Файл қосу

Өндірістегі еңбек қорғауды бақылау жолдары



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                            |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                      |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты       |ПОӘК             |ПОӘК- 042-18-25.1.60/01-2013 ж  |
|ПОӘК                        |№ 1 басылым   18 |                                |
|Өндірістегі Еңбек қорғауды  |.09.2013ж.       |                                |
|басқару негіздері» пәнінің  |                 |                                |
|оқытушыға арналған          |                 |                                |
|бағ-дарламасы               |                 |                                |





              « Өндірістегі ЕҢБЕК ҚОРҒАУДЫ БАСҚАРУ НЕГІЗДЕРІ »


                       ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ





  5В073100 «Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған  ортаны қорғау» мамандығына
                                  арналған





                             ОҚЫТУШЫҒА  АРНАЛҒАН
                            ПӘННІҢ  БАҒДАРЛАМАСЫ













                                    Семей
                                    2013







                                  Алғы сөз


   1 ӘЗІРЛЕГЕН


   Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Экология  және
   қоршаған     ортаны     қорғау»     кафедрасының      аға      оқытушысы


   Бейсебаев.Ш.Т _________________           «30» 08. 2013 жыл.


   2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
   2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік  университеті  «Экология
   және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
   Хаттама № 1       «04» 09. 2013 жыл.


   Кафедра   меңгерушісі          _________                    доцент   м.а.
   Кабышева Ж.К.


   2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында
   Хаттама № 1       «09» 09. 2013 жыл.


   АФ  ОӘБ  төрағасы              _________                    доцент   м.а.
   Тлеубаева А.В.




   3  БЕКІТІЛДІ
   Университеттің Оқу-әдістемелік  кеңесі мақұлдап  басып  шығаруға  ұсынады



   Хаттама № 1   «19» 09. 2013 жыл.


   Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
   оқу әдістемелік жұмысы бойынша
   проректор                                                       _________
   профессор  Искакова Г.К.






   4    №1 басылым   Алғаш енгізіліп отыр


















                                   Мазмұны





1.                              Қолдану                               аймағы
............................................................................
...........  4

2.                           Нормативті                           сілтемелер
............................................................................
.. 4
3.                              Жалпы                               ережелер
............................................................................
............ 4
4.                   Оқу                    пәнінің                    жұмыс
мазмұны.....................................................................
.... 6
5.     Студенттердің     өздік     жұмыстарының      тақырыптары      тізімі
........................8
|6. Пән бойынша оқу-әдістемелік карта                                     |
|..........................................................8              |
|7. Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы                  |
|..........................11                                             |
|8. Әдебиеттер                                                            |
|.........................................................................|
|........................12                                               |
|                                                                         |
|                                                                         |

      1. Қолдану аймағы
   «Өндірістегі Еңбекті қорғауды басқарудың негіздері»  пәнінің  оқу-әдісте-
мелік кешені 5В073100 «Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған   ортаны  қорғау»
мамандығы  студенттеріне  арналған.   Ол   студенттерді   курстың   мазмұны,
өзектілігі мен маңыздылығымен  таныстырады.  Пәнді  оқытуда  оқу-әдістемелік
кешен негізгі құрал болып табылады.


      2. Нормативті сілтемелер
      Осы  кешен  Қазақстан  Республикасы   Білім  және  ғылым   министрлігі
бекіткен «Өндірістегі Еңбекті қорғауды басқарудың  негіздері»  пәні  бойынша
оқу процесін ұйымдастыру  тәртібін  белгілейді  және  жасайды.Сонымен  қатар
пәннің оқу-әдістемелік кешені келесі құжаттардың  ұсынымдарымен  талаптарына
сәйкес  жасалған:
        - 5В073100 «Тіршілік  қауіпсіздігі  және  қоршаған   ортаны  қорғау»
мамандығы бойынша Қазақстан  Республикасының  Мемлекеттік  жалпыға  міндетті
білім стандарты. Жоғарғы кәсіби білім. Бакалавриат;
         -  Университеттегі мамандықтарға тиесілі типтік  оқу  бағдарламала-
рына сәйкес;
      - СТУ 042-СГУ-4-2013 жылғы «Пәннің  оқу  әдістемелік  кешенін  әзірлеу
және  ресімдеудің жалпы талаптары» Университет стандарты;
      - ПОӘК  042-1.01  –  2013  жылғы  «Пәннің  оқу  әдістемелік  кешенінің
құрылымы мен мазмұны» Құжаты ретіне сәйкес.


      3  Жалпы ережелер


      3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
   Осы  курсты  оқуда  студенттер  еңбек  қорғаудың  заңдылық  негіздерімен,
өндірістік қауіпсіздік, еңбек гигиенасы, өндірістік  санитария,  қауіпсіздік
техникасы,  өрт  қауіпсіздігі  мәселелерімен  таныстырылады,  сонымен  қатар
пәнді меңгеру барысында студенттер  мемлекеттік стандарттар жүйесімен  жұмыс
істеуді,  әдебиеттерді  іздестіру  жолдарымен  және  қауіпсіздік  сұрақтарын
зерттеу  және шешу әдістерімен таныстырылады


       3.2  Пәнді оқытудағы мақсат
    «Еңбек қорғау» пәнін оқытудағы  мақсат төмендегідей:
    -Мемлекеттің еңбек қорғау жөніндегі саясатын іске  асыратын  мамандарды
дайындау;
     -Кәсіпорындарында  қауіпсіз,  зиянсыз  еңбек  жағдайларын  ұйымдастыру
әдістерін меңгерген  мамандарды дайындау.
     - Өндірістік жарақаттанудың,кәсіби аурудың алдын  алу  шараларын  іске
асыруға қабілетті мамандарды дайындау.
   3.3  Пәнді оқытудағы міндеттер:
 - еңбек қорғаудың  теориялық және заңдылық негіздерімен таныстыру;
 - өндірістік жарақаттың  алдын-алу  шараларын,  кәсіби  ауырудың  алдын-алу
   шараларын іске асыра білуге үйрету;
 - еңбек жағдайларын сараптай білуді үйрету;
 -  қауіпсіздік  техникасын  сақтауды  қамтамасыз  ететін   құрылғылар   мен
   механизмдерді дұрыс таңдай, қолдана білуді үйрету.
 - еңбек қорғау жұмыстарын жоспарлау, еңбек жағдайларын жақсарту мәселелерін
   шешуге құқылы болуы;


   3.4 Оқыту нәтижесі:
 - Пәнді оқу нәтижесінде студент:
   білуі керек:
 -  өндірістегі  еңбек  қорғаудың  теориялық,  заңдылық   және   нормативті-
   техникалық негіздерін;
   дағдылануы керек:
 - өндірістік аварияларды болжау  әдістерін   және  олардың  салдарын  жоюды
   меңгеруі керек;
   түсінуі керек:
 - өндірістік  авариялар  мен  төтенше  жағдайлардың  өрбу  үрдістерін  және
   олардың алдын алу шараларын;
   қолынан келуі керек:
 - мүмкін болар авариялық  жағдайлар  және  басқа  да  техникалық  есептерді
   жүргізу жолдары;
     құзырлы болуы керек:
-   еңбек   қорғаудың   теориялық,   заңдылық   және   нормативті-техникалық
   негіздеріне байланысты сұрақтарды шешуде;
-  өндірістегі еңбек қорғауды ұйымдастыру және қауіпсіздікті қамтамасыз  ету
  сұрақтарын шешуге;
- өндірістің қауіпті, зиянды факторларынан еңбеккерлерді  қорғаудың  ұжымдық
  және жеке жабдықтарын таңдауда және техникалық қорғау құралдарын  қолдана
  білуде;
-  өндірістік жарақаттану және кәсіби аурудың алдын алу сұрақтарын ше-шуде;
 - еңбек қорғау шараларын жоспарлау сұрақтарынан.


   3.5  Курстың пререквизиті:
   3.5.1 Тіршілік қауіпсіздігі негіздері
   3.5.2 Физика
   3.5.3 Техника және технология қауіпсіздігі


   3.6  Курстың постреквизиті:
   3.6.1  Арнайы пәндер
   3.6.2  Диплом жұмысын жасау


   3.7 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме:
   Кесте       1            Жұмыс       оқу        жоспарынан        көшірме



   |Курс                                                        |Семестр      |
|1                                                           |2            |
|Дәрістік сабақтар                                           |             |
|1-ші Модуль. Еңбек қорғаудың теориялық және                 |1            |
|ұйымдас-тырушылық негіздері.                                |             |
|Блок-1 Кәсіпорындағы еңбек қорғауды ұйымдастыру             |2            |
|негіздері.Қауіпті және зиянды өндіріс факторларының         |             |
|топтастырылуы.                                              |             |
|Блок-2. Өндірістік жарақаттану және кәсіби сырқат мәселелері|2            |
| Блок-3 Еңбек гигиенасы туралы түсінік.Өндірістегі еңбек    |1            |
|жағдайларын сараптау                                        |             |
|Блок-4. 1.Өндірістік санитария туралы түсінік.   Жұмыс      |1            |
|орындағы микроклиматтың көрсеткіштері және оны реттеу.      |             |
|     2.  Өндірістік шу, ультрадыбыс, дірілдің көрсеткіш-тері|1            |
|және олардан қорғану жолдары                                |             |
|     3. Жұмыс орындарын жарықтандыру мәселелері             |1            |
|а) Жарықтың өлшем бірліктері                                |             |
|б) Жұмыс орындарын жарықтандыру әдістері                    |             |
|   2-ші Модуль.  Қауіпсіздік техникасы негіздері.           |             |
|Блок-1.    Электр қауіпсіздегі негіздері                    |2            |
|     Блок-2.  Техника қауіпсіздігі негіздері                |2            |
|     Блок-3     Өрт қауіпсіздігі негіздері                  |2            |
|                     Тәжірибелік , зертханалық  сабақтар    |             |
|1-ші Модуль.1.                                              |             |
|Блок-1.Еңбек қорғаудан нұсқауларды жүргізу                  |2            |
|Блок-2.Өндірістік жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру          |3            |
| Блок-3.Жұмыс орнындағы микроклиматы мөлшерлеу және оның    |2            |
|көрсеткіштерін бақылауға арналған аспаптар                  |             |
|Блок-4. 1.Жұмыс орнындағы ауаның шаңдануын мөлшерлеу және   |2            |
|оның көрсеткіштерін бақылауға арналған аспаптар             |             |
|2. Жұмыс орындарындағы ауа құрамындағы зиянды газдардың     |             |
|мөлшерін анықтау.                                           |2            |
|3.Жұмыс орнын табиғи жарықтандыруды мөлшерлеу және есептеу  |2            |
|     4.Жұмыс орнын жасанды жарықтандыруды мөлшерлеу және    |2            |
|есептеу                                                     |             |
|     5. Өндірістік шуды зерттеу                             |2            |
|    РК 1                                                    |1            |
|2-ші Модуль. Блок-1.                                        |             |
|Өндірісте жұмысшыларды арнаулы киім  және жеке қорғану      |             |
|құралдары, заттарымен қамтамасыз ету мәселелері.            |2            |
|Блок-2.Өндірістік машиналар мен жабдықтардың қауіпсіздігін  |             |
|қамтамасыз етуші құрылғылар                                 |2            |
|Блок-3.Электр қауіпсіздігін қамтамасыз етудің техникалық    |             |
|әдістері                                                    |3            |
|Блок-4. Өрт сөндіруге арналған су қорын және су жүйесін     |             |
|есептеу                                                     |2            |
|Блок-5.  Бастапқы өрт сөндіргіш  құрал жабдықтар            |2            |
|    РК 2                                                    |1            |




           5.Студенттердің  өздік  жұмыстары тақырыптары тізімі.



1. Қ.Р.«Еңбек кодексі»
2.Еңбек қауіпсіздігі стандарттар жүйесі./Е Қ С Ж/
3.Өндірістегі еңбек қорғауды  бақылау жолдары.
4.Еңбек қорғау заңдылықтарын бұзғаны үшін жауапкершілік
5.Өндірістік жарақаттануды сараптау әдістері. Кәсіби аурулар себебтері.
6. Өндіріс орындарын желдету әдістері.
7. Желдетуді есептеу тәсілдері.
8. Шу мен дірілдің, ультрадыбыстың адам организіміне әсері
9. Статикалық электр тоғы. Жайтартқыштарды есептеу
10.  Электр тоғы зақымынан қорғанудың техникалық әдістері
11.  Өрт қауіпсіздігі негіздері.
12.Автоматты  өрт сөндіру құрылғылары
13. Өрт кезіндегі эвакуация уақытын есептеу
14. Өрт сөндіруге қажетті су мөлшерін есептеу




               6  Пән бойынша оқу әдістемелік карта
Кесте 3 – Пән бойынша оқу әдістемелік карта.
|Тақырыбы                                |Көрнекі      |Өз бетімен   |Бақылау  |
|                                        |құ-ралдар,   |оқып үйренуге|түрі     |
|                                        |ОТҚ,         |арналған     |         |
|                                        |плакаттар,   |сұрақтар     |         |
|                                        |зертханалық  |             |         |
|                                        |тақталар     |             |         |
|Дәріс               |Тәжірибелік неме-се|             |             |         |
|сабақтар            |зертханалық        |             |             |         |
|                    |сабақтар           |             |             |         |
|1                   |2                  |3            |4            |5        |
|1-ші Модуль                                                                  |
|1-ші тақырып Кіріспе|                   |Кестелер     |ҚР «Еңбек    |Реферат, |
|дәріс. Еңбек        |                   |             |кодексі»мен  |ауызша   |
|қорғаудың заңды-лық |                   |             |және         |сұрау    |
|және теория-лық     |                   |             |стандарттарым|         |
|негіздері           |                   |             |ен танысу    |         |
|2-ші тақырып.       |1.Еңбек қорғау-дан |Плакаттар ОТҚ|ҚР «Еңбек    |ауызша   |
|Кәсіпорындағы ең-бек|нұсқауларды жүргізу|             |кодексі»мен  |сұрау    |
|қорғауды            |                   |             |және         |         |
|ұйым-дастыру        |                   |             |стандарттарым|         |
|негіздері. Қауіпті  |                   |             |ен танысу.   |         |
|және зиян-ды өндіріс|                   |             |             |         |
|фактор-ларының      |                   |             |             |         |
|топтасты-рылуы.     |                   |             |             |         |
|3-ші тақырып.       |2.Өндірістік       |Кестелер     |Өндірістік   |Реферат, |
|Өндірістік          |жазатайым оқиғаны  |Акт          |жарақаттануды|ауызша   |
|жарақат-тану және   |тергеп-тексеру     |             |сараптау     |сұрау    |
|кәсіби сырқат       |                   |             |тәсілдерін   |         |
|мәселелері          |                   |             |оқып білу    |         |
|4-ші тақырып. Еңбек |3.Жұмыс орнында-ғы |Кестелер     |Жұмыс        |ауызша   |
|гигиенасы туралы    |ауа құрамын-дағы   |Плакаттар    |уақы-ты,     |сұрау    |
|түсінік. Өндірістегі|зиянды зат-тардың  |             |тынығу       |         |
|еңбек  жағдайларын  |мөлшерін анықтау   |             |уақыты,      |         |
|сараптау            |4.Жұмыс орнында-ғы |             |дема-лу      |         |
|                    |ауаның шаңда-нуын  |             |уақыты       |         |
|                    |мөлшерлеу және оның|             |тарауларын   |         |
|                    |көрсет-кіштерін    |             |оқу          |         |
|                    |бақылау-ға арналған|             |             |         |
|                    |аспап-тар          |             |             |         |
|5-ші тақырып.       |5.Жұмыс орнында-ғы |Кестелер     |Жұмыс        |ауызша   |
|Өндірістік          |микроклиматы       |Плакаттар    |орындарын    |сұрау    |
|санита-рия туралы   |мөлшерлеу және оның|             |желдету      |         |
|түсінік.            |көрсет-кіштерін    |             |әдістері     |         |
|Жұмыс орындағы      |бақылау-ға арналған|             |және оны     |         |
|микроклиматтың      |аспап-тар          |             |есептеу      |         |
|көрсеткіштері және  |                   |             |             |         |
|оны реттеу.         |                   |             |             |         |
|     6-шы тақырып.  |                   |тестілер     |Өндірістік   |Реферат,а|
|Өндірістік шу,      |6.Өндірістік шуды  |             |шу,          |уызша    |
|уль-традыбыс,       |зерттеу            |             |ультра-дыбыс,|сұрау    |
|дірілдің            |                   |             |діріл-дің    |         |
|көрсеткіштері және  |                   |             |адам         |         |
|олардан қорғану     |                   |             |ор-ганизміне |         |
|жолдары             |                   |             |әсері        |         |
|   7-ші тақырып.    |7,8.Жұмыс          |Кестелер     |Жасанды жарық|ауызша   |
|Жұмыс орындарын     |орнын-дағы табиғи  |Плакаттар    |көздері      |сұрау    |
|жарықтандыру        |және жасанды       |ОТҚ          |туралы       |         |
|мәселелері          |жарықтан-дыруды    |             |мәлімет      |         |
|                    |мөлшерлеу және     |             |             |         |
|                    |есептеу            |             |             |         |
|                    |МБ-1               |             |МБ дайындық  |ауызша   |
|                    |                   |             |             |сұрау    |
|2-ші Модуль                                                                  |
|Блок1                                                                        |
|     8-ші тақырып.  |9.Электр           |             |Статикалық   |Реферат,а|
|Электр қауіпсіздігі |қауіпсіз-дігін     |тестілер     |электр тоғы. |уызша    |
|негіздері           |қамтамасыз етудің  |             |Жайтартқыштар|сұрау    |
|                    |техникалық әдістері|             |түрлері және |         |
|                    |                   |             |олар-дың     |         |
|                    |                   |             |есебі        |         |
|Блок2                                                                        |
|     9-шы тақырып.  |10.Өндірісте       |слайд        |Қысыммен     |Реферат,а|
|Техника             |жұмыс-шыларды      |Плакаттар    |жұмыс        |уызша    |
|қауіпсіз-дігі       |арнаулы киім  және |             |істей-тін    |сұрау    |
|негіздері           |жеке қор-ғану      |             |ыдыстар және |         |
|а) Машиналарға,     |құралдарымен       |             |көтеру-тасыма|         |
|жабдықтарға,        |қамтамасызету      |             |лдау         |         |
|технологияларға     |мәсе-лелері.       |             |техникасын   |         |
|қойылатын           |11.Өндірістік      |             |пайдалану    |         |
|қауіп-сіздік        |маши-налар мен     |             |ерекшелік-тер|         |
|талаптары.          |жабдық-тардың      |             |і.           |         |
|б) қауіпсіздікті    |қауіпсіздігін      |             |             |         |
|қамтамасыз етуші    |қамтамасыз етуші   |             |             |         |
|құрылғылар мен      |құрылғылар         |             |             |         |
|міндетті шаралар    |                   |             |             |         |
|Блок3                                                                        |
|   10-шы тақырып.   |12.Өрт сөндіруге   |Кестелер     |ҚР «Өрт      |Реферат,а|
|Өрт қауіпсіздігі    |арналған су қорын  |Плакаттар    |қауіпсіздігі |уызша    |
|негіздері           |және су жүйесін    |             |туралы»заңыме|сұрау    |
|Өндірістің,         |есептеу 13.Бастапқы|             |н танысу     |         |
|техно-логияның өрт  |өрт сөндіргіш      |             |             |         |
|қауіпі дәрежелері.  |құрал жабдықтар    |             |             |         |
|Жану түрлері, Өрт   |                   |             |             |         |
|сөнді-руші заттар.  |                   |             |             |         |
|                    |МБ-2               |             |МБ дайындық  |ауызша   |
|                    |                   |             |             |сұрау    |










      7. Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы



    Кесте 4 – Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы



    |Әдебиет, оқу-әдістемелік            |Құралдар   |Студент-те|Қамтамасыз   |
|құралдар атаулары                   |саны       |р саны    |ету  проценті|
|1                                   |2          |3         |4            |
|1. Қазақстан Республикасының «Еңбек |10         |10        |100          |
|кодексі» 15.05.2007 ж.              |           |          |             |
|2. М.Б. Базаршин «Еңбек қорғау      |           |          |             |
|пәнінен студенттерге  арналған      |10         |10        |100          |
|қысқаша дәрістер» Семей 1994.       |           |          |             |
|3 Қазақстан Республикасының         |10         |10        |100          |
|«Азаматтық кодексі»                 |           |          |             |
|4.Қ.Т.С.Ж  “Өндірістегі жазатайым   |5          |10        |50           |
|оқиғаларды тексеру және тіркеу      |           |          |             |
|ережелері                           |           |          |             |
|5 Қ.Т.Жантасов,М.Қ.Жантасов,        |10         |10        |100          |
|Е.Н.Кочеров,А.С.Наукенова. «Еңбек   |           |          |             |
|қорғау және тіршілік қауіпсіздігі»  |           |          |             |
|Оқулық. Алматы. 2012 ж.             |           |          |             |
|     6. Ф.М. Канарев и другие       |10         |10        |100          |
|“Охрана труда” Москва 1988г         |           |          |             |
| 7. Б.И.Зотов и другие. Безопасность|           |          |             |
|жизнедеятельности на производст-ве. |5          |10        |50           |
|Москва.Высшая школа, 2000г.         |           |          |             |
|8. И.Скала. «Охрана труда и техника |10         |10        |  100        |
|безопасности». Алматы. 2002 г.      |           |          |             |
|8 .Пчелинцев В.А. и другие «Охрана  |           |          |             |
|труда в строительстве». Москва.     |5          |10        |50           |
|1991г                               |           |          |             |
|8. Е.П.Спельман.  «Техника          |           |          |             |
|безопас-ности при эксплуатации      |5          |10        |50           |
|строитель-ных  машин и средств малой|           |          |             |
|механизации». М. 1992 г             |           |          |             |





































      8. Әдебиеттер


      8.1. Негізгі әдебиеттер


8.1.1. «Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі» 15.05.2007 ж.
8.1.2.   М.Б. Базаршин «Еңбек қорғау пәнінен студенттерге  арналған қысқаша
       дәрістер» Семей 1994.
8.1.3.  Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі.
8.1.4.   Қ.Т.С.Ж  “Өндірістегі жазатайым оқиғаларды тексеру және тіркеу
       ережелері
8.1.5. Қ.Т.Жантасов,М. Қ.Жантасов,Е.Н.Кочеров,А.С.Наукенова.  «Еңбек  қорғау
       және тіршілік қауіпсіздігі» Алматы.2012ж.
8.1.6. В.И.Скала. «Охрана труда и техника безопасности». Алматы. 2002 г.

      8.2. Қосымша әдебиеттер.


8.2.1. Ф.М. Канарев и другие “Охрана труда” Москва 1988г
8.2.2. Б.И.Зотов и другие. Безопасность жизнедеятельности  на  производстве.
      Москва. Высшая школа, 2000г.жизнедеятельности . М.2000г.стр.91
8.2,3.Пчелинцев В.А. и другие» Охрана труда в строительстве». Москва. 1991г
8.2.4. Е.П.Спельман.  «Техника безопасности при эксплуатации  строитель-ных
      машин и средств малой механизации». М. 1992 г



Пәндер