Файл қосу

Уландырғыш заттардың ерекшеліктері




|ҚАЗАҚСТАН ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРІГІ                                        |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                    |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты      |ПОӘК               | ПОӘК 042-18-25.1.41/01 -2013 |
|ПОӘК «Химиялық және        |№1 басылым         |                              |
|биологиялық қауіпсіздік    |                   |                              |
|негізі» пәнінің оқытушыға  |«18» 09   2013 ж.  |                              |
|арналған кешені            |                   |                              |




                       ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ

          5В073100 «Тіршілік қауіпсіздігі»  мамандықтарына арналған
           «Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі » пәнінің



                           ОҚЫТУШЫҒА  АРНАЛҒАН ПӘН


                                БАҒДАРЛАМАСЫ

















                                    Семей
                                     2013




                                  Алғы сөз

1. ӘЗІРЛЕГЕН
«Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының  доцент    м.а., м.ғ.к.
Жұмабеков С.Ж.                         «30»       08    2013ж


2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Экология
және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
Хаттама  №1   « 04 »    09    2013 ж.,
Кафедра меңгерушісі доцент м.а. Кабышева Ж.К.

2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама  №1   « 09»      09    2013 ж.,

АФ ОӘБ төрағасы     _________        доцент м.а. Тлеубаева А.В.


3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға ұсынады
Хаттама  №1   « 18»      09          2013ж.,
Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
оқу-әдістемелік жұмысы бойынша
проректор                                                          профессор
Искакова Г.К.

4 БІРІНШІ РЕТ


















                                   Мазмұны


   1. Қолданылу саласы
   2. Нормативтік сілтемелер
   3. Жалпы ереже
   4. Оқутышының жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны.
   5. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары.
   6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
   7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы.
   8. Әдебиеттер.
































      1. Қолдану саласы
      «Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі» пәнінің оқу-әдістемелік
кешені  «Тіршілік  қауіпсіздігі»   мамандық   студенттеріне   арналған.   Ол
студенттерді    курстың    мазмұны,    өзектілігі    мен     маңыздылығымен,
саясаттылығымен  таныстырады.  Осы  курсты  оқуда  студенттер  әдебиеттермен
жұмыс  істеуді,  әдебиеттерді  іздестірі  жолдарымен  және   химиялық   және
биологиялық қауіпсіздік негізі  әдістерімен  танысады.  Пәнді  оқытуда  оқу-
әдістемелік кешен негізгі құрал болып табылады.

       2. Нормативтік сілтемелер

      «Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі»  »  пәнінің оқу-
әдістемелік кешені келесі құжаттардың ұсынымдарымен талаптарына сәйкес
берілген пән бойынша оқу процесіне ұйымдастыру тәртібін белгілейді және
жасайды.
      -Типтік багдарлама – ГОСО РК  3.08.357-2006  жылғы  жалпы  білім  беру
мемлекеттік стандарты бойынша дайындалған.
      - СТУ  042-РГКП – СГУ -8 2013 Университет стандарты
«Пәнніоқуәдістемеліккешенінәзірлеужәнересімдеудіңжалпыталаптары»
      - ДП     042-14-6-02.1.20.17-2013 Құжат «Пәннің оқу әдістемелік
кешенінің құрылымы мен мазмұны»



       3. Жалпы ереже
3.1 Пәндердің мазмұнының қысқаша сипаты.
5В073100 «Тіршілік қауіпсіздігі»   мамандықтарына  арналған  «Химиялық  және
биологиялық қауіпсіздік негізі » пәні қоршаған ортаны қорғау  саласын  оқыта
отырып, Жан-жақты талдауға, өсімдік  пен  жануарлардың  өмір  сүріп  отырған
ортасымен байланысын ашуға арналған.
      Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі   -   қоршаған   орта
факторларының өсімдік пен жануарлар  ағзасына  әсерін,  таза  ауылшаруашылық
өнімдерін алуға бағытталған ғылым.

      3.2. Аталған пәннің  мақсаты  Радиациялық  экология  саласында  кәсіби
шеберлікті  шыңдап,  қоршаған  ортаны  қорғау  мен  еліміздегі   экологиялық
қауіпсіздікті қамтамасыз ету.


