Файл қосу
Педагогикалық шеберлік негіздері
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ Педагогикалық шеберлік негіздері <<05010100>> - <<Мектепке дейінгі педагогика>>, <<Педагогика және психология>>, <<05010200>> <<Бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі>> мамандықтары үшін Құрастырғандар: Дуйсембекова Ш Педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент Семей 2013ж ПОӘК- авторлары туралы мәліметтер ПОӘК авторлары туралы мәліметтер Дуйсембекова Шолпан Дуйсембековна Ғылыми дәрежесі: Педагогка ғылымдар кандидаты Ғылыми атағы: Доцент Қызметі: Педагогика кафедрасының доценті Мамандандыруы: Педагогика Байланыс мәліметтері: Жұмыс телефоны: +7 (7222) 42-25-33 Электрондық пошта: e-mail: sholpan.d@mail.ru Skype: Жалпы мәліметтер: 7 оқулықтың авторы. 6 педагогика магистрін дайындады. 2012 жыл нәтижесінде <<Лучший преподаватель ВУЗА>>,2013 <<Орлеу>> орталығында білімін етілдіру. Сертификат иегері. Монография <<Профессиональное самоопределение старшеклассников>> Жұмыс бағдарламасы 1.Қолдану саласы - 3 бет 2. Нормативті сілтемелер - 3 бет 3. Жалпы ережелер - 3 бет 4. Әдебиет және қорлар - 3 бет 5. Пән мазмұны, пәннің модульдік бөлінуі - 4 бет 6. СӨЖ тақырыптары мен мазмұны - 21 бет 7. Пәнді оқу бойынша әдістемелік ұсыныстар - 26 бет 8. Курс форматы - 27 бет 9. Курс саясаты - 27 бет 10. Баға қою саясаты - 28 бет 11. Студенттер білімін бақылау - 29 бет 12.Тест сұрақтары-30 13. Глоссарий - 49бет. 1. Қолдану саласы <<Педагогикалық шеберлік негіздері>> пәнінің оқу-әдістемелік кешені <<5В010100>> - <<Мектепке дейінгі педагогика>> мамандығының студенттеріне арналған. ПОӘК студенттерді 3-4 курс мазмұнымен, өзектілігімен, қажеттілігімен, саясатымен және студенттің оқу үдерісінде қандай дағдылар мен іскерлікті үйренетінімен таныстырады. 2. Нормативтік сілтемелер Осы <<Педагогикалық шеберлік негіздері>> пәнінің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) берілген пән бойынша ұйымдастыру ретін анықтайды және келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес әзірленген: <<5В010100>> - <<Педагогикалық шеберлік негіздері>> мамандығының Мемлекеттік жалпыға бірдей міндетті білім стандарты ҚР МЖМБС 3.08.0ХХ-20__, ҚР Білім және ғылым министрлігінің 20__ жылғы <<__>> _________ №__ бұйрығымен бекітілген. Шәкәрім атындағы СМУ <<Пәннің оқу-әдістемелік кешені туралы ережесі>>. 3. Жалпы ережелер * Оқытушының тегі, аты, жөні - Дуйсембекова Шолпан Дуйсембековна, педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент; * Кафедра педагогика__________________________________________; * Хабарласу ақпараты - тел: 8722242-25-33, ұй тел: 562375 * Оқу ғимараты № 2, кабинет № 403; e-mail: sholpan.d@mail.ru * Контактілі сабақтардың өткізілу орны - аудитория № 419; * Пән атауы - <<Педагогикалық шеберлік негіздері>>; * Кредит саны - 3; Жұмыс оқу жоспарынан көшірме 1 кесте Курс Семестр Кредиттер Аудиториялық жұмыс СӨЖ және СОӨЖ (сағ) Барлығы (сағ) Қорытынды бақылау түрі АС (сағ) ҚК (сағ) 1 2 3 15 30 45 емтихан 4. Әдебиет және қорлар № Оқулық және оқу-әдістемелік Құралдың атауы Саны Студент саны Қамтылу пайызы,% 1 Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства,М:Просвещение,1989.-243с. 24 18 100 2 Кан-Калик В.А. Учителю о педагогическом общении. М:Просвещение,1987.-190с. 12 90 3 Адриади И.П. Основы педагогического мастерства. Москва:Академия, 1995. 62 80 4 Чернявская А.П. Педагогическое мастерство.Ярославль, 1997. 4 5 Занина Л.В., Меньшикова Н.П. Основы педагогического мастерства. Москва: Феникс, 2003. 30 6 Щуркова Н.Е.Педагогическая технология. Москва: Пед.общество России, 2002. 20 7 Щуркова Н.Е. Практикум по педагогической технологии. Москва: Пед. общество России, 2001. 68 8 Спирин Л.Ф. Теория и технология решения педагогических задач. Москав: Рос. пед. Агенство, 1997. 4 9 Спирин Л.Ф., Фрумкин М.Л. Анализ учебно-воспитательных ситуации и решение педагогических задач. Ярославль: ЯГПУ, 1974. 3 10 Грехнев В.С. Культура педагогического общения. Москва, 1990. 20 94 11 Дуйсембекова Ш.Д. Педагогикалық шеберлік. Оқу - әдістемелік құрал Семей 2013ж-95б 20 12 Дуйсембекова Ш. Педагогика Оқу құрал. Семей.-2012.-246бет 15 90 13 Сламбекова Т.С. Педагогикалық психология. Оқу құралы.,Семей.-188б. 10 90 5. Пән мазмұны, пәннің модульдік бөлінуі Педагогикалық шеберлік пәні бойынша дәрістердің тізімі және қысқаша мазмұны: (15 c). Модуль саны - 8 №1 Дәріс.(1 c) Тақырып: Кіріспе. Дәрістің мақсаты: Педагогикалық шеберлік тұралы мағлұмат, басқа ғыльмдармен байланысы туралы, ғылыми мағлумат беру. Дәріс мазмұны: Бұл бөлімде каңдай ғылым зерттейтіні тұралы мағлұмат беріледі. Сонымен қатар педагогикалық шеберлік басқа ғыльмдармен байланысы туралы, педагогиканың маңызытуралы айтылады. Кіріспе Педагогикалық шеберлік ғылымы туралы мағлұмат. Педагогикалық шеберліктің мәні және негізгі компоненті Педагогикалық шеберлік оның әлеуметтік мәні мен мазмұны. Педагогикалық шеберлік және мұғалімнің педагогикалық мәдениетінің компоненті ретінде. Педагогикалық шеберліктің компоненттері: гуманистік бағыт, кәсіби білім, педагогикалық қабілеттер, педагогикалық техника. Бастауыш сынып мұғалімінің кәсіби білімінің ерекшеліктері. Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген. Қолданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. * Грехнев В.С. Культура педагогического общения. М 1990. * Желдербаева С. Мәнерлеп оқу. А 1992. * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтық әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. № 2 Дәріс.(2c) Тақырып: Кәсіби-педагогикалық іс-әрекет - педагогикалық шеберліктің қалыптасуының негізі. Дәрістің мақсаты: педагогикалық шеберліктің қалыптасуының негізімен танысу. Дәріс мазмұны: 1. Кәсіби педагогикалық қызмет-педагогтік шеберлікті қалыптастыру негізі. Жалпы педагогикалық және кәсіби-педагогикалық қызмет.Кәсіби-педагогикалық қызметтің мәні,оның құрылымы. Кәсіби- педагогтік қызметтегі мұғалімнің жеке басының қалыптасуы. . Педагогикалық қызмет деңгейлері: репродуктивтік,бейімділік,қызмет пен мінез-құлық. Педагогикалық іс - әрекетте еңбек субъектісі мұғалім болады. Мұғалімнің еңбек құралдарының өзіңдік сипаттары - ол оның білімі, білігі, тұлғалық қасиеттері. Осыған байланысты, білім <<сананың біртұтастық объектісі>> болып есептелуі керек. (Н.И. Непомнящая), мұғалімнін іс - әрекеті, оның білімі және тәжірбиесі кәсіби шеберліктің деңгейіне тікелей қатысты екендігі анық. Қажетті тәжірбиені жинақтауға әкелетін іс - әрекет мұғалім тұлғасын қалыптастырудың шарты болады, ал ол <<оқу-әдістемелік>> құралдарының өзінде орныққан. Бірақ бұл іс - әрекет тиімді болуы мүмкін емес, егер еңбек объектісі толық айқын болмаса, еңбек субъектісінің зейіні теріс түсініп объектіге аударылса. Бұндай жағдайда еңбек субъектісінің әрекеті объективті өмір сүретін кәсіби іс - әрекеттің объектісіне сәйкес болмайды.Диалектикалық - материалистік философияда жеке тұлғаның қалыптасуындағы іс - әрекеттің ролі жан -- жақгы зерттелген. Адам іс - әрекеттің субъектісі ретінде психологиялық зерттеулерде көрсетілген. Бірақ, негізінен, тек XX ғасырдың 60 -- шы жылдарында ғана мұғалім іс - әрекеті оқушылармен өзара әрекет ретінде қарастырылып еңбектер жарық көрді. Көрнекті ұстаздардың еңбектері (Ш.А. Амонашвили, В.А. Сухомлинский, А.С. Макаренко және т.б.>) оқушы ертерек мұғалімнің арқасында іс - әрекеттің нақгылы субъектісі ретінде қалыптасса, оқу -- тәрбие жұмысының тиімділігі арта түсетіндігіне куә етеді.Міне, сондықтан да мектептегі педагогикальгқ (оқыту -- тәрбиелеу) процесте мұғалім және оқушы іс - әрекетінің субъектісі ретінде көрінеді, мұғалім іс - әрекеттің объектісі ретінде оқушыны емес, педагогикалық процесс деп есептеу керек. Мұғалім даярлаудағы мұңдай бағыттың кажеттілігі бірқатар зерттеулерде дәлелденген:-біртұтастық тұлғаны қалыптастыру проблемасын, біртұтаспедагогикалық процестің ерекшеліктерін есепке алмай шешу мүмкін емес (В.С. Ильин);-мұғалім іс - әрекетін оптимизацияландыруға тек қана оқытуға бағытталушылықпен жету мүмкін емес (Ю. К. Бабанский);-егер оқушының іс - әрекеті назардан тыс қалған болса, педагогикалық еңбекті ғылыми түрде ұйымдастыру мүмкін емес (И.П. Радченко);-мектеп әкімшілігі іс - әрекетінің тиімділігі тек қана біртұтас педагогикалық процесті ұйымдастыру негізінде мүмкін болады (М.И. Кондаков);-тұтас педагогикалық процестің теориясьш жасамайынша, басқару шешімдерін қабылдау үшін педагогикалық талдауды жетілдіру,одан әрі дамыту өте күрделі болады (Ю.А. Конаржевский);Мұғалім іс - әрекетінің объектісін оқып үйрену тұтас педагогикалық процестің мәнін анықтау керектігін қажет етеді. Диалектикалық материализмнің ұстанымына -- мән бұл ең басты ішкі, біршама заттың тұрақты жағы (немесе оның жақтары мен қатынастарының қосындысы). Мән заттың табиғатын анықтайды, одан барлық қасиеттері мен белгілері шығады. Педагогикалық іс-әрекет дегеніміз - мұғалімнің оқу-тәрбие істерін нәтижеге жеткізетін әрекеттер құрылымы. Мұғалімнің шеберлігі педагогикалық мамандық негізінде басқара білу. Педагогикалық іс-әрекеттер мынандай құрылымдардан тұрады: іс-әрекет мақсаты, іс-әрекет объектісі, іс-әрекет субъектісі, іс-әрекет құралы. Бақылау сұрақтар: тест сұрақтары берілген. Қолданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. * Грехнев В.С. Культура педагогического общения. М 1990. * Желдербаева С. Мәнерлеп оқу. А 1992. * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. № 3 дәріс.( 2 c) Тақырып: Тиімді қарым-қатынас - педагогикалық шеберліктің негізі Дәрістің мақсаты: студенттерді педагогикалық шеберліктің негізі ретінде- қарым-қатынас стильдері, түрлерімен таныстыру Дәріс мазмұны: 1. Педагогикалық қарым-қатынас туралы түсінік беру Бұл тарауда педагогикалық шеберліктің негізі ретінде- қарым-қатынас стильдері, түрлерімен таныстыру. Сонымен қатар, педагогикалық техника педагог шеберлігінің элементі ретінде педагогикалық техника мұғалімнің жүріс-тұрысының формасы және оның компонеті мұғалім іс-әрекетіндегі техниканың мәні. Мұғалімнің өзін-өзі басқару шеберлігі, өзін-өзі қалыпқа келтіру техникасының негізі. Жас педагогтің педагогикалық техникасының кемшіліктері Педагогикалық қарым-қатынас - белгілі бір педагогикалық қызмет атқаратын, жәйлі психологиялық климат құруға және оқу іс-әрекетін, педагог пен оқушы арасындағы, оқушылар ұжымы ішіндегі қатынастарды психологиялық тиімді етуге бағытталған оқытушы мен оқушының сабақтағы және сабақтан тыс уақыттағы кәсіптік қарым-қатынасы. Қарым - қатынас сан алуан сипатта; оның көптеген формалары, түрлері бар. Педагогикалық қарым - қатынас адамдар қарым - қатынасының жекеше түрі. Оған осы өзара әрекет формаларының жалпы қасиеттері де, білім беру процесіне тән қасиеттері де лайық. Педагогикалық қарым ‒ қатынас кезеңдері Қарым-қатынас - адамдар арасында бірлескен іс - әрекет қажеттілігін туғызып, байланыс орнататын күрделі процесс екі немесе одан да көп адамдардың арасындағы танымдық немесе эмоционалды ақпарат, тәжірибе, білімдер, біліктер, дағдылар алмасу. Қарым-қатынас тұлғалар мен топтар дамуының және қалыптасуының қажетті шарты болып табылады. Педагогикалық қарым-қатынас бір адам екінші адаммен тәжірибе (білім, икем, дағды, жалпы адамзаттық мәдениет, ұлттық құндылықтар т.б.) алмасқанда болады; ол әрбір профессионалды қарым-қатынаста болады, сондықтан да педагогикалық стильдерді кейде бізбен сипаттаған басшылық стильдеріне ұқсатады. Педагогикалық стильдердің артық көруі мен адамдардың Мен-концепциясының арасындағы байланыс табылды: автократиялық стиль көбінесе өзін білмейтін және қабылдамайтын адамдарға сай, сынға жабықтығымен, ренжігіштігімен, эмоционалды регидтілігімен мінезделеді. Және, керісінше, демократиялық стильді ұстанатын педагогтарда әдетте позитивті Мен-концепциясы болады, ашық және мейрімді, сынға төзе алады, өзіндік ирониясы болады және өзіндік өзгеруге дайын. Педагогикалық қарым-қатынастың мақсаттары туралы айта отырып, отандық зерттеуші А.Б.Орлов << мұғалімнің тұлғалық центрациясы >> деген терминді қолданды, оның ойынша ол педагог іс-әрекетінің жүйе құраушы мінездемесі болып табылады, оның көптеген көрінулерін анықтайды : педагогикалық стиль, қатынас, әлеуметтік перцепция (14). Сөйтіп, педагогикалық іс-әрекет мұнда сонымен қатар рухани-дүниетанымдық компоненттен бастап сипатталады.Орлов әрбіреуі педагогикалық іс-әрекетте басыңқы бола алатын негізгі жеті центрацияны бөліп көрсетеді: эгоистік (өзінің "Мен" қызығушылығында), бюракратиялық (администрацияның, басшылықтың), конфликтік (әріптестерінің қызығушылығында), авторитетті (ата-ананың, қатысушылардың), танымдық (оқыту және тәрбиелеу талаптарында), альтруистік (қатысушылардың қажеттіліктерінде), гуманистік (өзіндік мән мен басқа адамдардың-администратордың, әріптестердің, ата-аналардың, қатысушылардың мәндерінің көрінулерінде).Орлов бойынша центрация тәлімділік іс-әрекетінің әдісі мен сәттілігін анықтайды. Басқа отандық зерттеушілер, бағдарлардың маңыздылығын мойындай отырып, көбінесе сабақ беруде қолданылатын тәсілдерге шоғырланады (11). Н.К.Марков пен А.Я.Никонованың ойынша педагогикалық стильдің негізінде мазмұнды сипаттамалар (педагогтың өз еңбегінің процесі мен нәтижелігіне бағдары, өзінің еңбегіндегі бағдарлық және бақылаушы-бағалаушы кезенін ашу, әдістемелілігі мен импровизациондылығы), динамикалық сипаттамалар (икемділік, тұрақтылық, бір нәрседен келесі нірсеге көңіл ауысымдылығы) және нәтижелілік (оқып жатқандардың білімдерінің деңгейі мен оқытудың дағдысы) жатыр. Авторлардың зерттеулері көрсеткендей педагогтың индивидуалды стилінің қалыптасу процесінде стильдің мазмұнды сипаттамалары өзгеруі мүмкін, ал динамикалық сипаттамалардың өзгеруі, яғни эмоционалдылық пен саналылықтың өзара өтуі анықталған жоқ. Қарым ‒ қатынас құралы және қарым ‒ қатынас түрлері Қарым ‒ қатынас біріккен іс-әрекет қажеттілігін туғызатын адамдар арасындағы байланыстың дамуын орнататын күрделі көп жоспарлы процесс. Адамдардың танымдық хабарлар алмасуы, өзара түсінісуі, бір-бірін қабылдауы. . Бұл қарым-қатынас адамның сөйлеуді меңгеруінің арқасында іске асады. Ол өзінің ойын, білімін, өзінің сезімін басқа адамдарға хабарлай алады және өзі басқа адамдардың ойын түсіне алады, олардың сезімдері мен ұмтылыстары туралы білуге мүмкіндік алады. Тілдің көмегімен сөйлеу қарым-қатынасында әрбір адам білімнің көп бөлігін басқа адамдардан алады. Жинақталған тәжірибені және білімді меңгеруге оқыту үрдісі жатады.Сөйлеу -- тілдің көмегімен адамдардың өзара қарым қатынас үрдісі. Қарым-қатынастың түрлерi:1. Маскiлi қарым-қатынастар; бiр күннiң iшiнде бiрнеше маска кию. Формалды қарым-қатынас, яғни мұнда маскiлердi пайдаланып сұхбаттасушылардың тұлғалық ерекшелiгiн түсiнiп ескеруге талпынамыз (сыпайлық, қаталдық, тұйықтық). Шынайы сұхбаттасушыға деген сезiмдерiн, эмоцияларын қарым-қатынас барысында көрсетпейдi.2. Формалды рөлдiк қарым-қатынас - мұнда сұхбаттасушының тұлғасы мен әлеуметтiк рөлi маңызды болып табылады.3. Iскерлiк қарым-қатынас - мұнда сұхбаттасушының iске деген тұлғалық ерекшелiгi, мiнезi, жасы, көңiл-күйi ескерiледi. Сонымен бiрге оның iске деген қызығушылығы мәндiк маңызды орын алады.4. Достардың рухани және тұлғалық қарым-қатынасы - мұнда кез келген тақырыпқа әңгiме қозғауға болады, тек сөз арқылы ғана емес жест, мимика арқылы бiрiн-бiрi жақсы түсiнедi.5. Маникулятивтiк қарым-қатынас сұхбаттасушыдан белгiлi бiр пайда табуға бағытталған. Ол үшiн сұхбаттасушының тұлғалық ерекшелiгiне байланысты түрлi әдiстер пайдаланады.6. Вербалды және вербалды емес қарым-қатынас. Коммуникациялық жүйе - бұл алынатын және берiлетiн ақпаратты түсiнудi қамтамасыз ету мақсатында адамдар арасындағы хабар алмасу.Коммуникацияның негiзгi функциялары мыналар:1.Информативтi - адамдар арасындағы өзара әрекеттесудi ұйымдастыру.2.Интерактивтi - адамдар арасындағы өзара әрекеттесу түрлерiн пайдалана отырып сұхбаттасушының көңiл күйiне, сенiмiне мiнез-құлқына әсер ету.3.Перциптивтi - қарым-қатынасқа түсушi серiктестердiң бiрiн-бiрi қабылдауы және өзара түсiнушiлiктi қалыптастыру.4.Экспрессивтi - эмоционалды бастан кешiрулер сипатын өзгерту. Педагогикалық қарым-қатынастың стильдері.Педагогикалық қарым-қатынас бір адам екінші адаммен тәжірибе (білім, икем, дағды, жалпы адамзаттық мәдениет, ұлттық құндылықтар т.б.) алмасқанда болады; ол әрбір профессионалды қарым-қатынаста болады, сондықтан да педагогикалық стильдерді кейде бізбен сипаттаған басшылық стильдеріне ұқсатады.Педагогикалық стильдердің артық көруі мен адамдардың Мен-концепциясының арасындағы байланыс табылды: автократиялық стиль көбінесе өзін білмейтін және қабылдамайтын адамдарға сай, сынға жабықтығымен, ренжігіштігімен, эмоционалды регидтілігімен мінезделеді. Және, керісінше, демократиялық стильді ұстанатын педагогтарда әдетте позитивті Мен-концепциясы болады, ашық және мейрімді, сынға төзе алады, өзіндік ирониясы болады және өзіндік өзгеруге дайын.Автократиялық стильді қолдануында құрылған оқу орнында "мектеп-фабриканың" белгілері болады, ал демократиялық бағытталған оқу орнында "мектеп-отбасының" белгілері болады, бірақ қазіргі кезге дейін педагогикалық жүйелердің артықшылықтары анықталған жоқ : "мектеп-фабрикаларда" әдетте үлгерім жоғары, ал "мектеп-отбасында" қатысушылардың мазасыздығы төмең, микроклиматы жақсырақ болады.Педагогикалық қарым-қатынастың мақсаттары туралы айта отырып, отандық зерттеуші А.Б.Орлов << мұғалімнің тұлғалық центрациясы >> деген терминді қолданды, оның ойынша ол педагог іс-әрекетінің жүйе құраушы мінездемесі болып табылады, оның көптеген көрінулерін анықтайды : педагогикалық стиль, қатынас, әлеуметтік перцепция (14). Сөйтіп, педагогикалық іс-әрекет мұнда сонымен қатар рухани-дүниетанымдық компоненттен бастап сипатталады.Орлов әрбіреуі педагогикалық іс-әрекетте басыңқы бола алатын негізгі жеті центрацияны бөліп көрсетеді: эгоистік (өзінің "Мен" қызығушылығында), бюракратиялық (администрацияның, басшылықтың), конфликтік (әріптестерінің қызығушылығында), авторитетті (ата-ананың, қатысушылардың), танымдық (оқыту және тәрбиелеу талаптарында), альтруистік (қатысушылардың қажеттіліктерінде), гуманистік (өзіндік мән мен басқа адамдардың-администратордың, әріптестердің, ата-аналардың, қатысушылардың мәндерінің көрінулерінде).Орлов бойынша центрация тәлімділік іс-әрекетінің әдісі мен сәттілігін анықтайды. Психолог М.И. Лисина "Қарым - қатынасты - ортақ нәтиже мен шешімге жету мақсатында орындалған екі не одан да көп адамдардың өзара байланысы " деп түсіндірсе, ал, К.К. Левин қарым - қатынастың бірнеше тәсілдерін көрсетті:.Әміршілдік қатынас - қол астындағылармен қатал қатынаста болу. Бұл жағдайда олар тек орындаушылар рөлін атқарады, қандай да болсын шешім қабылдауға қатыспайды;.Демократиялық қарым-қатынас, ол ұжым алдындағы міндеттерді талқылап бірлесе шешім қабылдауға мүмкіндік тудырады;.Либералды қатынас - жетекшілікпен ғана шектеледі. Бұл жағдайда талап қоюшылық, бір жүйе байқалмай әркім өз бетінше жүреді. Адам қоғамнан тыс өмір сүре алмайды. Себебі, оның психикасы тек айналасындағылармен қарым - қатынас жасау процесінде ғана қалыптасады, яғни қоғамдық тәрбие арқылы адам белгілі бір мазмұнға ие болады. Адам санасының дамуы қоғамның дамуымен байланысты. Қоғамнан тыс адам өмірінің болуы мүмкін емес. Кез - келген адам дүниеге келісімен екінші бір адаммен қарым - қатынасқа түсуді қажетсінеді. Мәселен, нәрестенің анасымен тілдесу қажетін қанағаттандырмау - біртіндеп оның қатал, мейірімсіз болып өсуіне, кішкентайынан айналасына деген сенімсіздікке әкеліп соқтыратыны байқалып жүр. Бақылау сұрақтар: тест сұрақтары берілген. Қолданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. * Грехнев В.С. Культура педагогического общения. М 1990. * Желдербаева С. Мәнерлеп оқу. А 1992. * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. * Шынықбекова Э.И. Ұстаздық қызметтегі педагогикалық этика. А 1987. * Щетинин М.П. Ұстаздық еткен жалықпас. А 1989. * Абдуллина О.А. Общая педагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М 1990. * Введение в педагогическую културу.Под ред. Е.В.Бондаревской - Ростов Н.Д. 1995. * Абдуллина О.А. Жоғарғы педагогикалық білім беру саласындағы мұғалімді жалпы педагогикалық дайындау. * Грехнев В.С. Педагогикалық қарым - қатынас мәдениеті. 1990. * Елканов С.Б. Болашық мұғалімнің өзін - өзі тәрбиелеу негіздері. М 1989. * Зинина Л.В. Меншикова Н.П. Педагогикалық шеберлік негіздері. М 1990 Қосымша әдебиеттер: * Коджаспирова Г.М. Педагогтің кәсіби білімін көрсету мәдениеті. М 1994. * Кузьмина Н.В. Мұғалімнің қабілеті, дарыны, таланты. Л 1985. * Митина Л.М. Мұғалім жеке тұлға және маман ретінде. * Шевченко Л.Л. Практикалық педагогикалық этика. № 4 -5 дәріс. (4 c) Тақырып: Педагогикалық қатынастағы ықпал етудің негізгі тәсілдері. Дәрістің мақсаты: Педагогикалық қатынас және мұғалімінің кәсіби қызметіндегі орны.Педагогикалық қарым-қатынас стилі. Дәріс мазмұны: 1. Педагогикалық өзара қызметтестіктегі психологиялық кедергілер және оны жеңу жолдары. 2. Педагог әдептілігін меңгеру шарттары.. Мұғалім сөзі педагогикалық шеберліктің шарты ретінде. Педагогтың ақпараттық-сөздік әсер етуі 1) Педагог сөзі оның іс әрекетінің құрамында. Тіл және сөз. Ауызша сөйлеу ерекшеліктері: жағдайлық, кері байланыс, баптау стереотилизациясы, эмоционалдық. 3. Сөз әрекетінің психологиялық құрлымы: мақсаты, мазмұны, формасы. Сөз - мұғалім мен оқушылардың тіл табысу құралы. 4. В.А.Сухомлинскийдің мұғалім сөзі мен оның тиімділігіне деген талаптары туралы.Кәсіптік шеберлік құрылымындағы педагогикалық қатынас. Заман ағысына сай біліммен қаруланған ой-өрісі жоғары, зерделі, жан-жақты дамыған маман - уақыт талабы. Кеше ғана көктуын желбіретіп шаңырақ көтерген егеменелімізді өркениетке жетелейтін білім бастауында мектеп, ал сол мектепте жас ұрпақ бойына білім негізінің мәңгілік іргетасын қалаушы- ұстазтұрады. <<Мұғалімдер-қоғамның ең білімді, ең отаншыл, білгілеріңіз келсе, ең <<сынампаз>> бөлігі болып табылады>>, - деп Елбасы Н. Ә. Назарбаев бекер айтпаса керек. Сондықтан да бүгінгі таңда тәуелсіз елімізге білікті маман, өзісінің шебері қажет. Ал педагогикалық шеберліктің негізінеде? Шебер педагог білімді, тәжірибесі мол, жан-жақты бола отырып, оқушыларды жеке тұлға етіп қалыптастыру мақсатында білім мен тәрбиені ұштастыра алуы қажет. Әр оқушының дарындылығын айқындау, олардың дамуына қолайлы жағдайлар жасау, мектеп, жанұя, мұғалімнің ролін анықтау, студенттер мен мұғалімдер ұжымын қалыптастыру - педагогикалық шеберлікті жетілдіруге негізделеді деп есептейміз. <<Тәуелсізелге - біліктімаман>> демекші, педагогикалық шеберліктің негізі, өткен пікірімізде айтып кеткеніміздей, білім мен тәрбиені ұштастырумен қатар - педагогтардың жаңа технологияны меңгере білуінде және оны өз тәжірибесінде қолдана алуында. Педагогикалық көзқарас бойынша, <<технология >> ұғымы - дәстүрлі оқыту әдістерінен басқа, ерекше үлгіде ұйымдастырылған <<педагогикалық өндіріс>> деген пікір өз уақытында педагог - ғалымдар тарапынан сынға алынғаны белгілі. Осы сыннан соң бірте-бірте <<педагогикалық технологияны>> оқыту үрдісінің құрамдас бөлігі ретінде сипаттап, оны дидактикалық үрдістер мен оқыту құралдарымен жабдықтауда жаңа ақпараттық технологияға негіздеу туралы мәселе қозғалады. Педагогикалық шеберліктің тағы бір көрінісі - мұғалімнің шығармашылық іс-әрекеті, яғни оның тұлға ретінде жеке-даралығы жәнеадамның индивид ретіндегі кейбір ерекшеліктерінің өзгеріске ұшырауы. Осыдан шығарар қорытындымыз: әрбір педагог мұғалім мамандығын таңдап алған соң, ол жауапкершілігін бірге ала жүруі керек. Ұстаз өз пәнін ғана емес, дүние сырын, қоғамдағы өзгерістерді, адам мінездерін, өнердің қуат әсерін білетін жан болуы қажет. Бақылау сұрақтар: тест сұрақтары берілген. Қолданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. * Грехнев В.С. Культура педагогического общения. М 1990. * Желдербаева С. Мәнерлеп оқу. А 1992. * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. № 6 дәріс. (2 c) Тақырып: Педагогикалық құзыреттілік Дәрістің мақсаты: Педагогикалық құзыреттілікпен таныстыру . Дәріс мазмұны: 1. Құзыреттілік - бұл алынған білімдер мен біліктерді іс-жүзінде күнделікті өмірде қандай да бір практикалық және теориялық мәселелерді шешуге қолдана алу қабілеттілігі. Бұл такырыпта мұғалім мен оқушылардың қарым-қатынас мәдениеті. Бүгінгі таңда жалпы орта білім беруді жетілдірудің негізінде құзыреттілік тәсілді алу ұсынылып жүр. Қазақстан Республикасы 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында да білімге бағытталған мазмұнды құзыреттілік, яғни нәтижеге бағдарланған білім мазмұнына алмастыру қажеттілігі көрсетілген. Құзыреттілік ұғымы <<білім>>, <<білік>> және <<дағды>> (ББД) сияқты ұғымдарды қамтиды. Бірақ, бұл ББД-ның жаңаша жай ғана жиынтығы емес. Құзыреттілік оқыту нәтижесін (білім және білік) ғана емес, сонымен бірге ол оқушы-лардың шығармашылық іс-әрекет тәжірибесі мен құндылық бағдар-ларының жүйесін де көрсетеді. Құзыреттілік - бұл алынған білімдер мен біліктерді іс-жүзінде күнделікті өмірде қандай да бір практикалық және теориялық мәселелерді шешуге қолдана алу қабілеттілігі. Ол ең әуелі мектептегі оқыту үрдісінде қалыптасады. Сонымен, оқытудағы құ-зыреттілік тәсіл білім беру нәтижесі ретіндегі оқыту сапасын қамтамасыз етеді, ал ол өз кезегінде кешенді әдіс-тәсілдерді жүзеге асыруды, оқыту сапасын бағалаудың біртұтас жүйесін құруды талап етеді. Демек, <<құзырет>> және <<құзыреттілік>> ұғымдарын мектептегі педагогикалық тәрбиеге енгізу білім берудің мазмұны мен әдістерін өзгертуді, іс-әрекет түрлерін нақтылауды талап етеді. Құзыреттілік тәсіл бірінші орынға оқушының хабардарлығын емес, нақты құбылыстарды танып білу мен түсіндіруде, қазіргі заманғы техника мен технологияны игеруде, практикалық өмірде, мамандық таңдау кезінде өзінің кәсіби білім алуға дайындығын бағалауда, еңбек нарығын бағдарлау қажет болғанда, өмірден өз орнын анық-тауға, өмір салтын, кикілжіңдерді шешу тәсілдерін таңдауға байланысты мәселелерді шешу қажет болғанда туындайтын өмірлік мәні бар мәселелерді шешу біліктілігін шығарады. Құзыреттілік тәсіл білімдік парадигмадан біртіндеп мектеп бітірушінің қазіргі көпфакторлы әлеуметтік-саяси, нарықтық-экономикалық, коммуникациялық және ақпараттық қаныққан кеңістік жағдайында тіршілік ету қабілетін көрсететін құзыреттер кешенін игеруге жағдай жасау дағдыларын қалыптастыруға қарай бет бұруды білдіреді. Ғалымдар білім берудегі құзыреттілік тәсілді жүзеге асырудың төрт аспектісін ажыратады: 1. түйінді құзыреттер; 2. жалпыланған пәндік біліктіліктер; 3. қолданбалы пәндік біліктіліктер; 4. өмірлік дағдылар. Бұл төрт бағыттың бәрі біздің мектептер үшін өте қажет. Бұлардың әрқайсысын орындау мектеп түлектерінің құзыреттіліктерін, олардың мектеп бітіргеннен кейін жұмысқа дайындығын арттыруға себептесетін болады. <<Құзырлылық>>, <<құзыр>> ұғымдарының қолданыстағы білім, білік, дағдыдан айырмасы төмендегідей ажыратылады: 1) білімнен айырмасы - қызмет жөніндегі ақпараттық сипатта емес, өнімді қызмет формасы түрінде байқалады. 2) дағдыдан айырмасы - оқыған материалды топтастыра, құбылыстарды, заңдылықтарды шығармашылықпен пайдалана отырып өзгерте алатын саналы қызмет. 3) біліктіліктен айырмасы - дағдыға автоматты түрде жету немесе алмастыру емес, керісінше бірнеше пән дағдыларын кіріктіру, жалпы қызмет негіздерін сезіну. Қазіргі кездегі білім берудегі мұғалімнің мақсаты білім мазмұнын игеруге және оны өзінің жеке білімдік капиталына енгізуге арналған ақпараттық ортадағы берілген мүмкіндіктерді қолдану болып саналады. Бақылау сұрақтар: тест сұрақтары берілген.Кроссворд,ребус жасау Қолданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. * Грехнев В.С. Культура педагогического общения. М 1990. * Желдербаева С. Мәнерлеп оқу. А 1992. * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. № 7 дәріс. (2 c) Тақырып: . Педагогикалық шеберлік және мұғалім беделі 1) <<Мұғалім-оқушы>> жүйесіндегі кәсіби- педагогикалық қарым-қатынас. 2) <<Мұғалім-ата-ана>> жүйесіндегі кәсіби- педагогикалық қарым-қатынас Дәрістің мақсаты: Мұғалімнің оқу-тәрбие жүйесіндегі кәсіби- педагогикалық қарым-қатынаспен таныстыру. Дәріс мазмұны: <<Мұғалім-оқушы>> жүйесіндегі кәсіби- педагогикалық қарым-қатынас. <<Мұғалім-ата-ана>> жүйесіндегі кәсіби- педагогикалық қарым-қатынас Ұстаз бен шәкірттер арасындағы қарым-қатынасты күнделікті тәлім-тәрбиенің нақтылы фактілерінен алынып, оларды салыстыра отырып, өзара топтастырып көрсетілді. Осындай аталған ұнамды, ұнамсыз деген сапалар менг ерекшеліктер шәкірттер тарапынан көрсетілген өз пікірлері. Солай дегенмен де бұл қасиеттердің бәрі оқу-тәрбие ісінде жиі кездесіп отырады. Мұндай жәйттердің бәрі шәкірттердің жүрегін жарып шыққан пікірлері мен жанашырлық ниетімен айтылған олардың жан дүниесін тебіренткен мәселелер екенін әрбір ұстаз, тәлім-тәрбиеші ақыл-ойға салып, өз қабырғасымен кеңесіп, таразылап көруі қажет. Мұғалімнің ұстаздық қызметіндегі барлық іс-әрекеттерін оқушылардың ой-пікірлері бойынша қалайша бағаланатынын анықтау ниетімен ұнамды және ұнамсыз жақтары деп екі жікке бөлінді. Осы сапалар мен ерекшеліктерден мұғалімнің ұстаздық қызметіндегі даралық қасиеттері мен мамандық біліктілігіне қойылатын талаптар айқындала түсер деген жорамал жасалды. Соның нәтижесінде шәкірттер тарапынан мұғалімге қойылатын талаптар мен тілектердің мән-жайын қарастырып мынадай төрт топқа бөліп іздестірілді де, олардан тиісті қорытындылар жасалды. Қарым- қатынастың жалпы сипаттамасы Қарым-қатынас - адамдар арасында бірлескен іс-әрекет қажеттілігін туғызып, байланыс орнататын күрделі процесс; екі немесе одан да көп адамдардың арасындағы танымдық немесе эмоционалды ақпарат, тәжірибе, білімдер, біліктер, дағдылар алмасу. Қарым-қатынас тұлғалар мен топтар дамуының және қалыптасуының қажетті шарты болып табылады. Қарым-қатынас барысында адамдардың танымдықхабарлармен, ақпаратпен, тәжірибемен, біліммен, дағдылармен алмасуы және өзара түсінісуі, бірін-бірі қабылдауы жүзеге асады. Қарым-қатынастың интерактивті, коммуникативті, перцептивті деген үш жағы және мезо, макро, микро, рухани, іскер, т.б. деңгейлері болады Бақылау сұрақтар: тест сұрақтары берілген.Эссе жазу,әдебиеттермен танысу Қолданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. * Грехнев В.С. Культура педагогического общения. М 1990. * Желдербаева С. Мәнерлеп оқу. А 1992. * Зязюн И.Я. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. * Шынықбекова Э.И. Ұстаздық қызметтегі педагогикалық этика. А 1987. * Щетинин М.П. Ұстаздық еткен жалықпас. А 1989. * Абдуллина О.А. Общая педагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М 1990. * Введение в педагогическую културу. Е.В.Бондаревской - Ростов Н.Д. 1995. * Абдуллина О.А. Жоғарғы педагогикалық білім беру саласындағы мұғалімді жалпы педагогикалық дайындау. * Грехнев В.С. Педагогикалық қарым - қатынас мәдениеті. 1990. * Елканов С.Б. Болашық мұғалімнің өзін - өзі тәрбиелеу негіздері. М 1989. * Зинина Л.В. Меншикова Н.П. Педагогикалық шеберлік негіздері. М 1990 № 8 дәріс. (2 c) Тақырып: Бастауыш сынып мұғалімдерінің,тәрбиеші,мұғалім өзін-өзі тәрбиелеуі және кәсіби шеберлігін қалыптастыруы Дәрістің мақсаты: Мұғалімнің оқу-тәрбие жүйесіндегі кәсіби- педагогикалық қарым-қатынаспен, мұғалімнің өзін-өзі тәрбиелеуі және кәсіби шеберлігін қалыптастыруы таныстыру. Дәріс мазмұны: Бастауыш сынып мұғалімдерінің өзін-өзі тәрбиелеуі және кәсіби шеберлігін қалыптастыруы. Өзін-өзі тәрбиелеу кәсіби шеберлікті қалыптастырудың құралы ретінде.Мұғалімнің өз бетінше кәсіптік білімін көтеруі және жетілуі. Қарым-қатынас деп аталатын процесс - аса кең және сиымды түсінік. Бұл саналы және саналанбаған вербалды байланыс, ақпарат алу мен беру, оның өзі барлық жерде және үнемі байқалып отырылады. Қарым-қатынас сан алуан сипатта; оның көптеген формалары, түрлері бар. Педагогикалық қарым-қатынас адамдар карым-қатынасының жекеше түрі. Оған осы өзара әрекет формаларының жалпы қасиеттері де, білім беру процесіне тән қасиеттері де лайық. Сондықтан, педагогикалық қарым-қатынасты анықтамас бұрын, алдымен қарым-қатынасты жалпы феномен ретінде сипаттаушыларды қарап шығайық. Сөз, сөйлеу, елдің алдына шығып сөйлеу, сөйлеушінің тыңдаушыға әсер ету өнері, екі ғасырдан астам байырғы тарихқа ие екені белгілі. Осы проблеманың көптеген маңызды сұрақтарын, жалпы түрде, тіпті Цицеронның өзі қойып, қарастырған. Дәл осы Цицерон сөйлеушінің негізгі коммуникативтік міндеттерін (оларды қазір солай атайды) анықтайды: <<не айту керек, қай жерде айту керек және қалай айту керек>>. Осы міндеттердің әрқайсысын қарастыра отырып, Цицерон сөйлеудің орындылығы сияқты сапасын атайды, себебі <<небір лауазым, небір шен, небір абырой, небір жас, небір орынды тіпті санамағанда, уақыт пен жұртшылық барлық жағдайлар үшін бір ғана ойлар мен лебіздер түрін ұстануға жол береді>>. Біздің заманымызда бұл қарым-қатынастың негізгі ережелерінің бірі - сөйлеудің формасы мен мазмұнының нақты аудитория ерекшелігіне тәуелділік ережесі. Шешеннің үш міндетті - <<не, қайда және қалай сөйлеуді>> сақтауының негізінде, Цицерон шешендер түрлерін анықтаған, кімнің сөзі <<орынды болса>>, сол шырқау шегіне жеткен шешен болған. Қарым-катынас іс-әрекеттік келісі тұрғысынан бұл - бірлескен іс-әрекетке деген қажеттіліктен туындайтын және ақпарат алмасуды, өзара әрекеттің, басқа адамды қабылдау мен түсінудің ортақ стратегиясын өндіруді қамтитын, адамдар арасында байланыс орнату мен оны дамытудың күрделі, көп жақты процесі. Қарым-қатынастың мұндай түсіндірмесі келесі әдіснамалық жағдайларға сүйенеді. Қарым-қатынас функциясының неғұрлым жете талдауы контакттілік, ақпараттык, түрткі болушы, үйлестіруші, түсіну функциясын, қатынастар орнатудың эмотивті функцияларын және әсер ету функцияларын саралап жіктеуге мүмкіндік береді (Л.А. Карпенко). Қарым-қатынасты, қалай дегенмен де, бір-бірімен психологиялық қатынаста байланысқан адамдар арасындағы мақсатты, тура немесе қайсы бір құралдармен жанамаланған контакт орнату және қолдау процесі ретінде анықтай отырып, А.А. Леонтьев оның келесі сипаттамаларын бөледі: контактілік, бағдарланғандық, бағыттылық, арнайы семиотикалық пен процестің психологиялық динамикасы. Педагогикалық қарым-қатынас бір адам екінші адаммен тәжірибе (білім, икем, дағды, жалпы адамзаттық мәдениет, ұлттық құндылықтар т.б.) алмасқанда болады; ол әрбір профессионалды қарым-қатынаста болады, сондықтан да педагогикалық стильдерді кейде бізбен сипаттаған басшылық стильдеріне ұқсатады. Педагогикалық стильдердің артық көруі мен адамдардың Мен-концепциясының арасындағы байланыс табылды: автократиялық стиль көбінесе өзін білмейтін және қабылдамайтын адамдарға сай, сынға жабықтығымен, ренжігіштігімен, эмоционалды регидтілігімен мінезделеді. Және, керісінше, демократиялық стильді ұстанатын педагогтарда әдетте позитивті Мен-концепциясы болады, ашық және мейрімді, сынға төзе алады, өзіндік ирониясы болады және өзіндік өзгеруге дайын. Автократиялық стильді қолдануында құрылған оқу орнында "мектеп-фабриканың" белгілері болады, ал демократиялық бағытталған оқу орнында "мектеп-отбасының" белгілері болады, бірақ қазіргі кезге дейін педагогикалық жүйелердің артықшылықтары анықталған жоқ : "мектеп-фабрикаларда" әдетте үлгерім жоғары, ал "мектеп-отбасында" қатысушылардың мазасыздығы төмең, микроклиматы жақсырақ болады. Педагогикалық қарым-қатынастың мақсаттары туралы айта отырып, отандық зерттеуші А.Б.Орлов << мұғалімнің тұлғалық центрациясы >> деген терминді қолданды, оның ойынша ол педагог іс-әрекетінің жүйе құраушы мінездемесі болып табылады, оның көптеген көрінулерін анықтайды : педагогикалық стиль, қатынас, әлеуметтік перцепция (14). Сөйтіп, педагогикалық іс-әрекет мұнда сонымен қатар рухани-дүниетанымдық компоненттен бастап сипатталады.Орлов әрбіреуі педагогикалық іс-әрекетте басыңқы бола алатын негізгі жеті центрацияны бөліп көрсетеді: эгоистік (өзінің "Мен" қызығушылығында), бюракратиялық (администрацияның, басшылықтың), конфликтік (әріптестерінің қызығушылығында), авторитетті (ата-ананың, қатысушылардың), танымдық (оқыту және тәрбиелеу талаптарында), альтруистік (қатысушылардың қажеттіліктерінде), гуманистік (өзіндік мән мен басқа адамдардың-администратордың, әріптестердің, ата-аналардың, қатысушылардың мәндерінің көрінулерінде).Орлов бойынша центрация тәлімділік іс-әрекетінің әдісі мен сәттілігін анықтайды. Басқа отандық зерттеушілер, бағдарлардың маңыздылығын мойындай отырып, көбінесе сабақ беруде қолданылатын тәсілдерге шоғырланады. Н.К.Марков пен А.Я.Никонованың ойынша педагогикалық стильдің негізінде мазмұнды сипаттамалар (педагогтың өз еңбегінің процесі мен нәтижелігіне бағдары, өзінің еңбегіндегі бағдарлық және бақылаушы-бағалаушы кезенін ашу, әдістемелілігі мен импровизациондылығы), динамикалық сипаттамалар (икемділік, тұрақтылық, бір нәрседен келесі нірсеге көңіл ауысымдылығы) және нәтижелілік (оқып жатқандардың білімдерінің деңгейі мен оқытудың дағдысы) жатыр. Авторлардың зерттеулері көрсеткендей педагогтың индивидуалды стилінің қалыптасу процесінде стильдің мазмұнды сипаттамалары өзгеруі мүмкін, ал динамикалық сипаттамалардың өзгеруі, яғни эмоционалдылық пен саналылықтың өзара өтуі анықталған жоқ. Бақылау сұрақтар: тест сұрақтары берілген.Эссе жазу,әдебиеттермен танысу. Реферат,конспект. Әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. * Грехнев В.С. Культура педагогического общения. М 1990. * Желдербаева С. Мәнерлеп оқу. А 1992. * Зязюн И.Я. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. * Шынықбекова Э.И. Ұстаздық қызметтегі педагогикалық этика. А 1987. * Щетинин М.П. Ұстаздық еткен жалықпас. А 1989. * Абдуллина О.А. Общая педагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М 1990. * Введение в педагогическую культуру.Под ред. Е.В.Бондаревской - Ростов Н.Д. 1995. * Абдуллина О.А. Жоғарғы педагогикалық білім беру саласындағы мұғалімді жалпы педагогикалық дайындау. * Грехнев В.С. Педагогикалық қарым - қатынас мәдениеті. 1990. * Елканов С.Б. Болашық мұғалімнің өзін - өзі тәрбиелеу негіздері. * М 1989. * Зинина Л.В. Меншикова Н.П. Педагогикалық шеберлік негіздері. М 1990 Қосымша әдебиеттер: * Коджасперова Г.М. Педагогтің кәсіби білімін көрсету мәдениеті. М 1994. * Кузьмина Н.В. Мұғалімнің қабілеті, дарыны, таланты. Л 1985. * Митина Л.М. Мұғалім жеке тұлға және маман ретінде. * Шевченко Л.Л. Практикалық педагогикалық этика. СеминарТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ ЖӘНЕ МАЗМҰНЫ, ЖӘНЕ МОДУЛЬДІК БӨЛІНУІ ( 30 с). Модуль саны - 7. №1 практикалық жұмыс. (2 сағат) Тақырып: Педагогикалық шеберліктің мәні және негізгі компоненті Сабақтың мақсаты: Педагогикалық шеберліктің мәні және негізгі компонентімен танысу Тапсырмалар: Педагогикалық шеберліктің мәні және негізгі компоненті Педагогикалық шеберлік оның әлеуметтік мәні мен мазмұны. Педагогикалық шеберлік және мұғалімнің педагогикалық мәдениетінің компоненті ретінде. Педагогикалық шеберліктің компоненттері: гуманистік бағыт, кәсіби білім, педагогикалық қабілеттер, педагогикалық техника. Бастауыш сынып мұғалімінің кәсіби білімінің ерекшеліктері. Методикалық жоба: Педагогикалық жағдаяттар шешу, мәнерлеп оқу,әдебиеттерге шолу жүргізу Сабақта пайдаланытын құралдар: таблица,сурет.арнайы дайындалған педагогикалық жағдаяттарды шешу. Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген. Қоданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. * Грехнев В.С. Культура педагогического общения. М 1990. * Желдербаева С. Мәнерлеп оқу. А 1992. * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. * Шынықбекова Э.И. Ұстаздық қызметтегі педагогикалық этика. А 1987. * Щетинин М.П. Ұстаздық еткен жалықпас. А 1989. * Абдуллина О.А. Общая педагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М 1990. * Введение в педагогическую культуру.Под ред. Е.В.Бондаревской - Ростов Н.Д. 1995. Қосымша әдебиеттер: * Коджаспирова Г.М. Педагогтің кәсіби білімін көрсету мәдениеті. М 1994. * Кузьмина Н.В. Мұғалімнің қабілеті, дарыны, таланты. Л 1985. * Митина Л.М. Мұғалім жеке тұлға және маман ретінде. * Шевченко Л.Л. Практикалық педагогикалық этика. №2 семинар сабағы. (2 сағат) Тақырып: Кәсіби-педагогикалық іс-әрекет - педагогикалық шеберліктің қалыптасуының негізі . Сабақтың мақсаты: Кәсіби педагогикалық қызмет-педагогтік шеберлікті қалыптастыру негізімен танысу. Тапсырмалар: Кәсіби-педагогикалық іс-әрекет - педагогикалық шеберліктің қалыптасуының негізі. Кәсіби педагогикалық қызмет-педагогтік шеберлікті қалыптастыру негізі. Жалпы педагогикалық және кәсіби-педагогикалық қызмет.Кәсіби-педагогикалық қызметтің мәні,оның құрылымы. Кәсіби- педагогтік қызметтегі мұғалімнің жеке басының қалыптасуы. . Педагогикалық қызмет деңгейлері: репродуктивтік,бейімділік,қызмет пен мінез-құлық. Методикалық жоба: Педагогикалық практика барысында мұғалімнің,тәрбиешінің кәсіби педагогикалық қызметімен танысу Сабақта пайдаланытын құралдар: интерактивтік тақта,ақпараттық коммуникациялық технология, суреттер,таблицалар. Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген.эссе жазу,конспект,реферат орындау Қоданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. №3 - 4 семинар сабағы.(4 сағат) Тақырып: Тиімді қарым-қатынас - педагогикалық шеберліктің негізі Сабақтың мақсаты: Педагогикалық техника педагог шеберлігінің элементі ретінде қарастыру Тапсырмалар: Педагогикалық техника мұғалімнің жүріс-тұрысының формасы және оның компонеті мұғалім іс-әрекетіндегі техниканың мәні. 2)Мұғалімнің өзін-өзі басқару шеберлігі, өзін-өзі қалыпқа келтіру техникасының негізі. 3) Жас педагогтің педагогикалық техникасының кемшіліктері. Методикалық жоба: Педагогикалық қатынастағы ықпал етудің негізгі тәсілдері. Педагогикалық қатынас және мұғалімінің кәсіби қызметіндегі орны.Педагогикалық қарым-қатынас стилі. Педагогикалық өзара қызметтестіктегі психологиялық кедергілер және оны жеңу жолдары. Педагог әдептілігін меңгеру шарттары Сабақта пайдаланытын құралдар: интерактивтік тақта,ақпараттық коммуникациялық технология, суреттер,таблицалар. Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген. Қоданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. № 5 - 6 зертханалық жұмыс. (4 сағат) Тақырып: Мұғалім сөзі педагогикалық шеберліктің шарты ретінде . Сабақтың мақсаты: Сөз - мұғалім мен оқушылардың тіл табысу құралы . Тапсырмалар:. Мұғалім сөзі педагогикалық шеберліктің шарты ретінде. Педагогтың ақпараттық-сөздік әсер етуі . Педагог сөзі оның іс әрекетінің құрамында. Тіл және сөз. Ауызша сөйлеу ерекшеліктері: жағдайлық, кері байланыс, баптау стереотилизациясы, эмоционалдық. Методикалық жоба: Сөз әрекетінің психологиялық құрылымы: мақсаты, мазмұны, формасы. Сөз - мұғалім мен оқушылардың тіл табысу құралы. В.А.Сухомлинскийдің мұғалім сөзі мен оның тиімділігіне деген талаптары туралы.Кәсіптік шеберлік құрылымындағы педагогикалық қатынас. Мұғалім мен оқушылардың қарым-қатынас мәдениеті. Педагогикалық техника - педагогикалық шеберліктің компоненттерінің бірі Сабақта пайдаланытын құралдар: интерактивтік тақта,ақпараттық коммуникациялық технология, суреттер,таблицалар. Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген. Қоданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. № 7 зертханалық жұмыс. (3 сағат) Тақырып: Педагогикалық шеберлік және мұғалім беделі. Сабақтың мақсаты: Ұстаздық шеберлікке жету жолдарын анықтау Тапсырмалар: Педагогикалық еңбектердің көрнекті шеберлері.Макаренко А.С., Сухомлинский В.А.,Алтынсарин Ы.,Ушинский К.Д.,Амонашвили Ш.А. Шебер-педагог қызметінің биік деңгейі. Ұстаздық шеберлікке жету жолдары. Методикалық жоба: Бастауыш сынып мұғалімдерінің өзін-өзі тәрбиелеуі және кәсіби шеберлігін қалыптастыруы. Өзін-өзі тәрбиелеу кәсіби шеберлікті қалыптастырудың құралы ретінде.Мұғалімнің өз бетінше кәсіптік білімін көтеруі және жетілуі. Сабақта пайдаланытын құралдар: интерактивтік тақта,ақпараттық коммуникациялық технология, суреттер,таблицалар. Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген. Қоданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. 6. Студенттердің оқытушымен өтетін өздік жұмыстарының (СОӨЖ) тақырыбы мен мазмұны. №1 СОӨЖ жұмыс. Тақырып: Мұғалімнің жеке тұлғасы-оның кәсіби қызметінің негізгі өзегі Сабақтың мақсаты: Педагогикалық шеберлік және мұғалімнің қоғамда алатын орнымен танысу. . Тапсырмалар:Жаңашыл педагогтармен танысу.Мектепте ұстаздың алатын орны. Педагогикалық еңбектердің көрнекті шеберлері.Макаренко А.С., Сухомлинский В.А.,Алтынсарин Ы.,Ушинский К.Д.,Амонашвили Ш.А.еңбек жолдарымен танысу,шолу жасау Есеп беру формасы: конспект,ауызша баяндау Методикалық жоба: 1.Жаңашыл педагогтар идеялары 2.Бастауыш сынып мұғалімінің кәсіби білімінің ерекшеліктері 3.Педагогтың сыртқы көрінісі және авторитет сән және мұғалім 4.Сөздік әрекеттің психологиялық құрылымы 5.Педагогтың лекциялық сөз мәдениеті. 6.В.А.Сухомлинскийдің педагог сөзіне қоятын талаптары жөнінде 7.Психологиялық ұстанымдары, оның педагогикалық қарым-қатынастағы рөлі 8.Мұғалімнің каммуникативтік білігі. 9.<<Педагогикалық этика>> және <<кәсіби мәдениет>> ұғымдарының арақатынасы Құрал жабдықтар; таблицалар,суреттер,кітаптар. Қоданылатын әдебиеттер: * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. * Шынықбекова Э.И. Ұстаздық қызметтегі педагогикалық этика. А 1987. * Щетинин М.П. Ұстаздық еткен жалықпас. А 1989. * Абдуллина О.А. Общая педагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М 1990. * Введение в педагогическую культуру.Под ред. Е.В.Бондаревской - Ростов Н.Д. 1995. №2 СОӨЖ жұмыс. Тақырып: Педагогикалық қатынастағы ықпал етудің негізгі тәсілдері. Сабақтың мақсаты: студенттің дәріс және сараман сабақтарында білімдері негізінде өздігінен жұмыс істей білу іскерлігін қалыптастыру Тапсырмалар: 1.Терминологиялық сөздік құрастыру. 2.Тезистік конспектілер жазу. 3.Негізгі әдебиеттерді зерттеу. Есеп беру формасы: тест. Методикалық жоба: 1..Сендіру әдісі, оның кезеңдері. 2.Педагогикалық сендіру түрлері және оның тиімділігі. 3.Иландыру әдісінің ерекшеліктері. 4.Еліктеу үлгісін таңдаудағы мұғалімнің ықпалы Құрал жабдықтар; таблицалар, Қоданылатын әдебиеттер: * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. * Шынықбекова Э.И. Ұстаздық қызметтегі педагогикалық этика. А 1987. * Щетинин М.П. Ұстаздық еткен жалықпас. А 1989. * Абдуллина О.А. Общая педагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М 1990. * Введение в педагогическую культуру.Под ред. Е.В.Бондаревской - Ростов Н.Д. 1995. №3-4 СОӨЖ жұмыс. Тақырып: Мұғалім сөзі педагогикалық шеберліктің шарты ретінде. Сабақтың мақсаты: Мұғалім сөзі педагогикалық шеберліктің шарты ретінде танысу . Тапсырмалар: Мақсаты бойынша сызба құрастыру. Сұрақтарды зерттеп, тезис жазу. Методикалық жоба: Мұғалімнің сөйлеу техникасы: демалысы, дауысы, дауыс ырғағы. 2.Мұғалімнің мәнерлеп сөйлеу білігі: тіл мәдениеті, сөз байлығы, сөзінің эмоцианалдылығы т.б. 3. Сөздік әсердің психологиялық құрылымы. Есеп беру формасы: тест. Құрал жабдықтар; таблицалар, интерактивтік тақта,ноутбук,слайдтар Қоданылатын әдебиеттер: * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. * Шынықбекова Э.И. Ұстаздық қызметтегі педагогикалық этика. А 1987. * Щетинин М.П. Ұстаздық еткен жалықпас. А 1989. * Абдуллина О.А. Общая педагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М 1990. * Введение в педагогическую культуру.Под ред. Е.В.Бондаревской - Ростов Н.Д. 1995. №5-6 СОӨЖ жұмыс. Тақырып: Мұғалім мен оқушылардың қарым-қатынас мәдениеті. Сабақтың мақсаты: Мұғалім мен оқушылардың қарым-қатынас мәдениеті мен танысу. Тапсырмалар: Тақырып бойынша конспект жазу 1.В.А.Сухомлинскийдің <<Педагогикалық әдеп туралы хатын>> оқу, талдау. 2.Семинар сұрақтарын зерттеу, тезис жазу. Есеп беру формасы: тест. Методикалық жоба: 1.Педагогикалық қарым-қатынас және оның қызметі. 2.Мұғалімнің қарым-қатынас стилі. 3.Педагогикалық әдеп. 4.Педагогикалық қарым-қатынастағы балалардың этикалық-жыныстық саралануы. 5.Мұғалімнің коммуникативті қабілнтінің дамуы. Есеп беру формасы: тест. Құрал жабдықтар; таблицалар, интерактивтік тақта,ноутбук,слайдтар Қоданылатын әдебиеттер: * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. * Шынықбекова Э.И. Ұстаздық қызметтегі педагогикалық этика. А 1987. * Щетинин М.П. Ұстаздық еткен жалықпас. А 1989. * Абдуллина О.А. Общая педагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М 1990. * Введение в педагогическую культуру.Под ред. Е.В.Бондаревской - Ростов Н.Д. 1995. * .Сухомлинский В.А Ата-ана педагогикасы Студенттердің өздік жұмыстарының (СӨЖ) тақырыптары мен мазмұны №1 СӨЖ жұмыс. Тақырып: Педагогикалық техника - педагогикалық шеберліктің компоненттерінің бірі. Сабақтың мақсаты: Педагогикалық техника - педагогикалық шеберліктің компоненттерінің бірімен танысу. Тапсырмалар: Педагогикалық техника туралы түсінік. 2.Педагогикалық техника және мұғалімнің жеке тұлғасы. 3.Мұғалімнің эмоциялық жағдайын басқару білігі. 4. Педагогикалық өзара әрекеттегі вербалды емес әдістер. 5.Сөйлеу техникасы: демалысы, дауысы, дауыс ырғағы. Есеп беру формасы: тест. Методикалық жоба: 1. .Тезистер жазу, негізгі әдебиетті қарастырып, зерттеу. 2.Төртінші сұрақ бойынша кесте құру Есеп беру формасы: тест. Құрал жабдықтар; таблицалар, интерактивтік тақта,ноутбук,слайдтар Қоданылатын әдебиеттер: * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. * Шынықбекова Э.И. Ұстаздық қызметтегі педагогикалық этика. А 1987. * Щетинин М.П. Ұстаздық еткен жалықпас. А 1989. * Абдуллина О.А. Общая педагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М 1990. * Введение в педагогическую культуру.Под ред. Е.В.Бондаревской - Ростов Н.Д. 1995. * .Сухомлинский В.А Ата-ана педагогикасы №2 СӨЖ жұмыс. Тақырып: Педагогтық қызметтегі актерлік шеберлік және режиссерлік элементтер. Сабақтың мақсаты: Педагогтық қызметтегі актерлік шеберлік және режиссерлік элементтермен танысу Тапсырмалар: .Мұғалімнің актерлік шеберлігін анықтайтын шарттар. 2.Өзінің эмоцианалдық жағдайын басқарудағы мұғалімнің шеберлігі. 3.Бастауыш сынып мұғалімін дайындау жүйесіндегі педагогикалық шеберліктің негізін қалыптастыру. Есеп беру формасы: тест. Методикалық жоба: 1.Семинар сұрақтарын зерттеп-қарастыру. 2.Негізгі ұғымдарға анықтама беру. 3.Сұрақтар бойынша тезистер жазу. Есеп беру формасы: тест. Құрал жабдықтар; таблицалар, интерактивтік тақта,ноутбук,слайдтар Қоданылатын әдебиеттер: * Зязюн Г.М. Основы педагогического мастерства. М 1989. * Синица И.Е. Педагогтың әдеп және ұстаздық шеберлік. А 1987. * Шынықбекова Э.И. Ұстаздық қызметтегі педагогикалық этика. А 1987. * Щетинин М.П. Ұстаздық еткен жалықпас. А 1989. * Абдуллина О.А. Общая педагогическая подготовка учителя в системе высшего педагогического образования. М 1990. * Введение в педагогическую культуру.Под ред. Е.В.Бондаревской - Ростов Н.Д. 1995. * .Сухомлинский В.А Ата-ана педагогикасы №3 СӨЖ жұмыс. Тақырып: Қақтығыстар - мұғалім қызметіндегі психологиялық, педагогикалық проблемалар Сабақтың мақсаты: Мұғалім қызметінде кездесетін конфликт жағдайлармен танысу Тапсырмалар: Педагогикалық қақтығыстар және олардың шығу себептері. 2.Педагогикалық қақтығыстардың түрлері. 3.Қақтығыстардың алдын алу және шешу жолдарын.оқып білу. Есеп беру формасы: тест. Методикалық жоба: 1. Негізгі әдебиеттерді зерттеп, талдау. 2.Кесте толтыру: Сабақта пайдаланытын құралдар: интерактивтік тақта,ақпараттық коммуникациялық технология, суреттер,таблицалар. Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген. Қоданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. №4 СӨЖ жұмыс. Тақырып: Бастауыш сынып мұғалімдерінің өзін-өзі тәрбиелеуі және кәсіби шеберліктерінің қалыптасуы Сабақтың мақсаты: Бастауыш сынып мұғалімдерінің өзін-өзі тәрбиелеуі және кәсіби шеберліктерінің қалыптасуы . Тапсырмалар: 1. Мұғалімнің кәсіби өздік білім алуы және өздік жетілуі. 2. Педагогикалық рефлексия. 3.Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің кәсіби өздік тәрбиесі. Өзін-өзі тәрбиелеудің әдістері мен құралдары. Есеп беру формасы: тест. Методикалық жоба: Бастауыш сынып мұғалімдерінің өзін-өзі тәрбиелеуі және кәсіби шеберлігін қалыптастыруы. Өзін-өзі тәрбиелеу кәсіби шеберлікті қалыптастырудың құралы ретінде.Мұғалімнің өз бетінше кәсіптік білімін көтеруі және жетілуі. Сабақта пайдаланытын құралдар: интерактивтік тақта,ақпараттық коммуникациялық технология, суреттер,таблицалар. Бақылау сұрақтары: тест сұрақтары берілген. Қоданылатын әдебиеттер: * Асқарбаева А. Ұстаз ізденістері. А 1987. * Асылов Ұ.Ж. Нұсқабайұлы. Әдеп. Инабаттылық дәрістері А 1987. * Елеусізова С. Қарым - қатынас психологиясы. А 1995. * Пәнді оқыту бойынша әдістемелік ұсыныс. Курсты оқып - үйренуде студент білуі керек: * курсты оқыту студенттің ойлау іс - әрекетін арттырудың түрлі әдістерін * проблемалық жағдай материалды дайындаудың диалогтық әдісін * педагогикалық әдебиеттерді аннотациялау мен конспектілеу, педагогикалық сөздікті еңгізу, рецензиялау, педагогикалық сөздік жасау, педагогикалық тренинг. 1. Студенттерге педагогикалық шеберлікті оқығанда өте қиын терминдер мәселелер,сөздіктер жөнінде түңғыш рет алғашқы үғымдар беру. Мұндай мәселелер мыналар болып табылады: А) Педагогикалық шеберліктің басқа пәндермен байланысын айқындап беру . Б) Мұғалімнің кәсіби өздік білім алуы және өздік жетілуін анықтау В) Педагогикалық ситуацияларды шешу жолдарын үйрету. Теориялық курсқа бөлінген сағаттар деңгейінде педагогикалық шеберлікті студенттерге толық мағлұмат беру мүмкін емес. Ол зертханалық сабақтарда мүмкіндігінше толықтырылуы тиіс. Соңдай-ақ зертханалық сабақта студенттер тренинг,жаттығулар,кездесулер, педагогикалық еңбектерге шолу жасауды үйренеді. Мұның болашақ мұғалім үшін мәні өте зор. * Курс форматы Пән бойынша дәріс және зертханалық сабақтар жүреді. Дәрістік сабақта студенттер материалды тыңдап, игереді және зертханалық сабақтарда модульдар бойынша бақылау тапсырмаларын орындайды, межелік тестілеу өтеді. Топтық өздік және межелік сабақтарда ең маңызды тақырыптар талқыланады. Әрбір сабақтың күні мен уақыты, тақырыбы мен тапсырмалары алдын ала хабарланады. Бұл сабақтарға студенттердің белсенді қатысуы керек. Сонымен қоса, пән бойынша кеңестер жүргізіледі, олардың кестесі алдын ала хабарланады. Әрбір апта аяғында дәрістік, зертханалық, өздік және межелік тапсырмаларды орындауға байланысты бөлінген балл сандарына қарай студенттердің білімі бағаланады. 9. Курс саясаты Пәнді студент оқытушының көмегімен және дербес жүйелі түрде оқуы тиіс, қажет болғанда оқытушыдан кеңес алуға болады. Порталға үнемі кіріп, оқытушының пән бойынша жасалған жұмыс бағдарламасы мен немесе силлабуспен танысып, зертханалық сабақтарда берілген әдістемелік нұсқауларды орындау қажет. Тек дәрістік материалдармен шектелмей, курс ішінде көрсетілген электрондық қорларды, әдебиеттерді оқу қажет. Алдымен бір модульды оқып, игеріп, тапсырмасын орындап, сонан соң ғана келесі модульға көшу керек. Өздік жумыстардағы тапсырмаларды уақытында орындап, межелік тестілерді де мерзімінде өту керек. Бақылау мерзімдері: 1-ші 7-ші апталардағы тапсырмалар мен тестілерді тапсырғаннан кейін алғашқы аттестация өтеді, келесі бақылау мерзімі 8-ші аптадан 15-ші аптаға дейін. 15 аптада екінші аттестация қорытындысы жарияланады. 10. Баға қою саясаты Әрбір студент пән бойынша жеткілікті рейтинг алуы үшін белгілі балл санын жинуы тиіс. Баллдардың максималды саны: 1-рейтинг нәтижесі бойынша 1-7 апталарда - 300 балл, 2-рейтинг нәтижесі бойынша 8-15 апталарда - 300 балл. Пән бойынша семестрде максималды балл саны - 600. Баллдар келесі жұмыс түрлері үшін қойылады: 1. Модульдар бойынша тапсырманы орындағаны үшін (1 және 3 модуль бойынша максимум 150 балл, 2-модуль бойынша - максимум 120 балл) 2. Межелік тестілерді орындағаны үшін (максимум 30 баллдан) Курстық жұмыс жеке бағаланады. Пән бойынша баллдардың бөлінуі төменде 5-кестеде берілген. Бақылау мерзімдері 7-аптаның соңы және 15-аптаның соңы. Уақытында өткізілмеген тапсырма мен тестерді 15-аптада тапсыруға болады, бірақ егер студент себепсіз уақытында орындамаса, оларға айыппұл салынып, баллдың 60% ғана қойылады. 11. Студент білімін бақылау Студенттің білімін бақылау келесі түрде жүргізіледі: * ағымдағы бақылау (әр модуль соңында жүргізіледі) * межелік бақылау тестілеу түрінде (7 және 15 апталарда) * қорытынды бақылау - семестр соңында бір рет жүргізіледі (емтихан). Студент пән бойынша емтиханға жіберілуі үшін оның семестрдегі жиынтық рейтингілік бағасы 50% тең немесе артық болуы тиіс. Қорытынды баға 1 және 2 рейтинг пен емтихан нәтижесі бойынша есептеледі: 1-рейтинг нәтижесінің 30% + 2-рейтинг нәтижесінің 30% + емтихан нәтижесінің 40% қосындысына тең. Пән бойынша қорытынды баға келесі шкала бойынша анықталады (кесте). Әріптік, баллдық және пайыздық эквиваленттегі бағалар шкаласы кесте Әріптік жүйедегі баға Баллдың цифрлық эквиваленті Пайыздық мөлшері Дәстүрлі жүйе бойынша баға А 4,0 95 - 100 Өте жақсы А - 3,67 90 - 94 В+ 3,33 85 - 89 Жақсы В 3,0 80 - 84 В - 2,67 75 - 79 С+ 2,33 70 - 74 Қанағаттанарлық С 2,0 65 - 69 С - 1,67 60 - 64 D+ 1.33 55 - 59 D 1,0 50 - 54 F 0 0 - 49 Қанағаттанарсыз I NA - Аяқталмаған P - өтті Пәнді өтті Курстың негізгі қағидасы: * Сабақты босатпау, кешікпей келу. * Босатылған сабақты келесі сабаққа дейін өздігінен оқу, орындау * Межелік бақылауға берілген тапсырмаларды уақытында орындау * Емтиханға жақсы даярланып, уақытында тапсыру 12.Педагогикалық шеберлік пәні бойынша тест сұрақтары. 1-нұсқа Тест сұрақтары 1.Педагогикалық шеберлік - А. таңдалған педагогикалық қызмет әдістерін білікті,тиімді қолдануға қажет білім,ептілік,дағдылар жиынтығы. В. жоғары әрі үздіксіз жетілудегі оқу және тәрбие өнері. С. оқу-тәрбие процесінің оқудан тыс уақыттағы қатысушылардың өзіндік әрекеттері. Д. оқу және тәрбие теориясын оқытатын педагогикалық тарауы. Е. тәрбиенің ұжымдық бағыттылығы. 2.Мұғалімге тән қасиеттер тобын көрсетіңіз. А.ұйымдастырушылық,дидактикалық,ықпалдылық,жантанушылық,көрегендік, қарым-қатынастың,зертеушілік,ғылыми-танымдық. В. мақсат қою,нақтамалау,жобалау. С. ниеттерді іске асыру,алдын - ала болжастыру. Д. қажетті талаптар мен ережелерді түсіну,қабылдау. Е.дұрыс жауабы жоқ. 3.Дидактогения- А. ұйымдастырушылық В. сезімталдық С. балалар зейінін басқара білу. Д. оқушыға деген қаталдық. Е. әділдік. 4.Педагогикалық шеберліктің маңызды элементі - А. педагогикалық ортақтасу. В. жан сезімталдығы. С. талап қоя білу. Д. әдептілік сезімі. Е. педагогикалық техника. 5.Педагогикалық ұсынақтылық (техника) - А.таңдалған педагогикалық қызмет әдістерін білікті,тиімді қолдануға қажет білім,ептілік,дағдылар жиынтығы. В.жоғары әрі үздіксіз жетілудегі оқу және тәрбие өнері. С.оқу-тәрбие процесінің оқудан тыс уақыттағы қатысушылардың өзіндік әрекеттері. Д.оқу және тәрбие теориясын оқытатын педагогикалық тарауы. Е.тәрбиенің ұжымдық бағыттылығы. 6.Педагогтың шеберлікке жету кезеңдерін атаңыз. А. тероияны білу,болжастыру,жобалау. В. озат тәжірибелерін бақылау,үздіксіз біліктілігін көтеріп бару,арнайы дебиеттерді оқу,өз оқу істерінде оқытудың жаңа әдістерін ендіріп беруі. С. дербестілігі мен зерделілігін көтере түсу. Д. ауқымды мәдениеттілік қарым-қатынас жасай білу. Е. барлық жауап дұрыс. 7. Педагогикалық үрдісте қарқынды немесе ауырлау жүктемеден бала шаршап-шалдығады,ой қызметі толықсиды,мұндайда оқушыны күйзелістен шығарудың бірден-бір жолы- А. талап қою. В. жан сезімділігі. С. әзіл,қалжың. Д. қаталдық көрсету. Е. ұстамдылыққа шақыру. 8. Педагогты ең жоғары кәсіби сатысын танытушы сапа- А. ауқымды мәдениеттілік. В. қарым-қатынас жасай білу. С. ділмарлық. Д. жалпы ой-өріс. Е. мұғалімдік еңбекке болған оның сүйіспеншілігі. 9. Мұғалімге қажет кәсіби сапалардың бір тобын көрсетіңіз. А. әдептілік сезімі. В. қаталдық. С. ұстымдылық пен сабырлық. Д. білімділік. Е. талап қоя білу. 10.Педагогикалық қабілеттер - А. талант, дарын, нышан. В. мақсат қоя білу,тәртіптілік,талапшылдық. С. еңбеккерлік,болашаққа сенушілік,ұстамдылық. Д. жомартық,әділдік,инабаттылық. Е. дұрыс жауабы жоқ. 11.Мұғалім бойындағы негізгі компоненттер А.субъектілік,нысандық, пәндік. В. мақсат қою,нақтамалау,жобалау. С. ниеттерді іске асыру,алдын - ала болжастыру. Д. жомартық,әділдік,инабаттылық. Е. ұстымдылық пен сабырлық. 12.Педагогтың сөз іскерлігі көлемінде автоматтандырылған әрекеттер: А.Сөзді дұрыс айту дағдысы В.өзін-өзі сендіру С.мимика,пантомимика Д.педагогикалық қарым-қатынас Е.өзіне-өзі есеп беруі 13. Мұғалімнің аса бағалы педагогтік қасиеті А. Ұстаздық бедел В. Жауапкершілік С. Ұстаздық әдеп Д. Педагогикалық әдеп Е. Ұстаздық біліктілік. 14. Мұғалім мамандығы күн астындағы ең қадірлі мамандық деген кім? А. Я. А. Коменский В. А. С. Макаренко С. В. А. Сухомлинский Д. Г. Песталоцци Е. М. Жумабаев 15. Пән саласына сәйкестік қабілеті А. Академиялық В. Коммуникативтік С. Перцептивтік Д. Дидактикалық Е. Иллюстративтік 16. Мұғалімдік мамандықтың ең маңызды элементі: А. Педагогикалық техника В. Педагогикалық сана С. Әдеп Д. Кәсіптік білім Е. Біліктілік 17.Педагогтің балалармен қарым-қатынас кезінде өзін-өзі меңгеру, өзіне-өзі әсер ету әдісі А. талант, дарын, нышан. В.өзін-өзі сендіру,көндіру,міндеттеу,жаттықтыру. С. еңбеккерлік,болашаққа сенушілік,ұстамдылық. Д. жомартық,әділдік,инабаттылық. Е. дұрыс жауабы жоқ. 18.Педагогикалық қатынас икемділігі, сөйлеудің техникасы мен мәдениеті А. ауқымды мәдениеттілік. В. қарым-қатынас жасай білу. С. дауыс,тыныс алу, дауыс мәнері,дауыс ырғағының мәнері,сауаттылық Д. жалпы ой-өріс. Е. мұғалімдік еңбекке болған оның сүйіспеншілігі. 19.Педагогтің сөйлеу қасиеттері А.Сөзді дұрыс айту дағдысы В.материалды жан-жақты әрі түсінікті баяндау С.сөйлеу мәдениетінің тартымдылығы Д.мәнерлі,әсерлі,түсінікті,мағыналы Е.педагогтік әділеттілік 20.Қарым-қатынас құрылысындағы мінез бітістері А.қобалжушылық В.шамадан тыс қаталдық С.талапқа бағынбау Д.педагогикалық қарым-қатынас Е.демократиялық, авторитарлық,либералды 21.Оқытушының мамндық шеберлігінің бітістері А. материалды еркін жеткізуі В. қаталдық. С. ұстымдылық пен сабырлық. Д. білімділік. Е. талап қоя білу. 22.Оқытушының іскерлік сапасына қойылатын талап-міндеттер А.сөйлеу мәдениетінің тартымдылығы,сөздерінің анық,қарқынының ұнасымдылығы В. тұтастай ойлай білу С. оқушының ішкі жан дүниесін тани білу Д. жеке жұмыстарды ұйымдастыру Е. оқытушының педагогикалық ұстанымы 23.Педагог шеберлігінің негізгі аспектілері А. материалды еркін жеткізуі В. қаталдық. С. ұстымдылық пен сабырлық. Д. жеке тұлғаның рухани дүниесі мен табиғатына қамқорлықпен қарау Е. педагогтің талап қоюы 24.Педагогикалық техника компоненттері А. жауапкершілік В.жоғары саналылық С.педагогикалық қарым-қатынас, талап қоюшылық Д. әдептілік сезімі. Е. кеңес беру 25.Педагогикалық қабілет А. дидактикалық В. жан сезімталдығы. С. талап қоя білу. Д. әдептілік сезімі. Е.балаға деген сүйіспеншілік 2-нұсқа 1.Сенімнің сөздік формалары А. ұйымдастырушылық В. бұйрық,әзіл арқылы білдіру,мысқыл,жұмбақтап білдіру С. балалар зейінін басқара білу. Д. оқушыға деген қаталдық. Е. әділдік. 2.Үгіттеудің сөздік формалары А. бұйрық,әзіл арқылы білдіру,мысқыл,жұмбақтап білдіру В. сезімталдық С. балалар зейінін басқара білу. Д.дәлелдеу,хабарлау,әңгімелесу,түсіндіру. Е. әділдік. 3. .Вербальсыз қарым-қатынас А.Сөзсіз, ым-ишара арқылы қарым-қатынас. В.Сөз арқылы қарым-қатынас. С.Интерактивті қарым-қатынас. Д.Перцептивті қарым-қатынас. Е.Адамның бір топ адаммен қарым-қатынасы. 4.Оқытушылар мен оқушылар арасындағы сөздік қатынас А .Мимика, жест. В. Пантомимика. С. Оқушылар мен оқытушылар арасындағы арақашықтық. Д. Вербальдық педагогикалық қарым - қатынас. Е. Вербальдық емес қарым-қатынас. 5. Көзқарас, мимика, жест- қарым-қатынас құралының қай тобына жатады: А. қарым-қатынас шарты В. экспрессивті-мимикалық С. заттық әрекеттік Д. заттық өзара әрекеттік Е. вербальды құралдар 6. Мұғалім мен оқушының негізгі іс - әрекеті: А. Әңгіме. В. Оқыту. С. Тапсырма. Д. Жаттығу. Е. Қайталау. 7.Баланың қызығушылығын тудыру, материалды анық және түсінікті жеткізе білу қабілеті - бұл: А. дидактикалық қабілет В. академиялық қабілет С. сөйлеу қабілет Д. коммуникативті қабілет Е. ұйымдастырушылық қабілет 8. Мұғалімнің кәсіби қызметінің қиындығы білмегендігіне байланысты: А.Табиғаттың даму заңдылығын. В.Қоғамның даму заңдылығын. С.Білім беру туралы деректі құжаттарды. Д.Оқушылардың жас және дербес ерекшеліктерін. Е.Статистиканы. 9. Оқушы мен мұғалімнің кәсіби сауатты қарым-қатынас стилі А. Либералдық. В. Авторитарлық. С. Демократиялық. Д. Демографиялық. Е. Либералдық.-демократиялық 10..Іс-әрекеттің құрылымдық компоненттері А. Іскерлік, қабілеттілік, дағды. В. Іс-әрекетке қызығушылық, ынта-ықылас, арман, мұрат. С. Еңбек, өнер, Қарым-қатынас мәдениеті. Д. Білім, білік, дағды. Е. Мақсат, мотив.әрекет немесе іс-қимыл, құрал, нәтиже, бағалау. 11.<<Менің педагогикалық тәжірибемнен алынған кейбір қорытындылар>> еңбегінің авторы А. Н.К.Крупская В. М.Жұмабаев С. Н.Д.Хмель Д. А.Сластенин Е. А.С.Макаренко 12. Сөз мәдениетін адамның рухани мәдениетінің айнасы деп атаған кім? А. Ы.Алтынсарин В. Ж.Аймауытов С. А.С.Макаренко Д. М.Жұмабаев, Е. В.А. Сухомлиский 13. Мұғалімнің сыртқы бейне мәдениеті : А. тұлға,киім,шаш үлгісі В. қарым-қатынас жасай білу. С. ділмарлық. Д. жалпы ой-өріс. Е. мұғалімдік еңбекке болған оның сүйіспеншілігі. 14. Адамның мінез-құлық, іс-әрекетінің тұрақты жетекшісі А. қиял В. іс-әрекет С. ойлау Д. үгіттеу Е. сенім 15. Жалпы мұғалімнің мәдениеттілігі А. сөз мәдениеті В. сөйлеу және сөз мәдениеті С. сыртқы келбет мәдениеттілігі және ішкі мәдениеттілігі Д тұлға мәдениеттілігі Е. сыртқы пішін мәдениеті 16. <<Мұғалімдік мамандық - бұл адамтану адамның күрделі де қызықты, шым-шытырығы мол рухани жан дүниесіне үңіле білу. Педагогикалық шеберлік пен педагогикалық әдеп, педагогикалық өнер ол даналықты жүректен ұға білу болып табылады>> деп ұстаздық өнерге ерекше баға берген педагогты атаңыз? А. Ы. Алтынсарин В. В.А. Сухомлинский С. А. Құнанбаев Д. А. Макаренко Е. Станиславский 17.Өз білімін жетілдіру мақсатында қажеттіліктерін қанағаттандыратын, мұғалім бойындағы компонентті атаңыз? А. пәндік компонент В. нысандық компонент С. шығармашылық компонент Д. субъективтілік компонент Е. кәсіби шеберлік 18. Ұстаз шеберлігінің маңызды құрамын атаңыз? А. мәдениет В. шеберлік С. сөз Д. сөйлеу шеберлігі және техникасы Е. іс-әрекет 19.Мұғалімнің іс-әрекетіндегі қойылатын міндеттерді шешудегі стратегиялық іскерлік, қай компонентке жатады? А. субъектілік В. пәндік С. шығармашылық шеберлік Д. нысандық Е. кәсіби шеберлік 20. Өзінің ойы, сезімі, коңіл-күй, бет тұлғасының қозғалысы А. Пантомимика В. Мимика С. Дауыс Д. Дикция Е. Ритмика 21. Сөз сөйлеу техникалары А. педагогикалық қарым-қатынас В. өзінің-өзі тәрбиелеу С. кәсіби шеберлік Д. Дикция, ырғақ Е. іс-әрекет 22.Мәнерлі, әскерлі, түсінікті, мағыналы сөйлеу А. сөз сөйлеу мәнерлігі В. сөз сөйлеу икемділігі С. сөз сөйлеу техникасы Д. сөз сөйлеу қасиеттері Е. сөз сөйлеу шеберлігі 23. Педагогикалық шеберлікте педагогикалық техника дегеніміз не? А. Педагог өзін тезірек, нақтырақ, таланттырақ көрсетуге, жұмыста ең жақсы нәтижеге қол жеткізуге көмектесетін шеберліктердің жинағы В. Педагогикалық қатынас икемділігі - сөйлеудің техникалық мәдениеті С. Педагогикалық қарым-қатынас, талап қоюшылық Д. Педагог өзінің психикалық жағдайын өзіндік реттеуі, өзіндік бақылауы, шыдамдылық, т. с. с. ізгі қасиеттердің бойынан табылуы Е. Оқушылармен дұрыс қарым-қатынаста болуы 24.Педагогикалық техника компоненттерін қандай 2топқа бөлуге болады? А. мимика, пантомимика В. ритмика;дикция С. мимика,дауыс мәнері Д.мимика,пантомимика,дауыс мәнері; педагогикалық қарым-қатынас,талап қоюшылық Е. Дұрыс жауабы жоқ 25.Тәрбиешінің шеберлігі талантты қажет ететін ерекше өнер емес,бірақ ол дәрігер мен музыкантты шеберлікке баулитындай етіп үйретуді қажет ететін мамандық ,-деп кім айтқан: А. Выготский В. Блонский С. Сухомлинский Д.Байтурсынов Е. жоғары саналылық 3-нұсқа 1.Мұғалім мамандығының өзіндік ерекшелігі А. педагогикалық қарым-қатынас В. сөз сөйлеу шеберлігі С. сыртқы пішін мәдениеті Д.үнемі оқу,шығармашылық ізденіс,баланың ынтасын, тілегін,қабілетін үнемі зерттеу Е. жомартық,әділдік,инабаттылық. 2.Педагогикалық шеберлік- А.таңдалған педагогикалық қызмет әдістерін білікті,тиімді қолдануға қажет білім,ептілік,дағдылар жиынтығы. В.жоғары әрі үздіксіз жетілудегі оқу және тәрбие өнері. С.оқу-тәрбие процесінің оқудан тыс уақыттағы қатысушылардың өзіндік әрекеттері. Д.оқу және тәрбие теориясын оқытатын педагогикалық тарауы. Е.мұғалімнің жалпы жан-жақты және методикалық сауаттылығы,ол-әр сөзді оқушыларға жеткізе білу,олардың толық қабыл алуы,толғанып бойға сіңіруі 3.Ешкім де педагог болып тумайды, педагог болып қалыптасады.Ол үшін бабында қандай қасиеттер болу керек? А. психологиялық-педагогикалық ілім,шеберлікпен шектесетін шеберлік,деонтология жүріс-тұрыстағы,қылықтағы әрекеттердегі парыздылық туралы ілім В. еңбеккерлік,болашаққа сенушілік,ұстамдылық. С. Педагогикалық қарым-қатынас, талап қоюшылық Д. Іс-әрекетке қызығушылық, ынта-ықылас, арман, мұрат. Е. Мақсат, мотив.әрекет немесе іс-қимыл, құрал, нәтиже, бағалау. 4.Мұғалімге қойылатын талаптарды С.Б.Елканов неше топқа бөлген? А. 4 В. 5 С. 6 Д. 3 Е. 2 5. Кейбір педагог-ғалымдардың зерттеу мәліметтері бойынша шығармашылық тұрғыдан педагогикалық міндеттердің 3 түрін анықтаған А. Стратегиялық, тактикалық, оперативтік В. нысандық,пәндік,субъектілік С. жомартық,әділдік,инабаттылық. Д. мимика,пантомимика,дауыс мәнері Е. мимика,пантомимика,дауыс мәнері 6.Толеранттық- А. өзгемен серіктестік рухта болу, санасу,сыйласу,төзімділік В. сөз сөйлеу икемділігі С. педагогикалық қарым-қатынас Д. балалар зейінін басқара білу. Е. педагогикалық қарым-қатынас, талап қоюшылық 7.Тактика сөзінің мағынасы- А.) қиял В. іс-әрекет С. жанасу,түйісу Д. тәртіпке келу Е. сенім 8.Мұғалімнің ықпал жасау шамасы неге байланысты? А. ықпал ету құралдарына В. педагогикалық қарым-қатынасқа, талап қоюшылыққа С. жомарттыққа,әділдікке,инабаттылыққа. Д. тәртіпке келу Е. сенім 9.Ш.А.Амонашвили ұстазға тән мінез-құлық сапасының неше деңгейін көрсеткен? А. 4 В. 5 С. 6 Д. 3 Е. 2 10. <<Мектеп керектері>> еңбегінің авторы: А.Ы.Алтынсарин В. Ж.Аймауытов С. А.С.Макаренко Д. М.Жұмабаев, Е. А.Байтұрсынов 11. <<Бері кел>> деген сөзді бірнеше түрлі саздылықпен айта алғанда ғана өзін нағыз педагог санаған кім? А. Ы.Алтынсарин В. Ж.Аймауытов С. А.С.Макаренко Д. М.Жұмабаев, Е. А.Байтұрсынов 12.Мұғалімнің адамгершілік тұлғасының этикалық мәдениетінің сапалық жақтарын этикалық тәрбиенің аса маңызды факторы ретінде қарастырған педагогтар А. Н.К.Крупская, Л.И.Рубинский ,А.С.Макаренко В. М.Жұмабаев, С. Ы.Алтынсарин Д. М.Жұмабаев, Е. А.Байтұрсынов 13.Сөз мәдениетін адамның рухани мәдениетінің айнасы деп атаған кім? А. Ы.Алтынсарин В. Ж.Аймауытов С. А.С.Макаренко Д. М.Жұмабаев, Е. В.А. Сухомлиский 14. Мұғалімнің өз-өзіне әсер етудегі маңызды әдісі А. өз-өзін сендіру,көндіру,міндеттеу,мадақтау,иландыру,есеп беру В. сөз сөйлеу мәнерлігі С. сөз сөйлеу икемділігі Д. сөз сөйлеу техникасы Е. сөз сөйлеу қасиеттері 15.В.Симонов мамандық шеберлігінің мінездемесін қандай топқа бөліп қарастырған? А.оңтайлы,қалыпты,сыни В. ұнамды,ұнамсыз С.жасанды,табиғи Д. қатал,босаң Е. тұрақты-турақсыз 16.Педагогикалық қабілеттердің түрлерін атаңыз- А.оңтайлы,қалыпты,сыни В. ұнамды,ұнамсыз С.жасанды,табиғи Д.дидактикалық,ұйымдастырушылық,өзара әрекеттік техниканы меңгеру Е. Талап қою. 17. <<Балаға жүрек жылуы>> еңбегінің авторы: А.Ы.Алтынсарин В. Ж.Аймауытов С.А.С.Макаренко Д. М.Жұмабаев, Е. В.А. Сухомлиский 18. В.А.Сластениннің пікірінше мұғалім профессиограммасы төмендегідей қасиеттерді қамтиды: А. қоғамдық-саяси қасиеттер ,әлеуметтік-психологиялық,этикалық-педагогикалық және ұстаздың жеке басының қасиеттері В. еңбеккерлік,болашаққа сенушілік,ұстамдылық. С. Педагогикалық қарым-қатынас, талап қоюшылық Д. Іс-әрекетке қызығушылық, ынта-ықылас, арман, мұрат. Е. Мақсат, мотив.әрекет немесе іс-қимыл, құрал, нәтиже, бағалау. 19. Оқушылардың тәртібін, мінез-құлқын бағалау және көтермелеу: А. Талап қою. В. Жазалау. С. Жарыс. Д. Мадақтау. Е. Түсіндіру. 20.Ауызша сөздің ерекшеліктері: А. жағдайлылық,бір сәттілігі,кері байланыс,ойдың стеротивтілігі,эмоционалдығы В. сөз сөйлеу икемділігі С. сөз сөйлеу техникасы Д. сөз сөйлеу қасиеттері Е. сөз сөйлеу шеберлігі21.Сөйлеу техникасы: А. тыныс алу,дауысы,дикциясы,ритмикасы В. сөз сөйлеу икемділігі С. сөз сөйлеу техникасы Д. сөз сөйлеу қасиеттері Е. сөз сөйлеу шеберлігі 22.Педагогикалық техниканың құрамды бөлігі А. әдептілік сезімі. В. қаталдық. С. ұстымдылық пен сабырлық. Д. тәрбиешінің өз зейіні мен балалар зейінін басқара білуі. Е. талап қоя білу. 23.Мұғалімнің жалпы педагогикалық міндеті: А. Кәсіби білімдері мен ептіліктерін тәлім-тәрбиелік істерге қолдана білу В. еңбеккерлік,болашаққа сенушілік,ұстамдылық. С. Педагогикалық қарым-қатынас, талап қоюшылық Д. Іс-әрекетке қызығушылық, ынта-ықылас, арман, мұрат. Е. Мақсат, мотив.әрекет немесе іс-қимыл, құрал, нәтиже, бағалау. 24.Педагогикалық басқарым әрекеттері: А. материалды еркін жеткізуі В.қаталдық. С. ұстымдылық пен сабырлық. Д.мақсат қою,алдын-ала болжастыру,жобалау Е.талап қоя білу. 25.Мұғалімнің жетекші қабілеттері: А. педагогикалық қарым-қатынас В. сөз сөйлеу шеберлігі С. сыртқы пішін мәдениеті Д. педагогикалық көрегендік,дидактикалық,ұйымдастыру,көңіл-күй-сезімдк Е. жомартық,әділдік,инабаттылық. 4-нұсқ1.Мұғалімнің тұлғалық адами сапалары- А. әдептілік сезімі. В. қаталдық. С. ұстымдылық пен сабырлық. Д. адамгершілік,адалдық,шыдамдылық Е. талап қоя білу. 2.Мұғалімнің кәсіби сапалары- А. оқу пәнін меңгеруі,әдістемені білу,психологиялық дайындық В. сөйлеу және сөз мәдениеті С. сыртқы келбет мәдениеттілігі және ішкі мәдениеттілігі Д. тұлға мәдениеттілігі Е. сыртқы пішін мәдениеті 3.Мұғалімнің тәлім-тәрбиедегі міндеті: А.ұйымдастырушылық,дидактикалық,ықпалдылық,жантанушылық,көрегендік, қарым-қатынастың,зертеушілік,ғылыми-танымдық. В. мақсат қою,нақтамалау,жобалау. С. ниеттерді іске асыру,алдын - ала болжастыру. Д. қажетті талаптар мен ережелерді түсіну,қабылдау. Е. оқуға бағыт беру,тәрбие үрдістерін басқару 4.Мұғалімнің нақты қызметтері: А.оқу,тәрбие,даму,қалыптастыру үдерістеріне басқарым В.талапқа бағынбау С.педагогикалық қарым-қатынас Д.демократиялық, авторитарлық,либералды Е. ниеттерді іске асыру,алдын - ала болжастыру. 5.Дикция- А.Өзінің ойын,сезімін,көңіл-күйін бет қозғалысы арқылы білдіру В.Сөзді ,буын,дыбыстарды анық айту С.дыбыстың ұзақтығы Д.ішкі сезімін,психикалық күйін білдіру Е.дыбыстың ұзақтығы,жылдамдығы 6.Педагогикалық қарым-қөатынас мәдениеті: А.сабырлы,мейірімді,мәнерлі тонның сақталуы В.Әрдайым жақсы көңіл-күй атмосферасын жасауды үйрену С.Өзіне-өзі сенімділік Д.педагогикалық қарым-қатынас Е.Сөйлескенде көзқарастың әңгімелесушіге бағытталуы 7.Мұғалімнің пән саласына сәкестік қабілеті: А. Академиялық В. Коммуникативтік С. Перцептивтік Д. Дидактикалық Е. Иллюстративтік 8.<<Мұғалімдік мамандық - бұл адамтану адамның күрделі де қызықты, шым-шытырығы мол рухани жан дүниесіне үңіле білу. Педагогикалық шеберлік пен педагогикалық әдеп, педагогикалық өнер ол даналықты жүректен ұға білу болып табылады>> деп ұстаздық өнерге ерекше баға берген педагогты атаңыз? А. Ы. Алтынсарин В. В.А. СухомлинскийС. А. ҚұнанбаевД. А. МакаренкоЕ. Станиславский 9.Өзінің ойын, сезімін, коңіл-күйін бет тұлғасының козғалысы арқылы білдіруі А. ПантомимикаВ. МимикаС. ДауысД. ДикцияЕ. Ритмика 10. Сөйлеу техникасының жоғары дәрежеде болуына байланысты қай педагог <<Мақам ақауы тілде емес, қиялда түзетіледі. Аудиториядағы педагог - сахнадағы актермен теңеседі,>> - деп айтқан. А . Б. Т. Лихачев В. К. Д. Ушинский С . А. С. Макаренко Д. Т. Тәжібаев Е. С. Станиславский 10Д 11. Жас педагогтың педагогикалық техникасының кемшіліктері А. Белгілі бір ортада өзін дұрыс ұстамауы 11Д В. Өз мамандығын жетік білетін адам С. Оқушының жан дүниесін түсіне білетін ұстаз Д. Педагогикалық стаждың жоғары болуы Е. Іс-тәжірибенің аздығы, ұялшақтың басым болуы 12.Мұғалімнің сабақ дайындығын корсететін құжат А. Тәрбие жоспарыВ. оқу жоспарыС.сабақ жоспарыД. үздіксіз ізденісЕ. жұмыс бағдарламасы 13.Мұғалімнің кәсіби- шеберлігінің маңызды көрсеткіші: А. дарыны,қабілеті,балалармен жұмыс істеуіВ. ғылыми жұмыстарға белсене арласуы С. педагогикалық қарым-қатынас мәдениетіД. оқу-тәрбие жұмыстарын жүргізу шеберлігі мен дағдысының болуыЕ. балаға сүйіспеншілік 14.Педагогтің қарым-қатынасындағы әдебі қандай қасиеттермен өлшенеді? А.сабырлылық,ілтипаттылық, сенім білдірушілік В.Әрдайым жақсы көңіл-күй атмосферасын жасауды үйрену С.Өзіне-өзі сенімділік Д.педагогикалық қарым-қатынас Е.Сөйлескенде көзқарастың әңгімелесушіге бағытталуы 15.Жақсы шебер мұғалім дегеніміз- А. қоғамдық-саяси қасиеттері ,әлеуметтік-психологиялық,этикалық-педагогикалық және ұстаздың жеке басының қасиеттерінің жоғарыВ. еңбеккерлік,болашаққа сенушілік,ұстамдылық. С. Педагогикалық қарым-қатынас, талап қоюшылық Д. Іс-әрекетке қызығушылық, ынта-ықылас, арман, мұрат. Е. баланың психологиясын, балалардың жас ерекшелігін жақсы білетін ойлы,байқағыш психолог 16. <<Педагогикалық артистизм>> қандай элементтер кіреді? А. тұлғаның өзін білдіру қабілеттілігі. В. өзінің тұлғасын трансияциялау С. өзінің психикалық күйін басқару Д. импровизациялау іскерлігі,симпатия сезімін тудыру көркемдігі,зейінді аудартуы,фантазия мен қиялдың шығармашылығы Е.барлық жауап дұрыс 17. . Педагогикалық іс-әрекеттің құрылымын зерттегендер: А.Н.В. Кузьмина, А.И.Щербаков. В. Н.Д.Хмель, Н.Н.Хан,А.А.Бейсенбаева С. А.С.Макаренко, Н.К.Крупская Д. М.Жұмабаев,А.Байтұрсынов,Т.Тажибаев. Е. Р.Г.Лемберг, Г.А.Уманов. 18.Өзін-өзі кәсіби тәрбиелеу-бұл: А.Адамның отбасы мүшелерімен және әлеуметтік ортамен үйлесімді өмір сүруі. В.Оқушыларды сапалы білім алуға ынталандыру. С.Ерік-жігерді асыра бағалау. Д.Тұлғаға білім беру, оны тәрбиелеу және әлеуметтіндіру. Е.Өз тұлғасын жетілдіру мүмкіндігі туралы өзіндік болжау. 19.Баланың қызығушылығын тудыру, материалды анық және түсінікті жеткізе білу қабілеті - бұл: А. дидактикалық қабілет В. академиялық қабілет С. сөйлеу қабілет Д. коммуникативті қабілет Е. ұйымдастырушылық қабілет 20. Мұғалімнің қызығушылығы мен қабілеттілігі қарым-қатынастың қай жағын белгілейді: А. коммуникативтік В. жалпы әлеуметтік-психологиялық С. моральдық-этикалық Д. жеке даралық-тұлғалық Е. қоғамдық-маңыздылық 21.Либералды қарым-қатынас көрсетеді: А. Мұғалім шешім қабылдаудан бас тартып, белсенділікті немесе инициативаны оқушыларға, әріптестеріне ысыруын. В. Ата-аналардың тәрбиелік ықпалының жоқтығын. С. Қарым-қатынастағы диалогтық форманың басыңқы болуы. Д. Оқушылардың бірлескен шығармашылық іс-әрекетін. Е. Қарым-қатынасқа қатысушылар арасындағы тепе-теңдіктің сақталуын. 22.Мұғалімнің білімін жетілдірудің негізгі формасы: А. Әдістемелік бірлестік. В. Білімді жетілдіру институттары. С. Өздігінен білім алу: Д. Ақпараттық сауаттылық курсы. Е. Бұқаралық ақпарат құралдары. 23. Аксиалды қарым-қатынас: А.Бір адаммен екінші бір адам арасындағы қарым-қатынас. В. Сөзсіз қарым-қатынас. С. Интерактивті қарым-қатынас. Д. Перцептивті қарым-қатынас. Е. Бір адамның бір топ адаммен қарым-қатынасы. 24. В.А.Сластенин мұғалім қабілеттерін неше топқа бөліп көрсетті? А. 4В. 5С.6Д. 3 Е. 225. Жеке тұлғаны үнемі зерттеу әдісі: А. Салыстыру. В. Абстрактілеу. С. Индукция. Д. Деукукция. Е. Байқау 5-нұсқа1. Мұғалім мамандығының ерекше сипаттары: А. Гуманистік, ұжымшылдық, шығармашылық. В. Саяси, экономикалық. С. Мәдениет,өнерге жақындық. Д. Ұзақтығы, екіжақтылығы. Е. Қызықтығы, көңілділік, жан-жақтылық. 2. .Құзіреттілік (компетенттілік): А. Білім мен тәрбие. В. Басқарушылық қабілет. С. Дағды. Д. Тәрбие. Е.Білім мен іскерліктің бірлігі. 3. Көзқарас, мимика, жест- қарым-қатынас құралының қай тобына жатады: А. қарым-қатынас шарты В. экспрессивті-мимикалық С. заттық әрекеттік Д. заттық өзара әрекеттік Е. вербальды құралдар 4.Мұғалімдердің негізгі құқықтары мен міндеттері қандай құжатта анықталған: А. Қылмыс кодексі В. ҚР Конституциясы С. Білім туралы заң. Д. Еңбек кодексі Е. Еңбек кітапшасы. 5. Мұғалімнің кәсіби қызметінің қиындығы білмегендігіне байланысты: А.Табиғаттың даму заңдылығын. В. Қоғамның даму заңдылығын. С. Білім беру туралы деректі құжаттарды. Д. Оқушылардың жас және дербес ерекшеліктерін. Е. Статистиканы. 6. Оқушылардың тәртібін, мінез-құлқын бағалау және көтермелеу: А. Талап қою. В. Жазалау. С. Жарыс. Д. Мадақтау. Е. Түсіндіру. 7.Тақырыпты- күнтізбелік немесе сабақ жоспарының құрылуымен аяқталатын мұғалімінің іс- әрекетінің кезеңі; А. Ыңталандыру В. Оқушылардың іс әрекетінің ұйымдастыру С. Жоспарлау Д. Диагностикалау Е. Қадағалау 8. Оқушының білімін бақылау түрі: А. Ағымдық бақылау В. Жанама бақылау С. Тікелей бақылау Д. Жасырын бақылау Е. Дискретті бақылау 9. Адамгершілік мазмұнды нақты фактілер мен оқиғаларды жарқын, эмоционалды баяндау: А. Түсіндіру В. Этикалық әңгіме С. Талап қою Д. Жаттығу Е. Қадағалау 10. ҚР білім беру саласындағы негізгі құжат: А. Конституция. В. Қылмыс кодексі. С. <<Тіл туралы>> заң. Д. <<Білім>> туралы заң.. Е. <<Балалар құқығы туралы>> заң. 11. Ой еңбегінің мәдениеті: А. Білімді дұрыс іздестіріп, оларды дұрыс қолдану өнері. В. Шешендік өнер. С. Мерзімді педагогикалық басылымдармен танысу. Д. Ғылыми-зерттеу жұмысымен айналысу. Е. Қоғамдық пайдалы іс-шаралармен айналысу 12. Тәрбие жұмысының орталығы: А. Отбасы. В. Бала - бақша. С. Үйірме. Д. Мектеп. Е. қоғам. 13. Мұғалімнің кәсіби маңызды қасиеттеріне жатады: А. Қаталдық. В. Оқушылардың денсаулығына деген жауапкершілік. С. Балаға деген сүйіспеншілік, ұжымшылдық, шығармашылық. Д. Авторитарлық қарым-қатынас орната алуы. Е. Оқыту үрдісінде балаға көп еркіндік беруі. 14. Мұғалімдердің әдістемелік деңгейін көтеру:А. Әдістемелік кеңестің функциясы В. Ата-аналар комитетінің функциясы С. Оқушылар комитетінің функциясы Д. Мектеп кеңесінің функциясы Е. Педагогикалық кеңестің функциясы15. Педагогикалық қарым-қатынастың ерекшелігі немен белгіленеді: А. идея В. іс-әрекет С. роль Д. субъектілердің әр түрлі әлеуметтік рольдік және функционалдық ұстанымдарымен Е. ұстаным 16.Мұғалім басты тұлға болу үшін оған қойылатын талаптар : А. Ерік жігер В. Шыдамдылық С. Табандылық Д.Педагогтық әдеп және ұстаздық шеберлік Е. Идеялық 17. Сөйлеу техникасының жоғары дәрежеде болуына байланысты қай педагог <<Мақам ақауы тілде емес, қиялда түзетіледі. Аудиториядағы педагог - сахнадағы актермен теңеседі,>> - деп айтқан. А. Б. Т. Лихачев В. К. Д. Ушинский С. А. С. Макаренко Д. Т. Тәжібаев Е. К. С. Станиславский 18. . Мұғалім балалармен істес болады, егер олар бір нәрсені түсінбесе, онда мұғалім шәкірттерді кінәламай, олардың көкейіне қондыра алмағаны үшін өзін - өзі кінәлауға тиіс - деген кім? А. А. Құнанбаев В. Ы. Алтынсарин С.. А. Байтұрсынов Д. М. Жұмабаев Е. С. Сейфуллин 19. Педагогикалық іс-әрекет деңгейлерін белгілеңіз? А. Пантомимика, мимика, ым, ишара В. Пәндік, нысандық, субьектілі С. Өзіндік реттеуі, өзіндік бақылауы, шыдамдылық т.б Д. Репродуктивті, адаптивті, локальді, модальдық іс-әрекет және мінез-құлығы Е. Мұғалім сөзі, оқушы сөзі 20. Сөйлеу қасиеттерін белгілеңіз? А. Өтініш, бұйрық, нұсқау, кеңес В. Сүйіспеншілік, күлкі, салмақты, қорқыту С. Әсерлік, мағыналық, түсінікті, мәнерлі Д. Ұқтыру, насихатту Е. Сөйлеу, дикция, орфоэпия 21. Мимика дегеніміз не? А. Өзінің ойын, сезімін, көңіл-күйін бет қозғалысы арқылы білдіруі В. Мәнерлі дене қозғалысы С. Өзін-өзі басқара білу Д. Айтатын сөзі мен сөйлемнің дауыс ырғағы арқылы жеткізу Е. Фоноционды тыныс дағдысы 22.Ұстаз шеберлігінің маңызды құрамын атаңыз? А. мәдениет В. шеберлік С. сөз Д. сөйлеу шеберлігі және техникасы Е. іс-әрекет 23. Үгіттеудің сөздік формалары: А. Дәлелмеу В. Хабалау С. Әңгімелесу Д.Түсіндіру Е. берілген жауптың бәрі дұрыс 24. Қарым-қатынас құрылысындағы мінез бітістері А.қобалжушылық В.шамадан тыс қаталдық С.талапқа бағынбау Д.педагогикалық қарым-қатынас Е.демократиялық, авторитарлық,либералды 25.Оқытушылар мен оқушылар арасындағы сөздік қатынас А. Мимика, жест. В. Пантомимика. С. Оқушылар мен оқытушылар арасындағы арақашықтық. Д. Вербальдық педагогикалық қарым - қатынас. Е. Вербальдық емес қарым-қатынас. 13. ГЛОССАРИЙ. Педагогикалық техника мұғалімнің өзін-өзі басқара алу және өзара әрекеттесу іскерліктерінен құралады. Педагогикалық техника мұғалім іс-әрекетінің ішкі және сыртқы көрінісінің үйлесімді жарасымдықта болуына ықпал етеді. Педагогикалық шеберлік- мүғалімнің жеке мәдениеті, білімі мен ой -- өрісінің педагогикалык, техникамен, сондай-ақ, алдыңғы озық тәжірибемен ұштасып, қорытылуы болып табылады . Педагогикалық қарым-қатынас - белгілі бір педагогикалық қызмет атқаратын, педагог пен оқушы арасындағы байланыс орнатылады соның нәтижесінде хабарлама алмасу жүргізіледі Педагог - бiлiм беру ұйымдарында, сондай-ақ бiлiм беру бағдарламаларын iске асыратын басқа да ұйымдарда бiлiм алушылар мен тәрбиеленушiлердi оқытуға және тәрбиелеуге байланысты бiлiм беру қызметiмен айналысатын қызметкерлер. Педагогтар - құл иеленушінің баласына жауапты құлдардың атауы (грек тілінен аударғанда баланы жетелеп жүруші құлдар дегенді білдіреді) Грек қоғамындағы ауқатты шенеуліктердің баласының тәрбиесімен айналысатын адамдар. Дидаскалар - оқыту ісімен айналысқан ежелгі грек мұғалімдері. Педотриб - палестра (спорт) мектебінің мұғалімінің атауы, яғни қазіргі дене шынықтыру пәнінің мұғалімі. Педаном - Спарта полисіндегі мемлекеттік тәрбие мекемесінің басшысы (Спарта - ежелгі грек полисі). Педагогикалық іс-әрекет - аға ұрпақтың жас ұрпаққа адамзат жинақтаған мәдениет пен тәжірибені беруіне бағытталған, олардың тұлғалық дамуына жағдай жасап, қоғамда белгілі бір әлеуметтік рольдерді орындауға дайындайтын әлеуметтік іс-әрекеттің ерекше түрі. Конструктивті іс-әрекет педагогикалық іс-әрекеттің жобаларын, жоспарларын құрастыру түрінде жүзеге асатын іс-әрекет. Коммуникативті іс-әрекет педагогикалық процеске қатысушылармен қарым-қатынас орнатуға бағыттылған іс-әрекет. Тәрбиелеу іс-әрекеті - бұл оқушыларға адамзат баласы жинақтаған әлеуемттік тәжірибені мақсатты түрде алмастыруға және олардың тұлалық сапаларын, қасиеттерін қалыптастыруға бағытталған іс-әрекет түрі. Оқыту іс-әрекеті - бұл мұғалімнің оқушылардың бойында білім, іскерлік, дағдыларды қалыптастыруға және ойлау қабілеттерін дамытуға бағытталған, олардың танымдық іс-әрекеттерін басқаратын іс-әрекет түрі. Педагогтың кәсіби құзыреттілігі деп педагогикалық іс-әрекетті атқару үшін қажетті теориялық және практикалық дайындық және ол мұғалімнің кәсіби профессионализімін білдіреді. (В.А.Сластенин) Педагогикалық іскерлік - бұл теориялық білімге негізделген және үйлесімді дамыған жеке тұлғаны дамытуға бағытталған, автоматтандырылған бірізді жүзеге асатын әрекеттердің жиынтығы (В.А.Сластенин). Педагогикалық іскерлік - мұғалімнің әр түрлі әрекеттерінің жиынтығы, ең бастысы олар педагогикалық әрекет функцияларына сәйкес, белгілі бір мөлшерде мұғалімнің жеке психологиялық ерекшеліктерін анықтайды (В.А. Мижериков). Рефлексивті іскерлік педагогтың өзіне және өз іс-әрекеттеріне бағытталған бақылау-бағалау іс-әрекетін жүзеге асыратын іскерлік түрі. Рефлексия сөзі латын тілінен аударғанда өткенге қайта оралу дегенді білдіреді. Ақпараттық іскерлік - оқу материалын түсіндіру, оны алу және өңдеу әдістерімен байланысты қолданылатын іскерлік. Перцептивті іскерлік - қарым-қатынаста басқаларды қабылдау, түсіну түрінде көрініс табатын іскерлік. Мотивация ұғымын ғалымдар "тұлғаның мінез-құлқы, іс-әрекетінің сипаты, бағыты, мазмұнын білдіретін мотивтер жиынтығы деп атайды (Н.И.Конюхов). Үздіксіз педагогикалық білім беру - нақты педагогикалық іс-әрекетке дайындау және тұлғаның білім беру қажеттеліктерін өтеу мақсатындағы педагогикалық білім беру мекемелерінің атқаратын іс-әрекеті.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz