Файл қосу

Аккредиттеудің даму кезеңдері



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                      |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ                                            |
|МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                                                    |
|3 деңгейдегі СМЖ құжаты   |ПОӘК                |                            |
|                          |                    |ПОӘК 042–18-9.1.55/01-2013  |
|ПОӘК                      |                    |                            |
|«Сертификаттау органдары  |                    |                            |
|мен сынақ зертханаларын   |18.09.2013 ж.       |                            |
|аккредиттеу» пәнінен      |№ 1 басылым         |                            |
|оқытушыға арналған пәннің |                    |                            |
|бағдарламасы              |                    |                            |









                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
            5В073200 «Стандарттау, сертификаттау және метрология
                    (салалар бойынша)» мамандығы бойынша
                          «Сертификаттау органдары
                мен сынақ зертханаларын аккредиттеу» пәнінен
                             ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН
                             ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ



































                                    Семей


                                    2013



                                  Алғы сөз

    1 ӘЗІРЛЕГЕН
    Құрастырушы т.ғ.к., «Стандарттау және биотехнология»  кафедрасының  аға
оқытушысы Төлеубекова С.С.


    2 ТАЛҚЫЛАҒАН
    2.1  Семей  қаласының  Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік   университетінің
«Стандарттау және биотехнология» кафедрасының отырысында


    «29» тамыз 2013 ж., № 1 хаттама


    Кафедра меңгерушісі ___________ Ж.Х. Кәкімова


    2.2  Инженерлі-технологиялық  факультеттің  оқу-әдістемелік   бюросының
мәжілісінде


    «12» қыркүйек 2013 ж., № 1 хаттама


    Төрайымы_____________ С.С. Төлеубекова


    3 БЕКІТІЛГЕН
    Университеттің   Оқу-әдістемелік   кеңесінің    мәжілісінде    шығаруға
мақұлданған және ұсынылған


    «18» қыркүйек 2013 ж., № 1 хаттама


    Оқу-әдістемелік кеңесінің төрайымы  ___________ Г.Қ. Искакова


    4 АЛҒАШҚЫ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН

































                                   Мазмұны


    |1   |Қолданылу саласы                                                  |4   |
|2   |Нормативтік сілтемелер                                            |4   |
|3   |Жалпы ережелер                                                    |4   |
|4   |Оқу пәннің (модульдің) мазмұны                                    |6   |
|5   |Студенттердің өзіндік жұмысы тақырыптарының тізімі                |7   |
|6   |Пәннің оқу-әдістемелік картасы                                    |8   |
|7   |Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы                 |10  |
|8   |Әдебиеттер                                                        |11  |


|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |



1 ҚОЛДАНЫЛУ САЛАСЫ


    «Сертификаттау органдары  мен  сынақ  зертханаларын  аккредиттеу»  пәні
бойынша  оқу-әдістемелік  кешенінің  құрамына  кіретін  оқытушыға   арналған
пәннің бағдарламасы  5В073200  «Стандартау,  сертификаттау  және  метрология
(салалар бойынша)» мамандығының студенттеріне арналған.




    2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР


    «Сертификаттау органдары мен сынақ зертханаларын  аккредиттеу»  пәнінен
бағдарламасы осы пән бойынша оқу  процесін  ұйымдастыру  тәртібін  төмендегі
құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес орнатады:
    - 2012 жылдың 23 тамызында қабылданған № 1080 Қазақстан Республикасының
мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандартына сай;
    -  5В073200  «Стандарттау,  сертификаттау  және   метрология   (салалар
бойынша)»  мамандығының типтік оқу жоспарына сәйкес;
         -  УСТ  042  СМУ-4-2013  «Пәндердің  оқу-әдістемелік   кешендерінің
жасалуына  және   ресімделуіне   қойылатын   жалпы   талаптар»   университет
стандартына сай;
        - ҚП 042-1.01-2013 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерінің  құрылымы
мен мазмұны» құжаттамалық процедурасына сай.