      3.3. Тапсырмалары:
- қоршаған орта мен  ондағы тіршілік иелерінің арасындағы байланысты ашу
- Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі заңдылықтарын оқыту
- Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі  ерекшелігі  мен  табиғат
процесстерін меңгеру-    биологиялық ресурстар мен  су,  құрлық,  минеральды
қабаттардың сапасын        төмендетпеу шараларын жоспарлау
- Химиялық және биологиялық қауіпсіздік талаптарын орындау
- Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негізі  саласындағы  табиғат  қорғау
тапсырмаларын талқылау
- қоршаған орта жағдайына баға беру

        3.3. Тапсырмалары:
- қоршаған ортадағы химиялық және биологиялық уландырғыш заттардың  қоршаған
орта мен  ондағы тіршілік иелеріне әсерін ашу
- химиялық және биологиялық қауіпсіздіктің негізгі заңдылықтарын оқыту
-   агробиогеоценоз   ерекшелігі   мен   табиғат    процесстерін    меңгеру-
биологиялық  ресурстар  мен  су,  құрлық,  минеральды  қабаттардың   сапасын
төмендетпеу шараларын жоспарлау
- химиялық және биологиялық қауіпсіздік талаптарын орындау
- қоршаған орта жағдайына баға беру

      3.4. Пәннің пререквизиттері:
           «Химиялық  және  биологиялық  қауіпсіздік  негізі»  пәні   050731
«Тіршілік  қауіпсіздігі»   мамандығы  бойынша  химиялық   және   биологиялық
қауіпсіздік негізін, қоршаған ортаны қорғау саласын оқыта «Биогеохимия  және
экотоксикология», «Экология», «Токсикология» және басқа да  қоршаған  ортаны
қорғау саласын зерттейтін ғылымдардан бастау алады.

          3.5  Пәннің постреквизиттері:
       1. «Биогеохимия және экотоксикология»
           2. «Химиялық және биологиялық қауіпсіздік»
       3. «Радиациялық қауіпсіздік»
       4. «Қоршаған орта мониторингісі»
       5. «Экологиялық нормалау және сараптама»

Жұмыс оқу жоспарынан көшірме

1-кесте
|Курс |Семестр|Кредит  |ДР    |Зерт.|ӨСӨЖ /СӨЖ      |Барлығы  |Қорытынды  |
|     |       |        |(сағ.)|     |               |(сағ.)   |бақылау    |
|4    |7      |2       |15    |15   |15        /    |90       |Емтихан    |
|     |       |        |      |     |45             |         |           |









   4. Оқытушының жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны.


      |Р/№  |Дәріс тақырыбы                                      |Сағат    |
|     |                                                    |саны     |
|     |1 МОДУЛЬ. Химиялық және биологиялық удың жіктелуі   |         |
|1.   |Химиялық және биологиялық удың жіктелуі, олардың    |2        |
|     |адам организміне және қоршаған ортаға әсер ету      |         |
|     |механизмі.                                          |         |
|2    |Орындалу барысында зиянды химиялық немесе           |2        |
|     |биологиялық заттар түзілетін және пайдаланылатын    |         |
|     |технологиялық процестерді талдау.                   |         |
|3    |Зиянды химиялық немесе биологиялық заттардың табиғи |2        |
|     |көздерін талдау.                                    |         |
|4    |Зиянды химиялық және биологиялық заттарды           |2        |
|     |бейтараптандыру ұсыныстары, шаралары, әдістері мен  |         |
|     |тәсілдері.                                          |         |
|     |2 МОДУЛЬ. Зиянды химиялық және биологиялық заттар   |         |
|5    |Зиянды химиялық және биологиялық заттардың қоршаған |2        |
|     |ортаға және өндірістік аймаққа түсуін болдырмау.    |         |
|6    |Химиялық зақымдану ошағы туралы түсінік.            |2        |
|7    |Уландырғыш заттардың (концентрациясы) жиынтығы және |2        |
|     |олардың түрлері.                                    |         |
|8    |Уландырғыш заттардың тұрақтылығы және олардың әсері |1        |
|     |(факторлары).                                       |         |
|     |Барлығы:                                            |15       |


      |р/№  |Зертханалық сабақтар                                |Сағат    |
|     |                                                    |саны     |
|     |1 МОДУЛЬ. Залалды аймақтағы тұрғындардың шығынын    |         |
|     |анықтау                                             |         |
|1.   |Залалды аймақтағы тұрғындардың шығынын анықтау      |2        |
|     |әдістері                                            |         |
|2.   |Уландырғыш заттардың (УЗ) жіктелуі                  |2        |
|3.   |УЗ ерекшеліктері және оларды сараптау               |2        |
|4.   |УЗ-ң құрамын, тығыздығын және тұрақтылығын анықтау. |         |
|     |2 МОДУЛЬ. УЗ табу (анықтау) жолдары                 |         |
|5.   |Микроорганизмдердің жіктелуін анықтау әдістері      |2        |
|6.   |Биологиялық қаруды қолданудың әдістерін үйрету      |2        |
|7.   |УЗ табу (анықтау) жолдары және оларды жою жолдары   |2        |
|8.   |Карантинді қою әдістері                             |1        |
|     |Барлығы                                             |15       |

       5.Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары


1. Уландырғыш заттар туралы қысқаша сипаттама және химиялық қару   түрлері
2. Уландырғыш заттардың ерекшеліктері.
3. Химиялық зақымдану ошағы туралы түсінік.
4. Уландырғыш заттардың (концентрациясы) жиынтығы және олардың түрлері.
5. Уландырғыш заттардың тұрақтылығы және олардың әсері (факторлары).
6. Уландырғыш заттардың ұшқыштығы мен тығыздығы.
7.   Уландырғыш   заттардың   қасиеттері   (температура,   ергіштік,   түсі,
   гидролизі).
8. Уландырғыш заттар туралы түсінік, қолдану жолы.

   6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
   Кесте 3
|Тақырып                                  |Сабаққа   |СӨЖ         |Бакылау  |
|                                         |керекті   |сұрақтары   |түрлері  |
|                                         |құрал     |            |         |
|                                         |жабдық    |            |         |
|Дәріс                 |Зертханалық      |          |            |         |
|1                     |2                |3         |4           |5        |
|1 МОДУЛЬ. Химиялық және биологиялық удың жіктелуі                         |
|1. Дәріс.             |1 зерт.сабақ.    |Бор,      |Уландырғыш  |Ауысша   |
|Химиялық және         |Жер ресурстарын  |тақта,    |заттар      |сұрау,   |
|биологиялық удың      |бағалаудың       |компьют,  |туралы      |         |
|жіктелуі, олардың адам|негізгі          |слайд.    |            |         |
|организміне және      |принциптері      |          |            |         |
|қоршаған ортаға әсер  |                 |          |            |         |
|ету механизмі.        |                 |          |            |         |
|2.Дәріс. Химиялық және|2 зерт.сабақ.    |Бор,      |Уландырғыш  |Ауысша   |
|биологиялық удың      |Қоршаған         |тақта,    |заттардың   |сұрау,   |
|жіктелу заңдар,       |ортаны (жерді)   |компьют,  |ерекшеліктер|         |
|тәртіптері мен        |бағалау          |слайд.    |і           |         |
|принциптері           |әдістері         |          |            |         |
|3.  Дәріс. Зиянды     |3 зерт.сабақ.    |Бор, тақта|Уландырғыш  |Ауысша   |
|химиялық немесе       |Су қорын жән     |          |заттардың   |сұрау,   |
|биологиялық заттардың |айдаланудың      |          |ерекшеліктер|тест жазу|
|табиғи көздерін       |Негізгі          |          |і           |         |
|талдау.               |бағыттары        |          |            |         |
|4.Дәріс. Зиянды       |4 зерт.сабақ.    |Бор,      |Табиғат     |Ауысша   |
|химиялық және         |Су қорын         |тақта,    |Ресустарынэк|сұрау,   |
|биологиялық заттарды  |бағалау          |компьют,  |ономикалық  |         |
|бейтараптандыру       |                 |слайд.    |бағалау     |         |
|ұсыныстары, шаралары, |                 |          |            |         |
|әдістері мен          |                 |          |            |         |
|тәсілдері.            |                 |          |            |         |
|5.Дәріс. Зиянды       |5 зерт.сабақ.    |Бор, тақта|Қазақстанда |Ауысша   |
|химиялық және         |Зиянды химиялық  |          |Жер         |сұрау,   |
|биологиялық заттарга  |және биологиялық |          |Қорын       |         |
|баға беру             |заттар ерекшелігі|          |пайдалану   |         |
|6. Дәріс. Зиянды      |6 зерт.сабақ.    |Бор,      |Жерді       |тест жазу|
|химиялық және         |Қазақстанның     |тақта,    |экономикалық|         |
|биологиялық заттар    |Биологиялық      |компьют,  |Бағалау     |         |
|жүйесіндегі өсімдік   |қорлары,         |слайд.    |түрлері (3  |         |
|дүниесінің алатың орны|олардықорғау     |          |түрі)       |         |
|                      |Жәнетиімді       |          |            |         |
|                      |пайдалану        |          |            |         |
|7. Дәріс. Уландырғыш  |7 зерт.сабақ.    |компьют,  |Су          |тест жазу|
|заттардың             |Әуекеңестігін    |слайд.    |қорынжәнепай|         |
|(концентрациясы)      |Қорғау           |          |даланудыңнег|         |
|жиынтығы және олардың |мәселелері       |          |ізгібағыттар|         |
|түрлері.              |                 |          |ы           |         |
|2 МОДУЛЬ. Зиянды химиялық және биологиялық заттардың қоршаған ортаға түсуі|
|8.Дәріс. Зиянды       |8 зерт.сабақ.    |Бор,      |Қазақстанның|Ауысша   |
|химиялық және         |Зиянды химиялық  |тақта,    |Биологиялық |сұрау,   |
|биологиялық заттардың |және биологиялық |компьют,  |қорлары     |тест жазу|
|қоршаған ортаға және  |заттар (зерттеу, |слайд.    |            |         |
|өндірістік аймаққа    |бағалау)         |          |            |         |
|түсуін болдырмау      |                 |          |            |         |
|9.Дәріс. Химиялық     |9 зерт.сабақ.    |компьют,  |Су жинау    |Ауысша   |
|зақымдану ошағы туралы|Табиғат          |слайд.    |кәсіпорнының|сұрау,   |
|түсінік.              |Пайдалануды      |          |жабық       |         |
|                      |Басқару          |          |жүйелері.   |         |
|                      |негіздері        |          |            |         |
|                      |(заңдар,бағыттар)|          |            |         |
|10.Дәріс. Зиянды      |10 зерт.сабақ.   |компьют,  |Әуе         |Ауысша   |
|химиялық және         |Қоршаған         |слайд.    |Кеңестігін  |сұрау,   |
|биологиялық заттар    |Ортаның          |          |Қорғау      |         |
|өзгеруі               |тазалық,         |          |мәселелері  |         |
|                      |шаруашылық       |          |            |         |
|                      |нормативтері     |          |            |         |
|11.Дәріс. Зиянды      |11зерт.сабақ.    |Бор,      |Ғылыми-     |Ауысша   |
|химиялық және         |Қоршаған         |тақта,    |Техникалықже|сұрау,   |
|биологиялық заттарды  |Ортаны           |компьют,  |тістіктері  |тест жазу|
|қорғау, үйлестіру     |қорғауға, тиімді |слайд.    |және табиғат|         |
|                      |пайдалануға      |          |пайдалану   |         |
|                      |Ынталындыру      |          |(зерттеу,   |         |
|                      |жолдары          |          |бағалау).   |         |
|                      |                 |          |            |         |
|12.Дәріс. Зиянды      |12 зерт.сабақ.   |Бор,      |Автокөлік   |Ауысша   |
|химиялық және         |Табиғат          |тақта,    |құралының   |сұрау,   |
|биологиялық заттар    |Пайдалану        |компьют,  |қалдықтарын |тест жазу|
|экологиялық таза      |төлемдері        |слайд.    |пайдаға     |         |
|технологиясы          |және             |          |асыру       |         |
|                      |оларды           |          |            |         |
|                      |сұрыптау         |          |            |         |
|13.Дәріс. Уландырғыш  |13 зерт.сабақ.   |Бор,      |Уландырғыш  |Ауысша   |
|заттардың             |Жерқорын         |тақта,    |заттардың   |сұрау,   |
|(концентрациясы)      |Пайдалану        |          |қалдықтарын |         |
|жиынтығы және олардың |төлемдері        |          |пайдаға     |         |
|түрлері.              |                 |          |асыру       |         |
|14.Дәріс. УЗ табу     |14 зерт.сабақ.   |Бор,      |Жеңіл және  |Ауысша   |
|(анықтау) жолдары және|УЗ табу,         |тақта,    |текстильді  |сұрау,   |
|оларды жою жолдары    |пайдалану        |слайды.   |өндірістің  |тест жазу|
|                      |                 |          |пайдаға     |         |
|                      |                 |          |асыру       |         |
|15. Уландырғыш        |15 зерт.сабақ.   |Бор, тақта|Өндіріс және|тест жазу|
|заттардың тұрақтылығы |Қоршаған         |          |тұтыну      |         |
|және олардың әсері    |ортаны қорғаудың |          |            |         |
|(факторлары).         |халықаралық      |          |            |         |
|                      |мәселелері.      |          |            |         |



   7. Оқу -  әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы.


   |Оқулықтардың, оқу  |Дана (саны)      |Студенттердің    |Қамтамасыз етілуі|
|әдістемелік        |                 |саны             |%                |
|құралдардың        |                 |                 |                 |
|атаулары           |                 |                 |                 |
|1                  |2                |3                |4                |
|    Жуленко В.Н.,  |14               |14               |100              |
|«Вет.токсикология» |                 |                 |                 |
|М.,2004.           |                 |                 |                 |
|                   |                 |                 |                 |
|                   |                 |                 |                 |
|Л.А.Николаев       |10               |14               |60               |
|«Основы защиты     |                 |                 |                 |
|населения от оружия|                 |                 |                 |
|массового          |                 |                 |                 |
|поражения»         |                 |                 |                 |
|Минск.1988 г.      |                 |                 |                 |
|                   |                 |                 |                 |
|А.И.Бурназян       |15               |14               |100              |
|«Руководство по    |                 |                 |                 |
|медицинской службе |                 |                 |                 |
|ГО» М., 1983 г.    |                 |                 |                 |
|Ю.А.Науменко       |                 |                 |                 |
|«Начальная военная |15               |14               |100              |
|подготовка» М.,    |                 |                 |                 |
|1985 г.            |                 |                 |                 |














8.  Әдебиеттер
      8. 1 Жуленко В.Н., «Вет.токсикология» М.,2004..
      8. 2.  Л.А.Николаев  «Основы  защиты  населения  от  оружия  массового
поражения» Минск.1988 г.
     8. 3. А.И.Бурназян «Руководство по медицинской службе ГО» М., 1983 г.
   8. 4.  Ю.А.Науменко «Начальная военная подготовка» М., 1985 г.



     8.2. Қосымша әдебиеттер


   8.2.1.  Хоружая Т.А. Методы оценки экологической опасности. Москва. 1998.
     8.2.2.  Новиков Ю.В. Экология,  окружающая  среда  и  человек.  Учебное
пособие . Москва.1998.
   8.2.3.   Хоружая Т.А.  Методы  оценки  экологической  опасности.  Москва.
   1998.
   8.2.4. Федорова А.И.,  Никольская А.Н. Практикум  по  экологии  и  охране
   окружающей среды. Москва. 2003.
     8.2.5.   Боровский Э.Е. первое сентября 2000год,радиоактивные отходы
   8.2.6.  Глухов В.В., Лисочкина Т.В., Некрасова Т.П., Экономические основы
   экологии Санкт-Петербург « Специальная литература» 1997.
   8.2.7.  Федорова А.И.,  Никольская А.Н. Практикум по  экологии  и  охране
   окружающей среды. Москва. 2003.
   8.2.8. Хоружая Т.А. Методы оценки экологической опасности. Москва. 1998.
   8.2.9.  Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды.  Алма-Ата  ,
   1991.
   8.2.10.Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. Учебное пособие
   . Москва.1998.











Пәндер