Файл қосу

Қазақ тіл білімінде көркем мәтіннің зерттелуі




|ҚАЗАҚСТАН    РЕСПУБЛИКАСЫ  БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ  МИНИСТРЛІГІ                      |
|ШӘКӘРІМ  АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                              |
|3-деңгейлі СМЖ               |                 |                               |
|құжаты                       |УМКД             |                               |
|                             |                 |УМКД 042-16.1.32/01-2013       |
|УМКД                         |                 |                               |
|«Мәтінді лингвоталдау»       |______ 2013 жылғы|                               |
|пәнінің оқытушыға арналған   |                 |                               |
|жұмыс бағдарламасы           |№ 3 басылым      |                               |






         5 В 0117  «Қазақ тілі мен әдебиеті»   мамандығына  арналған
                           «Мәтінді лингвоталдау»
                      ПӘНІНІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ

                ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ






















                                    СЕМЕЙ
                                    2013


                                   Кіріспе

1 ӘЗІРЛЕГЕН
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік  университетінің қазақ тілі теориясы мен
әдістемесі кафедрасының аға оқытушысы , ф.ғ.к. Тәттімбетова Сымбат
Жеңісқызы_____________    «___» ___________20___ жыл.

2 КЕЛІСІЛДІ
2.1 Қазақ  тілі теориясы мен әдістемесі кафедрасының  отырысында  қаралып,
талқыланды.
Хаттама     №___  «___» ___________20___ жыл.

Кафедра меңгерушісі _______________ Сейітова Ш. Б.

2.2  Гуманитарлық-заң  факультетінің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып,
 бекітілді.
Хаттама     №___  «___» ___________20___ жыл.

Төрайым _________________Григорьева  Г.Б.

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік  кеңесінде бекітілді.
Хаттама     №___  «___» ___________20 ___жыл.


ОӘК төрағасы   _________________Рскелдиев Б.А.

4  «____» __________  20___ж.  шыққан ПОӘК-нің
№ 3 БАСЫЛЫМЫ
















                                   Мазмұны


1  Қолданыс  аясы
2  Нормативтік сілтемелер
3  Жалпы ережелер
4  Оқу пәнінің мазмұны (модуль)
5  Студенттің өздік жұмыстарының тақырыптары
6  Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7  Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8  Әдебиеттер



































      1  ҚОЛДАНЫС АЯСЫ
      «Мәтінді  лингвоталдау»  пәнінің  оқу-әдістемелік  кешенінің  құрамына
кіретін   оқытушыға   арналған   пәннің   жұмыс   бағдарламасы    «5В020500»
«Филология: қазақ тілі» мамандығының студенттеріне арналған.

      2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
      Осы  «Мәтінді   лингвоталдау»   пәнінің   оқытушыға   арналған   жұмыс
бағдарламасы  берілген  пән  бойынша  оқу  үрдісін  ұйымдастырудың  тәртібін
төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
       -  Қазақстан  Республикасының   Білім   және   ғылым   министрлігінің
бекітілген және қолданысқа енгізілген  ҚР  МЖМБС  3.08.275-2006  Мемлекеттік
білім беру стандарты;
      - «5 В 020500»  «Филология: қазақ  тілі»    мамандығының   типтік  оқу
жоспары;
      - СТУ 042-СГУ-5-2012   «Пәннің  оқу-әдістемелік  кешендерін  әзірлеуге
және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
      - ДП  042-1.07-2012  «Пәннің  оқу-әдістемелік  кешенінің  мазмұны  мен
құрылымы» құжаттық іс-жосығы.

      3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
      3.1  Пәннің қысқаша мазмұны:
      «Мәтінді лингвоталдау» пәні тілдік құрылымның  элементтерінің  мәтінде
қолданыс  кезіндегі  ерекшеліктерін,   мағыналық,   эмоционалдық   реңктерін
айқындайды. Тіл білімінің басқа салаларындай, тек өзіне ғана  тән  бірліктер
жоқ: ол фонетиканың объектісі – дыбыстарды да, лексикологияның  объектісі  –
сөздерді  де,  морфологияның  объектісі  –  морфемаларды  да,   синтаксистің
объектісі – сөз тіркестері мен сөйлемдерді де,  солардың  бәрінің  жиынтығын
зерттейді. Бірақ, жоғарыда айтқандай, олардың тілдік қатысымның  саласы  мен
мақсат-міндеттеріне сай жұмсалу, қызмет ету жағдайларын зерттейді.
      3.2  Пәнді оқыту мақсаты:
          Көркем туындыны толық, терең әрі жан-жақты  түсіну  оны  талдаудың
түр-түрін  жетік  меңгертіп,  әдеби  шығарманың  шынайы,  көркем   табиғатын
таныту.  Студенттерге  теориялық  білім  беріп,  сол   теориялық   түсінікті
пайдаланып тілдік элементтердің құрылымдық  ерекшеліктерін  талдаулар  жасау
арқылы еркін пайымдай алатындай дәрежеде білім беру.
      3.3  Пәнді оқыту міндеттері:
      – Көркем ойды бейнелейтін тіл құралдарының эстетикалық қасиетін ашу;
      – Көркем туындыны толық, терең әрі жан-жақты талдау;
      – Көркем шығармадағы кейбір сөздердің шығу тарихы, қолданылу аумағы
        мен жилігін анықтау;
      – Мәтіндегі сөздердің  лексикалық  және  грамматикалық  мағыналарының
        айырмашылықтарын ашып көрсету;
      3.4  Оқыту нәтижелері:
      Пәнді оқыту нәтижесінде студент мыналарды білуі керек:
- Мәтінді линвоталдау саласының өзекті мәселелерін біліп шығады;
- Алған білімдерін практикада қолдана біледі;
- Тілді талдаудың негізгі әдістерін меңгереді;
- Теориялық талдау жасай алады;
- Көркем туындыны толық, терең әрі жан-жақты талдайды;
- Өзіндік пікір айта алады;
- Негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай біледі.
      3.5 Курстың пререквизиттері:
      Тіл біліміне кіріспе
      Қазақ тілінің стилистикасы
      Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы
      Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы
      Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы
      3.6  Курстың постреквизиті:
      “Қазақ тілінің лексикологиясы», «Қазақ әдеби тілінің  тарихы»,  «Жалпы
тіл білімі». Қазақ тілінің           фонетикалық жүйесін,   дыбыстық  құрамы
мен ерекшеліктері,  үндестік  заңы,             орфоэпия  мен  орфографияның
тілдік даму заңдылықтары.
       3.7  Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
                                                                     1 Кесте

|Курс                                                            |Семестр   |
|1                                                               |2         |
|Дәріс сабақтары                                                 |          |
|1 модуль.     Пәннің теориялық-әдістанымдық негізі              |          |
|1-тақырып.                                                      |1         |
|Көркем мәтінді лингвистикалық талдаудың міндеттері мен          |          |
|принциптері. Көркем мәтінді лингвистикалық талдаудың            |          |
|әдіс-тәсілдері. Тілдік зерттеудің синтетикалық, құрылымдық,     |          |
|статистикалық әдістері .                                        |          |
|2-тақырып. Қазақ тіл білімінде көркем мәтіннің зерттелуі.       |2         |
|Мәтінді линвоталдауға қатысты зерттеулер. А.Байтұрсынұлы,       |          |
|Қ.Жұбанов еңбектері. М.Балақаев, І.Кеңесбаев, Қ.Өмірәлиев,      |          |
|Р.Сыздық, Е.Жанпейісов, М.Томанов, Х.Кәрімов, М.Серғалиев,      |          |
|Б.Шалабай, Г.Әзімжанова, Г.Сәрсеке, Л. Мақұлова, Г. Кәріпжанова,|          |
|Г.Әбікенова, К.Еңсебаева, М. Әбікенов, Л.Оразғалиева,           |          |
|С.Тәттімбетова, Ж.Б.Саткеновалардың зерттеулері.                |          |
|3-тақырып.                                                      |2         |
|Көркем мәтін түзілісінің стилистикалық-эстетикалық өрісі.       |          |
|Поэзияда мәтін түзу мәселесі. Шығармалардағы мәтін түзу. Көркем |          |
|шығарманың мазмұны мен формасы.                                 |          |
|2 модуль.                                                       |          |
|Көркем туындыларды тану, зерттеу.                               |          |
|4-тақырып.                                                      |2         |
|Көркем шығармадағы тілдік құбылыстардың өзара және көркем       |          |
|шығарманың басқа компоненттерімен байланысы. Бейнелетін мазмұнға|          |
|автордың қатынасы. Тілдік қолданыстағы дәстүр жалғастығы. Ғылыми|          |
|дамудың жаңа бағыт бағдарына сүйену.                            |          |
|5-тақырып.                                                      |2         |
|Көркем туындыдағы автордың баяндау, суреттеу тілі және кейіпкер |          |
|сөзі.                                                           |          |
|6-тақырып.                                                      |2         |
|Көркем мәтіндегі дыбыстық қайталамалар.                         |          |
|3 модуль                                                        |          |
|Көркем мәтінді лексикалық-стилистикалық тұрғыдан зерттеу, сөздің|          |
|көркемдік сипатын ашу                                           |          |
|7-тақырып.                                                      |2         |
|Қарсы мәндес сөздердің стильдік қолданысы                       |          |
|Поэзия тілінде қарсы мәндес сөздердің қызметі                   |          |
|Прозада қарсы мәндес сөздердің жұмсалуы                         |          |
|8-тақырып.                                                      |2         |
|Синонимдердің стильдік қолданысы. Поэзия тілінде синонимдердің  |          |
|қызметі. Прозада синонимдердің жұмсалуы. Өлең мәтіндерін        |          |
|лингвистикалық талдау ерекшеліктері.                            |          |
|9-тақырып.                                                      |1         |
|Көркем мәтіндегі көп мағыналы сөздер мен омонимдердің қолданылу |          |
|ерекшеліктері.                                                  |          |
|10-тақырып.                                                     |2         |
|Фразеологизмдердің көркем мәтіндегі жұмсалым аясы. Көркем поэзия|          |
|тілінде фразеологимдердің қолданылуы. Көркем проза тілінде      |          |
|фразеологизмдердің қолданылуы. Ж. Аймауытұлы шығармаларындағы   |          |
|фразеологизмдер.    Перифраздар туралы.                         |          |
|11-тақырып.                                                     |2         |
|Көркем мәтіндегі мақал-мәтел, афоризмдер, этнографизмдердің     |          |
|көркемдік ерекшеліктері. линвомәдени тілдік бірліктерді         |          |
|айқындау, олардағы ұлттық сипатты көрсету. Шешендік сөздер.     |          |
|Дискурс.                                                        |          |
|12-тақырып. Мәтіндегі көріктеуіш құралдардың стильдік қызметі.  |2         |
|Теңеудің түрлері. Теңеудің көркем шығармада жұмсалуы.           |          |
|Метафораның тілдік-көркемдік қуаты. Метафораның лингвистикалық  |          |
|табиғаты. Көркем шығармада қолданылуы.  Метонимияның            |          |
|лингвистикалық табиғаты.  Көркем шығармада қолданылуы           |          |
|4 модуль                                                        |          |
|Көркем мәтіндегі грамматикалық тұлғалардың қызметі.             |          |
|13-тақырып. Мәтінді филологиялық талдау. Көркем мәтінді жасаудың|2         |
|лексика-семантикасы. Мәтін лексикаларының түрлік қабаттары:     |          |
|кәсіби, ауызекі, қарапайым, диалектілік т.б. лексикалардың      |          |
|шығарманың тақырыбы мен идеялық жақтарын талдаудағы             |          |
|лингвистикалык көрсеткіш.                                       |          |
|14-тақырып.                                                     |1         |
|Көркем мәтіндегі грамматикалық тұлғалардың қызметі. Сөз таптары,|          |
|Шылаулар, қос сөздер                                            |          |
|15-тақырып Көркем мәтіндегі грамматикалық тұлғалардың қызметі.  |1         |
|Сұраулы сөйлем, бірыңғай мүшелердің стильдік қызметі. Мәтіндегі |          |
|оқшау сөздерді, атаулы сөйлемдер, тыныс белгілер, инверсия,     |          |
|күрделі синтаксистік тұтастық, парцелляция, айқындауыш мүшелерді|          |
|шығарма мазмұнына қатыстылығы тұрғысынан талдау.                |          |
|16-тақырып.                                                     |1         |
|Көркем мәтіндегі компазициялық баяндау формалары. Суреттеу.     |          |
|Баяндау. Ойталқы.                                               |          |
|5 модуль                                                        |          |
|Мәтінді лингвокогнитивтік тұрғыдан зерттеу.                     |          |
|17-тақырып.                                                     |1         |
|Поэтикалық мәтінді когнитивтік тұрғыдан зерттеу.                |          |
|Мәтінді талдаудың логика-психологиялық және философиялық        |          |
|аспектісі.                                                      |          |
|18-тақырып. Мәтін типологиясы. Мәтіндердің                      |1         |
|функционалдық-стильдік типологиясы                              |          |
|19-тақырып                                                      |1         |
|Пәнге байланысты глассорий бойынша жұмыс.                       |          |
|Семинар сабақтары                                               |          |
|1 модуль.   Пәннің теориялық-әдістанымдық негізі                |          |
|1-тақырып.                                                      |1         |
|«Мәтінді лингвоталдау» пәнінің нысаны, өзге ғылым салаларымен   |          |
|байланысы.                                                      |          |
|2-тақырып.                                                      |1         |
|Тілдік атаулардың негізгі нысаны — шығарманың сөздік құралы.    |          |
|Тілдік түсініктеменің аспектісін ашу. Тілдік тауарлардың сипаты,|          |
|түрлері, ауқымы. Көркем мәтін лингвистикасының міндеттерін      |          |
|саралау.                                                        |          |
|3-тақырып.                                                      |1         |
|Көркем мәтінді лингвистикалық талдауға қойылатын талаптар.      |          |
|Мәтіннің лингвистикалық категория ретінде жүйеленуі.            |          |
|Лингвистикалық талдаудың ұстанымдары (принциптері).             |          |
|2 модуль.  Көркем туындыларды тану, зерттеу.                    |          |
|4-тақырып.                                                      |1         |
|Мәтіндегі грамматикалық категориялар, мазмұнды категория        |          |
|(персонаж, уақыт, кеңістік, хабардың түпдерегі, автордың образы,|          |
|оқушы образы). Көркем коммуникацияның үш тағаны: жазушы —       |          |
|шығарма - оқушы.                                                |          |
|3 модуль. Көркем мәтінді лексикалық-стилистикалық тұрғыдан      |          |
|зерттеу, сөздің көркемдік сипатын ашу                           |          |
|5-тақырып.                                                      |1         |
|Абай шығармаларының лексикалық ерекшеліктері. Сөздердің         |          |
|мағынасы. Көп мағыналы сөздер, этимологиялық түсінік беру. Ауыс |          |
|мағыналы сөздер, бейнелі сөздер, кірме сөздер,                  |          |
|эмоциялы-экспрессивті сөздер.                                   |          |
|Абай шығармаларының грамматикалық ерекшеліктері. Мәтіндегі      |          |
|шумақ, тармақ, бунақ, интонация, дыбыс үндестігі, қайталауларға |          |
|мән беру. Автордың сөз жасау тәсілдерін анықтау. Синтетикалық   |          |
|және аналитикалық жолмен туындаған сөздердің арақатынасы,       |          |
|олардың мәтін мазмұнына үйлесімділігі.                          |          |
|4 модуль.                                                       |          |
|Көркем мәтіндегі грамматикалық тұлғалардың қызметі.             |          |
|6-тақырып.                                                      |1         |
|Мәтіннің синтаксистік композициясы. Кейіпкер тілі, мінездеу     |          |
|тәсілдері. Мәтіндерді салыстыра талдау. Көркем мәтінді кешенді  |          |
|талдау.                                                         |          |
|7-тақырып.                                                      |1         |
|Қарсы мәндес сөздердің стильдік қолданысы                       |          |
|Поэзия тілінде қарсы мәндес сөздердің қызметі                   |          |
|Прозада қарсы мәндес сөздердің жұмсалуы                         |          |
|8-тақырып.                                                      |1         |
|Синонимдердің стильдік қолданысы. Поэзия тілінде синонимдердің  |          |
|қызметі. Прозада синонимдердің жұмсалуы. Өлең мәтіндерін        |          |
|лингвистикалық талдау ерекшеліктері.                            |          |
|9-тақырып.                                                      |1         |
|Көркем мәтіндегі көп мағыналы сөздер мен омонимдердің қолданылу |          |
|ерекшеліктері.                                                  |          |
|10-тақырып.                                                     |1         |
|Көркем тіл мен әдеби тіл, олардың арақатынасы.                  |          |
|5 модуль                                                        |          |
|Бейнелеуіш тәсілдердің тілдік табиғаты.                         |          |
|11-тақырып.                                                     |1         |
|Теңеудің стильдік колданысы.                                    |          |
|12-тақырып.                                                     |1         |
|Эпитеттің көркем бейне жасаудағы стильдік қызметі.              |          |
|13-тақырып.                                                     |1         |
|Метафораның тілдік-көркемдік қуаты.                             |          |
|14-тақырып.                                                     |1         |
|Метонимияның тілдік-стильдік қолданысы.                         |          |
|15-тақырып.                                                     |1         |
|Көркем мәтіндегі грамматикалық тұлғалардың қызметі.             |          |





5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

      5.1 Мәтін теориясының қалыптасуы мен зерттелуі.
      5.2  Сөздің  қатысымдық  сапалары  (сөз  байлығы,  сөз  тазалығы,  сөз
дәлдігі, сөз әсерлігі).
      5.3 Мәтін лингвистикасының негізгі мәселелері мен ұғымдары,  талдаудың
негізгі  аспектілері,  деңгейлері,  принциптері,  талдаудың   әдістері   мен
амалдары.
      5.4 Жалпы тілдік норма, көркем тіл нормалары және жазушы  стиліне  тән
сөз қолданыс.
           5.5 Мәтіндегі тіл дыбыстарының стилистикалық сипаты
      5.6 Қарама-қарсылықты мағынаның көркем мәтіндегі көрінісі.
      5.7 Көркем шығармада синонимдердің қызметі
      5.8 Қазақ тіліндегі фразеологизмдердің антонимдік ерекшеліктері.
      5.9 Көркем шығармада теңеулердің қолданылуы
      5.10 Метафораның тілдік  құбылыс ретіндегі сипаттамасы
      5.11 Перифраза құбылысының поэзия тіліндегі қызметі.
      5.12 М.Өтемісұлы шығармаларына логика-этимологиялық,
этнолингвистикалық талдаулар.
      5.13 М. Мағауин шығармаларындағы ұлттық мәдениет, ұлттық менталитеттің
тілдік көрінісі.
      5.14 О. Бөкеев шығармаларындағы бейваралды амалдар.
      5.15 Дискурсты зерттеу мәселелері.

