы  облыста  қолданылатын  техникалық,  алгоритмдік  және  технологиялық
шешімдермен танысу.

    1.5 Оқу нәтижелері:
Пәнді оқығаннан кейін студенттер келесілерді білуі тиіс:
- интеллектуальды жүйелердің түрлері туралы білу керек;
- білімнің берілуінің әр түрлі   әдістерін  білу  керек,  және  сол  әдістер
арасында көшуді білу қажет.
- білімнің берілуінің әр түрлі  әдістерін пайдаланып экспертердің білімін
формальдау;
- дедукция, индункция, аналогия негізіндерін талқылау;
- білім қорын ұйымдастыру;
- программалық қосымшаларда нейрондық желілердің моделдерін пайдалана білу.

      1.6 Курстың пререквизиттері:
      1.6.1 Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері
      1.6.2 Бағдарламалау технологиясы

      1.7 Курстың постреквизиттері:
      1.7.1 Автоматтандырылған жүйелерді жобалау



      2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫҢ БӨЛІНУІ


                                                                     Кесте 1
|№   |Тақырыптар     атаулары     |Сағаттар                      |Әдебиеттер         |
|р/с |л ллллллллллллллллллллллллл |                              |ррррррррррррр      |
|    |                            |Д    |ПР   |СОӨЖ    |СӨЖ      |                   |
|1   |2                           |3    |4    |5       |6        |7                  |
|1   |1-модуль. Алғашқы           |     |     |        |3        |1: 6-бет           |
|    |түсініктер. Жасанды         |     |     |3       |         |2: 317-б           |
|    |интеллектің тұжырымдамалық  |     |     |        |         |                   |
|    |негіздері.                  |     |     |        |         |                   |
|    |1.1. Жасанды интеллект      |     |     |        |         |                   |
|    |теориясының даму тарихы     |     |     |        |         |                   |
|    |1.2. Бағдарламалы           |1    |     |        |         |                   |
|    |құралдардың даму кезеңдері  |     |     |        |         |                   |
|    |1.3. «Жасанды интеллект»    |     |     |        |         |                   |
|    |ұғымы.                      |     |     |        |         |                   |
|    |1.4. Жасанды интеллект —    |     |     |        |         |                   |
|    |зерттеудің пәнаралық саласы |     |     |        |         |                   |
|    |1.5. Жасанды интеллект      |     |     |        |         |                   |
|    |есептерін  шешудің          |1    |     |        |         |                   |
|    |параметрлерін таңдау        |     |     |        |         |                   |
|    |2.2.4. Шешу (білімдер ұсыну)|     |     |        |         |                   |
|    |моделін таңдау              |     |     |        |         |                   |
|    |Практикалық жұмыс №1        |     |2    |3       |         |1: 11-87 б.        |
|    |Visual Prolog-тағы          |     |     |        |         |2: 319-б.          |
|    |бағдарлама құрылымы         |     |     |        |         |                   |
|2   | 2-модуль. Visual Prolog    |     |     |3       |5        |1: 134-239 б.      |
|    |негіздері.                  |     |     |        |         |                   |
|    |2.1 Visual Prolog ортасы,   |1    |     |        |         |2: 390-395 б.      |
|    |негізгі ұғымдар, интерфейсі |     |     |        |         |                   |
|    |2.2 Қарапайым               |     |     |        |6        |                   |
|    |бағдарламаларды Test Goal   |     |     |        |         |                   |
|    |режимінде редакциялау және  |1    |     |        |         |                   |
|    |тестілеу                    |     |     |3       |6        |                   |
|    |2.3 Қарапайым жобалар құру  |     |     |        |         |                   |
|    |2.4 Қайтармалы іздеу        |2    |     |        |         |                   |
|    |2.5 Қайтармалы іздеуді      |     |     |        |         |                   |
|    |басқару: fail предикаттары  |2    |     |        |         |                   |
|    |2.6 Арифметикалық есептеулер|     |     |        |2        |                   |
|    |2.7 Рекурсия                |2    |     |        |         |                   |
|    |2.8 Прологта логикалық      |     |     |        |         |                   |
|    |есептерді шығару            |2    |     |        |         |                   |
|    |2.9 Тізімдер                |     |     |        |         |                   |
|    |                            |1    |     |        |         |                   |
|    |Практикалық жұмыс №2        |     |2    |        |7        |1: 88-116 б.       |
|    |Арифметикалық операциялар   |     |     |        |         |                   |
|    |                            |     |     |3       |         |                   |
|    |Практикалық жұмыс №3        |     |2    |        |5        |1: 175 б.          |
|    |Пролог-бағдарламадағы       |     |     |3       |         |2: 367-379 б       |
|    |сұраулар                    |     |     |        |         |                   |
|    |Практикалық жұмыс №4 Есепті |     |2    |3       |5        |1: 292-311 б.      |
|    |шешу процесін басқару       |     |     |        |         |                   |
|    |Практикалық жұмыс №5        |     |8    |1,5     |7        |1: 251-291 б.      |
|    |Қарапайым бағдарламаларды   |     |     |        |         |                   |
|    |Test Goal режимінде         |     |     |        |         |                   |
|    |редакциялау және тестілеу   |     |     |        |         |                   |
|    |Практикалық жұмыс №6        |     |8    |        |2,5      |                   |
|    |Қарапайым жобалар құру      |     |     |        |         |                   |
|3   |3-модуль. Графикалық        |     |     |        |7        |                   |
|    |интерфейсті қарапайым       |     |     |        |         |                   |
|    |жобалар құру                |2    |     |        |         |                   |
|    |3.1 Графикалық интерфейсті  |     |     |        |         |                   |
|    |қарапайым жобалар құру.     |     |     |        |         |                   |
|    |3.2 Батырмалар мен енгізу   |     |     |        |         |                   |
|    |өрістерін қолданып жобада   |     |     |        |         |                   |
|    |жаңа терезелер құру         |     |     |        |         |                   |
|    |Практикалық жұмыс №7        |     |4    |        |7        |                   |
|    |Қайтармалы іздеу            |     |     |        |         |                   |
|    |Практикалық жұмыс №8        |     |2    |        |7        |1: 292-311 б.      |
|    |Рекурсия                    |     |     |        |         |                   |
|    |Барлығы:                    |15   |30   |22,5    |67,5     |                   |



