УМКД

Коммерциялық кәсіпкерлік

Қазақстан Республикасының

Білім және ғылым министрлігі

Гуманитарлық заң факультеті
“Заңтану” кафедрасы

«Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік құқығы»
пәні бойынша «050301» - «Құқықтану» мамандығының 3-курс студенттерінің
білімін бақылауға арналған
т а п с ы р м а л а р м ә т і н і

Лектор: аға оқытушы Усербаев М.У.

Семей- 2013ж

АЛҒЫ СӨЗ

«050301» - «Құқықтану» мамандығының 3-курс студенттеріне 6-семестрде
«Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік құқығы» пәніне оқу жоспарына
сәйкес 3 кредит (135 сағат) берілген. Оның 30 сағаты лекция, 15 сағат
семинар, 45 сағаты ОБСӨЖ, 45 сағаты СӨЖ-ге бөлінген.
Кредиттік оқыту жүйесінде студенттердің өзіндік жұмысын (СӨЖ)
ұйымдастыру маңызды орны алады. Оқытушылардың СӨЖ ұйымдастырудағы негізгі
функциялары:
- студенттерге бағыт-бағдар беру;
- студенттерге консультатциялық көмек, кеңес беру;
- студенттердің білім бақылау,бағалау.

Студенттердің өзіндік жұмысты орындау барысындағы негізгі міндеттері:
- сабақ барысында берілген ақпараттарды белсенді қабылдау;
- оқытушының кеңесін негізге алып, өз бетінше дайындалу, өздеріне
қатаң талап қоя білу;
- күрделі, ауқымды, проблемалық ситуацияларды, мәселелерді меңгеруде
оқытушыдан дер кезінде түсініктеме, кеңес, көмек алу.

Студенттердің өзіндік жұмыстарын өткізуде келесі мәселелерге көңіл
бөлінуі тиіс:
- СӨЖ нақты жоспарлау;
- әдістемелік қамтамасыз ету;
- СӨЖ тапсырмаларының күнтізбелік-тақырыптық жоспарға сәйкес
орындалуын студенттен талап ету.

СӨЖ бақылау түрлерін, тәсілдерін таңдауда оқу пәнінің мақсаты мен
міндеті, бөлінген сағат көлемі, студенттің дайындық деңгейі ескерілген.

| |

Студенттің білімін объективті бағалауды, бақылауды ұйымдастыру -
студенттің өзіне деген сенімділігін, жауапкершілігін, пәнді меңгерудегі
белсенділігін арттырады.

Студенттердің өз бетімен орындайтын жұмыстарының дайындық деңгейін,
білімін бақылауға «Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы» пәні бойынша
тестілік тапсырмалар, коллоквиум, глоссарий және пікірталас, ой – бөліс
сұрақтары дайындалған.

Күнтізбелік – тақырыптық жоспар

Қазақстан Республикасының
Білім және ғылым министрлігі
Семей қаласы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Гуманитарлық заң факультеті
“Заңтану” кафедрасы

“Бекітемін”
Кафедра меңгерушісі
____________Елеманов С.Х.

(қолы)
“----” Тамыз 2013ж

КҮНТІЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАР

ҚР кәсіпкерлік құқығы
пәнінен

Құқықтану ________мамандығына арналған

____________ Құқ - 16 __тобы
үшін

оқытудың формасы күндізгі
Курс_ 3_
Семестр _6__
Кредит саны __3___

Барлық сағат саны: 135 сағат

Лекция: 30 сағат
Семинар: 15 сағат
СӨЖ: 45 сағат
ОБСӨЖ: 45 сағат
1-Рейтинг бақылау: 30 балл
2-Рейтинг бақылау: 30 балл
Емтихан: 40 балл
∑ барлығы: 100 балл

Кафедра мәжілісінде талқыланып, бекітілген: Хаттама №1 29.08.13ж.

Лектор: аға оқытушы Усербаев М.У.

« ҚР кәсіпкерлік құқығы »

Лекция – сабақтарының күнтізбелік – тақырыптық жоспары

050301– «Құқықтану» мамандығы, 3 курс, 6 семестр, 30 сағат

Кәсіпкерлік құқығы пәнінен барлық тақырыптары бойынша оқып үйренуге
ұсынылатын нормативті актілер мен негізгі әдебиеттер. Нормативтік
актілер:
1. Қазақстан Республикасы Конституциясы 1995ж
2. Азаматтық кодекс 1994
3. Шаруашылық іс-әрекетті және кәсіпкерлікті дамыту туралы заңы
11.12.1990
4. Республикалық бюджет қаражаты есебінен адвокаттар көрсететін заң
көмегіне ақы төлеу және қорғау мен өкілдік етуге байланысты
шығыстарды өтеудің ережелері
5. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 26 тамыздағы № 1247
қаулысымен бекітілген
6. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының қаулысы
“Республика соттарының денсаулыққа келтірілген зиянды өтеу
жөніндегі заңдарды қолдануының кейбір мәселелері туралы”, 9
шілде 1999 жыл.
7. Тыйым салынған мүлікті сақтаудың тәртібі мен шарттары туралы
нұсқаулық – ҚР әділет министрінің 2000 жылғы 17 сәуірдегі
бұйрығымен бекітілген
8. Жекеше кәсіпкерлік туралы заң. 1997ж
9. Шаруа-фермерлер туралы заңы 31.07.1998
10. Акционерлік қоғам туралы заң 10.07.1998
11. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер» туралы ҚР-
ның 2001ж 12 маусымдағы заңы.
12. «Валюталық реттеу туралы» ҚР-ның Заңы. 24 желтоқсан 1996ж
13. «Бюджет жүйесі туралы» ҚР-ның Заңы. 1 сәуір 1999 ж. «Бағалы
қағаздармен жасалатын мәмілелерді тіркеу туралы» ҚР-ның Заңы. 5
наурыз 1997 ж.
14. «Ақша толемдері мен ақша аударымдары туралы» ҚР-ның заңы. 29 маусым
1998 ж

Негізгі әдебиеттер:

15. Коммерциялық кәсіпкерлік негіздері Нысанбаев С.Н., Қожамқұлова
16. Коммерциялық құқық В.Яковлев М-1993
17. Кәсіпкерлік және құқық Кулагин М-1997
18. Шаруашылық құқығы Лаптев В.1993
19. Шаруашылық құқығы Круглова Н.М-1998
20. Кәсіпкерлік құқықтың режимі Попондопуло В.Ф М-1995
21. “Экономикалық теория негіздері” 2002 ж.

“ҚР Кәсіпкерлік құқығы”

Семинар сабақтарының күнтізбелік – тақырыптық жоспары
050301– «Құқықтану” мамандығы, 3 курс, 6 семестр, 15 сағат

|N |Тақырыбы, мазмұны |Сағат |Өткізілетін |Ұпай саны |
| | |саны |уақыты | |
|1 |2 |3 |4 |5 |
| |№1. Тарау. |
|1 |Кәсіпкерлік құқығы объектілері. |1 | |1,50 |
| |Заттарды саралау. | | | |
| |Бағалы қағаздар | | | |
|2 |Кәсіпкерлік құқығы субъектілері. |1 | |1,50 |
| |Жеке кәсіпкер кәсіпкерлік құқығы | | | |
| |субъектісі. Заңды тұлғалар, | | | |
| |коммерция-лық және коммерциялық емес| | | |
| |ұғым | | | |
|3 |Кәсіпкерлік іс әрекет түсінігі. |1 | | 2,00 |
| |Кәсіпкерлік іс әрекет түсінігі. | | | |
| |Кәсіпкер түсінігі. Кәсіпкерлік іс | | | |
| |әрекеттің түрлері | | | |
|4 |Кәсіпкерлік құқықтың мәртебесі |1 | |1,50 |
| |Кәсіпкерлік құқықтың объектілері | | | |
| |Кәсіпкерлік құқықтың субъектілері | | | |
| |Кәсіпкерлік құқықтың мәртебесі | | | |
| |∑ №1. Тарау. |4 | |6,50 |
| |№2. Тарау. |
|5 |ҚР кәсіпкерліктің түрлері формасы ҚР|1 | |2,00 |
| |кәсіпкерліктің түрлері Мемлекеттік | | | |
| |кәсіпкерлік | | | |
|6 |Жеке кәсіпкерлік. Жеке кәсіпкер |1 | |2,00 |
| |ұғымы, түрлері. Жәй серіктестік | | | |
| |түрлері. | | | |
|7 |Заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі Заңды|1 | |2,00 |
| |тұлғалардың кәсіпкерлік іс-әрекетін | | | |
| |ұйымдастыру, құқықтық формалары. | | | |
| |Шаруашылық серіктестіктің, | | | |
| |акционерлік қоғамдардың кәсіпкерлігі| | | |
| |Кіші кәсіпкерлік субъектілері | | | |
| | |3 | |6.00 |
| |∑ №1,2 Тарау. |7 | |12,50 |
| |№3. Тарау. |
|8 |Мемлекеттік кәсіпкерліктің |1 | |1,50 |
| |форма-лары. Мемлекеттік | | | |
| |кәсіпкерліктің формаларының | | | |
| |мемлекеттік құқық-тық мінездемесі. | | | |
| |Шаруашылық жүргізу құқығы Басқа да | | | |
| |мемлекеттік заңды тұлғалардың | | | |
| |кәсіпкерлігі | | | |
|9 |Кәсіпкер құқығының азаматтық |1 | |1,50 |
| |құқықтық тәртібі Кәсіпкердің міндеті| | | |
| |және субъективті құқығы Кәсіпкер-дің| | | |
| |заттай құқығы шеңбері Мемле-кеттің | | | |
| |меншікті жөнелдірудегі кәсіпкердің | | | |
| |қатысуы | | | |
|10 |Кәсіпкерлік саласындағы құқықтық |1 | |1,50 |
| |міндеттемелер. Сауда мәмілелері, | | | |
| |кәсіпкерлік мәмілелер. Кәсіп-керлік | | | |
| |шарттары, формалары. | | | |
|11 |Кәсіпкерлік саласындағы шаруашылық |1 | |1,50 |
| |байланыстардың ұйымдастыру | | | |
| |ерекшеліктері. Кәсіпкерлік | | | |
| |саласындағы шаруашылық байланыстар. | | | |
| |Тауар жұмыс қызметтің жарнамаларын | | | |
| |құқықтық реттеу. Биржалардың | | | |
| |құқықтық тәртібі | | | |
| |∑ №3 Тарау. |4 | |6.00 |
| |№4 Тарау. |
|12 |Кәсіпкерлік іс әрекетті мемлекеттік |1 | |1,50 |
| |реттеу Кәсіпкерлік іс әрекетті | | | |
| |мемлекетті реттеу түсінігі, методы | | | |
| |Кәсіпкерлік іс әрекетті мемлекетті | | | |
| |реттеудің шекарасы Лицензиялау | | | |
|13 |Дәрменсіздік. Кәсіпкерлік іс |1 | |1,50 |
| |әрекетті тоқтату негіздері. | | | |
| |Дәрменсіздікті жариялау негізі. | | | |
| |Дәрменсіздікті жариялаудың салдары. | | | |
|14 |Кәсіпкерлік іс әрекетті мемлекеттік |1 | |1,50 |
| |қолдау және қорғау. Кәсіпкерлікті | | | |
| |дамытудың негізгі кепілдері | | | |
| |Кәсіпкерлікті қорғаудың тәсілдері. | | | |
| |Коммерциялық құпия түсінігі | | | |
|15 |Тұтынушылардың құқығын қорғау. |1 | |1,50 |
| |Тұтынушы кәсіпкерлік ара қатынасы | | | |
| |субъектісі Тұтынушылардың құқық-тары| | | |
| |және міндеттері Тұты-нушылардың | | | |
| |құқығын бұзғаны үшін кәсіпкер | | | |
| |жауапкершілігі | | | |
| |∑ №4 Тарау |4 | |6,00 |
| |∑ №3,4 Тарау |8 | |12,00 |
| |∑ №1,2,3,4 Тарау |15 | |24,50 балл|

Кәсіпкерлік құқығы пәнінен барлық тақырыптары бойынша оқып үйренуге
ұсынылатын нормативті актілер мен негізгі әдебиеттер:

Нормативтік актілер

1. Қазақстан Республикасы Конституциясы 1995ж
2. Азаматтық кодекс 1994
3. Шаруашылық іс-әрекетті және кәсіпкерлікті дамыту туралы заңы
11.12.1990
4. Республикалық бюджет қаражаты есебінен адвокаттар көрсететін заң
көмегіне ақы төлеу және қорғау мен өкілдік етуге байланысты
шығыстарды өтеудің ережелері
5. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 26 тамыздағы № 1247
қаулысымен бекітілген
6. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының қаулысы
“Республика соттарының денсаулыққа келтірілген зиянды өтеу
жөніндегі заңдарды қолдануының кейбір мәселелері туралы”,
9 шілде 1999 жыл.
7. Тыйым салынған мүлікті сақтаудың тәртібі мен шарттары туралы
нұсқаулық – ҚР әділет министрінің 2000 жылғы 17 сәуірдегі
бұйрығымен бекітілген
8. Жекеше кәсіпкерлік туралы заң. 1997ж
9. Шаруа-фермерлер туралы заңы 31.07.1998
10. Акционерлік қоғам туралы заң 10.07.1998
11. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер» туралы ҚР-
ның 2001ж 12 маусымдағы заңы.
12. «Валюталық реттеу туралы» ҚР-ның Заңы. 24 желтоқсан 1996ж
13. «Бюджет жүйесі туралы» ҚР-ның Заңы. 1 сәуір 1999 ж. «Бағалы
қағаздармен жасалатын мәмілелерді тіркеу туралы» ҚР-ның Заңы. 5
наурыз 1997 ж.
14. «Ақша төлемдері мен ақша аударымдары туралы» ҚР-ның Заңы 29 маусым
1998 ж.

Негізгі әдебиеттер:

ОБСӨЖ – сабақтарының күнтізбелік – тақырыптық жоспары және тапсырмаларды
қабылдау кестесі
050301– «Құқықтану” мамандығы, 3 курс, 6 семестр, 45 сағат

Ескерту:

Студенттердің білімін бақылау, бағалау – СӨЖ – есептері, жаттығулар,
тестілік бақылау (Т), рефераттар (Р), глоссарий (Г), коллоквиум (К) –
оқытушыға тапсыру кестесі: әр аптада:

900 – 1100 – 61 ауд

Нормативтік актілер

1. Қазақстан Республикасы Конституциясы 1995ж
2. Азаматтық кодекс 1994
3. Шаруашылық іс-әрекетті және кәсіпкерлікті дамыту туралы заңы
11.12.1990
4. Республикалық бюджет қаражаты есебінен адвокаттар көрсететін заң
көмегіне ақы төлеу және қорғау мен өкілдік етуге байланысты
шығыстарды өтеудің ережелері
5. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 26 тамыздағы № 1247
қаулысымен бекітілген
6. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының қаулысы
“Республика соттарының денсаулыққа келтірілген зиянды өтеу
жөніндегі заңдарды қолдануының кейбір мәселелері туралы”,
9 шілде 1999 жыл.
7. Тыйым салынған мүлікті сақтаудың тәртібі мен шарттары туралы
нұсқаулық – ҚР әділет министрінің 2000 жылғы 17 сәуірдегі
бұйрығымен бекітілген
8. Жекеше кәсіпкерлік туралы заң. 1997ж
9. Шаруа-фермерлер туралы заңы 31.07.1998
10. Акционерлік қоғам туралы заң 10.07.1998
11. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер» туралы ҚР-
ның 2001ж 12 маусымдағы заңы.
12. «Валюталық реттеу туралы» ҚР-ның Заңы. 24 желтоқсан 1996ж
13. «Бюджет жүйесі туралы» ҚР-ның Заңы. 1 сәуір 1999 ж. «Бағалы
қағаздармен жасалатын мәмілелерді тіркеу туралы» ҚР-ның Заңы. 5
наурыз 1997 ж.
14. «Ақша толемдері мен ақша аударымдары туралы» ҚР-ның Заңы 29 маусым
1998 ж.

Негізгі әдебиеттер:

СӨЖ өткізу кестесі

|№ |СӨЖ |сағат |Өтілетін күні |Аудитория |
| |тақырыбы |саны | | |
|1 |ҚР кәсіпкерлік құқығының пайда |1 | |237 |
| |болуы | | | |
|2 |ҚР конституциясы кәсіпкерлік |1 | |237 |
| |құқықтың бастауы ретінде | | | |
|3 |Кәсіпкерлік құқығы нормалары |1 | |237 |
|4 |Табиғи байлықтар объекті ретінде|1 | |237 |
|5 |Бағалы қағаздың кәсіпкерлік |1 | |237 |
| |құқықтағы маңызы. | | | |
|6 |Чек, вексель |1 | |237 |
|7 |Кәсіпкерлік іс-әрекет түсінігі |1 | |237 |
|8 |Тауар өндірісі |1 | |237 |
|9 |Кәсіпкерлік тәуекел |1 | |237 |
|10 |Кәсіпкердің құқықтық |1 | |237 |
| |мәртебесінің заңи негіздері | | | |
|11 |Кәсіпкердің іскерлік әдебі |1 | |237 |
|12 |Кәсіпкердің міндеттері |1 | |237 |
|13 |Кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу |1 | |237 |
|14 |ҚР кәсіпкерліктің формалары |1 | |237 |
|15 |Коммерциялық кәсіпкерлікк |1 | |237 |
|16 |ҚР кәсіпкерлікті дамытудағы |1 | |237 |
| |мемлекеттің ролі | | | |
|17 |Ерлі-зайыптылардың кәсіпкерлігі |1 | |237 |
|18 |Жауапкершілігі шектеулі |1 | |237 |
| |серіктестік кәсіпкерлігі | | | |
|19 |ҚР өзіндік қосалқы шаруашылық |1 | |237 |
| |жүргізетін кәсіпкерлік | | | |
|20 |Заңды тұлға түсінігі |1 | |237 |
|21 |ҚР азаматтардың кәсіпкерлікпен |1 | |237 |
| |айналысу құқығы | | | |
|22 |Кәсіпкерлік, оны мемлекеттік |1 | |237 |
| |реттеу | | | |
|23 |Заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі |1 | |237 |
|24 |Кәсіпкерлік түрлері |1 | |237 |
|25 |Кәсіпкер құқығының азаматтық |1 | |237 |
| |құқықтық тәртібі | | | |
| 26|ҚР азаматтық кодексіндегі |1 | |237 |
| |кәсіпкерлік жөніндегі баптар | | | |
|27 |Мемлекеттің меншікті |1 | |237 |
| |жөнелдірудегі кәсіпкердің | | | |
| |қатысуы | | | |
|28 |Кәсіпкерлік саласындағы құқықтық|1 | |237 |
| |міндеттемелер | | | |
|29 |Міндеттеме, оның маңызы |1 | |237 |
|30 |Кәсіпкерлік меншікті |1 | |237 |
| |жөнелдірудегі кәсіпкердің | | | |
| |қатысуы | | | |
|31 |Кәсіпкерлік саласындағы |1 | |237 |
| |шаруашылық байланыстардың | | | |
| |ұйымдастыру ерекшеліктері | | | |
|32 |Маркетинг, оның кәсіпкерліктегі |1 | |237 |
| |орны | | | |
|33 |Маркетолог міндеттері |1 | |237 |
|34 |Сыртқы экономикалық іс әрекеті |1 | |237 |
| 35|Кәсіпкерліктегі халықаралық |1 | |237 |
| |қатынастар | | | |
|36 |Кәсіпкерлік іс әрекетті |1 | |237 |
| |мемлекеттік реттеу | | | |
|37 |Лицензиялау |1 | |237 |
|38 |ҚР лицензия беру тәртібі |1 | |237 |
|39 |Кәсіпкерлік іс әрекетті |1 | |237 |
| |мемлекеттік қолдау | | | |
|40 |Кәсіпкерлікті қорғаудың |1 | |237 |
| |тәсілдері | | | |
|41 |Дәрменсіздік |1 | |237 |
|42 |Дәрменсіздік жариялау тәртібі |1 | |237 |
|43 |Бәсекелестік Монополиялық |1 | |237 |
| |іс-әрекеттерді құқықтық реттеу | | | |
|44 |Теріс пиғылды бәсеке және оның |1 | |237 |
| |түрлері | | | |
|45 |Тұтынушылардың құқығын қорғау |1 | |237 |
| |Барлығы |45 | |237 |

Нормативтік актілер

1. Қазақстан Республикасы Конституциясы 1995ж
2. Азаматтық кодекс 1994
3. Шаруашылық іс-әрекетті және кәсіпкерлікті дамыту туралы заңы
11.12.1990
4. Республикалық бюджет қаражаты есебінен адвокаттар көрсететін заң
көмегіне ақы төлеу және қорғау мен өкілдік етуге байланысты
шығыстарды өтеудің ережелері
5. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 26 тамыздағы № 1247
қаулысымен бекітілген
6. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының қаулысы
“Республика соттарының денсаулыққа келтірілген зиянды өтеу
жөніндегі заңдарды қолдануының кейбір мәселелері туралы”,
9 шілде 1999 жыл.
7. Тыйым салынған мүлікті сақтаудың тәртібі мен шарттары туралы
нұсқаулық – ҚР әділет министрінің 2000 жылғы 17 сәуірдегі
бұйрығымен бекітілген
8. Жекеше кәсіпкерлік туралы заң. 1997ж
9. Шаруа-фермерлер туралы заңы 31.07.1998
10. Акционерлік қоғам туралы заң 10.07.1998
11. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер» туралы ҚР-
ның 2001ж 12 маусымдағы заңы.
12. «Валюталық реттеу туралы» ҚР-ның Заңы. 24 желтоқсан 1996ж
13. «Бюджет жүйесі туралы» ҚР-ның Заңы. 1 сәуір 1999 ж. «Бағалы
қағаздармен жасалатын мәмілелерді тіркеу туралы» ҚР-ның Заңы. 5
наурыз 1997 ж.
14. «Ақша толемдері мен ақша аударымдары туралы» ҚР-ның Заңы 29 маусым
1998 ж.

Негізгі әдебиеттер:

БІРІНШІ РЕЙТИНГ БАҚЫЛАУ

1 - апта

Кәсіпкерліктің нарықтық қатынастардағы орны

Бақылау түрі – Глоссарий

Тақырыбы: ҚР кәсіпкерлік құқығының дамуы

Жоспар:
1. Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік құқықтың пайда болуы
2. Кәсіпкерлік құқығының құқықтық реттеу әдістері.

Кәсіпкерлік құқық бұл белгілі бір мақсатқа бағытталған заң, жоба
жағынан қолдап, қуатталған алдын-ала жүзеге асырылатын экономикалық
құбылыстарды білетін тәуекелге бел буған іс-әрекет қимылдардың жиынтығын
айтады.
Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік құқық пәні – Қазақстан
Республикасында кәсіпкерлердің құқық нормаларын реттейді, негізгі
кәсіпкерлікке қолданылатын норматив тік актілермен заңнамалардың қолдану
тәсілдерін зерттейтін пән.
Кәсіпкерлік құқықтың әдістері. Кәсіпкерлік қатынастарды реттеуде және
кәсіпкерлік құқықтың субъектілерінің өз бетімен шешім қабылдауына
мүмкіншілік туғызатын келісім әдісі. Бұл әдістің мәні кәсіпкерлік құқықтың
субъектілері бір-бірімен заңға әйкес әрекеттер жасағанда ешкімнің
күштеуінсіз, зорлауынсыз өз еріктерімен, өзара келісімге келу арқылы
мәселелерін шешуге құқықтары мен бостандықтары бар. Кәсіпкерлікті
мемлекеттік реттеу барысында міндетті тапсырма беру, белгілеу әдістері
пайдаланылады. Бұндай қатынастардың барысында бір жақ (тарап) екінші бір
тарапқа міндетті түрде орындалуға тиісті құқықтық кесімдер беруі мүмкін.
Көп жағдайда бұндай құқықтық кесімдер мемлекет тарапынан кәсіпкерлерге
беріліп жатады. Мысалы, кәсіпкерлікпен айналысатын жеке не заңды ұйымның
кәсіпкерлік әрекетінің барысында қоршаған ортаға зиян келтірілетін болса,
онда мемлекет сол келтірілген зиянды қайта қалпына келтіруді талап ете
алады. Бұндай мемлекеттік құзыретті органдар тарапынан берілген кесімдер
кәсіпкерліктің субъектілері үшін орныдалуға міндетті. Осындай әдістердің
бірі тыйым салу әдісі. Оның мәні, егер де кәсіпкерлік субъектілерінің
кәсіпкерлік іс-әрекетінің барысында қоршаған ортаға қауіпті зиян келуі
мүмкін болған жағдайда мемлекет оларға кәсіпкерлікпен айналысуға тыйым салу
мүмкін. Келесі әдістердің бірі кепілдеме, ұсыныс беру әдісі. Тараптар
кәсіпкерлік қатынастардың барысында бір-біріне ұсыныс жасауға
мүмкіншіліктері бар.

ҚР кәсіпкерлік құқығының даму тақырып бойынша бақылау және реферат
сұрақтары.
1. Кәсіпкерлік құқығы пәні нені зерттейді
2. Кәсіпкерлік құқығы пәні мәні неде.
3. Кәсіпкерлік құқығының құқықтық реттеу методы.

Тақырыбы: Кәсіпкерліктің нарықтық қатынастардағы орны

Бақылау түрі: Глоссарий

Кәсіпкерлік

Құқық

Конституция

Кәсіпкерлік құқық

Кәсіпкерлік қызмет

Келісім әдісі

Тапсырма беру

Белгілеу әдісі

Тыйым салу әдісі

Кепілдеме

Ұсыныс беру әдісі

Экономика

Нарықтық экономика

2 - апта

Жауапкершілігі шектеулі серіктестік, акционерлік қоғам

Бақылау түрі – Реферат

Тақырып: Кәсіпорын, өндірістік кооператив кәсіпкерлік құқықтың объектісі
ретінде

Қозғалмайтын мүліктің ерекше түрінің бірі кәсіпорын болып табылады. Заң
бойынша “кәсіпорын” термині екі мағынада кәсіпорын деп аталады (АК-тің 102-
104 баптары). Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асару үшін пайдаланатын мүліктік
кешен құқық объектісі түріндегі кәсіпорын деп танылады (АК-тің 119 бап 1
тармағы). Яғни ондай кәсіпорын құқық объектісі болып табылады, кәсіпорын
тұтасымен немесе оның бір бөлігі сатып алу-сату, кепілге, жалға беру
шарттарының және басқа да мәмілелердің объектісі болуы мүмкін, ол әкімшілік
тәртіппен өзге субъектіге берілуі ықтимал.
Мүліктік кешен ретінде кәсіпорын құрамына оның қызметіне қажетті деген
барлық мүлік түрлері енеді. Соның ішінде үйлер, ғимараттар, құрылыстар,
құрал-жабдықтар, шикізаттар, өнімдер, жер учаскесіне құқық, талап ету
құқығы, борыштар, сондай-ақ атауын белгілейтін белгілер (фирманың атауы,
тауар белгілері), егер заң құжаттарында немесе шартта өзгеше көзделмесе,
және тағы басқа айрықша құқықтар болады.
Өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде пайда келтіруді көздейтін
(коммерциялық ұйым) не мүндай мақсат ретінде пайда келтіре алмайтын және
алыпған пайдасын қатысушыларына үлестірмейтін (коммерциялық емес үйым) үйым
занды түлға бола алады.
Коммерциялық ұйым болып табылатым занды түлға мемлекеттік кәсіпорын,
шаруашылык серіктестік, өндірістік кооператив нысандарында қүрылуы
мүмкін.
Коммерциялық емес үйым болып табылатын заңды түлға мекеме, қоғамдық
бірлестік, түтыну кооперативі, қоғамдық қор, діни бірлестік нысанында және
заң қүжаттарында көзделген өзге де нысанда қүрылуы мүмкін.
Коммерциялық емес үйым кәсілкерлік қызметпен өзінің жаргылық
мақсаттарына сай келуіне қарай ғана айналыса алады.Заңды түлғалар бірлестік
қүра алады.
Занды тұлға Азаматтық кодекстің, занды түлғалар түрлеріне әрқайсысы туралы
Заңиның, өзге де заң қүжаттары мен қүрылтай қүжаттарының негізінде жүмыс
істейді.

Бақылау және реферат сұрақтары.
1. Кәсіпкерлік құқығының жүйесі қандай
2. Кәсіпкерлік ара қатынасы қандай
3. Кәсіпкерлік құқығы обьектілері
4. Кәсіпкерлік құқығындағы заттарды саралау

Глоссарий.
Авторлық құкық - автордың мүліктік және мүліктік емес жеке құқықтары.
Заң – қоғамдық қатынастарды реттейтін, ҚР Конституциясында көзделген
түбегейлі принциптер мен нормаларды белгілейтін, ҚР-ның Парламенті, ал ҚР
Конституциясы 53 – бабының 4) – тармақшасында көзделген жағдайларда ҚР –
ның Президенті қабылдайтын нормативтік құқықтық акт.
Кодекс – біртектес қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалар
біріктіріліп, жүйеге келтірілген заң.

Тест
1. “Жеке кәсіпкерлікті қорғау және қолдау” туралы заңы қашан шығарылды:
А) азаматтық айналым
Б) мүлiктiң болуы
В) дербес мүлiктiк жауапкершiлiк
Г) ұйымдасқан бiрлiк
Д) елдің, мемлекеттің халықтың қажеттілігін жүзеге асырудағы қызметі
2. Кәсіпкерлік құқық құқық саласы ретінде қандай жүйелерге бөлінеді?
а) жалпы, ерекше, арнайы
б) жалпы, ерекше
в) жеке, арнайы
г) жеке, жалпы
3. Муліктік игіліктерге жатадын обьектілер.
a) Заттар, ақша.
b) Жеке адамның өмірі.
c) Денсаулығы.
d) Есім алу құқығы.
e) Автор болу құқығы.
4. Мүліктік емес игіліктерге жатадын обьектілер.
a) Есім алу құқығы, автор болу құқығы.
b) Құнды қағаздар.
c) Тауарлық белгілер.
d) Фирмалық атаулар.
e) Заттар, құнды қағаздар.

Тақырып: Жауапкершілігі шектеулі серіктестік, акционерлік қоғам

Бақылау түрі: Реферат

Реферат сұрақтары:

1. Кәсіпкерлік құқығы пәні нені зерттейді
2. Кәсіпкерлік құқығы пәні мәні неде.
3. Кәсіпкерлік құқығының құқықтық реттеу методы.
4. Кәсіпкерлік құқығы пәні мәні неде.
5. Кәсіпкерлік құқығының құқықтық реттеу методы.
6. Кәсіпкерлік құқығы пәнінің принциптері қандай
7. Кәсіпкерлік құқығының жүйесі қандай
8. Кәсіпкерлік ара қатынасы қандай
9. Кәсіпкерлік құқығы обьектілері
10. Кәсіпкерлік құқығындағы заттарды саралау
11. Жауапкершілігі шектеулі серіктестік түсінігі
12. Жауапкершілігі шектеулі серіктестік кәсіпкерлік құқықтың субъектісі
ретінде
13. Акционерлік қоғам

2 - апта

Акция, оның маңызы

Бақылау түрі – Тест тапсырмалары

Тақырып: Атаулы бағалы қағаз.
Кәсіпкерлік құқықтың объектілерінің бірі бағалы қағаздар болып табылады.
Азаматтық кодекстің 129 бабында оған мынадай анықтама берілген: белгіленген
нысан мен міндетті реквизиттерді сақтай отырып, жүзеге асырылуы тек оны
көрсеткенде ғана мүмкін болатын мүліктік құқықтарды куәландыратын құжат
бағалы қағаз болып табылады. Осындай анықтамадан бағалы қағаздың ерекше
сипаты шығады, ол атап айтқанда:
а) бағалы қағаз – түрі және мазмұнымен заң талаптарына қатаң бағынатын
құжат. Мәселен, бағалы қағаздармен куәландырылатын құқықтардың түрлері,
бағалы қағаздардың міндетті реквизиттері, бағалы қағаз нысанына талап тар
және басқа да қажетті талап тар заң құжаттарымен немесе соларда белгіленген
нысанға сәйкес келмеуі оның жарамсыз болуына әкеліп соқтырады;
ә) бағалы қағаз оның иеленушісінің мүліктік құқығын куәландырады;
б) бағалы қағаздағы құқықты жүзеге асыру үшін оны көрсеткенде, не
бергенде ғана құқық іске асырылады.
Бағалы қағазды құжат демен бірге оны зат деп те көрсетеді. Өйткені, кез-
келген құжаттың түп-төркіні материалдық дүниеге қатысты келеді. Сондықтан
да онда көрсетілген әріп таңбалары мен сандары, тасқа басылып не қолмен
жазылған жазбалары осы құжат туралы тиісті ақпарат береді. Сонымен бірге,
кез келген құжаттың бағалы қағаз бола алмайтыны тағы бар, тек заңмен
белгіленген шарттың белгілері сақталғаны бағалы қағаз құқығын алады.
Бағалы қағаздың міндетті реквизиттері арнайы норматив тік құқықтық
құжаттарында көрсетілген оның атауы, сериясы, нөмірі, өтініш жасау мерзімі,
субъектінің қағаз бойынша орындалу орны және талап тар болып табылады.
Мұндай талап тар түгелдей сақталмаса, яғни бағалы қағаздың міндетті
реквизиттерінің болмауы немесе бағалы қағаздың ол үшін белгіленген нысанға
сәйкес келмеуі, оның жарамсыз болуына әкеліп соқтырады.
Бағалы қағаздар зат ретінде бірнеше түрге бөлінеді, әр иеленушісінің
талап - мүддесіне сәйкес бланк, қағаз парақшасы түрінде кездеседі. Бағалы
қағаздың құны тиісті материалдық игіліктің құнына негізделеді.
Мазмұнына қарап бағалы қағаздарды облигация, коносамент, акция және заң
актілерінде немесе соларда бекітілген тәртіппен бағалы қағаздар
жатқызылған басқа да құжаттар деп негізгі түрлерге бөледі.
Атаулы бағалы қағаз – бұл мүліктік сипаты бар құжат, оның иесі кім
екендігі құжаттың мәтінінде көрсетіледі. Яғни атаулы бағалы қағаз бойынша
құқықты талап ету сонда көрсетілген адамға ғана тиесілі болады.
Эмиссиялық бағалы қағаздарды топтастыру мемлекеттік және емес деп
бөлінетін болғандықтан оның заңдық маңызы болады. Бағалы қағаздар жөніндегі
қазіргі қолданылып жүрген заңдар құжатталмаған бағалы қағаздар ұғымына
сәйкестендірілген.
Құжатталмаған құнды қағаздар шын мәнінде бағалы қағаздың мазмұнын
куәландыратын мүліктік құқы болып есептеледі. Ондай бағалы қағаздармен
құқықтық қатынасқа түскен кезде оның тізілімдегі жазбаға енгізілуі жарамды
бола береді.

Бақылау және реферат сұрақтары.
1. Атаулы бағалы қағаз.
2. Бағалы қағаздың түсінігі.
3. Бағалы қағаздың түрлері.
4. Кәсіпкерлік ара қатынасы қандай
5. Кәсіпкерлік құқығы обьектілері
6. Кәсіпкерлік құқығындағы заттарды саралау

Глоссарий.
Бағалы қағаз - белгіленген нысан мен міндетті реквизиттерді сақтай отырып,
жүзеге асырылуы тек оны көрсеткенде ғана мүмкін болатын мүліктік құқықтарды
куәландыратын құжат.
Бағалы қағаздар айналысы - бағалы қағаздармен азаматтық-құқықтық мәмілелер
жасасу.
Бағалы қағаздар депозитарийі - бағалы қағаздармен жасалған мәмілелерді
есепке алу және оларды орындау, сондай-ақ бағалы қағаздарды
материалсыздандыру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын мамандандырылған
үйым.
Бағалы қағаздар портфелі - бағалы қағаздар рыногы субъектісінің
меншігіндегі не басқаруындағы алуан түрлі бағалы қағаздардың жиынтығы.
Бөлінетін мүлік - бөлу нәтижесінде бөліктері өз мақсатын (міндетін)
жоғалтпайтын мүлік.
Бөлінбейтін мүлік - өзінің шаруашылық мақсатын (міндетін) өзгертпей бөлуге
болмайтын немесе заң құжаттарында ұйғарылуына қарай бөлуге жатпайтын мүлік.
Заң актісі - Конституциялық заң, Қазақстан Республикасы Президентінің
Конституциялық заң күші бар Жарлығы, Кодекс, Заң, Қазақстан Республикасы
Парла-ментінің қаулысы, Сенат пен Мәжілістің қаулылары.

Тест.
1. Мүліктік жарна дегеніміз
а) ауылдық тұтыну кооперативінің пай қорындағы тек қана ақша қаражаты
б) ауылдық тұтыну кооперативінің пай қорына пайшының қосатын жарнасы
в) төрағаның жарнасы
г) табыс болып есептелетін жарна
2. Пайшы дегеніміз:
а) тек қана мүліктік жарна енгізген азамат
б) мүліктік жарна енгізген және жарғыда көзделген тәртіппен ауылдық тұтыну
кооперативіне мүшелікке қабылданған азамат
в) тек қана мүліктік жарна енгізген заңды тұлға
г) кооператив төрағасы
3. Жауапкершілігі шектеулі серіктестікте қатысушылардың саны
а) 50 ден аспауы тиіс
б) 20 дан аспауы тиіс
в) 100 ден аспауы тиіс
г) 80 нен аспауы тиіс

Тақырып: Акция, оның маңызы

Бақылау түрі: Тест тапсырмалары

1. Акционерлік қоғамның құрылтай құжаттары
а) құрылтай шарты мен жарғысы
б) тек құрылтай шарттары;
с) тек құрылтай жарғысы;
д) бұйрықтар;
е) қаулылар;
2. Қай занды тұлғалар мүлкіне оз қатысушылары міндеттемелік құқықтарын
сақтап қалады.
a) Шаруашылық серіктестіктер, акционерлік қоғам мен кооперативтер.
b) Қоғамдық бірлістіктер.
c) Қоғамдық қорлар.
d) Діни бірлестіктер.
e) Мекеме.
3. Қай занды тұлғалар мүлкіне оз құрылтайшыларын (қатысушылары) мүліктік
құқықтарын сақтамайды.
a) Қоғамдыққорлар, қоғамдық бірлестіктер және діні бірлестіктер.
b) Шаруашылық серіктестіктер.
c) Мекеме.
d) Акционерлық қоғам.
e) өндірістік кооператив.
4. Заңды тұлғаның негізгі құжаты.
a) Құрылтай құжаттары.
b) Конституция.
c) Азаматтық кодекс.
d) Жалпы акционерлердің жиналысы.
e) Тек В.С жауабы.
5.Занды тұлғаның тұрақты жері қай жері есептеледі.
a) Тұрақты жумыс істейтін органы орналасқан жері.
b) Филиалдың орналасқан жері.
c) Өкілдіктердің орналасқан жері.
d) Бастықтын тұрақты жері.
e) А,В,С жауабы.
6.Занды тұлға қай органга тіркеліге тиіс.
a) Әділет органында.
b) Жергілікті атқарушы органында.
c) БТИ.
d) Облыстық әкімшілікте.
e) Жауабы жоқ.
7. Бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарт бойынша тараптар жеке
кәсіпкерлікті жүзеге асыруға
а) бірлесіп іс-әрекет жасауға міндеттенеді;
б) еркін іс-әрекет жасауға міндеттенеді;
с) жеке-дара іс-әрекет жасауға міндеттенеді;
д) ешқандай міндет алмайды;
е) ешқандай құқық алмайды;
8. Егер жеке кәсіпкер лицензиялауға тиісті қызметті жүзеге асырса, онда:
а) оның осындай қызметті жүзеге асыруға лицензиясының болуы міндетті;
б) лицензияның қажеті жоқ;
с) лицензия керек емес өйткені ол тіркелу кезінде ақы төлейді;
д) лицензия бір жылдан кейін алуы тиіс;
е) құқығы шектеледі;
9. Серіктестік қатысушыларының ортақ мүлік үлесіне билік етуге құқығы бар
ма?
а) құқығы жоқ;
б) құқығы бар;
с) төраға рұқсаты негізінде;
д) атқару органы рұқсаты негізінде құқылы
е) толық құқығы бар;
10. Қазақстан Республикасындағы селолық тұтыну кооперациясы туралы заңы
күшіне қашан енді?
а) 1999ж. 21шілде
б) 1999ж. 21 тамыз
с) 1999ж. 21 маусым
д) 1999ж. 21 мамыр
е) 1998ж. 16 қараша
11. Жай серіктестік қалай құрылады?
а) бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарт негізінде құрылады;
б) Үкімет қалысымен құрылады;
с) атқарушы органның шешімімен құрылады;
д) әкімнің өкімімен құрылады;
е) сот шешімімен құрылады;
12. Алғашқы өндірістік кооператив қай елде, қашан құрылды?
а) Англияда 1844ж.
б) Германияда 1845ж.
с) Францияда 1899ж.
д) Ресейде 1856ж.
13. Жарғылық капиталы құрылтайшылардың (қатысушылардың) үлесіне
(салымдарына) бөлінген коммерциялық ұйым бұл:
а) шаруашылық серіктестік
б) ауылшаруашылық өндірістік кооперативі
с) ауылшаруашылық тұтыну кооперативі
д) акционерлік қоғам
14. Шаруашылық серіктестікті бір адам құруы мүмкін бе?
а) ия
б) жоқ
с) кейбір жағдайларда
д) келісім бойынша

3 - апта

Кәсіпкерлік құқық құқық саласының бірі ретінде

Бақылау түрі – Үй тапсырмалары

Тақырып: Кәсіпкерлік іс-әрекет түсінігі

Кәсіпкерлік дегеніміз меншік түрлерне қарамастан, азаматтар мен заңды
тұлғалардың, тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранымды қанағаттандыру арқылы
таза табыс табуға бағытталған, жеке меншікке (жеке кәсіпкерлік) не
мемлекеттік кәсіпорынды шаруашылық басқару құқығына (мемлекеттік
кәсіпкерлік) негізделген ынталы қызметі Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкердің
атынан, оның тәуекел етуімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге
асырылады. Кәсіпкерлік іс - мүліктік құқықтарды қоса алғандағы мүліктің
жиынтығы, жеке кәсіпкер өз қызметін солардың негізінде және солар арқылы
жүзеге асырылады.
Кәсіпкерлік қызмет үздіксіз және қосарлана, ілеспелі түрде жүргізілетін
келісім-шартты әр текті және жан-жақты кешенді жұмыстардың, іс-қимылдың
жиынтығы. Осылардың әрқайсысы салыстырмалы түрде әрі қысқа, әрі мәмілелі
келісілген мерзім уақытымен және нақтылы кезеңдер шеңберінде шектеулі
жағдайда болады. Демен, әр жұмыстың шегі, тиімді және оңтайлы әдістері бар.
Мақсат – дұрыс іс-қимыл жасау, жаңалықты іздеп табу, оны кәсіпкерлік
жұмысында пайдалану.
Сұраныс дегеніміз сатып алушылардың өздеріне қажетті бұйымдармен қызмет
түрлеріне ақша төлеу дайындығы.
Ұсыныс дегеніміз өндірушілердің белгілі бір бағалар бойынша сатура
дайындаған тауарларының жиынтығы.
Тауардың бәсекелік нарығында сұраныс пен ұсыныстың әрекет ету механизмі
қалай жұмыс істейтінін және сұраныс пен ұсыныс тең болған деңгейде нарықтық
баға қалай орнайтынын байқайық.
Сұраныс көлеміне бағадан басқа табыстар деңгейі, нарық мөлшері, басқа
тауарлардың бағасы мен пайдалылығы өз әсерін тигізеді.
Ұсынысқа әсер ететін басты фактор - өндіріс шығындары. Сондықтан, егер
техникалық прогрестің жетістіктерін пайдалану нәтижесінде немесе ауыл
шаруашылығына қатысты болса, қолайлы ауа рай жағдайында өндіріс шығындарын
азайту ұсыныс қисығы оңға төмен ауысады.
Ұсыныс пен өндіріс шығындарының өзара байланысының негізгі қағидаларын
кеңінен қарайық. Алдымен фирма шығындарының негізгі түрлерін анықтайық.
Шығындар екі үлкен категорияға бөлінеді: тұрақты және өзгермелі. Тұрақты
шығындар дегеніміз өндірілген өнімдердің саны қандай болса да өзгермейтін
шығындар. Оған үй-жайды жалдаудың төлемі, саймандарға жұмсалған шығындар
басқару және әкімшілік қызметкерлерінің ақысы кіреді.
Өзгермелі шығындар өндіріс көлеміне тікелей байланысты өзгереді. Олар
жұмыс күші мен шикізаттар сатып алуға жұмсалған шығындарға байланысты.
Өзгермелі шығындардың өсуі біркелкі емес, нөлден бастап өндіріс өскен сайын
олар алдымен тез өседі, сосын өндіріс көлемі ұлғайған сайын жаппай
өндірісте үнемдеу факторы білінеді де, өзгермелі шығындардың өсуі өнімнің
ұлғаюына қарағанда баяулай түседі. Ары қарай өнімділіктің азаю заңының
әрекеті басталғанда, өзгермелі шығындар қайтадан өндірістің өсуін басып
озады.
Пайда дегеніміз жалпы табыс пен жалпы шығындардың айырмашылығы. Айталық
монополист бағаны біртіндеп төмендетіп 35 доллар қояды. Онда ол 1 тауардан
артық 4 тауар өткізе алады, бірақ бұл да аз ғана сату көлемі. Бұл жағдайда
оның жалпы табысы 140 доллар (35х4), ал таза пайдасы (140 – 72) – 68
доллар.

Бақылау және реферат сұрақтары.
1. Кәсіпкерлік іс-әрекеті түсінігі
2. Кәсіпкерлік іс-әрекеті түсінігі белгілері
3. Кәсіпкерлік іс-әрекеті тәуекелі
4. Сұраныс және ұсыныс түсініктері

Глоссарий.
кәсіпкерлік істің еркіндігі – кез келген ақыл-есі дұрыс, жасы толған адам
заңнамаларда көрсетілген талаптарға сәйкес жағдайларда кәсіпкерлікпенг
айналысуға құқығы бар;
кәсіпкерлік құқық - белгілі бір мақсатқа бағытталған заң, жоба жағынан
қолдап, қуатталған алдын-ала жүзеге асырылатын экономикалық құбылыстарды
білетін тәуекелге бел буған іс-әрекет қимылдардың жиынтығы.
Қорлау – басқа адамның ар – намысы мен қадір-қасиетін әдепсіз түрде
кемсіту.
Келісім-шарт жасасу - келісім-шарт, шарт жасасу шарты бойынша ауыл
шаруашылық өнімін өндіруші өзі өсірген (өндірген) ауыл шаруашылық өнімін
ұқсату немесе сату үшін осындай өнімді сатып алуды жүзеге асыратын
дайындаушы - тұлғаға беруге міндеттенеді.

Тест.
1. Кәсіпкерлік құқық обьектiсi кайсысы:
А) өндіріс орындары
Б) енбек ету
В) салык
Г) занды факт
Д) жәрдемақы
2. Кәсіпкерлік құқық субьектiсi кайсысы
А) мемлекет, ел, жұрт, өңір
Б) аурухана
В) сот сараптама
Г) жергiлiктi аткарушы органдар
Д) әкiмшiлiк
3. Кәсіпкерлік бұл:
А) азаматтық айналым
Б) мүлiктiң болуы
В) дербес мүлiктiк жауапкершiлiк
Г) ұйымдасқан бiрлiк
Д) елдің, мемлекеттің халықтың қажеттілігін жүзеге асырудағы қызметі

Тақырып: Кәсіпкерлік құқық құқық саласының бірі ретінде

Бақылау түрі: Үй тапсырмалары

Есеп 1

Сәрсенбаев Е. кәсіпкерлік қызметпен айналысатын,салық инспекциясына
белгіленген мерзімде өткізуге тиісті салықтың төленгені туралы декларация
өткізген жоқ.

Сұрақ: Осы жасағаны үшін Сәрсенбаевқа қандай шара қолданасыз?

Есеп 2
Қаладағы “Көл”базарындағы Ішкі істер органдары қызметкерлері азаматша
Бейсенова М. жалған ақшамен ұстады. Бейсенова М. сатып алған затына жалған
5 мың теңге купюрасын берген еді. Оның түсіндіруінше алған зейнетақы 10 мың
теңгесін көршісі И.Сидоровтан майдалап алған еді. Ақшаның жалғандығын ол
білмеген. Тергеу барысында азамат И.Сидоровтың жалған ақша жасаумен
айналысатыны анықталды.

Сұрақ: Екі қылмыскерді қандай жауапқа тартасыз? Қандай заңға сүйенесіз?

Есеп 3
Азамат Дүйсенов Қ. әділет басқармасында заңды тұлға ретінде
“Арғымақ”атты жекеменшік фирманы тіркеді.Содан кейін банктен 5 млн. теңге
алды.Несиенің мақсаты ауыл шаруашылығына қолданылатын техниканы сатып
алу.Бірақ кәсіпкерлік қызметпен шұғылдану ойы болмаған Дүйсенов Қ.Несиенің
ақшасына жеке басына керекті заттар сатып алды: 2 қабатты үй-особняк, шетел
автокөлігін. Сосын өзінің жеке меншік фирмасын банкрот деп жариялады.Банкке
ақшаның бәрі фирмадағы жұмысшылардың еңбек ақысымен ұйымдастырушылық
мәселелерге жұмсалды деп мәлімдеді.

Сұрақ: Қ.Дүйсеновтың іс-әрекетінде қандай қылмыстық әрекеттер бар?
Жасаған ісіне сипаттама беріңдер.

4 - апта

Кәсіпкердің құқықтық мәртебесі

Бақылау түрі – Коллоквиум

Тақырып: Кәсіпкерлік тәуекелдің мақсаты

Коммерциялық тәуекел – кәсіпорын өндірген немесе сатып алған тауарлар
немесе көрсетілген қызметтерді іске асыру процес інде пайда болады. Осы
жағдайлар өндірістік немесе коммерциялық кәсіпкерлікке тән. Коммерциялық
тәуекелдің негізгі түрлері мыналар:
- сатылатын немесе сатып алынатын тауарлар бағасының өзгеруіне
(төмендеуі немесе жоғарылауына) байланысты тәуекел;
- айналыс процесі кезіндегі тауарлардың жоғалу тәуекелі;
- айналыс шығындары деңгейінің жоғарылау тәуекелі;
- нарықтағы тауарлардың өткізілуімен және сапасымен байланысты
тәуекел;
- тауарларды алумен тәуекел;
- кәсіпорынның іскерлік белсенділігінің баяулауы немесе тоқтауымен
байланысты тәуекел;
- құнсыздану салдарынан болатын тәуекел;
- сатып алушының төлем қабілеттілігімен байланысты тәуекел;
- келісім-міндеттерінің орындамауы аясындағы тәуекел;
- валюталық бағаның өзгеру тәуекелі;
- қызметкерлердің мүмкін болатын жетілмеген шынайылығынан туындайтын
тәуекел;
- бәсекелестер қызметінде болатын тәуекел;
- кәсіпорын жұмысшыларының жауапсыздығынан тауарларды жоғалту
тәуекелі.
Кәсіпорын қызметінің қаржылық тәуекелі көбінесе меншік құралдарына
қатынасымен өлшенеді.
Тәуекел факторлары – субъективті, яғни, кәсіпорынға тікелей байланысты.
Субъективті факторларға жататындар – техникалық жабдықтау мен техниканың
қауіпсіздік жағдайы және кәсіпорындарының өзіне байланыссыз құнсыздану,
бәсекелестік, саяси жағдайлар.

Бақылау және реферат сұрақтары.
1. Коммерциялық тәуекел.
2. Кәсіпкерлік құқығының құқықтық реттеу методы.
3. Кәсіпкерлік құқығы пәнінің принциптері қандай.
4. Кәсіпкерлік құқығының жүйесі қандай.
5. Кәсіпкерлік ара қатынасы қандай.
6. Кәсіпкерлік құқығы обьектілері.

Глоссарий.
Кондоминиум — жылжымайтын мүлікке меншік нысаны, бұл ретте жылжымайтын
мүліктің жекелеген бөліктері, соның ішіңде жер учаскелері азаматтар мен
занды тұлғалардың және (немесе) мемлекеттің дербес меншігінде болады, ал
жылжымайтын мүліктің бөлек меншікке жатпаитын бөліктері (үй маңыңдағы
бөлінбейтін жер учаскесі, ортақ пайдаланыстағы жер) ортақ меншік құқығы
негізінде жылжымайтын мүлік бөліктерінің меншік иелеріне тиесілі болады;
Меншік құқығы - субъектінің заң құжаттары арқылы танылатын және
қорғалатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иелену, пайдалану және оған
билік ету құқығы.Меншік иесінің өз мүлкін иелену, пайдалану және оған билік
ету құқығы болады.
Иелену құқығы дегеніміз мүлікті іс жүзінде иеленуді жүзеге асыруды заң
жүзінде қамтамасыз ету.
Пайдалану құқығы дегеніміз мүліктен оның пайдалы табиғи қасиеттерін
алудың, сондай-ақ одан пайда табудың заң жүзінде қамтамасыз етілуі.
Билік ету құқығы дегеніміз мүліктің заң жүзіндегі тағдырын белгілеудің
заңмен қамтамасыз етілуі.Меншік құқығынын, мерзімі шексіз.

Тест.
1. Кәсіпкерлік құқықтың негiзгi қағидасы кайсы:
А) меншiктi коргауды камтамасыз ету
Б) пайда табу
В) кiнәсiздк презумпциясы
Г) жоспарлау
Д) мiндеттi төлеу
2. Кәсіпкерлік құқық обьектiсi кайсысы:
А) өндіріс орындары
Б) енбек ету
В) салык
Г) занды факт
Д) жәрдемақы
3. Кәсіпкерлік құқық субьектiсi кайсысы
А) мемлекет, ел, жұрт, өңір
Б) аурухана
В) сот сараптама
Г) жергiлiктi аткарушы органдар
Д) әкiмшiлiк
4. Кәсіпкерлік бұл:
А) азаматтық айналым
Б) мүлiктiң болуы
В) дербес мүлiктiк жауапкершiлiк
Г) ұйымдасқан бiрлiк
Д) елдің, мемлекеттің халықтың қажеттілігін жүзеге асырудағы қызметі

Тақырып: Кәсіпкердің құқықтық мәртебесі

Бақылау түрі: Коллоквиум

Коллоквиум тапсырмалары:

1. Кәсіпкердің құқықтық мәртебесі: түсінігі және қағидалар.

2. Кәсіпкерлік құқықтың пәні.

3. Кәсіпкерлік іс-әрекеті тәуекелі

4. Сұраныс және ұсыныс түсініктері

5. Кәсіпкердің құқықтық мәртебесі

6. Кәсіпкердің құқықтық мәртебесін анықтау

7. Кәсіпкердің іскерлік әдебі.

8. Коммерциялық тәуекел.

9. Кәсіпкерлік құқығының құқықтық реттеу методы.

10. Кәсіпкерлік құқығы пәнінің принциптері қандай.

11. Кәсіпкерлік құқығының жүйесі қандай.

12. Кәсіпкерлік ара қатынасы қандай.

13. Кәсіпкерлік құқығы обьектілері.

5 - апта

Қазақстан Республикасындағы өндірістік кәсіпкерлік

Бақылау түрі – Реферат

Тақырып: Коммерциялық кәсіпкерлік

1725 жылы Ричард Кантильон кәсіпкерді – нар тәуекел жағдайында қызмет
етуші адам деді. 1961 жылы “кәсіпкер – ұстамды тәуекел жағдайында қызмет
ететін пысық адам” деп пайымдаған Давид Маклелланд да осы пікірді қолдаған.
Кәсіпкерлік ұғымына анықтама беруші келесі ағым – кәсіпкерлікке тән
тәуекелділікпен қатар, одан алынатын пайда мен туындайтын жауапкершілікті
жатқызады. Мысалы, 1797 жылы Бодо кәсіпкер – іскерлік қызметке жауап
беруші, кәсіпорын қызметін бақылап, жоспарлап, ұйымдастырып және оған
иелік етуші тұлға деген. 1964 жылы Питер Друкердің дәлелдемесі – кәсіпкер
қандай болмасын мүмкіндікті пайдалана отырып, ең жоғарғы деңгейдегі пайдаға
жетуге ұмтылатын адам.
Кәсіпкерлік – белгілі бір құнға ие болатын жаңа нәрсе ашу үрдісі, ал
кәсіпкер – осыған барша күші мен уақытын жұмсай отырып, орнына ақшалай және
қанағаттарнарлыққа жете алатын, қаржылық, психологиялық және әлеуметтік
тәуекелді мойнына алатын адам.
Отандық экономикада кәсіпкерліктің кең тараған түрі бар. Ол –
коммерциялық кәсіпкерлік. Бұны көптеген себепртермен түсіндіруге болады.
Негізгілері: коммерциялық кәсіпорынның пайдасының жоғары болуы; жылдам
қайтарымдылығы; жүзеге асыру прпоцесінің оңайлығы; басқару жүйесінің
жеңілдігі, тиімділігі және тағы басқалар.
Кәсіпкерлік ұғымы пайда алып келетін белсенді қызмет бабы.
“Коммерция” латын сөзінен аударғанда “сауда” мағынасын береді. Олай болса
коммерциялық кәсіпкерлік – пайда және табыс алуға бағытталған сауда-
делдалдық, сауда-дайындық жұмыстарының жиынтығы.
Коммерциялық кәсіпкерлік ең алдымен, ақша-тауар, сауда-айырбас
операцияларында анықтаушы рөл атқаратындығымен сипатталады. Сондықтан,
коммерциялық кәсіпкерліктің мәні – сату, сатып алу бойынша, яғни,
тауарларды қайта сату операциялары болып табылады.
Коммерциялық кәсіпкерліктің негізгі зерттеу объектісі – тауар,
капитал. Капитал кезінде қаржылық кәсіпкерлік пайда болады.
Комерсант болу үшін тек өзінің аумағында ғана емес, сонымен бірге
басқа жерлерде коммерция туралы әртүрлі ақпараттарға ие болу керек.

Бақылау және реферат сұрақтары.
1. Кәсіпкерлік түсінігі.
2. Коммерция түсінігі.
3. Кәсіпкерлік коммерция.
4. Кәсіпкердің құқықтық мәртебесі
5. Кәсіпкердің іскерлік әдебі.

Глоссарий.
Бересі — есептелген және мерзімінде төленбеген салықтар және бюджетке
теленетін басқа да міндетті төлемдер сомалары.
Бизнес — пайда беретін экономикалық қызмет; баюдың кезі болып табылатын
табыс өкелетін кез келген қызмет түрі (іс, көсіп, кәсіпкерлік жөне
басқалары).
Мемлекеттік багдарлама — салааралық сипаты бар, өлеуметтік-эко-номикалық
дамудың неғүрлым маңызды міндеттерін шешуге жөне мемлекеттің қорғаныс
қабілетін, құқық тәртібін, заңдылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуге
бағыггалған мәселелер бойынша Қазақ-стан Республикасының Үкіметі әзірлейтін
және Қазақстан Республика-сының Президенті бекітетін бағдарлама.
Мүліктік зиян - құқықпен қорғалатын мүліктің ұрлануымен, жойылуымен,
зақымдалуымен немесе жоғалуымен келтірілген, сондай ақ материалдық
нұқсан жеке адамға басқаша жолмен, еңбек ақы алмау,денсаулығына келтірілген
зиянға байланысты емделу кезіндегі шығындарды алмау және тағы басқа жолмен
келтірілген залал.
Зиян – заңмен қорғалатын игілік атаулының кемуі.

Тест.
1. Мемлекеттік тіркеу кезінде тіркеуші органға құрылтай шартын табыс ету
а) талап етілмейді;
б) талап етіледі;
в) міндетті түрде табыс етілуі тиіс;
г) заң бұзушылық болып есептеледі;
д) екі жақтың келісіміне байланысты;
2. Өндірістік қызметпен айналысатын шағын кәсіпкерлік субьектілерінің
жазбаша өтініші бойынша жерді пайдалану актісін бергені үшін төленетін
соманы
а) 3 жылға қалдыра алады
б) 1 жылға қалдыра отырып жүргізеді;
в) 5 жылға қалдыра алады;
г) 7 жылға қалдыра алады;
д) 10 жылға қалдыра алады;
3. Шағын кәсіпкерлік субьектлері бірлестіктерін құруға құқылы ма?
а) сот шешімі негізінде;
б) құқығы жоқ;
в) құқылы;
г) лицензия негізінде;
д) әкім рұқсатымен құқылы;
1. Алғашқы өндірістік кооператив қай елде, қашан құрылды?
а) Англияда 1844ж.
б) Германияда 1845ж.
в) Францияда 1899ж.
г) Ресейде 1856ж.

Тақырып: Қазақстан Республикасындағы өндірістік кәсіпкерлік

Бақылау түрі: Реферат

Реферат тақырыптары:

1. Кәсіпкерлік құқығы субьектілері
2. Кәсіпкерлік құқығындағы заттарды саралау
3. ҚР кәсіпкерліктің түрлері
4. Кәсіпкерліктің түрлерінің шама мінездемесі
5. Қазақстан Республикасындағы өндірістік кәсіпкерлік
6. Жалған кәсіпкерлік сипаттамасы
7. Коммерциялық кәсіпкерлік

6 - апта

Кәсіпкерлік түрлері сипаттамасы

Бақылау түрі – Тест тапсырмалыры

Тақырып: Шағын бизнес

Кәсіпкерліктің жекеше және мемлекеттік кәсіпкерлік деген екі түрі бар.
Жекеше кәсіпкерліктің бір түрі жеке кәсіпкерлік – азаматтардың өздерінің
(жеке кәсіпкерлік) немесе мемлекеттік емес зңды тұлғалардың (заңды
тұлғалардың жеке кәсіпкерлігі) меншігіне негізделген және азаматтардың
немесе мемлекеттік емес заңды тұлғалардың атынан олардың тәуекелімен және
мүліктік жауапкершілігіне алынып жүзеге асырылатын, азаматтардың және
мемлекеттік емес заңды тұлғалардың табыс табуға бағытталған бастамашылық
қызметі.Ол әсіресе серіктес мүліктік жауапкершілікті бірінші дәрежеге
қоятын әрқандай іс-әрекет қимылдарды тиымды пайдаланатын тұлға болып
есептеледі.
Жеке кәсіпкерлік бұл заң әрекеті қимылы жағынан екіге бөлінеді:
- жеке тұлғалы кәсіпкерлік;
- заңды тұлғалы кәсіпкерлік
Жеке тұлғалы кәсіпкерлікпенен заңды тұлғалы кәсіпкерліктің төмендегідей
айырмашылығы бар. Жеке тұлғалы кәсіпкерлік ресми түрде барша экономикалық
қатынастардан пайдаланады:

а) қаржы көздері жағынан;

ә) қажетті тауарлармен қызметтерді қамтамасыз ету жағынан;

б) өндіріс процесін тиымды дәрежеде ұйымдастыру жағынан;

в) несие беру жағынан;

г) жаңа техника мен технология жағынан қамтамасыз ету.

Жеке кәсіпкер дегеніміз бұл заңды тұлға құрмай, заңды тұлға белгілері
болмаған жағдайда кәсіпкерлікпен шұғылданатын жеке азаматтар.Осыған
байланысты жеке кәсіпкерлік екі топқа бөлінеді:

1. өзіндік кәсіпкерлік;
2. бірлескен кәсіпкерлік
Өзіндік кәсіпкерлікті бір азамат меншік құқығы бойынша өзіне тиесілі
мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті пайдалануға және (немесе) оған билік
етуге жол беретін өзге де құқыққа байланыст дербес жүзеге асырылады.

Бірлескен кәсіпкерлікті азаматтар тобі (жеке кәсіпкерлер) ортақ меншік
құқығы бойынша өздеріне тиесілі мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті бірлесіп
пайдалануға және (немесе) оған билік етуге жол беретін өзге де құқыққа
байланысты жүзеге асырады.

Бірлескен кәсіпкерліктің түрлеріне мыналар жатады:

1) ерлі-зайыптылардың бірлескен ортақ меншіші негізіндегі жүзеге
асырылатын ерлі-зайыптылар кәсіпкерлігі;
2) шаруа (фермерлік) шаруашылығының ортақ меншіші немесе
жекешелендірілген тұрғын үйге бірлескен ортақ меншігі негізінде
жүзеге асырылатын отбасылық кәсіпкерлік;
3) кәсіпкерлік қызмет үлестік ортақ меншік негізінде жүзеге
асырылатын жай серіктестк
Бақылау және реферат сұрақтары.
1. Кәсіпкердің құқықтық мәртебесін анықтау
2. Кәсіпкердің іскерлік әдебі.
3. Коммерсант түсінігі
4. ҚР кәсіпкерліктің түрлері
5. Жеке кәсіпкер ұғымы
Глоссарий
Бизнес — пайда беретін экономикалық қызмет; баюдың кезі болып
табылатын табыс өкелетін кез келген қызмет түрі (іс, көсіп, кәсіпкерлік
жөне басқалары).
Бизнес-жоспар — фирманың бизнес-операциясын, іс-қимылдарын жүзеге
асыру жоспары, бағдарламасы, ол фирма, тауар, оның өндірісі, өткізу
рыноктары, маркетинг, операциялардың үйымдастырылуы және олардың тиімділігі
туралы мәліметтерден түрады.
Брокер - сыйақы үшін шарт негізінде іс-қимыл жасайтын, клиенттердің
тапсырмасы бойынша, солардың есебінен және мүдделерін көздеп бағалы
қағаздармен жасалатын мәмілелерді жүзеге асырушы делдал.
Қорғаншылық (қамқоршылық) – кәмелетке толмағандардың және сот әрекетке
қабілетсіз (әрекет қабілеттілігі шектеулі) деп таныған адамдардың қүқықтары
мен мүдделерін қорғаудың құқықтық нысаны.

Тест

1. Акционерлік қоғам қандай бағалы қағаздын турін шығаруға құқылы.
a) Акция.
b) Облигация.
c) Депозит.
d) Вексель.
e) Чек.
2. Муліктік игіліктерге жатадын обьектілер.
a) Заттар, ақша.
b) Жеке адамның өмірі.
c) Денсаулығы.
d) Есім алу құқығы.
e) Автор болу құқығы.
3. Кәсіпкерлік құқықтық қатынастар қандай болып бөлінеді?
а) ішкі және сыртқы.
б) негізгі және жалпы.
в) ішкі және жалпы.
г) жеке және арнайы.
4. Кәсіпкерлік құқықтық қатынастардың элементтері қандай?
а) Кәсіпкерлік құқық нормалары, субьектілері, обьектілері
б) аграрлық құқық құрылысы
в) реттеу, тарату
г) аграрлық құқықтық нормалар жиынтығы

Тақырып: Кәсіпкерлік түрлері сипаттамасы

Бақылау түрі: Тест тапсырмалары

Тест тапсырмасы:

1. Кәсіпкерлік құқықтың негiзгi қағидасы кайсы:
А) пайда табу
Б) меншiктi коргауды камтамасыз ету
В) кiнәсiздк презумпциясы
Г) жоспарлау
Д) мiндеттi төлеу
2. Кәсіпкерлік құқық обьектiсi кайсысы:
А) өндіріс орындары
Б) енбек ету
В) салык
Г) занды факт
Д) жәрдемақы
3. Кәсіпкерлік құқық субьектiсi кайсысы
А) мемлекет, ел, жұрт, өңір
Б) аурухана
В) сот сараптама
Г) жергiлiктi аткарушы органдар
Д) әкiмшiлiк
4. Кәсіпкерлік бұл:
А) елдің, мемлекеттің халықтың қажеттілігін жүзеге асырудағы қызметі
Б) мүлiктiң болуы
В) дербес мүлiктiк жауапкершiлiк
Г) ұйымдасқан бiрлiк
Д) азаматтық айналым
5. “Жеке кәсіпкерлікті қорғау және қолдау” туралы заңы нені реттейді:
А) азаматтық айналым
Б) мүлiктiң болуы
В) дербес мүлiктiк жауапкершiлiк
Г) ұйымдасқан бiрлiк
Д) елдің, мемлекеттің халықтың қажеттілігін жүзеге асырудағы қызметі
6. Кәсіпкерлік құқық құқық саласы ретінде қандай жүйелерге бөлінеді?
а) жалпы, ерекше
б) жалпы, ерекше, арнайы
в) жеке, арнайы
г) жеке, жалпы
7. Кәсіпкерлік құқықтық қатынастар қандай болып бөлінеді?
а) ішкі және сыртқы
б) негізгі және жалпы
в) ішкі және жалпы
г) жеке және арнайы
8. Кәсіпкерлік құқықтық қатынастардың элементтері қандай?
а) Кәсіпкерлік құқық нормалары, субьектілері, обьектілері
б) аграрлық құқық құрылысы
в) реттеу, тарату
г) аграрлық құқықтық нормалар жиынтығы
9. Кәсіпкерліктің ішінде жүріп жатқан қоғамдық ауылшаруашылық қатынастар
бұл:
а) ішкі аграрлық құқықтық қатынастар
б) сыртқы аграрлық құқықтық қатынастар
в) негізгі аграрлық құқықтық қатынастар
г) орталық аграрлық құқықтық қатынастар
10. Алғашқы өндірістік кооператив қай елде, қашан құрылды?
а) Англияда 1844ж.
б) Германияда 1845ж.
в) Францияда 1899ж.
г) Ресейде 1856ж.
11. Жарғылық капиталы құрылтайшылардың (қатысушылардың) үлесіне
(салымдарына) бөлінген коммерциялық ұйым бұл:
а) шаруашылық серіктестік
б) ауылшаруашылық өндірістік кооперативі
в) ауылшаруашылық тұтыну кооперативі
г) акционерлік қоғам
12. Жалғыз қатысушысы бар серіктестіктің құрылтый шарты
а) жалпы негізде
б) арнайы негізде
в) ерекше негізде
г) салалық негізде
д) жасалмайды

13. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жеке-дара атқарушы органы
серіктестіктің атынан

а) сенімхатсыз әрекет етеді

б) сенімхат арқылы әрекет етеді

в) шарт негізінде әрекет етеді

г) мәміле негізінде әрекет етеді

д) куәлік негізінде әрекет етеді

14. Мемлекеттік тіркеу кезінде тіркеуші органға құрылтай шартын табыс ету
а) талап етілмейді;
б) талап етіледі;
в) міндетті түрде табыс етілуі тиіс;
г) заң бұзушылық болып есептеледі;
д) екі жақтың келісіміне байланысты;

15. Өндірістік қызметпен айналысатын шағын кәсіпкерлік субьектілерінің
жазбаша өтініші бойынша жерді пайдалану актісін бергені үшін төленетін
соманы
а) 3 жылға қалдыра алады
б) 1 жылға қалдыра отырып жүргізеді;
в) 5 жылға қалдыра алады;
г) 7 жылға қалдыра алады;
д) 10 жылға қалдыра алады;
16. Шағын кәсіпкерлік субьектілері бірлестіктерін құруға құқылы ма?
а) құқылы;
б) құқығы жоқ;
в) сот шешімі негізінде;
г) лицензия негізінде;
д) әкім рұқсатымен құқылы;
17. Акционерлік қоғамның құрылтай құжаттары
а) құрылтай шарты мен жарғысы
б) тек құрылтай шарттары;
в) тек құрылтай жарғысы;
г) бұйрықтар;
д) қаулылар;
18. Бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарт бойынша тараптар жеке
кәсіпкерлікті жүзеге асыруға
а) бірлесіп іс-әрекет жасауға міндеттенеді;
б) еркін іс-әрекет жасауға міндеттенеді;
в) жеке-дара іс-әрекет жасауға міндеттенеді;
г) ешқандай міндет алмайды;
д) ешқандай құқық алмайды;
19. Егер жеке кәсіпкер лицензиялауға тиісті қызметті жүзеге асырса, онда:
а) оның осындай қызметті жүзеге асыруға лицензиясының болуы міндетті;
б) лицензияның қажеті жоқ;
в) лицензия керек емес өйткені ол тіркелу кезінде ақы төлейді;
г) лицензия бір жылдан кейін алуы тиіс;
д) құқығы шектеледі;
20. Жай серіктестік қалай құрылады?
а) бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарт негізінде құрылады;
б) Үкімет қалысымен құрылады;
в) атқарушы органның шешімімен құрылады;
г) әкімнің өкімімен құрылады;
д) сот шешімімен құрылады;

6 – апта

Бірлескен кәсіпкерлік

Бақылау түрі – Глоссарий

Тақырып: Жеке кәсіпкерлік

а) қаржы көздері жағынан;

ә) қажетті тауарлармен қызметтерді қамтамасыз ету жағынан;

б) өндіріс процесін тиымды дәрежеде ұйымдастыру жағынан;

в) несие беру жағынан;

г) жаңа техника мен технология жағынан қамтамасыз ету.

1.өзіндік кәсіпкерлік;
2.бірлескен кәсіпкерлік
Өзіндік кәсіпкерлікті бір азамат меншік құқығы бойынша өзіне тиесілі
мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті пайдалануға және (немесе) оған билік
етуге жол беретін өзге де құқыққа байланыст дербес жүзеге асырылады.

Бірлескен кәсіпкерліктің түрлеріне мыналар жатады:

ерлі-зайыптылардың бірлескен ортақ меншіші негізіндегі жүзеге асырылатын
ерлі-зайыптылар кәсіпкерлігі;
4) шаруа (фермерлік) шаруашылығының ортақ меншіші немесе
жекешелендірілген тұрғын үйге бірлескен ортақ меншігі негізінде
жүзеге асырылатын отбасылық кәсіпкерлік;
5) кәсіпкерлік қызмет үлестік ортақ меншік негізінде жүзеге
асырылатын жай серіктестк
Ерлі-зайыптылардың кәсіпкерлігі, бірлескен ортақ меншік негізінде
жүзеге асырылатын ерлі-зайыптылардың өзара келісуі арқылы, ынтымақ
бірлесуі арқылы, аудан әкімі жағынан тіркеуден өткен соң өтініш
білдіріледі. Егер кәсіпкер дәйекті түрде басқа тұлғалармен экономикалық
қатынас жасауды қалайтын болса, осы қызмет үшін лицензия алуы тиіс.
Лицензия бергені үшін аудан әкімінің аппараты алым алмайды. Ал бұл
лицензия өнеркәсіп, аул шаруашылық, құрылыс және жөндеу қызметтері үшін,
сауда үшін шектелген мерзімде лицензия беріледі. Лицензия мерзімі 3
жылдан 5 жылға дейін. Ал жеке дәрігерлік, мал дәрігерлік қызметін жүзеге
асыру үшін лицензия мерзімі шектелмейді. Ал көлік қызметін жүзеге асыру
құқығына лицензия кемінде 5 жыл мерзімге беріледі. Ал жеке қызметтердің
кәсіпкерлік түрлеріне лицензия кемінде 1 жылға бері леді.

Тауар сататын азаматтар импорт, экспорт үшін лицензия беру Қазақстан
Республикасының “Жеке кәсіпкерлік” туралы заңында белгіленген дәрежеде
беріледі.

Жеке кәсіпкерліктің әр алуан түрлерін жүзеге асыру кезінде іскерлік
айналымда іс-қимыл жасау, өндіріс процесінің 2 түрін анықтадық, соның
екінші түрінде бірлескен кәсіпкерлік жағдайында тұлғалардың құқықтық іс-
қимылы төмендегідей жағдайда болуы керек:

Біріншіден: кәсіпкерлікті жүзеге асыруда ерлі-зайыптылардың мүддесі
бір-біріне қайшы болмауы керек. Бір-біріне пайдалану жағынан мүлікті әр
түрлі дәрежеде пікірі болмауы керек. Яғни пайдалануға зайыбының өзара
келісімі көзделеді.

Екіншіден: ерлі-зайыптылардың іс-әрекетінде, яғни кәсіпкерлікті жүзеге
асыру ретінде ерлі-зайыптылардың бірі екіншісінің келісімімен ерлі-
зайыптылардың атынан іс-қимыл жасайды. Мұның өзге жеке кәсіпкерлікті
тіркеу кезінде расталуы керек.

Үшіншіден: кәсіпкерлік қызметінің объектісі болған үйді пайдалануға
байланысты кәсіпкерлікті жүзеге асырған кезде іскерлік айналымда тұрғын
үйге меншік иелерінің куәландырған келісімі болуы тиіс. Осы жағдайда ғана
бұл субъектілер жеке кәсіпкерлердің іс-қимылын жүзеге асырады.

Бақылау және реферат сұрақтары.
1. Кәсіпкердің құқықтық мәртебесін анықтау
2. Кәсіпкердің іскерлік әдебі.
3. Коммерсант түсінігі
4. ҚР кәсіпкерліктің түрлері
5. Жеке кәсіпкер ұғымы

Глоссарий

Жеке кәсіпкерлік – азаматтардың өздерінің (жеке кәсіпкерлік) немесе
мемлекеттік емес зңды тұлғалардың (заңды тұлғалардың жеке кәсіпкерлігі)
меншігіне негізделген және азаматтардың немесе мемлекеттік емес заңды
тұлғалардың атынан олардың тәуекелімен және мүліктік жауапкершілігіне
алынып жүзеге асырылатын, азаматтардың және мемлекеттік емес заңды
тұлғалардың табыс табуға бағытталған бастамашылық қызметі
Адвокат - кәсіптік заң көмегін көрсететін, айыпталушыны сотта
қорғайтын заңгер.
Оралымды басқару құқығы- меншік иесінің қаражаты есебінен
қаржыландарылатын мекеменің, мемлекеттік мекеменің меншік иесінен мулік
алған және өз қызметінің мақсатына, меншік иесінің тапсырмаларына және
мүліктің мақсатына сәйкес заң құжаттарымен белгіленген шекте сол мүлікті
иелену, пайдалану және оған билік ету құқығын жузеге асыратын қазыналық
кәсіпорындардың заттық құқығы.

Тест.
1. Заң құжаттарында көзделген реттерде мүлік меншік иесінен жасаған қылмысы
немесе өзге де құқық бұзушылық үшін санкция түрінде сот тәртібімен тегін
алынуы мумкін, яғни:
a) Тәркілеу.
b) Реквизициялау.
c) Алимент.
d) Декрет.
e) Жауабы жоқ.
2. Жарғылық капиталы құрылтайшылардың (қатысушылардың) үлесіне
(салымдарына) болінген коммерциялық үйым, бұл:
a) Шаруашылық серіктестік.
b) Өндірістік серіктестік.
c) Мекеме.
d) Қоғамдық қор.
e) Акционерлік қоғам.
3. Шаруашылық серіктестік неше адамнан құруы мүмкін.
a) Бір адамнан.
b) Екі және одан көп адамнан.
c) Өн адамнан және одан көп адамнан.
d) 50 адамнан және одан көп адамнан.
e) 100 адамнан және одан көп адамнан.

Тақырып: Бірлескен кәсіпкерлік

Бақылау түрі: Глоссарий

Бірлескен кәсіпкерлік

Кәсіпкерлік

Өзіндік кәсіпкерлік

Кәсіпкер

Жеке кәсіпкер

Өндірістік кәсіпкерлік

Жалған кәсіпкерлік

Коммерциялық кәсіпкерлік

Қаржылық кәсіпкерлік

Кәсіпкерлік құқық

7 – апта

Заңды тұлғаның жеке кәсіпкерлігі

Бақылау түрі – Коллоквиум

Тақырып: Шаруашылықтардың кәсіпкерлігі

Шаруашылық серіктестігінің мүлкіндегі қатысушылардың үлесі пайыздық
шамамен, ал акционерлік қоғамда акция мөлшерімен есептеледі.

Қатысушылар өздерінің салымдарының көлеміне сәйкес мынадай құқықтарды
жүзеге асырады:

а) серіктестіктің басқару ісіне қатысушылардың қатысу құқығы;

ә) қатысушылардың арасында серіктестік түсірген пайданы (кірісті) бөлуге
қатысу құқығы;

б) серіктестіктің мүлкіндегі үлесіне орай қатысушының құқығы.

Шаруашылық серіктестігінің меншік құқығын алу негіздері болып
табылатындар: құрылтайшылардың салымдары, олардың жиынтығы серіктестіктің
жарғылық қорын құрайды; серіктестіктің қызметі барысында құралған,
өндірілген және алынған мүліктер.

ҚР “Шетелдік инвестициялар туралы” заңының 15 бабы 4 тармағына сәйкес
серіктестік қатысушылары шетелдік инвесторлар болған жағдайда, олар
жарғылық қорға өздерінің салымдарын шетелдік валюта түрінде енгізе алады.

Біріккен кәсіпорын мен шетел қатысушыларының жарғылық капиталына салым
мүлкінің үлесі шетелдік валютамен айқындалуы мүмкін.

Серіктестіктің қызметі мен сипатына байланысты кей жағдайда жарғылық
қорға салым бола алатын жекелеген мүлікке заңмен шектеу жасалуы мүмкін.

Шаруашылық серіктестігінің жарғылық капиталының көлемі шектеусіз болады,
бірақ та қызметінің сипаты мен нақты түріне орай заң олардың жарғылық
қорының ең төменгі мөлшерін тағайындайды, ол қатысушылардың салымы салынған
сәтте айлық есептік көрсеткіш мөлшерімен өлшенеді. Жарғы капиталының
көлемін азайту белгіленген ең төменгі мөлшерден кеміп кетпеуі керек, әрі
қалыптан төмендетіп жіберуді сот арқылы реттеуге мүдделі жақтардың
ұмтылысына жол берілмейді (“Шаруашылық серіктестік туралы” жарлықтың 6
бабы 6 тармағы).

Шаруашылық серіктестік таратылған жағдайда несие берушілермен есеп
айырысқаннан кейін қалған серіктестік мүлкіндегі өздерінің үлесіне сәйкес
мүліктің бір бөлігін немесе оның құнын алуға құқылы. Серіктестікке
қатысушының пайдалануға ғана берген мүлкі сыйақы төленбей зат түрінде
қайтарылады.

Толық серіктестіктің мүлкі жеткіліксіз болған жағдайда қатысушылары
серіктестіктің міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық мүлкімен ортақ
жауапкершілікте болатын серіктестік толық серіктестік деп танылады.

Серіктестіктің міндеттемелері бойынша өзінің бүкіл мүлкімен (толық
серіктерімен) қосымша жауап беретін бір немесе одан да көп қатысушылармен
қатар, серіктестіктің (салымшылардың) мүлкіне өздері салған салымдардың
жиынтығымен шектелетін бір немесе одан көп қатысушыларды енгізетін және
серіктестіктің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға қатыспайтын серіктестік
(коммандиттік) сенім серіктестігі деп танылады.

Бір немесе бірнеше адам құрған, жарғылық капиталы құрылтай құжаттарымен
белгіленген мөлшерде үлеске бөлінген серіктестік жауапкершілігі шектеулі
серіктестік деп танылады.

Қатысушылары серіктестік міндеттемелері бойынша өздерінің жарғылық
капиталға салымдарымен жауап беретін, ал бұл сомалар жеткіліксіз болған
жағдайда өздеріне тиесілі мүлікпен оған өздері еселенген мөлшерде енгізген
салымдар арқылы жауап беретін серіктестік қосымша жауапкершілігі бар
серіктестік деп танылады.

Бақылау және реферат сұрақтары.

1. Шаруашылықтардың кәсіпкерлігі.

2. Кәсіпкерлік іс-әрекеті түсінігі
3. Кәсіпкерлік іс-әрекеті түсінігі белгілері.
4. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің кәсәпкерлігі.

Глоссарий

Жай серіктестік - бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарт негізінде
қүрылады. Бірлескен қызмет туралы шарт бойынша (ж.с. шарты) тараптар кіріс
түсіру немесе заңға қайшы келмейтін басқа да мақсаттарға қол жеткізу үшін
бірлесіп әрекет етуге міндеттенеді.
Заңды тұлға - меншік, шарушылық жүргізу немесе жедел басқару құқығындағы
оқшау мүлкі бар және сол мүлікпен өз міндеттемелері бойынша жауап беретін,
өз атынан мүліктік және муліктік емес жеке құқықтар мен міндеттерге ие
болып, оларды жузеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола
алатын үйым. З.т. дербес балансы немесе сметасы болуға тиіс.
Еншілес ұйым - жарғылық капиталының (шығарылғаи жарғылық капиталының)
басым бөлігін заңды тұлға қалыптастырған олардың арасында жасалған шартқа
сәйкес (не өзгедей түрде) негізгі ұйым осы ұйымнын, қабылдайтын шешімдерін
айқындай алатын заңды тұлға еншілес ұйым болып табылады.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік -бір немесе бірнеше адам құрған,
жарғылық капиталы құрылтай құжаттарымен белгіленген мөлшерде үлеске
бөлінген серіктестік Ж.ш.с. қатысушылар оның міндеттемелері бойынша жауап
бермейді және серіктестіктің қызметіне байланысты залалдарға өздерінің
қосқан салымдарының құны шегінде тәуекел етеді.Ж.ш.с. қатысушылардың саны
елуден аспауға тиіс. Ж.ш.с. жалғыз қатысушы ретінде бір адамнан тұратын
басқа шаруашылық серіктестігі бола алмайды.

Тест

1. Занды түлғаның дербесінде не болуға тиіс.
a) Дербес балансы , сметасы және оз атауы мөрі.
b) Тек сметасы болып тиіс.
c) Тек морі.
d) Тек морі мен сметасы.
e) Жауабы жөқ.
2. Коммерциялық ұйым деп нені айтылады.
a) Оз қызметінің негізгі мақсаты ретінде табысы келтіруді көздейтін заңды
тұлғалар.
b) Мақсат ретінде пайда келтіре алмайтын және алынған таза табысын
қатысуарына үлестірмейтін занды тұлға.
c) Оз қызметінің негізгі мақсаты ретінде табысын келтіруді козмейтін
занды тұлға.
d) Мақсат ретінде пайда келтіре алатын және алынға таза табысың
қатысушыларының үлестірмейтің занды тұлға.
e) Жауабы жөқ
3. Коммерциялық емес деп нені айтамыз.
a) Мақсат ретінде пайда келтіре алмайтын және алынған таза табысын
қатысушыларына үлестірмейтін занды тұлға.
b) Оз қызметінің негізгі мақсаты ретінде табысын келтіруді козмейтін
занды тұлға.
c) Оз қызметінің негізгі мақсаты ретінде табысы келтіруді көздейтін заңды
тұлғалар.
d) Мақсат ретінде пайда келтіре алатын және алынға таза табысың
қатысушыларының үлестірмейтің занды тұлға.
e) Жауабы жоқ.
4. Занды тұлғаның құқық қабілеттілігі қай кезде пайда болады.
a) Ол құрылған кезде.
b) Ол туылған кезде.
c) 18 жаста.
d) Сот шешімімен пайда болған.
e) құрылтайшылардың шешімімен.
5. Шаруашылық серіктестіктерінің жоғары органы не болып табылады.
a) Оның қатысушыларының жалпы жиналысы.
b) Оның құрылтайшылардың құжаты.
c) Бухгалтерия.
d) Басқарма.
е) Жауабы жоқ.

Тақырып: Заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі

Бақылау түрі: Коллоквиум

Коллоквиум тапсырмалары:

1. Заңды тұлғаның жеке кәсіпкерлігі.

2. Шаруашылықтардың кәсіпкерлігі.

4. Кәсіпкерлік іс-әрекеті түсінігі

5. Кәсіпкерлік іс-әрекеті түсінігі белгілері.

6. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің кәсәпкерлігі.

7. Бірлескен кәсіпкерлік.

8. Кәсіпкердің құқықтық мәртебесін анықтау

9. Кәсіпкердің іскерлік әдебі.

10. Коммерсант түсінігі

11. ҚР кәсіпкерліктің түрлері

12. Жеке кәсіпкер ұғымы

13. Кәсіпкерлік түрлері сипаттамасы.

14. Өндірістік кәсіпкерлік

15. Өндірістік кәсіпкерліктің объектісі.

16. Жалған кәсіпкерлік

ЕКІНШІ РЕЙТИНГ БАҚЫЛАУ

8 – апта

Кәсіпкерлік жүргізудегі мемлекеттің ролі

Бақылау түрі – Тест тапсырмалары

Тақырып: Кәсіпкерлік формалары

Қаржылық кәсіпкерлік – кәсіпкердің қаржылық типі, оның шұғылданатын
айрықша түрі, айрықша тауар болып есептелінеді. Олар мыналар: ақша, валюта
және құнды қағаздар.
Қаржы кәсіпкерлігімен шұғылданатын тұлғалар төмендегідей міндеттерді
жүзеге асыруы тиіс:
1. кәсіпкер ең алдымен ақша, валюта, құнды қағаз сатып алатын
потенциалды тұлғаларға ие болуы керек. Яғни суверенитеттерге ие
болуы керек;
2. кәсіпкер әр уақытта, әр қашанда өз еліндегі шетелдердегі
валюталардың курс деңгейін, поритеттерін анық біліп бару керек,
сонымен бірге кәсіпкер сол елдердегі банк пайыздарының дәрежесін
біліп әрі талдауы керек;
3. кәсіпкер қаржы операцияларын жүзеге асырудың шарттарын және
орындау, реттеу, тәртіпке келтіру құжаттарын, сонымен бірге
қаржының шығатын қайнар көзін тағы басқа ресурстарды Алдан-ала
білу керек.
Міне сындай жағдайға шетел ақпараттарына ие болған кәсіпкер өзінің алдына
қойған міндеттерін жүзеге асыра алады.
Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің ең кең тараған формалары
екіге бөлінеді:
1. жеке кәсіпкерлік
2. ұжымдық кәсіпкерлік
Осы екі кәсіпкерлікке байланысты Қазақстан Республикасы бірнеше заңменен
жарлықтар шықты. Ол заңменен жарлықта Үкімет және жергілікті органдардың
тікелей кәсіпкерлікті дамыту, оларды қаржы жағынан қолдау және қорғау
мәселелеріне байланысты тікелей міндеттерін анықтап берді.

Әсіресе бұл заңдарды 1997 ж. бері тілге алуға болады. Олар мыналар:

1. 1997 ж. 19 маусымда шыққан “Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік
қолдау” туралы Қазақстан Республикасы заңы;

2. 1998 ж. 27 сәуірде шыққан “Кәсіпкерлік қызметке еркіндік берудегі
азаматтардың және жеке заңды тұлғалардың құқығын қорғау туралы”
Қазақстан Президентінің жарлығы;

Бақылау және реферат сұрақтары.

1. Кәсіпкерлік формалары.
2. Кәсіпкерлік түрлері.
3. Қаржылық кәсіпкерлік.
4. Кәсіпкерлік саласынадығы міндетмемлер.
5. Кәсіпкерлік саласындағы шарттар олардың орындалу.
6. Кәсіпкрлік саласындағы шаруашылық байланыстар.

Глоссарий.

Жалған көсіпкерлік - кәсіпкерлік немесе банктік қызметті жузеге асыру
ниетінсіз несие алу, салық төлеуден босатылу, өзге мүліктік пайда алу
немесе тыйым салынған қызметті жасыру мақсаты бар азаматқа, ұйымға немесе
мемлекетке ірі зиян келтірген коммерциялық ұйым.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік - бір немесе бірнеше адам құрған,
жарғылық капиталы құрылтай құжаттарымен белгі-ленген мөлшерде үлеске
бөлінген серіктестік
Заңсыз кәсіпкерлік - кесіпкерлік қызметті тіркеуден өтпей не рұқсат
(лицензия) алу міндетті болған жағдайларда арнаулы рұқсатсыз (лицензиясыз)
немесе лицензиялау шарттарын бұзып жүзеге асыру, сол сияқты кәсіпкерліктің
тыйым салынған түрлерімен шұғылдану, егер осы әрекеттер азаматқа, ұйымға
немесе мемлекетке ірі зиян келтірсе, не ірі мөлшерде табыс табумен
байланысты болса.

Тест.

1. Қайсы пункт шаруашылық жүргiзу құқығының обьектiсi болып табылмайды.
a) Ар-ұят.
b) Адам.
c) Мал.
d) Үй-ғимараттары.
e) Су.
2. Заңды тұлғаның органдары қалай белгiленедi.
a) Заң құжаттары мен құрылтай құжаттары.
b) Басшының бұйрығымен.
c) Жергiлiктi атқарушы органдар келiсiмiмен.
d) Жалпы жиын.
e) Мемлкекет белгiлейдi.
3. Комерциялық ұйым болып табылатын заңды тұлға қайсы нысандарда құрлуы
мүмкiн.
a) Шауашылық серiктестiк.
b) Мекеме.
c) Қоғамдық бiрлестiк.
d) Дiни бiрлестiк.
e) Қоғамдық қор.
4. Заңды тұлғаның тұрған жерi қай жер болып есептеледi.
a) Заңды тұлғаның тұрақты органы тұрған жер.
b) Заңды тұлға орналасқан жер.
c) Заңды тұлға тiркелкен жер.
d) Заңды тұлғаның басшысы тұратын жер.
e) Заңды тұлғаның есеп шоты орналасқан жер.

Тақырып: Кәсіпкерлік жүргізудегі мемлекеттің ролі

Бақылау түрі: Тест тапсырмалары

Тест тапсырмасы:

8. Кәсіпкерлік құқықтық қатынастардың элементтері қандай?
а) Кәсіпкерлік құқық нормалары, субьектілері, обьектілері
б) аграрлық құқық құрылысы
в) реттеу, тарату
г) аграрлық құқықтық нормалар жиынтығы
9. Кәсіпкерліктің ішінде жүріп жатқан қоғамдық ауылшаруашылық қатынастар
бұл:
а) ішкі аграрлық құқықтық қатынастар
б) сыртқы аграрлық құқықтық қатынастар
в) негізгі аграрлық құқықтық қатынастар
г) орталық аграрлық құқықтық қатынастар
10. Алғашқы өндірістік кооператив қай елде, қашан құрылды?
а) Англияда 1844ж.
б) Германияда 1845ж.
в) Францияда 1899ж.
г) Ресейде 1856ж.
11. Валюта итал.тілінен аударғанда қандай мағына береді?
а) құн, баға;
б) ақшалар;
в) ақшаның түрі;
г) ақшаның көлемі;
12.Тауарлардың құнының шамасын өлшеу үшін пайдаланатын ақша өлшемі бұл:
а) валюта;
б) бюджет;
в) ақша;
г) ақшаның көлемі;
13. Валюталық пайдалану тәртіптері қандай?
а) айырбасталымды, ішінара айырбасталымды, айырбасталмайтын;
б) қолданатын, қолданылмайтын;
в) айырбасталымды, айырбасталмайтын;
г) қолданатын, мүлдем қолданбайтын және ішінара қолданылатын;
14. Айырбасталымды валюта дегеніміз ?
а) бұл топқа валюталық шектеу жойылған елдердің валютасы жатады;
б) валютаға, валюта операцияларын жасауға толықтай валюталық шектеу
жойылмаған елдердің валютасы;
в) бұған барлық операциялар бойынша валюталық шектеу сақталған
елдердің валютасы жатады;
г) тек Қазақстанда қолданатын ақшалар;
15. Валюта курсы дегеніміз не?
а) валюта бағамы бір елдің ақша бірлігінің екінші бір елдің ақша
бірлігімен белгіленген құны;
б) валюта бағамымен бір елдің ақшасымен басқа елдің ақшасын ауыстыру;
в) валюта бойынша ақшаны ауыстыру;
г) валюта бойынша ақшаны көбейту;

16. Валюталық операциялардың түрлері қандай?
а) ағымдық және капитал қозғалысына байланысты;
б) ағымдық және негізгі;
в) негізгі және жанама;
г) экономикалық және қаржылық;
17. «ҚР Валютаны реттеу туралы» Заңы қашан қабылданды?
а) 24.12.1996ж.
б) 28.02.1997ж.
в) 27.12.1995ж.
г) 29.12.1998ж.
18. Тарихта қандай валюталық жүйенің типтері қалыптасқан?
а) ұлттық, дүниежүзілік, аймақтық;
б) ұлттық, дүниежүзілік;
в) аумақтық, республикалық;
г) республикалық, мемлекетаралық;
19. ҚР – ның жаңа ақшасы қашан шығарылады?
а) 2006 ж.
б) 1993 ж.
в) 1994ж.
г) 1995ж.
20. Ақша қандай түрлерде шығарылады?
а) қағаз, ақшалар және құнды қағаздар;
б) қағаз ақша
в) мыс ақшалар;
г) қағаз ақша, бағалы қағаздар, тиындар;

8 – апта
Мемлекеттік заңды тұлғалардың кәсіпкерлікті жүзеге асырудағы ерекшеліктері

Бақылау түрі – Реферат тапсырмалары

Тақырып: Мемлекеттік кәсіпкерлік

Мемлекеттік кәсіпорын дегеніміз бұл сол мемлекет қарамағында аумағында
орналасқан болып қоғам мүшелерінің ең бір маңызды дәйекті қажеттерін
қанағаттандыратын елдің, халықтың тікелей дамуына әлеуметтік – экономикалық
тұрмыс дәрежесіне тікелей әсер ететін қоғамдық потенциалдың күшеюіне
жетілуіне басымырақ үлес қосатын қоғамдық өндірістің бір саласы болып
есептелінеді. Мемлекеттік кәсіпкерлікке экономикадағы беделді кәсіпорын
салалары кіреді. Мемлекеттік кәсіпорын төмендегі үлгіде ұйымдастырылады:

1) мемлекет аумағындағы барша өндірістің, кәсіпорындардың
ұлттандырылуы, бұл жағдайда екі әдіспен жүзеге асырылады:
а) конфискациялау арқылы;

б) құны бойынша сатып алу арқылы;

2) мемлекет өзінің қаржысы есебінен жаңа кәсіпорындардың жаңа
жерлерді игеру арқылы жүзеге асырылады;
3) шетелдерден несие алу, шетелдік инвесторлардан пайдалану,
халықтан елден заем арқылы мемлекеттік меншікті қалыптастыру
арқылы жүзеге асырылады.
Мемлекеттік кәсіпорындарды жүзеге асыруда оған төмендегідей екі міндет
қойылады:

1. шаруашылықты жүргізу құқығына ие болу;
2. сол шаруашылыққа оперативтік дербестік басқару құқығы.
Мемлекет атынан тұлғалар осы міндеттерді жүзеге асыру мемлекеттік
меншіктің көрінісіне, түріне, қалыптасуына қарай мемлекеттік меншік екіге
бөлінеді:

1. республикалық дәрежедегі мемлекеттік меншік;
2. жергілікті әкімшілік дәрежесіндегі мемлекеттік меншік, бұл меншік –
коммуналды меншік деп аталады.
Сонымен бірге шетел қаржысы негізінде қалыптасқан серіктестік меншікте
болады.Мемлекеттік кәсіпорындардың белгіленуі және қызметтердің жүзеге
асырылуы:

біріншіден төмендегі әлеуметтік – экономикалық қоғам мүшелерінің барша
қажеттігін қанағаттандыруға бағытталған болады. Бұл бағыт тек қоғам мен
мемлекеттің міндеттерін орындайды. Ол міндеттер арқылы аумақтық жақтан
қоғам мүшелерінің барша өнімге деген қажеттігін қанағаттандырады.

екіншіден қоғам мүшелері үшін, мемлекет үшін қажет болған барша
қызметтерді жүзеге асырады, яғни барлығы болмаса да қоғамдағы 3/2 бөлігін
қанағатандыруғы бағытталады.

үшіншіден мемлекеттің, елдің, халықтың қауіпсіздігі, еңбек етуї үшін
қорғаныс қабілетін қанағаттандыруға бағытталған болады, сонымен мемлекеттік
кәсіпорын 3 бағыттағы міндеттерді орындайды.

Мемлекеттік дәрежедегі кәсіпорындардың республикалық деңгейдегі
объектілерді, министрліктер, ведомстволар мекемелерінде бас директор
басшылық жасайды. Ол тұлғалар мемлекет атынан уәкіл болып есептелінеді,
басшылық етеді.

Бақылау және реферат сұрақтары.

1. Мемлекеттік кәсіпорын.

2. Кәсіпкерлік жүргізудегі мемлекеттің ролі

3. Кәсіпкерлік іс әрекетті мемлекеттік реттеу.
4. Кәсіпкерлік іс-әрекетті мемлекеттік реттеу түсінігі.

5. Кәсіпкерлік іс-әрекетті мемлекеттік реттеудің әдістері.

Глоссарий

Мекеме - басқару, әлеуметтік-мәдени немесе өзге де коммерциялық емес
сипаттағы қызметтерді жүзеге асыру үшін меншік иесі құрған және
қаржыландыратын ұйым.
Мемлекеттік әкімшілік қызметші - мемлекеттік саяси қыз-метшілердің
құрамына кірмейтін, мемлекеттік органда тұрақты кесіби негізде лауазымдық
өкілеттікті жүзеге асыратын мемлекеттік қызметші.
Мемлекеттік әкімшілік қызмет санаты - мемлекеттік әкімшілік
қызметшілер атқаратын, лауазымдық өкілеттіктің көлемі мен сипатын
көрсететін әкімшілік лауазымдар жиынтығының саралаушылық сипаттамасы.
Мемлекеттік баж - уәкілдік берілген мемлекеттік органдар немесе
лауазымды адамдар заңдық мені бар іс-қимылдар жасағаны не құжаттар бергені
үшін алатын міндетті төлем.
Тест

1. Бөлу нәтіжесінде бөліктерді өз мақсатын (міндетін) жоғалтпайтын мүлік,
бұл:
a) Бөлінетін мүлік.
b) Бөлінбейтін мүлік.
c) Меншік.
d) Азаматтық меншік.
e) Мемлекеттік меншік.
2. Өзінің шаруашылық мақсатын (міндетін) өзгертпей бөлуге болмайтын немесе
заң құжатында ұйғарылуына қарай бөлуге жатпайтын мүлік.
a) Бөлінбейтін мүлік.
b) Бөлінетін мүлік.
c) Азаматтық меншік.
d) Меншік.
e) Мемлекеттік меншік.
3. Коммерциялық емес үйымға жатпайтын ұйым.
a) Қазыналық кәсіпорын.
b) Мекеме.
c) Қоғамдық бірлестік.
d) Қоғамдық қор.
e) Діні бірлестік.
4. Қосымша шаруашылық серіктестік қай серіктестікке жатады.
a) Шаруашылық серіктестік.
b) Толық серіктестік.
c) Сенім серіктестік.
d) Жауапкершілігі шектеулі серіктестік.
e) Тек В, С и Д жауабы.

Тақырып: Мемлекеттік заңды тұлғалардың кәсіпкерлікті жүзеге асырудағы

ерекшеліктері

Бақылау түрі: Реферат тапсырмалары

Реферат тақырыптары:

1. Мемлекеттік кәсіпорын.

2. Кәсіпкерлік жүргізудегі мемлекеттің ролі

3. Кәсіпкерлік іс әрекетті мемлекеттік реттеу.

4. Кәсіпкерлік іс-әрекетті мемлекеттік реттеу түсінігі.

5. Кәсіпкерлік іс-әрекетті мемлекеттік реттеудің әдістері.

6. Мемлекеттік заңды тұлғалардың кәсіпкерлікті жүзеге асырудағы

ерекшеліктері

7. Мемлекеттік кәсіпорынның мүлкі және мемлекеттік тапсырыс

9 – апта
Кәсіпкердің құқықтары

Бақылау түрі – Үй жұмысы

Тақырып: Мемлекет, оның кәсіпкерлікті дамытудағы маңызы

Мемлекеттік кәсіпорын туралы жалпы ережелер Азаматтык кодекстің 102-104-
баптарында, ал накты нормалары "Мемлекеттік кәсіпорын туралы" заңда
карастырылған. Азаматтык кодекстің 102-бабына сәйкес мемлекеттік
кәсіпорындарға:
шаруашылык жүргізу кұкығына негізделген;
оралымды басқару кұкығына негізделген (қазыналық
кәсіпорын) кәсіпорындар жатады.
Мемлекеттік кәсіпорындар туралы заң мемлекеттік меншік түрлеріне
байланысты:
1) республикалық меншіктегі кәсіпорын;
2) коммуналдық меншіктегі кәсіпорын деп бөледі
Коммерциялык, емес ұйым болып табылатын занды түлға мекеме, қоғамдык
бірлестік, акционерлік қоғам, тұтыну кооперативІ, қоғамдык қор, діни
бірлестік нысанында және заң кұжаттарында көзделген өзге де нысанда қүрылуы
мүмкін. Коммерииялык емес үйым кәсіпкерлік кызметпен өзінің жар-галык
максатгарына сай келуІне карай ғана айналыса алады, (АК-тің 34-бабының 3-
тармағы, "Коммерциялық емес үйымдар туралы" Казақстан Республикасы Заңының
6-шы бабы).
Азаматтық кодекс коммерциялық емес ұйымдардың мынадай түрлерін
карастырады: мекеме, акционерлік қоғам, қоғамдык бірлестіктер, қоғамдық
қор, түтыну кооперативі, діни бірлестіктер, ассоциациялар (одактар).
Келтірілген тІзбелермен шектеліп калуға болмайды,өйткені, ол заң
күжаттарымен қосымша толықтарылуы мүмкін.
Мекеме — қүрылтайшысы басқару, әлеуметтік-мәдени немесе коммерциялық емес
сипаттағы өзге де кызметтерді жүзеге асыру үшін құрған және қаржыландыратын
ұйым ("Коммерциялық емес үйымдар туралы" зақның 8-бабы).
Мекеме екі түрге бөлінеді: мемлекеттік мекеме және жеке меншік мекеме.
Қазақстан Республикасының Конституциясына және зан-дарына сәйкес
ме.млекет қүрған немесе егер заң актілерінде өзгеше көзделмесе, Қазақстан
Республикасы Президентінің, Казакстан Республикасы Үкіметінін, астана,
облыстар, респуб-ликалык маңызы бар қала әкімдерінің шешімі бойынша құрыл-
ған және тек қана мемлекетгІк бюджет есебІнен ұсталатын мекеме мемлекеттік
мекеме деп танылады.
Мемлекеттік мекеменің мүлкі оған оралымды баскару күкығымен бекітіліп
беріледі. Мемлекеттік меншікті иелену, пайдалану, билік ету күкығы
белгіленген тәртіппеи берілген мекемелерді қоспағанда, мемлекеттік мекеме
басқа занды түлға-ны қүра алмавды, сондай-ақ оның күрылтайшысы (қатысушы)
бола алмайды. Мемдекетгік мекемелерде жасалатьш азаматтык-құқықтық
мәмілелер Қазакстаң Решубликасынын Үкіметі белгіленген тәртітшен тіркелуге
тиіс.
Жеке меншік мекеме — басқарушылық, әлеуметтік-мәдени немесе коммеріщялық
емес сипаттағы өзге де кызметтерді жүзе-ге асыру үшін жеке және (немесе)
мемлекеттік емес занды түлғалар кұрған, мемлекеттік қүрылымның бөлегі болып
та-былмайтын үйым жеке меншік мекеме деп танылады.
Жеке меншік мекеменің мулкі оған оралымды басқару күкьіғымен бекітіліп
беріледі.
Мекеме мүліктін. меншік иесі бола алмайды, мекемеде ақша-лай каражат
жеткіліксіз болған жағдайда олардын міндеттеме-лері бойынша оның
күрылтайшысы жауап береді.
Мекемелердің жекелеген түрлерінін кұқықтык жағдайыньщ ерекшеліктері заң
актілерімен белгіленеді.
Қозамдық бірлестік— зандарға қайшы келмейтін, ортак максаттарға жету үшін
азаматтардын ерікті бірігуі нәтижесінде құрылған ұйым.
Коғамдық бірлестіктерге саяси партиялар, кәсіптік одақтар. еріктІ
коғамдар, шығармашылық одадтар және т.б. жатады.
Қоғамдык бірлестіктің алдына койған мақсаты онын мүше-лері табыс табайын
деп емес, өздерінін рухани және басқа да қажеттіктерін канағаттандыру үшін
бірігеді.

Бақылау және реферат сұрақтары.
1. Мемлекет оның кәсіпкерлікті дамытудағы маңызы.
2. Мемлекеттік кәсәпорын.
3. Жеке меншік мекеме.
4. Мекеме.
5. Коммерциялық емес ұйым.

Глоссарий

Мекеме — қүрылтайшысы басқару, әлеуметтік-мәдени немесе коммерциялық
емес сипаттағы өзге де кызметтерді жүзеге асыру үшін құрған және
қаржыландыратын ұйым
Қоғамдық бірлестік— зандарға қайшы келмейтін, ортак максаттарға жету
үшін азаматтардын ерікті бірігуі нәтижесінде құрылған ұйым.
Тарату – заңды тұлғаның құқықтары мен міндеттерін мирасқорлыққа
өткізбей тоқтату тәсілі.
Банкроттық – соттың шешімімен танылған, оны тпратуға негіз болып
табылатын дәрменсіздігі.
Еншілес ұйым - жарғылық капиталының (шығарылған жарғылық капиталының)
басым бөлігін басқа заңды тұлға қалыптастырған не олардың арасында жасалған
шартқа сәйкес (не өзгедей түрде) негізгі ұйым осы ұйымнын қабылдайтын
шешімдерін айқындай алатын заңды тұлға еншілес ұйым болып табылады.
Жай серіктестік - бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарт негізінде
қүрылады. Бірлескен қызмет туралы шарт бойынша (ж.с. шарты) тараптар кіріс
түсіру немесе заңға қайшы келмейтін басқа да мақсаттарға қол жеткізу үшін
бірлесіп әрекет етуге міндеттенеді.
Ж.с. заңды тұлға болмайды. Бірлескен қызмет туралы шарт (Ж.с. шарты)
азаматтардың, азаматтар мен заңды тұлғалардың арасында, заңды тұлғалар
арасында жасалады (консорциум). Ж.с. қатысушыларының бірлескен шаруашылық
қызметі туралы шартқа байланысты міндеттемелері, егер бірлескен қызмет
туралы шартта өзгеше көзделмесе, үшінші жақтар алдында ортақ болып
табылады.

Тест

1. Занды тұлғаның тұрақты жері қай жері есептеледі
a) Тұрақты жумыс істейтін органы орналасқан жері.
b) Филиалдың орналасқан жері.
c) Өкілдіктердің орналасқан жері.
d) Бастықтын тұрақты жері.
e) А,В,С жауабы.
2. Занды тұлға қай органга тіркеліге тиіс
a) Әділет органында.
b) Жергілікті атқарушы органында.
c) БТИ.
d) Облыстық әкімшілікте.
e) Жауабы жоқ.
3. Қай кезден бастап заңды тұлға құрылды деп саналады
a) Мемлекеттік тіркеуден өткен кезден.
b) Ол құрылған кезден.
c) Ол түылған кезден.
d) Бастығы қол қойған кезден.
e) Жауабы жоқ.
4. Занды тұлғаны қайта құру дегеніміз, бұл:
a) Қосу, біріктіру, бөлү, бөліп шығару және өзгерту.
b) Қайта құрылмайды.
c) Тек бөліп шығару мен өзгерту.
d) Тек бөлү.
e) Жауабы жоқ.
5. Шаруашылық серіктестіктерінің жоғары органы не болып табылады.
a) Оның қатысушыларының жалпы жиналысы.
b) Оның құрылтайшылардың құжаты.
c) Бухгалтерия.
d) Басқарма.
e) Жауабы жоқ.

Тақырып: Кәсіпкердің құқықтары

Бақылау түрі – Үй жұмысы

Бақылау және реферат сұрақтары.
1. Кәсіпкердің құқықтары.
2. Кәсіпкерлік түсінігі.
3. ҚР кәсіпкерліктің түрлері
4. Жеке кәсіпкер ұғымы
5. Жәй серіктестік түрлері
6. Кәсіпкерлік саласынадығы міндетмемлер
7. Кәсіпкерлік саласындағы шарттар олардың орындалу

Глоссарий
кәсіпкерлік

кәсіпкерлік істің еркіндігі

кәсіпкерлік құқық

Үй тапсырмасы:

1. Кәсіпкерлік құқықтың негiзгi қағидасы кайсы:
А) меншiктi коргауды камтамасыз ету
Б) пайда табу
В) кiнәсiздк презумпциясы
Г) жоспарлау
Д) мiндеттi төлеу
2. Кәсіпкерлік құқық обьектiсi кайсысы:
А) өндіріс орындары
Б) енбек ету
В) салык
Г) занды факт
Д) жәрдемақы
3. Кәсіпкерлік құқық субьектiсi кайсысы
А) мемлекет, ел, жұрт, өңір
Б) аурухана
В) сот сараптама
Г) жергiлiктi аткарушы органдар
Д) әкiмшiлiк

10 – апта
Кәсіпкердің міндеттері

Бақылау түрі – Глоссарий

Тақырып: Кәсіпкердің құқықтары

Кәсіпкерлік – азаматтардың тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранымды
қанағаттандыру арқылы пайда немесе жеке табыс табуғабағытталған ынталы
қызметі. Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкерлердің атынан, оның тәуекел етуімен
және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.

Кәсіпкерлік қызметін ұйымдастыру түріне орай жеке кәсіпкерлік заңды тұлға
құрылуымен, сондай-ақ заңды тұлғаны құрмай-ақ жүзеге асады.

“Жеке кәсіпкерлік туралы” заңның 9-10 баптарына сәйкес, егер азамат өз
мүлкін айналымға салатын болса, онда меншік иесі ретінде жеке кәсіпкердің
меншігі екі жағдайда болуы мүмкін:

а) кәсіпті тіркеуді талап етуді;

ә) кәсіппен тіркеусіз шұғылдана беру.

Заң азамат – кәсіпкердің тіркеуге байланысты қызметін нақты айқындайды.
Жалдамалы қызметкерлердің еңбегін тұрақты пайдаланатын кәсіпкерлер,
кәсіпкерлік қызметтен түсетін жылдық жиынтық табысы Қазақстан Республикасы
заң актілерінде көрсетілген салық салынбайтын жылдық жиынтық табыс
мөлшерінен асатын жеке кәсіпкерлер міндетті түрде мемлекеттік тіркеуден
өтуге тиіс. Осы аталған жеке кәсіпкерлер тіркеуден өтпесе, оның қызметіне
тыйым салынады.

Заңды тұлға құрмай-ақ кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырушы азаматтар
мемлекеттік тіркеуден өзі барып өтуі тиіс және жеке кәсіпкер ретінде ол
тұрғылықты жері бойынша аумақтық салық органында есепке тұруы қажет.
Азаматтық кодекстің 19 бабы бойынша олардың мемлекеттік тіркеуден өтпей өз
бетімен қызмет жасауына рұқсат етілмейді. Мемлекеттік тіркеу туралы куәлік
беру кәсіпкерлік қызметті заңды тұлға құрмай-ақ жүзеге асыратын азаматты
жекелеу тәсілі болып табылады. Егер жеке кәсіпкер лицензиялауға тиісті
қызметті жүзеге асырса, оның осындай қызметті жүзеге асыруға құқық беретін
лицензиясының болуы міндетті.

Жеке кәсіпкер жалдамалы еңбекті пайдаланып, кәсіпкерлік қызметті жүзеге
асыруға құқылы, ол бұл ретте өзінің жұмысшыларымен еңбек шартын немесе
жалға беру шартын жасайды.

“Жеке кәсіпкерлік туралы” заңның 9 бабы 3 тармағына сәйкес азамат өзінің
кәсібін мемлекеттік тіркеусіз жүзеге асыра алады, яғни кәсіпкерлік
қызметпен айналысуы үшін субъект құқығын алу талап етілмейді. Зайда
көрсетілгендей, мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің болмауы, кәсіпкерлік
қызметті жүзеге асыру үшін кедергі болып табылмайды. Кез келген жеке тұлға
заңмен тыйым салынбайтын жағдайда кәсіпкерлікпен шұғылдануға құқылы. Өз
қызметін мемлекеттік тіркеусіз жүзеге асырушы жеке кәсіпкердің өзі
мәмілелер жасасқан жағдайда өзінің кәсіпкер еместігіне сілтеме жасауға
құқығы жоқ.

Заң жеке кәсіпкердің өз атынан кәсіпкерлік қызметпен айналысатындығын,
құқықтар мен міндеттерді алып, оларды жүзеге асыратындығын бекітеді. Азамат
өзінің кәсіпкерлік қызметіне байланысты мәмілелер жасаған кезде, егер
мәміле жасау жағдайының өзінен анық туындамаса, өзінің жеке кәсіпкер
ретінде әрекет жасамайтындығын көрсетуі тиіс. Мұндай көрсетудің болмауы
жеке кәсіпкерді тәуекел етуден және жеке кәсіпкердің өз міндеттемелері
бойынша жауаптылығынан босатпайды.

Тақырып: Кәсіпкердің міндеттері

Бақылау түрі – Глоссарий

Жеке кәсіпкерлік

Жеке тұлға

Кәсіпкерлік істің еркіндігі

Кәсіпкерлік құқық

Заңсыз кәсіпкерлік

Жеке тұлға

Мекеме

Қоғамдық бірлестік

Тарату

Банкроттық

Еншілес ұйым

Жай серіктестік

Мекеме

Мемлекеттік әкімшілік қызметші

Мемлекеттік әкімшілік қызмет санаты

Мемлекеттік баж

10 – апта
Кәсіпкерлік саласындағы құқықтық міндеттемелер, олардың түрлері

Бақылау түрі – Тест тапсырмалары

Тақырып: Мемлекеттік меншік

Мемлекеттік меншік республикалық және коммуналдық меншік түрінде
көрінеді.
Республикалық меншік республикалық. казынадан және заң қүжаттарына
сәйкес мемлекеттік республикалык заңды түлгаларга бекітіліп берілген
мүліктен түрады.
Республикалык бюджет қаражаты алтын-валюта қоры мен алмас қоры, тек
қана мемлекеттік меншік объектілері және мемлекеттік заңды түлгаларга
бекітіліп берілмеген өзге де мемлекеттік мүлік Қазақстаи Республикасының
мемлекеттік қазынасың қүрайды.
Коммуналдық меншік жергілікті казынадан және заң қүжаттарына сәйкес
коммуналдық занды түлғаларға бекітіліп берілген мүліктен түрады.
Жергілікті бюджет қаражаты және мемлекеттік заңды түлғаларга бекітіліп
берілмеген өзге де коммуналдык мүлік жергілікті қазынаны қүрайды.
Мемлекеттік меншіктен мүлік мемлекеттік заңды түлғаларға шаруашылық
жүргізу немесе оралымды баскару қүқыгымен бекітіліп берілуі мүмкін.
Жер, оның қоймауы, су, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі, басқа да
табиғи ресурстар тек қана мемлекеттік республикалык, меншікте болады.
Жерге және басқа табиги ресурстарға меншік құқығын жүзеге асыру
ерекшеліктері Азаматтық кодекспен, жер туралы заңмен және өзге де зандармен
белгіленеді.
Түрғын үйге меншік қүқығы мен өзге де заттық қүқықтарды жүзеге асыру
ерекшеліктері түрғын үй зандарымен реттеледі.

Меншік құқығы тақырып бойынша бақылау сұрақтары.
1. Жеке меншік құқығы.
2. Мемлекет меншік құқығы.
3. Пайдалуныдың өкілеттік құқығы.
4. Билік ету құқығы.
5. Затқа меншік иесі болып табылмайтын тұлғаның билік етуі.
6. Тек қана мемлекеттік болатын меншік.
7. Тұрғын үйге меншік құқығы мен өзге де заттық құқықтар.
8. Меншік иесі болып табылмайтын адамдардың заттық құқықтары.

Глоссарий

Иесіз заттар – меншік иесі жоқ немесе меншік иесі белгісіз зат не
меншік иесі оның меншік құқығынан бас тартқан зат.
Мүлікті сенімгерлікпен басқару - азаматтық-құқықтық шарт, соған сәйкес
белгілеу кезінде сенімгер басқарушы, егер шартта немесе заң актілерінде
өзгеше көзделмесе, өзінің иеленуіне, пайдалануына және билік етуіне
берілген мүлікті пайда алуының мүддесі үшін өз атынан басқаруды жүзеге
асыруға міндеттенеді.
Мүлікті тәркілеу – сотталған адамның меншігі болып табылатын мүліктің
бәрін немесе бір бөлігін мемлекеттің меншігіне межбурлеп өтеусіз алу.
Меншік құқығы - субъектінің заң құжаттары арқылы танылатын және
қорғалатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иелену, пайдалану және оған
билік ету құқығы.

Тест сұрақтары

1. Меншік иесі жоқ немесе иесі белгісіз не меншік оның меншік құқығынан бас
тартқан зат қандай меншік болып табылады.
a) Иесіз зат.
b) Меншік иесі.
c) Иеленуші.
d) Өндеу.
e) Консорциум.
2. Меншік иесі өз мүлкіне қандай құқығы бар .
a) Оған иелену, пайдалану және билік ету.
b) Тек пайдалану.
c) Тек иелену.
d) Тек билік ету.
e) Тек В и С жауабы.
3. Тарихи және мәдениет ескерткiштерiне жататын заттардан тұратын көмбенi
тапқан сәтте ол кiмнiң меншiгi-не өтедi.
a) Мемлекет меншiгiне.
b) Тапқан адамның меншiгiне.
c) Мемлекетке және тапқан адамға.
d) Үшiншi бiр тұлғаға.
e) Мирасқорға.
4. Қайсы пункте мемлекеттiк меншiк обьектi болып табылады.
a) Жер және оның қойнауы.
b) Ұй-ғимараттары.
c) Жеке автомабиль.
d) Авторлық құқық.
e) Шет елдiк мекемелер

Тақырып: Кәсіпкерлік саласындағы құқықтық міндеттемелер, олардың түрлері

Бақылау түрі – Тест тапсырмалары

Тест сұрақтары
1. Жалғыз қатысушысы бар серіктестіктің құрылтый шарты
а) жалпы негізде
б) арнайы негізде
в) ерекше негізде
г) салалық негізде
д) жасалмайды

2. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жеке-дара атқарушы органы
серіктестіктің атынан

а) сенімхатсыз әрекет етеді

б) сенімхат арқылы әрекет етеді

в) шарт негізінде әрекет етеді

г) мәміле негізінде әрекет етеді

д) куәлік негізінде әрекет етеді

3. Мемлекеттік тіркеу кезінде тіркеуші органға құрылтай шартын табыс ету
а) талап етілмейді;
б) талап етіледі;
в) міндетті түрде табыс етілуі тиіс;
г) заң бұзушылық болып есептеледі;
д) екі жақтың келісіміне байланысты;
4. Өндірістік қызметпен айналысатын шағын кәсіпкерлік субьектілерінің
жазбаша өтініші бойынша жерді пайдалану актісін бергені үшін төленетін
соманы
а) 3 жылға қалдыра алады
б) 1 жылға қалдыра отырып жүргізеді;
в) 5 жылға қалдыра алады;
г) 7 жылға қалдыра алады;
д) 10 жылға қалдыра алады;
5. Шағын кәсіпкерлік субьектілері бірлестіктерін құруға құқылы ма?
а) құқылы;
б) құқығы жоқ;
в) сот шешімі негізінде;
г) лицензия негізінде;
д) әкім рұқсатымен құқылы;

6. Акционерлік қоғамның құрылтай құжаттары
а) құрылтай шарты мен жарғысы
б) тек құрылтай шарттары;
в) тек құрылтай жарғысы;
г) бұйрықтар;
д) қаулылар;
7. Бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарт бойынша тараптар жеке
кәсіпкерлікті жүзеге асыруға
а) бірлесіп іс-әрекет жасауға міндеттенеді;
б) еркін іс-әрекет жасауға міндеттенеді;
в) жеке-дара іс-әрекет жасауға міндеттенеді;
г) ешқандай міндет алмайды;
д) ешқандай құқық алмайды;
8. Егер жеке кәсіпкер лицензиялауға тиісті қызметті жүзеге асырса, онда:
а) оның осындай қызметті жүзеге асыруға лицензиясының болуы міндетті;
б) лицензияның қажеті жоқ;
в) лицензия керек емес өйткені ол тіркелу кезінде ақы төлейді;
г) лицензия бір жылдан кейін алуы тиіс;
д) құқығы шектеледі;
9. Серіктестік қатысушыларының ортақ мүлік үлесіне билік етуге құқығы бар
ма?
а) құқығы жоқ;
б) құқығы бар;
в) төраға рұқсаты негізінде;
г) атқару органы рұқсаты негізінде құқылы
д) толық құқығы бар;
10. Қазақстан Республикасындағы селолық тұтыну кооперациясы туралы заңы
күшіне қашан енді?
а) 1999ж. 21шілде
б) 1999ж. 21 тамыз
в) 1999ж. 21 маусым
г) 1999ж. 21 мамыр
д) 1998ж. 16 қараша
11. Жай серіктестік қалай құрылады?
а) бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарт негізінде құрылады;
б) Үкімет қалысымен құрылады;
в) атқарушы органның шешімімен құрылады;
г) әкімнің өкімімен құрылады;
д) сот шешімімен құрылады;
12. Қызметтің лицензияланатын түрін жүзеге асыру құқына лицензия азаматтың
жеке кәсіпкер ретінде:
а) тіркелгендігінен кейін беріледі;
б) алғашқы табыс салығы төленгеннен кейін беріледі;
в) тіркелгеннен кейін беріледі;
г) тіркелген тіркелмегендігіне қарай беріледі;
д) берілмейді;
13. Ерлі - зайыптылардың тұрақты негізде құрылатын жай серіктестік
нысанындағы бірлескен жай кәсіпкерлікті тіркеу кезінде
а) әрбір кәсіпкер өтініш береді;
б) ері өтініш береді;
в) зайыбы өтініш береді;
г) ері өтініш беріп қалғандары ауызша келісіледі;
д) өтініш берілмейді;
14. Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу үшін:
а) заңмен белгіленген мөлшер мен тәртіпте алым алынады;
б) мүлдем алыс алынбайды;
в) өзара келісім негізінде алым алынады;
г) алым мәселесін сот шешеді;
д) әкім шешеді;
15. Серіктестік қатысушыларының серіктестікке қатысу құқығын өзге
қатысушылардың келімісінсіз:
а) басқаға беруге құқығы жоқ;
б) басқа беруге құқылы;
в) уақытша басқаға бере алады;
г) алты айға дейін бере алады;
д) бір жылға дейін бере алады;

16. Кооператив мемлекетін тіркелуге

а) жатады;
б) жатпайды;
в) егер мүшелері қосымша жарна төлесе жатады;
г) төрағаның өзі шешеді;
д) сот шешеді;

17. Кооператив қызметі туралы ақпаратты оны

а) барлық мүшелері пайдалана алады;
б) тек қана төараға пайдаланады;
в) тек мемлекет пайдаланады;
г) мүше болғанына бір жылдан асқандар ғана пайдаланады;
д) мүше болғанына 3 жылдан асқанда пайдаланады;

18. Мемлекеттік органның жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерге қатысуға
құқығы бар ма?

а) құқығы жоқ;
б) құқығы бар;
в) серіктестік кілісімімен болады;
г) өз еркі негізінде болады;
д) құқы бар, егер жарна төлесе;

19. Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік шағын кәсіпкерлік субьектісі
бола ала ма?

а) болуы мүмкін;
б) болады егер ол тиісті жарнаны екі есе төлесе;
в) болмайды;
г) бола алмайды;
д) болуы мүмкін емес;

11 – апта
Кәсіпкерлік саласындағы байланыстар орнату

Бақылау түрі – Үй жұмысы

Тақырып: Кәсіпкерлік меншікті пайдалану

Мүліктің меншік иесі болып табылмайтын, бірақ өзінің жеке қозғалмайтын
мүлкіндей он бес жыл бойы, не өзге мүлікті кем дегепде бес жыл адал, ашық
және үдайы иеленген азамат немесе заңды тұлға ол мүлікке меншік қүқығын
(иелену мерзімін) алады.
Мемлекеттік тіркеуге жататын қозғалмайтын және өзге де мүлікке меншік
қүкығы бүл мүлікті иелену мерзіміне сәйкес алған түлғада осындай тіркеу
кезінен бастап пайда болады.
Мүлікке меншік қүқығын алғанға дейін оларды өз мүлкіндей иеленуші
азамат немесе заңды түлға өз иелігін мүліктің меншік иелері болып
табылмайтын, сондай-ақ заң қүжаттарында немесе шартта көзделген өзге де
негіздерге сәйкес оларды иеленуге қүқығы жоқ үшінші жақтардан қорғауға
қүқылы.
Иелену көнелігіне жүгінетін азамат немесе заңды түлганың өздері
қүқықты мирасқорлары болып табылатын түлғаның осы затқа иелік еткен
уақытының бәрін өз иелігіне қосып алуына болады.
Түлғада болып, оның иеленуінен Азаматтық кодекстің 260-263, 265-
баптарына сәйкес талап етілуі мүмкін мүліктер жөніндегі иелену мерзімінің
өтуі тиісті талаптар бойынша талап қою мерзімі бітуінен ерте басталмайды.
Егер түлгаға сотта оның меншік қүқығын танудан бас тартылған ретте
мүлікті иеленуші түлга меншік иесіне айналады.
Зандарға, жергілікті әдет-ғүрыпқа немесе меншік иесі берген жалпы
рүқсатқа сәйкес ормандарда, бөгендерде немесе басқа аумақта жидек теруге,
балық аулауға, аң аулауға, басқа нәрселерді жшіауға немесе аулауға жол
берілген ретте, тиісті заттарға меншік қүқығын оларды жинауды және аулауды
жүзеге асырған адам алады.
Зандарда белгіленген тәртіппен осындай мақсаттарға арнап бөлинбеген
жер учаскесінде салынғак, сондай-ақ қажетті рүқсат алынбай салынған түрғын
үй, басқа қора-қопсы, күрылыс, немесе өзге де қозғалмайтын мүлкін өз
бетімен салынған к.үрылыс болып табылады.
Өз бетімен қүрылыс салуды жүзеге асырган адам оган меншік қүқыгын
алмайды. Оның қүрылысқа билік етуге - сатуга, сыйга тартуга, жалга беруге,
басқа да мәмілелер жасауга қүқығы жоқ.
Өзіне тиесілі емес жер учаскесіне қүрылысты жүзеге асырган адамға бүл
учаске салынган қүрылысты орналастыру үшін осы адамға белгіленген тәртіп
бойынша берілген жағдайда гана өз бетімен салынган қүрылысқа меншік
қүқығы танылады.
Сот сондай-ақ қүрылыс салынған жер учаскесі өзінің заңды пайдалануында
болған адамның өз бетімен салынған қүрылысқа меншік қүқыгын тануы мүмкін.
Бүл ретте қүрылысқа меншік қүқыгы танылган адам оны жүзеге асырған адамға
сот белгілеген мөлшерде қүрылысқа жүмсаган шығындарын өтейді.
Егер қүрылысты сақтап қалу басқа адамдардың қүқықтарын және заңмен
қорғалатын мүдделерін бүзуға әкеліп соқтырса не азаматтардың өмірі мен
денсаулығына қауіп төндіретін болса, аталған адамдардың өз бетімен салынған
қүрылысқа меншік қүқыығын тануға болмайды.
Ерекше жағдайларда әлеуметтік-экономикалық тиімділігі ескеріле отырып,
өз бетімше салынган қүрылыс сот белгілеген мөлшерде қүрылыс шығындары
өтеліп, коммуналдық меншікке берілуі мүмкін.

Бақылау және реферат сұрақтары
1. Иелену мерзімі.
2. Өз бетімен салынған құрылыс.
3. Меншік құқығына ие болу негіздері.
4. Жаңадан жасалып жатқан қозғалмайтын мулікке меншік құқығының пайда
болуы.
5. Меншік құқығының пайда болуы негіздері.
6. Бастапқы негіздер.
7. Туындаы негіздер.
8. Олжа түсінігі.

Глоссарий
Меншік - өндіріс құралдарын иелену және қоғамда жасалған материалдық
және материалдық емес игіліктерді бөлісу жөніндегі объективті қоғамдық
қарым-қатынастары. Қазақстан Республикасында мемлекеттік меншік пен жеке
меншік танылады және бірдей қорғалады.
Жер учаскесі – Жер қойнауы және жер қойнаун пайдалану туралы жарлықпен
белгіленген тәртіппен жер құқығы қатынастары субьектілеріне бекітіліп
берілетін, тұйық шекарада бөлінген жер бөлігі.
Меншік қуқығы - субъектінің заң құжаттары арқылы танылатын және
қорғалатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иелену, пайдалану және оған
билік ету құқығы.
Меншік иесінің өз мүлкін иелену, пайдалану және оған билік ету құқығы
болады.
Иелену құқығы дегеніміз мүлікті іс жүзінде иеленуді жүзеге асыруды заң
жүзінде қамтамасыз ету.
Пайдалану құқығы дегеніміз мүліктен оның пайдалы табиғи қасиеттерін
алудың, сондай-ақ одан пайда табудың заң жүзінде қамтамасыз етілуі.
Көмбе – жерге көмілген немесе басқа әдіспен жасырылған, меншік иесін
анықтау мумкін болмайтын не заңдарға сәйкес оларға құқығынан айрылған ақша
немесе өзге де бағалы заттар болып табылады.
Билік ету құқығы дегеніміз мүліктің заң жүзіндегі тағдырын белгілеудің
заңмен қамтамасыз етілуі.Меншік құқығынын, мерзімі шексіз.

Тест

1. Субъектінің заң құжаттары арқылы танылатын және қорғалатын өзіне тиесілі
мүлікті өз қалауынша иелену, пайдалану және оған билік ету құқығы.
a) Меншік қуқығы.
b) Міңдеттемелік құқығы.
c) Азаматтық құқығы.
d) Пайдалану құқығы.
e) Тәркілеу.
2. Меншікиесі жоқ немесе иесі белгісіз не меншік оның меншік құқығынан бас
тартқан зат қандай меншік болып табылады.
a) Иесіз зат.
b) Меншік иесі.
c) Иеленуші.
d) Өндеу.
e) Консорциум.
3. Бірлескен шаруашылық қызмет туралы шарт негізінде заңды тұлғалар нақты
шаруашылық міндеттерін шешу үшін белгілі бір ресустарды біріктіріп, күш
жігерді үйлестіретін ерікті турде тең құқықты үақытша одақ, бұл:
a) Консорциум.
b) Бірлестік.
c) Одақ.
d) Шаруашылық серіктестік.
e) А и Д жауабы.
4. Жанадан жасалып жатқан қозғалмайтын мүлікке меншік құқығы қай кезден
бастап пайда болады.
a) Осы мүлікті жасау аяқталған кезден бастап.
b) Ол мемлекеттік органғатіркелген кезден.
c) Ол БТИ органына тіркелген кезден.
d) А и В жауабы.
e) Жауабы жоқ.
5. Меншік иесі өз мүлкіне қандай құқығы бар .
a) Оған иелену, пайдалану және билік ету.
b) Тек пайдалану.
c) Тек иелену.
d) Тек билік ету.
e) Тек В и С жауабы.

Тақырып: Кәсіпкерлік саласындағы байланыстар орнату

Бақылау түрі – Үй жұмысы

Бақылау сұрақтары.
1. Кәсіпкерлік саласындағы байланыстар орнату
2. Кәсіпкерлік саласынадығы міндетмемлер
3. Кәсіпкерлік саласындағы шарттар олардың орындалу
4. Кәсіпкрлік саласындағы шаруашылық байланыстар
5. Жарнамаларды құқықтық реттеу

Глоссарий

дара кәсiпкерлiк

жеке кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау

жеке кәсiпкерлiк субъектiлерi

жеке кәсiпкерлiк

Тест

12 – апта
Нарықтағы маркетинг

Бақылау түрі – Реферат тапсырмалары

Тақырып: Маркетинг түсінігі

Кәсіпкерлік қызметті маркетинг тұрғысынан қарастыра отырып, ең
алдымен, оның коммерциялық қызмет жүйесіндегі рөлі мен орнын анықтап алу
қажет. Жалпылама түрде маркентингті өнім өндіру мен өткізуді басқаратын
маркетингтік копцепция ретінде анықтауға болады. Маркетингтің негізгі
атқаратын қызметтері:сұранысты зерттеу, тауар ассортиментін құру,
бағаларды реттеу сатуды ынталандыру. Коммерциялық қызмет бабындағы
адамдар үшін маркетингтің териясы мен тәжрибесі өте үлкен ынталарын
тудыраы. Маркетинг төмендегілерге мүмкіндік береді:
1. тұтынушылардың тұтынушылық талғамдарын белгілеуге;
2. сатылатын тауарларға бағалардың қолайлы деңгейін анықтауға;
3. қызықтыратын тауар бойынша рынок сыйымдылығын, мүмкіншілігін
анықтауға;
1. сауда кәсіпорнының тиімді орналасуын таңдауға;
2. өнімді тиімді өткізуді ұйымдастыру;
3. тауарды сату бойынша қолайлы жағдай жасауға;
4. өнімді өткізуге тиімді шығындардың түрлі нұсқаларын іздеу; қандай
нақты тұтынушыға өнімнің қай түрін - өткізу жарнама, сақтау және
тасымалдау, көлікке кеткен әрбір теңге қаншалықты табысты қай мезгілде
алуға болатындығын есептеу.
Коммерциялық кәсіпорынның қабылдауы қажет болатын негізгі маркетинг тік
шешімдері мыналар: мақсатты нарықты тауар ассортименті мен қызмет көрсету
кешенін, өнімді өткізу мен баға құру стратегиясын, сауда кәсіпорнының
орналасатын жерін таңдау, бәсекелестік шарттарын зерттеу және тағы басқа.
Қорыта айтқанда коммерциялық қызмет жүйесінде маркетинг өте белсенді орын
алады. Сондықтан маркетингтік қызметтің алғы әдіс-тәсілдерін үйрену қажет.
Ең маңызды элементі – келешектегі бағыттар бойынша талдауды қажет ететін
нарықты кешенді зерттеу.

Бақылау сұрақтары
1. Маркетинг түсінігі.
2. Кәсіпкерлік саласынадығы міндеттемелер
3. Кәсіпкерлік саласындағы шарттар олардың орындалу
4. Кәсіпкерлік саласындағы шаруашылық байланыстар
5. Жарнамаларды құқықтық реттеу
6. Биржалардың құқықтық тәртібі
7. Коммерциялық құпия түсінігі

Глоссарий

индустриялық аймақ - коммуникациялармен қамтамасыз етiлген, мемлекет
жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiне өнеркәсiп объектiлерiн орналастыру және
пайдалану үшiн Қазақстан Республикасының Жер кодексiнде және Қазақстан
Республикасының өзге де заңдарында белгiленген тәртiппен беретiн ауыл
шаруашылығы мақсатындағы емес жер;
жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң бiрлестiктерiн аккредиттеу -
кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегi сарапшылық кеңестерде жеке кәсiпкерлiк
субъектiлерiнiң мүдделерiн бiлдiруге белгiленген өлшемдерге жеке
кәсiпкерлiк субъектiлерi бiрлестiктерiнiң сәйкестiгiн тиiстi мемлекеттiк
органдардың тануы;
жеке кәсiпкерлiктiң инфрақұрылымы - өз iсiн ұйымдастыруға
жәрдемдесудi, құқық, маркетинг, инжиниринг және менеджмент саласындағы
ақпаратпен қамтамасыз етудi, коммерциялық негiзде материалдық-техникалық,
қаржылық және басқа да ресурстармен қамтамасыз етуде қолдауды қоса алғанда,
жеке кәсiпкерлiктiң жұмыс істеуі мен дамуының жалпы шарттарын қамтамасыз
ететiн, құрылатын немесе жұмыс iстеп тұрған ұйымдар кешенi;

Тест.

1. Шағын кәсіпкерлікпен айналысатын заңды тұлғаның қызметкерлерінің орташа
жылдық саны

а) 50 адамнан аспауы тиіс;
б) 100 адамнан аспауы тиіс;
в) 25 адамнан асапуы тиіс;
г) 60 адамнан асапуы тиіс;
д) 500 адамнан асапуы тиіс;

Кәсіпкерлік қызметтің су және орман ресурстарын пайдалану түрлері үшін

а) лицензия талап етіледі;
б) лицензия талап етілмейді;
в) лицензия талап етілмейді егер кәсіпкер заңды тұлға болса;
г) лицензия талап етіледі егер кәсіпкер заңды тұлға болса;
д) лицензия тек 3 жылдан кейін талап етіледі;

Тақырып Нарықтағы маркетинг

Бақылау түрі – Реферат тапсырмалары

Реферат тақырыптары

1. Маркетинг түсінігі.

2. Кәсіпкерлік саласынадығы міндетмемлер

3. Кәсіпкерлік саласындағы шарттар олардың орындалу

4. Кәсіпкрлік саласындағы шаруашылық байланыстар

5. Жарнамаларды құқықтық реттеу

6. Биржалардың құқықтық тәртібі

7. Коммерциялық құпия түсінігі

8. Нарықтағы маркетинг

9. Жарнамаларды құқықтық реттеу

10. Биржалардың құқықтық тәртібі

12 – апта
Қазақстан кәсіпкерлерінің сыртқы экономикалық байланыстары

Бақылау түрі – Коллоквиум

Тақырып: Сыртқы экономикалық қатынастар

Кәсіпорынның сыртқы экономикалық қызметі – бұл экспорт және импорт
тауарлары мен қызметін халықаралық өндірістік және өндірістік-шаруашылық
салаларының қызметтері.
Кәсіпорынның халықаралық нарыққа шығуы кәсіпорынның өзі үшін қалай болса,
жалпы елдің экономикасы үшін солай толып жатқан жағымды мезеттерге
әкеледі. Біріншіден, сыртқы экономикалық қызмет ұлттық экономиканы
тұрақтандыруда қосымша ынталандырудың елеулі факторы болып табылады.
Нарыққа өту кезеңінде дағдарыс құбылыстарын жеңудің бірден-бір бағыты –
сыртқы экономикалық байланыстарды іске асыру. Бұл жөнінде соңғы кездерде
республикамызда атқарылып жатқан жұмыстар баршылық. Екіншіден, кәсіпорын
сыртқы экономикалық факторларға икемді және жедел сезінуі, дүниежүзілік
шаруашылық байланыстарын ұтымды пайдалану мақсатында белгілі өндірістік
ресурстарды оңтайлы жұмылдыруы мүмкін. Үшіншіден, және де кері байланысы
да болады: түрлі елдердің серіктестіктері шаруашылық ынтымақтастық
шеңберінде Қазақстанмен кәсіпкерлікті нақтылы дамытуға елеулі ықпал
етеді, оның техникалықжәне технологиялық деңгейінің артуы, ең ақырында
экономиканың өсуіне әкеледі. Сооңында, төртінші, тек ұлттық шаруашылық
кешенінде тұйық оңашаланған, Сыртқы пайдалы бәсекеден айырылған
кәсіпкерлік, белгілі тиімділік дәрежеге жете алмайды.

Жеке кәсіпкердің сыртқы экономикалық қызметі заңды тұлғаларда
белгіленгендей сыртқы экономикалық қызметтерді жүзеге асыруға құқылы.
Жеке кәсіпкердің ауылшаруашылық өнімдерін қоса алғанда өздері
дайындаған өнімді экспортқа шығаруы Қазақстан Республикасының кеден ісі
жөніндегі заңдарға сәйкес жүргізіледі.
Фирмалар мемлекет жағынан тікелей басқарылатын фирмалар болып және
басқарылмайтын фирмалар болып екіге бөлінеді. Осы жалпы фирмаларға әсер
ететін факторлар екіге бөлінеді:
1) сыртқы фактор;
2) ішкі факторлар.
Сыртқы факторға төмендегілер жатады:
1. саяси жағдай кіретін элементтер, мемлекеттің сыртқы мемлекетке
болған тәуекелдігі ұлттар арасындағы қайшылықтар мемлекеттердің арасындағы
экономикалық қатынастар тағы басқа;
2. ел ішіндегі экономикалық жағдай, бұған апарат халықтардың
әлеуметтік тұрмысы жалақы дәрежесі, кәсіпорындардың мемлекет ішіндегі орны
тағы басқа;
3. халықаралық жағдай - халықтар ортасындағы экономикалық қатынастар
соқтығыстар, мәдени жаңалықтар тағы басқа;
4 .стихиялы күтілмеген апаттар – құрғақшылық, су тасқыны, жер сілкі
ну;
5. салалардың қызметтердің экономикалық жағдайы. Өнімнің сапасы
өткізілу дәрежесі кәсіпорындардың мемлекет ішіндегі орны тағы басқа
алынатын пайдалар, табыстар.

Ішкі факторлар:
1. кәсіпкерлік қызметін реттейтін заңгерлік;
2. мемлекеттік басқару және жергілікті үкіметтің өзін басқару
органдардың көрінбейтін әрекеттері;
3. салық жүйесі;
4. серіктестіктер мен партнерлармен болған өзара қарым-қатынас;
5. бәсекелестердің көрінбейтін іс-әрекеттер;
6. сыбайлас жемқорлық.
Басқарылатын фирмаларға әсер ететін факторлар, ол сыртқы факторлар:
1. бизнес ақпаратының жетіспеуі;
2. маркетинг қызметінің болмауы;
3. өндіріс процесінде белгісіз түсінбеген өзгерістердің болуы.
Ішкі факторларға:
1. фирма ішінде қаржы бағдарламасының болуы;
2. жаңа техниканы енгізу, жаңа технологияны қолдану, жаңа әдістерді
ұйымдастыру;
3. басқару сапасының төмендігі;
4. фирма басқарушылығы жағынан әртүрлі келісім шарттың сақталынбауы;
5. тәуекелге жеке адамдардың икемділік қабілетінің болмауы.
Қазақстан Республикасында тексерушілердің талдауы бойынша
кәсіпкерліктің дамуына кедергі жасайтын төмендегідей факторлар болуы
анықталған. Бұл кәсіпкерлердің сұрауы бойынша белгіленді:
1. жоғары дәрежеде салықтың алынуы кәсіпкерге кедергі жасайды;
2. несиенің жоғары дәрежеде %-тің белгіленуі;
3. бақылау органдарымен болған қарым-қатынас ішкі істер бөлімі,
прокуратура, салық полициясы;
4. халықтың тұтыну сұранысының төмендігі;
5. электр энергияның берілуінің үзіліп тұруы;
6. қауіпсіздік ақпараттардың төмен дәрежеде болуы;
7. қызметтес серіктестіктердің сапалы түрде ар-ожданды түрде
қатыспауы, уәдесінде тұрмауы, сапасыз қызмет атқаруы;
8. нарықтағы жоғары бәсекенің болуы;
9. маман, кәсіби жұмыс күшінің жетіспеуі;
10. сыбайлас жемқорлықтың болуы;
11. транспорттық көліктік инфрақұрылымдардың төмен дәрежеде дамуы.

Бақылау сұрақтары
1. Сыртқы экономикалық қатынастар.
2. Кәсіпорынның сыртқы экономикалық қызметі.
3. Нарықтағы маркетинг.
4. Кәсіпкерлік саласындағы шарттар олардың орындалу
5. Кәсіпкерлік саласындағы шаруашылық байланыстар

Глоссарий

кәсiпкерлiк жөнiндегi уәкiлеттi орган (бұдан әрi - уәкiлеттi орган) -
жеке кәсiпкерлiктi дамыту үшiн қолайлы жағдайлар жасау, орталық мемлекеттiк
және жергiлiктi атқарушы органдардың жеке кәсiпкерлiктi дамыту және қолдау
жөнiндегi жұмысын үйлестiру бойынша мемлекеттiк саясатты жүргiзудi жүзеге
асыратын орталық атқарушы орган;
кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегi сарапшылық кеңес (бұдан әрi -
сарапшылық кеңес) - жеке кәсiпкерлiк мүдделерiн қозғайтын нормативтiк
құқықтық актiлер жобаларына жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң аккредиттелген
бiрлестiктерiнен және мүдделi коммерциялық емес ұйымдардан сараптамалық
қорытындылар алу жөнiндегi жұмысты ұйымдастыру үшiн орталық мемлекеттiк
және жергiлiктi атқарушы органдар жанынан құрылатын консультативтiк-кеңесшi
орган;
мемлекеттiк бақылау - жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң Қазақстан
Республикасының заңнамасын сақтауын мемлекеттiк органдардың өздерiнiң
құзыретi шегiнде бақылауы жөнiндегi қызметi;
шағын кәсiпкерлiктi қолдау орталықтары - оқытуды, ақпараттық
қамтамасыз етудi, консультациялық және маркетингтiк қызметтер көрсетудi,
шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң жобаларына құқықтық, экономикалық және
технологиялық сараптама жасауды жүзеге асыратын заңды тұлғалар.

а) 3 жылға қалдыра алады
б) 1 жылға қалдыра отырып жүргізеді;
в) 5 жылға қалдыра алады;
г) 7 жылға қалдыра алады;
д) 10 жылға қалдыра алады;
3. Шағын кәсіпкерлік субьектлері бірлестіктерін құруға құқылы ма?

а) сот шешімі негізінде;
б) құқығы жоқ;
в) құқылы;
г) лицензия негізінде;
д) әкім рұқсатымен құқылы

Тақырып: Қазақстан кәсіпкерлерінің сыртқы экономикалық байланыстары

Бақылау түрі – Коллоквиум

Коллоквиум сұрақтары:

1. Сыртқы экономикалық қатынастар.
2. Кәсіпорынның сыртқы экономикалық қызметі.
3. Нарықтағы маркетинг.
4. Кәсіпкерлік саласындағы шарттар олардың орындалу
5. Кәсіпкрлік саласындағы шаруашылық байланыстар
6. Маркетинг түсінігі.
7. Нарықтағы маркетинг.
8. Кәсіпкерлік саласындағы шарттар олардың орындалу
9. Кәсіпкрлік саласындағы шаруашылық байланыстар
10. Жарнамаларды құқықтық реттеу
11. Биржалардың құқықтық тәртібі
12. Коммерциялық құпия түсінігі
13. Кәсіпкерлік саласындағы байланыстар орнату
14. Кәсіпкерлік саласынадығы міндетмемлер
15. Кәсіпкерлік саласындағы шарттар олардың орындалу
16. Кәсіпкрлік саласындағы шаруашылық байланыстар
17. Жарнамаларды құқықтық реттеу
18. Иелену мерзімі.
19. Өз бетімен салынған құрылыс.
20. Меншік құқығына ие болу негіздері.
21. Жаңадан жасалып жатқан қозғалмайтын мулікке меншік құқығының пайда
болуы.
22. Меншік құқығының пайда болуы негіздері.
23. Бастапқы негіздер.
24. Туынды негіздер.
25. Олжа түсінігі.

13 – апта

Лицензиялау тәртібі

Бақылау түрі – Тест тапсырмалары

Тақырып: Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу

Қазақстан Республикасының мәліметі бойынша қазіргі жағдайда нарықтық
экономикалық қатынастар әрбір елде мемлекеттің шығарған заңдары арқылы
реттелінеді және жүйеге салынады. Бұл мемлекеттік реттеу мемлекеттің
өкілеттігі арқылы өз кезегінде заңдылық, атқарушылық және бақылаушылық
сипаттағы типтік шаралар жүйесін білдіреді. Экономикадағы мемлекеттік
реттеудің негізгі мақсаты бағыты нарықтық экономика жағдайында экономикалық
және әлеуметтік тұрақтылықты сақтау және жағдайды бағыттың өзгеруіне
байланысты бейімделу (адаптация етілу) білдіреді.

Мемлекеттік реттеу нарықты экономикалық жағдайда төмендегідей міндеттерді
шешеді:

1. экономикалық өсуді жетілдіру;
2. жұмыс бастылықты реттеу;
3. салалық және аймақтық құрылымда прогрессивтік әрекеттерді марапаттау,
қолдау;
4. экспортты қолдап отыру, қуаттау міндеттерін өз ішіне алады.
Экономиканы мемлекет жағынан реттеудің төмендегідей субъектілері бар.
Олар: шаруашылық мүддені білдіретін, оны алып жүретіндер және атқаратындар,
орындайтындар.

Экономиканы мемлекет жағынан реттеудің төмендегідей объектілері бар.
Олар: сол мемлекеттегі қоғамдағы жүйелер, салалар, аймақтар және сонымен
бірге әлеуметтік – экономикалық өмір жағдайы, елдің жағдайы құбылысы тағы
басқа қысқаша айтқанда мемлекеттік реттеудің объектісі болып елде болап
қалатын қиыншылықтар шешімге келе алмайтын мәселелер тағы басқа болып
есептелінеді.

Бақылау сұрақтары:

1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу.
2. Коммерциялық құпия түсінігі
3. Сыртқы эконимикалық іс-әрекеттер түсінігі
4. Кәсіпкерлік іс-әрекеттегі лицензиялау
5. Кәсіпкерлік іс-әрекетті мемлекеттік реттеу методтарының түрлері
6. Кәсіпкерлік іс-әрекетті тоқтату негіздері

Глоссарий
Иесіз заттар – меншік иесі жоқ немесе меншік иесі белгісіз зат не меншік
иесі оның меншік құқығынан бас тартқан зат.
Мүлікті сенімгерлікпен басқару - азаматтық-құқықтық шарт, соған сәйкес
белгілеу кезінде сенімгер басқарушы, егер шартта немесе заң актілерінде
өзгеше көзделмесе, өзінің иеленуіне, пайдалануына және билік етуіне
берілген мүлікті пайда алуының мүддесі үшін өз атынан басқаруды жүзеге
асыруға мінттенеді.
Мүлікті тәркілеу – сотталған адамның меншігі болып табылатын мүліктің
бәрін немесе бір бөлігін мемлекеттің меншігіне межбурлеп өтеусіз алу.
Меншік қуқығы - субъектінің заң құжаттары арқылы танылатын және қорғалатын
өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иелену, пайдалану және оған билік ету
құқығы.

Тест.
3. Меншік иесі өз мүлкіне қандай құқығы бар .
a) Оған иелену, пайдалану және билік ету.
b) Тек пайдалану.
c) Тек иелену.
d) Тек билік ету.
e) Тек В и С жауабы.
2. Билiк ету құқығы кiмге тиесiлi.
a) Меншiк иесiне.
b) Заңды түлғаға.
c) Жалға алушыға.
d) Басқа адамға.
e) Мемлекетке.
4. Тарихи және мәдениет ескерткiштерiне жататын заттардан тұратын көмбенi
тапқан сәтте ол кiмнiң меншiгiне өтедi.
a) Мемлекет меншiгiне.
b) Тапқан адамның меншiгiне.
c) Мемлекетке және тапқан адамға.
d) Үшiншi бiр тұлғаға.
e) Мирасқорға.
5. Қайсы пункте мемлекеттiк меншiк обьектi болып табылады.
a) Жер және оның қойнауы.
b) Ұй-ғимараттары.
c) Жеке автомабиль.
d) Авторлық құқық.
e) Шет елдiк мекемелер
5. Мүліктің заң жүзіндегі тағдырын белгілеудің заңмен қамтамасыз етілуі.
a) Билік ету.
b) Иелену.
c) Пайдалану.
d) Иелену мен пайдалану.
e) Иелену, пайдалану мен билік ету.

Тақырып Лицензиялау тәртібі

Бақылау түрі – Тест тапсырмалары

Тест сұрақтары:

1. Кәсіпкерлік қызметтің су және орман ресурстарын пайдалану түрлері үшін

2. Заңды тұлға құрмайтын жеке адамдар шағын кәсіпкерліктің субьектісі болып
табылады ма?

а) болып табылады;
б) бола алмайды;
в) болады егер ол ер адам болса;
г) болады егер ол 20 жастан асқан болса;
д) болады егер ол кәмелетке толса;

3.Өндірістік кооперативтің жоғары органы кім болып табылады?

а) оның мүшелерінің жалпы жиналысы;
б) төрағасы;
в) басқарма;
г) атқарушы орган;

4.Кооператив мүшелерінің жалпы жиналысы қандай болып бөлінуі мүмкін?

а) кезекті және кезектен тыс;
б) негізгі және қосымша;
в) жалпы және жеке;
г) ашық және жабық;

5.Кооператив мүшелерінің саны кемінде нешеу болуы керек?

а) 2
б) 3
в) 4
г) 5

6.Мемлекеттік кәсіпорын кімнің шешімімен таратылады және ұйымдастырылады?

а) ҚР Үкіметтің;
б) Парламенттің;
в) Президенттің;
г) жергілікті атқарушы органның;

7. Коммуналдық кәсіпорын кімнің шешімімен таратылады және ұйымдастырылады?

а) жергілікті атқарушы органның;
б) ҚР Үкіметтің;
в) Парламенттің;
г) Президенттің;

8.Жедел басқару құқығындағы мемлекеттік мүлікке ие кәсіпорын бұл:

а) қазыналық кәсіпорын;
б) мемлекеттік кәсіпорын;
в) коммуналдық кәсіпорын;
г) еншілес мемлекеттік кәсіпорын;

9.Өз мүлкінің есебінен басқа мемлекеттік кәсіпорын құрған заңды тұлға бұл:

а) еншілес мемлекеттік кәсіпорын;
б) қазыналық кәсіпорын;
в) мемлекеттік кәсіпорын;
г) коммуналдық кәсіпорын;

10. Пай үлесі қалай болып бөлінеді?

а) ақшалай немесе заттай түрде;
б) тек қана заттай түрде;
в) тек қана ақшалай;
г) пай үлесі бөлінбейді;

11. “Жауапкершілігі шектеулі серіктестік туралы” заң қашан қабылданды?

а) 1998 жылғы 22 сәуір
б) 2003 жылғы 13 мамыр
в) 1998 жылғы 31 наурыз
г) 1995 жылғы 5 қазан

12. Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын заңды тұлғалар шағын кәсіпкерліктің
субьектілері болып табылады, егер активтерінің жалпы құны орташа есеппен
бір жыл ішінде

а) 60 мың еселенген есептік көрсеткіштен аспаса;
б) 20 мың еселенген есептік көрсеткіштен аспаса;
в) 80 мың еселенген есептік көрсеткіштен аспаса;
г) 40 мың еселенген есептік көрсеткіштен аспаса;

13.Шаруа қожалығының бірлескен отбасылық кәсіпкерлігінің түрі

а) бірлескен кәсіпкерлік;
б) өзіндік кәсіпкерлік;
в) шаруа шаруашылығының кәсіпкер түріне жатпайды;
г) өндірістік кооператив;

14.Кооперативтердің филиалдары мен өкілдіктері бола ала ма?

а) заңдарда белгіленген және жарғыда көрсетілген тәртіп бойынша филиалы мен
өкілдігі бола алады;
б) филиал мен өкілдіктері бола алмайды;
в) филиал мен өкілдік ашуға құқығы жоқ;
г) филиал мен өкілдік ашуына үкіметтің рұқсаты керек;

15.Жауапкершілігі шектеулі серіктестік шағын кәсіпкерлік субьектісі болады
ма?

а) болуы мүмкін;
б) болады, егер ол тиісті жарнаны екі есе төлесе;
в) бола алмайды;
г) бола алмайды, өйткені бұл үлкен заңды ұғым;

16. Акционерлік қоғам қайта құрылуға құқылы ма?

а) тек қана жауапкершілігі шектеулі серіктестік болып қайта құрылуға
құқылы;
б) тек қана өндірістік кооператив болып қайта құрылуға құқылы;
в) тек қана мемлекеттік кәсіпорын болып қайта құрылуға құқылы;
г) тек қоғамдық қор бола алады;

17.Шаруа қожалығы қолданылып жүрген заңда белгіленген тәртіп пен ережелер
бойынша мүлкі мен пайдалану құқығын кепілге сал алады ма?

а) сала алады;
б) сала алмайды;
в) сала алады егер оның құрылтайшысы жоқ болса;
г) салуы мүмкін емес;

18.“Шаруашылық серіктестіктері туралы” заң қашан қабылданды?

а) 1995 жылғы 2 мамырда;
б) 2003 жылғы 13 мамыр
в) 1998 жылғы 31 наурыз
г) 1995 жылғы 5 қазан
19. Кәсіпкерлік құқық қандай қатынастарды реттейді:
А) кәсіпкерлік
Б) Мүліктік
В) еңбек
Г) табигат ресурстарын
Д) Каржылык
20. Төменде көрсетiлген тармақтардын кайсысы заңды тұлғаны таратуга негiз
болып табылмайды
А) Занды тұлғанын басшысынын болмауы
Б) бюджет мiндеттерiн орындыуга кабiлетсiздiгі
В) ұдайы толем каржыларынын жетiспеуi
Г) ерiктi нысанада
Д) несие берушілер талабы

14 – апта

Кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі мемлекеттік бағдарлама

Бақылау түрі – Үй жұмысы

Тақырып: Кәсіпкерліктегі лицензия, патент, талон алу тәртібі, оның маңызы

Азаматтық кодекстің 42-бабына сәйкес заңды тұлғаларды
мемлекеттік тіркеудің тәртібі көзделген. Осы және жеке кәсіпкерлік
туралы 1997 жылғы 5-маусымдағы заңға “Лицензиялау туралы ” заң күші
бар жарлыққа сәйкес кәсіпкерлік қызметті атқару арнаулы рұқсат
лицензия болған жағдайда ғана жүзеге асырылады. Осыған орай осы
қылмыстық обьектісі кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудың
мемлекет белгілеген бірқалыпты дұрыс қызметін қамтамасыз ететін
қоғамдық қатынастар болып табылады.
Қылмыс обьективтік жағынан мынадай балама әрекеттерден
құралады: 1) кәсіпкерлік қызметті тіркеуден өткізбей не рұқсат
(лицензия) алу міндетті болған жағдайларда арнаулы рұқсатсыз
(лицензиясыз) немесе лицензия шарттарын бұзып жүзеге асыру.
Кәсіпкерлік қызметті тіркеуден өткізбей жүзеге асыру заңда
белгіленген тіркеу тәртібін бұзып, бұл әрекетті жүзеге асыру болып
табылады. Рұқсат (лицензия) алмай кәсіпкерлік қызметті жүзеге
асыруға- заңда белгіленген қайсыбір кәсіпкерлік қызметті атқаруға
арнаулы рұқсат алу шарттарын бұзу жатады. Лицензия шарттарын бұзып
кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға : лицензияда көрсепетілмеген
қызметті жүргізу; немесе оның жүзеге асырылуы тәртібін бұзу,
лицензияны бөтен адамға беру, қолданылу, мерзімі өтіп кеткен
лицензияны пайдалану және т.б.
2) Кәсіпкерліктің тыйым салынған түрлерімен шұғылдану. Заңда
кейбір қызметтің түрлерімен кәсіпкерлікпен шұғылдануға тыйым
салынған. Осыған қарамастан кәсіпкер заң нормасын бұзып, тыйым
салынған кәсіппен шұғылданады.
3) Жоғарыда көрсетілген әрекеттер азаматқа, ұйымға немесе
мемлекетке ірі зиян келтірсе, не ірі мөлшерде табыс табумен
байланысты болса.
ҚК осы бабының ескертуіне сәйкес заңсыз ксіпкерлік (190-
бап) және заңсыз банктің қызмет (191-бап) баптарында сомасы 500
жүз айлық есептік көрсеткіштен асатын табыс-ірі мөлшердегі табыс
деп, ал сомасы 2000 айлық есептік көрсеткіштен асатын табыс аса
ірі мөлшердегі табыс деп танылады.
Ірі зиянның түсінігі ҚК 189-бабының ескертуінде берілген - ол
азаматтар үшін айлық есептік көрсеткіштен 100 есе, ал ұйым мен
мемлекетке 500 еседен асатын сомада болуы керек.
ҚК 190-бабының 2-тармағында осы қылмыстың ауырлататын: а)
ұйымдасқан топ жасаған; б) аса ірі мөлшердегі табыс табумен
ұштастырылған; в) заңсыз кәсіпкерлігі немесе заңсыз банктің қызметі
үшін бұрын сотталған адам жасаған түрлері көрсетілген. Ұйымдасқан
топтың түсінігі ҚК 31-бабының 3-тармағында көрсетілген. Аса ірі
мөлшердегі табыстың түсінігі 190-баптың ескертуінде берілген. Заңсыз
кәсіпкерлігі немесе заңсыз банктің қызметі үшін ҚК 190-немесе 191-
баптары бойынша бұрын сотталған, бірақ сотталғандық атағы заңда
белгіленген тәртіп пен жойылмаған немесе алынбағандар танылады. (ҚК
69,77-баптары)

Бақылау сұрақтары:
1. Кәсіпкерліктегі лицензия, патент, талон алу тәртібі, оның маңызы.
2. Лицензиялау тәртібі.
3. Сыртқы эконимикалық іс-әрекеттер түсінігі
4. Кәсіпкерлік іс-әрекеттегі лицензиялау
5. Кәсіпкерлік іс-әрекетті мемлекеттік реттеу методтарының түрлері

Глоссарий.
Заңсыз кәсіпкерлік – кәсіпкерлік қызметті тіркеуден өтпей не рұқсат
(лицензия) алу міндетті болған жағдайларда арнаулы рұқсатсыз (лицензиясыз)
немесе лицензиялау шарттарын бұзып жүзеге асыру, сол сияқты кәсіпкерліктің
тыйым салынған түрлерімен шұғылдану, егер осы әрекеттер азаматқа, ұйымға
немесе мемлекетке ірі зиян келтірсе, не ірі мөлшерде табыс табумен
байланысты болса.
Азаматтардың әрекет қабілеттілігі – Азаматтың өз әрекеттерімен
азаматтық құқықтарға ие болуға және оны жузеге асыруға, өзі үшін азаматтық
міндеттер жасап
Жеке кәсіпкерлік - азаматтардың бастама жасайтын қызметі, ол табыс
табуға бағытталған азаматтардың өздерінің меншігіне негізделген және
олардың тәуекелі мен мүліктік жауапкершілігі арқылы азаматтар аты нан
жүзеге асырылады.
Заңды тұлға құрмай және заңды тұлға белгілері болмаған жағдайда
кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке адам жеке кәсіпкерлік субъектілері
болып табылады.
Кәсіпкерлік тәуекел - кәсіпкерлік қызметтен келетін шығын-дар тәуекелі.
Егер міндеттемеде кесіпкердің тапсырысы бойынша әлдебір жұмысты орындау
көзделсе, жұмыстың нәтижесін пайдаланудың мүмкін еместігі неме-се оны
пайдаланудың тиімсіз болу тәуекелі кәсіпкерге жүктеледі. Жұмысты тиісті
дәрежеде орын-даған адам, егер шартта өзге К.т. бөлу көзделмесе, орындау
дәре-жесіне сәйкес ақы алуға құқылы, оларды орындауға қабілеттілігі(
азаматтық әрекет қабілеттілігі) кәмелетке толғанда, яғни он сегіз жасқа
толғаннан кейін толық көлемінде пайда болады.
Азаматтардың құқық қабілеттілігі – Азаматтық құқыққа ие болып, міндет
атқару қабілеті( азаматтық құқық қабілеттілігі) барлық азаматтарға бірдей
деп танылады.

Тест

1. Кәсіпкерлік бұл:
А) азаматтық айналым
Б) мүлiктiң болуы
В) дербес мүлiктiк жауапкершiлiк
Г) ұйымдасқан бiрлiк
Д) елдің, мемлекеттің халықтың қажеттілігін жүзеге асырудағы қызметі
2. “Жеке кәсіпкерлікті қорғау және қолдау” туралы заңы қашан шығарылды:
А) азаматтық айналым
Б) мүлiктiң болуы
В) дербес мүлiктiк жауапкершiлiк
Г) ұйымдасқан бiрлiк
Д) елдің, мемлекеттің халықтың қажеттілігін жүзеге асырудағы қызметі
3. Кәсіпкерлік құқық құқық саласы ретінде қандай жүйелерге бөлінеді?
а) жалпы, ерекше, арнайы
б) жалпы, ерекше
в) жеке, арнайы
г) жеке, жалпы

Тақырып: Кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі мемлекеттік бағдарлама

Бақылау түрі – Үй жұмысы

Үй тапсырмасы: Сөзжұмбақ

Сөзжұмбақ сұрақтары:

1. Тауар, ақша, айырбастау процестері операциялары арқылы жүзеге
асырылатын кәсіпкерлік
2. Белгілі бір өнім өндіретін немесе халыққа қызмет көрсететін заңды
тұлға
3. Сатып алушылардың өздеріне қажетті бұйымдармен қызмет түрлеріне ақша
төлеу дайындығы
4. Меншік түрлеріне қарамастан азаматтар мен заңды тұлғалардың,
тұлғаларға (жұмысқа, қызметке) сұранымды қанағаттандыру арқылы таза
табыс табуға бағытталған жеке меншікке не мемлекеттік кәсіпорынды
шаруашылық басқару құқығына негізделген ынталы қызмет
5. Жалпы табыс пен шығындардың айырмашылығы
6. Өз иесіне дивиденд алу құқын, сонымен қатар акционерлер жиналысында
дауыс беру құқын беретін бағалы қағаз
7. Бағалы қағаздарды немесе валютаны сатып алу-сату жөніндегі тіркелген
агент. Ол сауда операцияларына қатысатын делдал
8. Эмитент компанияның тиісті құқықтары үлестіріліп берілген жай немесе
артықшылықты акция

Сөзжұмбақ жауаптары:

1. Коммерциялық
2. Кәсіпорын
3. Сұраныс
4. Кәсіпкерлік
5. Пайда
6. Акция
7. Брокер
8. Акционер

14 – апта

Кәсіпкерлікті қорғау

Бақылау түрі – Коллоквиум

Тақырып: Кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі мемлекеттік бағдарлама

Мемлекеттік органдардың заң актілерінде белгіленген реттерді, қоспағанда
жеке кәсіпкерлер қызметіне араласуға қақысы жоқ. Ал тексеру материалдары
бойынша қылмыстық іс қозғалған жағдайда мұндай шектеу қолданылмайды.

Бақылау және қадағалау міндеттерін жүзеге асыратын мемлекеттік орган дар
жалақының, зейнетақының, жәрдемақының уақтылы төлеуін қадағалап баруы тиіс.

Мемлекеттік органдар жеке кәсіпкерге байланысты іс әрекеттер туралы
ақпараттар беріп, оларға сұраулары бойынша қолданылып жүрген заңдарға
түсіндірме тағы басқа кеңестер беруге міндетті. Ал осындай ақпараттар үшін
жеке кәсіпкер заң актілерінде көзделмеген болса мемлекет тарапынан ақша
тағы басқа төлем төленбейді.

Құқық қорғау органдарының қылмыстық іс қозғауға және он тергеуге
байланысты іс-әрекеттеріне жеке кәсіпкердің шағым жасауы қылмыстық іс
жүргізу заңдарында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

Жеке кәсіпкер әртүрлі әлеуметтік және дәрігерлік сақтандыру жүйелерін
пайдалануға құқылы.

Қазақстан Республикасында зейнетақы заңдарына сәйкес төлемдер төлеп
тұрған жағдайда жеке кәсіпкерлік қызмет зейнетақы тағайындау үшін жұмыс
өтіліне есептелінеді.

Жеке кәсіпкер әр уақытта әрқашан өз атынан өзінің кәсіпкерлік қызметімен
айналысады және өзіне белгіленген міндеттер мен құқықтарды толық иеленіп,
оны жүзеге асыруға кіріседі.

Бірлескен жеке кәсіпкерлік жағдайда кәсіпкерлік қызметімен байланысты
барлық мәселелер бірлескен кәсіпкерліктің барлық қатысушыларының атынан
алынып жүзеге асырады.

Азаматтардың өзінің кәсіпкерлік қызметіне байланысты мәмілелер жасаған
кезде өзінің жеке кәсіпкер ретінде әрекет жасайтындығын көрсетуге тиіс.

Жеке кәсіпкер өз қызметін жүзеге асыру кезінде осы адамдар жеке кәсіпкер
екенін мәтіндерін мейлінше айқын дәлелдейтін іскерлік құжаттаманың жеке
атауы, бланкілерін, мөрді пайдалануға құқылы.

Бақылау және реферат сұрақтары.
1. Кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі мемлекеттік бағдарлама.
2. Кәсіпкерлікті дамытудың негізгі кепілдері.
3. Кәсіпкерлік іс-әрекеттегі лицензиялау
4. Кәсіпкерлік іс-әрекетті мемлекеттік реттеу методтарының түрлері
5. Кәсіпкерлік іс-әрекетті тоқтату негіздері

Глоссарий

Қорғаншылық (қамқоршылық) – кәмелетке толмағандардың және сот әрекетке
қабілетсіз (әрекет қабілеттілігі шектеулі) деп таныған адамдардың қүқықтары
мен мүдделерін қорғаудың құқықтық нысаны.
Адвокат - кәсіптік заң көмегін көрсететін, айыпталушыны сотта
қорғайтын заңгер. ҚР заңдары бойынша міндетті түрде адвокаттар алқасының
мүшесі болып табылатын және адвокаттық қызмет шеңберінде кәсіптік негізде
заң көмегін көрсететін Қазақстан Рес-публикасының азаматы.Жоғары заң білімі
бар, заңгер мамандығы бойынша жумыс стажы екі жылдан кем емес және
адвокаттық қызметті жүзеге асыру құқығына лицензия алған адам А. бола
алады.
Қасақана қылмыс жасағаны үшін сотталған, белгіленген тәртіппен әрекетке
қабілетсіз немесе әрекетке қабілеттілігі шектеулі деп танылған, адвокаттар
алқасынан шығарылған, сондай-ақ босатылған күнінен бастап бір жыл бойы
тәртіптік жағымсыз әрекет жасағаны үшін құқық қорғау органынан босатылған
адам А. бола алмайды.
Қорғаушы - заңда белгіленген тәртіппен сезіктілер мен айыпталушылардың
құқықтары мен мүдделерін қорғауды жүзеге асыратын және оларға заң көмегін
көрсететін адам. Адвокаттарға, айыпталушының жұбайына (зайыбына), жақын
туыстарына немесе заңды өкілдеріне, өз бірлестіктері мүшелерінің істері
бойынша кәсіподақтың және басқа да қоғамдық бірлестіктердің өкілдеріне Қ.
ретінде жол беріледі. Шетелдік адвокаттарға, егер ол Қазақстан
Республикасының тиісті мемлекетпен халықаралық шартында өзәра негізде
көзделсе, заңдарда белгіленген тәртіппен іске Қ. ретінде қатысуға жол
беріледі.Қ. айып тағылған не адам сезікті деп танылған кезден бастап іске
қатысуға жіберіледі.

Тест

1. Қай кезде азаматты әрекет қабілеттілігі жөқ деп таниды.
a) Жүйке ауыру немесе ақыл-есінін солдарынан әрекеттерінең мәнәң түсіне
алмайтын кезде.
b) Спирт ішімдіктеріне ұшырытқан кезде.
c) Есірткі заттарға салыну салдарынан.
d) Нашақорлыққс салынған кезде.
e) Жауабы жөқ
2. Әрекетке қабілетсіз деп таныған азаматқа сот қандай шешім шығарады.
a) Оған қорғаншылық белгіленеді.
b) Оның мүлкін мемлекетке откізеді.
c) Оны психикалық ауырыханаға жібереді.
d) Оның мүлкін мирасқорлығына откізеді.
e) Жауабы жөқ.
3. Әрекетке қабілетсіз деп таныған азаматтар мәмілелені қалай жасайды.
a) Олардың атынан мәмілелерді оның қорғаншысы жасайды.
b) Олар тұрмыстық ұақ мәмілелерді жасай алады.
c) Олар мәміле жасай аламайды.
d) Тек В и С жауабы.
e) Жауабы жоқ.
4. Егер әрекет қабілеттілігі жөқ адам сауығып кеткен жағдайда сот қандай
шешім шығарады.
a) Сот оны әрекет қабілеті бар деп таныды.
b) Ол сауығып кетуы мұмкін емес.
c) Сот оны медициналық сарапшыға жибереді.
d) Сот оны құқық қабілеті бар деп таныды.
e) Жауабы жөқ.

Тақырып Кәсіпкерлікті қорғау

Бақылау түрі – Коллоквиум

Коллоквиум сұрақтары:

1. Жеке кәсіпкерлік қызметті қорғау және оның кепілдіктері.
2. Кәсіпкерлік іс-әрекетті мемлекеттік реттеу методтарының түрлері
3. Кәсіпкерлік іс-әрекетті тоқтату негіздері.
4. Кәсіпкерлік құқығы обьектілері .
5. Кәсіпкерлік құқығындағы заттарды саралау
6. Дәрменсіздік жариялау тәртібі.
7. Банкроттық.
8. Дәрменсіздік түсінігі
9. Дәрменсіздік негіздері
10. Дәрменсіз деп жариялау салдары
11. Бәсеке түсінігі.
12. Монополиялық іс-әрекет түсінігі .
13. Нарық баға түсінігі және бәсекесі.
14. Теріс пиғылды бәсеке және оның түрлері.
15. Жеке кәсіпкерлік қызметті қорғау және оның кепілдіктері.
16. Кәсіпкерлік іс-әрекетті мемлекеттік реттеу методтарының түрлері
17. Кәсіпкерлік іс-әрекетті тоқтату негіздері.
18. Кәсіпкерлік құқығы обьектілері .
19. Кәсіпкерлік құқығындағы заттарды саралау
20. Кәсіпкерлік іс-әрекетті тоқтату негіздері

-----------------------
Студенттің өзіндік жұмысы

Ой бөліс, коллоквиум, тест, дөңгелек стол, пікірталас, әңгімелесу, жаттығу
орындау.

Материал жинау, жаттығу жұмыстарын орындау, тест, конспектілеу, талдау
жүргізу, реферат, бақылау жұмыстары.

Аудиториялық жұмыстар

Үй тапсырмалары

Студент

Студент+
оқытушы

Оқытушы: бақылау, бағалау

Кіріспе
бақылау

Қорытынды
бақылау
(емтихан)

Аралық бақылау
(рейтинг)
7,14 - апта

Ағымдағы
(күнделікті
бақылау)