      6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ

                                                                     3-Кесте
|Тақырып                                       |Көрнекі     |Өз бетімен  |Бақылау   |
|                                              |құралдар,   |дайындалу   |түрі      |
|                                              |ОТҚ,        |сұрақтары   |          |
|                                              |плакаттар,  |            |          |
|                                              |стендтер    |            |          |
|Дәріс сабағы               |Семинар сабағы    |            |            |          |
|1                          |2                 |4           |5           |6         |
|1 модуль.     Пәннің       |1 модуль.   Пәннің|Дәріс       |Ғылыми      |Баяндама  |
|теориялық-әдістанымдық     |теориялық-әдістаны|тезисі,     |еңбектерге  |жасау     |
|негізі.                    |мдық негізі       |кесте слайд |шолу жасау  |          |
|1-тақырып.                 |                  |түрінде     |            |          |
|Көркем мәтінді             |                  |            |            |          |
|лингвистикалық талдаудың   |                  |            |            |          |
|міндеттері мен принциптері.|                  |            |            |          |
|Көркем мәтінді             |                  |            |            |          |
|лингвистикалық талдаудың   |                  |            |            |          |
|әдіс-тәсілдері. Тілдік     |                  |            |            |          |
|зерттеудің синтетикалық,   |                  |            |            |          |
|құрылымдық, статистикалық  |                  |            |            |          |
|әдістері .                 |                  |            |            |          |
| 2,3-тақырып. Қазақ тіл    |1-тақырып.        |Дәріс       |Мысалдар    |Талдау    |
|білімінде көркем мәтіннің  |«Мәтінді          |тезисі,     |теру        |жасау     |
|зерттелуі. Мәтінді         |лингвоталдау»     |көркем      |            |          |
|линвоталдауға қатысты      |пәнінің нысаны,   |әдебиеттер, |            |          |
|зерттеулер. А.Байтұрсынұлы,|өзге ғылым        |ғ.к.авторефе|            |          |
|Қ.Жұбанов еңбектері.       |салаларымен       |раттар.     |            |          |
|М.Балақаев, І.Кеңесбаев,   |байланысы.        |дидактикалық|            |          |
|Қ.Өмірәлиев, Р.Сыздық,     |                  |матер       |            |          |
|Е.Жанпейісов, М.Томанов,   |                  |иалдар      |            |          |
|Х.Кәрімов, М.Серғалиев,    |                  |            |            |          |
|Б.Шалабай, Г.Әзімжанова,   |                  |            |            |          |
|Г.Сәрсеке, Л. Мақұлова, Г. |                  |            |            |          |
|Кәріпжанова, Г.Әбікенова,  |                  |            |            |          |
|К.Еңсебаева, М. Әбікенов,  |                  |            |            |          |
|Л.Оразғалиева,             |                  |            |            |          |
|С.Тәттімбетова,            |                  |            |            |          |
|Ж.Б.Саткеновалардың        |                  |            |            |          |
|зерттеулері.               |                  |            |            |          |
|4,5-тақырып.               |2-тақырып.        |Дәріс       |Мысалдар    |Талдау    |
|Көркем мәтін түзілісінің   |Тілдік атаулардың |тезисі,     |теру        |          |
|стилистикалық-эстетикалық  |негізгі нысаны —  |көркем      |            |          |
|өрісі. Поэзияда мәтін түзу |шығарманың сөздік |әдебиеттер, |            |          |
|мәселесі. Шығармалардағы   |құралы. Тілдік    |ғ.к.авторефе|            |          |
|мәтін түзу. Көркем         |түсініктеменің    |раттар.     |            |          |
|шығарманың мазмұны мен     |аспектісін ашу.   |дидактикалық|            |          |
|формасы.                   |Тілдік тауарлардың|матер       |            |          |
|                           |сипаты, түрлері,  |иалдар      |            |          |
|                           |ауқымы. Көркем    |            |            |          |
|                           |мәтін             |            |            |          |
|                           |лингвистикасының  |            |            |          |
|                           |міндеттерін       |            |            |          |
|                           |саралау.          |            |            |          |
| 2 модуль.                 |3-тақырып.        |Дәріс       |Мысалдар    |Көркем    |
|Көркем туындыларды тану,   |Көркем мәтінді    |тезисі,     |теру        |шығармалар|
|зерттеу.                   |лингвистикалық    |көркем      |            |дан       |
|6,7-тақырып.               |талдауға қойылатын|әдебиеттер, |            |мысалдар  |
|Көркем шығармадағы тілдік  |талаптар. Мәтіннің|ғ.к.авторефе|            |теру      |
|құбылыстардың өзара және   |лингвистикалық    |раттар.     |            |          |
|көркем шығарманың басқа    |категория ретінде |дидактикалық|            |          |
|компоненттерімен байланысы.|жүйеленуі.        |матер       |            |          |
|Бейнелетін мазмұнға        |Лингвистикалық    |иалдар      |            |          |
|автордың қатынасы. Тілдік  |талдаудың         |            |            |          |
|қолданыстағы дәстүр        |ұстанымдары       |            |            |          |
|жалғастығы. Ғылыми дамудың |(принциптері).    |            |            |          |
|жаңа бағыт бағдарына       |                  |            |            |          |
|сүйену.                    |                  |            |            |          |
|8,9-тақырып.               |2 модуль.  Көркем |Дәріс       |Ғылыми      |Баяндама  |
|Көркем туындыдағы автордың |туындыларды тану, |тезисі,     |еңбектерге  |жасау     |
|баяндау, суреттеу тілі және|зерттеу.          |слайд       |шолу жасау  |          |
|кейіпкер сөзі.             |                  |түрінде,    |            |          |
|                           |                  |көркем      |            |          |
|                           |                  |әдебиеттер, |            |          |
|                           |                  |ғ.к.        |            |          |
|                           |                  |авторефератт|            |          |
|                           |                  |ар.         |            |          |
|10,11-тақырып.             |4-тақырып.        |Дәріс       |Ғылыми      |          |
|Көркем мәтіндегі дыбыстық  |Мәтіндегі         |тезисі,     |еңбектерге  |          |
|қайталамалар.              |грамматикалық     |көркем      |шолу жасау  |          |
|                           |категориялар,     |әдебиеттер, |            |          |
|                           |мазмұнды категория|ғ.к.авторефе|            |          |
|                           |(персонаж, уақыт, |раттар.     |            |          |
|                           |кеңістік, хабардың|дидактикалық|            |          |
|                           |түпдерегі,        |матер       |            |          |
|                           |автордың образы,  |иалдар      |            |          |
|                           |оқушы образы).    |            |            |          |
|                           |Көркем            |            |            |          |
|                           |коммуникацияның үш|            |            |          |
|                           |тағаны: жазушы —  |            |            |          |
|                           |шығарма - оқушы.  |            |            |          |
| 3 модуль                  |3 модуль. Көркем  |Дәріс       |Көркем      |конспект  |
|Көркем мәтінді             |мәтінді           |тезисі,     |әдебиеттерде|          |
|лексикалық-стилистикалық   |лексикалық-стилист|көркем      |н мысалдар  |          |
|тұрғыдан зерттеу, сөздің   |икалық тұрғыдан   |әдебиеттер, |теру        |          |
|көркемдік сипатын ашу      |зерттеу, сөздің   |ғ.к.авторефе|            |          |
|12,13-тақырып.             |көркемдік сипатын |раттар.     |            |          |
|Қарсы мәндес сөздердің     |ашу               |дидактикалық|            |          |
|стильдік қолданысы         |                  |матер       |            |          |
|Поэзия тілінде қарсы мәндес|                  |иалдар      |            |          |
|сөздердің қызметі          |                  |            |            |          |
|Прозада қарсы мәндес       |                  |            |            |          |
|сөздердің жұмсалуы         |                  |            |            |          |
|14,15-тақырып.             |5-тақырып.        |Дәріс       |Жаттығу     |Жазбаша   |
|Синонимдердің стильдік     |Абай              |тезисі,     |жұмыстары   |          |
|қолданысы. Поэзия тілінде  |шығармаларының    |слайд       |            |          |
|синонимдердің қызметі.     |лексикалық        |түрінде,    |            |          |
|Прозада синонимдердің      |ерекшеліктері.    |көркем      |            |          |
|жұмсалуы. Өлең мәтіндерін  |Сөздердің         |әдебиеттер, |            |          |
|лингвистикалық талдау      |мағынасы. Көп     |ғ.к.        |            |          |
|ерекшеліктері.             |мағыналы сөздер,  |авторефератт|            |          |
|                           |этимологиялық     |ар.         |            |          |
|                           |түсінік беру. Ауыс|            |            |          |
|                           |мағыналы сөздер,  |            |            |          |
|                           |бейнелі сөздер,   |            |            |          |
|                           |кірме сөздер,     |            |            |          |
|                           |эмоциялы-экспресси|            |            |          |
|                           |вті сөздер.       |            |            |          |
|                           |Абай              |            |            |          |
|                           |шығармаларының    |            |            |          |
|                           |грамматикалық     |            |            |          |
|                           |ерекшеліктері.    |            |            |          |
|                           |Мәтіндегі шумақ,  |            |            |          |
|                           |тармақ, бунақ,    |            |            |          |
|                           |интонация, дыбыс  |            |            |          |
|                           |үндестігі,        |            |            |          |
|                           |қайталауларға мән |            |            |          |
|                           |беру. Автордың сөз|            |            |          |
