Файл қосу
Көне түркі жазу
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
ФИЛОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТІ
ҚАЗАҚ ТІЛІ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ КАФЕДРАСЫ
050117 - қазақ тілі мен әдебиеті
мамандығы бойынша
«Қазақ жазуының тарихы»
пәнінен оқу-әдістемелік кешен
Семей – 2010
Пәннің оқу-әдістемелік кешенін құрастырған – ф.ғ.к., Әбікенов М.Т
Қазақ тілі теориясы мен әдістемесі кафедрасының 2013 жылғы____________
отырысында қаралған. № хаттама
Кафедра меңгерушісі: ф.ғ.к., Жұмағұлова Ә.М.
Филология факультетінің оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдаған.
2013 жылғы ____ №_______ хаттама
Төрайым: Мұқанова Қ.Қ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілген.
2013 жылғы ____ №_______ хаттама
І БӨЛІМ
ТИПТІК БАҒДАРЛАМА
1. Типтік оқу бағдарламасын жасаған: филология ғылымдарының кандидаты,
доцент м.а. Әбікенов М.Т.
МАҚҰЛДАҒАН: Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
филология факультетінің оқу-әдістемелік кеңесі.
2. БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН.
ТҮСІНІК ХАТ
Қазақ жазуыының тарихы курсы жазу және жазба тіл, ауызекі
сөйлеу тілінің өзіндік ерекшеліктері мен даму тарихын, зерттелу аясын
қарастырады. Жазудың түрлері: пиктографиялық жазу мен пиктограммалар.
Идеографиялық жазу мен идеомалар. Буын жазуы. Әріп жазуы, оның пайда болуы
мен тармақтары туралы мәліметтер айтылады.
Жазудың алғашқы түрлері. Олардың Орта Азия, Қазақстан, Оңтүстік Сібір
жерлерінде кездесуі. Табылған аймақтары, жазуыдың сипаты. Көне түркі туралы
және қазақтың рулық елтаңбалары туралы түсінік.
Графикалық лингвистика туралы, оның полеография, эпиграфика, графика,
орфографяи деп аталатын тарауларына түсінік. Туыстас тілдердің, қазақ тілі
граяикасының дамуындағы кезеңдер, зерттелуі, көзқарастар.
Пән жүйесі лекциялардан және практикалық сабақтардан құралады.
ІІ БӨЛІМ
ПӘННІҢ ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
1. Жалпы мәлімет:
1.1. Пәннің атауы және коды: Қазақ жазуының тарихы
1.2. Оқытушы жайында мәлімет: Әбікенов М.Т.
1.3. Байланыс ақпараты: кафедраға келу ережесі сабақ кестесіне сәйкес
1. 4. Кредиттік сағат саны: 2
1. 5. Күні ______2013-2014 оқу жылы ___5__семестр
2. Курсқа қысқаша түсініктеме:
2.1 Курс мақсаты:
«Қазақ жазуының тарихы» пәнінің негізгі зерттеу нысанын
көрсеткеннен кейін, студент аталған курстың негізгі мақсаты мен міндеттерін
саралағаны жөн. «Түркітануға кіріспе» курсынан алынған теориялық білімнің
одан әрі тереңдетіліп, тәжірибемен ұштасатындығы дәлелденеді. Аталған пән
аясында көне түркі жазба ескерткіштері туралы толық түсіндіріліп, оның
тіліне лексика- грамматикалық тұрғыдан талдау жасалатындығы бақылау
жұмысына өзек болуы тиіс. Көне түркі жазба ескерткіштерінің Ү-Х ғасырлар
аралығындағы көне түркі дәуірінде жазылғандығы. Н.А.Баскаков
классификациясындағы көне түркі дәуіріне қысқаша шолу жасалып, негізгі
мәліметтер қамтылады.
Пәнді оқытудың мақсаты:
Қазақ жазуының тарихы курсының негізгі мақсаты жазу және жазба тілі.
Жазба тілі мен ауызекі сөйлеу тілі, олардың өзіндік ерекшеліктері. Сонымен
қатар жазудың түрлері де қарастырылады. Буын, әріп жазуы, онгың пайда болуы
мен тармақтары туралы мәліметтер айтылады.
Пәнді оқыту міндеттері:
- Жазу және жазба тілінің теориялық негіздері анықталады;
- Жазба тіл мен ауызекі сөйлеу тілінің ерекшеліктері мен ұқөсастықтары
анықталады;
- Жазудың түрлері: идеографияылық жазу мен идеомаларға анықтама беріледі;
- Жазудың алғашқы түрлері. Олардың Орта Азия, Қзақстан, Оңтүстік Сібір
жерлерінде кездесуі айтылады;
- Табылған аймақтары мен жазудың сипаты;
- Түркі туыстас тілдердің , қазақ тілі графикасының дамуындағы кезеңдердің
зерттелуі мен көзқарастар жайында мағлұмат беріледі;
Графикалық лингвистика туралы, оның палеография, эпиграфика, орфография
тарауларына түсінік беріледі;
3. Аптасы, тақырыбы көрсетілген сабақ түрлері бойынша бөлінген
күнтізбелік-тақырыптық жоспар
Дәріс
|№ |Тақырыбы |Дәріс сабақтарының мазмұны |Сағат |Әдебиет|Ескерту |
| | | |саны |тер | |
|1. |Көне түркі |Көне түркі жазуының басқа |2 |1,3,5,8| |
| |жазуының басқа |түрлері – 8-10 ғасырлар | | | |
| |түрлері. |арасында көне түркі тайпаларына| | | |
| | |тән Манихей, соғды және ұйғыр | | | |
| | |әліпбиіне тән жазу түрлері | | | |
| | |болғандығы. Ол жазулардың Орта | | | |
| | |Азия, Қзақастан, Шығыс | | | |
| | |Түркістан жерлерінен | | | |
| | |табылғандығы. Сонымен қатар, | | | |
| | |санскрипт мәтіндері арқылы буын| | | |
| | |жазуы яғни брахми, оның бір | | | |
| | |түрі – тибет жазуы да көне | | | |
| | |түркілерге келгендігі туралы. | | | |
|2. |Көне түркі |Көне түркі жазба |1 |1,3,5,7| |
| |жазба |ескерткіштерінің Ү-Х ғасырлар | |,10, | |
| |ескерткіштеріні|аралығындағы көне түркі | | | |
| |ң тілі. |дәуірінде жазылғандығы. | | | |
| | |Н.А.Баскаков | | | |
| | |классификациясындағы көне түркі| | | |
| | |дәуіріне қысқаша шолу жасалып. | | | |
| | |Көне түркі тілінің жазба | | | |
| | |нұсқаларына орхон-енисей | | | |
| | |ескерткіштерінің енетіндігі. | | | |
| | |Орхон- енисей жазба | | | |
| | |ескерткіштерінің тарихилығы, | | | |
| | |түрлері. | | | |
|3 |Орта түркі |Орта түркі ескерткіштерінің |1 |1,3,5,9| |
| |ескерткіштеріні|тілдік ерекшеліктеріне , ескі | |,7 | |
| |ң тілдік |қазақ жазба ескерткіштеріне , | | | |
| |ерекшеліктері. |олардың тіліне шолу жасап, | | | |
| | |зерттелу жайын анықтау. | | | |
| | |Құдатғу біліг, Дивани лұғат | | | |
| | |ат-түрік дастанының зерттелу | | | |
| | |жайы. | | | |
|4 |Латын графикасы|Латын графикасы. Латын |1 |1,2,5,8| |
| | |графикасының түркі және басқа | |,10 | |
| | |халықтарға кең тарауы, шығу | | | |
| | |тегі мен даму тарихы. Түркі | | | |
| | |тілдес халықтардың 1924-1929 | | | |
| | |жылдар алалығында латын | | | |
| | |әліпбиіне көшуі. Бұл туралы | | | |
| | |пікірлер. | | | |
|5 |Тіл біліміне |Тіл біліміне үлес қосқан |1 |1,2,4,5| |
| |үлес қосқан |ғалымдар К.Аханова, Р. | |,7,9 | |
| |ғалымдар. |Сыздықова , С. Аманжоловтардың | | | |
| | |зкерттеу еңбектері, ашқан | | | |
| | |жаңалықтары. | | | |
| | | | | | |
|6 |Талас жазу |Талас жазба ескерткіштерінің |2 |1,3,4,5| |
| |ескерткіштері. |табылуы, зерттелу тарихы | |,6 | |
| | |көрсетілген соң, оның | | | |
| | |құрамындағы ескерткіштер | | | |
| | |тілінің ерекшелігіне тоқталған | | | |
| | |жөн. Талас жазуының Енисей | | | |
| | |жазуына ұқсас екендігі мысалмен| | | |
| | |дәлелденеді. Орхон және енисей | | | |
| | |жазба ескерткіштерінен басты | | | |
| | |ерекшелігі. | | | |
| | | | | | |
|7 |Графикалық |Графикалық лингвистика туралы, |1 |1,2,7,8| |
| |лингвистика |оның палеография, эпиграфика, | |,9 | |
| |туралы. |графика, орфография деп | | | |
| | |аталатын салаларына түсінік. | | | |
| | | | | | |
|8 |Енесей жазу |Орхон-енисей жазбаларының |2 |1,2,3,8| |
| |ескерткіштері. |құрамындағы Енисей | |,10 | |
| | |ескерткіштерінің құрамы мен | | | |
| | |құрылысы. Енисей | | | |
| | |ескерткіштерінің табылу мерзімі| | | |
| | |мен мекені көрсетіліп, олардың | | | |
| | |зерттелу тарихы | | | |
|9 | Көне түркі |Көне түркі жазуының басқа |2 |1,2,4,5| |
| |жазуының басқа |түрлері – 8-10 ғасырлар | |,8 | |
| |түрлері. |арасында көне түркі тайпаларына| | | |
| | |тән Манихей, соғды және ұйғыр | | | |
| | |әліпбиіне тән жазу түрлері | | | |
| | |болғандығы. Ол жазулардың Орта | | | |
| | |Азия, Қзақастан, Шығыс | | | |
| | |Түркістан жерлерінен | | | |
| | |табылғандығы. | | | |
|10 |Қараханид |Қараханид түріктері тілінің |2 |1,2,3, | |
| |түріктерінің |зерттелу жайы, грамматикасы. | |4,8,10 | |
| |тіліндегі | | | | |
| |ескерткіштері. | | | | |
Тәжірибелік (семинар) сабақтары: :
|№ |Тақырыбы |Практикалық сабақтардың мазмұны|Сағат |Әдебиет|Ескерту |
| | | |саны |тер | |
|1 |Қазақ жазуының |Жазу және жазба тіл. Жазба тіл |2 |1,2,3 | |
| |тарихы туралы |мена уызекі сөйлеу тілі, | | | |
| |ұғым |олардың өзіндік ерекшеліктері. | | | |
| | |Жазудың түрлері. Буын жазуы. | | | |
| | |Әріп жазуы, оның пайда болуы | | | |
| | |мен тармақтары туралы | | | |
| | |мәліметтер. | | | |
|2 |Руникалық көне |Руникалық көне түркі |2 |1,2,4 | |
| |түркі графикасы|мұраларының тіліне қысқаша | | | |
| | |шолу. Саылыстырмалы түрде | | | |
| | |қазіргі тіліміздің факторлары | | | |
| | |мен фонетикалық жүйе, | | | |
| | |лексикалық мағына, | | | |
| | |морфологиялық формалар , | | | |
| | |синтаксистік тіркесімділік | | | |
| | |жағынан көп жағдайда қзақ | | | |
| | |тіліне ұқсас келетіндігіне көз | | | |
| | |жеткізу. | | | |
|3 |Әр жазудың |Жазудың алғашқы түрлері. |2 |1,2,6,8| |
| |тарихы туралы |руникалық, араб, латын | | | |
| |ой-пікірлер |графикаларының өзіндік | | | |
| | |ерекшеліктері мен зерттелуі. | | | |
|4 |Манихей |Көне түркі жазуының басқа |2 |1,2,5,6| |
| |әліпбиінің |түрлері арасында кең тараған | | | |
| |құрамы |көне айтүркі тайпаларына тән | | | |
| | |Манихей, соды және ұйғыр | | | |
| | |әліпбилеріне негізделген жазу | | | |
| | |түрлері.Манихей әліпбиінің | | | |
| | |құрамы көне түркі фонетикасы | | | |
| | |жүйесіне сәйкестігі. | | | |
|6 |Көне ұйғыр |Көне ұйғыр жазуы |1 |1,2,3,6| |
| |жазуы |ескерткіштерімен таныстыру, | |,7,8 | |
| | |оның жазылу үлгілерін көрсету, | | | |
| | |оқыту. Ұйғыр әліпбиі туралы | | | |
| | |мәлімет, Ұйғыр жазуымен жеткен | | | |
| | |көне ескерткіштер және олардың | | | |
| | |жазылуы. | | | |
| | | | | | |
| |Латын графикасы| | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| |Ескерткіштер | | | | |
| |табылған | | | | |
| |аймақтар | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| |Көне | | | | |
| |ескерткіштердің| | | | |
| |тілі | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| |Араб әліпбиімен| | | | |
| |жеткен көне | | | | |
| |ескерткіштер | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| |Араб | | | | |
| |графикасына | | | | |
| |негізделген | | | | |
| |қазақ | | | | |
| |әліпбиінің жаңа| | | | |
| |түрі (төте | | | | |
| |жазу) | | | | |
|7 | |Латын графикасының түркі және | | | |
| | |басқа халықтарға кең тарауы, | | | |
| | |шығу тегі, даму тарихы. Түркі | | | |
| | |тілдес халықтардың 1924-29 | | | |
| | |жылдары латын әліпбиіне | | | |
| | |көшуі.Бұл туралы пікірлер. | | | |
| | |Латын графикасына лайық қазақ | | | |
| | |әліпбиін қабылдаудың негізгі | | | |
| | |принциптері. | | | |
|8 | |Қазақстан жерінен Ертіс, Іле, |1 |1,2,3,6| |
| | |Жамбыл, Сырдария ,Талас | |,7,8 | |
| | |жерлерінен иабылған | | | |
| | |ескерткіштер, олардыңзерттелуі | | | |
| | |мен оқылуы, ғылыми маңыздылығы.| | | |
|9 | |Көне түркі жазуының арасында |1 |1,2,3,6| |
| | |Манихей және соғды, ұйғыр | |,7,8 | |
| | |әліпбилеріне негізделген жазу | | | |
| | |түрлері болғандығы. Сонымен | | | |
| | |қоса, санскрит мәтіндері арқылы| | | |
| | |буын жазуы брахми, оның бір | | | |
| | |түрі-тибет жазуы да көне | | | |
| | |түркілерге келгендігі туралы. | | | |
|10 | |Араб әліпбиімен жеткен көне |1 |1,2,3,6| |
| | |ескеткіштер Ж.Баласағұнның | |,7,8 | |
| | |«Құдағу білік», М.Қашқаридың | | | |
| | |«Дивани лұғат ат түрік», | | | |
| | |Рабғузидің «Қисса ал-анбия». | | | |
| | |Орта түркі ескерткіштерінің | | | |
| | |тілдік ерекшеліктеріне, тіліне | | | |
| | |шолу жасау, зерттелу жайын | | | |
| | |айту. | | | |
|11 | |Араб графикасына негізделген |1 |1,2,3,6| |
| | |қазақ әліпбиінің жаңа түрі 1924| |,7,8 | |
| | |жылы қазақ тілінің дыбыстық | | | |
| | |жүйесіне икемделіп, 32- ден, 25| | | |
| | |әріпке жетуі жайында. | | | |
|12 |Латын |Латын графикасына Латын |1 |1,5,6,7| |
| |графикасына |графикасына негізделген қазақ | |, | |
| |негізделген |тілі мәтіндеріне тілдік талдау | | | |
| |қазақ тілі |жасау. | | | |
| |мәтіндеріне | | | | |
| |тілдік талдау | | | | |
| |жасау. | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
|13 |А.Байтұрсынов | Ғалым А.Байтұрсынұлының өмір |1 |6,7,8,2| |
| |тіл білімінің |жолымен ғылымға қосқан үлесі. | |, | |
| |негізін |Алғаш тіл білімінің негізін | | | |
| |қалаушы. |қалаушылардың бірі ретінде | | | |
| | |ғылыми зерттеу еңбектеріне шолу| | | |
| | |жасау. | | | |
| | | | | | |
|14 |1940 жылдан |Орыс әліпбиінің графикасына |1 |5,4,8,3| |
| |бастап орыс |негізделген қазақ әліпбиін | |,9,7, | |
| |әіліпбиінің |қабылдау жайында мағлұмат. Осы | | | |
| |графикасына |жөнініде республикалық | | | |
| |лайық қазақ |газет-журнал беттеріндегі | | | |
| |әліпбиін |мәліметтерге шолу. | | | |
| |қабылдаудың | | | | |
| |негізгі | | | | |
| |принциптері. | | | | |
|15 |К.Ахановтың тіл|Аханов К. Тіл білімінің |1 |6,5,2,1| |
| |біліміне |негіздері Алматы, 1978 атты | |,4,3,8,| |
| |қатысты |еңбегін басшылыққа ала отырып, | |9, | |
| |еңбектері |К.Ахановтың өмірі мен еңбек | | | |
| | |жолы, тіл біліміне қосқан | | | |
| | |орасан зор еңбегі жайында. | | | |
Студенттердің оқытушымен жүргізетін өздік жұмыстарының кестесі.
