Файл қосу

Реферат мәтінін құрастыру




|Казақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі                                  |
|Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті                            |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты        |ПОӘК                  |                                 |
|                             |                      |ПОӘК 042-18.17.1.30./01-2013     |
|                             |                      |                                 |
|                             |                      |                                 |
|«Реферат және аннотация жазу»|№____басылым          |                                 |
|пәнінің оқу -әдістемелік     |                      |                                 |
|кешені                       |                      |                                 |
|Оқытушыға арналған оқу жұмыс |                      |                                 |
|бағдарламасы                 |                      |                                 |
|.2.2 т - е языка. Учебник для|                      |                                 |
|2                            |                      |                                 |















                     «Реферат және аннотация жазу»  пәні
                  050207  «Аударма ісі»  мамандығы  бойынша

                            ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН

                             ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН
                           ОҚУ- ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ



















                                    Семей


                                    2013





                                   Кіріспе

1 ҚҰРАСТЫРЫЛДЫ

Құрастырған __________ «02   »   09. 2013ж. Mұхатова А.Д.,  «Аударма
теориясы мен практикасы» кафедрасының  аға оқытушысы


2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 «Аударма теориясы және практикасы»  кафедрасының отырысында

Хаттама   «_02__»  09.   2013ж.,   № 1

Кафедра  меңгерушісі                 ________________        ф.ғ.к,. доцент
 Калимова  Ж.У.

2.2 Гуманитарлық  факультеттің оқу-әдістемелік бюросы отырысында
талқыланды.

Хаттама   «_17__» 09. 2013ж.,   №1

Төрайым   _____________  Кенесбаева Ш.С.

3  БЕКІТІЛДІ

Құпталынды  және  университеттің  Оқу - әдістемелік  кеңесінің  баспасына
ұсынылды.

Хаттама   «__18_»  09. 2013ж.,   №1

Оқу-әдістемелік кеңестің төрайымы ___________  Искакова.Г.К.


4 Алғаш рет енгізілді №__    «   » __________ 2013ж.








                                   Мазмұны

1. Қолданылу саласы.
2. Нормативті сілтемелер.
3. Жалпы мәліметтер.
4. Пәннің оқытушыға арналған оқу бағдарламасы.
5. Пәннің студентке арналған оқу такырыптары
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7. Оқу-әдістемелік әдебиетпен камтылу  картасы
8. Әдебиет.


























































1 ҚОЛДАНЫЛУ САЛАСЫ

      « Реферат және аннотация жазу  »  пәнінің   оқу-  әдістемелік   кешені
050207  –  «Аударма  ісі»  мамандығы  бойынша   студенттерге  арналған.   Ол
студенттерді курстың  мазмұнымен ,  курстың  барысымен,  студенттердің   оқу
барысында   меңгеретін  дағдылармен таныстырады.
Бұл  құжат  «  Реферат  және  аннотация  жазу»  пәні  бойынша  оқу  процесін
ұйымдастырудың  негізгі   заңдылықтарын бір жүйеге  келтіреді және  «Аударма
теориясы  мен практикасы» кафедрасында  қолдануға арналған.
.
2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР



    « Реферат және аннотация жазу » пәнінің оқытушыға арналған бұл жұмыс оқу
бағдарламасы пәннің оқу процесін ұйымдастыру тәртібін төмендегі құжаттардың
ұсыныстары мен талаптарына сәйкес жасаған:

   050207 –Аударма ісі мамандығы бойынша жалпыға бірдей Мемлекеттік білім
беру стандартына сәйкес құрастырылған типтік оқу бағдарламасы, Қазақстан
Республикасы білім және ғылым Минстрлігінің 11.05.2005 жылғы №289
бұйрығымен бекітілген және күшіне енгізілген.

