Файл қосу

Химиялық және биологиялық қауіпсіздік




|ҚАЗАҚСТАН ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРІГІ                                        |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                    |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты      |ПОӘК               | ПОӘК 042-18-25.1.41/02 -2013 |
|ПОӘК «Химиялық және        |№1 басылым         |                              |
|биологиялық қауіпсіздік    |                   |                              |
|негізі» пәнінің оқытушыға  |«18» 09   2013 ж.  |                              |
|арналған кешені            |                   |                              |




                       ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ

          5В073100 «Тіршілік қауіпсіздігі»  мамандықтарына арналған
           «Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі » пәнінің



                         СТУДЕНТТЕРГЕ  АРНАЛҒАН ПӘН


                                БАҒДАРЛАМАСЫ

















                                    Семей
                                     2013




                                  Алғы сөз

1. ӘЗІРЛЕГЕН
«Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының  доцент    м.а., м.ғ.к.
Жұмабеков С.Ж.                         «30»       08    2013ж


2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Экология
және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
Хаттама  №1   « 04 »    09    2013 ж.,
Кафедра меңгерушісі доцент м.а. Кабышева Ж.К.

2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама  №1   « 09»      09    2013 ж.,

АФ ОӘБ төрағасы     _________        доцент м.а. Тлеубаева А.В.


3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға ұсынады
Хаттама  №1   « 18»      09          2013ж.,
Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
оқу-әдістемелік жұмысы бойынша
проректор                                                          профессор
Искакова Г.К.

4 БІРІНШІ РЕТ
















                                   Мазмұны


1. Жалпы ережелер
2. Пәннің мазмұны мен сабақ түріне байланысты сағаттардың бөлінуі
3. Пәнді меңгеру жөніндегі әдістемелік ұсыныстар
4. Курс форматы
5. Курс  саясаты
6. Студенттердің үлгерімін бағалау саясаты
     7. Әдебиеттер


































   1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1 Пәнді оқытушы туралы жалпы деректер
   ЖҰМАБЕКОВ  САНСЫЗБАЙ  ЖҰМАБЕКҰЛЫ, мал дәрігерлік  ғылымдардың  кандидаты,
   доцент м.а.
   Экология және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы
   Жұмыс телефоны: 53-07-92. Оқу ғимараты-8,үй тел. 35-37-64
  1.2  Пәндердің мазмұнының қысқаша сипаты.
      «Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік   негізі»    пәні   5В073100
«Тіршілік  қауіпсіздігі»   мамандығы  бойынша  химиялық   және   биологиялық
қауіпсіздік негізін, қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта отырып,  жан-жақты
талдауға, адамдар, өсімдік пен жануарлардың өмір сүріп  отырған  ортасындағы
қауіпсіздік байланысын ашуға арналған.
      Химиялық және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі  -  қоршаған  ортадағы
уландырғыш заттардың өсімдік  пен  жануарлар  ағзасына  әсерін,  қауіпсіздік
шараларына бағытталған ғылым.


      1.3. Аталған пәннің мақсаты.  Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік
негізі саласында кәсіби   шеберлікті  шыңдап,  қоршаған  ортаны  қорғау  мен
еліміздегі экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету.
         1.4  Пәннің міндеттері:
- қоршаған орта мен  ондағы тіршілік иелерінің арасындағы байланысты ашу
- Радиациялық экологияның негізгі заңдылықтарын оқыту
- Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі  ерекшелігі  мен  табиғат
процесстерін меңгеру-    биологиялық ресурстар мен  су,  құрлық,  минеральды
қабаттардың сапасын        төмендетпеу шараларын жоспарлау
- Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі талаптарын орындау
- Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі  саласындағы  табиғат  қорғау
тапсырмаларын талқылау
- қоршаған орта жағдайына баға беру
       1.5 Оқу көрсеткіштері
      - білу
      - үйрену
      - талдау
      - жеткізу
      1.6 Пәннің пререквизиттері:
          1.6.1«Биогеохимия және экотоксикология»
          1.6.2 «Экология»
          1.6.3 «Токсикология»
      1.7 Пәннің постреквизиттері:
       1.7.1 «Биогеохимия және экотоксикология»
           1.7.2 «Химиялық және биологиялық қауіпсіздік»
       1.7.3 «Радиациялық қауіпсіздік»
       1.7.4 «Қоршаған орта мониторингісі»
       1.7.5 «Экологиялық нормалау және сараптама»
2. ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ МЕН САБАҚ ТҮРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ САҒАТТАРДЫҢ БӨЛІНУІ

                               Кесте  1
|№  |Тақырыптың атауы             |Сағат саны                                  |
|   |                             |ДС     |ТС    |ЗС    |ОСӨЖ   |СӨЖ  |Әдебиет   |
|1  |2                            |3      |4     |5     |6      |7    |8         |
|1 МОДУЛЬ. Химиялық және биологиялық улар                                      |
|1  |Химиялық және биологиялық    |2      |-     |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |удың жіктелуі, олардың адам  |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |организміне және қоршаған    |       |      |      |       |     |          |
|   |ортаға әсер ету механизмі.   |       |      |      |       |     |          |
|2  |Орындалу барысында зиянды    |2      |-     |      |2      |3    |1ден 18 ге|
|   |химиялық немесе биологиялық  |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |заттар түзілетін және        |       |      |      |       |     |          |
|   |пайдаланылатын технологиялық |       |      |      |       |     |          |
|   |процестерді талдау.          |       |      |      |       |     |          |
|3  |Зиянды химиялық немесе       |1      |-     |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |биологиялық заттардың табиғи |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |көздерін талдау.             |       |      |      |       |     |          |
|4  |Зиянды химиялық және         |1      |-     |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |биологиялық заттарды         |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |бейтараптандыру ұсыныстары,  |       |      |      |       |     |          |
|   |шаралары, әдістері мен       |       |      |      |       |     |          |
|   |тәсілдері.                   |       |      |      |       |     |          |
|5  |Зиянды химиялық және         |1      |-     |      |2      |3    |1ден 18 ге|
|   |биологиялық заттардың        |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |қоршаған ортаға және         |       |      |      |       |     |          |
|   |өндірістік аймаққа түсуін    |       |      |      |       |     |          |
|   |болдырмау.                   |       |      |      |       |     |          |
|6  |Химиялық зақымдану ошағы     |1      |-     |      |1      |3    |1ден 18 ге|
|   |туралы түсінік.              |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|7  |Уландырғыш заттардың         |1      |-     |      |1      |3    |1ден 18 ге|
|   |(концентрациясы) жиынтығы    |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |және олардың түрлері.        |       |      |      |       |     |          |
|8  |2 МОДУЛЬ. УЗ ерекшеліктері   |2      |      |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |                             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|9  |Залалды аймақтағы            |2      |      |      |       |3    |1ден 17 ге|
|   |тұрғындардың шығынын анықтау |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |әдістері                     |       |      |      |       |     |          |
|10 |Уландырғыш заттардың (УЗ)    |2      |      |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |жіктелуі                     |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|11 |УЗ ерекшеліктері және оларды |2      |      |      |1      |3    |1ден 17 ге|
|   |сараптау                     |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|12 |УЗ-ң құрамын, тығыздығын және|1      |-     |      |1      |2    |1ден 18 ге|
|   |тұрақтылығын анықтау.        |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|2 МОДУЛЬ. Залалды аймақтағы тұрғындарды қорғау.                               |
|13 |Зертханалық сабақтар         |       |-     |1     |1      |3    |1ден 18 ге|
|   |                             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|14 |Залалды аймақтағы            |       |-     |1     |       |1    |1ден 18 ге|
|   |тұрғындардың шығынын анықтау |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |әдістері                     |       |      |      |       |     |          |
|15 |Уландырғыш заттардың (УЗ)    |       |-     |1     |       |2    |1ден 18 ге|
|   |жіктелуі                     |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|16 |УЗ ерекшеліктері және оларды |       |--    |1     |       |2    |1ден 18 ге|
|   |сараптау                     |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|17 |УЗ-ң құрамын, тығыздығын және|       |-     |1     |       |2    |1ден 18 ге|
|   |тұрақтылығын анықтау.        |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|18 |Микроорганизмдердің жіктелуін|       |-     |1     |       |     |1ден 18 ге|
|   |анықтау әдістері             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|19 |Биологиялық қаруды қолданудың|       |-     |1     |       |     |1ден 18 ге|
|   |әдістерін үйрету             |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|20 |УЗ табу (анықтау) жолдары    |       |-     |2     |       |     |1ден 18 ге|
|   |және оларды жою жолдары      |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|21 |Уландырғыш заттардың         |       |-     |2     |       |     |1ден 18 ге|
|   |ұшқыштығы мен тығыздығы.     |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|22 |Уландырғыш заттардың         |       |-     |2     |       |     |1ден 18 ге|
|   |қасиеттері (температура,     |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |ергіштік, түсі, гидролизі).  |       |      |      |       |     |          |
|23 |Уландырғыш заттар туралы     |       |-     |2     |       |     |1ден 18 ге|
|   |түсінік, қолдану жолы        |       |      |      |       |     |дейінгі   |
|   |БАРЛЫҒЫ                      |15     |-     |15    |15     |45   |          |


      3 ПӘНДІ ОҚЫТУ  ЖӨНІНДЕГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР
      «Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі»   курсын   берілген
бағдарлама  бойынша  реттелген  түрде  оқу  керек.  Нәтижелердің   логикалық
жолдарын ұғынып, анықтамалар мен негізгі түсініктерді  ажырата  білу  қажет.

      Теориялық материалдарды оқу кезінде  және  есептерді  шешуде  міндетті
түрде төтенше жағдайдың өту  кезіндегі  физикалық  құбылыстардың  мағынасына
көңіл аудару қажет.
      Студенттер  пәнді  оқып-үйренуге  арналған  әдістемелік   нұсқаулармен
танысып пәнді толық меңгерулері  керек.  Әдістемелік  нұсқау  пәннің  кейбір
бөлімдерін студенттермен үздік жұмыс жасау ретінде жүргізіледі.

            Студенттер пәнді толық меңгеру үшін олар төмендегі талаптарды
толық орындаулары қажет:

               Сабақ басталғанда оқытушыдан пәннің оқу-әдістемелік кешкнін
алып танысу.
             Адиториялық сабақтарды (дәріс, тәжірибе сабақтары және СӨЖ)
босатпау, дайындалып келу және белсенді қатысу сөйтіп ең жоғарғы балл
жинау.
        «Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі»   пәні   5В073100
«Тіршілік  қауіпсіздігі»   мамандығы   бойынша    экотоксикология   негізін,
қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта отырып,  жан-жақты  талдауға,  адамдар,
өсімдік  пен  жануарлардың  өмір  сүріп  отырған   ортасындағы   қауіпсіздік
байланысын ашуға арналған.
      Аталған пәннің мақсаты Химиялық және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі
саласында кәсіби  шеберлікті шыңдап, қоршаған ортаны қорғау  мен  еліміздегі
экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету.
      Тапсырмалары:
- қоршаған ортаны  зерттеу,  талдау,  бағалау  және  биологиялық  уландырғыш
заттардың тіршілік иелеріне зиянды әсерін ашу
- Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі  заңдылықтарын оқыту


   4. КУРС ФОРМАТЫ
      Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі   -   Химиялық   және
биологиялық  қауіпті  заттардың  адамдар,  өсімдік  пен  жануарлар  ағзасына
әсерін, қауіпсіздік шараларын бақылауға,  тексеруге  және  қортынды  жасауға
бағытталған ғылым.
       Аталған пәннің мақсаты Химиялық және биологиялық  қауіпсіздік  негізі
саласында кәсіби  шеберлікті шыңдап, қоршаған ортаны қорғау  мен  еліміздегі
экологиялық дұрыс жағдайды қамтамасыз ету.


       Тапсырмалары:
-  Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі  ортадағы  антропогендік
әсердің орта мен  ондағы тіршілік иелеріне әсерін ашу
- Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі  заңдылықтарын оқыту
- Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі  ерекшелігі  мен  табиғат
процесстерін меңгеру-    биологиялық ресурстар мен  су,  құрлық,  минеральды
қабаттардың сапасын        төмендетпеу шараларын жоспарлау
- Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі талаптарын орындау
 - қоршаған орта жағдайына баға беру


      5. КУРС САЯСАТЫ
      «Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік   негізі»    пәні   5В073100
«Тіршілік  қауіпсіздігі»   мамандығы   бойынша    экотоксикология   негізін,
қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта отырып,  жан-жақты  талдауға,  адамдар,
өсімдік  пен  жануарлардың  өмір  сүріп  отырған   ортасындағы   қауіпсіздік
байланысын ашуға арналған.
      Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі  -  қоршаған   ортаны
бағалау, талдау, зерттеу жұмыстары  мен  уландырғыш  заттардың  өсімдік  пен
жануарлар ағзасына әсерін, қауіпсіздік шараларына бағытталған ғылым.
      Аталған пәннің мақсаты Химиялық және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі
саласында кәсіби  шеберлікті шыңдап, қоршаған ортаны қорғау  мен  еліміздегі
экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету. Тапсырмалары:
 - қоршаған  ортаны  зерттеу,  талдау,  бағалау  және  Радиациялық  экология
   уландырғыш заттардың тіршілік иелеріне зиянды әсерін ашу
- Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі  заңдылықтарын оқыту
- пәнінің ерекшелігі табиғат процесстерін меңгеру, Химиялық және
биологиялық қауіпсіздік негізі су, құрлық, минеральды қабаттардың сапасын
төмендетпеу шараларын жоспарлау