|№ |Тақырыбы |Сабақтың мақсаты мен |Ұсынылатын |Орында |Бақылау |Жоғарғ|
| | |мазмұны |әдебиеттер |луы |түрі |ы ұпай|
|1. |Латын |Латын графикасының шығу |1. Айдаров |қыркүйек | конспект|2 |
| |графикасы |тегі мен даму тарихын |Ғ. | | | |
| | |Айдаров Ғ. |ҚұрышжановТо| | | |
| | |ҚұрышжановТоманов М. |манов М. | | | |
| | |Көне жазба |Көне жазба | | | |
| | |ескерткіштерінің тілі. |ескерткіштер| | | |
| | |Алматы, 1971. |інің тілі. | | | |
| | |Айдаров Ғ. Көне түркі |Алматы, | | | |
| | |жазуының материалдары. |1971. | | | |
| | |Алматы, 1971. |2.Аманжолов | | | |
| | |Амирова Т.А. Кистории и |А. Түркі | | | |
| | |теории графемики. |филологиясы | | | |
| | |Москва, 1977. |және жазу | | | |
| | |Аманжолов А. Түркі |тарихы. | | | |
| | |филологиясы және жазу |Алматы, | | | |
| | |тарихы. Алматы, |Санат,1996 | | | |
| | |Санат,1996 Байтұрсынов |3. Аханов К.| | | |
| | |А. Тіл тағылымы . |Тіл | | | |
| | |Алматы, 1992. |білімінің | | | |
| | |Құрышжанов Ә, Томанов |негіздері | | | |
| | |М.Орхон – Енесей жазу |Алматы, 1978| | | |
| | |ескерткіштерінің | | | | |
| | |зерттелу тарихы мен | | | | |
| | |грамматикалық очерктері.| | | | |
| | |Алматы, 1964.еңбектеімен| | | | |
| | |жұмыс жасай отырып | | | | |
| | |баяндаңыз. Латын | | | | |
| | |графикасының | | | | |
| | |ерекшеліктері мен | | | | |
| | |өзгешеліктеріне | | | | |
| | |тоқталыңыз. | | | | |
|2. |Қолданыстағы | Қазақ әліпбиінің шығу |1.Аманжолов |қыркүйек |Пікіртала|1 |
| |әліпби туралы|тегі. Қолданылу аясы, |А.Түркі | |с | |
| |мәлімет |зерттелуі мен |филологиясы | | | |
| | |ерекшелігі. |және жазу | | | |
| | | |тарихы. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |Санат,1996 | | | |
| | | | | | | |
| | | |2.Байтұрсыно| | | |
| | | |в А. Тіл | | | |
| | | |тағылымы | | | |
| | | |Алматы,1989 | | | |
|3. |Руникалық |Баскаков Н.А. Опроекте |1 Коготкова | қыркүйек| Реферат |1 |
| |көне түркі |единой фонетической |Т.С. Письма | | | |
| |графикасы |транцкрипции для |о словах. | | | |
| | |тюркских языков . |Ред. В.В. | | | |
| | |Москва, 1959. |Иванов. | | | |
| | |Кенесбаев С, Мусабаев Ғ.|Москва, | | | |
| | |Неталиева Г. Об алфавите|1984. | | | |
| | |казахского языка. | | | | |
| | |Вопросы |2.Аманжолов | | | |
| | |совершенствования |А. Түркі | | | |
| | |алфавитов тюркских |филологиясы | | | |
| | |языков СССР. Москва, |және жазу | | | |
| | |1972. |тарихы. | | | |
| | |Коготкова Т.С. Письма о |Алматы, | | | |
| | |словах. Ред. В.В. |Санат,1996 | | | |
| | |Иванов. Москва, 1984. | | | | |
| | |Қазақ тілі. | | | | |
| | |Энциклопедия. Алматы, | | | | |
| | |1998 еңбектерін | | | | |
| | |басшылыққа ала отырып | | | | |
| | |тапсырманы орындаңыз. | | | | |
|4. |Ескерткіштер |Ескерткіштер табылған |1. Айдаров | Қазан |Конспект |1 |
| |табылған |аймақтағы жазудың |Ғ. | | | |
| |аймақтар |сипаты. |ҚұрышжановТо| | | |
| | | |манов М. | | | |
| | | |Көне жазба | | | |
| | | |ескерткіштер| | | |
| | | |інің тілі. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |1971. | | | |
| | | |Аманжолов А.| | | |
| | | |Түркі | | | |
| | | |филологиясы | | | |
| | | |және жазу | | | |
| | | |тарихы. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |Санат,1996 | | | |
|5. |Жазудың |Жазудың алғашқы түрлері |1 Неталиева | Қазан | Баяндама|1 |
| |алғашқы |олардың Орта Азия |Г. Об | | | |
| |түрлері |,Қазақстан, Оңтүстік |алфавите | | | |
| | |Сібір жерлерінде |казахского | | | |
| | |кездесуі. |языка. | | | |
| | |(пиктографиялық, |Вопросы | | | |
| | |идеографиялық жазулар) |совершенство| | | |
| | | |вания | | | |
| | | |алфавитов | | | |
| | | |тюркских | | | |
| | | |языков СССР.| | | |
| | | |Москва, | | | |
| | | |1972. | | | |
|6. |К. Ахановтың | Аханов К. Тіл |1.Аханов К. | Қазан |Баяндама | |
| |тіл біліміне |білімінің негіздері |Тіл | | | |
| |қатысты |Алматы, 1978 атты |білімінің | | | |
| |еңбектері |еңбегін басшылыққа ала |негіздері | | | |
| | |отырып, К.Ахановтың |А., 1978 | | | |
| | |өмірі мен еңбек жолы, |2. Жұбанов | | | |
| | |тіл біліміне қосқан |Қ. Қазақ | | | |
| | |орасан зор еңбегі туралы|тілі | | | |
| | |баяндаңыз. |жөніндегі | | | |
| | | |зерттеулер. | | | |
| | | |А., 1989. | | | |
|7. |Латын |Латын графикасына |Аманжолов А.|қараша | Талдау |1 |
| |графикасына |негізделген мәтінді |Түркі | | | |
| |негізделген |оқумен қатар жазылған |филологиясы | | | |
| |мәтінді оқу |мәтіндерге тілдік талдау|және жазу | | | |
| | |жасау |тарихы. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |Санат,1996 | | | |
|8. |Руникалық |Көне түркі жазу |1 Баскаков | қараша |Реферат |2 |
| |көне түркі |ескерткіштері, тілі |Н.А. | | | |
| |графикасы |туралы қысқаша мәлімет. |Опроекте | | | |
| | |Орхон Енесей |единой | | | |
| | |ескерткішінің зерттелу |фонетической| | | |
| | |тарихы, табылған |транцкрипции| | | |
| | |аймағы.Орхон –Енесей |для тюркских| | | |
| | |жазу ескерткіштерінің |языков . | | | |
| | |құралдары ( тас, алтын, |Москва, | | | |
| | |күміс, ағаш, сүйек) Осы|1959. | | | |
| | |ескерткіштің әліпбиінің |2. Айдаров | | | |
| | |құрамы, оның дыбыстық |Ғ. | | | |
| | |жүйеге негізінен |ҚұрышжановТо| | | |
| | |үйлесуі. Дауысты, |манов М. | | | |
| | |дауыссыз дыбыстардың |Көне жазба | | | |
| | |таңбалары, олардың |ескерткіштер| | | |
| | |қазіргі дыбыстық жүйемен|інің тілі. | | | |
| | |салыстырғандағы |Алматы, | | | |
| | |ерекшеліктері. |1971. | | | |
| | | | | | | |
|9. |Манихей |Көне түркі жазуының |1 Баскаков | | Баяндама|2 |
| |әліпбиінің |басқа түрлері арасында |Н.А. |желтоқсан| | |
| |құрамы |кең тараған көне айтүркі|Опроекте | | | |
| | |тайпаларына тән Манихей,|единой | | | |
| | |соды және ұйғыр |фонетической| | | |
| | |әліпбилеріне негізделген|транцкрипции| | | |
| | |жазу түрлері.Манихей |для тюркских| | | |
| | |әліпбиінің құрамы көне |языков . | | | |
| | |түркі фонетикасы |Москва, | | | |
| | |жүйесіне сәйкес келетіні|1959. | | | |
| | |жайында баяндаңыз. |2. Айдаров | | | |
| | | |Ғ. | | | |
| | | |ҚұрышжановТо| | | |
| | | |манов М. | | | |
| | | |Көне жазба | | | |
| | | |ескерткіштер| | | |
| | | |інің тілі. | | | |
| | | |Алматы,1971 | | | |
|10 |Араб | Араб әліпбиінің |1 Айдаров Ғ.| | Реферат |2 |
| |графикасы |түрлері , соған сәйкес |ҚұрышжановТо|желтоқсан| | |
| | |жазудың түрлері. Төте |манов М. | | | |
| | |жазудан басқасында |Көне жазба | | | |
| | |әріптердің дауыссыз |ескерткіштер| | | |
| | |дыбыстармен |інің тілі. | | | |
| | |таңбаланатындығында. |Алматы, | | | |
| | | |1971. | | | |
| | | |2. Аханов К.| | | |
| | | |Тіл | | | |
| | | |білімінің | | | |
| | | |негіздері | | | |
| | | |А., 1978 | | | |
| | | |3. Тілі | | | |
| | | |білімі | | | |
| | | |сөздігі | | | |
Студенттердің өздері жүргізетін жұмыстар кестесі.
|№ |Тақырыбы |Жұмыстың мазмұны |Ұсынылатын |Жұмыс |Орындау |Жоғарғы |
| | |мен мақсаты |әдебиеттер |түрі |мерзімі |ұпай |
|1. |Латын |Латын графикасының|1. Айдаров Ғ. |конспект | қыркүйек|8 |
| |графикасы |шығу тегі мен даму|ҚұрышжановТома| | | |
| | |тарихын Айдаров |нов М. Көне | | | |
| | |Ғ. |жазба | | | |
| | |ҚұрышжановТоманов |ескерткіштерін| | | |
| | |М. Көне жазба |ің тілі. | | | |
| | |ескерткіштерінің |Алматы, 1971. | | | |
| | |тілі. Алматы, |2.Аманжолов А.| | | |
| | |1971. |Түркі | | | |
| | |Айдаров Ғ. Көне |филологиясы | | | |
| | |түркі жазуының |және жазу | | | |
| | |материалдары. |тарихы. | | | |
| | |Алматы, 1971. |Алматы, | | | |
| | |Амирова Т.А. |Санат,1996 | | | |
| | |Кистории и теории |3. Аханов К. | | | |
| | |графемики. Москва,|Тіл білімінің | | | |
| | |1977. |негіздері | | | |
| | |Аманжолов А. Түркі|Алматы, 1978 | | | |
| | |филологиясы және | | | | |
| | |жазу тарихы. | | | | |
| | |Алматы, Санат,1996| | | | |
| | |Байтұрсынов А. Тіл| | | | |
| | |тағылымы . Алматы,| | | | |
| | |1992. | | | | |
| | |Құрышжанов Ә, | | | | |
| | |Томанов М.Орхон – | | | | |
| | |Енесей жазу | | | | |
| | |ескерткіштерінің | | | | |
| | |зерттелу тарихы | | | | |
| | |мен грамматикалық | | | | |
| | |очерктері. Алматы,| | | | |
| | |1964.еңбектеімен | | | | |
| | |жұмыс жасай отырып| | | | |
| | | | | | | |
| | |баяндаңыз. Латын | | | | |
| | |графикасының | | | | |
| | |ерекшеліктері мен | | | | |
| | |өзгешеліктеріне | | | | |
| | |тоқталыңыз. | | | | |
|2. |Қолданыстағы| Қазақ әліпбиінің |1.Аманжолов |Пікіртала|қыркүйек |10 |
| |әліпби |шығу тегі. |А.Түркі |с | | |
| |туралы |Қолданылу аясы, |филологиясы | | | |
| |мәлімет |зерттелуі мен |және жазу | | | |
| | |ерекшелігі. |тарихы. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |Санат,1996 | | | |
| | | | | | | |
| | | |2.Байтұрсынов | | | |
| | | |А. Тіл | | | |
| | | |тағылымы | | | |
| | | |Алматы,1989 | | | |
|3. |Руникалық |Баскаков Н.А. |1 Коготкова |Реферат |қазан |10 |
| |көне түркі |Опроекте единой |Т.С. Письма о | | | |
| |графикасы |фонетической |словах. Ред. | | | |
| | |транцкрипции для |В.В. Иванов. | | | |
| | |тюркских языков . |Москва, 1984. | | | |
| | |Москва, 1959. | | | | |
| | |Кенесбаев С, |2.Аманжолов А.| | | |
| | |Мусабаев Ғ. |Түркі | | | |
| | |Неталиева Г. Об |филологиясы | | | |
| | |алфавите |және жазу | | | |
| | |казахского языка. |тарихы. | | | |
| | |Вопросы |Алматы, | | | |
| | |совершенствования |Санат,1996 | | | |
| | |алфавитов тюркских| | | | |
| | |языков СССР. | | | | |
| | |Москва, 1972. | | | | |
| | |Коготкова Т.С. | | | | |
| | |Письма о словах. | | | | |
| | |Ред. В.В. Иванов. | | | | |
| | |Москва, 1984. | | | | |
| | |Қазақ тілі. | | | | |
| | |Энциклопедия. | | | | |
| | |Алматы, 1998 | | | | |
| | |еңбектерін | | | | |
| | |басшылыққа ала | | | | |
| | |отырып тапсырманы | | | | |
| | |орындаңыз. | | | | |
|4. |Ескерткіштер|Ескерткіштер |1. Айдаров Ғ. |Конспект |қараша |7 |
| |табылған |табылған аймақтағы|ҚұрышжановТома| | | |
| |аймақтар |жазудың сипаты. |нов М. Көне | | | |
| | | |жазба | | | |
| | | |ескерткіштерін| | | |
| | | |ің тілі. | | | |
| | | |Алматы, 1971. | | | |
| | | |Аманжолов А. | | | |
| | | |Түркі | | | |
| | | |филологиясы | | | |
| | | |және жазу | | | |
| | | |тарихы. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |Санат,1996 | | | |
|5. |Жазудың |Жазудың алғашқы |1 Неталиева Г.|Реферат | |10 |
| |алғашқы |түрлері олардың |Об алфавите | |желтоқсан| |
| |түрлері |Орта Азия |казахского | | | |
| | |,Қазақстан, |языка. Вопросы| | | |
| | |Оңтүстік Сібір |совершенствова| | | |
| | |жерлерінде |ния алфавитов | | | |
| | |кездесуі. |тюркских | | | |
| | |(пиктографиялық, |языков СССР. | | | |
| | |идеографиялық |Москва, 1972. | | | |
| | |жазулар) | | | | |
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
7. Насилов Д.М. Изучение памятников древнеуйгурского языка в
отечественном востоковедении. Москва, 1970
Қосымша әдебиеттер:
1.Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
6. Родлов В.В. Атлас древностей Монголии. Труды Орхончкой экспедиции. К
вопросу об уйгурах. 1893.
7. Тенишев Э.Р. Древнетюркская эпиграфика Алтая. Москва 1966.
8.Щербак А.М. Огуз – наме, Мухабат –наме. Москва, 1959.
9. Аманжолов С. Емеле, әліппе өзгерту, дұрыстау жөніндегі жоба. 1935.
Халық еңбекшілер тілегіне сай шешілген мәселе.
10. Мелиоранский П.М. Памятник в честь Кюль- тегина. С-П. 1899.
5. Баға жөнінде ақпарат
Ағымдағы бақылау
Ағымдағы бақылау нысандары зертханалық, тәжірибелік (семинарлық)
және бақылау жұмыстары, семестрлік немесе үй тапсырмасы, коллоквиумдар,
типтік есептер, пікір таластар, тренингтер, дөңгелек үстелдер, кейс-
стадтар, рефераттар, эсселер және басқалар болып табылады. Барлық ағымдағы
бақылау нысандарының тапсыру мерзімі пән силлабустарында көрсетілген оқу
үрдісінің күнтізбелік кестесімен анықталады. Барлық ағымдағы бақылау
нысандарының саны пәннің жұмыс бағдарламасында жүргізілетін пәннің мазмұны
мен оның көлеміне байланысты.
Аралық бақылау
Пән бойынша оқу жүктемесінің жалпы көлемі және мазмұнына байланысты
жұмыс бағдарламасы немесе пән силлабусымен анықталатын оның модульдерге
(бөлімдер,блоктар және юниттар) бөлінуі оқитындардың оқитын пәндері бойынша
аралық білімді бағалау үшін аралық бақылау-тексеру шаралары жүргізілуі
қажет. Аралық бақылау шараларының саны екіден кем болмау керек, аралық
бақылауды өткізудің мерзімі пән бойынша оқу үрдісінде көрсетіледі. Аралық
бақылау тестілеу немесе жазбаша түрде жүргізіледі.
Қорытынды бақылау
Қорытынды бақылау сессия уақытында емтихан түрінде, тек кейбір
жағдайда ғана курстық жұмыс немесе жоба түрінде жүргізіледі.
Емтихан оқитындардың алған теориялық және практикалық білімдері
деңгейін бағалау үшін оқудың сапасын тексеру нысаны болып табылады.
Емтихандар мамандықтардың жұмыс оқу жоспарына сәйкес емтихан билеттері
бойынша ауызша, жазбаша бақылау жұмыстары немесе тестілеу түрінде
жүргізіледі.
Бақылаудың барлық түрлері бойынша қажетті материалдар дайындау
оқытушы жұмысының ажырамайтын бөлігі болып табылады, олай болса оған
қосымша кредиттер бөлінбейді.
