УМКД

Қазіргі қазақ тілінің ерекшеліктері және қалыптасуы

УЧЕБНО-МЕТОДИЧЕСКИЙ КОМПЛЕКС ДИСЦИПЛИНЫ

«Профессиональный казахский язык»
для специальности 5В072100 – «Химическая технология органических
веществ»

УЧЕБНО-МЕТОДИЧЕСКИЕ МАТЕРИАЛЫ

СЕМЕЙ
2013
Содержание

|1 |Глоссарий |3 |
|2 |Практические занятия |8 |
|3 |Самостоятельная работа студентов |80 |

1 ГЛОССАРИЙ

2. Практические занятия

МИКРОМОДУЛЬ 1 «Кәсіби қазақ тілінің негіздері»

Практикалық сабақ № 1
Тақырыбы Кәсіби тілдің негізгі ұғымдары. Кәсіби мәтін № 1
Сабақтың мазмұны. Тіл және оның мақсат-міндеттері. тіл, әдеби тіл,
сөйлеу, кәсіби терминдер, мамандық тілі, мәтін, әдеби тіл нормасы,
стиль. Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Лексика туралы жалпы түсінік.

Лексика - тілдегі барлық сөздердің жиынтығы деген мағынада қолданылады.
Бұл термин қазақ тілінде сөздік құрам деген атаумен аталады.
Тілдің лексикасын, немесе сөздің құрамын зерттейтін ғылым лексикология
деп аталады. Лексикология гректің лексис және логос деген екі сөзінің
бірігуінен жасалған. Бүл сөздердің грек тіліндегі мағынасы - сөз туралы
ілім деген ұғымды береді.
Басқа тілдер секілді, қазақ тіл ғылымында да лексика деген термин өте кең
ұғымды қатиды. Белгілі бір мақсатқа байланысты қолданылатын сөздердің
жиынтығы лексика деп атала береді. Мысалы, ауызекі сөйлеу лексикасы, кітаби
лексика, ғылыми лексика, өндірістік-техникалық лексика, ресми іс-қағаздары
лексикасы, диалектілік лексика, кәсіби сөздер лексикасы, терминологиялық
лексика, көнерген сөздер лексикасы т.б.
Сонымен, лексикология дегеніміз - тілдің лексикасын, дәлірек айтқанда,
тілдегі сөздердің сан алуан мағыналарын, сөз байлығының құралу, толығу,
даму жолдарын, сөздердің қолданылу ерекшеліктерін зерттейтін сала.
Лексикологияның ен басты зерттеу объектісі - сөз. Сөзді грамматиканың
негізгі салалары - морфология мен синтаксис те қарастырып зерттейді. Бірақ,
лексиклогия мен грамматиканың әрқайсысы сөзді әр басқа түрғыдан
қарастырады.
Тілдегі әрбір сөзде белгілі мағына бар. Мағынасыз сөз болмайды. Сөздің
мағыналық жағы семасиологияда қаралады. Семасиология лексиканың сөз
мағыналарын және ол мағыналардың өзгеруінің себептерін зерттейтін арнаулы
бір саласы болып табылады.
Лексикология сөзді тілдің сөздік құрамының өлшемі - лексикалық тұлға
ретінде қарастырады. Осымен байланысты лексикологияда мағынасы жағынан дара
сөздермен барабар келетін тұрақты, фразологиялық сөз тіркестері де
қарастырылады.
Сөз дегеніміз - басқаға тәуелсіз, жеке қолдануға болатын, жеке тұрып-ақ
белгілі бір мағынаны я ұғымды білдіретін тілдің бір бүтін мағыналы бөлшегі.
Сөздердің атқаратын ең негізгі функциясы — атауыштық қызметі. Сөз арқылы
адам белгілі бір затты, құбылысты, оқиғаны яемесе солардың сындық, сандық
силатын, іс-әрекетін атайды. Бірақ атауыш сөздер өздері атау болған заттың,
құбылыстың ішкі сырын, мәнін ашып бере алмайды, ол екеуінің арасында
ешқандай табиғи байланыс болмайды.

Практикалық сабақ № 2
Тақырыбы Кәсіби қазақ тілінің негіздері. Кәсіби мәтін № 2
Сабақтың мазмұны. Тіл теориясындағы тілдік жүйе. Тіл теориясының салалары
және олардың дамуы. Қазіргі қазақ тілінің ерекшеліктері және қалыптасуы.
Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 3
Тақырыбы Семасиология туралы түсінік. Кәсіби мәтін № 3
Сабақтың мазмұны. Семасиология және оның ерекшеліктері. Сөз
мағынасы.Сөз мағынасының кенеюі мен таралуы. Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 4
Тақырыбы Кәсіби тілдің стиль нормалары. Кәсіби мәтін №4
Сабақтың мазмұны. Кәсіби сөздер туралы түсінік. Кәсіби қазақ тілінің
мамандықты дамытудағы алатын рөлі. Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 5
Тақырыбы Терминдік сөздер. Кәсіби мәтін №5
Сабақтың мазмұны. Терминдік сөздер туралы ұғым. Мамандық саласындағы
терминдер мен ұғымдар. Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 6
Тақырыбы Кәсіби сала мамандары тілдерінің қатынасымдық қызметі. Кәсіби
мәтін №6
Сабақтың мазмұны. Дұрыс сөйлеу қағидасы: нормаландыру (сөз дәлдігі,
тіл тазалығы, сөз әсерлігі, сөз байлығы, сөз талғамы, сөз әдебі және
кодка жіктелуі). Сөз дәлдігі және оның қағидалары. Сөз талғамы. Тілдің
басқа салалармен байланыстарындағы ауытқушылықтары мен сәйкестіктері.
Сөзді дұрыс айту нормалары. Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 7
Тақырыбы Мамандықтың кәсіби қазақ тілінде сөйлеу мәдениеті мен
этикеті. Кәсіби мәтін № 7
Сабақтың мазмұны. Сөйлеу әдебі: толеранттылық, айқын сөйлеу ұстанымы,
әдептілік ұстанымы, алдын-алушылық. Тілдесу мен әдептіліктің алмасуы.
Қоғамдық орындарында тіл әдебін сақтаудың жолдары, тәртібі, этикеті.
Кәсіби мәтінмен жұмыс.

МИКРОМОДУЛЬ 2 «Кәсіби тілдің мазмұны, құрамы, ролі»

Практикалық сабақ № 8
Тақырыбы Мемлекеттік тілдің қолдану аясын кеңейтудегі кәсіби қазақ
тілінің рөлі. Кәсіби мәтін № 8
Сабақтың мазмұны. Кәсіби тілдің құзыреті және қолданым жиілігі.
Мемлекеттік тілде қарым-қатынас және оның категориялары. Қарым-қатынас
жасаудың түрлері. Қатынасымдағы тілдің құзыреті мен коммуникативтік
қызметі. Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 9
Тақырыбы Кәсіби тілдің мазмұны, құрамы. Кәсіби мәтін № 9
Сабақтың мазмұны. Ғылыми тілдің сипаты. Іскери кәсіби тілдің әдебі.
Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 10
Тақырыбы Этномәдени айшықтары. Кәсіби мәтін №10
Сабақтың мазмұны. Этномәдени айшықтары.Кәсіби мамандардың тілі мен
сөйлеу мәдениеті. Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 11
Тақырыбы Кәсіби сала тақырыбындағы қанатты сөздердің кәсіби тілдегі
мәні мен рөлі. Кәсіби мәтін № 11
Сабақтың мазмұны. Кәсіби сала мамандығы бойынша қанатты сөздер,
фразеологиялық тіркестер, мақал-мәтелдердің қазақша-орысша баламалары.
Кәсіби сала тақырыбындағы қанатты сөздердің кәсіби тілдегі мәні мен рөлі
Кәсіби сала мамандарына көмекші құралдар: орысша-қазақша және қазақша-
орысша сөздіктері, фразеологиялық тіркестердің қазақша-орысша, орысша-
қазақша сөздіктері. Мақал-мәтелдерді кәсіби тілде қолдану. Кәсіби
мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 12
Тақырыбы Кәсіби мәтін – тілдік бірлік. Кәсіби мәтін № 12
Сабақтың мазмұны. Кәсіби тілдегі мәтін және оның ерекшеліктері.
Мәтінмен жұмыс жүргізудің түрлері. Аударма. Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 13
Тақырыбы Кәсіби тілдегі ұлттық реалия мәселелері. Кәсіби мәтін № 13
Сабақтың мазмұны. Аударуға жатпайтын сөздер, мағыналары контекстік
ұғымда қолданылатын сөздер мен сөз тіркестері. Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 14
Тақырыбы Жаттығулар орындау. Кәсіби мәтін № 14
Сабақтың мазмұны. Тілдік практикаға арналған жаттығулар, семинар-
тренингілер, зертханалық жұмыс,семестрлік жұмыс. Кәсіби мәтінмен жұмыс.

Практикалық сабақ № 15
Тақырыбы Қорытынды сабақ. Кәсіби лексиканы жинақтау
Сабақтың мазмұны. Тілдік практикаға арналған жаттығулар, семинар-
тренингілер, зертханалық жұмыс, семестрлік жұмыс. Кәсіби мәтіндермен
жұмыс.

3. ПЕРЕЧЕНЬ ТЕМ ДЛЯ САМОСТОЯТЕЛЬНОЙ РАБОТЫ СТУДЕНТОВ
3.1. Кәсіби сала мамандығы бойынша қанатты сөздердің қазақша-орысша
баламалары.
3.2. Аударма: түсінігі, түрлері, талаптар, әдістері, ерекше жағдайлары,
маңызы. Кәсіби мәтіндер.
3.3. Кәсіби сала мамандығы бойынша фразеологиялық тіркестердің қазақша-
орысша баламалары.
3.4. Аударма техникасын құрастырушы, ережелер, қателер және оларды жою.
Кәсіби салаға байланысты мақал-мәтелдер.
3.5. Аудармада мәтін атауының ерекшелігі. Оқу техникасының аударма
жасауда маңызы. Мәтінді толық және дұрыс түсіну. Аудармашының сөздікпен
жұмыс істей білуі. Аударма жасауда қазақ тілі ерекшеліктерін білу.
Технологиялық мамандық студентінің аударма негіздері туралы білімінің
маңызы. Кәсіби салаға байланысты мақал-мәтелдер.
3.6. Кәсіби сала мамандығы бойынша фразеологиялық тіркестердің қазақша-
орысша баламалары.
3.7. Тілдік практикаға арналған жаттығулар, тренингілер.
3.8. Кәсіби сала тақырыбындағы қанатты сөздердің қазақша-орысша
баламалары.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz

Іздеу
Файл қосу
Презентациялар
Тегін
Кабинет
Баланс
Таңдаулы жұмыстар
Cатып алған жұмыстарыңыз
Менің файлдарым
Презентацияларым
Сатылым статистикасы