Файл қосу

Блок ДНҚ репликациясы



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                             |
|ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                                    |
|                                                                                   |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты        |ПОӘК                   |ПОӘК                         |
|                             |                       |042-18-22.1.10/01-2013       |
|ПОӘК                         |       №       басылым |                             |
|«Молекулярлық биология»      |                       |                             |
|пәнінің оқытушыға арналған   |                       |                             |
|жұмыс бағдарламасы           |                       |                             |





                       ПӘННІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ



                           «Молекулярлық биология»


                   5В060700 «Биология» мамандығына арналған





                          ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН
                               ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
















                                 Семей  2013





                                  Алғы сөз


I. Құрастырған


Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік  университетінің  «Мал  шаруашылығы  және
аңшылықтану морфология негіздерімен» кафедрасының  профессор  м.а.  қызметін
атқарушы Тугамбаева Салима Манатовна   _______«_____»_________2013 ж.



2. Талқыланды:

2.1. Шәкәрім атындағы Семей  мемлекеттік  университетінің  «Мал  шаруашылығы
және аңшылықтану морфология негіздерімен» кафедрасының мәжілісінде

Хаттама «_____ »_________2013 жыл, №



Кафедра меңгерушісі ______________ Тугамбаева С.М.


2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде

Хаттама «____»__________ 2013 жыл, №

Төраға _________________ А.Тлеубаева


3. БЕКІТІЛДІ

      Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және  баспаға
ұсынылды

Хаттама «______»____________2013 жыл, №



ОӘК төрайымы_____________Г. Искакова




4. БІРІНШІ РЕТ ЕҢГІЗІЛГЕН



















      Мазмұны

1. Қолданылу аймағы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ережелер
4. Оқытушыларға арналған пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
5. Студенттердің өздік жұмыстары үшін тақырыптардың тізімі
6. Пән бойынша оқу- әдістемелік карта
7. Оқу- әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы
8. Әдебиеттер


































1.Қолдану саласы:
      «Молекулярлық  биология»  пәнінің  оқытушыларға  арналған  оқу   жұмыс
бағдарламасы 5В060700 «Биология» мамандықтарының студенттеріне арналған оқу-
әдістемелік кешеннің құрамына кіреді.  Ол  студенттерді  пәннің  мазмұнымен,
оның көкейкесті және қажеттілігімен, саясатымен, оқу барысында  меңгерілетін
дағдылар және іскерліктермен таныстырады.

2.  НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы әзірленген «Молекулярлық биология» ПОӘК мына құжаттар талабына,
ұсыныстарына сай, пәннің оқу барысын ұйымдастыру тәртібін белгілейді:
-  5В060700 «Биология» мамандығының элективті пәндердін каталогы 22.02.2012
ж., № 6 протоколымен бекітілген;
- Молекулярлық биология» пәннің оқу бағдарламасы 18.09.2013ж., № 1
университетін оқұ- әдістеме секция протоколымен бекітілген;
-Шәкәрім атындағы Семей мемлекетік университетінің ПОӘК стандарты СТУ 042-
СГУ-4-2013
-документациялық кұжаттар  042-1.01-2013  Құжаттандыру процедурасы «Пәннің
оқу- әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны»