       6. СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІНЕ БАҒА БЕРУ ЖҮЙЕСІ

   Семей  қ.  Шәкәрім   атындағы   мемлекеттік   университетінде   кредиттік
технология бойынша оқып жатқан студенттердің барлық  пәндерден  алған  білім
деңгейі рейтингтік бақылау арқылы тексеріледі.
   Әр пән үшін аралық бақылау, 8 – 15 апталар аралығындағы оқыту қорытындысы
бойынша баллдардың жиынтығы, емтихан үшін  балл  жиынтығы  және  Академиялық
кезеңдегі баллдарың жиынтығы бақылау түрлері қабылданған.
                                                                    Кесте  2
|Апта   |Бақылау түрі                                      |Барлық   |Ескерту |
|       |                                                  |баллдар  |        |
|1      |2                                                 |3        |4       |
|       |1 – 7 апталар аралығындағы аудиториялық           |30       |        |
|       |сабақтардың барлық түрлеріне қатысу               |         |        |
|1-6    |                                                  |         |        |
|       |Зертханалық – тәжірибелік сабақтар                |15       |        |
|       |СОӨЖ                                              |5        |        |
|       |СӨЖ                                               |10       |        |
|       |Зертханалық – тәжірибелік сабақтар                |15       |        |
|       |                                                  |         |        |
|7      |                                                  |         |        |
|       |СОӨЖ                                              |5        |        |
|       |СӨЖ                                               |0        |        |
|       |Аралық бақылау 1                                  |70       |        |
|1 – 7 апталар аралығындағы оқыту қорытындысы бойынша      |300      |        |
|баллдардың жиынтығы                                       |         |        |
|       |8-15 апталар аралығындағы аудиториялық сабақтардың|30       |        |
|       |барлық түрлеріне қатысу                           |         |        |
|10     |Зертханалық – тәжірибелік сабақтар                |105      |        |
|       |СОӨЖ                                              |35       |        |
|       |СӨЖ                                               |60       |        |
|15     |Аралық бақылау 2                                  |70       |        |
|8 – 15 апталар аралығындағы оқыту қорытындысы бойынша     |300      |        |
|баллдардың жиынтығы                                       |         |        |
|Емтихан үшін балл жиынтығы                                |400      |        |
|Академиялық кезеңдегі баллдарың жиынтығы                  |1000     |        |


    «Химиялық және биологиялық  қауіпсіздік  негізі»  пәні  бойынша  бақылау
мерзімі оқу процесінің күнтізбелік  жоспарына  сәйкес  жүргізіледі.  Бақылау
саны  оқу-методикалық  құжаттарда  көрсетілген  пәннің  мазмұнына,  көлеміне
қарай  белгіленеді.  Пән  бойынша  студенттер  білімі  кестедегі    шкаламен
бағаланады.































     7.  Негізгі әдебиеттер
     1. Жуленко В.Н., «Вет.токсикология» М.,2004..
   2.  Л.А.Николаев   «Основы   защиты   населения   от   оружия   массового
                    поражения» Минск.1988 г.
    3. А.И.Бурназян «Руководство по медицинской службе ГО» М., 1983 г.
    4.  Ю.А.Науменко «Начальная военная подготовка» М., 1985 г.





   7.2. Қосымша әдебиеттер

   7.2.1.  Аќбасова  А.Ж.  Саинова  Г.Є.  Экология.  Алматы.  2003ж   4.2.1.
   В.И.Коробкин, Л.В.Передельский «Экология» Ростов-на Дону, 2001.
     7.2.2.  А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . «Экология» .М.,2000.
   7.2.3.  Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997
   7.2.4.   А.А. Горелов. Экология. М., 2000.
     7.2.5.  Чернова Н.М.,А.М. Былова,  Экология М.: «Просвещение» 1988.
   7.2.6.  Глухов В.В., Лисочкина Т.В., Некрасова Т.П., Экономические основы
   экологии Санкт-Петербург « Специальная литература» 1997.
   7.2.7.  Федорова А.И.,  Никольская А.Н. Практикум по  экологии  и  охране
   окружающей среды. Москва. 2003.
   7.2.8. Хоружая Т.А. Методы оценки экологической опасности. Москва. 1998.
   7.2.9.  Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды.  Алма-Ата  ,
   1991.

Пәндер