Файл қосу

Ферментация процессі



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ                                                 |
|БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                                              |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ атындағы                                          |
|МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                                                  |
|3 деңгейдегі СМЖ құжаты |ПОӘК                    |                        |
|                        |                        |ПОӘК                    |
|                        |                        |042-18-9.1.30/02-2014   |
|ПОӘК                    |«__» ____ 2014ж.        |                        |
|«Өнеркәсіптік           |№ 2 басылым             |                        |
|биотехнология негіздері»|18.09.2013 ж.           |                        |
|пәнінен студенттерге    |№ 1 басылым орнына      |                        |
|арналған бағдарламасы   |                        |                        |











               «ӨНЕРКӘСІПТІК БИОТЕХНОЛОГИЯ НЕГІЗДЕРІ» пәнінен


                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ








                          5В070100 «Биотехнология»

                               мамандығы үшін



                            СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН
                            ПӘННІҢ  БАҒДАРЛАМАСЫ
























                                    Семей


                                     2014



                                  Алғы сөз


    1 ӘЗІРЛЕГЕН
    Құрастырушы __________ 25.08.2014ж., Мирашева Г.О.,  «Стандарттау  және
биотехнология» кафедрасының доцент м.а., т.ғ.к.


    2 ТАЛҚЫЛАҒАН
    2.1  Семей  қаласының  Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік   университетінің
«Стандарттау және биотехнология» кафедрасының отырысында


    «25» тамыз 2014ж., № 1 хаттама


    Кафедра меңгерушісі ___________ Ж. Кәкімова


    2.2  Инженерлік-технологиялық  факультеттің  оқу-әдістемелік  бюросының
мәжілісінде


    «12» қыркүйек 2014ж., № 1 хаттама


    Төрайымы_____________ С. Төлеубекова


    3 БЕКІТІЛГЕН
    Университеттің   Оқу-әдістемелік   кеңесінің    мәжілісінде    шығаруға
мақұлданған және ұсынылған


    «____» қыркүйек 2014ж., № 1 хаттама


    Оқу-әдістемелік кеңесінің төрайымы  ___________ Г. Искакова


    4 «18» _09_2013 ж. № 1 БАСЫЛЫМ ОРНЫНА



























                                   Мазмұны

|1   |Жалпы ережелер                                                    |4   |
|2   |Пәннің мазмұны және сабақтардың түрлері бойынша сағаттарды        |5   |
|    |үлестіру                                                          |    |
|3   |Пәнді меңгеруге арналған әдістемелік ұсыныстар                    |7   |
|4   |Курстың форматы                                                   |8   |
|5   |Курстың саясаты                                                   |8   |
|6   |Бағаларды қою саясаты                                             |8   |
|7   |Әдебиеттер                                                        |9   |



1 Жалпы ережелер
    1.1  Оқытушылар мен пән туралы жалпы мәліметтер
Мирашева Гульмира Оразбековна, доцент м.а., т.ғ.к.
«Стандарттау және биотехнология» кафедрасы
Қатынасу ақпараты тел.35-46-02, оқу ғимараты № 9, № 304 кабинеті
Сабақ өткізілетін орындары -  № 318 аудитория
Бұл пән бойынша кредит саны 2.

   1.2 Пәннің  қысқаша  мазмұны.  Биологиялық  объектілер  биотехнологиялық
өндірістің  спецификалық  компоненті  ретінде.  Биотехнологиялық  өндірістің
шикізаттық базасы. Культивирлеудің лабараториялық, өнеркәсіптік  ,  жартылай
өнеркәсіптік технологиялары. Мерзімді және үздіксіз культивирлеу  (хемостат,
турбидостат,  оксистат).  Биомасса  және  тіршілікәрекетті   өнімдерді   алу
(метаболиттерді).Бірінші және екінші метаболиттер.  Ақырғы  өнімдерді  бөліп
алу  және  тазалау  әдістері.   Концентраттарды   және   жоғары   тазаланған
фармацевтикалық препараттарды  алу. Дайын өнім түрлері.  Мутантты,  гибтидті
және генді-инженерлі продуценттерді қолдану.


   1.3   Берілетін   курстың   мақсаты    биотехнология    объектісі    және
биотехнологияның басқа бағыттары ретінде бірінші және екінші  метаболиттерді
алу технологияларының қазіргі кездегі мағлұматтарын түсіндіру.
   1.4 Пәнді оқытудағы басты міндеттері –  мамандық  бойынша  оқыған  пәнді
тәжірибеде пайдалана білу.


   1.5  Пәнді оқу нәтижесінде:
    - Білу керек: биологиялық объектілер  метаболизімінің  ерекшелігін  және
      биотехнологиялық өндірісте қолданылатын  шикізаттарға  (субстраттарға)
      қойылатын талаптарды;
    - Игеруі  керек:  стерильді  жағдайды  ұстау  әдістерін,  биомасса  және
      метаболиттерді алу әдістерін білуге, өнеркәсіптік биотехнология туралы
      білімдерді;
    -  Алу  керек:  алған   білімді   биотехнологиялық   зерттеулерде   және
      пайдаланымда қолдана алуға.

    1.6 Курстың  пререквизиттері:
   1. Биохимия,
   2. Микробиология и вирусология,
   3. Физиология (өсімдіктер және жануарлар),
   4. Молекулярлық биология,
   5. Биотехнологиялық құралдар,
1.6.6 Клеткалық биотехнология
    1.7 Курстың  постреквизиттері:
   1. Микроорганизмдер биотехнологиясы,
   2. Өсімдіктер биотехнологиясы,
   3. Жануарлар биотехнологиясы,
   4. Тағамдық биотехнология,
   5. Экологиялық биотехнология,
   6. Дипломдық жобалау.

    2 Пәннің мазмұны және сабақтардың түрлері бойынша сағаттарды үйлестіру
                                                                     Кесте 1
|Тақырыптардың атаулары мен олардың мазмұны |Сағаттар саны           |Әдебие|
|                                           |                        |ттер  |
|                                           |ДС   |ТС   |БАОӨЖ  |БАӨЖ  |      |
|                                           |(сағ)|(сағ)|(сағ)  |(сағ) |      |
|1                                          |2    |3    |4      |5     |6     |
|Дәріс сабақтары                                                            |
|Модуль 1 Типтік сұлба және  биотехнологиялық өндірістің негізгі стадиялары |
|Кіріспе. Биотехнологияның даму тарихы.     |1    |     |       |2     |7.1.1 |
|Технология түрлері.                        |1    |     |1      |2     |7.1.2 |
|                                           |     |     |       |      |7.1.3 |
|Типтік сұлба және  биотехнологиялық        |2    |     |1      |2     |7.1.3 |
|өндірістің негізгі стадиялары              |     |     |       |      |7.1.2 |
|Биотехнологиялық өндіріс өнімдерінің       |1    |     |       |      |7.1.1 |
|классификациясы.                           |     |     |       |      |      |
|Биотехнологиялық өндірістің блок-схемаларын|1    |     |       |      |7.1.1 |
|құрастыру.                                 |     |     |       |      |      |
|Модуль 2 Ферментация процессі және дайын өнімді бөліп алу әдістері.        |
|Ферментация процессі. Негізгі сипаттамалар.|1    |     |1      |2     |7.1.2 |
|                                           |     |     |       |      |7.1.2 |
|                                           |     |     |       |      |7.1.3 |
|Микроағзаларды культивирлеу процессінің    |1    |     |       |2     |7.1.3 |
|стехиометриясы                             |     |     |       |      |7.1.1 |
|Ферментация процессінің шикізаттары        |1    |     |1      |2     |7.1.1 |
|                                           |     |     |       |      |7.1.1 |
|Үздіксіз культивирлеудің турбулярлы және   |1    |     |1      |2     |7.1.3 |
|хемостатты  процесстері                    |     |     |       |      |7.1.1 |
|Ферментация процесстерін масштабтау.       |1    |     |       |2     |7.1.3 |
|                                           |     |     |       |      |7.1.3 |
|Биокатализ және Биотрансформация           |1    |     |1      |2     |7.1.3 |
|                                           |     |     |       |      |7.1.2 |
|                                           |     |     |       |      |7.1.3 |
|Культуральды сұйықтықтан биомассаны бөліп  |1    |     |       |      |7.1.2 |
|алу                                        |     |     |       |      |      |
|Микроағзалар жасушаларының дезинтеграциясы.|1    |     |       |      |7.1.3 |
|Өнімдерді бөліп алудың экстракциялық       |1    |     |       |      |7.1.2 |
|әдістері                                   |     |     |       |      |      |
|Тәжірибелік сабақтар                                                       |
|Модуль 1  Типтік сұлба және  биотехнологиялық өндірістің негізгі стадиялары|
|Технологияның түрлері.                     |     |1    |1      |3     |7.1.2 |
|                                           |     |     |       |      |7.1.3 |
|Халық шаруашылығының әр түрлі салаларындағы|     |2    |1      |3     |7.1.3 |
|биотехнологияның маңызы                    |     |     |       |      |      |
|Биотехнологиялық өндірістің типтік сұлбасы.|     |1    |       |      |7.1.2 |
|Биотехнологиялық өндірістің типтік         |     |2    |       |      |7.1.1 |
|сұлбаларының түрлерін оқып-білу.           |     |     |       |      |7.1.1 |
|Модуль 2 Ферментация процессі және дайын өнімді бөліп алу әдістері.        |
|Ферментация процесі                        |     |1    |1      |2     |7.1.3 |
|Микроағзаларды культивирлеу процессінің    |     |1    |1      |2     |7.1.2 |
|стехиометриясы                             |     |     |       |      |      |
|Ферментация процессінің шикізаттары        |     |1    |1      |2     |7.1.3 |
|Микроағзаларды үздіксіз культивирлеу       |     |1    |       |      |7.1.1 |
|Ферментация процестерін масштабтау         |     |1    |       |      |7.1.1 |
|Ферменттерді иммобилдеу әдістері           |     |1    |       |      |7.1.2 |
|Культуральды сұйықтықтан биомассаны бөліп  |     |1    |       |      |7.1.2 |
|алуды оқып-үйрену                          |     |     |       |      |      |
|Метаболизм өнімдері бөлінуінің             |     |1    |       |      |7.1.2 |
|экстракциялық әдістері                     |     |     |       |      |      |
|Өнімдер бөлінудің сорбциялық әдістері      |     |1    |       |      |7.1.3 |
|Жалпы:                                     |15   |15   |15     |45    |      |


    3 Пәнді меңгеруге арналған әдістемелік ұсыныстар


    Пәнді  жақсы  менгеру  үшін  білім  алушы  алдымен   7-бапта   берілген
әдебиеттерді іздеп, олармен танысуы керек.  Ары  қарай  берілген  тақырыптар
бойынша өз кезегімен жаңағы әдебиеттерден материал  іздеп,  оны  өз  бетімен
оқуы  керек.  Сонымен,  сабаққа  келген  білім  алушы,  онда   қай   тақырып
талданылатыны  туралы  хабарлы   болуы   керек   және   тақырыптың   негізгі
жағдайларын алдын ала оқып алуы керек.
    Курстың бір бөлігі семестр бойы білім алушылардың  өзіндік  жұмыстарына
келеді.
      Өздік жұмыс  «Өнеркәсіптік биотехнология негіздері»  пәнінде  маңызды
бөлігі болып табылады және де басқа аудиториялық   дайындықпен  толтырылады.
Өздік жұмыста бөлек әр түрлі теориялық бөлімдерді оқуда, тақырыптар  бойынша
есептерді шығарғанда, сонымен қатар  есептік-графикалық  тапсырмаларды  және
жеке сұрақ қатарларын ғылыми  оқыту  кірістіріледі.  Өздік  жұмысқа  бақылау
ауызша  түрде  және  жазбаша  сұрау,  коллоквиум,  тест,   есептік-графиктік
жұмыстарды қорғау, сұхбаттасу,  сонымен  қатар  талқылау  және  рефераттарды
қорғау арқылы жүзеге асады.
     Әр түрлі жұмыстарды орындау барысында  міндетті түрде  жүйеде берілген
әдебиеттермен шектелмеу керек. Каталог қарау барысында қарастырылып  отырған
тақырыпқа келетін аттарға жолығуымыз мүмкін. Міне, сол  жолықтырғандарымызды
бірнешеуі жарап қалуы әбден мүмкін.
    Сонымен қоса,  тақырыппен  байланысқан  немесе  сол  тақырыпқа  келетін
кітаптағы  библиографиялық  нұсқаулықтарға  қарайласуымыз  керек.  Онда  біз
керек тақырыптың басқа қандай кітапта бар екендігі  туралы  ақпарат  алуымыз
мүмкін. Құнды ақпаратты нұсқаушы мақалалардан  сызып  алуымызға  болады.  Ол
нұсқаулықтан керекті, қызықтыратын мақалаларды шыққаны туралы  ақпарттарымен
алуымызға  және  содан  кейін  керекті  номерларымызға  тапсырыс  беруімізге
болады.
    Басты көмекші ретінде компьютерлік жүйе Internet атқарады. Онда ешқашан
мақала болып шықпаған ақпарттарды кездестіруімізге болады.
    Тез және дұрыс керекті әдебиетті таңдау  үшін  ғылыми  және  студенттік
кітапханаларды  және  кітап  іздеу  механизмін  жақсы  білу  қажет.  Керекті
әдебиет  тізімі  университет  кітапханасында   болмаған   жағдайда   ғылыми-
техникалық немесе қалалық кітапханаға жүгіну керек.
    Тағы  бір  жұмыс  түрі  реферат  болып  табылады.   Білім   алушылардың
рефератында сол  тақырып  бойынша  бірнеше  көздерден  алынып  жинақтырылған
негізгі мазмұнын тиянақты жеткізу жеткілікті.
    Мәтінде тақырыпқа келмейтін артық ақпараттар болмауы  шарт.  Рефераттың
мазмұнының сәйкестігі негізгі бағалаудың критериінің бірі болып табылады.
    Рефераттың құрылуы алдына қойылған мақсаттар есебінен  жүреді.  Реферат
титулды бет, мазмұны, кіріспе, негізгі  бөлік,  қорытынды  және  қолданылған
әдебиеттер тізімінен тұрады.


      4 Курстың форматы


    Семестр бойы білім алушыларға бағдарламаның сәйкес бөлімдері бойынша 15
дәріс және оқу жоспарына сай 15 тәжірибелік сабақ жүргізіледі.
    Курстағы  өзіндік  жұмысты  былай  жүргізу  ұсынылады.  Курстың   әрбір
тақырыбынан ұсынылған әдебиеттерді  оқып,  оның  теориялық  негіздеріне  көп
тоқталмай, талқыланатын сұрақтарға жалпы түсінік қалыптастыру керек.
      Содан кейін  материалды  толығымен  меңгеруге  көшу  керек:  теориялық
жағдайларды меңгеру, негізгі мәліметтердің қажет жерлерін еске  сақтау  үшін
жұмыс дәптерін жүргізген дұрыс.
      Курсты меңгеру  кезінде білім алушы өткен материялдарды жақсы  меңгеру
үшін  реферат түріндегі БАОӨЖ  және БАӨЖ  алынады.

      5 Курстың саясаты


      Осы курсты меңгеруде білім алушы жүйелі түрде   өзі  дайындалу  керек,
қажет болған жағдайда  оқытушыдан көмек сұраса  болады.  Порталға  жиі  кіру
керек.   Оқытушының   жұмыс   бағдарламасындағы   методикалық    ұсыныстарын
тәжірибелік  сабақта  мұқият  оқыңыздар.  Тек  қана  дәріс   материалдарымен
шектеліп   калмай,   басқа   да   әдебиеттерді,    электронды    ресурстарды
қолданыңыздар. Алдымен бірінші  модульды  меңгеріп,  тапсырмасын  орындаңыз,
кейін келесі модульге көшіңіз. Әрбір бақылау тапсырмасын уақытында  орындап,
тексеруге  беру  керек,  аралық  тесттерді  уақытында  өту  керек.   Бақылау
мерзімдері – 1-7 апталардағы тапсырмалар мен тесттерге 7  –ші  аптаның  соңы
қалғандары 15 аптада.


      6 Бағаларды қою саясаты



      Әрбір білім алушы қорытынды бағасы жақсы  болуы  үшін  әр  пәннен  бір
мөлшерде ұпай сандарын жинау керек.Ұпайдың максимальды саны:
1-7 апталардағы  бірінші рейтинг қорытындысында  - 300 ұпай,
8-15 апталардағы екінші рейтинг қорытындысына - 300 ұпай,
Дисциплина бойынша семестрдағы максимальды ұпай саны - 600.

      «Биотехнология объектілері» пәні бойынша балдарды бөлу кестесі
                                                                     2 кесте
|Апта   |Бақылау түрі                 |Жалпы балл       |Ескерту          |
|1      |2                            |3                |4                |
|       |1 – 7 аптаға дейн барлық     |30               |                 |
|       |аудиториялық сабаққа қатысу  |                 |                 |
|2      |ТС қорғау                    |                 |                 |
|       |БАӨЖ                         |                 |                 |
|3      |ТС қорғау                    |50               |                 |
|       |БАӨЖ                         |                 |                 |
|4      |ТС қорғау                    |                 |                 |
|       |БАӨЖ                         |40               |                 |
|5      |ТС қорғау                    |50               |                 |
|       |БАӨЖ                         |                 |                 |
|6      |ТС қорғау                    |                 |                 |
|       |БАӨЖ                         |40               |                 |
|7      |ТС қорғау                    |                 |                 |
|       |БАӨЖ                         |                 |                 |
|       |Рубеждік бақылау             |90               |                 |
|       |8 – 15 аптаға дейн барлық    |30               |                 |
|       |аудиториялық сабаққа қатысу  |                 |                 |
|8      |ТС қорғау                    |25               |                 |
|       |БАӨЖ                         |                 |                 |
|9      |ТС қорғау                    |                 |                 |
|       |БАӨЖ                         |40               |                 |
|10     |ТС қорғау                    |25               |                 |
|       |БАӨЖ                         |                 |                 |
|11     |ТС қорғау                    |                 |                 |
|       |БАӨЖ                         |                 |                 |
|12     |ТС қорғау                    |25               |                 |
|       |БАӨЖ                         |                 |                 |
|13     |ТС қорғау                    |                 |                 |
|       |БАӨЖ                         |40               |                 |
|14     |ТС қорғау                    |25               |                 |
|       |БАӨЖ                         |                 |                 |
|15     |ТС қорғау                    |                 |                 |
|       |БАӨЖ                         |                 |                 |
|       |Рубеждік бақылау             |90               |                 |


    7 Әдебиеттер
7.1 Негізгі
7.1.1   Бирюков В.В. Основы  промышленной биотехнологии. Бирюков В.В. – М.:
КолосС, 2004. – 296с
Алматы.: 2003г.    450с.
7.1.2 Бейли ДЖ., Оллис Д. Основы биохимической инженерии. В 2т.-М.: Мир,
1989.592с.
7.1.3  Бирюков В.В., Кантере В.М. Оптимизация периодических процессов
микробиологического синтеза. –М.: Наука, 1985.292с.
7.1.4 Ферментация и технология ферментов / Д.Уонг, Ч. Коней и др.: Пер. с
англ. /Под ред. К.А. Калунянца. М.: Легкая и пищевая
промышленность,1983,336с.

7.2    Қосымша
7.2.1  Сассон А. Биотехнология: свершения и надежды: Пер. с англ. /Под ред.
В.Г. Дебабова. –М.: Мир, 1987. 412с.
7.2.2 Яковлев Технология микробиологического синтеза. Л.: Химия, 1987.272с.
7.2.3 Мосичев М.С., Складнев А.А., Котов В.Б. Общая технология
микробиологических производств. - М.: Легкая и пищевая промышленность,
1982. 264с.


Пәндер