Файл қосу

Пәнді оқытудың әдістемелік кеңестері. Курс міндеттері





    |ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ                                                   |
|БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                                                |
|СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы                                            |
|МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                                                    |
|3 денгейлі СМЖ құжаты    |ОӘК                      |                         |
|                         |                         |ОӘК 042-18.6.1.115       |
|                         |                         |/02-2013                 |
|Студенттерге арналған    |                         |                         |
|«Ядролық зерттеу         |№1 басылым               |                         |
|реакторлары» пәнінің     |«__» _______ 2013 ж.     |                         |
|жұмыс оқу бағдарламасы   |                         |                         |









        «ЯДРОЛЫҚ ЗЕРТТЕУ РЕАКТОРЛАРЫ» ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
               «5В072300» – «Техникалық физика мамандығы үшін»

                        СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ
                             ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ


























                                    Семей
                                    2013
                                  Алғы сөз


      1 ӘЗІРЛЕГЕН
      ҚҰРАСТЫРУШЫ _____ «__» _______ 2013 ж.
      Жилгильдинов   Ж.С.,   «Техникалық   физика    және    жылуэнергетика»
кафедрасының оқытушысы.




      2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
      2.1 «Техникалық физика және жылуэнергетика» кафедрасының отырысында.
      «__» _______ 2013 ж., № _  хаттама.


      Кафедра меңгерушісі ___________ О. Степанова.


      2.2 Инженерлік-технологиялық  факультеттің  оқу-әдістемелік  бюросының
отырысында
      «__» _______2013 жылы, № _ хаттама.


      Төрайым ______________ С. Толеубекова


      3 БЕКІТІЛГЕН
      Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында  қабылданған  және
баспадан шығаруға кеңес берілген.
      «__» _______ 2013 жылы, № _ хаттама.


      ОӘК төрайым, бірінші проректор  __________  Г. Искакова


      4 АЛҒАШҚЫ РЕТ ЕҢГІЗІЛГЕН

      Мазмұны


1 ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР 4
1.2 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме    4
1.3 Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы  4
1.4 Курс мақсаты  4
1.6 Курсты оқытуға қойлатын талаптар    5
1.7 Курс пререквизиттері   5
1.8 Курс постреквизиттері  5
1.9 ОҚУЛЫҚТАР 5
1.9.1 Негізгі 5
1.9.2 Қосымша 6
2 Пәнді оқытудың әдістемелік кеңестері  6
3 курс саясаты мен Форматы 8
4 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ     9
5 пән мазмұны. сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу  10
6 ОСӨЖ ЖӘНЕ СӨЖ мазмұндары 14
7 оқу үрдісінің Күнтізбелік ГРАФИгі 15














 1 ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР



      1.1 Оқытушы мен пән жөнінде жалпы мағлұмат


      Жилгильдинов Жасұлан Серікбосынұлы, аға оқытушы.
      «Техникалық физика және жылуэнергетика» кафедрасы
      Байланыс ақпараттары –  тел.:  35-46-02,  №  9  оқу  ғимараты,  №  201
кабинет.
      Сабақ өтетін орын – № 202 дәрісхана.
      Осы пән бойынша кредит саны – 4.



      1.2 Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы



      «Ядролық  зерттеу  реакторлары»  ядролық  техниканың   дамуында   және
ғылымның көптеген  салаларында  үлкен  орын  алады.  Қазіргі  кезде  зерттеу
реакторлары нейтрон ағыстарының көздері болып табылады, және де  зарядталған
бөлшектер үдеткіштері сияқты жылдам электрондар мен протондар көздері  болып
табылады. Әлем бойынша зерттеу реакторлар саны төрт  жүзге  тарта,  және  де
ары қарай өсуде.
      Келесіндей  бөлімдер  қарастырылады:  ядролық  зерттеу  реакторларының
(ЯЗР) даму тарихы мен классификациясы; ЯЗР-ң физикалық ерекшеліктері;  ЯЗР-ы
жобалаудың физикалық негіздері,  жылуалмасу  мен  гидравлика  ерекшеліктері;
технологиялық ЯЗР және олардың даму тенденциялары.





      1.3 Пәннің мақсаты, оның оқу процесіндегі алатын орны



      Осы курс мақсаты – студенттерді  жалпы  электрстанциясының  және  жеке
элементтерінің принципиалды және  толық  сызба  нұсқаларымен,  жаңа  ядролық
зерттеу  реакторларының  жабдықтарының  жиналуымен   байланысты   жұмыстарға
теориялық   және   практикалық   дайындау   және   де    электрстанияларының
қауіпсіздігі мен пайдаланылуы сұрақтары.