    3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР



    3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
    Курстың негізгі мақсаты  болып  студенттерге   аккредиттеу  саласындағы
халықаралық және Қазақстан Республикасының заңнамасы,   аккредиттеуден   өту
тәртібі және т.б. осы саладағы мәселелер бойынша білім беру табылады.


      3.2  Пәннің  мақсаттары  болып  студенттерді  аккредиттеу   саласымен
таныстыру және салада қолданылатын негізгі  ұғымдар  жөнінде  түсінік  беру;
студенттерді   аккредиттеу    саласының    негізгі    мақсаттарымен,    оның
принциптерімен   және   критерийлерімен,   аккредиттеу   объектілері    және
субъектілерімен таныстыру; ұлттық аккредиттеу жүйесінің құрылымын  және  осы
құрылымға   кіретін   органдардың   аккредиттеу   облысындағы   құзыреттерін
студенттерге  жеткізу;   студенттерді   аккредиттеу   жөніндегі   жұмыстарды
ұйымдастыру және аккредиттеуді мойындау  тәртібімен  таныстыру;  аккредиттеу
саласындағы заңдарды бұзғаны үшін жауаптылықты  және  аккредиттеу  жөніндегі
қызметтерді  қаржыландыру   мәселелерін   жеткізу;   аккредиттеу   саласында
жұмыстарды жүргізу жөнінде дағдылар беру болып табылады.

         3.3  Пәнді   зерделеудің   негізгі   міндеті   болып   студенттерге
аккредиттеу саласындағы білімдерн өз бетімен практикалық  жұмысында  қолдана
алуды  үйрету табылады.

       3.4  Осы пәнді оқу нәтижесінде студенттер міндетті:
      хабарлы болуға:
      - аккредиттеудің отанымыздағы және шет елдеріндегі тарихы мен  қазіргі
жай-күйі жөнінде;
      -   дамыған   мемлекеттерде   аккредиттеу    жөніндегі    қызметтердің
ұйымдастырылуы жөнінде;
      - аккредиттеу жөніндегі халықаралық және аймақтық ұйымдар жөнінде;
      білуге:
      - аккредиттеу бойынша заңнамалық және нормативтік құқықтық  актілерді,
әдістемелік материалдарды;
      - аккредиттеу саласында қолданылатын негізгі ұғымдарды;
      -  аккредиттеу  саласының  негізгі  мақсаттарын,   принциптерін   және
критерийлерін;
      -  аккредиттеу объектілері және субъектілерін;
      - ұлттық аккредиттеу жүйесінің құрылымын және  осы  құрылымға  кіретін
органдардың аккредиттеу облысындағы құзыреттерін;
      -  студенттерді  аккредиттеу  жөніндегі  жұмыстарды  ұйымдастыру  және
аккредиттеуді мойындау тәртібін;
      - аккредиттеу саласындағы  заңдарды  бұзғаны  үшін  жауаптылықты  және
аккредиттеу жөніндегі қызметтерді қаржыландыру мәселелерін;
      - аккредиттеуді жүргізу тәртібін;
      қолдана білуі:
      - аккредиттеу саласындағы негізгі ұғымдарды;
      - аккредиттеу  жөніндегі  жұмыстарды  ұйымдастыру  және  аккредиттеуді
мойындау ережелерін;
      дағдылы болуы:
      - аккредиттеу бойынша заңнамалық және нормативтік құқықтық  актілерді,
әдістемелік материалдарды қолдануға;
      - аккредиттеу саласындағы принциптерін және критерийлерін қолдануға;
      - аккредиттеу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру және орындауда.


     3.5. Курстың пререквизиттері:
    3.5.1 Стандарттау;
    3.5.2 Сертификаттау.

    3.6. Курстың постреквизиттері:
    3.6.1 Сапа менеджмент жүйесі;
    3.6.2 Сапа аудиті.


    3.7 Жұмыс оқу жоспарынан үзінді көшірме 1 кестеде көрсетілген:


                                                                     1 кесте


|Курс                                                   |Се-местр|Кре-диттер |
|1                                                      |2       |3          |
|1 микромодуль  – Қазақстан Республикасының аккредиттеу жүйесі               |
|Дәрістік сабақтар                                                           |
|Кіріспе. Аккредиттеудің өнімнің бәсекеге қабілеттілігін|1       |8.1.1,     |
|арттырудағы рөлі                                       |        |8.2.2.     |
|Аккредиттеудің даму кезеңдері                          |1       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.3.     |
|ҚР аккредиттеу жүйесінің құрылымы                      |1       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.5.     |
|ҚР Ұлттық аккредиттеу орталығы                         |1       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.4.     |
|Аккредиттеу субъектілері                               |1       |           |
|Аккредиттеу жөніндегі техникалық комитеттер            |1       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.5.     |
|ҚР аккредиттеу процедурасы                             |2       |           |
|Аккредиттеу аттестаты                                  |1       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.2.     |
|Аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу, қолданысын   |1       |8.1.1,     |
|тоқтату, жою, тоқтата тұру, аккредиттеу аттестатынан   |        |8.2.1.     |
|айыру                                                  |        |           |
|Тәжірибелік  сабақтар                                                       |
|ҚР «Сәйкестікті бағалау аумағындағы аккредиттеу туралы»|2       |8.1.1,     |
|заңы. Жалпы мазмұны                                    |        |8.2.2      |
|ҚР «Сәйкестікті бағалау аумағындағы аккредиттеу туралы»|2       |8.1.1,     |
|заңы.Терминдер мен анықтамалар.                        |        |8.2.4      |
|ҚР Аккредиттеу жүйесінің құрылымы                      |2       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.3      |
|Ұлттық аккредиттеу орталығының (НЦА) құрылымы және     |2       |           |
|қызметтік бағыттары                                    |        |           |
|2 микромодуль - Аккредиттеу саласындағы нормативтік                         |
|құжаттарға қойылатын талаптар                                               |
|Аккредиттеу саласындағы нормативтік құжаттар           |1       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.1.     |
|Аккредиттеу нәтижелерін мойындау                       |1       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.2.     |
|1                                                      |2       |3          |
|Аккредиттеу нәтижелерін мойындау жөніндегі келісімдер  |1       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.1.     |
|Халықаралық ұйымдардың аккредиттеу нәтижелерін         |1       |8.1.1,     |
|мойындаудағы рөлі                                      |        |8.2.3.     |
|Аккредиттеу саласындағы халықаралық тәжірибе           |1       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.2.     |
|Тәжірибелік  сабақтар                                                       |
|ҚР СТ ИСО/МЭК 65-2001                                  |2       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.4      |
|ҚР СТ ИСО/МЭК 17025-2007 «Сынақ және калибрлеу         |2       |8.1.1,     |
|зертханаларының құзіреттілігіне қойылатын талаптар»    |        |8.2.2      |
|Техникалық комитеттер ережесі.                         |2       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.2      |
|Аккредиттеу жөніндегі бланктер. Аккредиттеуге өтініш,  |2       |8.1.1,     |
|жолдама хаты.                                          |        |8.2.3      |
|Аккредиттеу жөніндегі бланктер.Аккредиттеу облысы      |2       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.3      |
|Аккредиттеу жөніндегі бланктер. Қызметкерлер туралы    |2       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.2      |
|Аккредиттеу жөніндегі бланктер. Аккредиттеу алдындағы  |2       |8.1.1,     |
|және соңындағы типтік келісім шарттар                  |        |8.2.3      |
|Уақыт нормалары                                        |2       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.3      |
|Нормативтік құжаттармен танысу                         |2       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.2      |
|ПМГ 06-2001                                            |2       |8.1.1,     |
|                                                       |        |8.2.3      |
|Аккредиттеу саласындағы ынтымақтастық жөніндегі        |2       |8.1.1,     |
|келісімдер  (тізімімен танысу)                         |        |8.2.2      |