3 .    ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
 3.1. Пәннің қысқаша мазмұны
    Молекулалық биология  фундаментальді дисциплина болып табылады.
Биологиялық  дисциплина  арасында  орталық  орындардың   бірін   алады.   Ол
цитология,  биохимия,  вирусология,  микробиология,генетика,   биотехнология
және т.б. негізі болып табылады.
Молекулалық биологияны биологияның басқа  бөлімдері  сияқты,  маңызды  жалпы
биологиялық көріністердің молекулалық  механизмдерінің  ашылуы  нәтижесінде,
басқа ғылымдармен  білімнің  синтетикалық  аумағының  бір  негізгі  көрінісі
қалыптасатындай анықтауға болады.
3.2.  Курстың мақсаты:
   Курс көшіру және қолдану кезіндегі жасушалардағы генетикалық  ақпараттың
молекулалық  құрылысы  мен  механизмдеріне  арналған.  Молекулалық  биология
нуклеин қышқылдары мен ақуыздардың құрылысы мен  құрамындағы,  жасушалардағы
генетикалық   аппараттың   жүзеге    асуының    құрылыс-қызметіндегі    және
тұқымқуалаушылық  ақпараттың,   аппоптоздың,   генетикалық   кодтың   жүзеге
асуындағы ерекшеліктерді оқытады.
   3.3. Пәннің негізгі міндеті:
    Бұл курстағы негізгі тапсырма  студенттерге  тек  молекулалық  биология
аумағында  білім  беріп  қана  қоймай,  жалпы  және   молекулалық   генетика
аумағында кеңінен меңгеріп, ойлануларына  және  өз  беттерінше  жұмыс  жасай
алуға мүмкіндік беру керек.
3.4. Пәнді оқу барысында студент:
Бұл  курстағы  негізгі  тапсырма  студенттерге  тек   молекулалық   биология
аумағында  білім  беріп  қана  қоймай,  жалпы  және   молекулалық   генетика
аумағында кеңінен меңгеріп, ойлануларына  және  өз  беттерінше  жұмыс  жасай
алуға мүмкіндік беру керек.
    -   өсімдіктер   және   жануарлар   организміндегі   құрамында   болатын
      жасушалардың  және  жасушасыз  құрылымдардың  микро-,  субмикроскоптық
      құрылысын, тіршілік әрекетін;  жыныс  жасушаларының  құрылыс,  қызмет,
      даму ерекшеліктерін білу;
    -  тұрақты  және  уақытша  гистологиялық   препараттарды,   микроскоптың
      окулярлық  көрсеткішін  әзірлеу  техникасының  негізімен  және  онымен
      зерделеу әдістерін; практикалық еңбегте  организм,  ағзалар,  ұлпалар,
      жасушалар  және  субжасушалық  элементерді  күрделі,  кешенді  зерттеу
      әдістерін қолдануды және пайдалануды білу;
3.5.Курстың пререквизиті
Пәнді зерделеудің басты негізі орта мектептің оқу бағдарламасына сай  өткен:

Генетика
3.6 Курс постреквизиті: жеке даму биологиясы

   -   Оқу жоспарының көшірмесі
                                                                     кесте 1

|Курс                                                           |Семестр      |
|1                                                              |2            |
|Дәрістер                                                                     |
|1 Модуль Молекулалық биологияның пайда болуының қысқаша тарихы және дамуының |
|негізгі кезендері                                                            |
|1 Блок Тіршілік туралы ғылымдар жүйесіндегі молекулалық биологияның орны және|
|рөлі                                                                         |
|Кіріспе                                                        |1            |
|Молекула аралық қарым-қатынас және олардың тірі жүйеде қызмет  |1            |
|етудегі рөлі. Сигналдық қарым-қатынастардың жасуша аралық және |             |
|жасуша ішілік механизмдері.                                    |             |
| 2 Блок   Ақуыздар                                                           |
|Ақуыздар құрылымы                                              |1            |
|2 Модуль  Нуклеин қышқылдары                                                 |
|1 Блок  Генетикалық аппараттың молекулалақ қурылымы                          |
|Геном жайлы жалпы мәліметтер                                   |1            |
|2 Блок  ДНҚ – ның құрылымы                                     |             |
|ДНҚ – ның құрылымы және қызметі, ДНҚ – ның тұқымқуалаушылық    |1            |
|ақпараттарын тасымалдаудағы рөлі                               |             |
|3 Блок РНҚ – ның құрылымы                                                    |
|РНҚ – ның құрылымы және қызметі, ДНҚ – ның тұқымқуалаушылық    |1            |
|ақпараттарын тасымалдаудағы рөлі                               |             |
|3 Модуль   Ақуыз биосинтезі                                                  |
|1 Блок  Трансляция, ақуыздардың жиналуы, модификация                         |
|Генетикалық код. Генетикалық кодтың негізгі құрылымы. Кадондар |1            |
|құрылысы                                                       |             |
|Блок 2  ДНҚ– ның репликациясы                                                |
|Репликацияның молекулярлық механизмі                           |1            |
| ДНҚ транскрипциясының РНҚ түзілу процесі                      |1            |
|4 Модуль  Нуклеин қышқылдарының денатурациясы және ренатурациясы             |
|1 Блок  Денатурация процесінің кооперативтілігі. Балқу температурасы.        |
|Денатурацияны бағалау әдісі. Ренатурация және молекулярлық гибридизация      |
|Нуклеин қышқылдарының денатурациясы және ренатурациясы         |1            |
|Нуклеин қышқылдарының биосинтезі және и деградациясы           |1            |
|2 Блок  Тұқым қуалаушылықтың зат алмасуының және               |             |
|тасымалдануының молекулярлық механизмі                         |             |
|Генетикалық инженерия                                          |1            |
|Мутагенез, ДНҚ репарациясы және кроссинговердің  молекулярлық механизмі      |
|Рекомбинантты ДНҚ технологиясы                                 |             |
|3 Блок  Апоптоз                                                              |
|Аппоптоз. Программаланған жасуша өлімі жайлы жалпы көзқарас    |1            |
|Тәжіребелік сабақ                                                            |
|1 Модуль  Молекулалық биология даму тарих                                    |
|Жасуша- өмір негізі                                            |2            |
|Молекулалық биологияның қазіргі заманғы әдістері. Жасушааралық |2            |
|қатынас және олардың тірі жүйелерді функционирлеудегі          |             |
|2 Блок Ақуыздар                                                              |
|Ақуыздар құрылымы                                              |2            |
|2 Модуль Нуклеин қышқылдары                                                  |
|1 Блок  Генетикалық аппараттың молекулалақ қурылымы                          |
|Геномның құрылысы және ұйымдасуы                               |2            |
|2 Блок  Нуклеин қышқылдарының құрылымы                                       |
| ДНҚ-ның құрылысы және физико-химиялық құрамы және олардың     |2            |
|тұқымқуалаушылық ақпаратты іске асырудағы мәні                 |             |
|РНҚ құрылысы және физико-химиялық құрамы және олардың          |2            |
|тұқымқуалаушылық ақпаратты іске асырудағы мәні                 |             |
|3 Модуль Ақуыз биосинтезі                                                    |
|1 Блок Ақуыз биосинтезі                                                      |
|Генетикалық код. Генетикалық кодтың негізгі құрылымы. Ақуыз    |2            |
|биосинтезі                                                     |             |
|2 Блок  ДНҚ репликациясы. Репликацияның молекулярлық механизмі               |
|Репликацияның молекулярлық  механизмі                          |2            |
|ДНҚ транскрипциясының РНҚ түзілу процесі                       |2            |
|4 Модуль Нуклеин қышқылдарының денатурациясы және ренатурациясы              |
|1 Блок Денатурация процесінің кооперативтілігі. Балқу температурасы.         |
|Денатурацияны бағалау әдісі. Ренатурация және молекулярлық гибридизация.     |
|Нуклеин қышқылдарының денатурациясы және ренатурациясы         |2            |
|Нуклеин қышқылдарының биосинтезі және деградациясы.            |2            |
|2 Блок Тұқым қуалаушылықтың зат алмасуының және тасымалдануының молекулярлық |
|механизмі. Гендік инженерия                                                  |
| Гендік инженерия                                              |2            |
|Мутагенез, ДНҚ репарациясы және кроссинговердің  молекулярлық  |2            |
|механизмі.                                                     |             |
|Рекомбинантты ДНҚ технологиясы                                 |2            |
|3 Блок Апоптоз                                                               |
|Аппоптоз. Программаланған жасуша өлімі жайлы жалпы көзқарас.   |2            |
|Аппоптоз регуляциясы                                           |             |

5. Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптар тізімі.
5.1 ДНҚ репарациясы
5.2. Молекулалық эволюцияның түрлері
5.3. Нуклеин қышқылдарының алғашқы құрылымы, ДНҚ пішіндерінің әртүрлілігі.
5.4. Генетикалық материал түрлері және оның әртүрлі вирустардағы
репликациясы
5.5.  Вирустардың өзара қатынасу түрлері
5.6  Бактериалдық хромосома құрылысы
5.7. Регуляциямен   адаптацияның молекулярлық механизмі
5.8. Прокариоттық геном құрылысы
5.9. Бактериялық плазмидалар
5.10. Биоинформатика
5.11. Эукариотты гендер құрылысы
5.12. Онкогендер және антионкогендер
5.13. Эукариоттардың қозғалмалы генетикалық элементтері.
5.14. «Адам геномы» бағдарламасы.
5.15. Апоптоздың молекулалық механизмдері


                      6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы

                                      Кесте 3

|Тақырыбы                           |Көрнекіліктер,Т|Өздік          |Бақылау|
|                                   |СО, плакаттар, |жұмыстарға     |түрі   |
|                                   |лабораториялық |арналған       |       |
|                                   |стенд          |сұрақтар       |       |
|Дәрістер        |Тәдіребелік        |               |               |       |
|                |сабақтар           |               |               |       |
|1               |2                  |3              |4              |5      |
|Кіріспе         |Молекулалық        |Слайдтар,      | ДНҚ           |Аузша  |
|                |биологияның даму   |кестелер       |репарациясы    |сұрау, |
|                |тарихы. Жасуша-өмір|               |               |мини   |
|                |негізі.            |               |               |-тест  |
|Молекула аралық |Молекулалық        |Слайдтар,кестел|Молекулалық    |Аузша  |
|қатынас және    |биологияның қазіргі|ер             |эволюцияның    |сұрау, |
|олардың тірі    |заманғы әдістері.  |               |түрлері        |мини   |
|жүйелерді       |Молекула аралық    |               |               |-тест  |
|функнионирлеудег|қатынас және       |               |               |       |
|і рөлі. Жасуша  |олардың тірі       |               |               |       |
|аралық және     |жүйелерді          |               |               |       |
|жасуша ішілік   |функнионирлеудегі  |               |               |       |
|сигналдық       |рөлі.              |               |               |       |
|механизмдер.    |                   |               |               |       |
|Ақуыздар        |Ақуыздар құрылысы. |Слайдтар,      | Нуклеин       |Аузша  |
|құрылысы.       |Жасушаның химиялық |кестелер       |қышқылдарының  |сұрау, |
|                |құрамы.            |               |алғашқы        |мини   |
|                |                   |               |құрылымы, ДНҚ  |-тест  |
|                |                   |               |пішіндерінің   |       |
|                |                   |               |әртүрлілігі.   |       |
|Генетикалық     |Генетикалық        |Слайдтар,      | Генетикалық   |Аузша  |
|аппараттың      |аппараттың         |кестелер       |материал       |сұрау, |
|молекулалық     |молекулалық        |               |түрлері және   |мини   |
|ұйымдасуы.      |ұйымдасуы. Геномның|               |оның әртүрлі   |-тест  |
|Геномның        |құрылысы және      |               |вирустардағы   |       |
|құрылысы және   |ұйымдасуы.         |               |репликациясы   |       |
|ұйымдасуы.      |                   |               |               |       |
| Нуклеин        | ДНҚ-ның құрылысы  |Слайдтар,      |Вирустардың    |Аузша  |
|қышқылдарының   |және               |кестелер       |өзара қатынасу |сұрау, |
|құрылысы.       |физико-химиялық    |               |түрлері        |мини   |
|ДНҚ-ның құрылысы|құрамы және оның   |               |               |-тест  |
|және            |тұқым қуалаушылық  |               |               |       |
|физико-химиялық |ақпаратты жүзеге   |               |               |       |
|құрамы және оның|асырудағы мәні.    |               |               |       |
|тұқым           |                   |               |               |       |
|қуалаушылық     |                   |               |               |       |
|ақпаратты жүзеге|                   |               |               |       |
|асырудағы мәні. |                   |               |               |       |