      1.4 Курс міндеттері


      Пәнді  оқытудың  негізгі  міндеті   –   студенттердің   реакторлардағы
энергетикалық контурларда жүретін процестерді бөлу бойынша  техникалық  және
экономикалық тұжырымдалған шешім қабылдау кезінде тәжірибе алу.



      1.5 Курсты оқытуға қойлатын талаптар



      Пәнді оқу нәтижесінде студент мыналарды:
      білуі керек:
      - ЯЗР-н пайдалану салаларын;
      - зерттеу реакторларының физикалық ерекшеліктері жөнінде;
      - ЯЗР-ң классификация принциптерін;
      - ЯЗР-ң жылуалмасу мен гидравлика ерекшеліктерін;
      менгеруі керек:
      - ЯЗР-ң конструкциясы мен технологиялық сызба нұсқасын;
      түсінуі қажет:
      - сәулелену өрісінің сипаттамаларын, дозаны және  сәулелену  дозасының
қуатын қалай есептеуді;
      алуы керек:
      - ЯЗР-н қауіпсіз пайдалануға байланысты білім.





      1.6 Курс пререквизиттері

      1.6.1 Дозиметрия және қорғаныс;
      1.6.2 Ядролық отын циклы;
      1.6.3 Қолданбалы физика;


      1.7 Курс постреквизиттері

      1.7.1 Дипломдық жобалау



      2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ


                                                                    1 кесте.
|№ темы|Наименование темы         |Количество часов       |Литература          |
|      |                          |Д  |ССС   |СӨЖ  |ОСӨЖ  |                    |
|1     |2                         |3  |4     |5           |6                   |
|Модуль 1. ЯЗР-дың жалпы мәліметтері, ерекшеліктері және жобалау негіздері     |
|1     |ЯЗР туралы жалпы мағлұмат |2  |2     |     |      |[7.1.1, 7.1.2,      |
|      |1 дәріс; 2 сағат, 1 апта  |   |      |     |      |7.1.3]              |
|2     |ЯЗР-ң физикалық           |4  |4     |4    |      |[7.1.1, 7.1.3,      |
|      |ерекшеліктері.            |   |      |     |      |7.2.1]              |
|      |2 дәріс; 4 сағат, 2,3     |   |      |     |      |                    |
|      |апталар                   |   |      |     |      |                    |
|3     |ЯЗР-н жобалаудың физикалық|4  |4     |4    |      |[7.1.1, 7.1.2,      |
|      |негіздері                 |   |      |     |      |7.1.3, 7.2.1, 7.2.2,|
|      |3 дәріс; 4 сағат, 4,5     |   |      |     |      |7.2.3]              |
|      |апталар                   |   |      |     |      |                    |
|4     |ЯЗР-ғы жылуалмасу мен     |4  |4     |4    |      |[7.1.1, 7.1.2,      |
|      |гидродинамика             |   |      |     |      |7.1.3, 7.2.1, 7.2.2,|
|      |ерекшеліктері.            |   |      |     |      |7.2.3]              |
|      |4 дәріс; 4 сағат, 6,7     |   |      |     |      |                    |
|      |апталар                   |   |      |     |      |                    |
|Модуль 2. ЯЗР-дың физикасы, Конструкция және технологиялық сызба нұсқалары    |
|5     |Кейбір зерттеу            |4  |4     |2    |      |[7.1.1, 7.1.2,      |
|      |реакторлардың физикасы.   |   |      |     |      |7.1.3, 7.2.1]       |
|      |5 дәріс; 4 сағат, 8,9     |   |      |     |      |                    |
|      |апталар                   |   |      |     |      |                    |
|6     |Конструкция және          |4  |4     |4    |      |[7.1.1, 7.1.2,      |
|      |технологиялық сызба       |   |      |     |      |7.1.3, 7.2.1, 7.2.2]|
|      |нұсқалар.                 |   |      |     |      |                    |
|      |6 дәріс; 4 сағат, 10, 11  |   |      |     |      |                    |
|      |апталар                   |   |      |     |      |                    |
|7     |Материалтану              |4  |4     |4    |      |[7.1.1, 7.1.2,      |
|      |реакторларының тәжірибелік|   |      |     |      |7.1.3, 7.2.1, 7.2.2]|
|      |құрылғылары.              |   |      |     |      |                    |
|      |7 дәріс; 4 сағат, 12,13   |   |      |     |      |                    |
|      |апталар                   |   |      |     |      |                    |
|8     |Зертеу реакторларының даму|4  |4     |4    |      |[7.1.1, 7.1.2,      |
|      |болашағы.                 |   |      |     |      |7.1.3, 7.1.4, 7.2.1,|
|      |8 дәріс; 4 сағат, 14, 15  |   |      |     |      |7.2.2, 7.2.3, 7.2.4]|
|      |апталар                   |   |      |     |      |                    |