      5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

      5.1 Неміс аккредиттеу жүйесі
      5.2 Халықаралық сынақ зертханаларын аккредиттеу жөніндегі конференция
      5.3 Францияның аккредиттеу жөніндегі Комитеті
      5.4 Ұлыбританияның аккредиттеу қызметі
      5.5 Италиядағы аккредиттеу жөніндегі ұлттық жүйесі
      5.6 Финляндияның аккредиттеу жүйесі
      5.7 ТМД мемлекеттеріндегі сарапшы-аудиторларға қойылатын талаптар
      5.8 Ресейдегі сарапшы-аудиторларды дайындау тәртібі
      5.9 Америкадағы сарапшы-аудиторларды дайындау тәртібі
      5.10 Аккредиттеу жөніндегі халықаралық форум
      5.11 Калибрлеу, сынау бойынша көпжақты келісім.  Аккредиттеудің  өзара
мойындау жөніндегі концепция
      5.12  Ресей  және  ТМД   мемлекеттеріндегі   аккредиттеу   саласындағы
заңнамалық базасы
      5.13 Еуропа елдеріндегі аккредиттеу саласындағы заңнамалық базасы
      5.14    Салыстырып-тексеруші     және     калибрлеу     зертханаларына
(орталықтарына) қойылатын талаптар
      5.15 Сертификаттау органдары мен  сынақ  зертханаларының  құжаттамалық
қамтамасыз ету
      5.16  Сертификаттау  органдары  мен  сынақ  зертханаларын  аккредиттеу
принциптері