      3 ПӘНДI МЕҢГЕРУГЕ АРНАЛҒАН ӘДIСТЕМЕЛIК НҰСҚАУЛАР


    «ЭКСПЕРТТІК ЖӘНЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ ЖҮЙЕЛЕР» курсын көрсетiлген  бағдарлама
бойынша меңгеру қажет. Негiзгi  ұғымдар  мен  анықтамаларды,  программаларды
меңгеру қажет.

    Студенттiң өздiк жұмысы  пәннiң  аудиториялық  сабақтарын   толықтыратын
маңызды және жауапты бөлiмi. Өздiк жұмысқа  жекелеген   теориялық  бөлiмдер,
жеке бағдарламалар құру т.б. жатады.  СӨЖ-н  бақылау  ауызша   және  жазбаша
бақылау,  коллоквиумдар,  тестілік  тапсырмалар,  лабораториялық   жұмыстар,
рефератттар түрiнде алынады.

    Реферат  титулды  парақтан,  мазмұннан,  кiрiспеден,  негiзгi  бөлiктен,
қортындыдан, қолданылған әдебиеттер тiзiмiнен тұрады.

    Өздiк жұмыстар  мен  рефераттарды  толтыру  универститеттiң  стандартына
сәйкес келуi тиiс. Аралық бақылауда  өтiлген тақырыптар бойынша ауызша  және
жазбаша бақылау жұмыстары, тестiк сұрақтар берiледi.





      4  Курс форматы


      Курсты оқу үшін келесі талаптар қойылады:
         – дәріске, СТС және СОӨЖ міндетті  түрде  қатысу.  Егер  қандай  да
           себептермен студент сабақты  босатқан  болса,  сол  күні  сабақта
           өтілген материалға өзі жауапты болады.
         – Сабақ үстінде ұялы телефонды өшіріп қою қажет.
         – Сабақты жүйелі түрде бұзып, тәртіп  бұзған  студент  аудиториядан
           шығарылады, немесе барлық  курс  үшін  "қанағаттанарлықсыз"  баға
           қойылады.
         – СТС және үй тапсырмаларын орындау міндетті
         – Бақылау  жұмыстары  міндетті  түрде  орындалып,  аталған  уақытта
           тапсырылуы қажет. Кешіктіріліп өткізілген жұмыс  автоматты  түрде
           төмен бағамен бағаланады.
         –  Көшіру  орын  алғанда  студент  аудиториядан  шығарылады  немесе
           "қанағатанарлықсыз" баға қойылады.
      Межелік бақылауға сабаққа қатысуы, ағымдағы және үй жұмыстары, тақта
алдында жауап беруі, орынында жауап беруі және бақылау жұмыстарын уақытында
тапсыруы кіреді.
      Қортынды бақылау барлық бақылауды қамтиды: Емтихан бағасы межелік
бақылау (40%) және аралық аттестация қортындысын (емтихан – 60%) қамтиды да
 100% құрайды.
        ОБСӨЖ тақырыптары бойынша бақылау жұмыстары орындалады.



