УМКД

Қашау - ағаштың бетін тегістейтін құрал

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы

ПӘННІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Сәндік қолданбалы өнер негіздері»

5В010700 – «Бейнелеу өнері және сызу» мамандығы үшін

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР

Семей
2014
Мазмұны

|1 Глоссарий |3 |
|2 Практикалық сабақтар |6 |
|3 Білімалушылардың өздік жұмыстары |9 |
|4 Әдебиет |9 |

1 ГЛОССАРИЙ

Ағаш әрлеу - ағаш бұйымдарын мөлдір шәйір жағып жоғары сапада өңдеу.
Ағаш тілгіш рама - бөренелерді, кеспектер мен брустарды бойлай тілетін
машина.
Ағаш филиграны - сүргіден шыққан ағаш кесінділерінен жасалған жұмыс.
Адалбақан - баскиім мен сырт киім ілетін ағаштан және темірден жасалған
ілгекті бұйым.
Асадал - тамақ сақтайтын ағаштан жасалған бұйым.
Адарғы - керілген желіні айқастыра белағаштан кейін орналасатын күзулі мен
күзусіз жіптердің арасында белағашпен қатар жатқан ағаш. Адарғы желінің
шатысын түсіріп, өрмектің тоқылуында басты қызмет атқарады.
Ақ құр - сәндік үшін қызыл басқұрдың жоғары жағынан катар керілетін, ені
де, ұзындығы да қызыл басқұрмен жапсарлас, ақжеліге термелеп, не түр шалып
өрнек түсіретін құр.
Бұрғылау және қашау станоктары - ұяша, өзек және тесік жасау үшін, сондай-
ақ бұтақтың орнын бітеу үшін қолданады.
Геометриялық ою - үшбұрышты терең ою.
Жастық ағаш - үстіне құс жастық салатын төсеніш ағаш.
Жартылай дөңгелек қашау - ағашты терең оюға арналған
Жоңғы - ағаш жонатын, өңдейтін құрал.
Зімпара - ағаш бұйымдарды ысқылап, өңдеуге арналған зімпара қағаз, немесе
материалға желімдеген құм, қиыршық.
Инкрустация - бір заттың бетіне екінші бір затты қағып,кіргізіп өңдейтін
тәсіл.
Ислими - шығыс өнер стиліндегі ағашты терең ою тәсілі.
ДВП - (древесно - волокнистая плита) ағаш ұнтағынанжасалған плита.
Кебеже - сандықтың бір түрі, ыдыс-аяқ салатын мүлік.
Кронциркуль - цилиндрдің диаметрін өлшеуге арналған
Кудрино оюы - ағаштың бетіндегі релефті ою. Бұл ою Мәскеу өңіріндегі
Кудрино ауылында дүниеге келген. Сондықтан Кудрино оюы деп аталады.Қашау -
ағаштың бетін тегістейтін құрал.
Қиғаш пышақ - ағашты оюға арналған арнайы пышақ.
Қырнаушы станок - бұрын станокта өңделген детальдар мен бұйымдардың бетін
әрлеу үшін қызмет етеді
Қына - тас бетінде өсетін өсімдіктің атауы. Одан түрлі-түсті ағашты бояйтын
бояу аты.
Маркетри - әр түрлі ағаштың кесіндісінен (шпон) құрастырып жинайтын тәсіл.
Морилка - ағашты бояйтын бояу. Ұнтақ түрінде болады. Сумен езіледі.
Пирография - ағаштың бетін күйдіріп әшекейлейтін тәсіл.
Піспек - қымыз дайындауға арналған ыдыс.
Рейсмустық станок - тақтайларды брусшаларды, жайма тақталарды қалыңдығы
бойынша сүргілеп тегістеу әдісімен белгіленгенге дейінгі өлшемге келтіруге
және онда параллель беттер жасап шығаруға арналған.
Рашпил - ағашты өңдеуге арналған ірі егеу.
Рейсмус - ағаштың бетіне біргелкі сызық түсіретін құрал.
Стусло - затты берілген бұрышпен кесетін құрал.
Сүргілегіш станоктар - ағаштың бетімен бұрыштарын сүргілеп тегістейді.
Сықырлауық - кигіз үйдің қос жаппалы есігі (ағаштан ойып салған өрнектері
бар немесе сүйектен ойылған әшекейлі кигіз үй есігі).
Сызу пышақ - сурет нұсқасын сызу, ағаштың кейбір артық бөлшектерін алып
тастауда қолданылады.
Торцовая мозаика - бөрененің кесіндісінен жинайтын тәсіл.
Текстура - ағаштың табиғи суреті.
Ұңғыр - атына заты сай, ағашты ұңғи жонуға арналған имек пышақ.
Шот - ағашты алғаш рет өңдегенде қолданылатын құрал.
Шпон - әр түрлі ағаштан жасалған фанераның жұқа бір қабаты.
Штихель - котурлы оюды оятын бұрыштама пышақ.
Фуганок - ағашты бетін өңдеуге арналған үлкен сүргі.
Яворов оюы - бұл ою Кудрино оюының керісінше түрі. Бұл ою Львов обылысының
Яворов қаласында дүниеге келген. Сондықтан Яворов оюы деп аталған.