   6. ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
                                                                     3 кесте
|Тақырыбы                             |Көрнекі     |Өзіндік зерделеу |Бақы-лау|
|                                     |құ-ралдар,  |үшін сұрақтар    |түрі    |
|                                     |ТСО,        |                 |        |
|                                     |плакаттар,  |                 |        |
|                                     |зертханалық |                 |        |
|                                     |стенд       |                 |        |
|дәрістердің     |тәжірибелік         |            |                 |        |
|                |сабақтардың         |            |                 |        |
|1               |2                   |3           |4                |5       |
|Кіріспе.        |ҚР «Сәйкестікті     |Әдiстемелiк |                 |Ауыз-ша |
|Аккредиттеудің  |бағалау аумағындағы |нұсқаулық   |                 |        |
|өнімнің бәсекеге|аккредиттеу туралы» |            |                 |        |
|қабілеттілігін  |заңы. Жалпы мазмұны |            |                 |        |
|арттырудағы рөлі|                    |            |                 |        |
|Аккредиттеудің  |ҚР «Сәйкестікті     |Әдiстемелiк |                 |Ауыз-ша |
|даму кезеңдері  |бағалау аумағындағы |нұсқаулық   |                 |        |
|                |аккредиттеу туралы» |            |                 |        |
|                |заңы.Терминдер мен  |            |                 |        |
|                |анықтамалар         |            |                 |        |
|ҚР аккредиттеу  |ҚР Аккредиттеу      |Әдiстемелiк |«Сәйкестікті     |Ауыз-ша |
|жүйесінің       |жүйесінің құрылымы  |нұсқаулық   |растау саласында |        |
|құрылымы        |                    |            |аккредиттеу      |        |
|                |                    |            |туралы» ҚР       |        |
|                |                    |            |Заңының негізгі  |        |
|                |                    |            |қағадалары       |        |
|ҚР Ұлттық       |Ұлттық аккредиттеу  |Әдiстемелiк |                 |Ауыз-ша |
|аккредиттеу     |орталығының (НЦА)   |нұсқаулық   |                 |        |
|орталығы        |құрылымы және       |            |                 |        |
|                |қызметтік бағыттары |            |                 |        |
|Аккредиттеу     |ҚР СТ ИСО/МЭК       |Әдiстемелiк |ҚР аккредиттеу   |Ауыз-ша |
|субъектілері    |65-2001             |нұсқаулық   |жүйесінің        |        |
|                |                    |            |мемлекеттік      |        |
|                |                    |            |стандарттары     |        |
|1               |2                   |3           |4                |5       |
|Аккредиттеу     |ҚР СТ ИСО/МЭК       |Әдiстемелiк |                 |Ауыз-ша |
|жөніндегі       |17025-2007 «Сынақ   |нұсқаулық   |                 |        |
|техникалық      |және калибрлеу      |            |                 |        |
|комитеттер      |зертханаларының     |            |                 |        |
|                |құзіреттілігіне     |            |                 |        |
|                |қойылатын талаптар» |            |                 |        |
|ҚР аккредиттеу  |Техникалық          |Әдiстемелiк |ИСО / МЭК        |Ауыз-ша |
|процедурасы     |комитеттер ережесі  |нұсқаулық   |17021:2006       |        |
|                |                    |            |Халықаралық      |        |
|                |                    |            |стандарты        |        |
|ҚР аккредиттеу  |Аккредиттеу         |Әдiстемелiк |                 |        |
|процедурасы     |жөніндегі бланктер. |нұсқаулық   |                 |        |
|                |Аккредиттеуге       |            |                 |        |
|                |өтініш, жолдама хаты|            |                 |        |
|Аккредиттеу     |Аккредиттеу         |Әдiстемелiк |ҚР СТ ИСО/МЭК    |Ауыз-ша |
|аттестаты       |жөніндегі бланктер. |нұсқаулық   |65-2001          |        |
|                |Аккредиттеу облысы  |            |                 |        |
|Аккредиттеу     |Аккредиттеу         |Үлестіріле-т|                 |        |
|аттестатын кері |жөніндегі бланктер. |ін          |                 |        |
|қайтарып алу,   |Қызметкерлер туралы |материал-дар|                 |        |
|қолданысын      |                    |            |                 |        |
|тоқтату, жою,   |                    |            |                 |        |
|тоқтата тұру,   |                    |            |                 |        |
|аккредиттеу     |                    |            |                 |        |
|аттестатынан    |                    |            |                 |        |
|айыру           |                    |            |                 |        |
|Аккредиттеу     |Аккредиттеу         |Үлестіріле-т|ҚР СТ ИСО/МЭК    |Ауыз-ша |
|саласындағы     |жөніндегі бланктер. |ін          |62-2001          |        |
|нормативтік     |Аккредиттеу         |материал-дар|                 |        |
|құжаттар        |алдындағы және      |            |                 |        |
|                |соңындағы типтік    |            |                 |        |
|                |келісім шарттар     |            |                 |        |
|Аккредиттеу     |Уақыт нормалары     |Үлестіріле-т|ҚР СТ ИСО/МЭК    |Ауыз-ша |
|нәтижелерін     |                    |ін          |66-2002          |        |
|мойындау        |                    |мате-риалдар|                 |        |
|Аккредиттеу     |Нормативтік         |Үлестіріле-т|ҚР СТ ИСО/МЭК    |Ауыз-ша |
|нәтижелерін     |құжаттармен танысу  |ін          |17025-2001       |        |
|мойындау        |                    |мате-риалдар|                 |        |
|жөніндегі       |                    |            |                 |        |
|келісімдер      |                    |            |                 |        |
|1               |2                   |3           |4                |5       |
|Халықаралық     |ПМГ 06-2001         |Үлестіріле-т|                 |        |
|ұйымдардың      |                    |ін          |                 |        |
|аккредиттеу     |                    |мате-риалдар|                 |        |
|нәтижелерін     |                    |            |                 |        |
|мойындаудағы    |                    |            |                 |        |
|рөлі            |                    |            |                 |        |
|Аккредиттеу     |Аккредиттеу         |            |                 |        |
|саласындағы     |саласындағы         |            |                 |        |
|халықаралық     |ынтымақтастық       |            |                 |        |
|тәжірибе        |жөніндегі келісімдер|            |                 |        |
|                |(тізімімен танысу)  |            |                 |        |