|                           |жасау тәсілдерін  |            |            |          |
|                           |анықтау.          |            |            |          |
|                           |Синтетикалық және |            |            |          |
|                           |аналитикалық      |            |            |          |
|                           |жолмен туындаған  |            |            |          |
|                           |сөздердің         |            |            |          |
|                           |арақатынасы,      |            |            |          |
|                           |олардың мәтін     |            |            |          |
|                           |мазмұнына         |            |            |          |
|                           |үйлесімділігі.    |            |            |          |
|16-тақырып.                |4 модуль.         |Дәріс       |Жаттығу     |Талдау    |
|Көркем мәтіндегі көп       |Көркем мәтіндегі  |тезисі,     |жұмыстары   |          |
|мағыналы сөздер мен        |грамматикалық     |көркем      |            |          |
|омонимдердің қолданылу     |тұлғалардың       |әдебиеттер, |            |          |
|ерекшеліктері.             |қызметі.          |ғ.к.авторефе|            |          |
|                           |                  |раттар.     |            |          |
|                           |                  |дидактикалық|            |          |
|                           |                  |матер       |            |          |
|                           |                  |иалдар      |            |          |
|17,18-тақырып.             |6-тақырып.        |Дәріс       |Жаттығу     |Талдау    |
|Фразеологизмдердің көркем  |Мәтіннің          |тезисі,     |жұмыстары   |          |
|мәтіндегі жұмсалым аясы.   |синтаксистік      |көркем      |            |          |
|Көркем поэзия тілінде      |композициясы.     |әдебиеттер, |            |          |
|фразеологимдердің          |Кейіпкер тілі,    |ғ.к.авторефе|            |          |
|қолданылуы. Көркем проза   |мінездеу          |раттар.     |            |          |
|тілінде фразеологизмдердің |тәсілдері.        |дидактикалық|            |          |
|қолданылуы. Ж. Аймауытұлы  |Мәтіндерді        |матер       |            |          |
|шығармаларындағы           |салыстыра талдау. |иалдар      |            |          |
|фразеологизмдер.           |Көркем мәтінді    |            |            |          |
|Перифраздар туралы.        |кешенді талдау.   |            |            |          |
| 19,20-тақырып.            |7-тақырып.        |Дәріс       |Жаттығу     |Мысалдар  |
|Көркем мәтіндегі           |Қарсы мәндес      |тезисі,     |жұмыстары   |теру      |
|мақал-мәтел, афоризмдер,   |сөздердің стильдік|көркем      |            |          |
|этнографизмдердің көркемдік|қолданысы         |әдебиеттер, |            |          |
|ерекшеліктері. линвомәдени |Поэзия тілінде    |ғ.к.авторефе|            |          |
|тілдік бірліктерді         |қарсы мәндес      |раттар.     |            |          |
|айқындау, олардағы ұлттық  |сөздердің қызметі |дидактикалық|            |          |
|сипатты көрсету. Шешендік  |Прозада қарсы     |матер       |            |          |
|сөздер. Дискурс.           |мәндес сөздердің  |иалдар      |            |          |
|                           |жұмсалуы          |            |            |          |
|21,22-тақырып. Мәтіндегі   |8-тақырып.        |Дәріс       |Жаттығу     |конспект  |
|көріктеуіш құралдардың     |Синонимдердің     |тезисі,     |жұмыстары   |          |
|стильдік қызметі. Теңеудің |стильдік          |слайд       |            |          |
|түрлері. Теңеудің көркем   |қолданысы. Поэзия |түрінде,    |            |          |
|шығармада жұмсалуы.        |тілінде           |көркем      |            |          |
|Метафораның                |синонимдердің     |әдебиеттер, |            |          |
|тілдік-көркемдік қуаты.    |қызметі. Прозада  |ғ.к.        |            |          |
|Метафораның лингвистикалық |синонимдердің     |авторефератт|            |          |
|табиғаты. Көркем шығармада |жұмсалуы. Өлең    |ар.         |            |          |
|қолданылуы.  Метонимияның  |мәтіндерін        |            |            |          |
|лингвистикалық табиғаты.   |лингвистикалық    |            |            |          |
|Көркем шығармада қолданылуы|талдау            |            |            |          |
|                           |ерекшеліктері.    |            |            |          |
|4 модуль                   |9-тақырып.        |Дәріс       |Жаттығу     |Бақылау   |
|Көркем мәтіндегі           |Көркем мәтіндегі  |тезисі,     |жұмыстары   |жұмысыжазб|
|грамматикалық тұлғалардың  |көп мағыналы      |көркем      |            |аша       |
|қызметі.                   |сөздер мен        |әдебиеттер, |            |          |
|23,24-тақырып. Мәтінді     |омонимдердің      |ғ.к.авторефе|            |          |
|филологиялық талдау. Көркем|қолданылу         |раттар.     |            |          |
|мәтінді жасаудың           |ерекшеліктері.    |дидактикалық|            |          |
|лексика-семантикасы. Мәтін |                  |матер       |            |          |
|лексикаларының түрлік      |                  |иалдар      |            |          |
|қабаттары: кәсіби, ауызекі,|                  |            |            |          |
|қарапайым, диалектілік т.б.|                  |            |            |          |
|лексикалардың шығарманың   |                  |            |            |          |
|тақырыбы мен идеялық       |                  |            |            |          |
|жақтарын талдаудағы        |                  |            |            |          |
|лингвистикалык көрсеткіш.  |                  |            |            |          |
|25-тақырып.                |10-тақырып.       |Дәріс       |Ғылыми      |Баяндама  |
|Көркем мәтіндегі           |Көркем тіл мен    |тезисі,     |еңбектерге  |жасау     |
|грамматикалық тұлғалардың  |әдеби тіл, олардың|көркем      |шолу жасау  |          |
|қызметі. Сөз таптары,      |арақатынасы.      |әдебиеттер, |            |          |
|Шылаулар, қос сөздер       |                  |ғ.к.авторефе|            |          |
|                           |                  |раттар.     |            |          |
|                           |                  |дидактикалық|            |          |
|                           |                  |матер       |            |          |
|                           |                  |иалдар      |            |          |
|26-тақырып Көркем мәтіндегі|5 модуль          |Дәріс       |Мысалдар    |Ауызша    |
|грамматикалық тұлғалардың  |Бейнелеуіш        |тезисі,     |теру        |          |
|қызметі. Сұраулы сөйлем,   |тәсілдердің тілдік|көркем      |            |          |
|бірыңғай мүшелердің        |табиғаты.         |әдебиеттер, |            |          |
|стильдік қызметі. Мәтіндегі|11-тақырып.       |ғ.к.авторефе|            |          |
|оқшау сөздерді, атаулы     |Теңеудің стильдік |раттар.     |            |          |
|сөйлемдер, тыныс белгілер, |колданысы.        |дидактикалық|            |          |
|инверсия, күрделі          |                  |матер       |            |          |
|синтаксистік тұтастық,     |                  |иалдар      |            |          |
|парцелляция, айқындауыш    |                  |            |            |          |
|мүшелерді шығарма мазмұнына|                  |            |            |          |
|қатыстылығы тұрғысынан     |                  |            |            |          |
|талдау.                    |                  |            |            |          |
|27-тақырып.                |12-тақырып.       |Дәріс       |Мысалдар    |Ауызша    |
|Көркем мәтіндегі           |Эпитеттің көркем  |тезисі,     |теру        |          |
|компазициялық баяндау      |бейне жасаудағы   |көркем      |            |          |
|формалары. Суреттеу.       |стильдік қызметі. |әдебиеттер, |            |          |
|Баяндау. Ойталқы.          |                  |ғ.к.авторефе|            |          |
|                           |                  |раттар.     |            |          |
|                           |                  |дидактикалық|            |          |
|                           |                  |матер       |            |          |
|                           |                  |иалдар      |            |          |
|5 модуль                   |13-тақырып.       |Дәріс       |Мысалдар    |Ауызша    |
|Мәтінді лингвокогнитивтік  |Метафораның       |тезисі,     |теру        |          |
|тұрғыдан зерттеу.          |тілдік-көркемдік  |көркем      |            |          |
|28-тақырып.                |қуаты.            |әдебиеттер, |            |          |
|Поэтикалық мәтінді         |                  |ғ.к.авторефе|            |          |
|когнитивтік тұрғыдан       |                  |раттар.     |            |          |
|зерттеу.                   |                  |дидактикалық|            |          |
|Мәтінді талдаудың          |                  |матер       |            |          |
|логика-психологиялық және  |                  |иалдар      |            |          |
|философиялық аспектісі.    |                  |            |            |          |
|29-тақырып. Мәтін          | 14-тақырып.      |Дәріс       |Мысалдар    |Ауызша    |
|типологиясы. Мәтіндердің   |Метонимияның      |тезисі,     |теру        |          |
|функционалдық-стильдік     |тілдік-стильдік   |көркем      |            |          |
|типологиясы                |қолданысы.        |әдебиеттер, |            |          |
|                           |                  |ғ.к.авторефе|            |          |
|                           |                  |раттар.     |            |          |
|                           |                  |дидактикалық|            |          |
|                           |                  |матер       |            |          |
|                           |                  |иалдар      |            |          |
|30-тақырып                 |15-тақырып. Көркем|Дәріс       |            |          |
|Пән байланысты глассорий   |мәтіндегі         |тезисі,     |            |          |
|бойынша жұмыс.             |грамматикалық     |слайд       |            |          |
|                           |тұлғалардың       |түрінде,    |            |          |
|                           |қызметі.          |көркем      |            |          |
|                           |                  |әдебиеттер, |            |          |
|                           |                  |ғ.к.        |            |          |
|                           |                  |авторефератт|            |          |
|                           |                  |ар.         |            |          |