      3 Пәнді оқытудың әдістемелік кеңестері



      Студенттің берілген пәнді оқып үйренуін қамтамасыз ететін кеңестер мен
түсіндірмелер жиынтығы болып саналады. Кеңесті  жасаған  кезде  курстың  бір
бөлігі дәріс  алушының  өздік  оқып  үйренуі  мен  жүретінің  ескеру  керек.
Әдістемелік кеңестің мазмұны:
      а)  Пәнді  оқып  үйренуге  қажетті  уақытты   жоспарлауға   және   оны
ұйымдастыруға керекті ақыл-кеңестер.
      Бұрын пәннің теориялық бөлігіне бөлінген жалпы сағат санының  60-70%-і
бөлігі қарастырылса қазір оған небәрі 15-30 %  қана,  ал  қалған  70-85  %-і
дәріс оқытушымен студенттің өздік жұмысына (ОСӨЖ) және тек студент өзі  ғана
жасайтын СӨЖ (студенттің өздік жұмысы) жұмсалатының ескерту керек.
      Дәріс – оқудың ең маңызды түрі. Ғылыми- техникалық  ақпараттың  көлемі
күннен күнге өскендіктен дәрістін  мазмұнын  кеңейтіп  және  оған  қойылатын
талапты да жаңартып, жақсартып отыру керек. Дәрістің  дәріс  алушының  пәнді
оқып үйренуін  ұйымдастыруға  тигізетін  пайдасы  көп.  Бірақ  діәріс  алушы
дәріске иек артып  алмауы  шарт.  Дәріс  өздік  жұмысты  алмастыра  алмайды.
Сондықтан Студент дәріске өз бетімен дайындалуы керек. Ол  оқулықтан  немесе
басып шығарылған дәрістер жинағынан  дәрістің  мазмұнымен  танысып,  оны  ар
қарай дамытып конспект жазуы керек. Барлық дәріске дайындалу уақыты  кемінде
20-40 минуттан кем болмауы қажет. Бұл уақытты  үнемдеуге  мүмкіндік  береді.
Сарамандық сабаққа және зертханалық жұмысқа  дайындық  пәнді  оқып  үйренуде
дәріс алушының білімінің жетіле беруіне қол жеткізеді.
      Екі сағаттық сараман сабағына  кемінде   бір  сағат  дайындалу  керек.
Сараман сабағна дайындықты тексеру әр сабақ тың  басында  болатының  Студент
білуі керек. Сараман  сабағында  көрсетілген  өздік  жұмыстың  творчествалық
элементі  ескерусіз  қалмайтының  Студент  білуі  керек.  Сараман  сабағында
есепті  әр  Студент  оқытушының  қадағалауымен  өзі  жеке  шығарады.   Дәріс
алушының жұмысы аралық үлгерімді тексеру арқылы  жүреді,  сондықтан  Студент
әрбір жіберілген (босатылған) сабақтың  оған  тигізер  залалы  үлкен  екенін
естен шығармауы  керек.  Егер  Студент  белгілі  бір  себеппен  жұмысты  дер
кезінде тапсыра алмаса онда  бұл  оның  сынақ  немесе  емтиханды  тапсыруына
үлкен әсер ететінің білуі керек. Сынақ пен емтиханға дайындықтың  нәтижесіне
ұзақ уақыт бойы жасалған өздік жұмыстың арқасында жетеді.
      б) Дәріс алушының іс-әрекетінің жүру барысын сипаттау.
      «Ядролық  зерттеу  реакторлары»  пәнін  оқып   үйренуді   тақырыптарды
бірінен соң бірін оқу арқылы жүргізуі  керек:  алдымен  берілген  тақырыптың
мазмұнымен  және оған арналған әдістемелік нұсқаумен жақсылап  танысып,содан
кейін осы тақырыпқа қатысты  материалды  оқулықтан  оқуы  керек.  Материалды
оқып үйрену кезінде сұрақтың түпкі мәнін ашып алуы  ,тек  содан  кейін  ғана
оның нақтылы ерекшеліктерін талдауға кірісу керек.Оқып үйренетін  құбылыстар
мен процестердің физикалық мәнін анық көзге елестету қажет.
      Формуланы дәлелдеп шығаруда оныңфизикалық немесе техникалық мәніне аса
көп  көңіл  аудару  керек.  Пәндегі  пайдаланылатын  математикалық   амалдар
физикалық  және   техникалық   есептерді   шешуге   қолданылады.   Теориялық
материалдарды оқып  зерттегенде,  әсіресе  есептерді  шығарғанда  шамалардың
өлшем бірліктерінекөңіл аудару қажет,  себебі  ол  шаманың  физикалық  мәнін
көрсетеді.
      Әр тақыраптың материалын қарап шығып сол бойынша конспект құру қажет.
      в)  Оқу  әдістемелік  комплекстің  (ОӘК)   материалдарын   пайдалануға
арналған кеңес.
      Студент оқу материалдарымен бірінші рет  таныса  отырып,  оның  берген
жаңалықтарын, ерекшелік  нысандарын  қабылдап,  сол  арқылы  пәннің  негізгі
жағдайын түсінуі керек.
      Оқу процесіндегі негізгі рольге  оқытушының  материалдарды  түсіндіруі
және пайдаланылатын  көрнекті  құралы  жатады.  Ары  қарай  жаңадан  алынған
ақпарат бұрынғы  алынған  білімдермен  араласып,  олардың  арасында  пайдалы
байланыс  құралына  айналады.  Сонда  барып  дәріс  алушыда  оқытылатын  пән
бойынша белгілі бір түсінік (ұғым) пайда болады.
      Студент оқу пәнінің негізгі ережелерін және заңдылықтарын иеленіп, оқу
материалдарын  жалпы  түрде  меңгеріп   оны   күнделікті   жұмыста,   өмірде
пайдалануға дайын тұрады.
      г) Оқулықтар мен  қосымша  оқу  құралдарымен  жұмыс  істеуге  арналған
кеңес.
      Егер Студент берілген материал көрсетілген оқулықта жеткіліксіз  түрде
берілген деп есептесе немесе онда  берілген  материалды  оқып  зерттеу  қиын
екенін  білсе,  онда  ол  берілген  басқа   оқулықтардағы   немесе   қосымша
құралдардағы материалдарды пайдалану керек. Жақсы оқулықты  дұрыс  таңдаудың
алатын орны зор. Сондықтанда оқулықтар негізгі және қосымша болып  бөлінеді.
Егер негізгі оқулықтарда берілген мтериал жеткіліксіз  болса,  онда  қосымша
оқулықтарды пайдаланғаны жөн.
      Оқулықтар тізімі стандарт бойынша жасалады.
      Берілген тақырып бойынша  оқулықтарды  және  басқа  ғылыми  көпшілікке
арналған материалдарды оқұыған соң, конспект құру керек. Онда  пайдаланылған
оқулықтардын  реттік  нөмірі,  беті,  кестелері   және   т.б.   берілгендері
көрсетілуі шарт.
      Емтиханға (сынаққа) дайындыққа керекті кеңестер
      Әртүрлі фактлерді еске  сақтауды,  процестердің  принципін  көрсететің
заңдылықтарды жатқа айту, немесе берілген материалдарды өз  сөзімен  жеткізу
сұрақ тарына жауап бере алуды үйрену және жалпы принциптерді  жаңа  жағдайда
қолдана алуды үйрену. Студент объекті оның құрамдас бөліктеріне жіктей  және
керісінше құрамдас бөліктерін бүтіндей объектіге айналдыра білуі керек.  Бұл
процестер ерекше ойлау процестерін  (жопарлау,  байланысты,  заңдарды  құру)
тлап  етеді.  Идеалардың,  жұмыстардың  құндылығын  дайын   немесе   жаңадан
жасалған  критерилер  мен  стандарттар   көмегімен   қарастыра   білу   және
басқалардың алдында өзінің көз қарасынқорғай білу дәріс  алушыға  емтиханды,
сынаты жақсы тапсыруға көп көмегін тигізеді.





      4 курс Форматы



      Дәрісханалық сабақтар мыналардан тұрады: дәріс  (Дәр),  сараман  (СС),
зертханалық (ЗС) және ОСӨЖ- жартысы.
      Тақырыптардың бір бөлігі сабақта, ал қалғандары өздігінен орындалады.