      5 КУРС САЯСАТЫ


      Оқытушы берген барлық тапсырмаларды студент айтылған уақытта  орындауы
тиіс. Өз уақытында орындалмаған тапсрымаларға төмен ұпай қойылады.
      Межелік  аттестациялау  қортындылары  студенттің  сабаққа   қатысуына,
практикалық  және  өздік  жұмыстарды  тапсыру  нәтижелеріне,  сонымен  қатар
межелік бақылау  бағаларына  байланысты шығарылады. Сабақ  уақытында  тәртіп
бұзған студент аудиториядан шығару арқылы  жазаланады  немесе  курс  бойынша
«қанағаттандырарлықсыз» баға қойылады.
      Көшіру және плагиат: Кез-келген түрдегі көшіру немесе  плагиат  (дайын
тапсырмаларды қолдану, көшіру  және  студенттерден  не  болмаса  ИНТЕРНЕТТЕН
көшіріп алу) аттестацияны  төмендетумен  және  «қанағаттандырарлықсыз»  баға
қоюмен аяқталады.  Қорытынды  емтихан  барлық  өткен  материалдарды  қамтып,
ауызша түрде өткізіледі. Емтихан кезінде көшіруге қатаң тиым салынады.


      6 Баға қою саясаты


      Әрбір студент пән бойынша жеткілікті рейтинг алуы  үшін  белгілі  балл
санын жинауы тиіс. Баллдардың максималды саны:
1-рейтинг нәтижесі бойынша 1-7 апталарда – 300 балл,
2-рейтинг нәтижесі бойынша  8-15 апталарда – 300 балл.
      Курстық жұмыс жеке бағаланады. Пән бойынша баллдардың бөлінуі  төменде
2-кестеде берілген. Бақылау мерзімдері 7-аптаның соңы және 15-аптаның  соңы.
Уақытында  өткізілмеген  тапсырма  мен  тестілік   тапсырмаларды   15-аптада
тапсыруға болады, бірақ егер студент себепсіз уақытында  орындамаса,  оларға
айыппұл салынып, баллдың 60% ғана қойылады.

                                                                     Кесте 2
|Апта  |Бақылау түрі                         |Ұпайлардың барлығы |Ескерту    |
|      |1-аптадан 7-аптаға дейінгі           |30                 |           |
|      |аудиториялық сабақтарға қатысуы      |                   |           |
|1     |Дәріс                                |                   |           |
|2     |Дәріс                                |                   |           |
|3     |Дәріс/Прак/ СОӨЖ/СӨЖ                 |20 10 15           |           |
|4     |Дәріс/Прак/ СОӨЖ/СӨЖ                 |20 10 15           |           |
|5     |Дәріс/Прак/ СОӨЖ/СӨЖ                 |20 10  15          |           |
|6     |Дәріс/Прак/ СОӨЖ                     |20 10              |           |
|7     |Дәріс/Прак/ СӨЖ/МежБақ.              |20 15 70           |           |
|1-аптадан 7-аптаға дейінгі оқу             |300                |           |
|нәтижелерінің ұпайлар саны:                |                   |           |
|      |8-аптадан 15-аптаға дейінгі          |30                 |           |
|      |аудиториялық сабақтарға қатысуы      |                   |           |
|8     |Дәріс/Прак/ СОӨЖ/СӨЖ                 |20 10 15           |           |
|9     |Дәріс/Прак/СОӨЖ/СӨЖ                  |20 10  15          |           |
|10    |Дәріс/Прак/ СОӨЖ/СӨЖ                 |20 10 10           |           |
|11    |Дәріс/Прак/СОӨЖ                      |10 10              |           |
|12    |Дәріс/Прак/СӨЖ                       |10 10              |           |
|13    |Дәріс/ Прак/СӨЖ                      |10 10              |           |
|14    |Дәріс/Прак/СӨЖ                       |10 10              |           |
|15    |Дәріс/МежБақ.                        |60                 |           |
|8-аптадан 15-аптаға дейінгі оқу            |300                |           |
|нәтижелерінің ұпайлар саны:                |                   |           |
|Емтихандық ұпайлар саны                    |400                |           |
|Академиялық мерзім бойынша ұпайлар саны    |1000               |           |


      7 ӘДЕБИЕТТЕР

7.1. Негізгі
7.1.1. Стерлинг Л., Шапиро Э. Искусство программирования на языке Пролог.-
М.: Мир, 2002.
7.1.2. Братко И. Программирование на языке Пролог для искусственного
интеллекта. – М.: Мир, 2002.
7.1.3. Сырецкий Г.А. Информатика, Основы логического программирования на
PDC prolog:   Учеб.пособие. - Новосибирск: НГТУ.- 2003. Ч.3.
7.1.4. Янсон А. Турбо-Пролог в сжатом изложении. - М: Мир, 2010.
7.1.5. Гаврилов А.В., Новицкая Ю.В. Основы программирования на Турбо
Прологе: учеб. пособие Новосибирск: НГТУ. - 2008.
7.1.6. Метакидес Г. Нероуд А. Принципы логики и логического
программирования. - М.: "Факториал", 2006.

7.2.Қосымша:
7.2.1.Логическое программирование / Пер. с англ. и фр.- М: Мир, 2006.
7.2.2.Клоксин У., Меллиш К. Программирование на Прологе. - М: Мир, 2007.


Пәндер