Оқитындардың білімін бақылаудың балдық-рейтингілік жүйесінің технологиясы
Ағымдағы (Ағ.б) бақылаудың әрбір түрі балмен (%) бағаланады. Әрбір
ағымдағы бақылаудың жоғары пайыздық мазмұны 100 %-ға сәйкес. Оқитындардың
білімін өлшеу құралдарын пайдалана отырып, оқу пәнін жүргізетін оқытушы
ағымдағы бақылаудың барлық түрлері бойынша журналға оқитындардың үлгерімін
қояды. Ағымдағы бақылау
кезіндегі оқитындардың білімін өлшеу құралдары 1-4 кестелерде анықталған.
Ағымдағы бақылаудың барлық түрлерін тапсыру мерзімі пән силлабустарында
көрсетілген оқу үрдісінің күнтізбелік кестесімен анықталады.
Кесте 1
Зертханалық немесе тәжірибелік (семинар) жұмыстарын орындауды өлшеу
құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
| 1 |Орындалмаған | 0 % |
| |Сабаққа себепсіз келмей қалу | |
| 2 |Орындау және оқитындардың белсенділігі | 0-50 %|
| 3 |Жұмыстарды дайындау | 0-20 %|
| 4 |Анықтамаларды, техникалық әдебиеттерді, пәннің | 0-5 % |
| |оқу-әдістемелік кешендерін, дәріс конспектілерін | |
| |пайдалана білу | |
| 5 |Техникалық құралдарды пайдалана білу | 0-5 % |
| 6 |Жұмысты қорғау | 0-20 %|
| |Барлығы: | 0-100 |
| | |% |
Кесте 2
СӨЖ (рефераттар, үй тапсырмасы, типтік есептер, эссе және басқа)
бақылау түрлерін орындауды өлшеу құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы | Бағалау|
| | |мөлшері |
|1 |Орындалмаған | 0 % |
|2 |Орындалған | 0-50 % |
|3 |Материалдың өзбетімен жүйелілігі | 0-10 % |
|4 |Қажетті мөлшерде және уақытында орындалуы | 0-5 % |
|5 |Қосымша ғылыми әдебиеттерді пайдалану | 0-5 % |
|6 |Орындалған тапсырманың бірегейлігі | 0-10 % |
|7 |СӨЖ қорғау | 0-20 % |
| |Барлығы: | 0-100 % |
Кесте 3
Курстық жұмыстарды және жобаны орындауды өлшеу құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
|1 |Орындалмаған | 0 % |
|2 |Орындалған | 0-50 % |
|3 |Материалдың өзбетімен жүйелілігі | 0-10 % |
|4 |Қажетті мөлшерде және уақытында орындалуы | 0-5 % |
|5 |Қосымша ғылыми әдебиеттерді пайдалану | 0-5 % |
|6 |Орындалған тапсырманың бірегейлігі | 0-10 % |
|7 |Жобаны (жұмысты) қорғау | 0-20 % |
Бақылауды өткізу технологиясы және аралық бақылауды бағалау
Аралық (Ар.б) бақылаудың санын силлабустағы пәндер анықтайды және
пайызбен бағаланады. Әрбір аралық бақылаудың жоғары пайыздық мазмұны 100 %-
ға сәйкес.
Лектор оқитындардың білімін өлшем құралдарын пайдалана отырып, аралық
бақылаудың бағаларын сабақ үлгерімі журналына қояды. Оқитындардың аралық
бақылауының білімін өлшеу құралдары 4-кестеде анықталған.
Кесте 4
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
| 1 |Орындалмаған |0 % |
| |Аралық бақылауға себепсіз қатыспау | |
| 2 |Оқу материалын меңгеру сапасы (оқытушы дайындаған баға|0-100 % |
| |мөлшері) | |
Рейтингі өткізу және анықтау технологиясы
Оқитындардың рейтингісінің бағасы ағымдағы және аралық бақылау
бағаларынан құралады. Рейтингіні есептеу бір академиялық аралықта екі рет
жүргізіледі. Бірінші рейтингіні ([pic]) есептеуді оқытушылар 7-аптада
жүргізеді, оған ағымдағы үлгерімнің және бірінші аралық[pic] бақылаудың
бағаларын енгізеді, мына формула бойынша анықтайды:
[pic]
мұнда [pic] – бірінші рейтинг, [pic][pic] – бірінші аралық бақылау, [pic] –
ағымдағы бақылау, n – бірінші рейтингінің ағымдағы бақылаудың саны.
Екінші рейтингін ([pic]) есептеуді оқытушылар 14-аптада жүргізеді,
оған ағымдағы үлгерімнің және екінші аралық бақылаудың бағаларын енгізеді,
мына формула бойынша анықтайды:
[pic]
мұнда [pic] – екінші рейтинг, [pic]– екінші аралық бақылау, [pic]–
ағымдағы бақылау, m – екінші рейтингінің ағымдағы бақылаудың саны.
Лектор немесе оқытушы жұмыс оқу жоспарында дәріс болмаған жағдайда, 7
және14 апталардың соңында тіркеушінің Офисіне пәннің рейтингілік ведомосін
әкелуге міндетті. Рейтингілік ведомостің негізінде тіркеуші Офис қызметі
емтихан ведомосін береді. Ағымдағы үлгерімнің үлесі (ағымдағы және аралық
бақылау) студенттің қорытынды бағасында 60 % -ын құрайды, сондықтан
оқитындардың пән бойынша семестрлік бағасы мына формуламен анықталады:
[pic]
Оқитынның семестрлік бағасы 30 % немесе одан артық болса, емтиханға
жіберілген болып саналады.
Қорытынды бақылауды (емтиханды) өткізу және бағалау технологиясы
Қорытынды бақылаудың жоғары пайыздық мазмұны 100 %-ға сәйкес. Емтихан
алушыға оқитынның емтиханға жіберілгені туралы белгімен семестрлік балдары
көрсетілген ведомос беріледі. Емтихан алушы қорытынды бақылаудың білім
өлшеуі құралдарын пайдалана отырып, қорытынды бақылаудың бағасын емтихан
ведомосіне қояды.
Оқитындардың қорытынды бақылауының әр түрлі нысандарына білім өлшеу
құралдары 5-7 кестелерде анықталған.
Кесте 5
Қорытынды бақылаудың ауызша сұрау бойынша (билет бойынша емтихан, билетте 3
сұрақ) білім өлшеуі құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
| 1 |Орындалмаған | 0 % |
| |Емтиханға себепсіз келмеу | |
| 2 |Әрбір сұрақ бойынша білімін бағалау | 0-30 % |
| 3 |Қосымша сұрақтарды бағалау | 0-10 % |
| |Барлығы: | 0-100 % |
Кесте 6
Қорытынды бақылаудың жазбаша түріне (билет бойынша емтихан, билетте 3
сұрақ)
білім өлшеуі құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
| 1 |Орындалмаған | 0 % |
| |Емтиханға себепсіз келмеу | |
| 2 |Әрбір сұраққа жауаптың толықтығын бағалау | 0-30 % |
|3 |Жауаптарға дайындығы | 0-10 % |
| |Барлығы: | 0-100% |
Әрбір жауапқа балдар пайызбен қойылады, қосымша сұрақтың белгіленуі
және бланкіде бағалануы керек.
Кесте 7
Тестілеу түріндегі қорытынды бақылауды өлшеу құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
| 1 |Орындалмаған | 0 % |
| |Емтиханға себепсіз келмеу | |
| |Барлығы: | 0-100%|
Қорытынды бақылаудың үлесі пән бойынша білім қорытынды бағасының 40 %-
ын құрайды, сондықтан пән бойынша қорытынды баға (Қ) былай анықталады:
Қ=С+Е * 0,4%
Қорытынды баға емтиханда 50 % алған жағдайда ғана анықталады.
Пән бойынша білімді бағалау шкаласы
|Әріптік жүйе бойынша |Ұпай |%-дың мазмұны |Дәстүрлі жүйе бойынша |
|баға | | |баға |
|A |4,0 |95-100 |Өте жақсы |
|A- |3,67 |90-94 | |
|B+ |3,33 |85-89 |Жақсы |
|B |3,0 |80-84 | |
|B- |2,67 |75-79 | |
|C+ |2,33 |70-74 |Қанағаттанарлық |
|C |2,0 |65-69 | |
|C- |1,67 |60-64 | |
|D+ |1,33 |55-59 | |
|D |1,0 |50-54 | |
|F |0 |0-49 |Қанағаттанғысыз |
6. Курс саясаты
1. Сабаққа кешікпеу.
2. Сабақ үстінде сөйлеспеу, сағыз шайнамау.
3. Сабақ босатпау, ауырған жағдайда анықтама әкелу.
4. Босатқан сабақтарды оқытушы белгілеген уақытта қайта тапсыру.
5. Ұялы телефонды өшіру.
6. Тапсырма орындалмаған жағдайда қорытынды баға төмендетіледі.
7. Үй тапсырмасын уақытында және ынталы орындау.
8. Оқу үрдісіне белсенді қатысу.
9. Ұқыпты және міндетті болу.
10. Оқытушыларға және курстастарына шыдамды, ашық және тілектес болу.
ІІІ БӨЛІМ
СТУДЕНТ ҮШІН ПӘН БОЙЫНША ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ (SVLLABUS)
1. Жалпы мәлімет:
1.1. Пәннің атауы және коды: Қазақ жазуының тарихы
1.2. Оқытушы жайында мәлімет: ф.ғ.к., Әбікенов М.Т.
1.3. Байланыс ақпараты: кафедраға келу ережесі сабақ кестесіне сәйкес
1. 4. Кредиттік сағат саны: 2
1. 5. Күні ______2013-2014 оқу жылы ___5 _семестр
2. Курсқа қысқаша түсініктеме:
«Қазақ жазуының тарихы» пәнінің негізгі зерттеу нысанын
көрсеткеннен кейін, студент аталған курстың негізгі мақсаты мен міндеттерін
саралағаны жөн. «Түркітануға кіріспе» курсынан алынған теориялық білімнің
одан әрі тереңдетіліп, тәжірибемен ұштасатындығы дәлелденеді. Аталған пән
аясында көне түркі жазба ескерткіштері туралы толық түсіндіріліп, оның
тіліне лексика- грамматикалық тұрғыдан талдау жасалатындығы бақылау
жұмысына өзек болуы тиіс. Көне түркі жазба ескерткіштерінің Ү-Х ғасырлар
аралығындағы көне түркі дәуірінде жазылғандығы. Н.А.Баскаков
классификациясындағы көне түркі дәуіріне қысқаша шолу жасалып, негізгі
мәліметтер қамтылады.
3. Аптасы, тақырыбы көрсетілген сабақ түрлері бойынша бөлінген
күнтізбелік-тақырыптық жоспар
Дәріс
|№ |Тақырыбы |Дәріс сабақтарының мазмұны |Сағат |Әдебиет|Ескерту |
| | | |саны |тер | |
|1. |Көне түркі |Көне түркі жазуының басқа |2 |1,3,5,8| |
| |жазуының басқа |түрлері – 8-10 ғасырлар | | | |
| |түрлері. |арасында көне түркі тайпаларына| | | |
| | |тән Манихей, соғды және ұйғыр | | | |
| | |әліпбиіне тән жазу түрлері | | | |
| | |болғандығы. Ол жазулардың Орта | | | |
| | |Азия, Қзақастан, Шығыс | | | |
| | |Түркістан жерлерінен | | | |
| | |табылғандығы. Сонымен қатар, | | | |
| | |санскрипт мәтіндері арқылы буын| | | |
| | |жазуы яғни брахми, оның бір | | | |
| | |түрі – тибет жазуы да көне | | | |
| | |түркілерге келгендігі туралы. | | | |
|2. |Көне түркі |Көне түркі жазба |1 |1,3,5,7| |
| |жазба |ескерткіштерінің Ү-Х ғасырлар | |,10, | |
| |ескерткіштеріні|аралығындағы көне түркі | | | |
| |ң тілі. |дәуірінде жазылғандығы. | | | |
| | |Н.А.Баскаков | | | |
| | |классификациясындағы көне түркі| | | |
| | |дәуіріне қысқаша шолу жасалып. | | | |
| | |Көне түркі тілінің жазба | | | |
| | |нұсқаларына орхон-енисей | | | |
| | |ескерткіштерінің енетіндігі. | | | |
| | |Орхон- енисей жазба | | | |
| | |ескерткіштерінің тарихилығы, | | | |
| | |түрлері. | | | |
|3 |Орта түркі |Орта түркі ескерткіштерінің |1 |1,3,5,9| |
| |ескерткіштеріні|тілдік ерекшеліктеріне , ескі | |,7 | |
| |ң тілдік |қазақ жазба ескерткіштеріне , | | | |
| |ерекшеліктері. |олардың тіліне шолу жасап, | | | |
| | |зерттелу жайын анықтау. | | | |
| | |Құдатғу біліг, Дивани лұғат | | | |
| | |ат-түрік дастанының зерттелу | | | |
| | |жайы. | | | |
|4 |Латын графикасы|Латын графикасы. Латын |1 |1,2,5,8| |
| | |графикасының түркі және басқа | |,10 | |
| | |халықтарға кең тарауы, шығу | | | |
| | |тегі мен даму тарихы. Түркі | | | |
| | |тілдес халықтардың 1924-1929 | | | |
| | |жылдар алалығында латын | | | |
| | |әліпбиіне көшуі. Бұл туралы | | | |
| | |пікірлер. | | | |
|5 |Тіл біліміне |Тіл біліміне үлес қосқан |1 |1,2,4,5| |
| |үлес қосқан |ғалымдар К.Аханова, Р. | |,7,9 | |
| |ғалымдар. |Сыздықова , С. Аманжоловтардың | | | |
| | |зкерттеу еңбектері, ашқан | | | |
| | |жаңалықтары. | | | |
| | | | | | |
|6 |Талас жазу |Талас жазба ескерткіштерінің |2 |1,3,4,5| |
| |ескерткіштері. |табылуы, зерттелу тарихы | |,6 | |
| | |көрсетілген соң, оның | | | |
| | |құрамындағы ескерткіштер | | | |
| | |тілінің ерекшелігіне тоқталған | | | |
| | |жөн. Талас жазуының Енисей | | | |
| | |жазуына ұқсас екендігі мысалмен| | | |
| | |дәлелденеді. Орхон және енисей | | | |
| | |жазба ескерткіштерінен басты | | | |
| | |ерекшелігі. | | | |
| | | | | | |
|7 |Графикалық |Графикалық лингвистика туралы, |1 |1,2,7,8| |
| |лингвистика |оның палеография, эпиграфика, | |,9 | |
| |туралы. |графика, орфография деп | | | |
| | |аталатын салаларына түсінік. | | | |
| | | | | | |
|8 |Енесей жазу |Орхон-енисей жазбаларының |2 |1,2,3,8| |
| |ескерткіштері. |құрамындағы Енисей | |,10 | |
| | |ескерткіштерінің құрамы мен | | | |
| | |құрылысы. Енисей | | | |
| | |ескерткіштерінің табылу мерзімі| | | |
| | |мен мекені көрсетіліп, олардың | | | |
| | |зерттелу тарихы | | | |
|9 | Көне түркі |Көне түркі жазуының басқа |2 |1,2,4,5| |
| |жазуының басқа |түрлері – 8-10 ғасырлар | |,8 | |
| |түрлері. |арасында көне түркі тайпаларына| | | |
| | |тән Манихей, соғды және ұйғыр | | | |
| | |әліпбиіне тән жазу түрлері | | | |
| | |болғандығы. Ол жазулардың Орта | | | |
| | |Азия, Қзақастан, Шығыс | | | |
| | |Түркістан жерлерінен | | | |
| | |табылғандығы. | | | |
|10 |Қараханид |Қараханид түріктері тілінің |2 |1,2,3, | |
| |түріктерінің |зерттелу жайы, грамматикасы. | |4,8,10 | |
| |тіліндегі | | | | |
| |ескерткіштері. | | | | |
Тәжірибелік (семинар) сабақтары: :
|№ |Тақырыбы |Практикалық сабақтардың мазмұны|Сағат |Әдебиет|Ескерту |
| | | |саны |тер | |
|1 |Қазақ жазуының |Жазу және жазба тіл. Жазба тіл |2 |1,2,3 | |
| |тарихы туралы |мена уызекі сөйлеу тілі, | | | |