      5 курс саясаты



      Дәріске, зертхана жұмысына қатысу  қатан  түрде  талап  етіледі.  Егер
қандай да бір себеп  пен  сабаққа  қатыса  алмасаныз,  онда  сіз  материалды
тапсырғанға  дейін  оған  жауаптысыз.  Сабақ  кезінде  жүйелі  түрде  тәртіп
бұзғандар   аудиториядан    шығарылады    немесе    бүкіл    курс    бойынша
«қанағаттарлықсыз» бағасы қойылады.
      Бақылау тапсырмалары міндетті түрде орындалып,  белгіленген   мерзімде
тапсырылуы керек. Кешігіп  орындалған  жұмыстардың  бағасы  автоматты  түрде
төмендетіледі.
      Аралық  бақылаудың   нәтежесі   дәріс   алушының   сабаққа   қатысуын,
студенттің өздік жұмысын (ДӨЖ) дер кезінде орындауын, сабақтағы ауызша  және
жазбаша түрдегі жауабын және аралық бақылаудың нәтежесін есепке  ала  отырып
қойылады.
      Кез келген көшіру  немесе  плагиат  (басқа  студенттің  есебін,  дайын
тапсырмасын пайдалану және көшірмесін пайдалану) дәріс алушыны  аудиториядан
шығару және «қанағаттарлықсыз» бағасымен қатаң түрде жазаланады.
      Сабақ кезінде соттық өшіріледі.






6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ



      На каждую дисциплину, независимо от  количества  кредитов,  выделается
600 баллов на один академический период (1- 7  неделя  –  270  баллов  и  30
баллов посещение занятий; 8-15 неделя – 270 баллов  и  30  баллов  посещение
занятий).
      Распределение баллов  по  неделям  и  видам  контроля  представлено  в
таблице 2.

                                                                   Таблица 2
|Неделя|Вид контроля                             |Всего баллов|Примечание  |
|      |Посещение всех видов аудиторных занятий с|30          |            |
|      |1 по 7 неделю                            |            |            |
|5     |ПЗ                                       |35          |            |
|5     |СРСП                                     |15          |            |
|5     |СРС                                      |20          |            |
|6     |ПЗ                                       |35          |            |
|6     |СРСП                                     |10          |            |
|6     |СРС                                      |20          |            |
|7     |ПЗ                                       |35          |            |
|7     |СРСП                                     |10          |            |
|7     |СРС                                      |20          |            |
|7     |РК 1                                     |70          |            |
|      |итого                                    |300         |            |
|      |Посещение всех видов аудиторных занятий с|30          |            |
|      |8 по 15 неделю                           |            |            |
|13    |ПЗ                                       |35          |            |
|13    |СРСП                                     |15          |            |
|13    |СРС                                      |20          |            |
|14    |ПЗ                                       |35          |            |
|14    |СРСП                                     |10          |            |
|14    |СРС                                      |20          |            |
|15    |ПЗ                                       |35          |            |
|15    |СРСП                                     |10          |            |
|15    |СРС                                      |20          |            |
|15    |РК 2                                     |70          |            |
|      |итого                                    |300         |            |



7 ОҚУЛЫҚТАР




      7.1 Негізгі



      7.1.1 Бать Г.А., Коченов А.С., Кабанов Л.П. Исследовательские  ядерные
реакторы. М.: Энергоатомиздат, 1985.
      7.1.2  Крамеров  А.Я.,  Шевелев  Я.В.   Инженерные   расчеты   ядерных
реакторов. – 2-е изд. М.: Энергоатомиздат, 1985.
      7.1.3 Шабалин Е.П.  Импульсные  реакторы  на  быстрых  нейтронах.  М.:
Атомиздат, 1976.
      7.1.4 Герасимов В. В., Монахов А. С. Материалы  ядерной  техники.  М.:
      Энергоиздат, 1982





      7.2 Қосымша





      7.2.1 Курчатов И.В., Фейнберг С.М., Доллежаль Н.А.  и  др.  Импульсный
графитовый реактор ИГР. – Атомная энергия, 1964, т. 17, с.463.
      7.2.2  Клемин А.И., Полянин Л.Н., Стригулин  М.М.  Теплогидравлический
расчет и  теплотехническая  надежность  ядерных  реакторов.  М.:  Атомиздат,
1980.
      7.2.3 Цыканов В.А., Давыдов Е.Ф. Радиационная стойкость
тепловыделяющих элементов ядерных реакторов. М.: Атомиздат, 1977.
      7.2.4 Общие требования к оформлению текстовых документов СТУ 042-РГКП-
СГУ-6-2005.

Пәндер