      7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ

                                                                     4-Кесте
|Оқулықтардың, оқу          |Саны       |Студенттердің  |Қамтамасыз ету   |
|құралдарының атауы         |           |саны           |пайызы           |
|1                          |2          |3              |4                |
|Әлкебаева Д.А. М. Жұмабаев |12         |17             |100%             |
|поэзиясының тілдік         |           |               |                 |
|ерекшеліктері. Филология   |           |               |                 |
|ғылымдарының кандидаты     |           |               |                 |
|ғылыми дәрежесін алу үшін  |           |               |                 |
|жазылған диссертация.      |           |               |                 |
|Алматы, 1993. –152 б.      |           |               |                 |
|Р. Сыздық, Б.Шалабай,      |12         |17             |100%             |
|А.Әділова Көркем мәтінді   |           |               |                 |
|лигвистикалық талдау.      |           |               |                 |
|Алматы, 2002               |           |               |                 |
|Қожахметова Қ.             |12         |17             |100%             |
|Фразеологизмдердің көркем  |           |               |                 |
|әдебиетте қолданылуы.      |           |               |                 |
|Алматы: Мектеп, 1972.      |           |               |                 |
|-112б.                     |           |               |                 |
|Қоңыров Т. Қазақ теңеулері.|12         |17             |100%             |
|Алматы: Мектеп, 1978.- 192 |           |               |                 |
|б.                         |           |               |                 |
|Мұхаметқалиева Г. Тұрақты  |12         |17             |100%             |
|эпитеттің тілдік табиғаты. |           |               |                 |
|Филология.                 |           |               |                 |
|Нұржекеева Л. Метонимияның |           |               |                 |
|лингвистикалық табиғаты.   |           |               |                 |
|Алматы: Қазақ университеті,|           |               |                 |
|1992.- 80 б.               |           |               |                 |
|Серғалиев М. Көркем әдебиет|           |               |                 |
|тілі. Алматы, 1995. –172 б.|           |               |                 |
|Сыбанбаева А.С. Метафораның|           |               |                 |
|тілдік болмысы және        |           |               |                 |
|концептуалды метафоралар.  |           |               |                 |
|Алматы: Қазақ университеті |           |               |                 |
|2002. -161 б.              |           |               |                 |
|Сыздықова Р. Абай          |           |               |                 |
|шығармаларының тілі.       |           |               |                 |
|Алматы: Ғылым, 1968.- 334  |           |               |                 |
|б.                         |           |               |                 |
|Сыздықова Р. Абайдың сөз   |           |               |                 |
|өрнегі. Алматы: Санат,     |           |               |                 |
|1995.- 208 б.              |           |               |                 |
|Шалабаев Б. Көркем проза   |           |               |                 |
|тілі. Алматы: Білім, 1994.-|           |               |                 |
|128 б.                     |           |               |                 |


   8. ӘДЕБИЕТТЕР
   1. Негізгі әдебиеттер
   2. Р. Сыздық, Б.Шалабай, А.Әділова Көркем мәтінді  лигвистикалық  талдау.
      Алматы, 2002.
   3. Шалабай Б. Көркем әдебиет стилистикасы. Алматы, 1999.- 197 б.
   4. Әлкебаева Д.А. М. Жұмабаев поэзиясының тілдік ерекшеліктері. Филология
      ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін жазылған диссертация.
      Алматы, 1993. –152 б.
   5. Қожахметова Қ. Фразеологизмдердің көркем әдебиетте қолданылуы. Алматы:
      Мектеп, 1972. -112б.
   6. Қоңыров Т. Қазақ теңеулері. Алматы: Мектеп, 1978.- 192 б.
   7. Мұхаметқалиева Г. Тұрақты эпитеттің тілдік табиғаты. Филология.
   8. Нұржекеева Л.  Метонимияның  лингвистикалық  табиғаты.  Алматы:  Қазақ
      университеті, 1992.- 80 б.
   9. Серғалиев М. Көркем әдебиет тілі. Алматы, 1995. –172 б.
  10.  Сыбанбаева  А.С.  Метафораның  тілдік   болмысы   және   концептуалды
      метафоралар. Алматы: Қазақ университеті 2002. -161 б.
  11. Сыздықова Р. Абай шығармаларының тілі. Алматы: Ғылым, 1968.- 334 б.
  12. Сыздықова Р. Абайдың сөз өрнегі. Алматы: Санат, 1995.- 208 б.
  13. Шалабаев Б. Көркем проза тілі. Алматы: Білім, 1994.- 128 б.




