| |ұғым |олардың өзіндік ерекшеліктері. | | | |
| | |Жазудың түрлері. Буын жазуы. | | | |
| | |Әріп жазуы, оның пайда болуы | | | |
| | |мен тармақтары туралы | | | |
| | |мәліметтер. | | | |
|2 |Руникалық көне |Руникалық көне түркі |2 |1,2,4 | |
| |түркі графикасы|мұраларының тіліне қысқаша | | | |
| | |шолу. Саылыстырмалы түрде | | | |
| | |қазіргі тіліміздің факторлары | | | |
| | |мен фонетикалық жүйе, | | | |
| | |лексикалық мағына, | | | |
| | |морфологиялық формалар , | | | |
| | |синтаксистік тіркесімділік | | | |
| | |жағынан көп жағдайда қзақ | | | |
| | |тіліне ұқсас келетіндігіне көз | | | |
| | |жеткізу. | | | |
|3 |Әр жазудың |Жазудың алғашқы түрлері. |2 |1,2,6,8| |
| |тарихы туралы |руникалық, араб, латын | | | |
| |ой-пікірлер |графикаларының өзіндік | | | |
| | |ерекшеліктері мен зерттелуі. | | | |
|4 |Манихей |Көне түркі жазуының басқа |2 |1,2,5,6| |
| |әліпбиінің |түрлері арасында кең тараған | | | |
| |құрамы |көне айтүркі тайпаларына тән | | | |
| | |Манихей, соды және ұйғыр | | | |
| | |әліпбилеріне негізделген жазу | | | |
| | |түрлері.Манихей әліпбиінің | | | |
| | |құрамы көне түркі фонетикасы | | | |
| | |жүйесіне сәйкестігі. | | | |
|6 |Көне ұйғыр |Көне ұйғыр жазуы |1 |1,2,3,6| |
| |жазуы |ескерткіштерімен таныстыру, | |,7,8 | |
| | |оның жазылу үлгілерін көрсету, | | | |
| | |оқыту. Ұйғыр әліпбиі туралы | | | |
| | |мәлімет, Ұйғыр жазуымен жеткен | | | |
| | |көне ескерткіштер және олардың | | | |
| | |жазылуы. | | | |
| | | | | | |
| |Латын графикасы| | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| |Ескерткіштер | | | | |
| |табылған | | | | |
| |аймақтар | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| |Көне | | | | |
| |ескерткіштердің| | | | |
| |тілі | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| |Араб әліпбиімен| | | | |
| |жеткен көне | | | | |
| |ескерткіштер | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| |Араб | | | | |
| |графикасына | | | | |
| |негізделген | | | | |
| |қазақ | | | | |
| |әліпбиінің жаңа| | | | |
| |түрі (төте | | | | |
| |жазу) | | | | |
|7 | |Латын графикасының түркі және | | | |
| | |басқа халықтарға кең тарауы, | | | |
| | |шығу тегі, даму тарихы. Түркі | | | |
| | |тілдес халықтардың 1924-29 | | | |
| | |жылдары латын әліпбиіне | | | |
| | |көшуі.Бұл туралы пікірлер. | | | |
| | |Латын графикасына лайық қазақ | | | |
| | |әліпбиін қабылдаудың негізгі | | | |
| | |принциптері. | | | |
|8 | |Қазақстан жерінен Ертіс, Іле, |1 |1,2,3,6| |
| | |Жамбыл, Сырдария ,Талас | |,7,8 | |
| | |жерлерінен иабылған | | | |
| | |ескерткіштер, олардыңзерттелуі | | | |
| | |мен оқылуы, ғылыми маңыздылығы.| | | |
|9 | |Көне түркі жазуының арасында |1 |1,2,3,6| |
| | |Манихей және соғды, ұйғыр | |,7,8 | |
| | |әліпбилеріне негізделген жазу | | | |
| | |түрлері болғандығы. Сонымен | | | |
| | |қоса, санскрит мәтіндері арқылы| | | |
| | |буын жазуы брахми, оның бір | | | |
| | |түрі-тибет жазуы да көне | | | |
| | |түркілерге келгендігі туралы. | | | |
|10 | |Араб әліпбиімен жеткен көне |1 |1,2,3,6| |
| | |ескеткіштер Ж.Баласағұнның | |,7,8 | |
| | |«Құдағу білік», М.Қашқаридың | | | |
| | |«Дивани лұғат ат түрік», | | | |
| | |Рабғузидің «Қисса ал-анбия». | | | |
| | |Орта түркі ескерткіштерінің | | | |
| | |тілдік ерекшеліктеріне, тіліне | | | |
| | |шолу жасау, зерттелу жайын | | | |
| | |айту. | | | |
|11 | |Араб графикасына негізделген |1 |1,2,3,6| |
| | |қазақ әліпбиінің жаңа түрі 1924| |,7,8 | |
| | |жылы қазақ тілінің дыбыстық | | | |
| | |жүйесіне икемделіп, 32- ден, 25| | | |
| | |әріпке жетуі жайында. | | | |
|12 |Латын |Латын графикасына Латын |1 |1,5,6,7| |
| |графикасына |графикасына негізделген қазақ | |, | |
| |негізделген |тілі мәтіндеріне тілдік талдау | | | |
| |қазақ тілі |жасау. | | | |
| |мәтіндеріне | | | | |
| |тілдік талдау | | | | |
| |жасау. | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
|13 |А.Байтұрсынов | Ғалым А.Байтұрсынұлының өмір |1 |6,7,8,2| |
| |тіл білімінің |жолымен ғылымға қосқан үлесі. | |, | |
| |негізін |Алғаш тіл білімінің негізін | | | |
| |қалаушы. |қалаушылардың бірі ретінде | | | |
| | |ғылыми зерттеу еңбектеріне шолу| | | |
| | |жасау. | | | |
| | | | | | |
|14 |1940 жылдан |Орыс әліпбиінің графикасына |1 |5,4,8,3| |
| |бастап орыс |негізделген қазақ әліпбиін | |,9,7, | |
| |әіліпбиінің |қабылдау жайында мағлұмат. Осы | | | |
| |графикасына |жөнініде республикалық | | | |
| |лайық қазақ |газет-журнал беттеріндегі | | | |
| |әліпбиін |мәліметтерге шолу. | | | |
| |қабылдаудың | | | | |
| |негізгі | | | | |
| |принциптері. | | | | |
|15 |К.Ахановтың тіл|Аханов К. Тіл білімінің |1 |6,5,2,1| |
| |біліміне |негіздері Алматы, 1978 атты | |,4,3,8,| |
| |қатысты |еңбегін басшылыққа ала отырып, | |9, | |
| |еңбектері |К.Ахановтың өмірі мен еңбек | | | |
| | |жолы, тіл біліміне қосқан | | | |
| | |орасан зор еңбегі жайында. | | | |
Студенттердің оқытушымен жүргізетін өздік жұмыстарының кестесі.
|№ |Тақырыбы |Сабақтың мақсаты мен |Ұсынылатын |Орында |Бақылау |Жоғарғ|
| | |мазмұны |әдебиеттер |луы |түрі |ы ұпай|
|1. |Латын |Латын графикасының шығу |1. Айдаров |қыркүйек | конспект|2 |
| |графикасы |тегі мен даму тарихын |Ғ. | | | |
| | |Айдаров Ғ. |ҚұрышжановТо| | | |
| | |ҚұрышжановТоманов М. |манов М. | | | |
| | |Көне жазба |Көне жазба | | | |
| | |ескерткіштерінің тілі. |ескерткіштер| | | |
| | |Алматы, 1971. |інің тілі. | | | |
| | |Айдаров Ғ. Көне түркі |Алматы, | | | |
| | |жазуының материалдары. |1971. | | | |
| | |Алматы, 1971. |2.Аманжолов | | | |
| | |Амирова Т.А. Кистории и |А. Түркі | | | |
| | |теории графемики. |филологиясы | | | |
| | |Москва, 1977. |және жазу | | | |
| | |Аманжолов А. Түркі |тарихы. | | | |
| | |филологиясы және жазу |Алматы, | | | |
| | |тарихы. Алматы, |Санат,1996 | | | |
| | |Санат,1996 Байтұрсынов |3. Аханов К.| | | |
| | |А. Тіл тағылымы . |Тіл | | | |
| | |Алматы, 1992. |білімінің | | | |
| | |Құрышжанов Ә, Томанов |негіздері | | | |
| | |М.Орхон – Енесей жазу |Алматы, 1978| | | |
| | |ескерткіштерінің | | | | |
| | |зерттелу тарихы мен | | | | |
| | |грамматикалық очерктері.| | | | |
| | |Алматы, 1964.еңбектеімен| | | | |
| | |жұмыс жасай отырып | | | | |
| | |баяндаңыз. Латын | | | | |
| | |графикасының | | | | |
| | |ерекшеліктері мен | | | | |
| | |өзгешеліктеріне | | | | |
| | |тоқталыңыз. | | | | |
|2. |Қолданыстағы | Қазақ әліпбиінің шығу |1.Аманжолов |қыркүйек |Пікіртала|1 |
| |әліпби туралы|тегі. Қолданылу аясы, |А.Түркі | |с | |
| |мәлімет |зерттелуі мен |филологиясы | | | |
| | |ерекшелігі. |және жазу | | | |
| | | |тарихы. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |Санат,1996 | | | |
| | | | | | | |
| | | |2.Байтұрсыно| | | |
| | | |в А. Тіл | | | |
| | | |тағылымы | | | |
| | | |Алматы,1989 | | | |
|3. |Руникалық |Баскаков Н.А. Опроекте |1 Коготкова | қыркүйек| Реферат |1 |
| |көне түркі |единой фонетической |Т.С. Письма | | | |
| |графикасы |транцкрипции для |о словах. | | | |
| | |тюркских языков . |Ред. В.В. | | | |
| | |Москва, 1959. |Иванов. | | | |
| | |Кенесбаев С, Мусабаев Ғ.|Москва, | | | |
| | |Неталиева Г. Об алфавите|1984. | | | |
| | |казахского языка. | | | | |
| | |Вопросы |2.Аманжолов | | | |
| | |совершенствования |А. Түркі | | | |
| | |алфавитов тюркских |филологиясы | | | |
| | |языков СССР. Москва, |және жазу | | | |
| | |1972. |тарихы. | | | |
| | |Коготкова Т.С. Письма о |Алматы, | | | |
| | |словах. Ред. В.В. |Санат,1996 | | | |
| | |Иванов. Москва, 1984. | | | | |
| | |Қазақ тілі. | | | | |
| | |Энциклопедия. Алматы, | | | | |
| | |1998 еңбектерін | | | | |
| | |басшылыққа ала отырып | | | | |
| | |тапсырманы орындаңыз. | | | | |
|4. |Ескерткіштер |Ескерткіштер табылған |1. Айдаров | Қазан |Конспект |1 |
| |табылған |аймақтағы жазудың |Ғ. | | | |
| |аймақтар |сипаты. |ҚұрышжановТо| | | |
| | | |манов М. | | | |
| | | |Көне жазба | | | |
| | | |ескерткіштер| | | |
| | | |інің тілі. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |1971. | | | |
| | | |Аманжолов А.| | | |
| | | |Түркі | | | |
| | | |филологиясы | | | |
| | | |және жазу | | | |
| | | |тарихы. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |Санат,1996 | | | |
|5. |Жазудың |Жазудың алғашқы түрлері |1 Неталиева | Қазан | Баяндама|1 |
| |алғашқы |олардың Орта Азия |Г. Об | | | |
| |түрлері |,Қазақстан, Оңтүстік |алфавите | | | |
| | |Сібір жерлерінде |казахского | | | |
| | |кездесуі. |языка. | | | |
| | |(пиктографиялық, |Вопросы | | | |
| | |идеографиялық жазулар) |совершенство| | | |
| | | |вания | | | |
| | | |алфавитов | | | |
| | | |тюркских | | | |
| | | |языков СССР.| | | |
| | | |Москва, | | | |
| | | |1972. | | | |
|6. |К. Ахановтың | Аханов К. Тіл |1.Аханов К. | Қазан |Баяндама | |
| |тіл біліміне |білімінің негіздері |Тіл | | | |
| |қатысты |Алматы, 1978 атты |білімінің | | | |
| |еңбектері |еңбегін басшылыққа ала |негіздері | | | |
| | |отырып, К.Ахановтың |А., 1978 | | | |
| | |өмірі мен еңбек жолы, |2. Жұбанов | | | |
| | |тіл біліміне қосқан |Қ. Қазақ | | | |
| | |орасан зор еңбегі туралы|тілі | | | |
| | |баяндаңыз. |жөніндегі | | | |
| | | |зерттеулер. | | | |
| | | |А., 1989. | | | |
|7. |Латын |Латын графикасына |Аманжолов А.|қараша | Талдау |1 |
| |графикасына |негізделген мәтінді |Түркі | | | |
| |негізделген |оқумен қатар жазылған |филологиясы | | | |
| |мәтінді оқу |мәтіндерге тілдік талдау|және жазу | | | |
| | |жасау |тарихы. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |Санат,1996 | | | |
|8. |Руникалық |Көне түркі жазу |1 Баскаков | қараша |Реферат |2 |
| |көне түркі |ескерткіштері, тілі |Н.А. | | | |
| |графикасы |туралы қысқаша мәлімет. |Опроекте | | | |
| | |Орхон Енесей |единой | | | |
| | |ескерткішінің зерттелу |фонетической| | | |
| | |тарихы, табылған |транцкрипции| | | |
| | |аймағы.Орхон –Енесей |для тюркских| | | |
| | |жазу ескерткіштерінің |языков . | | | |
| | |құралдары ( тас, алтын, |Москва, | | | |
| | |күміс, ағаш, сүйек) Осы|1959. | | | |
| | |ескерткіштің әліпбиінің |2. Айдаров | | | |
| | |құрамы, оның дыбыстық |Ғ. | | | |
| | |жүйеге негізінен |ҚұрышжановТо| | | |
| | |үйлесуі. Дауысты, |манов М. | | | |
| | |дауыссыз дыбыстардың |Көне жазба | | | |
| | |таңбалары, олардың |ескерткіштер| | | |
| | |қазіргі дыбыстық жүйемен|інің тілі. | | | |
| | |салыстырғандағы |Алматы, | | | |
| | |ерекшеліктері. |1971. | | | |
| | | | | | | |
|9. |Манихей |Көне түркі жазуының |1 Баскаков | | Баяндама|2 |
| |әліпбиінің |басқа түрлері арасында |Н.А. |желтоқсан| | |
| |құрамы |кең тараған көне айтүркі|Опроекте | | | |
| | |тайпаларына тән Манихей,|единой | | | |
| | |соды және ұйғыр |фонетической| | | |
| | |әліпбилеріне негізделген|транцкрипции| | | |
| | |жазу түрлері.Манихей |для тюркских| | | |
| | |әліпбиінің құрамы көне |языков . | | | |
| | |түркі фонетикасы |Москва, | | | |
| | |жүйесіне сәйкес келетіні|1959. | | | |
| | |жайында баяндаңыз. |2. Айдаров | | | |
| | | |Ғ. | | | |
| | | |ҚұрышжановТо| | | |
| | | |манов М. | | | |
| | | |Көне жазба | | | |
| | | |ескерткіштер| | | |
| | | |інің тілі. | | | |
| | | |Алматы,1971 | | | |
|10 |Араб | Араб әліпбиінің |1 Айдаров Ғ.| | Реферат |2 |
| |графикасы |түрлері , соған сәйкес |ҚұрышжановТо|желтоқсан| | |
| | |жазудың түрлері. Төте |манов М. | | | |
| | |жазудан басқасында |Көне жазба | | | |
| | |әріптердің дауыссыз |ескерткіштер| | | |
| | |дыбыстармен |інің тілі. | | | |
| | |таңбаланатындығында. |Алматы, | | | |
| | | |1971. | | | |
| | | |2. Аханов К.| | | |
| | | |Тіл | | | |
| | | |білімінің | | | |
| | | |негіздері | | | |
| | | |А., 1978 | | | |
| | | |3. Тілі | | | |
| | | |білімі | | | |
| | | |сөздігі | | | |
Студенттердің өздері жүргізетін жұмыстар кестесі.
