УМКД

Биологияны оқыту әдістемесі. Пәннің мақсаты

ҚАЗАҚСТАНҒЫЛЫМЖӘНЕБІЛІММИНИСТРЛІГІШӘКӘРІМАТЫНДАҒЫСЕМЕЙМЕМЛЕКЕТТІКУНИВЕРСИТЕТІ
3 деңгейлі СМЖ құжаты

ПОӘК

ПОӘК 042.14-4-04.01.20.23/ 02-2011
ПОӘК- <<Биологияны оқыту әдістемесі>> пәніненстуденткеарналғанжұмысоқубағдарламасы
3 басылым

050607-<<Биология>> мамандығына арналған

<<Биологияны оқыту әдістемесі>>

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

ПӘННІҢ студентке АРНАЛҒАН ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Семей
2011

Алғы сөз

1. құрастырылды
Құрастырушы: Тугельбаева А.Д., аға оқытушы, магистр

2. талқыланды
<<Биология>> кафедрасының отырысында
Хаттама №131. 08.2011ж

Кафедра меңгерушісі ___________ Р. Арынова

2.1. Аграрлық факультеттің оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама №1 20.09.2011 ж

Төрағасы __________ К. Нуржанова

3. бекітілді
Университеттің оқу - әдістемелік кеңесінің
отырысында қаралып, баспаға ұсынылды
Хаттама №1 21.09.2011 ж

ОӘК төрағасы, оқу-ісі жөніндегі проректор _____________Б.Рскелдиев

27.08.2010ж. № 2 басылым орынына

Мазмұны

* Жалпы ережелер.

* Пәндерді оқы-білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар

3. Курс форматы және саясаты

4. Баға қою саясаты

5.Пәндердің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу

6. СӨБЖ және СӨЖ мазмұны

7. Пән бойынша оқу үрдісінің күнтізбелік кестесі

1. Жалпы қағидалар
1.1 Оқытушы және пән туралы мәліметтер
● Оқытушының аты жөні: Тугельбаева Айнур Сыдыковна
● Биология кафедрасы
● Хабарласу мәліметі: 53-19-70: кафедрада болу уақыты оқу кестесіне
байланысты
● Өткізілу орны: Оқу ғимараты № 5 аудитория №203
● Пәннің аты: Биологияны оқыту әдістемесі
● Кредит саны - 3, жалпы сағат саны - 45

1.2.Оқу жоспарынан көшірме
1кесте

Курс
Семес-тр
Кредит
Дәріс
Зертханалық
СӨБЖ
СӨЖ
Барлы-
ғы
Бақылау түрі
3
6
3
15
30
45
45
135
емтихан

1.3 Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы.
<<Биология>> мамандығының студент түлегі <<Биологияны оқыту әдістемесі>> пәнін зерделеу нәтижесінде кәсіптік білімділікке қойылатын талаптарға дайын болуға міндетті.
1.4. Пәннің мақсаты:
Жас мұғалім мамандарды дайындау жүйесінде бұл курстың ролі ерекше зор. Оқыту әдістемесі бұл негізгі профильді оқыту пәнінің бірі. Сондықтан да бірінші кезектегі мақсаты- негізгі методикалық мәселелерді шешудің теориялық деңгейін көтеруге курстың даму тарихы мен қазіргі мектеп жағдайына сәйкестендіру, оқытудың әдіс-тәсілдрінің жүйесін тереңдетуге бағытталады.
1.5 Пәнді зерделеудің негізгі міндеттері: Курс болашақ мамандарға тек қана теориялық білім ғана емес, практикалық дайындық та қарастырылады: бақылау ұйымдастыру, экскурсия жүргізу, тәжірибелер жасау. Биология пәнінің негізгі идеясының бірі-табиғатты қорғау мәселесі болғандықтан, магистранттар осы идеяны басшылыққа алып, биология сабақтарын жоспарлауды үйренеді. Оқыту әдістемесі пәні алдыңғы қатарлы мектеп оқушыларының іс-тәжірибелерін терең талдауына сүйенеді.
1.6. Пәнді зерделеу нәтижесінде студент міндетті:
- Студенттер пәнге тән терминдер мен ұғымдарды білу қажет.
* Студенттер педагогикалық іс-әрекетінде биологиялық ғылымдар саласындағы білімін пайдалана білу.
* Студенттер оқытушылық және оқу-тәрбие жұмысын жүргізе білу.
* Студенттер әдіс-тәсілдердің, оқыту формаларының, қажетті құралдардың түрлерін пайдалана білу.
* Студенттер оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруда методикалық білімін пайдалану.: табиғат құбылыстарын бақылау, түсіндіре білу, оқу процесінде пән аралық байланысты жүзеге асыру, өлкелік табиғат қорғау жұмыстарын ұйымдастыру, экологиялық ағарту жұмыстары, табиғат обьектілерін дұрыс пайдалану: табиғи материалдарды жинай білу, коллекция, гербарий жасай білу, мектеп участогындағы жұмысты дұрыс ұйымдастыру, биология кабинтінің экспозиясын құру, мектептің маңын декоративті гүлдермен жасандыру, таратпа материалдарды жасау оны оқу процесінде пайдалану.
* Студенттер алдыңғы қатарлы педагогикалық іс-тәжірибені талдай білу, және пайдалану.
* СтуденттерТСО жәнетаратпаматериалдардыпайдаланабілу.
1.7. Курстың пререквизиті:"Биологияны оқыту әдістемесі" пәнін оқыған кезде студент университет бағдарламасындағы <<ботаника>>, <<зоология>>, <<жалпы биология>>, <<физиология>>, <<генетика>> курстарынан негізгі білімдері болу қажет.
1.8. Курстың постреквизиті:<<Биологияны оқыту әдістемесі>> пәнінен алынған білім кейінгі курстарда экология, биология, өсімдіктер физиологиясы, өсімдіктер, жануарлар, микроорганизмдер биоәртүрлілігі пәндерін оқыған кезде қолданылады.
2. Пәннің әдістемелік ұсынымдар
Оку үрдісіне белсенді қатысу, уй тапсырмасын ынтамен орындау, сабақта қарама-қарсы байланысты колдау, ұжымдық жұмыска жәрдемдесу, ұқыпты және міндеті болу қажет. Курстарымен және оқытушылармен ашық, шыдамды да, мейірімді болған жөн.
Пән барысы. Оқылатын дәрісте кейінгі ғылымның көкейтесті мәселелері, қазіргі жетістіктері мен жаңалықтары айтылады. Өткізілетін зертханалық сабақтарда организмнен алынып, жасалған жасушалар, препараттарын тікелей зерттеп, электронды микроскопта көрінетін микробейнелерді талдап, зерделейсіздер. Пәннiң әр дәрiсiнен кейiн ұсынылған сұрақтар мен тестерге жауап берiп, оған қайтаратын жауапты жинақтап қорытып, күмәндiк туса, алдын ала дәрiстен оқып, оны толық түсiнiп, дәрiске, сабаққа дайын болып келген жөн.
3. Курс форматы және саясаты.
Қатынасу:дәрiс, зертханалық сабақтарға мiндеттi түрде қатынасу керек. Егерде қандайда болмасын себептермен сiз оларға қатынаса алмасаңыз, онда барлық меңгере алмаған материалға жауапкер боласыз.
Мiнез - құлық: Студент ар кодексiн: мiнез-құлық этикасын сақтауы керек. Сабаққа кешiгу кешiрiлмейтiн қылық. Сабақ үстiнде оқу тәртiбiн жиi бұзушылар дәрiсханадан шығарылып жiберiледi, немесе бүкiл курс бойынша <<қанағаттанарлықсыз>> бағамен жазаланады. Бақылау тапсырмалары. Олар сөзсiз орындалып, белгiленген мерзiмде тапсырылуы қажет. Кешiгiп орындалған жұмыстардың бағасы өзiнен - өзi төмен болады.
Межелiк бағалау: Межелiк бағалаудың қортындысы сабақ қатысуы мен үлгерiмiне, магистранттардың белгiленген мерзiмге өз бетiмен жұмыс орындауына, сабақта ауызша немесе жазбаша түрде берген жауабына, межелiк бақылау қортындысына байланысты қойылады.
Көшiрiп алу және бiреудiң шығармасын толық немесе жарым-жартылай өз атымен ұрлап пайдалану: Қандай да болмасын көшiрiп алу немесе бiреудiң шығармасын толық, не жарым-жартылай өз атымен ұрлап пайдалану (басқа магистранттардан дайын тапсырма және шешiмдер көшiрмесiн пайдалану) дәрiсханадан шығарумен тоқтатылады немесе <<қанағаттанарлықсыз>> бағамен жазаланады. Ұрлап пайдалану мен алдауды болғызбау керек.
Ұялы телофон: Сабақ үстiнде оны үзiп тастау, немесе ұялы телефонмен байланысты болғызбау керек.
Бағалау. Емтихан: Қортынды емтихан барлық магистранттар емтихан беруге рұқсат етiлгеннен кейiн емтихан сұрақтары жазылған ауызша, не тест арқылы өткiзiледi
4Бағаны қою саясаты

1. Лекцияларды конспектілеу: лекциялық тақырыптардың сұрақтарын толық конспектілеу - 15 балл, қатысқану үшін - 30 б, дәріске қатысу - 15 б. Барлығы: 60 балл.
* Зертханалық сабақтарда жұмыс істеу - 379 балл.
* Зертханалық сабақтарда қатысқану үшін - 30 балл.
* СОӨЖ шегіндегі сабақтардағы жұмыс - 59 балл.
* СӨЖ - 72 балл.
Барлығы - 600 балл.
2 кесте - Пәннің орындау графигі мен тапсырма беру мазмұны

№
Жұмыс түрлері
Тапсырманыңмақсаты мен мазмұны
Орындалу ұзақ-тығы
Балл
Өткізу мерзімі
Бақы-лау
1
2
3
5
6
7
8
1
Зертханалықсабақ
Білімтексеругебағытталғанбақылау
Күнделікті
379
Кестегесай
Баяндама
2
Бақылаужұмысы
Дәрісматериалдарынұғуын тек-серугебағыт-талғанбақы-лау
Күнделікті
30
Кестегесай
Жазбашаесеп
3
СОӨЖ

Күнделікті
59
Кестегесай
Жазбашаесеп
4
СӨЖ (үйтапсырмасы)
СӨЖбойыншабарлықтапсырмалардыорындау
Күнделікті
72
Кестегесай
Баяндама
5
Сабақтарда қатысу

Күнделікті
60
Кестегесай

Пән емтиханын бағалау үшін модуль, межелік бақылау (60%), қорытынды бағалау, емтихан - (40%), барлығы 100% құратын үлгерімнің ең үлкен қосындысы алынады.

3 кесте - Студенттіңрейтингінесептеу

Тізімдегі студент №
Қатысу
ҮЖ
АБЖ
...
ӨЖК
Σ1
Р1,%
Қатысу
ҮЖ
АБЖ
...
ӨЖК
Өтеу
Σ2
Р2,%
Өте оңды студент
20
45
40
...
20
125
100
25
45
40
...
20
-
255
100

4 кесте - Бағалау әріп баламасы, балл және пайызбен көрсетілген

Бағалаудыңәріп баламасы
Балдың сандық баламасы
Пайыз мөлшері
Дәстұрлі жүйемен бағалау
А
А-
4,0
3,67
95-100
90-94
Өте жақсы
В+
В
В-
3,33
3,0
2,67
85-89
80-84
75-79
Жақсы
С+
С
С-
Д+
Д
2,33
2,0
1,67
1,33
1,0
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
Қанағаттарлық
F
0
0-49
Қанағаттарлықсыз
I
NA

Аяқталмаған
P

Пәнді өтті

5. Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу

№ рет саны
Дәрістердіңтақырыптарыжәнеқысқашамазмұны
Дә
ріс
Зертханалық
ОБСӨЖ
СӨЖ
1
2
3
4
5
6
1
Кіріспе. Биологияны оқыту әдістемесі- педогогикалық ғылым.
Ғылым белгілері, құрылым жүйесі, негізгі әдебиеттер. Методикалық зерттеулер-мектеп әдіскерлерінің іс тәжірибесін оқып үйрену. Бақылау және эксперимент, оқыту әдістемесінің басқа ғылымдармен байланысы. Оқыту әдістемесінің методикалық негізі, міндеттері, құрылу жүйесі. Студенттерге қойылатын талаптар. (курс жұмысы, диплом жұмысы, зачет, экзамен).
1
2
3
3
2
Оқу әдістемесі дамуының негізгі этаптары мен бағыттары.
Революцияға дейінгі кезең. Алғашқы жаратылыстану оқулығы.
В.В. Зуев-еңбегінің маңызы, алғашқы орыс әдіскері А. Я. Герд- еңбегінің маңызы, оның методикалық еңбектері.
1
2
3
3
3.4
Оқыту әдістемесінің қазіргі кездегі дамуы.
2
4
4
4
5
Оқыту әдістемесінің советтік кезеңінен одан әрі дамуы.
Педагогика мен психология ғылымдарымен байланыстың тереңдеуі.
Ұғым даму теориясының құрылуы, пән аралық байланыстың тереңдеуі. Оқушылардың танымдық белсенділігінің дамуы.60-70 ж дамуы. Құрамындағы өзгерістер.

1
2
3
3
6
Мектеп биология курстарындағы биологиялық ұғымдардың дамуы.
Ұғымның даму тарихы, қалыптасу жағдайлары, даму методикасы. Ұғым қалыптасуымен іскерлік дағдының дамуы. Қайталау жүйесі. Негізгі жалпы биологиялық және арнаулы биологиялық ұғымдардың жүйесі. Пән аралық байланыстар.
1
2
3
3
7
Биологияны оқытудың тәсілдері мен әдістері. Оқыту тәсілдері ұғымы. Тәсілдің үш жағы: білім көзі, оқыту іс-әрекеті, олардың бірлігі.
Тәсілдің түрлері, сөздік, көрнекілік, практикалық.
Әрбір тәсіл түріне сипаттама. Тәсіл және әдістер.
Тәсіл -әдістер жүйесі. Жоспарлы оқыту
1
2
3
3
8
Сөздік тәсілі, оның түрлері, әңгіме, әңгімелесу, түсіндіру, лекция тәсілдерін жүргізу ерекшеліктері мен оларға қойылатын талаптар.
1
2
3
3
9
Көрнекілік тәсілі, оның түрлері, жүргізу ерекшеліктерімен қойылатын талаптар.
1
2
3
3
10
Практикалық тәсілдер, түрлері.
Мектеп эксперименті, оған қойылатын талаптар.
Лабароториялық сабақтарды ұйымдастыру ерекшеліктері.
1
2
3
3
11
Оқытуды ұйымдастыру формалары.
Сабақ- оқытудың ең негізгі формасы. Биология сабақтарының ерекшелігі. Мазмұны әртүрлі сабақтардың құрылысы, негізгі ұғымдары және тәсілдер бойынша биология сабақтарының типтері.
Сабаққа дайындалу. План-конспект құру, көрнекіліктер дайындау, тәжірибелер. Проблема құру . Білім тексеру. Бағалау критерийлері.
Перспективалық жоспарлау.
1
2
3
3
12
Экскурсия- оқыту формасы, биологиялық экскурсияның ерекшелігі, құрылысы, ұйымдастыру, жүргізу әдістемесі.
1
2
3
3
13
Кластан тыс жұмыстар оның түрлері, ұйымдастыру ерекшеліктері. Сабақтан тыс жұмыстар.
Үй жұмысы-оқыту формасының түрі
1
2
3
3
14
Биологияны оқытудың материалдық базасы. Биология кабинеті. Кабинетке қойылатын талаптар.
Класс лабароториялық бөлме, тірі табиғат жүйесі. Құралдар, оларды сақтау. Экскурсиялық құралдар. Натуральды табиғи көрнекті құралдар. Кескінді көрнекті құралдар-таблица, модель, муляж, фильмдер, диафильмдер. Қолдан жасалғен құралдар.
1
2
3
3
15
Тірі табиғат жүйесі, биологияны оқытудағы оның маңызы. Өсімдіктер мен жануарларды таңдап алу, паспортизациялау. Бөлме өсімдіктері, оларды күту.
Мектептің оқу- тәжірибе участогы. Оған қойылатын педагогикалық талаптар. Оқушының білімін практикада пайдалану: өсімдіктерді өсіре білу дағдысы, тәжірибелер жасау, бақылау ұйымдастыру. Үлеске бөлімдері, оларды орналастыру.Құралдар мен инвентарь .
Сабақтарды участокта жүргізудің ерекшелігі.
1
2
3
3

6. ОБСӨЖ және СӨЖ жоспары

№ реті
ОБСӨЖ
СӨЖ

1
Оқыту әдістемесінің құрылу жүйесі
Бақылау және эксперимент
2
А.Я.Герд-еңбегінің негізі.
Курс жұмысы. Қойылатын талаптар.
3
Орта мектептердегі биологиялық білімнің маңызы
Қайталау жүйесі.
4
Оқушылардың танымдық белсенділігінің дамуы
Пән аралық байланыстар.
5
Іскерлік дағдының қалыптасуы
Жоспарлы оқыту.
6
Білімнің үш көзі
Зертханалық сабақт арды ұйымдастыру ерекшеліктері.
7
Дәріс. Оған қойылатын талаптар
Бағалау критерйлері.
8
Қолдан жасалған көрнекі құралдар
Сабақтан тыс жұмыстар.
9
Проблемалар құру.Маңызы.
Құралдар. Оларды сақтау.
10
Апталықтар өткізу. Маңызы.
Сабақтарды участоктарда жүргізу ерекшеліктері.
11
Бөлме өсімдіктерді өсіре білу дағдысы
Жоспарлы оқыту.
12
Баға қою саясаты
Кредиттік жүйе.
13
Компьютерлік оқыту жүйесі
План-конспект жазу. Сабаққа дайындалу

<<Биологияны оқыту әдістемесі>> пәнінің күнтізбелік кестесі

Бақылау түрі
Апталар
Балл саны

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

Қатысқаны үшін
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
60
Дәрістерді конспектілеу
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
30
СОӨЖ шегіндегі сабақтағы жұмыс
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
59
СӨЖ (үй жұмысы)
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
72
ЗТС
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
379
Барлығы (жоғарғы шегі)

600

Пәндер