            «Көркем мәтінді тілдік талдау» пәнінен тест сұрақтары
                                   І нұсқа
1. Талдаудың ең қарапайым түрі ?
а. Тілдік         б. Стильдік    в. Статистикалық   г. Синтаксистік
2. Тілдік талдаудың алғашқы басқышы ?
а.  Лексикалық  талдау    б.  Дыбыстық  талдау     в.   Мәнерлеп   оқу    г.
Филологиялық талдау
3. Тілдік талдаудың негізгі обьъектісі ?
а. Шығарманың сөздік құрамы  б. дыбыстардың  мәнерлілігі   в.  Морфологиялық
тұлғалар      г. Көркем мәтіндер
4. Тілдік түсініктеме беру дегеніміз не ?
а. Мәтіндегі сөздердің шығу тарихын, қолдану аумағы мен қолданылу  жиілігін,
индивидуалдық ерекшеліктерді айқындау.
б. Автордың сөз қолданысын айқындау
б. мәтіндегі сөздердің жалпы санын анықтау
в. Мәтінге филологиялық талдау жасау
5. Мәтінді эстетикалық тұрғыдан қабылдау үшін жүргізілетін талдау түрі?
а. Стилистикалық    б. тілдік   в. Статистикалық  г. Морологиялық
6. Көркем мәтінді талдаудағы негізгі мақсат?
а.  Жазушының  тілдік  ерекшелігін  анықтау     б.  көркем  шығарманы  толық
түсінуге қол жеткізу
в. Шығарманың көркемдігін анықтау  г. Лексикалық бірліктерді анықтау
7. Көркем шығарма тілін эерттеу әдістері?
а. Талдау, жинақтау, сұрыптау  б.синтетикалық,  структуралық,  статистикалық
в. Баяндау, салыстыру, санау
8. Синтетикалық әдіс ?
а. Бұл  әдіс  бойынша  тілдік  бірліктердің  саны  анықталады.   Б.   тілдік
бірліктердің жасалу жолдары анықталады       б. Тілдік  бірліктердің  көркем
шығармада таңдалып,  сұрыпталып  алынуы  құрылымдық  ұйымдасуда  ғана  емес,
автор  идеясын  беруде   олардың   қызмет   етуінің   күрделі   заңдылықтары
зерттеледі.      в.   Фоностилистикалық    ерекшеліктер    анықталады     г.
Грамматикалық стилистиканың қызметі анықталады
9. Көркем әдебиет стилистикасында синтетикалық әдісті алғаш қолданушылар?
а. А.А Потебня,  В.В  Виноградов,  Г.О.  Винокур   б.  Р.Сыздық,  Б.Шалабай,
Х.Кәрімов      в. В.А. Щерба, Р.Сыздық     г. Б. Шалабай, Е. Жанпейісов
10. Көркем шығарма тілін талдаудағы негізгі әдіс?
а. Құрылымдық  б. статистикалық   в. Синтетикалық  г. Филологиялық
11. Көркем шығарманы талдаудың неше принципі бар?
А. 4   б. 5    в. 3   г. 2
12. Көркем мәтіндер жанры нешеу?
А. 2     б. 3  в. 4    г. 1
13. Фоностилистика нені зерттейді?
А. Бірыңғай дыбыстар қызметін   б. көркем  шығармадағы  дыбыстар  санын   в.
Дыбыстар әуезділігін   г. Дыбыстардың көркем шығармадағы жұмсалуәуезділігін
14. Ажарлау түрлері?
А. Метафора, кейіптеу   б. құбылту түрлері  в. Эпитет, теңеу   г.  Айшықтау,
сарказм
15. Көркем шығармадағы кейіпкер сөзінің берілуі?
А.Әңгімелеу арқылы   б. полилог пен эпилог    в.  Монолог  пен  диалог    г.
Диолог пен төл сөз
16. Автор бейнесі дегеніміз?
А.  Сол  шығарманы  жазушы  қаламгердің  өз  бейнесі   б.  көркем  мәтіндегі
баяндаушы кейіпкер бейнесі  в. Ойдан шығарылған бейне   г.  Шығармадағы  бас
кейіпкер бейнесі
17. Диалект сөздер көркем шығармада не үшін қолданылады?
А.  Кейіпкерге  тілдік  мінездеме  беру  үшін    б.  Жазушы  жергілікті  тіл
ерекшеліктерін көп білетін болғандықтан
В. әдеби тілді  байыту  үшін    г.  Жергілікті  сөздердің  әсерлілігі  басым
болғандықтан
18. Көркем мәтін тілінің құрамын автор сөзі, кейіпкер  сөзі,  қос  үнді  сөз
деп бөлген кім?
А. Р.Сыздық   б. Б.шалабай    в. Х. Кәрімоа    г. Е. Жанпейісов
19. Очерк, репортаж стильдің қай түріне жатады?
А. Ғылыми     б. ауызекі    в. Публицистикалық   г. Ресми
20. Жасасын Қазақстан! Фразеологизмнің қай түрі?
А. Бейтарап   б. ауызекі    в. Кітаби     г.қарапайым
21. Абай қара сөзінің тілі?
А. әңгімелеу   б. пайымдау   в.  Суреттеу    г. Баяндау
22. Портрет жасауда ең жиі қолданылатын лексика?
А. Соматикалық  б. кинесикалық   в. Вестиалды   г. Перифраз
23.   Өмір таныс өмір жасын ұзартқан
         Әзірге аман өлім дейтін тұзақтан  айшықтаудың қай түрі?
А. Антитеза  б. инверсия   в. Градация   г. Параллелизм
24. Тыңдаушы тікелей қабылдайтын бір адамның ойы?
А. Диалог   б. монолог  в. Хабарлау   г. Баяндау
25.»Көркем  әдебиет  стилистикасы  көркем  шығарма   тілінің   барлық   сапа
ерекшеліктерін кең ауқымда жан-жақты  алып  қарастыру  керек»  деген  кімнің
сөзі?
А. Р.Сыздық  б. Б.Шалабай   в. М.Серғалиев  Г.Х.Кәрімов
26. Көркем мәтінді талдау қандай ғылымдармен байланысты?
А. әдебиеттану және тіл ғылымы    б. Әдебиет теориясы және тарих   в.  Қазақ
тілі және этнолингвистика     г. әлеуметтік және паралингвистика
27.  Мәтіннің   фоникалық   ерекшелігін,   оның   мәтінді   мәнерлеп   оқуға
қатыстылығына қарай талдау?
А.  Мәтінді  шумақ,  тармақ,  бунаққа  бөлу;  мәтіндегі  дыбыс  үндестігіне,
дыбыстық қайталауларға мән беру
Б. жаңа мазмұнға ие болған сөздердің стилистикалық қызметін анықтау
В. Семантикалық жолмен туындаған сөздердің мәтін мазмұнына үйлесімділігі
Г. Сөзжасамның шығарма тақырыбы мен идеясына үйлесімділігі
28. Мәтін түрлері және оны талдау жолдары?
А. Жалпы тілдік фактілер мен көркем тілдік фактілерді ажырата білу
Б.  Мәтіннің   мазмұндық,  құрылымдық-композициялық  және  тілдік   жақтарын
анықтау
В. Тілдік түсініктеме беру
Г. Мәтінді әдеби тілге және оның нормаларына қарай талдау
29. Көркем мәтіннің түрлері нешеу?
А. 5   б. 4    в. 3     г. 6
30. Көркем мәтін тілін зерттеушілер?
А. С.Жиенбаев, С.Аманжолов       б. М.Мақатаев, І.Кеңесбаев
В. Қордабаев, Р.Әміров                  г. Е.Жанпейісов, Х.Кәрімов
31. Сөйлеу тілінің элементтері?
А. Қарапайым сөздер мен диалектизмдер
Б. варваризмдер мен көнерген сөздер
В. Кірме сөздер мен тарихи сөздер
Г. Неологизмдер мен архайзмдер
32. Индивидуалды ерекшелік  дегеніміз не?
А. Авторлық даралық ерекшелік
Б. Автордың қолтаңбасы
В. Автордың сөз қолданысындағы өзгешелік
Г. Кейіпкер тілінің ерекшелігі
33. Метафора дегеніміз?
А. Ауыстыру    б. жалғастық   в. Салыстыру  г. Шендестіру
34. Кейіптеу?
А. Жансызға жан бітіру   б. деректендіру   в. Суреттеу    г.Айшықтау
35. Қайталаманың неше түрі бар?
А. 4  б. 3  в. 5  г. 6
36. Дыбыстық қайталама түрін көрсет
а. Аллитерация   б.Синтаксистік параллелизм   в. Екпін  г.Эмфазалық екпін
37. Кітаби фразеологизмді көрсет
а. Тырнақшаның ішінде   б. Көз ұшында   в. Ала жіпті аттамау    г. Қызыл
кітап
38. Паронимикалық аттракция қайталаманың қай түрініе жатады?
А.лексикалық    б.  морфологиялық   в. Синтаксистік    г. Фоностилистикалық
39. Т. Қоңыровтың зерттеуі бойынша теңеудің жасалу жолы нешеу?
А. 10    б. 9    в.12   г. 8
40. «Сөз құдіреті», «Сөз өрнегі» кітаптарының авторы кім?
А. Б. Шалабай  б. Р.Сыздық      в. Б.шалабай       г. Ғ.Қалиев
 «Көркем мәтінді тілдік талдау» пәнінен тест сұрақтары
                                  ІІ нұсқа
1. Көркем мәтін тілін зерттеушілер?
А. С.Жиенбаев, С.Аманжолов       б. М.Мақатаев, І.Кеңесбаев