|РНҚ-ның құрылысы|РНҚ-ның құрылысы   |Слайдтар,      |Бактериалдық   |Аузша  |
|және            |және               |кестелер       |хромосома      |сұрау, |
|физико-химиялық |физико-химиялық    |               |құрылысы       |мини   |
|құрамы және     |құрамы және олардың|               |               |-тест  |
|олардың тұқым   |тұқым қуалаушылық  |               |               |       |
|қуалаушылық     |ақпаратты жүзеге   |               |               |       |
|ақпаратты жүзеге|асырудағы мәні.    |               |               |       |
|асырудағы мәні. |                   |               |               |       |
|Ақуыз биосинтезі|Ақуыз биосинтезі   |Слайдтар,      |Регуляциямен   |Аузша  |
|                |                   |кестелер       |адаптацияның   |сұрау, |
|                |                   |               |молекулярлық   |мини   |
|                |                   |               |механизмі      |-тест  |
|ДНҚ             |ДНҚ репликациясы.  |Кестелер       |Прокариоттық   |Аузша  |
|репликациясы.   |Репликацияның      |               |геном құрылысы |сұрау, |
|Репликацияның   |молекулалық        |               |               |мини   |
|молекулалық     |механизмі.         |               |               |-тест  |
|механизмі.      |                   |               |               |       |
|Генетикалық     |Генетикалық        |Кестелер       |Бактериялық    |Аузша  |
|ақпараттың      |ақпараттың жүзеге  |               |плазмидалар    |сұрау, |
|жүзеге асуының  |асуының молекулалық|               |               |мини   |
|молекулалық     |механизмі.         |               |               |-тест  |
|механизмі.      |                   |               |               |       |
|Нуклеин         |Нуклеин            |Слайдтар,      |Биоинформатика |Аузша  |
|қышқылдарының   |қышқылдарының      |кестелер       |               |сұрау, |
|денатурациясы   |денатурациясы және |               |               |мини   |
|және            |ренатурациясы      |               |               |-тест  |
|ренатурациясы   |                   |               |               |       |
|Нуклеин         |Нуклеин            |Кестелер       |. Эукариотты   |Аузша  |
|қышқылдарының   |қышқылдарының      |               |гендер құрылысы|сұрау, |
|биосинтезі және |биосинтезі және    |               |               |мини   |
|деградациясы    |деградациясы       |               |               |-тест  |
|Тұқымқуалаушылық|Тұқымқуалаушылықтың|Кестелер       |Онкогендер және|Аузша  |
|тың зат         |зат алмасуының және|               |антионкогендер.|сұрау, |
|алмасуының және |көшуінің           |               |               |мини   |
|көшуінің        |молекулалық        |               |               |-тест  |
|молекулалық     |механизмі.         |               |               |       |
|механизмі.      |Генетикалық        |               |               |       |
|Генетикалық     |инженерия.         |               |               |       |
|инженерия.      |                   |               |               |       |
|Мутагенез, ДНҚ  |Мутагенез, ДНҚ     |Кестелер       |Эукариоттың    |Аузша  |
|репарациясы,    |репарациясы,       |               |қозғалмалы     |сұрау, |
|кроссинговердің |кроссинговердің    |               |генетикалық    |мини   |
|молекулалық     |молекулалық        |               |элементтері    |-тест  |
|механизмі.      |механизмі.         |               |               |       |
|Рекомбинантты   |Рекомбинантты ДНҚ  |Кестелер       |«Адам геномы»  |Аузша  |
|ДНҚ             |технологиясы.      |               |бағдарламасы   |сұрау, |
|технологиясы.   |                   |               |               |мини   |
|                |                   |               |               |-тест  |
|Аппоптоз.       |Аппоптоз.          |Кестелер       |Апоптоздың     |Аузша  |
|Программаланған |Программаланған    |               |молекулалық    |сұрау, |
|жасушалық өлім  |жасушалық өлім     |               |механизмдері   |мини   |
|жайлы жалпы     |жайлы жалпы        |               |               |-тест  |
|көзқарас.       |көзқарас. Аппоптоз |               |               |       |
|Аппоптоз        |регуляциясы.       |               |               |       |
|регуляциясы.    |                   |               |               |       |

           7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
                                                                    Кесте  4
|Оқулықтардың,оқу-әдістемел|Экземпляр саны |Студент саны      |Қамтамасыздану|
|ік құралдарының атаулары  |               |                  |%             |
|1                         |2              |3                 |4             |
|Коничев А.С.,Севастьянова |5              |25                |10            |
|Г.А. Молекулярная биология|               |                  |              |
|М., 2005                  |               |                  |              |
|Албертс Б., Брейм Д.,     |50             |25                |100           |
|Льюис Дж., Рэфф М.,       |               |                  |              |
|Робертс К., Уотсон Дж.,   |               |                  |              |
|Молекулярная биология     |               |                  |              |
|клетки М., в пяти томах,  |               |                  |              |
|1994.                     |               |                  |              |
| Ашмарин И.П. Молекулярная|30             |25                |100           |
|биология Ленинград., 1974.|               |                  |              |
|Уотсон Дж. Молекулярная   |5              |25                |10            |
|биология клетки: в 5-ти   |               |                  |              |
|томах. М., 1978           |               |                  |              |
|Зенбуш П. Молекулярная и  |5              |25                |10            |
|клеточная биология: в 3-х |               |                  |              |
|томах. М.,1982            |               |                  |              |
|Вилли К.  Биология. М.,   |15             |25                |20            |
|Мир., 1978                |               |                  |              |



   8. Әдебиеттер

8.1. Негізгі әдебиеттер :
8.1.1 Коничев А.С.,Севастьянова Г.А. Молекулярная биология М., 2005
8.1 .2 Ашмарин И.П. Молекулярная биология Ленинград, 1974.
8.1.3 Жинкин Л.Н., Румянцев П.П. Руководство по цитологии. М., 1966
8.1.4 Албертс Б., Брейм Д., Льюис Дж., Рэфф М., Робертс К., Уотсон Дж.,
Молекулярная биология клетки М., в пяти томах, 1994.
8.1. 5Вилли К.  Биология. М., Мир., 1978
8.1. 6 Уотсон Дж.,  Молекулярная биология гена. М., Мир. 1986.
8.1. 7 Энгельгарт В.А. Молекулярная биология. М., Наука, 1964.
8.2. Қосымша әдебиеттер:
8.2.1  Свенсон К., Уэбстер П. Клетка. М.,1980
8.2.2. Зенбуш П. Молекулярная и клеточная биология: в 3-х томах. М.,1982
8.2.3 Поликар А., Беси М. Элементы патологии клетки. М., 1970
8.2.4 Де Дюв К. Путешествие в мир живой клетки. М., 1987
8.2.5 Кемп П., Ареис К. Введение в биологию. М., 1988
8.2.6 Бергельсон Л.Д. Биологические мембраны: факты и гипотезы. М.,1975
8.2.7 Болдырев А.А. Строение и функции биологических мембран. М., 1987
8.2.8. Шахламов В.А., Авцин А.П. Патология клетки. М.,1980


















































































































































































































Пәндер