2 ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ

№1 сабақ тақырыбы
Ағаштан бөлшектеу тақтайын жасау Эскиз жасау.

Сабақтың мақсаты:
Жасалатын жұмыс жоғары деңгейде орындалуы, эскизге байланысты болғандықтан,
эскизге барынша көңіл бөліп, үлкен шеберлікпен орындауды үйрету.
Студенттердің еңбекке, өнерге,деген ынтасын арттырып шыңдау. Шығармашылық
ынтасын арттырып, өз еңбектерін қадірлеп, жоспарлай білу.

Тапсырма:
Пәннің теориялық негізіне мән беру. Тәжірибелік жаттығуларды орындау.
Пәннің материалдық ерекшеліктеріне ден қою.

Әдістемелік нұсқаулар:
Материалмен танысу. Ағаш деген не? Оның ерекшеліктері. Сабақта қолданатын
материал: ағаш. Ағаштың бірнеше түрлері болады. Өмірде ағаштың алатын орны
өте зор. Ағаштың ерекшелігі адамдар одан үй салады, ыдыс-аяқ жасайды.
Ағаштың көп өсетін жері орман, тоғай. Ағаш адамзат үшін өте қасиетті де
қажетті зат

Әдебиеттер тізімі
Рихвик Э.В. Обработка древесины в школьных мастерских.-М.,1984
Рихвик Э.В. Мастерим из древесины: Книга для учащихся 5-8 кл.-М., 1988
Абросимова А.А. Каплан Н.И, Митлянская Т.Б. Художественная резьба по
дереву, кости и рогу.-М., 1998
Матвеева Т.А. Мозайка и резьба по дереву. -М., Высшая школа, 1981.
Двойников Е.С., Лямин И.В. Художественные работы по дереву. Учебное
пособие. М., Высшая школа, 1985.
Линдлер Г. Из дерева - своими руками.-М., 1985

№2 сабақ тақырыбы
Тақтайдың бетіне түсірілген суретті кесіп ою.

Сабақтың мақсаты:
Сәндік қолданбалы өнердің қазіргі біздің қоғамымыздағы алатын орыны мен
маңызы. Студенттердің еңбекке деген ынтасын арттырып шыңдау. Шығармашылық
ынтасын арттырып өз еңбектерін жоспарлай білу.

Тапсырма:
Пәннің теориялық негізіне мән беру. Тәжірибелік жаттығуларды орындау.
Пәннің материалдық ерекшеліктеріне ден қою. жалғасы және аяқтау кезеңі
болып саналады. Сабақта қолданатын материал: қағаз, акварель бояуы. Эскизді
қағаздың бетіне акварель бояуымен саламыз. “Акварель” деген атау латынның
“aqua” (“су”) дейтін сөзінен шыққан. Бұл сөз суға езілетін бояуды да, сол
бояумен салынатын шығармаларды да білдіреді. Пәннің теориялық негізіне мән
беру. Тәжірибелік жаттығуларды орындау. Пәннің материалдық ерекшеліктеріне
ден қою

Әдістемелік нұсқаулар:
Қажетті құрал жабдықтар:
- мата;
- ДВП;
- қайшы;
- қиғаш пышақ;
- қарындаш.

№3 сабақ тақырыбы
Ағаштан қобдиша жасау

Сабақтың мақсаты: Сәндік қолданбалы өнер қазіргі біздің қоғамымыздағы
алатын орыны, маңызы. Студенттердің еңбекке деген ынтасын арттырып
шыңдау. Шығармашылық ынтасын арттырып өз еңбектерін жоспарлай білу.