|№ |Тақырыбы |Жұмыстың мазмұны |Ұсынылатын |Жұмыс |Орындау |Жоғарғы |
| | |мен мақсаты |әдебиеттер |түрі |мерзімі |ұпай |
|1. |Латын |Латын графикасының|1. Айдаров Ғ. |конспект | қыркүйек|8 |
| |графикасы |шығу тегі мен даму|ҚұрышжановТома| | | |
| | |тарихын Айдаров |нов М. Көне | | | |
| | |Ғ. |жазба | | | |
| | |ҚұрышжановТоманов |ескерткіштерін| | | |
| | |М. Көне жазба |ің тілі. | | | |
| | |ескерткіштерінің |Алматы, 1971. | | | |
| | |тілі. Алматы, |2.Аманжолов А.| | | |
| | |1971. |Түркі | | | |
| | |Айдаров Ғ. Көне |филологиясы | | | |
| | |түркі жазуының |және жазу | | | |
| | |материалдары. |тарихы. | | | |
| | |Алматы, 1971. |Алматы, | | | |
| | |Амирова Т.А. |Санат,1996 | | | |
| | |Кистории и теории |3. Аханов К. | | | |
| | |графемики. Москва,|Тіл білімінің | | | |
| | |1977. |негіздері | | | |
| | |Аманжолов А. Түркі|Алматы, 1978 | | | |
| | |филологиясы және | | | | |
| | |жазу тарихы. | | | | |
| | |Алматы, Санат,1996| | | | |
| | |Байтұрсынов А. Тіл| | | | |
| | |тағылымы . Алматы,| | | | |
| | |1992. | | | | |
| | |Құрышжанов Ә, | | | | |
| | |Томанов М.Орхон – | | | | |
| | |Енесей жазу | | | | |
| | |ескерткіштерінің | | | | |
| | |зерттелу тарихы | | | | |
| | |мен грамматикалық | | | | |
| | |очерктері. Алматы,| | | | |
| | |1964.еңбектеімен | | | | |
| | |жұмыс жасай отырып| | | | |
| | | | | | | |
| | |баяндаңыз. Латын | | | | |
| | |графикасының | | | | |
| | |ерекшеліктері мен | | | | |
| | |өзгешеліктеріне | | | | |
| | |тоқталыңыз. | | | | |
|2. |Қолданыстағы| Қазақ әліпбиінің |1.Аманжолов |Пікіртала|қыркүйек |10 |
| |әліпби |шығу тегі. |А.Түркі |с | | |
| |туралы |Қолданылу аясы, |филологиясы | | | |
| |мәлімет |зерттелуі мен |және жазу | | | |
| | |ерекшелігі. |тарихы. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |Санат,1996 | | | |
| | | | | | | |
| | | |2.Байтұрсынов | | | |
| | | |А. Тіл | | | |
| | | |тағылымы | | | |
| | | |Алматы,1989 | | | |
|3. |Руникалық |Баскаков Н.А. |1 Коготкова |Реферат |қазан |10 |
| |көне түркі |Опроекте единой |Т.С. Письма о | | | |
| |графикасы |фонетической |словах. Ред. | | | |
| | |транцкрипции для |В.В. Иванов. | | | |
| | |тюркских языков . |Москва, 1984. | | | |
| | |Москва, 1959. | | | | |
| | |Кенесбаев С, |2.Аманжолов А.| | | |
| | |Мусабаев Ғ. |Түркі | | | |
| | |Неталиева Г. Об |филологиясы | | | |
| | |алфавите |және жазу | | | |
| | |казахского языка. |тарихы. | | | |
| | |Вопросы |Алматы, | | | |
| | |совершенствования |Санат,1996 | | | |
| | |алфавитов тюркских| | | | |
| | |языков СССР. | | | | |
| | |Москва, 1972. | | | | |
| | |Коготкова Т.С. | | | | |
| | |Письма о словах. | | | | |
| | |Ред. В.В. Иванов. | | | | |
| | |Москва, 1984. | | | | |
| | |Қазақ тілі. | | | | |
| | |Энциклопедия. | | | | |
| | |Алматы, 1998 | | | | |
| | |еңбектерін | | | | |
| | |басшылыққа ала | | | | |
| | |отырып тапсырманы | | | | |
| | |орындаңыз. | | | | |
|4. |Ескерткіштер|Ескерткіштер |1. Айдаров Ғ. |Конспект |қараша |7 |
| |табылған |табылған аймақтағы|ҚұрышжановТома| | | |
| |аймақтар |жазудың сипаты. |нов М. Көне | | | |
| | | |жазба | | | |
| | | |ескерткіштерін| | | |
| | | |ің тілі. | | | |
| | | |Алматы, 1971. | | | |
| | | |Аманжолов А. | | | |
| | | |Түркі | | | |
| | | |филологиясы | | | |
| | | |және жазу | | | |
| | | |тарихы. | | | |
| | | |Алматы, | | | |
| | | |Санат,1996 | | | |
|5. |Жазудың |Жазудың алғашқы |1 Неталиева Г.|Реферат | |10 |
| |алғашқы |түрлері олардың |Об алфавите | |желтоқсан| |
| |түрлері |Орта Азия |казахского | | | |
| | |,Қазақстан, |языка. Вопросы| | | |
| | |Оңтүстік Сібір |совершенствова| | | |
| | |жерлерінде |ния алфавитов | | | |
| | |кездесуі. |тюркских | | | |
| | |(пиктографиялық, |языков СССР. | | | |
| | |идеографиялық |Москва, 1972. | | | |
| | |жазулар) | | | | |
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
7. Насилов Д.М. Изучение памятников древнеуйгурского языка в
отечественном востоковедении. Москва, 1970
Қосымша әдебиеттер:
1.Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
6. Родлов В.В. Атлас древностей Монголии. Труды Орхончкой экспедиции. К
вопросу об уйгурах. 1893.
7. Тенишев Э.Р. Древнетюркская эпиграфика Алтая. Москва 1966.
8.Щербак А.М. Огуз – наме, Мухабат –наме. Москва, 1959.
9. Аманжолов С. Емеле, әліппе өзгерту, дұрыстау жөніндегі жоба. 1935.
Халық еңбекшілер тілегіне сай шешілген мәселе.
10. Мелиоранский П.М. Памятник в честь Кюль- тегина. С-П. 1899.
5. Баға жөнінде ақпарат
Ағымдағы бақылау
Ағымдағы бақылау нысандары зертханалық, тәжірибелік (семинарлық)
және бақылау жұмыстары, семестрлік немесе үй тапсырмасы, коллоквиумдар,
типтік есептер, пікір таластар, тренингтер, дөңгелек үстелдер, кейс-
стадтар, рефераттар, эсселер және басқалар болып табылады. Барлық ағымдағы
бақылау нысандарының тапсыру мерзімі пән силлабустарында көрсетілген оқу
үрдісінің күнтізбелік кестесімен анықталады. Барлық ағымдағы бақылау
нысандарының саны пәннің жұмыс бағдарламасында жүргізілетін пәннің мазмұны
мен оның көлеміне байланысты.
Аралық бақылау
Пән бойынша оқу жүктемесінің жалпы көлемі және мазмұнына байланысты
жұмыс бағдарламасы немесе пән силлабусымен анықталатын оның модульдерге
(бөлімдер,блоктар және юниттар) бөлінуі оқитындардың оқитын пәндері бойынша
аралық білімді бағалау үшін аралық бақылау-тексеру шаралары жүргізілуі
қажет. Аралық бақылау шараларының саны екіден кем болмау керек, аралық
бақылауды өткізудің мерзімі пән бойынша оқу үрдісінде көрсетіледі. Аралық
бақылау тестілеу немесе жазбаша түрде жүргізіледі.
Қорытынды бақылау
Қорытынды бақылау сессия уақытында емтихан түрінде, тек кейбір
жағдайда ғана курстық жұмыс немесе жоба түрінде жүргізіледі.
Емтихан оқитындардың алған теориялық және практикалық білімдері
деңгейін бағалау үшін оқудың сапасын тексеру нысаны болып табылады.
Емтихандар мамандықтардың жұмыс оқу жоспарына сәйкес емтихан билеттері
бойынша ауызша, жазбаша бақылау жұмыстары немесе тестілеу түрінде
жүргізіледі.
Бақылаудың барлық түрлері бойынша қажетті материалдар дайындау
оқытушы жұмысының ажырамайтын бөлігі болып табылады, олай болса оған
қосымша кредиттер бөлінбейді.
Оқитындардың білімін бақылаудың балдық-рейтингілік жүйесінің технологиясы
Ағымдағы (Ағ.б) бақылаудың әрбір түрі балмен (%) бағаланады. Әрбір
ағымдағы бақылаудың жоғары пайыздық мазмұны 100 %-ға сәйкес. Оқитындардың
білімін өлшеу құралдарын пайдалана отырып, оқу пәнін жүргізетін оқытушы
ағымдағы бақылаудың барлық түрлері бойынша журналға оқитындардың үлгерімін
қояды. Ағымдағы бақылау
кезіндегі оқитындардың білімін өлшеу құралдары 1-4 кестелерде анықталған.
Ағымдағы бақылаудың барлық түрлерін тапсыру мерзімі пән силлабустарында
көрсетілген оқу үрдісінің күнтізбелік кестесімен анықталады.
Кесте 1
Зертханалық немесе тәжірибелік (семинар) жұмыстарын орындауды өлшеу
құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
| 1 |Орындалмаған | 0 % |
| |Сабаққа себепсіз келмей қалу | |
| 2 |Орындау және оқитындардың белсенділігі | 0-50 %|
| 3 |Жұмыстарды дайындау | 0-20 %|
| 4 |Анықтамаларды, техникалық әдебиеттерді, пәннің | 0-5 % |
| |оқу-әдістемелік кешендерін, дәріс конспектілерін | |
| |пайдалана білу | |
| 5 |Техникалық құралдарды пайдалана білу | 0-5 % |
| 6 |Жұмысты қорғау | 0-20 %|
| |Барлығы: | 0-100 |
| | |% |
Кесте 2
СӨЖ (рефераттар, үй тапсырмасы, типтік есептер, эссе және басқа)
бақылау түрлерін орындауды өлшеу құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы | Бағалау|
| | |мөлшері |
|1 |Орындалмаған | 0 % |
|2 |Орындалған | 0-50 % |
|3 |Материалдың өзбетімен жүйелілігі | 0-10 % |
|4 |Қажетті мөлшерде және уақытында орындалуы | 0-5 % |
|5 |Қосымша ғылыми әдебиеттерді пайдалану | 0-5 % |
|6 |Орындалған тапсырманың бірегейлігі | 0-10 % |
|7 |СӨЖ қорғау | 0-20 % |
| |Барлығы: | 0-100 % |
Кесте 3
Курстық жұмыстарды және жобаны орындауды өлшеу құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
|1 |Орындалмаған | 0 % |
|2 |Орындалған | 0-50 % |
|3 |Материалдың өзбетімен жүйелілігі | 0-10 % |
|4 |Қажетті мөлшерде және уақытында орындалуы | 0-5 % |
|5 |Қосымша ғылыми әдебиеттерді пайдалану | 0-5 % |
|6 |Орындалған тапсырманың бірегейлігі | 0-10 % |
|7 |Жобаны (жұмысты) қорғау | 0-20 % |
Бақылауды өткізу технологиясы және аралық бақылауды бағалау
Аралық (Ар.б) бақылаудың санын силлабустағы пәндер анықтайды және
пайызбен бағаланады. Әрбір аралық бақылаудың жоғары пайыздық мазмұны 100 %-
ға сәйкес.
Лектор оқитындардың білімін өлшем құралдарын пайдалана отырып, аралық
бақылаудың бағаларын сабақ үлгерімі журналына қояды. Оқитындардың аралық
бақылауының білімін өлшеу құралдары 4-кестеде анықталған.
Кесте 4
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
| 1 |Орындалмаған |0 % |
| |Аралық бақылауға себепсіз қатыспау | |
| 2 |Оқу материалын меңгеру сапасы (оқытушы дайындаған баға|0-100 % |
| |мөлшері) | |
Рейтингі өткізу және анықтау технологиясы
Оқитындардың рейтингісінің бағасы ағымдағы және аралық бақылау
бағаларынан құралады. Рейтингіні есептеу бір академиялық аралықта екі рет
жүргізіледі. Бірінші рейтингіні ([pic]) есептеуді оқытушылар 7-аптада
жүргізеді, оған ағымдағы үлгерімнің және бірінші аралық[pic] бақылаудың
бағаларын енгізеді, мына формула бойынша анықтайды:
[pic]
мұнда [pic] – бірінші рейтинг, [pic][pic] – бірінші аралық бақылау, [pic] –
ағымдағы бақылау, n – бірінші рейтингінің ағымдағы бақылаудың саны.
Екінші рейтингін ([pic]) есептеуді оқытушылар 14-аптада жүргізеді,
оған ағымдағы үлгерімнің және екінші аралық бақылаудың бағаларын енгізеді,
мына формула бойынша анықтайды:
[pic]
мұнда [pic] – екінші рейтинг, [pic]– екінші аралық бақылау, [pic]–
ағымдағы бақылау, m – екінші рейтингінің ағымдағы бақылаудың саны.
Лектор немесе оқытушы жұмыс оқу жоспарында дәріс болмаған жағдайда, 7
және14 апталардың соңында тіркеушінің Офисіне пәннің рейтингілік ведомосін
әкелуге міндетті. Рейтингілік ведомостің негізінде тіркеуші Офис қызметі
емтихан ведомосін береді. Ағымдағы үлгерімнің үлесі (ағымдағы және аралық
бақылау) студенттің қорытынды бағасында 60 % -ын құрайды, сондықтан
оқитындардың пән бойынша семестрлік бағасы мына формуламен анықталады:
[pic]
Оқитынның семестрлік бағасы 30 % немесе одан артық болса, емтиханға
жіберілген болып саналады.
Қорытынды бақылауды (емтиханды) өткізу және бағалау технологиясы
Қорытынды бақылаудың жоғары пайыздық мазмұны 100 %-ға сәйкес. Емтихан
алушыға оқитынның емтиханға жіберілгені туралы белгімен семестрлік балдары
көрсетілген ведомос беріледі. Емтихан алушы қорытынды бақылаудың білім
өлшеуі құралдарын пайдалана отырып, қорытынды бақылаудың бағасын емтихан
ведомосіне қояды.
Оқитындардың қорытынды бақылауының әр түрлі нысандарына білім өлшеу
құралдары 5-7 кестелерде анықталған.
Кесте 5
Қорытынды бақылаудың ауызша сұрау бойынша (билет бойынша емтихан, билетте 3
сұрақ) білім өлшеуі құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
| 1 |Орындалмаған | 0 % |
| |Емтиханға себепсіз келмеу | |
| 2 |Әрбір сұрақ бойынша білімін бағалау | 0-30 % |
| 3 |Қосымша сұрақтарды бағалау | 0-10 % |
| |Барлығы: | 0-100 % |
Кесте 6
Қорытынды бақылаудың жазбаша түріне (билет бойынша емтихан, билетте 3
сұрақ)
білім өлшеуі құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
| 1 |Орындалмаған | 0 % |
| |Емтиханға себепсіз келмеу | |
| 2 |Әрбір сұраққа жауаптың толықтығын бағалау | 0-30 % |
|3 |Жауаптарға дайындығы | 0-10 % |
| |Барлығы: | 0-100% |
Әрбір жауапқа балдар пайызбен қойылады, қосымша сұрақтың белгіленуі
және бланкіде бағалануы керек.
Кесте 7
Тестілеу түріндегі қорытынды бақылауды өлшеу құралдары
|№ |Жұмыстың орындалу сапасы |Бағалау |
| | |мөлшері |
| 1 |Орындалмаған | 0 % |
| |Емтиханға себепсіз келмеу | |
| |Барлығы: | 0-100%|
Қорытынды бақылаудың үлесі пән бойынша білім қорытынды бағасының 40 %-
ын құрайды, сондықтан пән бойынша қорытынды баға (Қ) былай анықталады:
Қ=С+Е * 0,4%
Қорытынды баға емтиханда 50 % алған жағдайда ғана анықталады.
Пән бойынша білімді бағалау шкаласы
|Әріптік жүйе бойынша |Ұпай |%-дың мазмұны |Дәстүрлі жүйе бойынша |
|баға | | |баға |
|A |4,0 |95-100 |Өте жақсы |
|A- |3,67 |90-94 | |
|B+ |3,33 |85-89 |Жақсы |
|B |3,0 |80-84 | |
|B- |2,67 |75-79 | |
|C+ |2,33 |70-74 |Қанағаттанарлық |
|C |2,0 |65-69 | |
|C- |1,67 |60-64 | |
|D+ |1,33 |55-59 | |
|D |1,0 |50-54 | |
|F |0 |0-49 |Қанағаттанғысыз |
6. Курс саясаты
11. Сабаққа кешікпеу.
12. Сабақ үстінде сөйлеспеу, сағыз шайнамау.
13. Сабақ босатпау, ауырған жағдайда анықтама әкелу.
14. Босатқан сабақтарды оқытушы белгілеген уақытта қайта тапсыру.
15. Ұялы телефонды өшіру.
16. Тапсырма орындалмаған жағдайда қорытынды баға төмендетіледі.
17. Үй тапсырмасын уақытында және ынталы орындау.
18. Оқу үрдісіне белсенді қатысу.
19. Ұқыпты және міндетті болу.
20. Оқытушыларға және курстастарына шыдамды, ашық және тілектес болу.
IV БӨЛІМ
ПӘН БОЙЫНША ЖАБДЫҚТАЛУ КАРТАСЫ
|Әде|№ |Шифр |Әдебиеттер тізімі |Автор |Саны |Пайыз |Элек |
|бие| | | | | | |тронды |
|т | | | | | | |түрі |
|Н |1 | |Көне жазба |Айдаров Ғ. |2 | | |
|Е | | |ескерткіштерінің |Құрышжанов Ә, | | | |
|Г | | |тілі. Алматы, 1971. |Томанов М | | | |
|І | | | | | | | |
|З | | | | | | | |
|Г | | | | | | | |
|І | | | | | | | |
| |2 | |Көне түркі жазуының |Айдаров Ғ. |5 | | |
| | | |материалдары. | | | | |
| | | |Алматы, 1971. | | | | |
| |3 | |Түркі филологиясы |Аманжолов А. |5 | | |
| | | |және жазу тарихы. | | | | |
| | | |Алматы, Санат, 1996 | | | | |
|Қ |4. | |М.Орхон – Енесей |Құрышжанов Ә, |5 | | |
|О | | |жазу |Томанов | | | |
|С | | |ескерткіштерінің | | | | |
|Ы | | |зерттелу тарихы мен | | | | |
|М | | |грамматикалық | | | | |
|Ш | | |очерктері. Алматы, | | | | |
|А | | |1964. | | | | |
| |5 | |Тіл білімінің |Аханов К |5 | | |
| | | |негіздері. Алматы, | | | | |
| | | |1973. | | | | |
| |6 | |Об алфавите |Кенесбаев С, |5 | | |
| | | |казахского языка. |Мусабаев Ғ. | | | |
| | | |Вопросы |Неталиева Г | | | |
| | | |совершенствования | | | | |
| | | |алфавитов тюркских | | | | |
| | | |языков СССР. Москва,| | | | |
| | | |1972. | | | | |
| |7 | | | |5 | | |
Ү БӨЛІМ
ПӘН БОЙЫНША ГЛОССАРИЙ
Тілдік қатынас – тіл арқылы байланыс, сөйлеу тілі арқылы адамдардың бір-
бірімен қарым-қатынас жасауы; қоғамдық, ұлттық тіл арқылы ұғынысу,
түсінісу.
Фатқа–әріп үстінен қойылатын сызықша.
Сукун – әріптің үстіне қойылатын домалақ белгіні айтады.
Алфавит–бірінен кейін бірі рет-ретінмен орналасқан әріптердің жиынтығы.
Метафоралық теңеу– ескерткіштерде сөздер көркемделіп, бейнеленіп бір
нәрсені екінші бір нәрсеге салыстырада айтылады. Мұндай сөздер жұрнақ
жалғанғанда айтылады.
Трансмиссия – хабар беру.
Рецепция – қабылдау.
Трансмиссор – хабар беруші.
Рецептив – хабар қабылдаушы.
Шәмсия- араб тіліндегі әріптер..
Мәд –Араб тілінде созылыңқы дыбысты атайды.
Көптік жалғау – Белгілі сөз арқылы аталған нәрсенің біреу емес, әлденеше,
көп екенін көрсетеді. Көптікті көрсететін сөзге белгілі көптік жалғау
жалғанады.
Эпитет – Сөздер ткейде өзінің тура мағынасында емес, көркем, ауыспалы
түрде қолданылады. Осындай бейнелеу мағынасында келетін сөздер ескерткіш
тексінде де кездеседі.
Мәтін, яғни текст – қатысымдық тұлғалардың ішіндегі тұтастығымен
ерекшеленетін бүтін жүйе. Ойлау, хабарлау, баяндау, қабылдау, пайымдау
құбылыстарымен байланысты, адамдар арасындағы тілдік қатынастың іске
асуына негіз болатын қатысымдық жүйелі тұлға.
Сөйлем – тілдік қатынастың орындалуына тікелей себепкер болатын ең
қажетті тұлға, адамдар арасындағы қарым-қатынасты жүзеге асырушы тілдесім
жолы, сөйлесу құралы.
Сөз – сөйлеу, пікір алысу үрдісіндег ең басты тұлға. Тіл арқылы қарым-
қатынаста белгілі бір жағдайға, ортаға байланысты жұмсалып, қарым-
қатынастық қызмет атқарады.
Сингорманизм – Көне түркі жазу есаверткіштеріндегі дыбыстардың жасалуы
мен айтылуымен байланысты ерте кездерде қалыптасқан дыбыстық заңдар
болған.
Буын– Сөз мағынасы жағынан тұтас болғанымен, айтылу жағынан тұтас тұлға
емес. Сөзді айтқанымызда қанша кідіріс жасалса, сөз де сонша бөлшекке
бөлінеді.
Тілдің таңбалық сипаты - сөйлесімді құрайтын элеметтердің жиынтығы
/морфема, сөз, сөз тіркесі, сөйлем/
Шадда - әріптің екі қайтара оқылуын білдіреді.
Қамария- әріп.
Ү БӨЛІМ
ДӘРІС САБАҚТАРЫНЫҢ ҚЫСҚАША КОНСПЕКТІСІ
1-ТАҚЫРЫП. Жазудың шығуы және оның даму кезеңдері.
Дәріс жоспары:
1. Жазудың шығу трихы, дамуы.
2. Жазудың түрлері.
3. Буын жазуы.
Мақсаты: Жазудың шығу тегімен таныстыру.
Қысқаша мазмұны: Жазу өте ертеден келе жатқан сол ертеде жасалып, мыңдаған
жылдар бойы өзгеріп дамып келедк. Жазудың жүйесі таңбалардың жиынтығынан
құралады. Ол таңбалар бүтіндей сөзді не буынды немесе дыбысты белгілейді.
Әрбір жазбаша таңбаның графикалық формасы белгілі бір мағынасынан болады.
Жазудың түрлері.
1. Пиктографиялық жазу.
2. Идеографиялық жазу
3. Буын жазуы
4. Әріптік немесе дыбыстық жазу.
Пиктографиялық жазу—латынның суретті және жазамын деген сөзінен жасалған
термин. Бұл жазудың ең алғашқы түрі. Пиктографиялық жазу суретке
негізделген. Кейде сурет жазуы деп те аталады.
Идеографияылық немесе логографиялық жазу. Ижеография грек тілінен пайда
болған . Идеографияның пиктографиядан ең басты айырмашылығы – таңбалардың
формасында емес, олардың мағынасында. Қазіргі идеорграммалар
математикалық, химиялық, астрономиялықғ ғылыми-техникалық таңбалар болып
бөлінеді.
Буын жазуы- жазудың даму барысында буын сөзі пайда болады. Жазудың буын
жүйесінде таңба буынды белгілейді. Жазудың буын жүйесі шығу тегі мен
таңбалардың фонетикалық жағынан 3-ке бөлінеді.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. .Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
2-ТАҚЫРЫП. Графика. Алфавит.
Дәріс жоспары:
1. Графика туралы жалпы мағлұмат.
2. Алфавит .
3. ГШрафика мен алфавиттің ерекшеліктері мен зерттелуі.
Мақсаты: Графика мен алфавит анықтамасы, ерекшеліктерімен танысу
Қысқаша мазмұны:
Әдетте, сөз құрамында айтылатын тіл дыбыстарының жазба тілде қағаз
бетіне түсіп жазылуы және соған орай оқылуы үшін олардың белгілі бір
таңбалармен белгіленуі шарт. Тіл дыбыстары жазуда графикалық таңба-
әріптермен таңбаланады.. Бірінен кейін бірі рет-ретімен орналасқан
әріптердің жиынтығы алфавит деп аталады.
Ал графика дегеннен белгілі бір тілдегі фонемаларды және олардың
тіркесін білгілеу тәсілдерінің жиынтығы дегенді түсінеміз.
Грапфика белгілі бір қағиадаларға негізделеді. Графиканың ең басты
мәселелерінің бірі- тілдің алфавитіндегі әріптердің құрамы туралы мәселе.
Графикалық қағида бойынша, әр түрлі фонемалар бір ғана әпіпен таңбаланбай,
олардың әрқайсының өзіне тедінген таңбасы болуы керек. Екінші сөзбен
айтқанда, графика белгілі бір әріп бірнеше фонеманың таңбасы емес, бір
фонеманың таңбасы болсын деген қағидаға негізделеді.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
3-ТАҚЫРЫП. Орфография.
Дәріс жоспары:
1. Орфографи тураылы жаопы мағлұмат.
2. Орфографияның өзіндік ерекшеліктері мен ережелері.
3. Орфографияның зерттелу, даму тарихы.
Мақсаты: Орфография анықтамасымен ерекшеліктерімен танысу.
Қысқаша мазмұны:
Графика мене орфография өзара тығыз байланысты. Орфография дегенен
дұрыс жазу ережелерінің жиынтығы дегенді түсінеміз. Тілдіңғ дыбыстық жағы
оның сөздік құрамы және грамматикалық құрылысымен астарласып, өзара
байланыста болады. Осыған орай фонетикалық жазу тілдің дыбысталу жағын ғана
емес, сонымен бірге лексикасы мен грамматикаылық ерекшеліктерін де қамтиды.
Орфография дұрыс жазудың нормасы мен қағидаларын белгілегенде, тілдің әр
түрлі жақтарын және олардың байланысын бірдей ескере отырып, нақтылы
принциптерге сүйенеді. Орфографияның жұп-жұбымен тізбектеле. Қолданылатын
алты түрлі принципі бар.Олар:
Фонематикаылық принцип пен фонетикаылық принцип. Фонематикаылық
принцип бойынша, әрбір фонема қай позияцияда келуіне қарамастан тұрақты бір
әріппен белгіленеді.
Этимологиялық және дәстүрлі-тарихи принцип. Этимологиялық принцип
сөздердің қалпын емес, шығу тегін сақтап жазуға негізделеді.
Морфолоргүиялық және иероглиф принципі.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
4-ТАҚЫРЫП. Тоныкөк ескерткішінің тілі.
Дәріс жоспары:
1. Тоныкөк ескерткіші табылған аймақ.
2. Ескерткіш тілі.
3. Тоныкөк ескерткішінің тарихилығы.
Мақсаты: Тоныкөк ескерткішінің зерттелуі мен құндылығы.
Қысқаша мазмұны:
Ескерткіш 1897 жылы Моңғолияның орталығы Улан Батордың оңтүстік
жағынан 36 шақырым жерден табылды. Оны алғаш рет тауып жұршылыққа
таныстырған Клеменц.
1898 жылы Тоныкөк ескерткішінің эстампажы мен фотосуреті табылды. Сол
фотосуттер негізінде аудармасы жасалып, неміс тіліне аударылды.
Ескерткіш қарама-қарсы орналасқан төрт қырлы екі бағана тасқа қашап
жазылған мұра. Жазулар жақсы сақталған. Ескерткіште дана Тонукуктің өзі
қатысқан жорықтар мен шабуылдарғ, түркі қағанатына қатысты бірсыпыра тарихи
деректер келтірілген.
Мұраның бірінші жолында Тоныкөктің табғаш елінде туып, сонда оқып,
тәлім –тірбие алғандығы сөз болады. Тоныкөк түркі тайпаларының бір
бұтағының өкілі. Ол Құтлық қағанға келіп қосылғанан кейін Тоныкөк деген
атқа ие болады. Бұл сөздің шығу төркіні күні бүгінге дейін ғылыми анықтама
алған жоқ.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5-ТАҚЫРЫП. Ескерткіштегі бірыңғай мүшелер, құрмалас сөйлемдер.
Дәріс жоспары:
1. Ескерткіш тілінедегі бірыңғай мүшелер.
2. Құрмалас сөйлемдер.
3. Құрмалас сөйлемдердің қалыптасуы.
Мақсаты: Ескерткіш тіліндегі сөйлем түрлерімен таныстыру.
Қысқаша мазмұны:
Ескерткіштерде бір мүшеге бағынып, белгілі бір сұрауға жауап беретін
біпыңғай мүшелер кездеседі. Олар мынадай болып жіктеледі: түркі халқы
табғаштан бөлінді, ханданды. Күн демей түн демей желіп бардық.
Жеке сөздер, не кейбір сөздердің тіркестері өзара мағына жағынан
байланысып, ондай сөйлемдер жай сөйлемдер болады. Мысалы:
Түргес қағаны тасықмыс. Түргеш қағаны жиналды.
Ескетркіште осындай бірнеше жай сөйлемдер бір –бірімен байланысып,
белгілі бір тәсілдермен өзара құрмаласыды. Олар бір ғана ойды көрсетпей
бірнеше аяқталған ойдың күрделі түрін көрсетеді.
Құрмалас сөйлемдердің ерте заманда қалыптасыуы, олардың өзара
байланысу тәсілдері өте күрлделі және қиын мәселе. Бұл мәселе өз алдына
арнайы зертеуді керек етеді. Өйткені, ол кезеңдеггі құрмалас сөйлемдердің
мағына жақтарынан байланысу тәсіллдері де, тұлға жақтарынан қиысып келуі де
қазіргідей бірдей емес сондықтанда түбегейлі зерттеуді қажет еткен болатын.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің зерттелу
тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
6-ТАҚЫРЫП. Ескерткіштеегі кісі аттары.
Дәріс жоспары:
1. Ескерткіштегі кісі аттары.
2. Білге қаған.
3. Ілтеріс, Інел қаған.
Мақсаты: Ескерткіштердегі тарихи тұлғалармен таныстыру.
Қысқаша мазмұны:
Қарастырылып отырған ескерткіштерде өз алдына сөз ететін өзекті
мәселелердің бірі- онда кездесетін кісі аттары. Олар:
Білге қаған. Құтллу қағанның баласы, Күл тегіннің туған ағасы. Ол 683
жылы айдың ачғында туып, 734 жылы соңғы айда қайтыс болады. Әкесі Құтлу мен
немере ағасы Бег – Чор өліп, түркі мемлкетініңи басына өте ауыр хал түскен
кезде Могилян таққа Білге қаған деген атпен отырады. Ол түріктің езіоген
халқын оғыз халқын тәрбиеледі мәденитін көреіп тарихта қалды.
Бөгү қаған – Қапаған қағанның үлкен ұлы. Хан ордасының 40 мың әскерін
басқарған қолбасшы. Ол Тоникөк пен бірге көрші қырқыздар мен түргештерге
жүргізілген жорықтарға қатысып, ерлік көрсеткен.
Ілтеріс – 532 жылы Бумын қаған қайтыс болады. Одан кейін Бумын қаған
таққа отырады.
Інел қаған – 716 жылы Қапаған қағанның кіші ұлы. 711- 712 жылдары
Соғдыларға қарсы жорыққа аттанған батырг. Оның туған жылдары жайлы
мәліметтер жоқ.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің тілі.
Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің зерттелу
тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
7-ТАҚЫРЫП. Транскрипция мен транслитерация.
Дәріс жоспары:
1. Транскрипция туралы мәлімет.
2. Транскрипцияның даму тарихы.
3.Ерекшкліктері мен айырмашылықтары.
Мақсаты: Транскрипцияның мақсатымен танысу.
Қысқаша мазмұны:
Графика ауызекі сөйлеу тілінің дыбыстық жағын, оның ерекшеліктернің
барлығын түгелдей қамтып бере алмайды. Мұндай қызметті транскрипция деп
атайды. Оның әдеттегі дазудан мынадай айырмашылығы бар. Әдеттегі жазудың
жүйесінде сөздердің дыбыстық жағымен бірге олардың әртүрлі байланыстары ,
атап айтқанда, этимологиялық және морфологиялық байланыстары қарастырылып,
есепке алынады.
Транскрипцияның екі түрі бар. Фонематикалық және фонетикалық.
Фонетикаылық транскрепция диалектілік ерекшеліктерді дәлеме –дәл айқындап
айтуда қолданылады.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің тілі.
Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,1996
8-ТАҚЫРЫП. Транцлитерация.
Дәріс жоспары:
1. Транслитерация туралы жалпы мағлұмат.
2. Зерттелу аясы, ғылыми еңбектер.
3. Өзіндік ерекшеліктері мен құндылықтары.
Мақсаты: Транслитерацияның қызметімен танысу
Қысқаша мазмұны: Транскрипциядан транлитерацияны ажырата білу керек.
Транслитерация жазулу барысында бір алфавиттен екінші алфавитке , мысалы,
орыс алфавитінен латын графикасына аударып жазуда қолданылады.
Трнаслитерация әсіресе, географиялық атауларды қолднағанда жалқы есімдерді
жазуда жиі кездеседі. Мұндай жағдайда транслитерацияны қолдану кейбір
қиындықтарға әкеліп соқтыруы да мүмкін. Олай болатындығының негізігі
себебі, орыс алфавитінде лаитын алфавитіндегі с, һ әріптеріне сәйкес
келетін әріптер жоқ. Сондай-ақ латын алфавитіәнде орыс алфавитінде жалқы
есімдерді дазуда қоланылытын кей әріптердің жоқтығы сөздердің
транслитерациясын қиындатады.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің тілі.
Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,1996
9-ТАҚЫРЫП. Тоныкөк ескерткішінің лексикасы.
Дәріс жоспары:
1. Ескерткіш лексикасы.
2. Сөз және оның мағыналары.
3. Мәтіндегі еш өзгеріссіз сөздер..
Мақсаты: Ескерткіштің лексикасымен танысу
Қысқаша мазмұны:
Белгілі бір тілдегі сөздердің барлығы- сол тілдің сөздік құрамын
немесе лексикасын құрайды. Біз қарастырып отырған тілдің өткен дәірлер
ішінде қалыптасқан, өзіндік лексикасы бар. Оның қалыптасуы, байып, дамуы
сол тілді қолданушы тайпалардың өткен өмірімен тығыз байланысты.
Тілдегі сөздер белгілі бір мағынада қолданылады, мағынасыз сөз болмайды.
Әдетте сөздің мағыналық ьжақтарын семосолия қарастырады.
Ескерткіштердегі сөздер өздерінің мағынасы жағынан бір-бірінен
өзгеше әртүрлі. Мысалы. Текстердегі оғул- ұл, Баш- бас, Темүр- темір,
сөздері түрлі ұғымдардың белгілі ібір сыр сипатын көрсетеді.
Сондай –ақ текстегі біті-жаз, тақы- тағы, айна- йана, сон-соң сияқты
өздермен біріге келіп, олардың қарым-қатынасын анықтайды.
Жоғарыда көрсетілген сөздер өздерінің мағына жақтарынан негізгі және
көмекші болып бөлінеді.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің тілі.
Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің зерттелу
тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
10 -ТАҚЫРЫП. Араб графикасы.
Дәріс жоспары:
1. Араб тілі.
2. Араб графикасының зерттелуі, даму кезеңдері.
3. Араб графикасының өзіне тәнт ерекшелігі.
4.
Мақсаты: Араб графикасымен танысу
Қысқаша мазмұны:
Араб тілінде 28 әріп бар. Араб тілінің дыбыстық жүйесі қазақ тілінің
дыбыстық жүйесінен едәуір өзгеше: араб тіліндегі көптеген әріптер қазақ
тілінде кездеспейді. Оның есесінеараб тілінде бір әріптің жуан және
жіңішкелігі түрлері бар. Сол себептен кейбір дыбыстарды шығаруда ұстаздың
көмегі керек. Араб графикасын емле бойынша таңбалап, олардың атауларын
жаттап алған барыншща дұрыс.
Араб әріптері лдыбысталу ерекшеліктеріне ақарй жуан және жіңішке болып
екіге бөлінеіді. Жуан әріптер исталла, жіңішке иәріптер истифәлә деп
аталады.
Араб тілінде хәрәкәт деген сөз дыбысталу, қысқа дауысты дыбыс деген
мағынаны білдіреді. Осыған орай араб тілінде қысқа дауысты дыбысты
білдіретін әріп үстінен және әріп астынан қойылатын белгілер хәрәкәт деп
аталады.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің тілі.
Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің зерттелу
тарихы мен грамматикалық очерктері.
11-ТАҚЫРЫП. Ескерткіш тіліндегі сын есім.
Дәріс жоспары:
1. Сын есім, зертелуі, түрлері.
2. Сапалық сын есім.
3. Қатыстық сын есім.
Мақсаты: Сын есімнің қызметімен таныстыру.
Қысқаша мазмұны: Ерте заманнан келе жатқан сөз таптарынң бірі- зат
есімдердің сыр сыпатын, белгі бейнесін, көлемін, тағы басқа қасиеттерін
білдіретін сын есімдер. Сын есімдер де даму, қалыптасу тарихы бар
категория. Осыған сәйке әрбір грамматикаылық элементтер айқын сараланып
жіктелуі қажет. Сонла ғана әрбір сөз табының тарихи сыры бір-бірінен
ажырату жігі белгілі болмақ. Ескерткіште кездесетін сын есімдер мағынасы
жағынан екге сапалық және қатыстық болып бөлінеді.
Сапалық сын есім: ескерткіштерде ешбір жалғаусыз түбір күйінде заттың
түр – түсін сыр сипатын көрсететін сапалық сын есімдер кездеспейді.
Қатыстық сын есім. Қатыстық сын есімдер жұрнақ жалғану арқылы басқа
сөз таптарынан жасалады. Сын есім жасайтын жұрнақтар өнімді болып саналады.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің тілі.
Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің зерттелу
тарихы мен грамматикалық очерктері.
12-ТАҚЫРЫП. Иероглиф немесе символ.
Дәріс жоспары:
1. Иероглиф дамуы, зерттелуі.
2. Символ туралы түсінік.
Мақсаты:Иероглиф пен символдың қызметімен танысу.
Қысқаша мазмұны: Иероглиф немесе символ принципі біркелкі дыбысталатын
сөздерді, яғни омонимдерді жазуда бір – бірінен ажырату үшін қолданылады.
МИысалы, орыс тілінде, музыкалы би кеші деген мағынаны білдіретін бал деген
сөз бен оқышулардың білім деңгейін білдіретін бал сөздерін жазу барысында л
әрпі екіншісінде қосарлы лл әрпін қолдану арқылы ажыратылады.
Орыс тілінде науқан деген мағынаны білдіретін компания деген сөзден
бірлестік серіктестік дегенді білдіретін компания деген сөз жазуда иероглиф
принципі бойынша ажыратылып жазылады.
Қазақ тілінде жай, күй, жағдай деген мағынаны білдіретін хал сөзі мен
денедегі кішірек таңбаны білдіретін хал сөздері иероглифке мысал бола
алады. Бұл принциптің сөздерді бір – бірінен ажыратушы қызметі ескерітіп,
кейде дифференциалды деп те аталады.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің тілі.
Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,1996
13-ТАҚЫРЫП. Латын графикасы.
Дәріс жоспары:
1.Латын графикасының дамуы, зерттелуі.
2. Латын графикасынң ерекшеліктері.
Мақсаты: Латын графикасының қызметімен танысу.
Қысқаша мазмұны: Қазақ халқы 1929 жылдан бастап латын графикасына
негізделгендігі жаңа алфавиттің қабылдануына түрткі болды. Осы жылдары
еліміздегі түркі тілдерінде сөйлейтін басқа да халықтар латын алфавитіне
көшті.
Латын алфавитінің сауат ашуда болсын, баспа ісінде болсын, араб жазуы
негізіндегі алфавитке қарағанда әлдеқайда прогресті маңызы болды. Латын
алфавитіндегі әрбір әріп өзінің жеке тұрғандағы қалпын сақтайды. Бұл
алфавиттің құрамында 29 әріп бар. Бұларт байырғы сөздерді дұрыс жащуға
мүмкіндік береді. Латын графикасы негіізіндегі алфавит сауатсыздықты қысқа
мерзім ішінде жоюға мүмкіндік жасады. Осындай жетістікті жақтары бола тұрса
да, латын графикасы негізінде алфавит орыс тілінен ,орыс тілінен енген
сөздерге төтеп бере алмады. Кейіннен орыс графикасына негізделген жаңа
әліпби жасалынды.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің тілі.
Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің зерттелу
тарихы мен грамматикалық очерктері.
14-ТАҚЫРЫП. Ескерткіш тіліндегі етістік.
Дәріс жоспары:
1. Етістік.
2. Зерттелуі мен дамуы.
3. Етістіктің атқаратын қызметі.
Мақсаты: Етістіктің қызметьімен таныстыру.
Қысқаша мазмұны: Лексикалық мағынасы мен морфологиялық тұлғасы және
сөйлемдегі қызметі жағынан керекше және күрделі сөз таптарының бірі –
етістік. Ол мағынасына қарай:
Қозғалыс –қимылды білдіретін етістік.
Әрекетті білдіретін етістік.
Күй-жайды білдіретін етістік деп бөлінеді.
Жоғарыда аталып өткен етістіктер құрылысына қарай үшке бөлінеді:
1. Негізгі етістіктер.
2. Туынды етістіктер.
3. Етістіктің болымды және болымсыз түрлері.
Етістіктің басқа сөз таптырынан мағыналық айырмашылығының бірі- оның
болымды және болымсыз болуында.
Болымсыз етістіктер істің реалсыз жағын көрсетеді. Ал болымды етістіктер
істің болғанынан хабардар етеді.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің тілі.
Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,1996
15-ТАҚЫРЫП. Ескерткіштің синтаксисі.
Дәріс жоспары:
1. Синтаксис туралы түсінік.
2. Сөйлем түрлері.
3. Тіркес түрлері.
Мақсаты: Синтаксис қызметімен танысу.
Қысқаша мазмұны: Синтаксиси – грамматиканың ең көлемді салаларының бірі.
Синтаксистің зертейтін обьектісі – сөз тіркесі мен сөйлемнің құрылысы.
Тоныкөкө ескерткіші де басқа орхон енесей ескерткіштері сияқты әдеби,
фонетика, лексика, және морфолгия жақтарынан зерттелмеген синтаксистік
жағынан зерттелген емес.
Біз төменде Тоныкөкө ескерткіштерінің синтаксистік дағына қықаша шолу
жасаймыз. Ескерткіште небәрі 122 сөйлем бар. Олардың көпшілігі қазіргі
қазақ тілілнен ерекшеленеді.
Сөйлемдер айтылу мақсатна қарай алдымен хабарлы, сұраулы, лепті болып
бөлінеді.
Ескерткіштердегі бір – бірімен мағына жағынан байланысқан сөздер тобы
екі трүлі жолмен : салаласа және сабақтаса байланысады.
Салалас тіркес- сөздердің бір-бірімен салалалса тіркесуі өте ертеден
келе жатқандығын кездестіруге болады.
Сабақтас тіркес – сөздердің өзара сабақтаса тіркесуі. иСабақтаса
байланысқан тіркестің құрамында сөздердің байланысы қазіргі кездегіден көп
ерекшеленбейді.
Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар
1. Қазақ жазуының тарихы дамуның тарихы.
2. Латын графикасы.
3. Иероглиф және символ.
4. Басқа әріптермен жазылған ескерткіштер.
5. Көне ескерткіштердің тілдік ерекшеліктері.
6.Көне түркі ескерткіштері табылған аймақтар.
7. Орхон Енесей ескірткішінің тілдік ерекшелігі.
8. Араб графикасы.
9.Транскрипцмя және транлитерация.
10.Орфография.
ҮІ БӨЛІМ
ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
ТӘЖІРИБЕЛІК (СЕМИНАР) САБАҚ ТАПСЫРМАЛАРЫ
Семинар сабақтарын өткізуге арналған әдістемелік нұсқау
Семинар тақырыптары, онда қарастырылатын сұрақтар тілдік қатынас
ғылымының өзекті теориялық және методологиялық мәселелерін кеңінен қамтиды.
Студенттің білімді өз бетімен алуға ұмтылушылығын, ізденімпаздық қабілетін
арттыру мақсат етіледі. Студенттен әр семинардың берілген сұрақтарына
тыңғылықты әзірленуі талап етіледі. Ол үшін студент көрсетілген әдебиеттер
бойынша әрбір сұрақтың мәнін ашатындай конспект әзірлеуі қажет. Бұл
біріншіден, білімнің жүйелілігін, үздіксіздігін қамтамасыз етеді.
Екіншіден, өздік жұмысты орындау, коллоквиум, кезендік және қорытынды
бақылауға дайындалу барысында пайдасы зор. Семинардың тақырыбымен танысып
алған соң, қажетті әдебиеттерді іріктеп алу қажет. Бір сұрақтың айналасында
айтылған түрлі авторлардың пікірлеріне іштей салыстырулар жасап, түйінді
жерлерін қағаз бетіне түсіру керек. Осы мәселе төңірегінде өз ойыңыз
қандай, соны дәйектеңіз. Бұдан соң белгілі бір тұжырымды дәлелдеу үшін
өзіңіз оқыған көркем туындылардан, сын мақалалардан мысалдар келтіріңіз.
Келесі семинарларда алдыңғы өткен сабақтарда дайындаған материалдарыңызды,
алған біліміңізді дұрыс пайдалана біліп, жаңа тақырыппен байланыстырып
отырыңыз.
№1 семинар тақырыбы: Латын графикасы
Мақсаты: Латын графикасының шығу тегімен танысу
Семинар жоспары:
1. Латын графикасы.
2. Шығу тег мен дамуының тарихы.
3. 1940 жылдан бастап орыс әліпбиінің графикасына негізднлген қазақ
әліпбиін қабылдаудың негізгі принциптері.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
№2 семинар тақырыбы: Әр түрлі жазумен жеткен ескерткіштер туралы
Мақсаты: Осы заманға әр түрлі жазумен жеткен ескерткіштер тілімен
таныстыру.
Семинар жоспары:
1.Әр түрлі жазумен жеткен ескерткіштер.
2.Руникалық көне түркі графикасы.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
№ 3 семинар тақырыбы : Жазу тарихы жөніндегі көзқарастар
Мақсат: Жазу тарихы жайында жазылған әр кезеңдегі ой-пікірлер мен
көзқарастарға тоқталу.
Семинар жоспары:
1.Әр жазудың тарихы туралы ой –пікірлер.( Ресейлік, Отандық)
2.В.Томсен, О. Доннер, Н, Аристов, А Дн, Эмре, Дн Клосон.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
№4 семинар тақырыбы: Көне түркі жазуы
Мақсаты: Көне түркі жазуының түрлері мен шығу тарихымен таныстыру.
Семинар жоспары:
1.Көне түркі жазуының түрлері.
2. Монихей әліпбиінің құралы.
3. Ұйғыр әіліпби туралы мәлімет.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
№5 семинар тақырыбы: Араб әліпбиі
Мақсаты: Араб әліпбиімен таныстыру.
Семинар жоспары
1.Араб әліпбиі
2. Әліпбидің түркі тілінде пайдалануы.
3. Араб әліпбиімен жеткен көне түркі ескерткіштер. ( Ж. Баласағұн,
М. Қашқари, А. Игүнеки)
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
№ 6 семинар тақырыбы :Араб графикасы
Мақсаты: Араб графикасымен таныстыру
Семинар жоспары:
1.Араб графикасымен негізделген қазақ әліпбиінің жаңа түрі.
2.А.Байтұрсынов құрастырған әліпби.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
№ 7 семинартақырыбы: Латын графикасы
Мақсаты:Латын графикасының шығу тегімен таныстыру.
Семинар жоспары:
1.Латын графикасы ( шығу тегі, даму тарихы)
2. 1940 жылдан бастап орыс әліпбиінің графикасына лайық қазақ
әліпбиін қабылдаудың негізгі принциптері.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
№ 8 семинар тақырыбы: Қазіргі қазақ тіліндегі әліпби мәселесі
Мақсаты: Қазіргі тіл біліміндегі әліпби мәселсін талдау
Семинар жоспары:
1.Қазіргі тіл біліміндегі әліпби мәселесі.
2. Қолданыстағы әліпби туралы түсінік.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
№ 9 семинартақырыбы:Ескерткіштер табылған аймақтар
Мақсаты: Ескерткіштер табылған аймақтармен таныстыру
Семинар жоспары:
1.Ескерткіштер табылған аймақтар
2.Фонетикалық, лексикалық, морфологияылық, синтаксистік талдау.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
№ 10 семинар Көне ескерткіштер тілімен таныстыру:
Мақсаты: Көне ескерткіш тілімен таңбалануымен таныстуру.
Семинар жоспары:
1.Көне ескерткіштердің тілі.
2. Қазіргі дыбыстық жүйемен салыстырғандағы ескерткіштер.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
№ 11 семинарАраб графикасымен жазылған мәтіндерге талдау
Мақсаты: Араб графикасымен жазылған мәтіндерге тілдік талдау жасап
үйрету.
Семинар жоспары:
1.Араб графикасында жазылған мәтіндерге тілдік талдау жасау.
2.Графикаылық орфографикалық жақтан талдау.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
№ 12 семинар тақырыбы: Латын графикасына тілдік талдау
Мақсаты: Латын графикасына тілдік талдау жасап үйрету.
Семинар жоспары:
1.Латын графикасына негізделген қазақ тілі мәтіндеріне тілдік талдау
жасау
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
№ 13 семинар тақырыбы: Тіл біліміне үлес қосқан ғалымдар
Мақсаты: Қазақ жазуының зерттелуіне үлес қосқан ғалымдар жайында.
Семинар жоспары:
1.Ғ. Айдаровтың тіл біліміне қосқан үлесі.
2.А. Байтұрсынов тіл білімінің негізін қалаушы.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
№ 14 семинар тақырыбы: Тіл біліміне үлес қосқан ғалымдар
Мақсаты: Қазақ жазуының зерттелуіне үлес қосқан ғалымдар жайында.
Семинар жоспары:
1.К. Ахановтың тіл біліміне қатысты еңбектері.
2.Р. Сыздықованың тіл білімі туралы еңбектері.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
№ 15 семинар: Тіл біліміне үлес қосқан ғалымдар
Мақсаты: Қазақ жазуының зерттелуіне үлес қосқан ғалымдар жайында.
Семинар жоспары:
1.С. Аманжоловтың лингвистикалық еңбектері.
2.Л.М. Мелиоранскийдің еңбектері.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
ҮІІ БӨЛІМ
СОӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫНА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
Студенттің оқытушымен өздік жұмысының (СОӨЖ)
мақсаты мен міндеттері
Оқытушымен бірге студенттің өздік жұмысы кредиттік жүйедегі аудиторлық
сабақ түрінде жүргізілетін білім берудің бір түрі. СОӨЖ кеңес беру және
бақылаушылық қызметтерін атқарады. СОӨЖ бұл оқытушымен студенттер бірігіп
диалог режимінде жүргізілетін оқу сабағы, мысалы тренинг, пікірсайыс,
іскерлік және дидактикалық ойындар, тұсаукесер, кейс құрастыру, жеке,
топтық жобаларды өңдеу және т.б.
Әрбір СОӨЖ-ге әр түрлі материалдар дайындалуы қажет (кейстер, ойындар,
тестер, сөзжұмбақтар, т.б.). Олар қандай да бір сұрақтарды шешуге, оларды
кеңейтуге, әр түрлі жағдайларды, тапсырмаларды және тағы басқаларды шешуге,
талдауға негізделеді.
СОӨЖ келесі қызметтерді атқарады: кеңес беру және бақылаушылық.
Кеңес беру қызметтері:
• әрбір пән бойынша студенттердің өздік жұмысына көмек беру;
• материалдарды меңгеруге қандай әдісті қолдану керектігін
таңдауға студентке көмек беру;
• студенттерге қиындық тудыратын тақырыптарға қосымша түсінік
беру;
• оқу материалдарын тереңдетіп оқытуға меңгерту;
• ғылымилықпен айналысудағы студенттердің өздік жұмысына көмек
беру.
СОӨЖ бақылаушылық қызметі білім алуда студенттің ынтасын жоғарылату үшін
ағымдағы межелік және қорытындылау мен студенттердің білімін бағалау
барысында жүзеге асырылады. СОӨЖ барысында студент тъютерден кеңес алып,
бақылау, семестрлік және курстық жұмыстарды орындауға тапсырма алады
(ағымдағы және рейтингтік бақылау).
Тілдік қатынас негіздері пәні бойынша СОӨЖ түріне реферат, баяндамалар,
конспект, өлең немесе қарасөздер жаттау, сондай-ақ мысалдар теріп карточка
жасап өткізуді жатқызуға болады.
Оларға дайындалу негізінде студенттің ізденуі, алдын-ала қажетті
әдебиеттерді іздестіруі, керекті материалдар жинауы, өзіндік көзқарасын
білдіре білуі, оларды орындаудағы жоспар жасауы студенттің өз бетімен жұмыс
жасай білуіне көмегі зор.
Жұмыс түрлері студенттердің ойлау қабілетін дамытады және оқыған
материалдарына талдау жасай білуіне көмектеседі.
Тақырыптар бойынша конспект жасау
Конспект материалды толық оқып шығуынан кейін жасалатын жазба жұмыс. Ол
мәтіннен қысқаша түсінік алып, керекті жерлерін алу. Автордың негізгі
ойлары конспект жасауда сөзбе-сөз көшіріліп алынбайды, өзіндік оймен
қорытынды жасалып жазылады. Бұл мәтіннің мазмұнын тиімді қамти алуын
көздейді. Конспект жасағанда мәтіннің беттері көрсетілуі тиіс.
Конспектте жұмыстың авторының аты-жөні толық жазылады, жұмыс атауы,
шыққан баспасы, жылы көрсетілуі қажет, конспект жасалған беттерін көрсетуі,
нақты, таза жазылуы тиіс.
Тақырып бойынша әдебиеттерді пайдалану
Тақырып бойынша әдебиеттермен жұмыс жүргізуде, олардың тізімін беруде
автордың аты-жөнін немесе оқулық атын алфавиттік тәртіпте қадағалау қажет.
Әрбір әдебиет жазылғаннан кейін автордың аты-жөні, оқулықтың шыққан жері,
баспасы, жылы мен беттері көрсетіледі. Ал журналдағы мақаланың авторы,
мақала тақырыбы, журналдың атауы, нөмірі мен жылдары, баспасы жазылады.
Реферат дайындау
Реферат – баяндаманың басылған немесе жазылған түріндегі қысқаша түрі.
Рефераттың көлемі 10-12 беттен кем болмауы керек.
Рефератқа дайындалуда студент тақырып бойынша әдебиеттерді таңдауы,
жоспар құруы қажет.
Жоспар кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындыдан тұрады.
Рефератты орындауда баяндама 10-15 минутты қамтиды. Оны орындауда тақырып
мәні ашылуы, айтылатын негізгі ой танылу қажет. Орындауда өзіндік пікір
қоса танылып отырылады. Соңында міндетті түрде қорытынды жасалады.
Аудитория қосымша сұрақтар қоюы мүмкін.
Берілген сұрақ бойынша өзіндік пікірлерін басқа да топ студенттері
білдіруі мүмкін.
Баяндаушыны бағалауда орындаудағы сенімділік, дәлелді нақты таныта
білуі, қойылған сұрақтарға нақты жауап бере білуі, өзінің көзқарасын
білдіруі қадағаланады.
Оқытушының әрекеті
1. Сабаққа оқытушының дайындығы
2. Сабақты түсіндіруде қолданылатын әдістерді пайдалана білуі
3. Оқытушының студенттермен қарым-қатынасы
4. Сабақтың нәтижелі болуы
5. Педагогикалық әрекеті
6. Студенттің өздік жұмысты орындаудағы көмек көрсетуі
Әдістемелік нұсқаудың мақсаты әдебиеттануға кіріспе пәні бойынша
студенттердің өздік жұмыс жүргізуде көмек көрсету.
Пән бойынша тақырыптар дәріс сабақтарында, семинар сабақтарында да
қаралады. СОӨЖ конспект жасау, көшіру, әдебиеттерді пайдалану, реферат
жазу, т.б. тапсырмаларды орындауға негізделеді.
1 – ТАҚЫРЫП. Латын графикасы
Мақсаты: Латын графикасының шығу тегімен танысу
Сұрақтары:
1.Латын графикасы.
2.Шығу тегі мен дамуының тарихы.
3.1940 жылдан бастап орыс әліпбиінің графикасына негізднлген қазақ
әліпбиін қабылдаудың негізгі принциптері.
Тапсырма: Берілген пайдаланған әдебиеттерді негізге ала отырып, латын
графикасының шығу тегі мен даму тарихын, қолданулуы аясын анықтаңыз.
Ғалымдардың көзқарастарымен әр жылдарда жазылған еңбектеріне тоқталып,
пікірлерін жазыныз.
Жұмыс түрі: конспект, картотека
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
2 – ТАҚЫРЫП. Әр түрлі жазумен жеткен ескерткіштер туралы
Мақсаты: Осы заманға әр түрлі жазумен жеткен ескерткіштер тілімен
таныстыру.
Сұрақтары:
1.Әр түрлі жазумен жеткен ескерткіштер.
2.Руникалық көне түркі графикасы.
Тапсырма: Руникалық көне түркі графикасының шығу тегі мен зерттелу
тарихына тоқталып, әр түрлі жазумен жазылған ескерткіштер жайында мағлұмат
беріңіз.
Жұмыс түрі: конспект
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
3 – ТАҚЫРЫП. Тіл біліміне үлес қосқан ғалымдар
Мақсаты: Қазақ жазуының зерттелуіне үлес қосқан ғалымдар жайында.
Тапсырма: Ресейлік ,Отандық ғалымдардың атап айтар болсақ, О. Доннер, Н,
Аристов, А Дн, Эмре, Дн Клосон әр жазудың тарихы туралы жазған зерттеу
еңбектеріне тоқталыңыз.
Жұмыс түрі: конспект
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
4 – ТАҚЫРЫП. Көне түркі жазуы
Мақсаты: Көне түркі жазуының түрлері мен шығу тарихымен таныстыру.
Сұрақтары:
1.Көне түркі жазуының түрлері.
2. Монихей әліпбиінің құралы.
3. Ұйғыр әіліпби туралы мәлімет
Тапсырма: Көне түркі жазуының шығу тегі мен түрлерін, соның ішінде Монихей
әліпбиі мен ұйғыр әліпбиіне кеңірек тоқталыңыз.
Жұмыс түрі: конспект
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
5 – ТАҚЫРЫП: Араб әліпбиі
Мақсаты: Араб әліпбиімен таныстыру.
Сұрақтары:
1.Араб әліпбиі
2. Әліпбидің түркі тілінде пайдалануы.
3. Араб әліпбиімен жеткен көне түркі ескерткіштер. ( Ж. Баласағұн,
М. Қашқари, А. Игүнеки)
Тапсырма: Әліпбидің көне түрік тілінде пайдалануы, араб әліпбиімен жеткен
көне түркі ескерткіштерінің тілін зерттелу аясы мен ғалымдар пікірлеріне
тоқталыңыз.
Жұмыс түрі: конспект
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
6 – ТАҚЫРЫП. Араб графикасы
Мақсаты: Араб графикасымен таныстыру
Сұрақтары:
1.Араб графикасымен негізделген қазақ әліпбиінің жаңа түрі.
2.А.Байтұрсынов құрастырған әліпби.
Тапсырма: Араб графикасына негізделген қазақ әліпбинің зерттелу тарихы мен
қазіргі қолданыстағы жай- күйі . Тұңғыш қазақ әліпбиінің негіізін қалаған
ғалым А. Байтұрсынов жайлы мәліметтер мен ғылыми зерттеу еңбектері. Ғалым
құрастырған алғаш әліпби турасында анықтама.
Жұмыс түрі: Реферат
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
7 – ТАҚЫРЫП. Латын графикасы
Мақсаты:Латын графикасының шығу тегімен таныстыру.
Сұрақтары:
1.Латын графикасы ( шығу тегі, даму тарихы)
2. 1940 жылдан бастап орыс әліпбиінің графикасына лайық қазақ
әліпбиін қабылдаудың негізгі принциптері.
Тапсырма: Латын графикасының шығу тегі мен даму тарихына анықтама беріп,
1940 жылдан бастап қолданыста болып келел жатқан орыс әліпбиіне лайықталып
жасалған қазақ әліпбиі туралы жазыңыз.
Жұмыс түрі: конспект
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
8 – ТАҚЫРЫП. Қазіргі қазақ тіліндегі әліпби мәселесі
Мақсаты: Қазіргі тіл біліміндегі әліпби мәселсін талдау
Сұрақтары:
1.Қазіргі тіл біліміндегі әліпби мәселесі.
2. Қолданыстағы әліпби туралы түсінік.
Тапсырма: Қазіргі таңда қолданыста жүрген қазақ әліпбиі туралы жан-жақты
талдау жасап, айтылған ой-пікірлерге тоқталыңыз.
Жұмыс түрі: конспект
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
9– ТАҚЫРЫП. Ескерткіштер табылған аймақтар
Мақсаты: Ескерткіштер табылған аймақтармен таныстыру
Сұрақтары:
1.Ескерткіштер табылған аймақтар
2.Фонетикалық, лексикалық, морфологияылық, синтаксистік талдау.
Тапсырма: Ескерткіштер табылған аймақтарға кеңінен тоқталып, ескерткіш
мәтіндеріне Фонетикалық, лексикалық, морфологияылық, синтаксистік талдау
жасаңыз.
Жұмыс түрі: конспект
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
10-ТАҚЫРЫП. Көне ескерткіштер тілімен таныстыру:
Мақсаты: Көне ескерткіш тілімен таңбалануымен таныстуру.
Сұрақтары:
1.Көне ескерткіштердің тілі.
2.Қазіргі дыбыстық жүйемен салыстырғандағы ескерткіштер.
Тапсырма: Көне ескерткіштерінің тілі туралы мағлұмат беріп, қазіргі
дыбыстық жүйемен салыстырыңыз.
Жұмыс түрі: конспект
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
ҮІІІ БӨЛІМ
СӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫНА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
1 – ТАҚЫРЫП. Латын графикасы
Мақсаты:Латын графикасының шығу тегімен таныстыру.
Тапсырма: Латын графикасының шығу тегі мен даму тарихына анықтама
беріп, 1940 жылдан бастап қолданыста болып келел жатқан орыс әліпбиіне
лайықталып жасалған қазақ әліпбиі туралы жазыңыз.
Жұмыс түрі: конспект
Жоғарғы ұпай: 8 ұпай
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
2 – ТАҚЫРЫП. Көне түркі жазуы
Мақсаты: Көне түркі жазуының түрлері мен шығу тарихымен таныстыру.
Тапсырма: Көне түркі жазуының шығу тегі мен түрлерін, соның ішінде Монихей
әліпбиі мен ұйғыр әліпбиіне кеңірек тоқталыңыз.
Жұмыс түрі: конспект
Жоғарғы ұпай: 10 ұпай
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия
3 – ТАҚЫРЫП. Араб графикасы
Мақсаты: Араб графикасымен таныстыру
Тапсырма: : Араб графикасына негізделген қазақ әліпбинің зерттелу тарихы
мен қазіргі қолданыстағы жай- күйі . Тұңғыш қазақ әліпбиінің негіізін
қалаған ғалым А. Байтұрсынов жайлы мәліметтер мен ғылыми зерттеу еңбектері.
Ғалым құрастырған алғаш әліпби турасында анықтама.
Жұмыс түрі: Реферат
Жоғарғы ұпай: 10 ұпай
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия
4 – ТАҚЫРЫП. Әр түрлі жазумен жеткен ескерткіштер туралы
Мақсаты: Осы заманға әр түрлі жазумен жеткен ескерткіштер тілімен
таныстыру.
Тапсырма: : Руникалық көне түркі графикасының шығу тегі мен зерттелу
тарихына тоқталып, әр түрлі жазумен жазылған ескерткіштер жайында мағлұмат
беріңіз.
Жұмыс түрі: конспект
Жоғарғы ұпай: 7 ұпай
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
5 -ТАҚЫРЫП. Қазіргі қазақ тіліндегі әліпби мәселесі
Мақсаты: Қазіргі тіл біліміндегі әліпби мәселсін талдау
Тапсырма: Қазіргі таңда қолданыста жүрген қазақ әліпбиі туралы жан-
жақты талдау жасап, айтылған ой-пікірлерге тоқталыңыз.
Жұмыс түрі: Реферат
Жоғарғы ұпай: 10 ұпай
Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
ІХ БІЛІМДІ БАҒАЛАУ ЖӘНЕ БАҚЫЛАУ ЖҮЙЕСІ
1. Межелік бақылауға арналған тапсырмалар
1-межелік бақылауға арналған тапсырмалар
I нұсқа
№ 1 тапсырма. Көне түркі жазу.
1.Көне түркі жазуының түрлері.
2. Манихей әліпбиінің құралы.
3. Ұйғыр жазуы.
№ 2 – тапсырма. Араб әліпбиі
1. Әліпбидің түркі тілдерінде пайдалнылуы.
2. Араб әліпбиімен жеткен көне түркі ескерткіштер.
3.Араб графикасымен негізделген қазақ әліпбиінің жаңа түрі.
4.А.Байтұрсынов құрастырған әліпби.
ІІ нұсқа
№ 1 тапсырма. Қазақ жазуының тарихы
1. Қазақ жазуының тарихы туралы ұғым.
2. Қазақ жазуының зерттелу тарихы.
№ 2 – тапсырма. Латын графикасы
1. Латын графикасының шығу тег мен даму тарихы.
2. 1940 жылдан бастап орыс әліпбиінің графикасына негізделген қазақ
әліпбиін қабылдаудың негізгі принциптері.
3. 1929 жылы жаңа әліп латын әліпбиін қабылдау туралы.
2-межелік бақылауға арналған тапсырмалар
І нұсқа
1. Қазіргі тіл біліміндегі қазақ әліпбиі.
2. Қолданыстағы әліпби туралы мәлімет.
3. Әліпбидің түркі тілдерінде пайдаланылуы. .
ІІ нұсқа
1.К.Ахановтың тіл біліміне қосқан үлесі.
2. Р. Сыздықованың тіл білімі туралы еңбектері.
3. С.Аманжоловтың лингвистикалық еңбектері.
2. «Қазақ жазуының тарихы » пәніне арналған емтихан сұрақтары
1. Қазақ жазуы курсының мақсаттары мен міндеттерін ата?
2. Пиктографиялық жазу?
3.Буын, әріп жазуы олардың тармақтары туралы мәліметтер?
4.Графикалық лингвистика туралы ?
5.Руникалық көне түркі графикасы?
6.Орхон-Енесей жазуларының тарихы, зерттелу аясы, табылған
аймақтары?
7. Руникалық көне түркі әліпбиінің шығу тарихы?
8.Мнихей әліпбиіне жалпы шолу?
9. Соғды және ұйғыр әліпбиіне негізделген жазу түрлері?
10. Араб графикасы?
11. Араб әліпбиінің түрлері, соған сәйкес жазудың түрлері?
12. Латын графикасы?
13. Латын графикасыныңшығу тегі, даму тарихы, таралуы?
14. Араб графикасы мен қазақ тілі фонетикалық жүйесінің сәйкес
келмейтіндігі жөнінде пікірлер?
15. 1940 жылдан бастап орыс әліпбиінің графикасына лайфқ қазақ
әліпбиін қабылдаудың негізгі принциптері жайында?
16. Ескерткіштер табылған аймақтар?
17. Пиктографиялық жазулар?
18. Идеографиялар мен идеомалар?
19. Орхон-Енесей жазу ерекшеліктерінің құралдары?
20. Руникалық әліпбидің құрамы?
21. Л.М. Мелиоранский еңбектері?
22. А. Байтұрсынов тіл білімінң негізін қалаушы?
23. Қолданыстағы әліпби туралы ?
24. Оныкөк ескерткіші туралы?
25. Манихей әліпбиінің құрамы?
26. Қисса ал-анбия еңбегі жайында?
27. Р.Сыздықованың тіл білімі туралы еңбектері?
28. Әліпбидің түркі тілдерінде пайдаланылуы?
29. Төте жазу ?
30.Қазақ жазуының зерттелу тарихы?
3. Ағымдағы бақылауға арналған сұрақтар
1. Қазақ жазуы курсының мақсаттары мен міндеттерін ата?
2. Пиктографиялық жазу?
3.Буын, әріп жазуы олардың тармақтары туралы мәліметтер?
4.Графикалық лингвистика туралы ?
5.Руникалық көне түркі графикасы?
6.Орхон-Енесей жазуларының тарихы, зерттелу аясы, табылған
аймақтары?
7. Руникалық көне түркі әліпбиінің шығу тарихы?
8.Мнихей әліпбиіне жалпы шолу?
9. Соғды және ұйғыр әліпбиіне негізделген жазу түрлері?
10. Араб графикасы?
11. Араб әліпбиінің түрлері, соған сәйкес жазудың түрлері?
12. Латын графикасы?
13. Латын графикасыныңшығу тегі, даму тарихы, таралуы?
14. Араб графикасы мен қазақ тілі фонетикалық жүйесінің сәйкес
келмейтіндігі жөнінде пікірлер?
15. 1940 жылдан бастап орыс әліпбиінің графикасына лайфқ қазақ
әліпбиін қабылдаудың негізгі принциптері жайында?
16. Ескерткіштер табылған аймақтар?
17. Пиктографиялық жазулар?
18. Идеографиялар мен идеомалар?
19. Орхон-Енесей жазу ерекшеліктерінің құралдары?
20. Руникалық әліпбидің құрамы?
21. Л.М. Мелиоранский еңбектері?
22. А. Байтұрсынов тіл білімінң негізін қалаушы?
23. Қолданыстағы әліпби туралы ?
24. Оныкөк ескерткіші туралы?
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
1.Айдаров Ғ. Құрышжанов Ә, Томанов М. Көне жазба ескерткіштерінің
тілі. Алматы, 1971.
2.Айдаров Ғ. Көне түркі жазуының материалдары. Алматы, 1971.
3.Амирова Т.А. Кистории и теории графемики. Москва, 1977.
4.Аманжолов А. Түркі филологиясы және жазу тарихы. Алматы, Санат,
1996
5.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы . Алматы, 1992.
6. Құрышжанов Ә, Томанов М.Орхон – Енесей жазу ескерткіштерінің
зерттелу тарихы мен грамматикалық очерктері. Алматы, 1964.
7. Насилов Д.М. Изучение памятников древнеуйгурского языка в
отечественном востоковедении. Москва, 1970
Қосымша әдебиеттер:
1.Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1973.
2. Баскаков Н.А. Опроекте единой фонетической транцкрипции для тюркских
языков . Москва, 1959.
3. Кенесбаев С, Мусабаев Ғ. Неталиева Г. Об алфавите казахского языка.
Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР. Москва, 1972.
4.Коготкова Т.С. Письма о словах. Ред. В.В. Иванов. Москва, 1984.
5. Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы, 1998.
6. Родлов В.В. Атлас древностей Монголии. Труды Орхончкой экспедиции. К
вопросу об уйгурах. 1893.
7. Тенишев Э.Р. Древнетюркская эпиграфика Алтая. Москва 1966.
8.Щербак А.М. Огуз – наме, Мухабат –наме. Москва, 1959.
9. Аманжолов С. Емеле, әліппе өзгерту, дұрыстау жөніндегі жоба. 1935.
Халық еңбекшілер тілегіне сай шешілген мәселе.
10. Мелиоранский П.М. Памятник в честь Кюль- тегина. С-П. 1899.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz