Файл қосу

Металдарды қысыммен өңдеу. Қысыммен өңдеу технологиясы




|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ                          |
|СЕМЕЙ қаласындағы ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                   |
|3-деңгейлі СМЖ құжаты       |ПОӘК                  |                          |
|                            |                      |                          |
|                            |                      |ПОӘК 042 – 18 – 8.1.60/02-|
|                            |                      |2013                      |
|ПОӘК                        |                      |                          |
|Пәннің жұмыс бағдарламасы   |№1 басылым            |                          |
|«Машина жасау технологиясы» |                      |                          |
|оқытушыға арналған          |                      |                          |









                       ПӘННІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                     «Машина жасау технологиясы» пәнінен
               5В072400 – Технологиялық машина және жабдықтар
                            мамандығына арналған


                                             ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР





















                                 Семей 2013


|                                                  М А З М Ұ Н Ы              |
|                                                                             |
|1. |Қолданылу саласы……………………………………………………….......                         |4  |
|2. |Нормативтік сілтемелер………………………………………………..........                   |4  |
|3. |Жалпы ережелер………………………………………………………..........                        |4  |
|4. |Пәннің оқытушыға арналған жұмыс                                      |6  |
|   |бағдарламасы......................….........                         |   |
|5. |Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптар тізімі……….........  |9  |
|6. |Пән бойынша оқу-әдістемелік карта………………………………….........              |11 |
|7. |Оқу- әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу                      |15 |
|   |картасы……..............                                              |   |
|8. |Әдебиеттер……………………………………………………………...........                         |16 |






































































      1.  ҚОЛДАНЫЛУ САЛАСЫ


      « Машина жасау технологиясы  »  пәні  бойынша  оқу-әдістемелік  кешені
5В073200 –    мамандығы  студенттеріне  арналған.  Ол  студенттерді  курстың
мазмұны, оның маңыздылығы мен қажеттілігі және курс  саясатымен  таныстырып,
оқу  процесінде  іскерлік  пен   дағдыны  қалыптастырады.    Оқу-әдістемелік
кешені пәнді оқып-үйрену барысында негізгі жетекші құжат болып табылады.

      2.  НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

      « Машина жасау технологиясы»  пәнінің оқу-әдістемелік  кешені  төменде
келтірілген құжаттың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес жасалды  және  пәннің
оқу процесін ұйымдастыру тәртібін осы негізде белгілейді:







      3.3. Пән мазмұнының қысқаша сипаты


      «Машина жасау технологиясы»  –  қазіргі  заманғы  конструкциялық  және
аспаптық  материалдардың  құрлысын,  құрылымын,  қасиеттерін  және   олардың
беріктендірілу тәсілдерін; сонымен  бірге  машина  бөлшектері  мен  бұйымдар
жасаудың өндірістегі прогрессивті технологиялық  тәсілдерін  оқытады.  Олар:
әртүрлі құю тәсілдері және қысыммен өңдеу, пісіру, механикалық кесу   сияқты
дайындамалардың пішінін қалыптастыру технологиясы.
      Болашақ   маман    технологиялық    машиналар    мен    қондырғылардың
эксплуатациялық  техникалық  сипаттамаларын  және  машиналар   мен   олардың
тораптарының жұмыс  сенімділігін  қамтамасыз  етуді,  сонымен  бірге  оларды
жасап шығарудың экономикалық тиімділігін білуі керек.


      3.4. Курстың мақсаты


      Аталған курстың мақсаты –  студенттерге,  келешекте  арнаулы  пәндерді
оқып-үйренуге  және  мамандық   бойынша   практикалық   қызметіне   қажетті,
материалдардың құрлысы мен қасиеттері, машина  бөлшектері  мен  дайындамалар
жасаудың негізгі технологиялық әдістері туралы білім беру;  қазіргі  заманғы
өндірістің мүмкіншіліктерімен, өңдеудің  әртүрлі  технологиялық  әдістерінің
даму   және   жетілдірілу   перспективаларымен,   сондай-ақ   конструкциялық
материалдарды өңдеу және беріктендіру тәсілдерімен таныстыру.


    3.5. Курстың негізгі міндеті


    Курсты оқытудың негізгі міндеті – студенттерге:
    (  конструкциялық  материалдардың  құрлысы  мен  қасиеттерінің  негізгі
заңдылықтарын;
    (  термиялық және химия-термиялық өндеу режимдерін белгілеуді;
    (  көміртекті  және  қосындылы  болаттар  мен  шойындар,  түсті  металл
қорытпаларын топтастыру мен маркалауды;
    (  металл және металл емес материалдарды дұрыс таңдап,  қолдана  білуді
және сонымен бірге, аталған курстың  негізгі  міндеті  студенттерге  белгілі
мәліметтер (анықтамалар, заңдылықтар, есептерді шешу тәсілдері)  қорын  ғана
беру емес, оларды қолдана білуді үйрету.




    3.6. Пәнді оқыту нәтижесінде студент:


    5В072400   –     мамандығының   бакалаврі   жоғары   базалы    білімнің
(бакалавриат) мемлекеттік жалпы міндетті стандартына сәйкес:
    ▪ технологиялық машиналар  мен  қондырғылардың  қажетті  эксплуатациялық
      қасиеттерін  қамтамасыз  ететін  материал,  оның  құрлысы,  қасиеттері
      сонымен бірге бастапқы және соңғы  термиялық  өңдеу  режимдері  туралы
      түсінігі болуы керек;
    ▪  өнімнің  жоғары  сапасын  қамтамасыз  ететін  машина  бөлшектері  мен
      дайындамаларын алу мен өңдеудің технологиялық тәсілдерін білуі  керек;


    ▪ конструкциялық материалды дұрыс таңдап,  қажетті  қасиет  мен  құрылым
      алу мақсатында өңдеу тәсілдерін белгілеуді меңгеруі керек;
    ▪  материал   құрылымын   металлографиялық   талдауды;   әртүрлі   өңдеу
      тәсілдерінен кейінгі  дайындаманың  механикалық  қасиеттерін;   қалып,
      өзекше,  поковка  және  пісірілген  конструкциялар  жасауға   практика
      жүзінде дағдылану керек;
    ▪ конструкциялық және аспаптық материалдар, олардың құрлысы мен
      қасиеттері, металл және металл емес материалдардан машина бөлшектері
      мен бұйымдар жасау технологиясына, термиялық өңдеудің әртүрлі
      тәсілдерінің технологиясына компетентті болу керек.


    3.7. Курстың басты деректемелері:


            • Физика;
            • Химия;


    3.8. Курстың деректемелері:


            • Машина жасау технологиясы;
            • Машина бөлшектері және құрастырмалау негіздері.




    4. ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ


    Пәннің оқытушыға  арналған  жұмыс  бағдарламасында  дәріс  сабақтарының
тақырыптары  мен мазмұны, машықтану жұмыстардың  тізімі  бойынша  ұсынылатын
әдебиеттер және оларға бөлінген сағаттар саны келтірілген (4.1-кесте).


    Кесте 4.1 – Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу


    |Тақырыптар атауы және олардың мазмұны           |Сағатта|Әдебиеттер          |
|                                                |р саны |                    |
|1                                               |2      |3                   |
|Дәріс сабақтары                                                             |
|1-тақырып. Металдарды кесу арқылы өңдеуді топтастыру                        |
| Механикалық өңдеу. Кесіп өңдеудің технологиялық|1      |8.1.1. – (бет.      |
|мүмкіндіктері. Кесіп өңдеудің жалпы             |       |7-24);              |
|сипаттамалары. Кесу режимдері, бет              |       |8.2.1. – (бет.      |
|кедір-бұдырлығы. Кесіп өңдеуге арналған         |       |81-88);             |
|станоктар.                                      |       |8.2.5. – (бет.      |
|еталдарды  зерттеудің физикалық және            |       |62-64);             |
|структуралық тәсілдері.  Кристалдық тордың      |       |8.2.6. – (бет.      |
|түрлері. Кристалды тордың негізгі сипаттамалары.|       |58-62);             |
|Металдар анизотропиясы. Металдардың нақты       |       |8.2.8. – (бет.      |
|құрлысы. Металдардағы ақаулар түрлері және      |       |20-42).             |
|олардың металл қасиеттеріне әсері.              |       |                    |
|2-тақырып. Металдар мен қорытпалардың кристалдануы                          |
|Кристалданудың энергетикалық шарттары.          |1      |8.1.1. – (бет.      |
|Кристалдану процесінің механизмі. Кристалл      |       |24-37);             |
|өскіндерінің түзілуі мен өсуі. Кристалдану      |       |8.2.1. – (бет.      |
|кезіндегі суынудың термиялық қисықтары. Сұйық   |       |88-102);            |
|металды модификациялау. Металл кесегінің        |       |8.2.5. – (бет.      |
|құрлысы. Металдардағы полиморфты және магнитті  |       |64-66);             |
|түрленулер.                                     |       |8.2.6. – (бет.      |
|                                                |       |58-65);             |
|                                                |       |8.2.8. – (бет.      |
|                                                |       |42-53).             |
|3-тақырып. Қорытпалар теориясы                                              |
|Қорытпа. Металл қорытпасы. Жүйе. Компонент.     |1      |8.1.1. – (бет.      |
|Фаза. Қатты ерітінділер және оның түрлері.      |       |37-67);             |
|Механикалық қоспа. Химиялық қосылыс. Қорытпалар |       |8.2.1. – (бет.      |
|күйі диаграммасының түрлері. Гиббс заңы немесе  |       |106-124);           |
|фазалар ережесі мен кесінділер ережесін қолдану.|       |8.2.5. – (бет.      |
|Еркіндік дәрежесі саны немесе жүйе              |       |66-78);             |
|варианттылығы. Темір көміртекті қорытпалардың   |       |8.2.6. – (бет.      |
|фазалары  мен компоненттері. Темір-цементит     |       |83-93);             |
|жүйесі күй диаграммасы. Темір-графит жүйесі күй |       |8.2.8. – (бет.      |
|диаграммасы. Көміртегілі болаттар мен шойындар, |       |54-72).             |
|олардың топтастырылуы, қасиеттері мен қолданылуы|       |                    |
|және маркалануы.                                |       |                    |
|4-тақырып. Металдардың пластикалық деформациясы мен механикалық қасиеттері  |
|Металдар деформациясының физикалық табиғаты.    |1      |8.1.1. – (бет.      |
|Серпімді және пластикалық деформация. Сыңарлану.|       |68-117);            |
|Поликристалдардың пластикалық деформациясы.     |       |8.2.1. – (бет.      |
|Беріктік пен пластикалық қасиеттердің           |       |125-153);           |
|сипаттамалары. Қаттылық ұғымы. Металдардың      |       |8.2.5. – (бет.      |
|қирауы. Металдардың пластикалық және морттық    |       |113-124);           |
|күйіне әсер ететін факторлар.  Металдардың      |       |8.2.6. – (бет.      |
|қажуы. Деформацияланған металдардың құрылымы мен|       |65-83);             |
|қасиеттеріне қыздырудың әсері. Қайту және       |       |8.2.8. – (бет.      |
|полигонизация. Рекристализация. Суық және ыстық |       |74-106).            |
|деформациялар.                                  |       |                    |
|5-тақырып. Термиялық өңдеу теориясының негіздері                            |
|Болатты қыздыру кезінде болатын өзгерістер.     |1      |8.1.1. –            |
|Аустенит түйіршігінің өсуі. Түйіршік өлшемінің  |       |(бет.156-191);      |
|болаттың механикалық және технологиялық         |       |8.2.1. – (бет.      |
|қасиеттеріне әсері. Асыра суыту және асыра      |       |169-188);           |
|күйдіру. Аустенит түйіршігінің өсуі. Асыра      |       |8.2.5. – (бет.      |
|суытылған аустениттің изотермиялық ыдырау       |       |88-92);             |
|диаграммасы. Перлитті түрлену. Мартенсит, оның  |       |8.2.6. – (бет.      |
|құрлысы мен қасиеті. Мартенситтік түрлену және  |       |109-113);           |
|оның ерекшеліктері. Аралық түрлену. Асыра       |       |8.2.8. – (бет.      |
|суытылған аустениттің термокинетикалық өзгеру   |       |120-125).           |
|диаграммасы.   Шынықтырылған болатты қыздыру    |       |                    |
|кезіндегі болатын өзгерістер (болаттарды        |       |                    |
|жұмсарту).                                      |       |                    |
|6-тақырып. Термиялық және химия-термиялық өңдеу технологиясы                |
|Болаттарды термиялық өңдеудің жалпы             |1      |8.1.1. –            |
|сипаттамалары. Бірінші ретті жасыту. Екінші     |       |(бет.191-249);      |
|ретті жасыту. Болаттарды қалыпты күйге жасыту   |       |8.2.1. – (бет.      |
|(нормализация). Болаттарды шынықтыру. Шынықтыру |       |191-217);           |
|тәсілдері. Болаттардың шынықтырылғыштығы және   |       |8.2.5. – (бет.      |
|оған әсер ететін факторлар. Болаттардың         |       |92-98);             |
|шынықтырылғыштық тереңдігі. Болаттарды жұмсарту.|       |8.2.6. – (бет.      |
|Химия-термиялық өңдеу. Цементациялау.           |       |114-128);           |
|Нитроцементациялау. Азоттау және циандау.       |       |8.2.8. – (бет.      |
|Диффузиялық металдау.                           |       |128-171).           |
|7-тақырып. Конструкциялық  және аспаптық болаттар мен қорытпалар            |
|Көміртекті және легірленген болаттарды          |1      |8.1.1. –            |
|классифи-кациялау және маркалау. Конструкциялық |       |(бет.252-352);      |
|болаттар, олардың топтастырылуы, маркалануы және|       |8.2.1. – (бет.      |
|қолданылу облысы. Көміртегілі  конструкциялық   |       |249-268);           |
|болаттар. Төмен легірленген құрлыс болаттары.   |       |8.2.5. – (бет.      |
|Жақсартылатын және цементтелетін легірленген    |       |83-83; 98-107);     |
|болаттар.  Конструкциялық шарикподшипниктік     |       |8.2.6. – (бет.      |
|болаттар.                                       |       |128-136);           |
|                                                |       |8.2.8. – (бет.      |
|                                                |       |171-204).           |
|8-тақырып. Түсті металдар мен қорытпалар                                    |
|Түсті металдар мен қорытпаларды маркалау. Мыс   |1      |8.1.1. –            |
|пен оның қорытпалары, олардың топтастырылуы,    |       |(бет.384-417);      |
|маркалануы және қолданылу облысы. Алюминий мен  |       |8.2.1. – (бет.      |
|оның қорытпалары, олардың топтастырылуы,        |       |308-323);           |
|маркалануы және қолданылу облысы. Магний және   |       |8.2.5. – (бет.      |
|оның қорытпалары. Титан және оның қорытпалары.  |       |107-113);           |
|                                                |       |8.2.6. – (бет.      |
|                                                |       |143-151);           |
|                                                |       |8.2.8. – (бет.      |
|                                                |       |273-313).           |
|9-тақырып Құю өндірісінің негізі                                            |
|Құю өндірісі туралы жалпы мәліметтер. Құйылған  |1      |8.2.1. – (бет.      |
|дайындамалардың классификациясы. Қорытпалардың  |       |329-402);           |
|құйылғыштық қасиеттері. Құйылатын қорытпалар.   |       |8.2.5. – (бет.      |
|Құйылмаларды құмды қалыптарға құю.  Құюдың      |       |125-148);           |
|арнаулы тәсілдері.                              |       |8.2.6. – (бет.      |
|                                                |       |161-186);           |
|                                                |       |8.2.8. – (бет.      |
|                                                |       |372-427).           |
|10-тақырып Металдарды қысыммен өңдеу                                        |
|Қысыммен өңдеу технологиясы. Жалпы мәліметтер.  |1      |8.2.1. – (бет.      |
|Прокат және прокат өндірісі. Прокат өндірісінің |       |406-502);           |
|өнімдері. Пресстеу. Волочение. Еркін соғу. Ыстық|       |8.2.5. – (бет.      |
|көлемдік штамптау. Ыстық көлемдік штамптауға    |       |149-171);           |
|арналған қондырғылар. Суық штамптау. Ұнтақ      |       |8.2.6. – (бет.      |
|материалдардан дайындамалар алу.                |       |186-217);           |
|                                                |       |8.2.8. – (бет.      |
|                                                |       |327-458).           |
|11-тақырып Пісіру мен дәнекерлеу                                            |
|Пісіру өндірісі. Балқытып пісіру. Доғалық       |1      |8.2.1. – (бет.      |
|пісіру. Плазмалы пісіру. Электршлакты пісіру.   |       |505-588);           |
|Газды пісіру. Қысыммен пісіру. Дәнекерлеу.      |       |8.2.5. – (бет.      |
|Түйістіріп пісіру. Диффузиялық пісіру.          |       |172-210);           |
|Үйкеліспен пісіру. Қопарылыспен пісіру.         |       |8.2.6. – (бет.      |
|Пісірілген қосылыстардың түрлері. Пісіру        |       |217-239);           |
|өндірісіндегі арнаулы термиялық процесстер.     |       |8.2.8. – (бет.      |
|Қаптамалау.                                     |       |458-549).           |
|12-тақырып Металдар өңдеуді топтастыру                                      |
|еталдарды  зерттеудің физикалық және            |1      |8.2.1. – (бет.      |
|структуралық тәсілдері.  Кристалдық тордың      |       |600-641);           |
|түрлері. Кристалды тордың негізгі сипаттамалары.|       |8.2.5. – (бет.      |
|Металдар анизотропиясы. Металдардың нақты       |       |211-231);           |
|құрлысы. Металдардағы ақаулар түрлері және      |       |8.2.6. – (бет.      |
|олардың металл қасиеттеріне әсері               |       |253-272);           |
|                                                |       |8.2.8. – (бет.      |
|                                                |       |549-567).           |
|13-тақырып Металдарды токарь және бұрғылау станоктарында  өңдеу             |
|Металкесу станоктарының классификациясы. Токарь |1      |8.2.1. – (бет.      |
|станоктары туралы жалпы мәліметтер. Токарь      |       |641-658);           |
|кескіштерінің түрлері. Бұрғылап өңдеу тәсілінің |       |8.2.5. – (бет.      |
|сипаттамасы. Кесу аспаптарының түрлері.         |       |231-251);           |
|Спиральді бұрғының элементтері мен геометриясы. |       |8.2.6. – (бет.      |
|                                                |       |272-292; 310-320);  |
|                                                |       |8.2.8. – (бет.      |
|                                                |       |567-581).           |
|14-тақырып Фрезерлеу, сүргілеу, протяждау және соғу                         |
|Фрезер станоктарында өңдеу. Фрезер станоктарының|1      |8.2.1. – (бет.      |
|түрлері. Фрезалардың түрлері, олардың           |       |658-669);           |
|геометриясы мен элементтері. Сүргілеп өңдеу     |       |8.2.5. – (бет.      |
|түрлері. Протяждау станоктарында өңдеу. Соғу    |       |251-260);           |
|станоктарында өңдеудің ерекшеліктері.           |       |8.2.6. – (бет.      |
|                                                |       |292-310);           |
|                                                |       |4.2.8. – (бет.      |
|                                                |       |581-595).           |
|15-тақырып. Машина бөлшектерінің беттерін әрлеп өңдеу тәсілдері             |
|Дайындамаларды ажарлау және әрлеу станоктарында |1      |8.2.1. – (бет.      |
|өңдеу. Ажарлау тастары. Ажарлау станоктарының   |       |676-688);           |
|типтері. Машина бөлшектерінің беттерін әрлеп    |       |8.2.5. – (бет.      |
|өңдеу тәсілдері. Хонингтеу. Суперфиништеу.      |       |259-267);           |
|Жылтырату.  Абразивті-сұйықты өңдеу.            |       |8.2.6. – (бет.      |
|                                                |       |320-324);           |
|                                                |       |8.2.8. – (бет.      |
|                                                |       |595-604).           |
|Зерханалық жұмыстар                                                         |
|1. Қорытпаларды микроскоптық талдау.            |1      |8.1.2.              |
|2. Қорытпалардың қаттылығын Бринель тәсілімен   |1      |8.1.2.              |
|анықтау                                         |       |                    |
|3. Қорытпалардың қаттылығын Роквелл және Виккерс|1      |8.1.2.              |
|тәсілдерімен анықтау                            |       |                    |
|4. Суық пластикалық деформацияның болат         |1      |8.1.2.              |
|қасиеттеріне әсері                              |       |                    |
|5. Деформацияланған металл қасиеттеріне         |1      |                    |
|қыздырудың әсері                                |       |                    |
|6. Көміртекті болаттардың құрылымы мен          |1      |8.1.2.              |
|қасиеттері                                      |       |                    |
|7. Шойындардың құрылымы мен қасиеттері.         |1      |8.1.2.              |
|8. Көміртекті  болаттарды жасыту                |1      |8.1.2.              |
|9. Көміртекті болаттарды шынықтыру және жұмсарту|1      |8.1.2.              |
|10. Мыс және оның қорытпалары.                  |1      |8.1.2.              |
|11. Алюминий және оның қорытпалары.             |1      |8.1.2.              |
|12. Қолмен электр доғалық пісіру.               |1      |8.1.2.              |
|13. Газбен пісіру технологиясы                  |1      |8.1.2.              |
|14. Токарь станоктарында дайындамаларды өңдеу   |1      |8.1.2.              |
|15. Бұрғылау станоктарында тесіктерді өңдеу     |1      |8.1.2.              |
|Барлығы                                         |30     |                    |


      5. СУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАР ТІЗІМІ


   Курста екі реферат қарастырылған. Бірінші реферат 2,5 баллмен бағаланады.
Тапсыру  мерзімі  бірінші  межелік  бақылау.  Екінші  реферат  2,5   баллмен
бағаланады.   Тапсыру   мерзімі   екінші   межелік    бақылау.    Мезгілінде
тапсырылмаған рефераттар 0,5 баллмен бағаланады.


      5.1. Рефераттар тақырыптары
   1. Төмен қосындылы құрлыс болаттары.
   2. Арматуралық болаттар.
   3. Суық штамптауға арналған болаттар.
   4. Конструкциялық цементтелетін қосындылы болаттар.
   5. Конструкциялық жақсартылатын қосындылы болаттар.
   6. Мартенситті-ескіруші беріктігі жоғары болаттар.
   7. Берік жоғары созымтал болаттар (ТРИП немесе ПНП болаттар).
   8. Жалпы мақсаттағы рессор-серіппелік болаттар.
   9. Шарикоподшипниктік болаттар.
   10. Криогенді болаттар.
   11. Ыстыққа төзімді болаттар мен қорытпалар.
   12. Кесу аспабына арналған болаттар.
   13. Өлшеу аспабына арналған болаттар.
   14. Суық деформациялау штамптарына арналған болаттар.
   15. Ыстық деформациялау штамптарына арналған болаттар.
   16. Қатты қорытпалар.
   17. Магнитті болаттар мен қорытпалар.
   18. (Формасын еске сақтау ( қасиеті бар қорытпалар.
   19. Титан және оның қорытпалары.
   20. Магний және оның қорытпалары.
   21. Конструкциялық порошокты материалдар.
   22. Композициялық материалдар.
   23. Термопластикалық пластмассалар.
   24. Термоактивті пластмассалар.
   25. Газбен толықтырылған пластмассалар.
   26. Карбовлокниттер.
   27. Боровлокниттер.
   28. Органовлокниттер.
   29. Жалпы мақсатқа арналған резиналар.
   30. Арнайы мақсатқа арналған резиналар.
   31. Конструкциялық шайырлы және резиналы желімдер.
   32. Неорганикалық материалдар.
   33. Герметиктер.
   34. Графит.
   35. Неорганикалық әйнек.
   36. Ситаллдар ( стеклокристалды материалдар).
   37. Керамикалық материалдар.
   38. Мыс және оның қорытпалары.
   39. Алюминий және оның қорытпалары.
   40. Металл әйнектер (аморфты материалдар).
   41. Алюминий, мырыш, қорғасын және қалайы негізіндегі антифрикциялық
   (подшипниктік) қорытпалар.
   42. Металды матрицалы композициялық материалдар.
   43. Конструкциялық ұнтақ материалдар.
   45. Қыздыру элементтеріне арналған жоғары электр кедергілі болаттар мен
   қорытпалар.
   46. Тозуға төзімді және коррозияға төзімді қаптамалар.
   47. Беттік пластикалық деформациялау арқылы беріктендіру.
   48. Тозуға төзімді және коррозияға төзімді қаптамалар.
   49. Конструкциялық жақсартылатын қосындылы болаттар.
   50.Мартенситті-ескіруші беріктігі жоғары болаттар.




























      6. ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ


      Оқу-әдістемелік картасында дәріс сабақтары мен зертханалық жұмыстардың
тақырыптары  бойынша  көрнекілік  құралдар,  ТСО,  плакаттар,  лабораторялық
стендтер мен студенттердің өз беттерімен дербес оқуына арналған  сұрақтардың
тізімі және бақылау формасы көрсетіліп, 6.1-кестеге енгізілген.

Кесте 6.1 – Пән бойынша оқу-әдістемелік картасы

|Тақырып                        |Көрнекілік құрал,  |Дербес оқуға    |Бақылау  |
|                               |ТСО, плакаттар,    |арналған        |формасы  |
|                               |лабораторялық      |сұрақтар        |         |
|                               |стенд              |                |         |
|дәріс         |Практикалық     |                   |                |         |
|сабақтары     |(зертханалық)   |                   |                |         |
|              |сабақтар        |                   |                |         |
|1             |3               |4                  |5               |6        |
|1-тақырып. Металдардың атомдық-кристалдық құрлысы                             |
|Металдардың   |-               |Плакат             |Металдарды      |Тест,    |
|атомдық-криста|                |«Атомно-кристалличе|зерттеудің      |блиц     |
|лдық құрлысы  |                |ское строение      |физикалық және  |сұрақтар |
|              |                |металлов»          |структуралық    |         |
|              |                |                   |тәсілдері       |         |
|-             |Қорытпаларды    |Микроскоп МИМ-7,   |Әдістемелік     |Жұмысты  |
|              |микроскоптық    |ажарлау-жылтырату  |нұсқау          |қорғау   |
|              |талдау          |станогы, қорытпалар|                |         |
|              |                |үлгілері           |                |         |
|2-тақырып. Металдардың кристалдануы                                           |
|Кристалдану   |-               |Плакат             |Металл кесегінің|Тест,    |
|кезіндегі     |                |«Кристализация     |құрлысы.        |блиц     |
|металл        |                |металлов»          |Полиморфты      |сұрақтар |
|құрылымының   |                |                   |түрленулер      |         |
|қалыптасуы    |                |                   |                |         |
|3-тақырып. Қорытпалар теориясы                                                |
|Қорытпалар    |-               |Плакаттар  «Связь  |Қорытпалар күйі |Тест,    |
|теориясы      |                |между свойствами   |диаграммасының  |блиц     |
|              |                |сплавов и типом    |түрлері.        |сұрақтар |
|              |                |диаграммы          |Қосындылы       |         |
|              |                |состояния»;        |болаттардың     |         |
|              |                |«Компоненты и фазы |структуралық    |         |
|              |                |в системе  железо –|кластары        |         |
|              |                |углерод»;          |                |         |
|-             |Темір – цементит|Микроскоп МИМ-7,   |Методикалық     |Жұмысты  |
|              |күй диаграммасы |шойын және         |нұсқау          |қорғау   |
|              |                |көміртегілі болат  |                |         |
|              |                |микрошлифтері ;    |                |         |
|              |                |плакат «Диаграмма  |                |         |
|              |                |железо – цементит» |                |         |
|-             |Көміртегілі     |Микроскоп,         |Методикалық     |Жұмысты  |
|              |болаттардың     |көміртегілі болат  |нұсқау          |қорғау   |
|              |құрылымы мен    |микрошлифтері      |                |         |
|              |қасиеттері      |                   |                |         |
|-             |Шойындардың     |Микроскоп МИМ-7,   |Методикалық     |Жұмысты  |
|              |құрылымы мен    |шойындардың әртүрлі|нұсқау          |қорғау   |
|              |қасиеттері.     |микрошлифтері      |                |         |
|4-тақырып.  Металдардың пластикалық деформациясы мен механикалық қасиеттері   |
|Металдардың   |-               |Плакаттар          |Полигонизация   |Тест,    |
|пластикалық   |                |«Механические      |және қайту.     |блиц     |
|деформациясы  |                |испытания          |Суық және ыстық |сұрақтар |
|мен           |                |металлов»; «Виды   |деформациялар.  |         |
|механикалық   |                |напряжений»;       |Рекристализация.|         |
|қасиеттері    |                |«Упругая и         |Тозуға сынау    |         |
|              |                |пластическая       |тәсілдері       |         |
|              |                |деформация»        |                |         |
|-             |Қорытпалардың   |Бринель, Роквелл   |Әдістемелік     |Жұмысты  |
|              |қаттылығын      |приборы,           |нұсқау          |қорғау   |
|              |Роквелл, Виккерс|ажарлау-жылтырату  |                |         |
|              |және Бринель    |станогы, санағыш   |                |         |
|              |тәсілдерімен    |микроскоп,         |                |         |
|              |анықтау         |болаттан, түсті    |                |         |
|              |                |металдан және      |                |         |
|              |                |олардың            |                |         |
|              |                |қорытпаларының     |                |         |
|              |                |үлгілері           |                |         |
|5-тақырып. Термиялық өңдеу теориясының негіздері                              |
|Термиялық     |-               |Плакаттар «Фазовые |Қосындылы       |Тест,    |
|өңдеу         |                |превращения в      |болаттардағы    |блиц     |
|теориясының   |                |сплавах железа»;   |аутениттің      |сұрақтар |
|негіздері     |                |«Диаграмма         |изотермиялық    |         |
|              |                |изотермического    |түрленуі        |         |
|              |                |превращения        |                |         |
|              |                |аустенита»         |                |         |
|-             |Көміртегілі     |Муфельдік пештер,  |Методикалық     |Жұмысты  |
|              |болаттарды      |Роквелл приборы,   |нұсқау          |қорғау   |
|              |жасыту          |микроскоп МИМ-7,   |                |         |
|              |                |ажарлау- жылтырату |                |         |
|              |                |станогы,           |                |         |
|              |                |көміртегілі болат  |                |         |
|              |                |микрошлифтері      |                |         |
|6-тақырып. Термиялық өңдеу технологиясы                                       |
|Термиялық     |-               |Плакаттар «Схема   |Беттік          |Тест,    |
|өңдеу         |                |полного отжига и   |шынықтыру, оның |блиц     |
|технологиясы  |                |изотермическая     |түрлері мен     |сұрақтар |
|              |                |диаграмма распада  |қолданылу аймағы|         |
|              |                |аустенита»; «Схема |                |         |
|              |                |закалки и          |                |         |
|              |                |термомеханической  |                |         |
|              |                |обработки стали»   |                |         |
|-             |Көміртегілі     |Муфельдік пештер,  |Методикалық     |Жұмысты  |
|              |болаттарды      |Роквелл приборы,   |нұсқау          |қорғау   |
|              |шынықтыру және  |микроскоп МИМ-7,   |                |         |
|              |жұмсарту        |ажарлау- жылт.     |                |         |
|              |                |станогы,  суыту    |                |         |
|              |                |багы,  көміртегілі |                |         |
|              |                |болат микрошлифтері|                |         |
|7-тақырып. Конструкциялық болаттар мен қорытпалар                             |
|Конструкциялық|-               |Плакат             |Криогенді       |Тест,    |
|болаттар мен  |                |«Классификация и   |болаттар.       |блиц     |
|қорытпалар    |                |маркировка         |Ыстыққа берік   |сұрақтар |
|              |                |углеродистых и     |болаттар мен    |         |
|              |                |легированных       |қорытпалар      |         |
|              |                |сталей»            |                |         |
|8-тақырып Түсті металдар мен олардың қорытпалары                              |
|Түсті металдар|-               |Плакат             |Магний және оның|Тест,    |
|мен олардың   |                |«Классификация и   |қорытпалары.    |блиц     |
|қорытпалары   |                |термическая        |Титан және оның |сұрақтар |
|              |                |обработка          |қорытпалары.    |         |
|              |                |алюминиевых  медных|                |         |
|              |                |сплавов»           |                |         |
|-             |Мыс және оның   |Микроскоп МИМ-7,   |Методикалық     |Жұмысты  |
|              |қорытпалары     |ажарлау- жылт.     |нұсқау          |қорғау   |
|              |                |станогы,  мыс      |                |         |
|              |                |қорытпа- ларының   |                |         |
|              |                |микрошлифтері,     |                |         |
|              |                |микроқұрылым       |                |         |
|              |                |фотосуреттері      |                |         |
|-             |Алюминий және   |Микроскоп МИМ-7,   |Методикалық     |Жұмысты  |
|              |оның қорытпалары|ажарлау- жылт.     |нұсқау          |қорғау   |
|              |                |станогы,  алюминий |                |         |
|              |                |қорытпаларының     |                |         |
|              |                |микрошлифтері,     |                |         |
|              |                |микроқұрылым       |                |         |
|              |                |фотосуреттері      |                |         |
|9-тақырып. Құю өндірісінің негізі                                             |
|Құю           |-               |Плакаттар  « Ручная|Балқығыш үлгілер|Тест,    |
|өндірісінің   |                |формовка»;         |бойынша құю.    |блиц     |
|негізі        |                |«Технология ручной |Металл          |сұрақтар |
|              |                |формовки в песчаные|қалыптарға құю. |         |
|              |                |формы»             |Қысыммен құю..  |         |
|10-тақырып Металдарды қысыммен өңдеу                                          |
|Металдарды    |-               |Плакаттар «Молоты»;|Ұнтақ           |Тест,    |
|қысыммен өңдеу|                |«Штамповка»;       |материалдардан  |блиц     |
|              |                |«Пресс»; «Листовая |дайындамалар алу|сұрақтар |
|              |                |штамповка»;        |                |         |
|              |                |«Прокатка»         |                |         |
|-             |Пневматикалық   |Пневматикалық      |Методикалық     |Жұмысты  |
|              |балғамен соғылма|балға,             |нұсқау          |қорғау   |
|              |әзірлеу         |дайындамалар, .    |                |         |
|              |технологиялық   |                   |                |         |
|              |процесін жобалау|                   |                |         |
|11-тақырып Пісіру мен дәнекерлеу                                              |
|Пісіру мен    |-               |Плакаттар  «Ручная |Пісіру          |Тест,    |
|дәнекерлеу    |                |электродуговая     |өндірісіндегі   |блиц     |
|              |                |сварка»;  «Газовая |арнаулы         |сұрақтар |
|              |                |сварка»            |термиялық       |         |
|              |                |                   |процесстер.     |         |
|              |                |                   |Қаптамалау      |         |
|-             |Қолмен электр   |Пісіру аппараты,   |Методикалық     |Жұмысты  |
|              |доғалық пісіру  |жұмыс столы, арнайы|нұсқау          |қорғау   |
|              |                |киім,              |                |         |
|              |                |құрастыру-пісіру   |                |         |
|              |                |құрылғылары,       |                |         |
|              |                |әртүрлі            |                |         |
|              |                |қалыңдықтағы төмен |                |         |
|              |                |көміртегілі болат  |                |         |
|              |                |пластиналар        |                |         |
|12-тақырып Металдарды кесу арқылы өңдеуді топтастыру                          |
|Металдарды    |-               |Плакаттар          |Кесіп өңдеуге   |Тест,    |
|кесу арқылы   |                |«Обработка деталей |арналған        |блиц     |
|өңдеуді       |                |на токарно –       |станоктар       |сұрақтар |
|топтастыру    |                |винторезных        |                |         |
|              |                |станках»;  «Виды   |                |         |
|              |                |токарных станков»; |                |         |
|              |                |«Токарно-винторезны|                |         |
|              |                |й станок»          |                |         |
|-             |Токарь          |1К62 –  токарь-винт|Методикалық     |Жұмысты  |
|              |винт-кескіш     |кесу станогы;      |нұсқау          |қорғау   |
|              |станогында      |әртүрлі кескіштер, |                |         |
|              |дайындамаларды  |метчиктер,         |                |         |
|              |өңдеу           |плашкалар; бұрыш   |                |         |
|              |                |өлшегіш шаблондар  |                |         |
|13-тақырып Металдарды токарь және бұрғылау станоктарында  өңдеу               |
|Металдарды    |-               |Плакаттар  «Виды   |Кесу            |Тест,    |
|токарь және   |                |токарных станков»; |аспаптарының    |блиц     |
|бұрғылау      |                |«Токарно-винторезны|түрлері.        |сұрақтар |
|станоктарында |                |й станок»;         |Спиральді       |         |
|өңдеу         |                |«Обработка деталей |бұрғының        |         |
|              |                |на сверлильных     |элементтері мен |         |
|              |                |станках»           |геометриясы     |         |
|-             |Тік бұрғылау    |2Н125 –  тік       |Методикалық     |Жұмысты  |
|              |станоктарында   |бұрғылау станогы;  |нұсқау          |қорғау   |
|              |дайындамаларды  |әртүрлі бұрғылар,  |                |         |
|              |өңдеу           |зенкерлер және     |                |         |
|              |                |ұңғылар;  станок   |                |         |
|              |                |тискасы, бұрыш     |                |         |
|              |                |өлшегіш шаблондар  |                |         |
|14-тақырып Фрезерлеу, сүргілеу, протяждау және соғу                           |
|Фрезерлеу,    |-               |Плакаттар          |Соғу            |Тест,    |
|сүргілеу,     |                |«Обработка деталей |станоктарында   |блиц     |
|протяждау және|                |на фрезерных       |өңдеудің        |сұрақтар |
|соғу          |                |станках»;          |ерекшеліктері   |         |
|              |                |«Обработка деталей |                |         |
|              |                |на строгальных     |                |         |
|              |                |станках»           |                |         |
|15-тақырып. Машина бөлшектерінің беттерін әрлеп өңдеудің технологиялық        |
|тәсілдері                                                                     |
|Машина        |-               |Плакаттар  «Виды   |Хонингтеу.      |Тест,    |
|бөлшектерінің |                |шлифовальных       |Суперфиништеу.  |блиц     |
|беттерін әрлеп|                |станков»;  «Газовая|Жылтырату.      |сұрақтар |
|өңдеудің      |                |сварка»            |Абразивті-сұйықт|         |
|технологиялық |                |                   |ы өңдеу.        |         |
|тәсілдері     |                |                   |                |         |



7. ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ


Кесте 7.1 – Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етілу картасы
|Оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдардың     |Экземплярла|Студенттер|Қамтылу |
|атауы                                         |р саны     |саны      |проценті|
|Материаловедение и технология металлов: Учеб. |3          |7         |30%     |
|для вузов /Под ред. Г.П.Фетисова. -4-е изд.,  |           |          |        |
|испр. –М., 2006. – 862                        |           |          |        |
|Пейсахов А. М.    Материаловедение и          |2          |7         |20%     |
|технология конструкционных материалов: Учеб.  |           |          |        |
|для вузов .-3-е изд. –СПб., 2005. – 410       |           |          |        |
|Материаловедение/ Под ред. Б.Н. Арзамаева. –  |100        |7         |100%    |
|М., 1986                                      |           |          |        |
|Гуляев А.П. Материаловедение. – М., 1986      |90         |7         |100%    |
|Лахтин Ю.М., Леонтьева В.П. Материаловедение. |40         |7         |100%    |
|– М., 1990                                    |           |          |        |
|Лахтин Ю.М., Леонтьева В.П. Материаловедение. |140        |7         |100%    |
|– М., 1980                                    |           |          |        |
|Никифоров В.М. Технология металлов и          |150        |7         |100%    |
|конструкционные материалы. – М., 1980         |           |          |        |
|Технология конструкционных материалов/Под     |60         |7         |100%    |
|ред. А.М. Дальского. – М., 1985               |           |          |        |
|Технология металлов и материаловедение / Под  |20         |7         |100%    |
|ред. Л.Усовой. – М., 1987                     |           |          |        |
|Казаков Н.Ф., др. Технология металлов и других|55         |7         |100%    |
|конструкционных материалов. – М., 1975        |           |          |        |
|Дриц М.Е., Москалев М.А. Технология           |100        |7         |100%    |
|конструкционных материалов и материаловедение.|           |          |        |
|– М., 1990                                    |           |          |        |
|Гун Г.Я. Теоретические основы обработки       |3          |7         |30%     |
|металлов давлением ( теория пластичности). –  |           |          |        |
|М., 1980                                      |           |          |        |
|Шишмарев, В.Ю.    Машиностроительное          |1          |7         |10%     |
|производство: Учеб.  - М.,2004.               |           |          |        |
|Никифоров, А.Д.    Современные проблемы науки |1          |7         |10%     |
|в области технологии машиностроения: Учеб.    |           |          |        |
|пособие для вузов.-М., –2006.                 |           |          |        |
|Ржевская С.В. Материаловедение.-М.,2000       |1          |7         |10%     |
|Феоктистов Г.П., Гарифуллин Ф.А.              |3          |7         |30%     |
|Материаловедение и технология металлов. – М.: |           |          |        |
|Высшая школа, 1980. 360с                      |           |          |        |


      8. ӘДЕБИЕТТЕР


      8.1 Негізгі әдебиеттер
      8.1.1 Лахтин Ю.М., Леонтьева В.П. Материаловедение: Учебник для ВУЗов.
– М.: Машиностроение, 1990. – 528с.: ил.
      8.1.2. Сулейменов Е.Б. Материалтану пәнінен лабораториялық жұмыстарды
орындауға арналған методикалық нұсқау.
      8.2. Қосымша әдебиеттер:
      8.2.1. Технология металлов и материаловедение. Кнорозов Б.В., Усова
Л.Ф., Третьяков А.В. и др. М.: Металлургия.
      8.2.2. Гуляев А.П. Металловедение. Учебник для вузов. М.: Металлургия,
1986. 544 с.
      8.2.3. Гринберг Б.Г., Иващенко Т.М. Лабораторный практикум по
металловедению и термической обработке.-М.: Высшая школа,1978
      8.2.4. Б. Н. Арзамасов и др. Материаловедение. Учебник для втузов.-
М.: Машиностроение,1986.-384с., ил.
      8.2.5. Омаров А.К. Металдармен конструкциялық материалдар технологиясы-
 Алматы: Мектеп, 1972.-307 б.
       8.2.6.  Никифоров  В.М.   Технология   металлов   и   конструкционных
материалов.- М.: Высшая школа, 1980. 360с.
      8.2.7. Феоктистов Г.П., Гарифуллин Ф.А. Материаловедение и  технология
металлов.- М.: Высшая школа, 1980. 360с.
      8.2.8. Материаловедение и технология металлов: Учеб. для вузов /Под
ред. П.Фетисова. -4-е изд., испр. –М., 2006. – 862
      8.2.9.  Сыздықов  О.,  Оразбаев  Б.,   Нысанбаев   Ғ.   Конструкциялық
материалдар технологиясы – Алматы: Республикалық баспа  кабинеті,  1993.-290
б.
Пәндер