Файл қосу
Қазақстандағы жануарлар биотехнологиясы
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|Семей қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМЖ құжат |ПОӘК | П 042-14-4.04. |
| | |1.20.55 /01-2013 |
|ПОӘК |№1 басылым | |
|«Жануарлар биотехнологиясы»| | |
|пәнінің оқытушысына | | |
|арналған оқу жұмыс | | |
|бағдарламасы | | |
6М060700 – "Биология" мамандығына арналған
"Жануарлар биотехнологиясы"
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ПӘНІНІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
СЕМЕЙ - 2013
Алғы сөз
1. ӘЗІРЛЕНГЕН
Құрастырған Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік
университеті “Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология
негіздерімен” кафедрасының а.ш.ғ.к., м.н.профессор қызметін
атқарушы Нұржанова К.Х.
2. ТАЛҚЫЛАНҒАН
2.1.Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
“Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен”
кафедрасының мәжілісінде.
«___»___________ 20___ж. №___ хаттама
Кафедра меңгерушісі______________Тугамбаева С.М.
2.2.Аграрлық факультеттң оқу - әдістемелік комиссия мәжілісінде.
«___»____________20___ж. №___ хаттама
Төрағасы ___________________ Тлеубаева А.
3. БЕКІТІЛГЕН
Университеттің оқу - әдістемелік кеңесі мәжілісінде мақұлданып,
басылымға ұсынылған.
«___»____________20___ж. № ____хаттама.
ОӘК төрағасы________________ Искакова Г.
ТҰҢҒЫШ РЕТ ЕҢГІЗІЛГЕН
Мазмұны
1. Колдану саласы
2. Ереже белгілейтін сілтемелер
3. Жалпы ереже
4. Оқытушыға арналған пәнің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
5. Магистранттардың өз бетімен істейтін жұмыстары тақырыбының
тізімі
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7. Оқу-әдістемелік эдебиеттермен қамтамасыз етілуінің қартасы
8. Әдебиеттер
1. ҚОЛДАНУ САЛАСЫ:
«Жануарлар биотехнологиясы» пәнінің ОӘК 6М060700 – "Биология"
мамандығына арналған. Ол магистранттарды пәннің мазмұнымен, оның көкейкесті
және қажеттілігімен, саясатымен, оқу барысында меңгерілетін дағдылар және
іскерліктермен таныстырады. ОӘК пәнді зерделеудегі ең басты құрал болып
келеді.
2. ЕРЕЖЕ БЕЛГІЛЕЙТІН (НОРМАТИВТІК) СІЛТЕМЕЛЕР
Осы әзірленген «Жануарлар биотехнологиясы» ПОӘК мына құжаттар
талабына, ұсыныстарына сай, пәннің оқу барысын ұйымдастыру тәртібін
белгілейді:
- Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекетік университетінің
элективті пәндерінің каталогы
- «Жануарлар биотехнологиясы» пәнінің оқу жұмыс бағдарламасы
- - СТУ 042-СМУ-4-2013 Стандарт университета «Общие требования к
разработке и оформлению учебно-методических комплексов дисциплин»;
- ДП 042-1.01- 2013 Документациялық кұжаттар «Пәндердің оқу-
әдістемелік кешенінің құрылымы мен мазмұны»
3. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ
1. Пәннің қысқаша сипаттамасы
М060700 – "Биология" мамандығына арналған.
Осы күнгі биотехнология табиғаттану ғылымдары ішінде ең қарқынды дамып
келе жатқан биология салаларының бірі, әрі мал шаруашылығында алдағы 10-15
жылда оның алға басуы гендік және клеткалық инженерияның дамуымен
анықталмақшы. Қазіргі уақытта мал шаруашылығын өркендету үшін биологиялық
ғылымдардың барлық жетістігін пайдаланып, олардың гендік мүмкіншілігін
жетілдіріп, әсіресе жеке организм дамуының алғашқы сатыларында толық
гаплоидты хромосомаларды қайта құру үшін, оған белсенді араласып, әртүрлі
әдістерді жүйене дамытуды қамтамасыз ету үшін, ірі ауқымды сұрыптау
тәсілдерін жүргізіп, мал өз қрығынан көбеюдің жаңа биологиялық әдістеріне
арналған генетиканың ең соңғы жетістіктеріне сүйеніп, қолдан ұрықтандыру,
ерте ұрпақтарды ауыстырып қондыру, ұрықтар мен жыныс жасушаларын ұзақ
мерзімге сақтау және басқа әдістердің арқасында, ұрық өскіндерің,
трансгендік жануарларды алу қажет.
2. Пәнді оқытудың мақсаты
Осы курстың негізгі мақсаты магистранттар асыл тұқымды малдардың
тектік түрлерін пайдалануға жасушалық, гендік инженерия тәсілдерін
зерделеп, оларды жетілдіру жолдарын игеріп, келешекте малдардың ең құнды
түрін шығаруды үйренуде.
3.3 Пәннің негізгі міндеттері
1) ауыл шаруашылығы биотехнологиясының зерделеу бағыттары және зерттеу
әдістері;
2) басқа биологиялық ғылымдар ішіндегі алатын орнын анықтау;
3) жеке организм дамуындағы жасушалық және молекулалық-генетикалық
негізін зерделеу;
4) мал шаруашылығында қолданылатын себінді, эмбриоинженерия және
трансплантация әдістерін меңгеру.
3.4. Пәнді оқып-меңгерудің нәтижелері
Пәнді толық өткен магистрант:
• зертханада жануарлардың ұрпақтануының ілімдік негіздерін және жануарлар
көбеюінің әртүрлі әдістерін қолдануды меңгереді;
• биотехнологиялық зерттеу жұмыстары бойынша тәжірибелік қабілеттерін
жетілдіреді;
• сұрыптау – асылдандыру жұмыстарын ұйымдастыруды терең біледі, алға
қойылған мақсаттарға орай, эмбриоинженериясы әдістерін пайдаланып,
қажетті зерттеулермен шұғылдана алады;
• биотехнологияның әртүрлі салалары бойынша білімдерін жетілдіреді.
3.5. Курстың пререквизиті: «цитология», «генетика», «жануарлар
физиологиясы».
3.6. Курстың постреквизиті: «Жеке тұлғалық дамудың биологиясы»,
«Молекулалық биология», «Биологияны оқыту әдістемесі».
1 кесте – Оқу жоспарынаң үзіліс
|Курс |Семестр |
|1 |2 |
|Дәріс сабақтары |
|1 Модуль Жануарлардың өсіп-өну негіздері |
|1 Блок Жануарлардың өсіп-өнуінің биологиясы |
|Кіріспе. Жануарлар биотехнологиясы пәні, міндеттері және |1 |
|әдістері. Жануарлар биотехнологиясының қысқаша даму тарихы.| |
|Жануарлардың өсіп-өнуінің биологиялық негіздері. |1 |
|Биотехнологияның селекциялық аспектілері. |1 |
|Ұрғашы-донорларды ұрықтандыру және суперовуляция. |1 |
|2 Блок Эмбриондарды қолдан өсіруді зерттеу |
|Эмбриондарды трансплантациялау. |1 |
|Гаметалардың биологиялық мәні және оларды өсіру. |1 |
|Гаметаларды ұрықтандыру және эмбриондарды in vivo өсіру. |1 |
|2 Модуль Алдын-ала бағдарланған жануарларды алу. |
|1 Блок Гаметалардың және эмбриондардың криобанкі |
|Бағалау, селекция, гаметалар мен эмбриондарды таңдау. |1 |
|In vitro-да гаметасын өсіру және ұрықтандыру. |1 |
|Гаметалардың және эмбриондардың криобанкі. |1 |
|2 Блок ДНҚ деңгейіндегі микроманипуляция |
|Молекулалық биотехнология негіздері |1 |
|ДНК-ң клондау және секвенир векторлары. |2 |
|3 Блок Ген инженериясындағы микротехнология |
|Жануарлар клеткасының ядро деңгейіндегі |1 |
|микротехнологиялары. | |
|Трансгенді, клонды және химерлі жануарлар. |1 |
|Зертханалық сабақтар |
|Жануарлар биотехнологиясы пәні, әдістері және міндеттері. |1 |
|Жануарлардың репродуктивті аппаратының биологиялық мәні. |1 |
|Жануарлардың гаметаларының биологиялық мәні. |1 |
|Жануарлардың биотехнологиялық резерві. |1 |
|Ұрғашы донорларды іріктеу. Ұрғашы-реципиенттерді іріктеу. |1 |
|Аналықтарды іріктеу: аналық-донор және аналық-реципиент. |1 |
|Суперовуляцияланған фолликулогенез. |1 |
|Суперовуляция деңгейі. |1 |
|Эмбриондарды транспантациялау әдістері |1 |
|Бағалау, селекция, гаметаларды таңдау. |1 |
|Бағалау, селекция және эмбриондарды тандау. |1 |
|Ұрықтандыру және гаметаларды қолдан өсіру. |1 |
|МБ 1 |2 |
|Ұрықтандыру және эмбриондарды қолдан өсіру. |2 |
|Ооцитер мен эмбриондар арасындағы өзара байланыс. |2 |
|Донор, эмбрион, реципиент және трансплантант араларындағы |2 |
|өзара байланыстар | |
|Трансплантанттың өнімділік сапасының қалыптасуына аналық |2 |
|эффектінің әсері. | |
|Биотехнологияның молекулалық негіздері. |2 |
|Трансгенді, клонды және химерлі жануарлар. |2 |
|Эмбриоинженерияның теориялық негіздері. |2 |
|МБ 2 |2 |
5. МАГИСТРАНТТЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАР
5.1 Жануарлар биотехнологиясы: пайда болуы, қалыптасуы.
5.2. Қазақстандағы жануарлар биотехнологиясы.
5.3 Биотехнологиядағы сандық биологияның әдістері.
5.4 Күйекті суперовуляциялау және синхронизациялау.
5.5 Жасанды ұрықтандыру.
5.6 Трансплантаттардың селекцияланатын белгілерінің фенотиптік өзгеруі.
5.7 Зертханалық жануарлардың гамета және эмбриондарың бағалау.
5.8 Зертханалық жануарлардың гамета және эмбриондарын селекциялау және
таңдау.
5.9 Экстракорпоралды ұрықтандырумен байланысты процедуралар.
5.10 Гаметаларды және эмбриондарды мұздатудың теориялық аспектілері.
5.11 Криоконсервация және витрификацияның әдістері.
5.12 Репликация, транскрипция және трансляцияның механизмдері.
5.13 ДНҚ химиялық синтезі.
5.14 Полимеразды цепті реакциясы.
5.15 Зертханалық жануарлардың гамета және эмбриондарының деңгейіндегі
микрохирургиялық манипуляциялар.
6 ПӘНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3 кесте - Пәннің оқу-әдістемелік картасы
|Тақырыбы |Көрнекі |Өз бетімен дайындалуға |Бақыл|
| |құралдар|арналған сұрақтар |ау |
| |, ТОҚ, | |түрле|
| |плакатта| |рі |
| |р | | |
|Дәрістер |Зертханалық | | | |
| |сабақтар | | | |
|1 |2 |3 |4 |5 |
|Кіріспе. |Жануарлар |Плакатта|1.Генетикалық |Б |
|Жануарлар |биотехнологиясы |р, |жоспарланатын организмдер | |
|биотехнологиясы |пәні, әдістері |препарат|табиғи биологиялық | |
|пәні, мақсаты, |мен міндеттері |тар, |түрлеріне әсер ете алады | |
|әдістері. | |медиатех|ма? | |
|Эмбриоинженерия | |ника |2.Не себептен мал | |
|тарихының | | |шаруашылығындағы дәстүрлі | |
|қыскаша тарихи. | | |селекция тәсілдері | |
| | | |биотехнологиялық | |
| | | |әдістерсіз жүргізіле | |
| | | |алмайды? | |
|Малдардың |Жануарлардың |Микроско|1.Жынысына байланысты |ТК |
|өсіп-өнуінің |репродуктивтік |п, |жануарлардың | |
|биологиялық |аппаратының |Плакатта|репродуктивтік жүйесінің | |
|негіздері |биологиялық |р, |биологиялық ерекшеліктері.| |
| |негізі |препарат|2.Жынысына қарай | |
| | |тар, |жануарлардың | |
| | |медиатех|репродуктивтік жүйесі | |
| | |ника |қандай органдардан турады.| |
|Мал |Жануарлар |Плакатта|1.Биологияда бірдей |ТК |
|шаруашылығындағы|гаметасының |р, |функция атқарсада, | |
|биотехнологиялық|биологиялық |препарат|жұмыртқа клеткасы несімен | |
|селекциялық |негізі |тар, |сперматозоидтан | |
|аспектілері | |медиатех|ерекшеленеді. | |
| | |ника |2.Неге гаметогенезде | |
| | | |сперматозоидтар жұмыртқа | |
| | | |клеткасынан көп мөлщерде | |
| | | |пайда болады. | |
|Ұрғашы-донорлард|Жануарлардың |Плакатта|1.Организмге әсеріне |ТК |
|ы ұрықтандыру |биотехнологиялық |р, |байланысты репродуктивті | |
|және |қоры |препарат|гормондарды қалай | |
|суперовуляция. | |тар, |жіктейді. | |
| | |медиатех|2.Суперовуляцияланған | |
| | |ника |саулық-донорларды | |
| | | |ұрықтандырғанда қандай | |
| | | |өзгерістерге назар аудару | |
| | | |керек. | |