Тапсырма:
Пәннің теориялық негізіне мән беру. Пәннің теориялық негізіне мән беру.
Тәжірибелік жаттығуларды қағаздың бетіне акварель бояуымен саламыз.
“Акварель” деген атау латынның “aqua” (“су”) дейтін сөзінен шыққан. Бұл сөз
суға езілетін бояуды да, сол бояумен салынатын шығармаларды да білдіреді.
Тәжірибелік жаттығуларды
- лак;
- щетка.
Боялған жұмысты щетканың көмегімен 2-3 қабат лакпен жабамыз. Әр қабатты 24
сағат кептіріп отырамыз. сандықшаның екі жағы, алдымен арты, қақпағы, асты,
аяқтары.
Әдістемелік нұсқаулар:
Қажетті құрал жабдықтар:
- қарындаш;
- қағаз;
- акварель бояуы;
- өшіргіш;
- сызғыш.

№4 сабақ тақырыбы
Бөлшектердің беттеріне түсірілген суретті кесіп ою.

Сабақтың мақсаты: Сәндік қолданбалы өнер қазіргі біздің қоғамымыздағы
алатынорыны, маңызы. Студенттердің еңбекке деген ынтасын арттырып шыңдау.
Шығармашылық ынтасын арттырып өз еңбектерін жоспарлай білу.

Әдістемелік нұсқаулар:
Қажетті құрал жабдықтар:
- ағаш;
- қиғаш-пышақ.
Бояумен жұмыс істегенде қанша мөлшерде жағуға, ұқыптылыққа үйрету.
Студенттерді ұқыптылыққа, еңбекке деген ынтасын арттырып, шыңдау.
Шығармашылық ынтасын арттырып, өз еңбектерін жоспарлай білуді үйрету.

№5 сабақ тақырыбы
Дайын бұйымды лактау.

Сабақтың мақсаты: Сәндік қолданбалы өнер қазіргі біздің қоғамымыздағы
алатын орыны, маңызы. Студенттердің еңбекке деген ынтасын арттырып шыңдау.
Шығармашылық ынтасын арттырып өз еңбектерін жоспарлай білу.

Әдістемелік нұсқаулар:
Қажетті құрал жабдықтар:
- лак;
- щетка.
Боялған жұмысты щетканың көмегімен 2-3 қабат лакпен жабамыз. Әр қабатты 24
сағат кептіріп отырамыз

3 БІЛІМАЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ

БОӨЖ және БӨЖ тақырыптары тәжірибелік сабақтардың тақырыптарына
сәйкестірілген, аудиторияда басталған жұмыстың жалғасы және аяқтау кезеңі
болып саналады.
Эскизбен жумыс жасау.
Бөлшектеу тақтайын жасау
Эскизбен жумыс жасау.
Қобдиша жасау.

4 ӘДЕБИЕТ

4.1 Негізгі әдебиеттер:
1. Рихвик Э.В. Мастерим из древесины.-М.,1988
2. Двойникова Е.К., Лямин И. В. Художественные работы по дереву. Учебные
пособия.-М., Лесное просвещение. 1990
3. Хворостов А.С. Чеканка. Инкрустация. Резьба по дереву.-М., 1985
4. Линдлер Г. Из дерева – своими руками. –М., 1985
4.2 Қосымша әдебиеттер:
1. Абросимова А.А. Художественная резьба по дереву, кости и рогу.М., 1998.
2. Гусарчук Д.М. 300 ответов любителю художественных работ по дереву. Под
ред. Л.М. Супрун. - М.: Лесная промышленность.1985
3. Марғұлан А. Х. Казахское народное пр.искусство: Резьба по дереву и
кости. Художественная обработка металла и тиснение по коже. Т.З. Алматы.
1994
4. Муканов М. Казахские домашние художественные ремесла. Алма-Ата. 1979
5. Джанибеков У. Культура казахского ремесла. –Алма-Ата, 1982
6. Марғұлан А. Х. Казахское народное прикладное искусство. –Т. 1. –Алма-
Ата, 1987

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz

Іздеу
Файл қосу
Презентациялар
Тегін
Кабинет
Баланс
Таңдаулы жұмыстар
Cатып алған жұмыстарыңыз
Менің файлдарым
Презентацияларым
Сатылым статистикасы