           ОҚУЛЫҚ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ

                                                                     4 кесте
|Оқулықтар мен оқулық-әдiстемелiк құралдардың   |Экз.  |Студенттер|Қамтамасыз |
|атаулары                                       |саны  |саны      |ету  пайызы|
|1                                              |2     |3         |4          |
|Основы стандартизации, метрологии, сертификации|      |          |           |
|и менеджмента качества: Учебное пособие / Под  |2     |10        |20         |
|общей редакцией К.А. Тазабекова – Алматы.:     |      |          |           |
|Казахстанская ассоциация маркетинга. 2003.  –  |      |          |           |
|564 с.                                         |      |          |           |
|Лифиц И.М. Основы стандартизации, метрологии и |2     |10        |20         |
|сертификации: Учебник. – М.:  Юрайт, 2000. –   |      |          |           |
|285 с.                                         |      |          |           |
|Крылова Г.Д. Основы стандартизации,            |      |          |           |
|сертификации, метрологии: Учебник для вузов. - |20    |10        |200        |
|2-е изд., перераб. и доп. - М.: ЮНИТИ-ДАНА,    |      |          |           |
|1999.– 711 с.                                  |      |          |           |
|«Сәйкестікті растау саласында аккредиттеу      |5     |20        |25         |
|туралы» ҚР Заңы. – Астана, 2013 ж.             |      |          |           |
|Әубәкіров Ғ. Метрология, стандарттау және өнім |20    |20        |100        |
|сапасын басқару: Оқулық. – Алматы:             |      |          |           |
|Республикалық баспа кабинеті, 1996. - 140 бет. |      |          |           |






       8 Әдебиеттер
    8.1 Негізгі
    8.1.1 Основы стандартизации,  метрологии,  сертификации  и  менеджмента
качества: Учебное пособие / Под общей редакцией К.А. Тазабекова  –  Алматы.:
Казахстанская ассоциация маркетинга. 2003.  – 564 с.
    8.1.2. Лифиц И.М. Основы  стандартизации,  метрологии  и  сертификации:
Учебник. – М.:  Юрайт, 2000. – 285 с.
    8.1.3. Крылова Г.Д. Основы  стандартизации,  сертификации,  метрологии:
Учебник для вузов. - 2-е изд., перераб. и доп. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 1999.–  711
с.
      8.2 Қосымша
      8.2.1 «Сәйкестікті растау саласында аккредиттеу  туралы»  ҚР  Заңы.  –
Астана, 2008 (2013 ж. өзгертулер мен толықтырулармен)
        2. ҚР СТ 7.0-99. Қазақстан Республикасының тіркеу жүйесі. Негізгі
ережелер
        3. ҚР СТ 7.8-2002. Қазақстан Республикасының тіркеу жүйесі.
Сертификаттау  жөніндегі  органдарды,   сынау,   салыстырып   тексеру   және
калибрлеу зертханаларын (орталықтарын) тіркеу тәртібі
        4. ҚР СТ 7.2-2002. Қазақстан Республикасының тіркеу жүйесі.
Сертификаттау жөніндегі органдарға қойылатын жалпы талаптар
        5. Метрология, стандарттау және сертификаттау негіздері: Оқу құралы


/ Г.Х. Шәкібаева, Х.Қ. Оспанов, Р.Р. Сыздықов,  Л.И.  Сыздықова.  –  Алматы:
Қазақ университеті, 2002. – 242 бет.
        6. Әубәкіров Ғ. Метрология, стандарттау және өнім сапасын басқару:
Оқулық. – Алматы: Республикалық баспа кабинеті, 1996, - 140 бет.
        7. Аубакиров Г.О. Русско-казахский словарь терминов  стандартизации
           и
качество продукции. – Алматы: Казахстан, 1991. –328 с.







Пәндер