   СТУ 042-РГКП-СГУ-8-2007 Университет стандарты «Пәндердің  оқу-
әдістемелік кешендерінің жасалу және безендірілуінің жалпы талаптары»

   ҚП 042-08.10.10.12-2007 Құжаттандыру процедурасы «Пәндердің  оқу-
әдістемелік кешендерінің құрылысы және мазмұны»


3  ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР


3.1 Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы
«Реферат және аннотация жазу» курсы немесе мәтіндерді ақпараттық  өңдеу  шет
тілін оқытудың соңғы сатысында  тез арада жазбаша ақпарат жинауға  және  оны
мағыналық тұрғыдан өңдеуге машықтандырады.
Студенттердің  шет  тіліндегі  мәтінді  түпкілікті  түсінуі,   яғни   ғылыми
–техникалық мәтіндерді қағаздан еркін аудару дағдыларының  қалыптасуы-мұндай
әрекеттердің  негізі  болып  табылады.Мәтіндерді  ақпараттық  өңдеуде  жақсы
жетістіктерге жету  үшін  аудармашы-  референт  тек  қана  шет  тілін  біліп
қоймай, сондай-ақ  өзінің жұмысына, кәсібіне байланысты   мәселелер  жөнінде
ғылыми  әдебиеттерді  үнемі  оқып,  шет  ел  басылымдарын  еркін   меңгеріп,
көтеріліп  жүрген  мәселелердің  соңғы   кездегі   жағдайларын   және   тілі
оқытылатын   елдің   саяси   құрылымын,   экономикасын,   тарихын,    ғылыми
жетістіктерін  т.с.с.білуі  қажет.  Аудармашы-референт  ең  басты   мәселені
қосалқы  мәселелерден  ажыратып,  өңделген  материалды  сараптап,  жинақтап,
қорыта білуі тиіс


3.2 Курстың мақсаты:
 Мәтінді ақпараттық өңдеудің мақсаты- студенттердің реферативті  хабарламаға
тапсырыс берушінің талабына  сай,  белгілі  мәселе  жөніндегі  қажетті  және
құнды ақпаратты жинақтауы.


3.3 Курстың міндеттері:
-  жалпы теориялық білімдерін бекіту
- тапсырыс берушінің талабына орай, түпнұсқа мәтінінің мазмұнын қысқа да
нұсқа беруге үйрету.

3.4  «Реферат және аннотация жазу» курсын тәмамдаған соң студент білуі
тиіс: .
   -Реферат және аннотация жазудың негіздерін ;
   - Құжаттардыаналитикалық өңдеу әдісін  және  ақпаратты  өңдеудің  қазіргі
   технологиясын ;
    - Реферат және аннотация жазудың  әдіс-тәсілдерін, мәтіндерді
аналитикалық өңдеу құралдары мен  тәсілдерін, сондай-ақ қазіргі ақпараттық
технологияны қолдана отырып редакциялауды меңгеру.


3.5  Курс пререквизеттерi:
3.5.1 Жалпы кәсіби шет тілі

3.5.2 Базалық шет тілі

3.5.3 Практикалық грамматика

3.5.4 Тіл теориясы негіздері

3.6  Курс постреквизиттерi:

3.6.1 Мәдениаралық қатынастар теориясы мен практикасы

3.6.2 Аударма теориясының негіздері

3.6.3 Функционалды стилистика



3.7 Кесте 1  -  Оқу жоспарының көшірмесі


   |Курс  |Семес|Кредит  |Дәріс. | машықтану   |ОСӨЖ     |СӨЖ       |Барлығы   |Бақылау   |
|      |тр   |        |сабақ  |сабақтары    |         |          |          |түрі      |
|4     |7    |2       |15     |15           |30       |30        |90        |Емтихан   |






4  ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ОҚУ- ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ


   Кесте 2 - Пәннің мазмұны. Сағат саны.


   |Тақырыптың мазмұны, кыска мазмұны           |Сағат саны  |Әдебиет                |
|1                                           |2           |3                      |
|ДӘРІС САБАҚТАР                              |            |                       |
|Реферат жазу негіздері .Реферат функциялары |1           | М.А. Васильева, Е.И.  |
|1.Реферат түсінігі                          |            |Закгейм, Обучение      |
|2.Ақпараттық, индикативті, анықтамалық,     |            |реферированию научной  |
|сигналдық, адрестік, коммуникативті         |            |литературы             |
|қызметтері..                                |            |                       |
|Рефераттың түрлері .                        |1           |Аннотирование и        |
|1.Түпнұсқа мәтінінің қамтылу деңгейіне      |            |реферирование. Пособие |
|байланысты реферат түрлері.                 |            |по английскому языку.  |
|Реферата ақпаратты баяндау тәсілдері.       |1           |Аннотирование и        |
|1.Бөліп алу әдісі                           |            |реферирование. Пособие |
|2.Өзгертіп айту                             |            |по английскому языку.  |
|3.Интерпретация (түсіндіру, талдау)         |            |                       |
|Реферат жазудың негізгі кезеңдері.          |1           |Аннотирование и        |
|1. Түпнұсқа мәтінінің қамтылу әдісін анықтау|            |реферирование. Пособие |
|                                            |            |по английскому языку.  |
|2.Көз жүгіртіп, мәтінмен танысу 3. Реферат  |            |                       |
|мәтінін құрастыру                           |            |                       |
|4.Сыни талдау                               |            |                       |
|5.Мәтінге түзету енгізіп, безендіру         |            |                       |
|Реферат тілінің ерекшеліктері               |1           |В.Г. Ляпунова и др.,   |
|1.семантикалық дәлдік                       |            |Композиция и язык      |
|2. семантическая эквиваленттілік            |            |научных рецензий.      |
|3.логикалық жүйелелік және қысқарту         |            |                       |
|Рефераттың стилистикалық ерекшеліктері.     |1           |Бобкова Н.С.,          |
|1.Реферат мәтінін бөліктерге бөлу           |            |Рехвиашвили Т.Б.,      |
|2. Өзгертіп айту                            |            |Чигирин Е.А. Обучение  |
|3.Терминологиялық сөздерді таңдау           |            |компрессии             |
|4.Маңызды фрагменттерді жинақтау            |            |научно-технического    |
|                                            |            |текста:                |
|Мәтіннің логикалық жоспары.                 |1           |Лекции по аннотированию|
|1.Мәтіннің байланыстылығы                   |            |и реферированию. М:    |
|2.Корреляции(Сәйкестіктер)                  |            |Институт иностранных   |
|3.лексикалық қайталау                       |            |языков им. Мориса      |
|                                            |            |Тореза, 1988.          |
|Ғылыми және арнайы әдебиеттер бойынша       |1           |М.А. Васильева, Е.И.   |
|реферат жазу                                |            |Закгейм, Обучение      |
|                                            |            |реферированию научной  |
|                                            |            |литературы             |
| Аннотациялау. Аннотациялаудың функциялары  |1           |М.А. Васильева, Е.И.   |
|1.аннотация и аннотацияланған библиография  |            |Закгейм, Обучение      |
|                                            |            |реферированию научной  |
|                                            |            |литературы             |
| Мазмұндау үшін материал жинау.             |1           |Чигирин Е.А. Обучение  |
|                                            |            |компрессии             |
|                                            |            |научно-технического    |
|                                            |            |текста:                |
| Аннотациялау түрлері                       |1           |Аннотирование и        |
|1.Қысқа аннотация                           |            |реферирование. Пособие |
|2.Толық аннотация                           |            |по английскому языку   |
|3.сипаттау және нұсқау                      |            |                       |
|4. жалпы және арнайы (нақтылы)              |            |                       |
|Ақпаратты  мазмұндау әдістері               |1           |Чигирин Е.А. Обучение  |
|                                            |            |компрессии             |
|                                            |            |научно-технического    |
|                                            |            |текста:                |
|Аннотациялау стилі мен тілдік ерекшеліктері |1           |Лекции по аннотированию|
|Аннотациялауға тән фразалар реферат жазуға  |            |и реферированию. М:    |
|қажетті фразалар                            |            |Институт иностранных   |
|                                            |            |языков им. Мориса      |
|                                            |            |Тореза, 1988.          |
| Периодикалық басылымдарды мазмұндау        |1           |Лекции по аннотированию|
|ерекшеліктері Аннотацияны безендіру мен     |            |и реферированию. М:    |
|орналастыру                                 |            |Институт иностранных   |
|1.Аннотация көлемі                          |            |языков им. Мориса      |
|2.Каталогтық карточкаларды аннотациялау.    |            |Тореза, 1988.          |
| Ақпарат өңдеудің жаңа технологиялық        |1           |М.А. Васильева, Е.И.   |
|құралдары.                                  |            |Закгейм, Обучение      |
|                                            |            |реферированию научной  |
|                                            |            |литературы             |
|Барлығы                                     |15 сағат    |                       |
|                                            |            |                       |
|ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТАР                        |            |                       |
|Текст “Fog” мәтінінің аудармасын тексеру.   |2           |Бобкова Н.С.,          |
|Мәтінге талдау жұмысын жүргізу              |            |Рехвиашвили Т.Б.,      |
|                                            |            |Чигирин Е.А. Обучение  |
|                                            |            |компрессии             |
|                                            |            |научно-технического    |
|                                            |            |текста:                |
|Компьютерлік класста рефераты түзетіп, теру.|1           |Пронина Р.Ф.  Перевод  |
|                                            |            |английской             |
|                                            |            |научно-технической     |
|                                            |            |литературы             |
| “The side Effects of Man” мәтіні. Мәтінге  |2           |журналы “Time”,        |
|талдау жұмысын жүргізу                      |            |“Economist”, Fishing   |
|Аннотация құрастыру.                        |            |News International”.   |
|                                            |            |                       |
|Компьютерлік класста аннотация мен  рефераты|1           |М.А. Васильева, Е.И.   |
|түзетіп,  теру.                             |            |Закгейм, Обучение      |
|                                            |            |реферированию научной  |
|                                            |            |литературы             |
|“Oil Search Kills Fish” мәтінінің аудармасын|2           |журналы “Time”,        |
|тексеру. Мәтінге талдау жұмысын жүргізу.    |            |“Economist”, Fishing   |
|                                            |            |News International”.   |
|                                            |            |                       |
|Компьютерлік класста рефераты түзетіп, теру.|1           |М.А. Васильева, Е.И.   |
|                                            |            |Закгейм, Обучение      |
|                                            |            |реферированию научной  |
|                                            |            |литературы             |
|Компьютерлік класста рефераты түзетіп, теру.|1           |М.А. Васильева, Е.И.   |
|Қорытынды реферат пен аннотацияны теру“The  |            |Закгейм, Обучение      |
|Cult of Ethnicity - Good and Bad”.          |            |реферированию научной  |
|                                            |            |литературы             |
|Ағылшын тіліндегі рецензияны тақырыбы,      |2           |Пумпянский А.Л.        |
|мотиві, құрылымы, тілі  тұрғысынан талдау . |            |Введение в практику    |
|                                            |            |перевода научной и     |
|                                            |            |технической литературы |
|                                            |            |на английский язык.    |
|  “The Cult of Ethnicity - Good and Bad”.   |1           |М.А. Васильева, Е.И.   |
|Қорытынды реферат пен аннотацияны талдау    |            |Закгейм, Обучение      |
|                                            |            |реферированию научной  |
|                                            |            |литературы             |
| Ғылыми-техникалық мәтінге типтік және      |2           |Пумпянский А.Л.        |
|логикалық жоспар құру ( материал , зат,     |            |Введение в практику    |
|прибор, құбылыс сипаты) шет тіліндегі мәтін |            |перевода научной и     |
|                                            |            |технической литературы |
|                                            |            |на английский язык.    |
|Барлығы                                     |15 сағат    |                       |

5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ
5.1 Теориялық оқу материалдарын оқулықтардан өздігінен оқып, үйрену
5.2 Лекика-грамматикалық жаттығулар жасау
5.3   Студенттердің  кәсібіне  байланысты  шет  тіліндегі  мәтіндерді  оқып,
аудуру
5.4 Стандартты фразалар мен клишелерді жаттау
5.5 Рефераты жазу үшін шет  тіліндегі  мәтінді  өңдеу(  мәтіннің  ақпараттық
қысқаруы) немесе периодикалық басылымдағы мақала
5.6 Қазақ тілінде (35бет.) және шет тілінде (1-1,5 бет.) реферат жазу
5.7 .Қазақ тілінде және шет тілінде аннотация жазу

6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ

 Кесте 3 - Пәннің оқу-әдістемелік картасы

|Тақырып                           |Көрнекі    |Өздік жұмыс      |Бақылау   |
|                                  |құралдар   |түрлері          |түрі      |
|Дәріс сабақтары |Практикалық     |           |                 |          |
|                |сабақтар        |           |                 |          |
|Реферат жазу    | “Fog”мәтіні.   |компьютер  |Реферат жазу мен |Ауызша    |
|негіздері.      |                |           |мазмұндау алғашқы|сұрау     |
|Реферат         |                |           |ақпаратты қайта  |          |
|функциялары.    |                |           |құрастыру түрі.  |          |
|Реферат түрлері.|Компьютерлік    |компьютер  | Реферат жазу    |Жазбаша   |
|                |класста рефераты|           |процесінің       |аударма   |
|                |түзету          |           |негізін          |          |
|                |                |           |мазмұндау.       |          |
|Рефератта       |“The side       |журналдар  |Реферат          |реферат   |
|ақпаратты       |Effects of Man” |           |құрастырып , оны |          |
|мазмұндау       |мәтіні.         |           |жөндеу.          |          |
|тәсілдері.      |                |           |                 |          |
|Реферат жазудың |.               |компьютер  |Рефератттың      |Ауызша    |
|негізгі         |Компьютерлік    |           |тақырыбын        |сұрау     |
|кезеңдері.      |класста         |           |тағайындау.      |          |
|                |аннотация мен   |           |                 |          |
|                |рефераты        |           |                 |          |
|                |түзетіп,  теру  |           |                 |          |
|Реферат жазу    |“Oil Search     |Аудиторияда|Тіл мен құрылым. |Аударманы |
|тілінің         |Kills Fish”     |ғы тақта,  |                 |тексеру   |
|ерекшеліктері.  |мәтіні.         |           |                 |          |
|Рефераттардың   |Компьютерлік    |компьютер  |Реферативті,     |Клишелерді|
|стилистикалық   |класста жұмыс   |           |аннотациялық     |сұрау     |
|ерекшеліктері.  |жасау           |           |аудармада        |          |
|                |                |           |қолданылатын     |          |
|                |                |           |стандартты       |          |
|                |                |           |фразалар (клише  |          |
|                |                |           |лер)             |          |
|Мәтіннің        |Қорытынды       |компьютер  | Мәтін- ақпарат  |Жоспар    |
|логикалық       |реферат пен     |           |көзі.            |құру      |
|жоспары.        |аннотацияны     |           |                 |          |
|                |теру“The Cult of|           |                 |          |
|                |Ethnicity - Good|           |                 |          |
|                |and Bad”.       |           |                 |          |
|Ғылыми және     |Рецензияны      |Аудиторияда|Рецензия жазу.   |Рецензияны|
|арнайы          |талдау.         |ғы тақта,  |Тақырыптары,     |талдау    |
|әдебиеттер      |                |           |мотивтері.       |          |
|бойынша реферат |                |           |                 |          |
|жазу.           |                |           |                 |          |
|Аннотациялау.   |  “The Cult of  |Аудиторияда| Рецензияларда   |Ауызша    |
|Аннотациялаудың |Ethnicity - Good|ғы тақта,  |қолданылатын     |сұрау     |
|функциялары.    |and Bad”.       |           |тілдік моделдер. |          |
|                |Қорытынды       |           |                 |          |
|                |реферат пен     |           |                 |          |
|                |аннотацияны     |           |                 |          |
|                |талдау          |           |                 |          |
|Мазмұндау үшін  |Ғылыми-техникалы|Аудиторияда|Шет тіліндегі    |Мәтін     |
|материал жинау. |қ мәтінге типтік|ғы тақта,  |аннотацияларға   |жоспары   |
|                |және логикалық  |           |тән клишелер мен |          |
|                |жоспар құру (   |           |сөз тіркестерін  |          |
|                |материал , зат, |           |талқылау.        |          |
|                |прибор, құбылыс |           |                 |          |
|                |сипаты) шет     |           |                 |          |
|                |тіліндегі мәтін |           |                 |          |
|Аннотациялау    |                |журналдар  |Ғылыми-          |Аударма   |
|түрлері.        |                |           |техникалық       |          |
|                |                |           |мәтіндердің      |          |
|                |                |           |лингвистикалық-  |          |
|                |                |           |стилистикалық    |          |
|                |                |           |сипаттамасы .    |          |
|Аннотациияда    |                |компьютер  |Аннотация лауда  |Аннотация |
|ақпаратты беру  |                |           |қолданылатын     |құру.     |
|әдістері.       |                |           |тілдік модельдер.|          |
|Аннотациялау    |                |Аудиторияда|Мәтін типологиясы|Аударма   |
|стилі мен       |                |ғы тақта,  |.                |          |
|тілінің         |                |           |                 |          |
|ерекшеліктері.  |                |           |                 |          |
|Периодикалық    |                |компьютер  | Мәтіннің ішкі   |Мәтінді   |
|басылымдарды    |                |           |және сыртқы      |түзету    |
|мазмұндау       |                |           |құрылымы.        |          |
|ерекшеліктері.  |                |           |                 |          |
|Ақпарат өңдеудің|                |           |                 |          |
|жаңа            |                |           |                 |          |
|технологиялық   |                |           |                 |          |
|құралдары.      |                |           |                 |          |
|Барлығы:        |                |           |                 |          |

7 СТУДЕНТТЕРДІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ


   Кесте- 4 Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтылу картасы



|Оқулықтар мен оқу -әдістемелік  |Оқулық саны    |Студент саны|Қамтылу     |
|құралдар атауы                  |               |            |пайызы      |
|Обучение реферированию научной  |4              |5           |80          |
|литературы, М.А. Васильева, Е.И.|               |            |            |
|Закгейм, Изд-во МГУ, 1976.      |               |            |            |
|Аннотирование и реферирование.  |18             |5           |100         |
|Пособие по английскому языку. М:|               |            |            |
|Высш. Школа, 1991.              |               |            |            |
|Пронина Р.Ф.  Перевод английской|8              |5           |100         |
|научно-технической литературы //|               |            |            |
|Уч. пособие для вузов. М. 1986. |               |            |            |
|Бобкова Н.С., Рехвиашвили Т.Б., |4              |5           |80          |
|Чигирин Е.А. Обучение компрессии|               |            |            |
|научно-технического текста:     |               |            |            |
|аннотационный, реферативный     |               |            |            |
|перевод. Воронеж, ВГТА, 2005г.  |               |            |            |
|В.Г. Ляпунова и др., Композиция |4              |5           |80          |
|и язык научных рецензий. M:     |               |            |            |
|Изд-во “Наука”, 1990.           |               |            |            |

8 ӘДЕБИЕТ:

Негізгі әдебиет
8.1.1 Обучение реферированию научной литературы, М.А. Васильева, Е.И.
Закгейм, Изд-во МГУ, 1976
   2.  Аннотирование и реферирование. Пособие по английскому языку. М: Высш.
      Школа, 1991.
8.1.3 Лекции по аннотированию и реферированию. М: Институт иностранных
языков им. Мориса Тореза, 1988.
8.1.4 “A Book About Books”. Композиция и язык научных рецензий. В.Г.
Ляпунова и др., M: Изд-во “Наука”, 1990
   5.  Тексты из научно-технической и научно-популярной литературы, журналы
      “Time”, “Economist”, Fishing News International”.

Қосымша әдебиет
8.2.1 Пронина Р.Ф.  Перевод английской научно-технической литературы // Уч.
пособие для вузов. М. 1986
8.2.2. Пумпянский А.Л. Введение в практику перевода научной и технической
литературы на английский язык М., 1981
8.2.3  3 Бобкова Н.С., Рехвиашвили Т.Б., Чигирин  Е.А.  Обучение  компрессии
научно-технического текста:
        аннотационный, реферативный перевод. Воронеж, ВГТА, 2005г. (учебное
пособие)






































































































































Пәндер