В. Қордабаев, Р.Әміров                  г. Е.Жанпейісов, Х.Кәрімов
2. Сөйлеу тілінің элементтері?
А. Қарапайым сөздер мен диалектизмдер
Б. варваризмдер мен көнерген сөздер
В. Кірме сөздер мен тарихи сөздер
Г. Неологизмдер мен архайзмдер
2. Индивидуалды ерекшелік  дегеніміз не?
А. Авторлық даралық ерекшелік
Б. Автордың қолтаңбасы
В. Автордың сөз қолданысындағы өзгешелік
Г. Кейіпкер тілінің ерекшелігі
3. Метафора дегеніміз?
А. Ауыстыру    б. жалғастық   в. Салыстыру  г. Шендестіру
4. Кейіптеу?
А. Жансызға жан бітіру   б. деректендіру   в. Суреттеу    г.Айшықтау
5. Қайталаманың неше түрі бар?
А. 4  б. 3  в. 5  г. 6
6. Дыбыстық қайталама түрін көрсет
а. Аллитерация   б.Синтаксистік параллелизм   в. Екпін  г.Эмфазалық екпін
7. Кітаби фразеологизмді көрсет
а. Тырнақшаның ішінде   б. Көз ұшында   в. Ала жіпті аттамау    г. Қызыл
кітап
8. Паронимикалық аттракция қайталаманың қай түрініе жатады?
А.лексикалық    б.  морфологиялық   в. Синтаксистік    г. Фоностилистикалық
9. Т. Қоңыровтың зерттеуі бойынша теңеудің жасалу жолы нешеу?
А. 10    б. 9    в.12   г. 8
10. «Сөз құдіреті», «Сөз өрнегі» кітаптарының авторы кім?
А. Б. Шалабай  б. Р.Сыздық      в. Б.шалабай       г. Ғ.Қалиев
11. Көркем шығармадағы кейіпкер сөзінің берілуі?
А.Әңгімелеу арқылы   б. полилог пен эпилог    в.  Монолог  пен  диалог    г.
Диолог пен төл сөз
12. Автор бейнесі дегеніміз?
А.  Сол  шығарманы  жазушы  қаламгердің  өз  бейнесі   б.  көркем  мәтіндегі
баяндаушы кейіпкер бейнесі  в. Ойдан шығарылған бейне   г.  Шығармадағы  бас
кейіпкер бейнесі
13. Диалект сөздер көркем шығармада не үшін қолданылады?
А.  Кейіпкерге  тілдік  мінездеме  беру  үшін    б.  Жазушы  жергілікті  тіл
ерекшеліктерін көп білетін болғандықтан
В. әдеби тілді  байыту  үшін    г.  Жергілікті  сөздердің  әсерлілігі  басым
болғандықтан
14. Көркем мәтін тілінің құрамын автор сөзі, кейіпкер  сөзі,  қос  үнді  сөз
деп бөлген кім?
А. Р.Сыздық   б. Б.шалабай    в. Х. Кәрімоа    г. Е. Жанпейісов
15. Очерк, репортаж стильдің қай түріне жатады?
А. Ғылыми     б. ауызекі    в. Публицистикалық   г. Ресми
16. Жасасын Қазақстан! Фразеологизмнің қай түрі?
А. Бейтарап   б. ауызекі    в. Кітаби     г.қарапайым
17. Абай қара сөзінің тілі?
А. әңгімелеу   б. пайымдау   в.  Суреттеу    г. Баяндау
18. Портрет жасауда ең жиі қолданылатын лексика?
А. Соматикалық  б. кинесикалық   в. Вестиалды   г. Перифраз
19.   Өмір таныс өмір жасын ұзартқан
         Әзірге аман өлім дейтін тұзақтан  айшықтаудың қай түрі?
А. Антитеза  б. инверсия   в. Градация   г. Параллелизм
20. Тыңдаушы тікелей қабылдайтын бір адамның ойы?
А. Диалог   б. монолог  в. Хабарлау   г. Баяндау
21.»Көркем  әдебиет  стилистикасы  көркем  шығарма   тілінің   барлық   сапа
ерекшеліктерін кең ауқымда жан-жақты  алып  қарастыру  керек»  деген  кімнің
сөзі?
А. Р.Сыздық  б. Б.Шалабай   в. М.Серғалиев  Г.Х.Кәрімов
22. Көркем мәтінді талдау қандай ғылымдармен байланысты?
А. әдебиеттану және тіл ғылымы    б. Әдебиет теориясы және тарих   в.  Қазақ
тілі және этнолингвистика     г. әлеуметтік және паралингвистика
23.  Мәтіннің   фоникалық   ерекшелігін,   оның   мәтінді   мәнерлеп   оқуға
қатыстылығына қарай талдау?
А.  Мәтінді  шумақ,  тармақ,  бунаққа  бөлу;  мәтіндегі  дыбыс  үндестігіне,
дыбыстық қайталауларға мән беру
Б. жаңа мазмұнға ие болған сөздердің стилистикалық қызметін анықтау
В. Семантикалық жолмен туындаған сөздердің мәтін мазмұнына үйлесімділігі
Г. Сөзжасамның шығарма тақырыбы мен идеясына үйлесімділігі
24. Мәтін түрлері және оны талдау жолдары?
А. Жалпы тілдік фактілер мен көркем тілдік фактілерді ажырата білу
Б.  Мәтіннің   мазмұндық,  құрылымдық-композициялық  және  тілдік   жақтарын
анықтау
В. Тілдік түсініктеме беру
Г. Мәтінді әдеби тілге және оның нормаларына қарай талдау
25. Көркем мәтіннің түрлері нешеу?
А. 5   б. 4    в. 3     г. 6
26.Талдаудың ең қарапайым түрі ?
а. Тілдік         б. Стильдік    в. Статистикалық   г. Синтаксистік
27.Тілдік талдаудың алғашқы басқышы ?
а.  Лексикалық  талдау    б.  Дыбыстық  талдау     в.   Мәнерлеп   оқу    г.
Филологиялық талдау
28. Тілдік талдаудың негізгі обьъектісі ?
а. Шығарманың сөздік құрамы  б. дыбыстардың  мәнерлілігі   в.  Морфологиялық
тұлғалар      г. Көркем мәтіндер
29.Тілдік түсініктеме беру дегеніміз не ?
а. Мәтіндегі сөздердің шығу тарихын, қолдану аумағы мен қолданылу  жиілігін,
индивидуалдық ерекшеліктерді айқындау.
б. Автордың сөз қолданысын айқындау
б. мәтіндегі сөздердің жалпы санын анықтау
в. Мәтінге филологиялық талдау жасау
30.Мәтінді эстетикалық тұрғыдан қабылдау үшін жүргізілетін талдау түрі?
а. Стилистикалық    б. тілдік   в. Статистикалық  г. Морологиялық
6. Көркем мәтінді талдаудағы негізгі мақсат?
а.  Жазушының  тілдік  ерекшелігін  анықтау     б.  көркем  шығарманы  толық
түсінуге қол жеткізу
в. Шығарманың көркемдігін анықтау  г. Лексикалық бірліктерді анықтау
31.Көркем шығарма тілін эерттеу әдістері?
а. Талдау, жинақтау, сұрыптау  б.синтетикалық,  структуралық,  статистикалық
в. Баяндау, салыстыру, санау
32.Синтетикалық әдіс ?
а. Бұл  әдіс  бойынша  тілдік  бірліктердің  саны  анықталады.   Б.   тілдік
бірліктердің жасалу жолдары анықталады       б. Тілдік  бірліктердің  көркем
шығармада таңдалып,  сұрыпталып  алынуы  құрылымдық  ұйымдасуда  ғана  емес,
автор  идеясын  беруде   олардың   қызмет   етуінің   күрделі   заңдылықтары
зерттеледі.      в.   Фоностилистикалық    ерекшеліктер    анықталады     г.
Грамматикалық стилистиканың қызметі анықталады
33.Көркем әдебиет стилистикасында синтетикалық әдісті алғаш қолданушылар?
а. А.А Потебня,  В.В  Виноградов,  Г.О.  Винокур   б.  Р.Сыздық,  Б.Шалабай,
Х.Кәрімов      в. В.А. Щерба, Р.Сыздық     г. Б. Шалабай, Е. Жанпейісов
34. Көркем шығарма тілін талдаудағы негізгі әдіс?
а. Құрылымдық  б. статистикалық   в. Синтетикалық  г. Филологиялық
35. Көркем шығарманы талдаудың неше принципі бар?
А. 4   б. 5    в. 3   г. 2
36. Көркем мәтіндер жанры нешеу?
А. 2     б. 3  в. 4    г. 1
37. Фоностилистика нені зерттейді?
А. Бірыңғай дыбыстар қызметін   б. көркем  шығармадағы  дыбыстар  санын   в.
Дыбыстар әуезділігін   г. Дыбыстардың көркем шығармадағы жұмсалуәуезділігін
38. Ажарлау түрлері?
А. Метафора, кейіптеу   б. құбылту түрлері  в. Эпитет, теңеу   г.  Айшықтау,
сарказм
39. Көркем шығармадағы кейіпкер сөзінің берілуі?
А.Әңгімелеу арқылы   б. полилог пен эпилог    в.  Монолог  пен  диалог    г.
Диолог пен төл сөз
40. Автор бейнесі дегеніміз?
А.  Сол  шығарманы  жазушы  қаламгердің  өз  бейнесі   б.  көркем  мәтіндегі
баяндаушы кейіпкер бейнесі  в. Ойдан шығарылған бейне   г.  Шығармадағы  бас
кейіпкер бейнесі










Пәндер