|Малдардың |Аналық-донорларды|Плакатта|1.Ұрық алатын қошқар және |ТК |
|эмбриондарын |, |р, |сынақшы-қошқар – қолдану | |
|трансплантацияла|аналық-рецепиентт|препарат|ерекшеліктері. | |
|у |ерді сұрыптау. |тар, |2.Саулық-донор және | |
| |Аналықтарды |медиатех|саулық-реципиент – қолдану| |
| |жұптау – |ника |ерекшеліктері. | |
| |саулық-донор және| | | |
| |салық-реципиент | | | |
|Гаметалардың |Суперовуляцияланғ|Плакатта|Күйлеуді синхронизациялау |ТК |
|биологиялық мәні|ан |р, |үшін қандай гормондарды | |
|және оларды |фолликулогенез. |препарат|қолданылады. | |
|өсіру. |Суперовуляция |тар, | | |
| |деңгейі |медиатех| | |
| | |ника | | |
|Гаметаларды |1 МБ |Плакатта|1.Эмбриондар |ТК |
|ұрықтандыру және| |р, |транспланциясының | |
|эмбриондарды in | |препарат|хирургиялық және | |
|vivo өсіру | |тар, |хирургиялық емес | |
| | |медиатех|әдістерінің қандай | |
| | |ника |ерекшеліктері бар. | |
| | | |2.Трансплантацияның | |
| | | |әртүрлі әдістеріне тән | |
| | | |ерекшеліктер. | |
|Бағалау, |Ұрықтандыру және |Плакатта|1.Эмбриондың селекциясында|ТК |
|селекция, |эмбриондарды |р, |қандай шкаланы | |
|гаметалар мен |өсіру.Гаметаларды|препарат|пайдаланады. | |
|эмбриондарды |және эмбриондарды|тар, |2.Эмбриондың сапасын | |
|таңдау |бағалау, |медиатех|қандай жағдайда бағалайды | |
| |селекциялау және |ника | | |
| |сұрыптау | | | |
|In vitro-да |Эмбриондар және |Плакатта|1.Гаметаларды |ТК |
|гаметасын өсіру |ооциттер |р, |культивациялау кезінде | |
|және ұрықтандыру|арасындағы өзара |препарат|қандай әдістерді | |
| |байланыс |тар, |қолданады. | |
| | |медиатех|2.Гаметаларды ұрықтандыру | |
| | |ника |әдістері. | |
|Гаметалардың |Донор, эмбрион, |Плакатта|Эмбриондарды жуып алу |ТК |
|және |реципиент және |р, |кезіңде алынған | |
|эмбриондардың |трансплантат |препарат|биоматериал құрамын | |
|криобанкі |арасындағы қызмет|тар, |зерттеу бойынша методины | |
| |байланысы |медиатех|оқып үйрену | |
| | |ника | | |
|Молекулалық |Трансплантантарды|Плакатта|30 реципиент үшін |ТК |
|биотехнологиясын|ң өнімділік |р, |бұаздылық проценттің | |
|ың негіздері |сапасының |препарат|анықтау | |
| |қалыптасуына |тар, | | |
| |аналық эффектінің|медиатех| | |
| |әсері |ника | | |
|ДНК-ң клондау |Биотехнологияның |Плакатта|1.Мал организмде ДНК және |ТК |
|және секвенирдің|молекулалық |р, |РНК молекуласы қалай жұмыс| |
|векторы |негіздері |препарат|істейді. | |
| | |тар, |2.ДНК өзін қалай | |
| | |медиатех|білдіреді. | |
| | |ника | | |
|ДНК-ң клондау |Трансгендік, |Плакатта|1.Ақуыз синтезінің |ТК |
|және секвенирдің|химерлік және |р, |генетикалық бақылауы қалай| |
|векторы |клондық жануарлар|препарат|жүреді. | |
| | |тар, |2.Эукариот және | |
| | |медиатех|прокариоттың | |
| | |ника |транскрипциалық бірлігінің| |
| | | |арасындағы айырмашылығы | |
| | | |неде. | |
|Жануарлар |Биотехнологияның |Плакатта|1.Вектор қандай |ТК |
|клеткасының |теориялық |р, |қасиеттерімен анықталады. | |
|ядро |негіздері |препарат|2.Секвенирді қандай | |
|деңгейіндегі | |тар, |мақсатта пайдаланады. | |
|микротехнологиял| |медиатех| | |
|ары | |ника | | |
|Трансгенді, |2 МБ |Плакатта|Трансгендік, клонды және |ТК |
|клонды және | |р |химерлі жануарларға қандай| |
|химерлі | |препарат|биологиялық қасиеттер тән.| |
|жануарлар | |тар, | | |
| | |медиатех| | |
| | |ника | | |
7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы
4 кесте - Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы
|Оқулықтардың, оқү-әдістемеліқ |Экземпляр |Магистранттың |Қамтамасыздану %|
|құралдарының атаулары |саны |саны | |
|1 |2 |3 |4 |
|Эрнст Л.К., Трансплантация |12 |2 |100 |
|эмбрионов сельскохозяйственных| | | |
|животных, М., 1989. | | | |
|Бегимкулов Б.К. Молекулярная |10 |2 |100 |
|генетика с основами | | | |
|биотехнологии, Алматы, 1996. | | | |
|Завертяев Б.П. Биотехнология в|6 |2 |100 |
|воспроизводстве и селекции | | | |
|крупного рогатого скота, М., | | | |
|1989. | | | |
8. Әдебиеттер
Негізгі әдебиеттер:
1. Бегимкулов Б.К. Генетика, Алматы, 2000.
2. Бегимкулов Б.К. Молекулярная генетика с основами биотехнологии, Алматы,
1996.
3. Белоус А.М. Криоконсервация репродуктивных клеток, Москва, 1986.
4. Бернет Ф. Клеточная иммунология: Перев с анг. – М.: Мир, 1971.
5. Георгиевский В.И., Физиология сельскохозяйственных животных, М., 1990.
6. Джамалова Г.А. и др. Биотехнология воспроизводства животных с основами
эмбриоинженерии, А., 1996.
7. Завертяев Б.П. Биотехнология в воспроизводстве и селекции крупного
рогатого скота, М., 1989.
8. Калашник И.А., Практикум по общей ветеринарной хирургии, М., 1982.
9. Красота В.Ф. и др. Разведение сельскохозяйственных животных, М., 1990.
10. Мурзамадиев А.М. и др. Биотехнология в воспроизводстве овец, Алматы,
1992.
11. Петухов В.Л. и др. Генетические основы селекции животных. М., 1989.
5.2. Қосымша:
12. Глик Б., Пастернак Дж. Молекулярная биотехнология. Принципы применения.
М., 2002.
13. Грин Н. Биология, М., 1990, т.3.
14. Курбатова Д.А. Криоконсервация спермы сельскохозяйственных животных,
М., 1988.
15.Магда И.И. Оперативная хирургия, м., 1990.
16.Меркурьева Е.К., Биометрия, М., 1970.
17.Мингазова Т.А. Воспроизведение сельскохозяйственных животных, М., 1988.
18.Свенсон К., Уэбстер П. Клетка: Пер. с англ. – М., 1990.
19.Карлсон Б.М., Основы эмбриологии по Пэттену в 2 т.: Пер с анг. – М.,
1983.
20.Студенцов А.П. Ветеринарное акушерство и гинекологитя, М., 1980.
21. Шипилов В.С. Ветеринарное акушерство и гинекологитя, М., 1988.
22. Эрнст Л.К., Трансплантация эмбрионов сельскохозяйственных животных, М.,
1989.
23. Эрнст Л.К. и др. Племенное дело в животноводстве, М., 1987.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz