Файл қосу

Негізгі жазбалар





|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                      |
|ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                             |
|СМК құжатының 3-деңгейі     |ОӘК                 |                          |
|                            |                    |ОӘК                       |
|                            |                    |042-14-18-14.1.02/03-2013 |
| ОӘК                        |                    |                          |
|«Инженерлік графика» пәнінен|№ 1 басылым         |                          |
|оқу–методикалық материалдар |                    |                          |














                            ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН





              5В071100 «Геодезия және картография » мамандығына




         «Инженерлік графика 1» (топографиялық сызу) пәніне арналған

                         ОҚУ-МЕТОДИКАЛЫҚ МАТЕРИАЛДАР

















                                    Семей


                                     2013



    Алғы сөз
    1. ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
         Құрастырған:   Семей   қаласы   Шәкәрім    атындағы     мемлекеттік
    университет,    «Геодезия және құрылыс»кафедрасының  меңгерушісі,т.ғ.к.
    Күдіринова Н.А.,және аға оқытушы Күдіринов С.М.
                                                  «_02_» __09__2013 ж.


    2. ТАЛҚЫЛАНДЫ.
    2.1.  Семей   қаласы   Шәкәрім   атындағы    мемлекеттік   университет,
    «Геодезия және құрылыс» кафедрасының отырысында.
                                                      №  1 хаттама   «_02_»
__09___ 2013 жыл




      Кафедра меңгерушісі, доцент ____________   Н.А.Күдерінова






      2.2.    Ақпараттық-коммуникациялық    факультетінің    оқу-әдістемелік
      кеңесінің отырысында


      № 1 хаттама  «_11_» __09__ 2013 жыл.




    Төрағасы _________________________    Р.С.Бекбаева




    3. БЕКІТІЛГЕН.
    Университеттің оқу-әдістемелік жиынында ұсынылып,құпталға
    № 1 хаттама  «_18_» __09__ 2013 жыл.




    ОӘК төрайымы,бірінші проректор_________________Г.К.Искакова















    4. БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН

    Мазмұны



    |1  |Зертханалық сабақтар                                              |   |
|2  |СӨЖ және СОӨЖ мазмұны                                             |   |
|3  |Студенттің өздік жұмысына арналған тақырыптар                     |   |
|4  |Әдебиет                                                           |   |




































1.Практикалық  сабақ.

Практикалық  сабақ-  өз  бетінше  оқуға   бағыталған   оқу   сабағының   бір
формасы.Практикалық сабақты сабақты жекелеген дисциплиналар бойынша  семинар
формасында өткізуге болады.
Практикалық және лабораториялық  сабақтар  тереңдетіліп  оқытылу  кекрек.Осы
сабақтарды студенттер өздерінің ойларын жәек  ойландыратын  сұрақтарын  айта
алады,жағдайларды  қарастырады.Осының  барлығы   студентердің   машықтануына
мүмкіндік береді.

Практикалық сабақ №1.

Тақырыбы «Сызықтарды әзірлеуге ЕСКД».
1.ГОСТ 2. 104-68. Негізгі жазбалар.
2.ГОСТ 2. 301-68. Пішімдер.
3.ГОСТ 2. 302-68. Масштабтар.
4.ГОСТ 2. 303-68. Сызықтар.
5.ГОСТ 2. 304-81. Қаріптер.
6.ГОСТ 2. 306-68. Графикалық материалдардың белгіленуі және олардың  сызбада
енгізілуі.
7.ГОСТ 2. 307-68. Өлшемдерді түсіру.

ЕСКД –  конструкторлық  құжаттардың  бірыңғай  жүйесі.Ол  жобалық-графикалық
құжаттардың сапасын көтеруге арналған.

Конспект жасау:
Пішімдер,
Масштабтар,
Түзулер,түзу түрлері,белгіленуі
Негізгі жазбалар,өлшемдері.

Қолданылатын әдебиетер:
8.1.1.Сызықтық геометрия./Крылова Н.Н.-М.,1990
8.1.2.Кузнецов Н.С.Сызықтық геометрия.-М.,1981
8.1.5.Чекмарев А.С.инженерлік графика.-М.,1988

Практикалық сабақ  №2.

Тақырыбы «Қаріптер»
Ғылым мен техниканың әр саласында әртүрлі шрифтар қолданылады.ГОСТ  2.304-81
келісімімен,сызбаға және басқа техникалық құжатарға енгізілетін шрифтар  75%
ылдида енгізіледі немесе ылдисыз,1:14 (А типі)  шрифтағы  жуандықпен  немесе
1:10 (Б типі) өлшемімен орындайды.

1-сурет
Аа Бб Нh Ff

2-сурет
Aa Бб Hh Ff
А типті (d=h/14),Б типі (d=h/10)
Милиметрлік қағазға  А типті шрифппен алфавит пен цифрларды жазу.

Практикалық сабақ №3.

Тақырыбы «Түйіндестіру тұрғызылуы».
«Көлбеу, коенустықтың, түйіндестірудің тұрғызылуы».
 Түйіндестіру тұрғызу үшін мыналарды білу керек:
Түйіндестіру ортасы,
Түйіндестіру нүктесі,
Түйіндестіру радиусы.
Ылдидың,коенустықтың, түйіндестірудің тұрғызылуы.

2-тапсырманың мазмұны:
Жекелеген вариант бойынша орындау:
Швеллер мен крестовинада түйіндестіру құру.
Біліктің конустығын салу.

Қолданылатын әдебиетер:
8.1.1.Сызықтық геометрия./Крылова Н.Н.-М.,1990
8.1.2.Кузнецов Н.С.Сызықтық геометрия.-М.,1981
8.1.5.Чекмарев А.С.инженерлік графика.-М.,1988

Практикалық сабақ №4.

Тақырыбы «Геометриялық сызу"
Тапсырма мазмұны:
Жекелеген вариант бойынша келесі сызбаларды орындау:
Білік,
Швеллер,
Крестовины,эллипса.

№2 тапсырманы беру.
Тапсырманың орындалуы:
Тапсырманы А3 форматында орындау (420*297)
Сызба жазбаларын 7 шрифтпен орындау.
Өлшемдерді 5 шрифтпен енгізу.

Қолданылатын әдебиетер:
8.2.2.Сызуға арналған анықтама / Богданов В.Н.-М.,1989
8.2.3.Федеренко В.А.,Шошин  А.И.Машина  жасау  сызуына  арналған  анықтама.-
М.,1981
8.1.3.Фролов С.А. Сызықтық геометрия.-М.,1983
8.1.4.Лагерь А.И.,Колесникова Э.А. Инженерлік графика.-М.,1985


Практикалық сабақ №5.

Тақырыбы «Шаршы торларды тұрғызу».
Шаршы торларды тұрғызуды сызғыштың,үшбұрыштың,циркуль-өлшегіштің   көмегімен
орындайды.
Жатығу мақсаты- ұзындықтарды шегеру арқылы өлшеуді  меңгеру.Барлық  өлшемдер
циркуль-өлшеуішпен және металдық масштаб сызғышпен алынады.
Жұмыстың тәртібі  мен  кезектілігі  келесідегідей.100мм  жақтары  бар  шаршы
тұрғызылады  және  оның  диагоналдарын  жүргізеді.Өлшеуішпен   шаршының   әр
жағының жарты ұзындығын  шегереді.Қорытынды  ретінде  шаршының  диагоналдары
бойынша түзу сызықтар жүргізіледі.

№3 тапсырманы беру.
Тапсырманы А4 форматында орындау.
Квадрат торларды форматтың орта бөлігіне орналастыру.
Жазбаларды 7 шрифтінде орындау.
Өлшемдерді 5 шрифтісінде енгізу.
Қолданылатын әдебиеттер:
8.1.1.П.Е. Лебедев Топографиялық сызу.Недро-1987
8.1.2. Лосяков Н.Н.,Скворцов П.А. Топографиялық сызу. Недро-1985
8.1.3. Фролов  С.А.Сызықтық геометрия-М.,1983
8.2.1. Левицкий В.С. Машина жасау сызуы-М.,1988

Практикалық сабақ №6

Тақырыбы: Топографиялық шрифтер
Технрикалық орындалу талабына байланысты шрифтар келесі  түрлерге  бөлінеді:
Қолжазба,қолмен ақ қағазға немесе басқа материалдарға қолмен,перомен  немесе
басқа құралдармен жазу.
Суретті, шығармашылық  жазбалар  үшін  қолданылатын  кистьпен  немесе  басқа
құралмен енгізілген.
Топографиялық, рельефтік әріп немесе белгілермен беріледі.
Негізгі графикалық белгілерге байланысты  барлық  шрифтар  негізгі  5  топқа
және қосымша 1 топқа бөлінеді.

№ 4 тпсырманы беру
Тапсырманың орындалуы: тапсырманы А3 форматында орындау
Алфавитті 1 топтағы топографиялық шрифтпен жазу.
Қолданылатын әдебиеттер:
8.1.1.П.Е. Лебедев Топографиялық сызу.Недро-1987
8.1.2. Лосяков Н.Н.,Скворцов П.А. Топографиялық сызу. Недро-1985
8.1.3. Фролов  С.А.Сызықтық геометрия-М.,1983
8.2.1. Левицкий В.С. Машина жасау сызуы-М.,1988

Практикалық сабақ №7
Жергілікті заттарды бейнелеуге арналған шартты белгілер
Геометриялық  қасиеттеріне  және  белгіленуіне  байланысты  шартты  белгілер
бөлінеді:
Масштабтық шартты белгілер заттарды бейнелеу үшін қолданылады.
Масштабтық шартты белгілер контурдан,нүктелі пунктирдан,толтырылатын  шартты
белгілерден тұрады.

№5 тапсырманы беру

Тапсырманы А4 форматында орындау.
Квадрат торларды форматтың орта бөлігіне орналастыру.
Жазбаларды 7 шрифтінде орындау.
Қолданылатын әдебиеттер:
8.1.1.П.Е. Лебедев Топографиялық сызу.Недро-1987
8.1.2. Лосяков Н.Н.,Скворцов П.А. Топографиялық сызу. Недро-1985
8.1.3. Фролов  С.А.Сызықтық геометрия-М.,1983
8.2.1. Левицкий В.С. Машина жасау сызуы-М.,1988

Практикалық сабақ №8

Тақырыбы: Қарындашпен сызу.Түзу торсарын тұрғызу.
Түсірілген  және  құрылған  топографиялық  карталар   және   басқа   қосымша
графикалық  құжаттар  алғашында  қарындашпен   сызылады.   Олардың   барлығы
бастапқы болып саналады, ал түпнұсқа түсірістер – карта жасау  үшін  алғашқы
материалдар болып табылады.Сондықтан  да  қарындаш  түпнұсқалары  дәлдігімен
ғана емес жоғары графикалық сапасымен ерекшеленуі керек.
Өз-өзін тексеруге арналған сұрақтар:
    - Сызу  перолары  түрлері,талаптары.Жұмыс  техникасы  (штрихтарды  өсіру
      әдістері)
    - Гидрографияны және рельефті сызу ережелері
    -  Негізгі  шрифтар  (түзу  және  курсив):  белгілері   әріптерді   салу
      ерекшеліктері.
    - Жазбаларды бетке орналастыру ережелері
    -  Синустық  прибор  теориясы.Әртүрлі  жуандықтағы  түзулерді   штрихпен
      орындау ерекшеліктері


№6 тапсырманы беру

Тапсырманы А4 форматында орындау.
Квадрат торларды форматтың орта бөлігіне орналастыру.
Жазбаларды 7 шрифтінде орындау.
Қолданылатын әдебиеттер:
8.1.1.П.Е. Лебедев Топографиялық сызу.Недро-1987
8.1.2. Лосяков Н.Н.,Скворцов П.А. Топографиялық сызу. Недро-1985
8.1.3. Фролов  С.А.Сызықтық геометрия-М.,1983
8.2.1. Левицкий В.С. Машина жасау сызуы-М.,1988



Практикалық сабақ №9

Тақырыбы: Бас жобаларды сызуға арналған шартты белгілер.
Басты – жалпы, жалпылама, негізгі, бас жоба, қысқартылған  –  басжобаны  екі
жақты қарастыруға болады:
   1. Қала дамуының бас жобасы – қала дамуының  ғылыми  негізделген  болашақ
      жобасы, қала тұрғызудың басты құжаты болып  табылады.Осының  негізінде
      қала тұрғызудың барлық жобалары құрылады.
   2. Өнеркәсіптік  кәсіпорынның  бас  жобасы  –  өнеркәсіптік  кәсіпорынның
      маңызды бір бөлігі болып  табылады.Ол   ғимараттар  мен  құрылыстардың
      орналасуы,   инженерлік   желілердің   транспорттық   коммуникациялары
      жайындағы сұрақтардың кешенді шешілуін қамтиды.


№7 тапсырманы беру

Тапсырманы А4 форматында орындау.
Квадрат торларды форматтың орта бөлігіне орналастыру.
Жазбаларды 7 шрифтінде орындау.

Қолданылатын әдебиеттер:
8.1.1.П.Е. Лебедев Топографиялық сызу.Недро-1987
8.1.2. Лосяков Н.Н.,Скворцов П.А. Топографиялық сызу. Недро-1985
8.1.3. Фролов  С.А.Сызықтық геометрия-М.,1983
8.2.1. Левицкий В.С. Машина жасау сызуы-М.,1988



    2 ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІЛІМІ


    |№     |СӨЖ              |Сағаттар    |СОӨЖ           |Сағаттар саны |
|      |                 |саны        |               |              |
|1     |Сызбаларды       |1           |Пішімдер       |1             |
|      |түзетуге арналған|            |               |              |
|      |құралдар         |            |               |              |
|2     |Сызбаларда       |1           |Тапсырманы     |1             |
|      |қателерді        |            |ұйымдастыру.   |              |
|      |түзеттеу         |            |               |              |
|3     |Картографиялық   |1,5         |Қаріптер       |1,5           |
|      |шрифттерді       |            |түрлері.       |              |
|      |құрудың негізгі  |            |               |              |
|      |ережелері        |            |               |              |
|4     |Шартты белгілерді|1           |Тапсырманы     |1             |
|      |сызу             |            |ұйымдастыру.   |              |
|5     |Карта және       |1,5         |Карталар пайда |1,5           |
|      |атластар         |            |болу тарихы.   |              |
|      |классификациясы  |            |               |              |
|6     |Мөлдір           |1,5         |Тапсырманы     |1,5           |
|      |материалдарда    |            |ұйымдастыру.   |              |
|      |басылым          |            |               |              |
|      |түпнұсқасын сызу |            |               |              |
|7     |Өнеркәсіп және   |1           |Шартты белгілер|1             |
|      |ауыл             |            |тұралы жалпы   |              |
|      |шаруашылығының   |            |түсінік        |              |
|      |объектілерді     |            |               |              |
|      |белгілеу үшін    |            |               |              |
|      |шартты белгілер  |            |               |              |
|8     |Гравирлі құралдар|1           |Шартты белгілер|1             |
|      |                 |            |түрлері        |              |
|9     |Мазмуның негізгі |1,5         |Тапсырманы     |1,5           |
|      |элементтері ж\е  |            |ұйымдастыру    |              |
|      |карта құрудағы   |            |               |              |
|      |ерекшеліктер     |            |               |              |
|10    |Құрылыс          |1           |Тапсырманы     |1             |
|      |сызбаларын       |            |ұйымдастыру    |              |
|      |орындау          |            |               |              |
|      |ерекшеліктері    |            |               |              |
|11    |Тахеометірлік    |1           |Тапсырманы     |1             |
|      |түсіріс          |            |ұйымдастыру    |              |
|12    |Көлденең профилді|1           |Тапсырманы     |1             |
|      |сызу.            |            |ұйымдастыру    |              |
|13    |Маркшейдірлік    |1           |Тапсырманы     |1             |
|      |түсірілім ж\е    |            |ұйымдастыру    |              |
|      |оның құжаты      |            |               |              |
|14    |Сызбаларды көшіру|1           |Сызбаларды     |              |
|      |                 |            |көшіруде       |              |
|      |                 |            |қолданатын     |              |
|      |                 |            |құралдар.      |              |




    3. СТУДЕНТКЕ АРНАЛҒАН ТАПСЫРМА


    3.1 Өзін тексеруге арналған сурақтар

1ЕД кесіндісінің  нақты  ұзындығын  тік  бұрышты  үшбұрыштар  тәсілі  арқылы
анықтап, горизонталь жазықтыққа қарағандағы көлбеу бұрышын анықтаңыз
2 Геометриялық бейнелердің эпюрі деп нені атайды және ол қалай алынады?

3 ВЕ кесіндісінің нақты ұзындығын жазықтықтар алмастыру тәсілі арқылы
анықтаңыз

4. Кеңестік ширектері не анықтама берініз.

5 ЕД кесіндісінің нақты ұзындығын бұру тәсілі арқылы анықтаңыз.

6 Шайбаны сызу және өлшемін түсіру.
7 Метрикалық ақаның сызылуы және өлшемін түсіріңіз.
8 Жарты көрініс және жарты тілік кескінде қалай орналасады?

9 АВ кесіндісінің нақты ұзындығын параллель бағытта орын ауыстыру тәсілі
арқылы анықтаңыз тік бұрышты үшбұрыштар тәсілі арқылы анықтаңыз.

10 Сызба геометрия есептерін қандай топқа бөлуге болады?
11 Кескінде жарты көрініс пен жарты тіліктің сызылуы.
12 Құрастыру сызуларында қандай өлшемдер қойылады ?

13 Метрикалық болттың сызылуы және өлшемдерін түсіріңіз.

14 Бөлшектің жұмыс сызуы.
15 Құрастыру сызуы.

16 СВ кесіндісінің нақты ұзындығын жазықтықтар алмастыру әдісі арқылы

анықтаңыз.
17 Центірлік проекциялау.

18 ЕД кесіндісінің нақты ұзындығын параллель бағытта орын ауыстыру тәсілі

арқылы анықтаңыз
19 Центрлік проекция.

20 ЕК кесіндісінің нақты ұзындығын  жазықтықтар алмастыру әдісі арқылы


анықтап, фронталь жазықтығына қарағандағы көлбеу бұрышын анықтаңыз.

21 Метрикалық сыртқы бұранданың сызылуы және өлшемін көрсетіңіз.
22 Метрикалық гайканың сызылуы жене өлшемін түсіріңіз.
23 Кеңістікте екі түзу өз ара қалай орналасады.

24 АД кесіндісінің нақты ұзындығын бұру тәсілі арқылы анықтаңыз.

25 Проекциялаушы түзулер.
26 Жалпы жағдай түзуін сызып көрсетіңіз.

27 МА кесіндісінің нақты ұзындығын жазықтықтар алмастыру тәсілі арқылы
анықтаңыз.

28 Жалпы жағдай жазықтығы.
29 Изометриялық проекция.Өстерінің орналасуы,аксонометрияда штрихталуы.
30 Фронталь проекциялаушы түзуді сызып көрсетіңіз.
31 Құрастыру сызуларында қандай өлшемдер қойылады ?
32 Фронталь проекциялаушы жазықтықты сызып көрсетіңіз.
33 Кескінде жарты көрініс пен жарты тіліктің сызылуы.
34 Қандай жазықты беттің жанама жазықтық дейді?
35 Кескіндер

36 АВ кесіндісінің нақты ұзындығын параллель бағытта орын ауыстыру тәсілі
арқылы анықтап, горизонталь жазықтыққа қарағандағы көлбеу бұрышын
анықтаңыз.

37 Метрикалық ішкі бұранданың сызылуы жене өлшемін түсіріңіз
38 Қиғаш беттер.

39. ЕК кесіндісінің нақты ұзындығын бұру тәсілі арқылы анықтаңыз.

40. Айналу беттері.
41. Негізгі көріністер.

42.. Изометриялық проекция.Өстерінің орналасуы,аксонометрияда штрихталуы

43. Тік және қиғаш бұрышты аксонометриялық проекциялардың айырмашылығы
неде?
44. Фронталь диаметриялық проекция деген не?.








    4  ӘДЕБИЕТ

8.1. НЕГІЗГІ
8.1.1.П.Е. Лебедев Топографиялық сызу.Недро-1987
8.1.2. Лосяков Н.Н.,Скворцов П.А. Топографиялық сызу. Недро-1985
8.1.3 Фролов С.А. Начертательная геометрия.- М., 1983
8.1.4 Лагерь А.И., Колесникова Э.А. Инженерная графика. –М., 1985
8.1.5 Чекмарев А.А. Инженерная графика. - М.,1988
8.1.6 Миронов Б.Г., Миронова Р.С. и др. Инженерная и компьютерная графика.-
М.,2006
8.1.7 Большаков В.А. Инженерная и компьютерная графика: Порактикум.-СПб:БХВ-
Петербург,2004
8.1.8 Гордон В.О. и др. Инженерная графика.-М.,1977
8.1.9 Кузнецов Н.С. Начертательная геометрия. - М., 1981

8.2. ҚОСЫМША
8.2.1 Левицкий В.С. Машиностроительное черчение. – М., 1988
8.2.2 Справочное руководство по черчению/В.Н. Богданов и др. - М., 1989
8.2.3 Федоренко В.А., Шошин А.И. Справочник по машиностроительному
черчению. – М., 1981














Пәндер