Файл қосу

Өлшеудің жалпы теориясы. Курстың постреквизиттері



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ                                                          |
|БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                                                    |
|СЕМЕЙ  қаласының                                                                |
|ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                                       |
|3 деңгейлі СМК құжаты      |ПОӘК                  |ПОӘК 042-18-9.1.04/02-2013    |
|«Өлшеудің жалпы теориясы»  |18.09.2013 ж.         |                              |
|пәнінің студенттерге       |№ 1 басылым           |                              |
|арналған бағдарламасы      |                      |                              |











                                   ПӘННІҢ


                           ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ


                          «Өлшеудің жалпы теориясы»





            5В073200 «Стандарттау, сертификаттау және метрология


                             (салалар бойынша)»


                            мамандығына арналған





                                   ПӘННІҢ


                       СТУДЕНТКЕ АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАСЫ
























                                    Семей
                                    2013

                                  Алғы сөз





    1 ӘЗІРЛЕГЕН

    Құрастырушы «Стандарттау және биотехнология» кафедрасының аға оқытушысы
Қундызбаев Д.К. __________ «28» ____08_____ 2013 ж.







    2 ТАЛҚЫЛАҒАН

    2.1 «Стандарттау және биотехнология» кафедрасының отырысында

    «28» ____08______2013 ж., № __1_ хаттама

    Кафедра меңгерушісі ___________ Ж.Х.Какимова




    2.2  Инженерлі-технологиялық  факультеттің  оқу-әдістемелік   кеңесінің
мәжілісінде

    «12» _____09_______2013 ж., № _1_ хаттама

    Төрайымы_____________С.С. Толеубекова




    3 БЕКІТІЛГЕН

    Университеттің   Оқу-әдістемелік   кеңесінің    мәжілісінде    шығаруға
мақұлданған және ұсынылған

    «18» _____09______2013 ж., № _1_ хаттама

    Оқу-әдістемелік кеңесінің төрайымы   _____________ Г. Искакова




       4 АЛҒАШҚЫ ЕНГІЗІЛГЕН



































                                   мазмұны
|1   |Жалпы ережелер                                                 |4      |
|2   |Пәннің мазмұны және сабақтардың түрлері бойынша сағаттарды     |       |
|    |үлестіру                                                       |       |
|3   |Пәнді меңгеруге арналған әдістемелік ұсыныстар                 |5      |
|4   |Курстың форматы                                                |6      |
|5   |Курстың саясаты                                                |       |
|6   |Баға қою саясаты                                               |6      |
|7   |Әдебиеттер                                                     |7      |





      1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
   1.1  Оқытушы мен пән туралы жалпы мәліметтер
   Кундызбаев Джумакан Какимович,  аға оқытушы
   «Стандарттау және биотехнология» кафедрасы
   Қатынасу ақпараты тел.35-46-02, оқу ғимараты № 9, № 315 кабинет
   Сабақ өткізілетін орындары -  № 301, 302, 305 аудиториялар
   Пән бойынша кредитердің саны 2


      1.2 Пәннің қысқаша мазмұны
    "Өлшеудің жалпы теориясы"  пәні  5В073200  «Стандарттау,  сертификаттау
және  метрология  (салалар  бойынша)»  мамандық  саласының  пәнінің  циклына
жатады.

          Шынында да  өлшеулер  жүйесінсіз  ғылым  мен  техниканың  ешқандай
саласы өмір сүре алмайды. Қазырғы кездегі анықтама  бойынша,   метрология  -
өлшеу туралы, өлшеу бірегейлігін және  дәлдігін  қамтамасыз  етудең  жолдары
мен тәсілдері туралы ғылым.

   Ұзындық, аудан, көлем, масса, температура  және  уақыт  сияқты  физикалық
шамаларды өлшеу ерте заманнан басталған. Қазіргі кезде өлшенетін  шамалардың
саны әлдеқайда  көп.  Жаратылыстану  ғылымдары  мен  техникалық  ғылымдардың
дамуы  үшін  метрологияның  маңызы  өте  зор,  себебі  өлшемнің  дәл   болуы
табиғатты танудың, ғылыми  жаңалықтарды  ашудың  және  теориялық  білімдерді
практикаға қолдану жолдарын дамытудың бірден-бір шарты болып саналады.

             Өлшемдерді өлшеу  өнеркәсіп  проблемаларын  шешуде   де  маңызы
ерекше.  Өлшеудің   дамуы   өндірісті   автоматтандырумен   де   байланысты.
Автоматтандыру процессі өлшем нәтижелерінің дәл  және  сенімді  болуына  өте
жоғары талап қояды. Сондай-ақ метрология  стандарттаумен  тығыз  байланысты.
Қорыта  айтқанда  метрология  өлшем   нәтижелердің   дәлдігін,   дұрыстығын,
сенімділігін қамтамассыз етеді,  өлшем  техникасының  ғылыми  негізін  болып
табылады. Сонымен қатар өлшемнің бірегейлігін, технологиялық процестің  және
өнеркәсіп өнімдерінің сапасын бақылау жолдарын заңды турде анықтайды.

      Осы курстың мақсаты – мамандық  студентерін  әртүрлі  әдістермен  және
өлшеу  түрлерін,   өлшеу   құралдар   көмегімен   дәлдік   класстарын   және
қателіктерін   анықтау,   сонымен   қатар   техникалық   параметірін   басқа
құралдармен ауыстыру.
      1.3. Осы курстың мақсаты: Келесі аймақтардан жүйелі білім беру:


 ➢ өлшеу жүйесінің бірлігі
 ➢ ғылыми - өлшем техникасындағы техникалық сұрақтар
 ➢ физикалық шама бірліктердің халықаралық жүйесі (ӨЖ) техника – құрылыс
   ұйымдастыру сұрақтары
 ➢ метрологиялық немесе ғылыми өлшеу есептеулерде, техника және өндірісте

          1.4   Осы курсты оқудың негізгі  мәселесі   -   өлшеулер,  олардың
бірегейлігін қамтамасыз ету әдістері мен  құралдары  және  қажетті  дәлдікке
қол жеткізу тәсілдерін меңгеру.

    1.5  Осы курстың оқыту нәтижесі: Студент мыналарды  білу қажет:
         • өлшеудің негізгі теориясы;
         • өлшеу бірліктері және физиқалық шамалар;
         • практикалық есептерді  шығару  үшін  физикалық  шамаларды  дұрыс
           таңдау қажет;
         • өлшеу нәтижелердің қателіктерін анықтау;
         • өлшеу нәтижесінің қателіктеріне әрекет ететін факторлар,  оларды
           ауыстыру әдістері;


         Істей алу қажет:
       • технологиялық процесс параметрлерін реттеу және бақлау  үшін  өлшеу
         жүйесін таңдау;
       •  сенімділік  бағасын  өндіру   және   өлшеу   жүйесінде   экономика
         тиімділігін таңдау;

                Есептей алу қажет:
        •  өлшеу жүйесінде элементтің параметрлерін есептеу;
        •  зерттеуді жүргізу үшін әртурлі өлшемдерді таңдау;


        6. Курс пререквизиттері:

                   1.  жалпы физика
          1.6.2 жоғары математика

        7. Курстың постреквизиттері:

                   1. өлшеу әдістері мен құралдары;

                   2. квалиметрлеу және өнім сапасын басқару;

         1.7.3 өндірістегі метрологиялық қамтамасыз ету.


















          2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚТАР БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ ҮЛЕСТІРУ


          |   |Тақырыптың атауы                      |      Сағаттар саны    |Әдебиет  |
|   |                                      |ДС |СТС|ЗС |СРСП |СРС  |         |
|1  |2                                     |3  |4  |5  |6    |7    |8        |
|   |Модуль 1.                             |   |   |   |     |     |         |
|1  |Кіріспе. Негізгі анықтамалар және     |6  |4  |   |5    |15   |7.1.1    |
|   |түсініктер                            |   |   |   |     |     |7.1.2    |
|2  |Өлшеу қателіктері                     |4  |6  |   | 5   |15   |7.1.1    |
|   |                                      |   |   |   |     |     |7.1.2    |
|   |Модуль 2.                             |   |   |   |     |     |         |
|3  |Жүйелік өлшеу қателіктері             |3  |4  |   |3    |10   |7.1.1    |
|   |                                      |   |   |   |     |     |7.1.2    |
|4  |Халықаралық бірліктер жүйесінің       |2  |1  |   | 2   |5    |7.1.1    |
|   |негізгі бірліктерінің эталондары      |   |   |   |     |     |7.1.2    |
|   |Барлығы                               |15 |15 |   |15   |45   |         |





              3 ПӘНДІ МЕҢГЕРУГЕ АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

        «Өлшеудің жалпы теориясы»  негізгі пән болып табылады. Осы пәнді оқу
барысында алынған  білім,  дағдылар  студенттерге  олардың  барлық  еңбектік
қызметтерінде керек болады. Бұл пән бойынша  материалды  сапалы  игеру  үшін
студентке келесі құралдар керек:

   пән бойынша силлабуспен танысу қажет,  әсіресе  аса  көңілді  ұсынылатын
әдебиетке бөлу керек және  мүмкіндігінше  ол  әрқашанда  қол  астында  жату
керек. Осы пән бойынша негізгі материал нормативтік  құжаттарда  (заңдарда,
регламентерде, стандарттарда) беріледі, бұл  құжаттар  жиі  ауысып,  немесе
оларға  көптеген  өзгерістер   енгізіліп   тұрады.   Сондықтан   кез-келген
нормативтік құжаттың ескі нұсқасына тоқталмай, жаңа нұсқасын меңгеру қажет.
Дәрістік  материал  өзекті  материал  болып  табылады,  сондықтан   дәріске
міндетті түрде  қатысып  тұру  керек.  Сабаққа  дайындалғанда  қол  астында
силлабус пен ұсынылатын әдебиет тұруы керек, мұнда  қарандашпен  түсініксіз
сұрақтардың астарын сызып, оқытушыға дайындайды.




   4 КУРСТЫҢ ФОРМАТЫ

    Семестр бойы студенттерге бағдарламаның  сәйкес  бөлімдері  бойынша  15
дәріс және оқу жоспарына  сай  15  практикалық  және  15  зертханалық  сабақ
жүргізіледі.

    Курстың бір  бөлігі  семестр  бойы  студенттердің  өзіндік  жұмыстарына
келеді.

    Курс бойынша өзіндік жұмысты  келесі  тәртіпте  жүргізіп  тұруы  қажет.
Курстың әрбір тақырыбы бойынша ұсынылатын  әдебиетті  оқып,  теориясына  көп
тоқталмай, оқылатын сұрақтардың мәніне ғана  тоқталып,  түсініксіз  жерлерін
белгілеу керек.

    Содан кейін материалды  мұқиятты  түрде  игеру  қажет,  яғни  теориялық
ережелерді, керекті негізгі мәліметтерді арнайы дәптерге жазып тұрады.

    Курсты оқу барысында студент СӨЖО  мен  СӨЖ  реферат  немесе  әзірленіп
жасалған құжат түрінде орындайды,  оның басты мақсаты өткен тақырыпты  толық
меңгеру үшін.

    5 КУРСТЫҢ САЯСАТЫ

    Курс бойынша өзіндік жұмысты  келесі  тәртіпте  жүргізіп  тұруы  қажет.
Курстың әрбір тақырыбы бойынша ұсынылатын  әдебиетті  оқып,  теориясына  көп
тоқталмай, оқылатын сұрақтардың мәніне ғана  тоқталып,  түсініксіз  жерлерін
белгілеу керек.

    Содан кейін материалды  мұқиятты  түрде  игеру  қажет,  яғни  теориялық
ережелерді, керекті негізгі мәліметтерді арнайы дәптерге жазып тұрады.

    Курсты оқу барысында студент СӨЖО  мен  СӨЖ  реферат  немесе  әзірленіп
жасалған құжат түрінде орындайды,  оның басты мақсаты өткен тақырыпты  толық
меңгеру үшін.

      6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ

      Студенттердің  білімін  бағалау  күнделікті,  аралық  және   қорытынды
бақылау  түрінде  жүргізіледі.  Бағалар  Шәкәрім  атындағы  СМУ-да   жүретін
«Студенттердің  білімін  рейтингтік  бағалау   жөніндегі   ережеге»   сәйкес
қойылады. Қорытынды  баға  студенттің  әр  сабақтағы  жұмысын,  рефераттарды
қорғау,  басқа   өзіндік  жұмыстарды  орындау  және  емтихан   нәтижелерінен
құралады. Курс бойынша қойылатын  баға  күнделікті,  аралық  және  қорытынды
бақылауда алынған балдардың сомасы болып  табылады.  Емтихан  ауызша  немесе
тест түрінде жүргізіледі.


          «Өлшеудің жалпы теориясы» пәні бойынша баллдарды үлестіру
                                                                   Таблица 2
|Апта   |Бақылау түрі                                |Барлығы  |Ескерту      |
|       |                                            |балл     |             |
|1      |2                                           |3        |4            |
|       |1-7 апта аралығында барлық аудиториялық     |30       |             |
|       |сабақтарға қатысу                           |         |             |
|2      |Тәжірибелік сабақ                           |20       |             |
|       |СРС                                         |20       |             |
|3      |Тәжірибелік сабақ                           |20       |             |
|       |СРСП                                        |20       |             |
|4      |Тәжірибелік сабақ                           |20       |             |
|       |СРС                                         |20       |             |
|5      |Тәжірибелік сабақ                           |20       |             |
|       |СРСП                                        |20       |             |
|6      |Тәжірибелік сабақ                           |20       |             |
|       |СРС                                         |20       |             |
|7      |Рубеждік бақылау 1                          |70       |             |
|1-7 аптадд  оқу нәтижесі бойынша баллдар саны,      |300      |             |
|барлығы                                             |         |             |
|       |8-15 апта аралығында барлық аудиториялық    |30       |             |
|       |сабақтарға қатысу                           |         |             |
|9      |Тәжірибелік сабақ                           |10       |             |
|       |СРС                                         |20       |             |
|10     |Тәжірибелік сабақ                           |10       |             |
|       |СРСП                                        |20       |             |
|11     |Тәжірибелік сабақ                           |20       |             |
|       |СРС                                         |20       |             |
|12     |Тәжірибелік сабақ                           |20       |             |
|       |СРСП                                        |20       |             |
|13     |Тәжірибелік сабақ                           |20       |             |
|       |СРС                                         |20       |             |
|14     |Тәжірибелік сабақ                           |20       |             |
|15     |Рубеждік бақылау 2                          |70       |             |
|8-15 аптадд  оқу нәтижесі бойынша баллдар саны,     |300      |             |
|барлығы                                             |         |             |
|Емтиханда алған баллдар саны, барлығы               |400      |             |
|Семестрде алған баллдар саны, барлығы               |1000     |             |


      7 ӘДЕБИЕТТЕР
      7.1 Негізгі
      7.1.1 Бурдун  Г.Д.,  Марков  Б.Н.  Основы  метрологии.  -  М.:  Изд-во
стандартов, 1985.
      7.1.2 Фарзане Н.Г.,  Илиясов   Л.В.,  Азим-заде  А.Ю.  Технологическое
измерения и приборы.-М.: Высшая школа,1989.с.
      7.1.3   Метрология /под. ред. Сергеев А.Г., Крохин В.В.-М.:Логос 2000.
      7.2  Қосымша
          7.2.1  Основы  стандартизации  сертификации  метрологии  /под.ред.
Г.Д.Крылова-г.Москва, 1998.
          7.2.2  Метрологические  основы  технических  измерений   /под.ред.
Зельман М.А – М.: Издательство Стандартов, 1991, с.228.
Пәндер